Welkom bij Paleis Het Loo! U gaat met uw klas het lesprogramma ‘Wonen in een paleis’ volgen. Hierbij hoort een voorbereidende les op school (75 minuten), een bezoek aan Paleis Het Loo (60 minuten) en een afrondende les in de klas (45 minuten).

Tijdens ‘Wonen in een paleis’ werkt u aan verschillende doelstellingen: • Leerlingen hebben een indruk van hoe koningen en koninginnen woonden in een

paleis.• Leerlingen ontdekken overeenkomsten en verschillen tussen koninklijk en hun

eigen dagelijks leven.• Leerlingen ontdekken verschillen en overeenkomsten tussen toen en nu.• Leerlingen leren samenwerken.• Leerlingen leren werken met historische bronnen.• Leerlingen leren de opgedane kennis te verwerken in een creatief eindproduct.

‘Wonen in een paleis’ sluit daarmee aan bij de kerndoelen van de leergebieden ‘Oriëntatie op jezelf en de wereld’ en ‘Kunstzinnige oriëntatie’.

In deze handleiding vindt u tips en alle materialen die u tijdens het project kunt gebruiken. Heeft u vragen over ‘Wonen in een paleis’? Neemt u dan gerust contact met ons op. Wij zijn te bereiken via educatie@paleishetloo.nl of per telefoon: 055-5772465.

© Afdeling Educatie, Paleis Het Loo, 2015

Voorbereidende les (75 minuten)

STAP 1 > IntroductieVoer een onderwijsleergesprek met de leerlingen. Daarin vertelt u dat de klas op bezoek mag komen in het paleis van de koning en koningin. Wat spannend! Tip: om dit gesprek echt tot leven te laten komen kunt u één van de leerlingen vooraf instructie geven en verkleed als koning of koningin de klas binnen laten komen. Hij/zij mag dan bijvoorbeeld op de meest centrale plek of op de mooiste stoel zitten en kan (met een beetje hulp) vragen van u en de andere leerlingen beantwoorden. Bespreek met de leerlingen de volgende punten:• Wat is een koning?• Hoe word je koning?• Hoe herken je een koning? Hoe ziet hij eruit?• Hebben wij een koning? Hoe heet hij?• Zou je zelf koning willen zijn? Waarom wel of niet?• Een koning woont in een paleis. Hoe ziet een paleis eruit?

Wat zou er allemaal te zien zijn denk je?

WONEN IN EEN PALEIS Docentenhandleiding

1

STAP 2 > PresentatieVervolgens laat u de Powerpoint-presentatie van Paleis Het Loo zien. Aan de hand van de foto’s bespreekt u met de leerlingen een aantal kenmerken van het paleis. Bespreek wat leerlingen verwachten van het bezoek. Lijkt wat ze zien in de Powerpoint op hun eigen leven?

Dia 2 > Hier zie je koning Willem-Alexander, toen hij in 2013 koning werd. Heb je dat op televisie bekeken? Hij draagt een speciale mantel, die alleen de koning mag dragen. Naast hem staat koningin Máxima, met een koninklijk diadeem (soort kroon) op haar hoofd.

Dia 3 > Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben drie dochters: de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane. Hier zie je het hele gezin. Prinses Amalia zit links op de grond en zal later haar vader opvolgen. Zij wordt dan koningin. Het zijn eigenlijk hele normale meisjes die ook gewoon naar school moeten, net als jij!

Dia 4 > Dit is Paleis Het Loo. Het ligt in Apeldoorn, op de Veluwe. Wie van jullie is al wel eens bij Paleis Het Loo geweest? En weet je nog wat je hebt gezien? Kijk eens naar de foto: waaraan kun je zien dat het een paleis is? 1. Het is een groot gebouw. 2. Er liggen grote en mooie tuinen omheen, met fonteinen. 3. Het heeft allerlei torentjes en andere versieringen, die je bij gewone huizen niet

ziet. 4. Links en rechts zijn bijna gelijk: dat heet symmetrie.

Dia 5 > Koning Willem-Alexander woont niet in Paleis Het Loo. Gelukkig maar, want anders zouden we er niet naartoe kunnen! Paleis Het Loo is gebouwd door koning Willem III, een heel verre voorvader van koning Willem-Alexander. Zijn vrouw zie je hier ook, dat is koningin Mary. Zij leefden wel 300 jaar geleden en waren de eerste bewoners van Paleis Het Loo. Hoe kan je zien dat Willem en Mary de koning en koningin zijn? Dragen ze gewone kleding of zien ze er bijzonder uit?

Dia 6 > Dit is Paleis Het Loo van dichtbij. Herken je de Nederlandse vlag? Nu kun je goed zien dat er mooie tuinen achter het paleis liggen, versierd met beelden en zelfs een gouden fontein! Je kunt ook zien dat het gebouw symmetrisch is: als je in het midden een spiegel neerzet, zijn beide kanten precies gelijk.

Dia 7 > Dit is de trots van Paleis Het Loo: de Koningssprong (Koningsfontein), helemaal achterin de tuin. Koning Willem III hield enorm van tuinen, bloemen en fonteinen en wilde de allergrootste fontein van Europa hebben in zijn achtertuin. Dat lukte: de Koningsfontein sproeit veertien meter hoog en is daarmee de hoogste!

Dia 8 > In het paleis gaan we allerlei kamers bekijken. Wat zou dit voor kamer zijn? Een eetzaal. Wat denk je dat de koning at? En hoe moest je je gedragen als je op bezoek kwam? Als jullie thuis gaan eten, hoe ziet de tafel er dan uit?

WONEN IN EEN PALEIS Docentenhandleiding

2

STAP 3 > Zo woon ikEen koning woont dus op een heel bijzondere plek. Hoe leeft hij daar? Lijkt dat op het leven van de leerlingen of zou het heel anders zijn? De leerlingen gaan eerst nadenken over hun eigen leven, daarna onderzoeken ze of het leven van de koning hetzelfde is of juist heel anders. Deel werkblad 1 uit: ´Zo woon ik´. Laat de leerlingen het opdrachtenblad invullen en bespreek de uitkomsten. Of bespreek de vragen van het werkblad klassikaal als u denkt dat het een opdracht is die nog te moeilijk is voor uw groep.

STAP 4 > Op naar het paleis!Tenslotte maakt u de leerlingen klaar om naar het paleis te gaan: als echte prinsen en prinsessen maken ze zich koninklijk mooi door een kroontje te maken en versieren. Gebruik werkblad 2: ‘Kroontje’ voor een mal van de kroon. Druk deze af op stevig papier, zo mogelijk gekleurd. Laat de leerlingen hun kroon uitknippen, versieren en voorzien van hun naam. Plak het kroontje op een lange strook die u vast kunt nieten zodat ze het kroontje op het hoofd kunnen dragen. Tijdens het bezoek aan Paleis Het Loo kunnen alle leerlingen hun eigen kroon dragen. Deze laatste stap zou u ook als een aparte handvaardigheidsles kunnen geven.

Bezoek aan Paleis Het Loo (60 minuten)

Van tevoren maakt u groepjes van maximaal vijftien leerlingen, met elk één begeleider. Bij het entreegebouw van Paleis Het Loo wordt u met uw klas ontvangen door de museumdocent. Wij verzoeken u de bevestiging van de museumles mee te nemen. De museumdocent neemt de groep mee naar het paleis en onderzoekt met leerlingen verschillende kamers. Een koffer vol koninklijke spullen vertelt het verhaal over wonen in een paleis, aan de hand van de onderwerpen die leerlingen in de klas al besproken hebben. Het bezoek aan het paleis eindigt in de Audiëntiezaal. Hoe moet je je gedragen als je op audiëntie gaat? De museumdocent geeft tips voor etiquette aan het hof, waarna de leerlingen op audiëntie gaan bij één koning of koningin uit de groep.

Afrondende les (45 minuten)

In deze les maken de leerlingen de balans op. Zij hebben zich verdiept in hun eigen leven en hebben een kijkje genomen in het leven van de koningen en koninginnen in Paleis Het Loo. Wat is typisch koninklijk?

STAP 1 > Reflectie Bespreek met de leerlingen het bezoek aan Paleis Het Loo na. Wat vonden zij het meest bijzondere dat ze gezien hebben? Wat vonden ze mooi? Lijkt het leven van de koning erg op hun eigen leven? In welke opzichten wel en in welke opzichten is het heel anders? Zouden ze zelf koning willen zijn? Gebruik hier eventueel weer de Powerpoint-presentatie en werkblad 1 uit de voorbereidende les bij.

STAP 2 > Kroontje op, kroontje afU speelt met de leerlingen de quiz ‘Kroontje op, kroontje af’. Hierbij gebruiken de leerlingen hun kroontje uit de voorbereidende les. De leerlingen gaan allemaal

WONEN IN EEN PALEIS Docentenhandleiding

3

staan. U stelt steeds een vraag met twee antwoordmogelijkheden (kroontje op of kroontje af). De leerlingen antwoorden door hun kroontje op of af te zetten. Het onderstreepte antwoord is het juiste. Wie het antwoord goed heeft, blijft staan – wie het fout heeft, gaat weer zitten. Welke leerling weet het meest en wordt prins of prinses van de klas?

Vraag 1 > Het servies van de koning had vaak een gouden randje.Kroontje op: jaKroontje af: nee

Vraag 2 > Paleis Het Loo ziet er links en rechts bijna hetzelfde uit. Dat noem je:Kroontje op: SymbolischKroontje af: Symmetrisch

Vraag 3 > De koning mocht zijn eigen kleren uitkiezen en aantrekken.Kroontje op: jaKroontje af: nee (dat deed het personeel)

Vraag 4 > Koningin Mary gebruikte haar slaapkamer om:Kroontje op: gasten te ontvangenKroontje af: thee te drinken met haar hofdames

Vraag 5 > Er stonden veel bloemen in het paleis omdat:Kroontje op: bloemen heel goedkoop warenKroontje af: voor de sier en omdat het lekker rook

Vraag 6 > Het paleis was vroeger:Kroontje op: heel goed verlicht met prachtige lampenKroontje af: best donker met al die kaarsverlichting

Vraag 7 > De bibliotheek heeft een spiegelplafond omdat de koning wilde pronken met zijn boeken.Kroontje op: jaKroontje af: nee

Vraag 8 > Als je op audiëntie gaat bij de koning, mag je als meisje je hoed ophouden.Kroontje op: jaKroontje af: nee

Vraag 9 > Hoe hoog sproeide de Koningssprong, de hoogste fontein in de tuin?Kroontje op: 14 meterKroontje af: 40 meter

Vraag 10 > Benadervraag (voor als er meerdere leerlingen over zijn) Hoe lang geleden is Paleis Het Loo gebouwd? Meer dan 300 jaar geleden (in 1686).

STAP 3 > Koninklijk aankleden/kleurplaat Om het project ‘Wonen in een paleis’ af te ronden kunt u werkblad 3: ‘Aankleedpoppen’ op A3-formaat op stevig papier afdrukken en door leerlingen laten uitknippen, inkleuren en opplakken. Zo maken zij hun eigen koning of koningin. U kunt er ook voor kiezen de leerlingen werkblad 4: ‘Kleurplaat’ in te laten kleuren.

WONEN IN EEN PALEIS Docentenhandleiding

4

Wat doe je het eerste als je wakker wordt?

Hoe laat sta jij op?Teken de juiste tijd in de klok!

Hoe woon jij? Schrijf en teken in de vakjes hieronder hoe jouw dag eruit ziet.

Hier teken ik hoe het gaat:Schrijf het maar op!

Opstaan

Dit doe ik iedere dag:

WONEN IN EEN PALEIS

1

2

3

4

567

8

9

10

1112

Werkblad 1: Zo woon ik

5

Kies jij zelf je kleren uit of helpt iemand jou daar bij?

Teken hier je lievelingskleren.

Teken hier je lievelingseten.

Wat vind je het lekkerst om te eten of drinken?

Eten en drinken

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 1: Zo woon ik

Aankleden

6

Welke kamer bij jullie thuis vind je het mooist?

Leren, spelen en lezen

Wat doe je het liefst in je vrije tijd? Teken het maar!

Maak hier een tekening van die kamer.

Zo woon ik

Wat vind je het leukste vak opschool?

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 1: Zo woon ik

7

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 2: Kroontje

8

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 3: Koninklijk aankleden

9

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 3: Koninklijk aankleden

10

WONEN IN EEN PALEIS Werkblad 3: Kleurplaat

11