Voeding van ouders en kind en de gezondheid van kinderen

Ir. Viyan Rashid

Docent onderzoeker Voeding en Diëtetiek HvA

Promovendus ABCD-studie

Voeding van ouders en kinderen

en de gezondheid van kinderen.

Inzichten uit de ABCD-studie

Introductie

• Over de ABCD-studie

• BMI moeder

• Voeding kinderen

• Effecten op de gezondheid van de kinderen.

– rol van social-economische status

– rol van etniciteit

Inspiratie ABCD-studie

“Health and development in later life is partly formed in the very early stages of life”.

Developmental origins of health and disease (DOHaD). Barker and Osmond (1998)

https://youtu.be/MDjBNlPyqvs

Doel ABCD-studie:

Onderzoeken welke factoren tijdens de vroege zwangerschap of in de eerste levensjaren van invloed zijn op de gezondheid van deze kinderen.

3

Fases ABCD-studie

4

Still

participating

11/12 years

N=5600

Pregnancy Q

N=8266Permission

follow-up

N=7050

‘Phase 1: pregnancy

2003-2004 ’

‘Phase 2: infancy

2003-2004’

Biomarker

study

N=4389

Pregnancy files

N=6741

Infancy Q

N=5131

Pregnant

women

N=12.373

Still

participating

5/6 years

N=6161

‘Phase 3: 5/6-years

2008-2010’

Participated

5/6 years

N=4488 Q

N=3321 consult

Participated

11/12 years

N=2800 Q

N=1082 consult

N=3300 YHC

ABCD-meetmomenten

• https://www.amc.nl/web/show/id=484515/langid=43/contentid=18219

Fase 1: (voor) de zwangerschap

Moeder:

• Pre-pregnancy BMI (ppBMI)

• Gewichtstoename tijdens de zwangerschap (gestational weight gain)

Figure 1 Summary of the associations of maternal increased adiposity with

perinatal and long-term offspring outcomes

Lawlor, D. A. et al. (2012) Maternal adiposity—a determinant of perinatal and offspring outcomes?

Nat. Rev. Endocrinol. doi:10.1038/nrendo.2012.176

PAF maternal overweightBMI moeder - zwangerschapscomplicaties

Djelantik et al. BJOG 2013

ppBMI moeder - zwangerschapscomplicaties

Santos et al. BJOG 2019

Gestational weight gain - zwangerschapscomplicaties

Santos et al. BJOG 2019

Conclusies

Hogere ppBMI geeft een hogere kans op:

• hypertentie zwangerschap

• diabetes zwangerschap

• pre-eclampsia

• preterm birth (ook bij een lage BMI)

• LGA

• SGA

• Gestational weight gain: dezelfde associaties maar minder groot!

ppBMI + gestational weight gain – BMI kind

Voerman et al. PLoS

Medicine 2019

ppBMI – groeipatronen kind

Oostvogels et al. Early Hum Dev

2017

Conclusie

Hogere ppBMI geeft een:

• hogere BMI tot in late childhood

• vaker overgewicht/obesitas tot in late childhood

• Gestational weight gain: dezelfde associaties maar minder groot!

Probability overweight at age 6 based on BMI 6, 9 and 24m

0

5

10

15

20

25

30

35

40

Overweight

Obesity

Overgewicht & obesitas moeder en etniciteit

Nederland Afrikaanse afkomst Turkije Marokko

% overgewicht 2 jaar

% overgewicht 5-6 jaar

19%

7%

9%

20%

17%

7%

30%

28%

Overgewicht in kinderen en etniciteit

De Hoog et al. 2012

Growth pattern to overweight at age 6 by SES

Girls

Boys

Groeipatronen kind en SES

Van den Berg et al. Eur J

Pediatr. 2013

Menting et al. Early Hum

Dev. 2018

ppBMI moeder - gedragsproblemen kind

BMI moeder - deficiënties zwangerschap

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

ondergewicht normaalgewicht

overgewicht obesitas

foliumzuur

IJzer

VitB12

VitD

Afkapwaarden LAKC AMC: vit-D <30 nmol/L, foliumzuur<7.0 nmol/L, ijzer < 11.0 µmol/L,

vit-B12 <203 pg/mL

Scholing et al. Public

Health Nutr. 2018

86

51,2

19,923,5

55,3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Nederl Suriname Turkije Marokko Ander land

%

Foliumzuur en etniciteit

Van Eijsden et al. BJOG 2006

10,3 10

40,542,7 40,3

72,3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Turkije Marokko Ander land

slecht Nederlands

goed Nederlands

%

Foliumzuur en taalvaardigheid

Van Eijsden et al. BJOG 2006

Vitamine D en etniciteit

Van Weert et al. Midwifery

2016

Lage nutrient status zwangerschap

Lage foliumzuurinname, een lage vitamine D status en een

ongunstige vetzuurprofiel (relatief veel omega-6 vetzuren en relatief

weinig omega-3 vetzuren):

laag geboortegewicht vaker bij niet-NL groepen

Verklaard voor een (klein) deel de

etnische verschillen in geboorte uitkomsten

Lage nutrient status zwangerschap

Vitamine D:

• versnelde groei in het eerste levensjaar.

• verlaagde childhood attention and executive function op 5 jaar.

• vaker depressieve klachten moeder.

Vitamine B12:

• vaker een baby met extreem huilgedrag.

• hogere heart rates op 5 jaar

Ongunstig vetzuurprofiel (relatief veel omega-6 vetzuren en relatief weinig omega-3 vetzuren):

• verhoogd risico op een miskraam en vroeggeboorte

• vaker kleuter met gedragsproblemen.

Foliumzuur/serum folaat:

• verhoogd risico op een miskraam en vroeggeboorte

• hogere BMI op 5 jaar

Geboortegewicht en groei - voeding op 5 jaar

Van Deutekom et al. IJBNPA 2016

Fase 3: 5 jaar oud

• Food Frequency Questionnaire (FFQ)

27

Food Frequency Questionnaire

28

(cluster van) NEVO code(s)

Inname in g/d

Voedingsmiddelen > productgroepen

29

FFQ > voedingspatronen

30

Doel PCA =

1.Datareductie

2.Zoeken naar verbanden

(productgroepen die vaak

samen worden gegeten)

315 (geclusterde)

NEVO codes

41 productgroepen

Inname in g/d per

NEVO code

Inname in g/d per

productgroep

Input Principal

Component Analyse

(PCA)

4 voedingspatronen

“Snacking”,

“Full-fat”

“Meat”

“Healthy”

Snacking

31

HealthyFull-fat

Meat

Voedingspatronen

ABCD-studie

op 5 jaar n=2782

Associaties met SES en etnniciteit

32

Rashid et al. BMC

Public Health 2018

Kenmerkende productgroepen: snacking pattern

Inname in g/d NL SurinaamsCreools

Turks Marokkaans Lage SES

MiddelSES

Hoge SES

SNACKING

Geraffineerdegranen ontbijt/lunch

12b,c 25a 25a 18b,c 27* 14* 10*

Volkoren granenontbijt/lunch (↓)

94* 74a 56a,d 79a,c 69* 85* 99*

Hartige snacks 7* 11a,c 17* 12a,c 13* 9* 6*

Room ijs 5c 7c 12* 7c 8* 6* 5*

Sauzen 3b,d 9* 5b 6b 7* 5* 3*

33

*sign tov alle groepen

a sign tov NL

b sign tov Surinaams

c sign tov Turks

d sign tov Marokkaans

Snacking

Kenmerkende productgroepen: full-fat pattern

Inname in g/d NL SurinaamsCreools

Turks Marokkaans Lage SES

Middle SES

Hoge SES

FULL-FAT

Halvarine (↓) 9c 9c 4a,b 8 8g 9 10e

Margarine / roomboter

3,7c,d 2,0 1,0a 1,6a 2,3f,g 3,5e 3,7e

Magere (smeer)kaas(↓)

1,4 1,5 1,5 2,5 2,0 1,5 1,5

Volvette (smeer)kaas 11,0d 11,2 14,1 14,3 12,4 10,9 11,2

Geraffineerde granenontbijt/lunch

29b,c 68* 47* 22b,c 27* 14* 10*

34

*sign tov alle groepen

a sign tov NL

b sign tov Surinaams

c sign tov Turks

d sign tov Marokkaans

e sign tov lage SES

f sign tov middel hoge SES

g sign tov hoge SES

Kenmerkende productgroepen: meat pattern

Inname in g/d NL SurinaamsCreools

Turks Marokkaans Lage SES

Middle SES

Hoge SES

MEAT

Mager vlees 23b,d 41a,c 28b,d 38a,c 35* 26* 22*

Vet vlees 28d 31d 26 19a,b 29 29 27

Sauzen 3b,d 9* 5b 6b 7* 5* 3*

Geraffineerdegranen warmemaaltijd

29b,c 68* 47* 22b,c 37f,g 32e 30e

Pindakaas (↓) 7 6 5 7 6g 6g 7e,f

35

*sign tov alle groepen

a sign tov NL

b sign tov Surinaams

c sign tov Turks

d sign tov Marokkaans

e sign tov lage SES

f sign tov middel hoge SES

g sign tov hoge SES

Meat

Kenmerkende productgroepen: healthy pattern

Inname in g/d NL SurinaamsCreools

Turks Marokkaans Lage SES

Middle SES

Hoge SES

HEALTHY

Water/thee zonder suiker

230* 289a 308a 327a 296f,g 237e 236e

Groenten 85d 75 79 67a 74g 80g 87e,f

Vis 12d 15 15 18a 16g 14g 12e,f

Fruit 135 123 135 129 123g 131 138e

Volkoren granenwarme maaltijd

9,0b 5,0a 4,2 6,5 7,7 8,0 9,4

36

*sign tov alle groepen

a sign tov NL

b sign tov Surinaams

c sign tov Turks

d sign tov Marokkaans

e sign tov lage SES

f sign tov middel hoge SES

g sign tov hoge SES

Healthy

Vervolgonderzoek

• Voedingspatronen op 5 jaar (a posteriori; PCA) > BMI 10 en 12 jaar

• Diet score (a priori) > BMI en body composition 10 en 12 jaar

• Voedingspatronen (Reduced Rank Regression) >

– verklaren verschillen in BMI en body composition op 5 jaar

– associatie met BMI en body composition op 10 en 12 jaar

Take home messages

• Belang van vroege interventies:– pre-pregnancy: BMI en voedingsstatus

– gestational weight gain en voedingsstatus

– toepassing suppletieadviezen

• Verschillen tussen etnische en SES groepen:– BMI

– voedingspatronen

• Elke groep heeft “gezondere” en “minder-gezondere” kenmerken en gewoonten.

Thank you for your attention.

Questions?

Information: www.abcd-study.nl