VODO 2003 Op goede voet met de aarde, Op eerlijke voet met het Zuiden Hoe beperken we onze...
-
Upload
jacobus-verbeke -
Category
Documents
-
view
219 -
download
2
Transcript of VODO 2003 Op goede voet met de aarde, Op eerlijke voet met het Zuiden Hoe beperken we onze...
VODO 2003
Op goede voet met de aarde,Op eerlijke voet met het Zuiden
Hoe beperken we onze Ecologische Voetafdruk?
Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkelingwww.vodo.be
www.voetafdruk.be
VODO 2003
VODO 2003
Duurzame ontwikkeling: een hele opgave
• 1992 - Conferentie VN in Rio: intentieverklaringenAgenda 21:
• duurzame ontwikkeling: méér dan enkel zorg voor milieu
• mens- en milieuvriendelijke levens- en arbeidsomstandigheden voor alle mensen
• 2002 - Rio+10 in Johannesburg: vaststellingen• milieu blijft achteruitgaan
• kloof arm-rijk blijft groeien
• Noorden verbruikt teveel grondstoffen uit Zuiden voor het handhaven van niet-duurzame levensstijl
VODO 2003
oppervlakte aarde die nodig is om in de levens-stijl van een persoon, stad of land te voorzien
Voorbeeld:
voetafdruk LONDON
• 2 maal oppervlakte van Verenigd Koninkrijk
De ecologische voetafdruk
VODO 2003
Levensstijl anders bekeken bioproductief land:
– akkerbouw
– veeteelt
– bosbouw
VODO 2003
Levensstijl anders bekeken
visgronden:± 90% van vis wordt gevangen binnen 300 km van de kust
VODO 2003
Levensstijl anders bekeken energieland:
– zonnepanelen, windmolenparken
– olieraffinaderijen, koolmijnen, electriciteits-centrales, hoogspanningsmasten, koeltorens,...
– onvolgroeid bos (capteert het CO2 dat vrijkomt door gebruik van
fossiele brandstoffen)
VODO 2003
Levensstijl anders bekeken
bebouwd land
– parkeerplaatsen
– wegen
– gebouwen
VODO 2003
Levensstijl anders bekeken
biodiversiteit:12% zou moeten gereserveerd worden voor natuurbehoud (VN)
VODO 2003
voor al wat we consumeren en produceren gebruiken we land uit één of meerdere van deze categorieën
Levensstijl anders bekeken
VODO 2003
Ecologische voetafdruk van de wereldburger
Ecologische voetafdruk van de wereldburger
0
0,5
1
1,5
2
2,5
1961 1969 1977 1985 1993 1999
Jaar
Vo
eta
fdru
k in
he
cta
re
VODO 2003
Indiër 0.8 ha
Nigeriaan1.3 ha
Belg6.7 ha
Amerikaan9.7 ha
Hoe zit het met de verdeling?
verdeling tussen landen zeer ongelijk
VODO 2003
Hoe zit het met de verdeling?
VODO 2003
• de oppervlakte van de aarde is eindig!
Hoe groot is de taart?
Oppervlakte van de aarde
onproductievezeeën en meren
67%
visgronden 5%
onproductief land 10% bioproductief
land 18%
23% is bioproductief
VODO 2003
Het eerlijke aarde-aandeel
• 23% van aardoppervlak is bioproductief= 11.4 miljard hectaren
• verdeeld over alle 5.9 miljard mensen (‘99)= 1.9 hectare per persoon
• 12% natuurbehoud (VN)
= 1.7 hectare per persoon
VODO 2003
Ecologische voetafdruk van de wereldburger
Ecologische voetafdruk van de wereldburger
0
0,5
1
1,5
2
2,5
1961 1969 1977 1985 1993 1999
Jaar
Vo
eta
fdru
k in
he
cta
re
eerlijk aarde aandeel1.7 hectare
VODO 2003
• voetafdruk wereldburger 2.3 hectare
• > 120% aarde wordt nu gebruikt
• 1 jaar en drie maanden nodig om consumptie van één jaar te vernieuwen
• wij verbruiken ons natuurlijk kapitaal
natuurlijk kapitaal inkomen
• op termijn leefbaarheid van planeet aangetast
Gedaan met die reuzenvoeten
VODO 2003
VODO 2003
Boven onze stand
Eerlijkeaarde-aandeel1.7 ha
Belg6.7 ha
X 4 =
iedereen zoals wij?
nog drie extra planeten nodig
VODO 2003
Boven onze stand
VODO 2003
Ecologische schuld
ecologische schuld van Noorden aan Zuiden: industrielanden gebruiken veel te groot stuk productief land in Zuiden
niet zozeer: meer geven aan de ontwikkelingslanden, maar: hen minder ontnemen
VODO 2003
VODO 2003
• energieconsumptie 70% voetafdruk Belg
(fossiele brandstof: 57%)
• 11,5 keer oppervlakte van België onvolgroeid bos nodig om CO2 -kringloop te sluiten
• beperking is dus noodzaak: van 12 naar 2 ton CO2 per persoon
• groot deel hiervan naar verwarming (huizen slecht geïsoleerd)
Met de stroom mee
VODO 2003
• Wat kan u doen?– investeren– gedrag aanpassen
Met de stroom mee
VODO 2003
• snelst groeiende industrie• “alles van ons afzetten”• voetafdruk enorm groot
– kerosine
– hoger waterverbruik (ondanks lokale schaarste)
– massale import van ‘westerse’ producten
– lokale leefwijzen spiegelen zich aan de onze
Reizen om te leren of toerisme consumeren?
VODO 2003
• Wat kan u doen?
– dichter bij huis op vakantie
– reistijd is ook deel van de vakantie
– het nuttige aan het aangename paren: ecologische boerderij…
– andere manier van reizen: met NGO ipv reisbureau
Reizen om te leren of toerisme consumeren?
VODO 2003
• Voetafdruk van voedsel groot door:– kasteelt (bijstoken in koud seizoen)
– industriële productiemethoden– transport– ketenverlenging: meer verwerking, verpakking,
conservering, koelwagens
Tomaten in de winter en spruitjes in de zomer?
VODO 2003
• voetafdruk van vlees groot
– Noorden: teveel dieren op kleine oppervlakte mestoverschot
– Zuiden: monoculturen van veevoedergewassen voor export bodemverschraling
biologische grondgebonden productie wenselijk
Minder, maar beter vlees
VODO 2003
– seizoensgroenten en –fruit eten (meer rauwkost)
– voor bioproducten kiezen
– lokaal kopen (thuisverkoop/boerenmarkt/voedselteam)
meer mensen gevoed
• Wat kan u doen?– minder vlees eten
Tomaten in de winter en spruitjes in de zomer?
VODO 2003
VODO 2003
• België kwistig met open ruimte:– zeer dicht wegennet (5km wegen per km2)
Wonen in de ruimte
VODO 2003
• Oplossingen?– Inbreiding– Centraal wonen
Ruimte wordt krap
VODO 2003
• Wat kan u doen?
– spreek af met vrienden/buren om materiaal te delen
– deel de tuinen, sloop wat muren
– autodelen: één auto voor verschillende gezinnen
– eerder verbouwen dan bouwen
– stap naar je GECORO (Gemeentelijk Commissie voor Ruimtelijke Ordening)
Ruimte wordt krap
VODO 2003
• bossen nodig – stabiliseren klimaat
– gezonde globale waterhuishouding
• Belg consumeert 310 kg papier per jaar alle oud papier recycleren bespaart per jaar 3.400.000
bomen
• duurzaam sociaal en ecologisch beheer van bossen FSC-gelabeld hout
Bosbouw of bosvernietiging?
VODO 2003
• Wat kan u doen?
– kies voor biokatoenen luiers (spaart 5% huishoudelijk afval, één ton/baby)– vermijd niet-recycleerbare verpakkingen
Bosbouw of bosvernietiging?
– vermijd overmatig papierverbruik (deel tijdschriften/kranten)– voorkom ongevraagde post (hang sticker ‘geen reclame’ op brievenbus)– koop enkel FSC-gecertificeerd hout (verkies inlandse alternatieven)
VODO 2003
• in bedrijfsleven ligt vaak de focus op:– winststreven– monopolie- en kartelvorming– korte termijnbeleggingen– financiële speculatie
• neveneffecten:– producten korte levensduur– onderbetaalde arbeid(st)ers (hier en in Zuiden)– delokalisatie en massale ontslagen– producten die consumptiehonger aanwakkeren– wapenwedloop
Het geld onder onze voeten
VODO 2003
• Wat kan u doen?
– kopen is stemmen, koop dus bewust
– ethisch sparen/beleggen
– ethische beleggingsfondsen (Ethibel label)
– zet druk op je lokale overheid om ethisch te beleggen
Het geld onder onze voeten
VODO 2003
• Terugslageffect (rebound)
De weeromstuit, of:geef uw winst niet meteen uit handen!
VODO 2003
• consuminderen minder goed leven
= keuzes maken:
comfort van rust in autoarme stad
comfort van auto in hectische stad
comfort van gezonde smaakvolle evenwichtige voeding
comfort van goedkope gemanipuleerde éénheidsworst
Zijn we bereid om echt in te krimpen?
VODO 2003
Zijn we bereid om echt in te krimpen?