VLAAMSE

GEMEENSCHAPSCOMMISSIE

DE RAAD

ZITTING 2017-2018 NR.2

BULLETIN

VAN

VRAGEN EN ANTWOORDEN

18 april 2018

INHOUD

Blz.

I. Vragen waarop werd geantwoord binnen de reglementaire termijn

(R.v.O., art. 57, 3)

Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming

en Studentenzaken ....................................................................................................... 2

Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid ....... 12

Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en

Gelijke Kansen ............................................................................................................ 31

REGISTER

- 2 -

GUY VANHENGEL,

COLLEGEVOORZITTER BEVOEGD VOOR BEGROTING, ONDERWIJS, VORMING EN

STUDENTENZAKEN

Vraag nr. 4 van 15 december 2017 van de heer Jef Van Damme

Onderwijs: Het programma Preventie Schoolverzuim

Het ‘Programma Preventie Schoolverzuim’ is een initiatief van het Brussels Hoofdstedelijk

Gewest. Via dit programma stelt het Gewest financiële middelen ter beschikking om projecten voor

spijbelpreventie op te zetten in scholen.

De dienst Scholen bij Perspective.brussels coördineert het programma en werkt hierbij samen met

de VGC.

Uit het antwoord op een schriftelijke vraag kan worden afgeleid dat 61 projectaanvragen

ontvankelijk werden verklaard voor de subsidieronde 2016 en dat ze gezamenlijk een subsidie van

374.000 euro kregen. Voor de subsidieronde 2017 werden 60 projectaanvragen ontvankelijk

verklaard en werd een subsidie van 374.000 euro vrijgemaakt.

Hoeveel subsidies heeft elke school die voldeed aan de ontvankelijkheidscriteria ontvangen?

Graag een overzicht per school en per schooljaar 2016-2017/2017-2018.

Antwoord

In haar strijd tegen het schoolverzuim organiseert de Brusselse Regering -via de gemeenten- sinds

2000 een projectoproep in alle Franstalige en Nederlandstalige basis- en secundaire scholen. Sinds

2015 neemt de gewestelijke dienst Perspective.brussels de organisatie ervan op zich.

Als bijlage de weerhouden projectaanvragen. De tabel bevat de subsidiebedragen per school voor

de schooljaren 2016-2017 en 2017-2018. (bijlage 1)

Vraag nr. 5 van 15 december 2017 van de heer Johan Van den Driessche

Algemene Zaken: Vergaderingen van de Vlaamse schepenen en OCMW-voorzitters met het

College

Geregeld zouden er vergaderingen plaatsvinden tussen de Vlaamse schepenen en OCMW-

voorzitters van de 19 gemeenten in ons het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op het kabinet van de

collegevoorzitter en/of collegeleden.

Hoeveel vergaderingen vonden er plaats in het jaar 2014, 2015, 2016 en 2017?

Wie neemt het initiatief daartoe? Wat is het doel van die vergaderingen?

Wie zat die vergaderingen telkens voor? Wie nam er telkens deel aan de vergaderingen?

Worden er notulen en conclusies van die vergaderingen opgesteld? In bevestigend geval, waar

kunnen die worden geraadpleegd?

Wat was de agenda van de jongste vergadering en waar vond die plaats?

- 3 -

Antwoord

In de vraagstelling wordt vermoedelijk verwezen naar de Conferentie van Vlaamse schepenen en

OCMW-voorzitters, een orgaan dat wordt geïnstalleerd na elke gemeenteraadsverkiezing.

De collegevoorzitter en de collegeleden bepalen noch de agenda van de Conferentie, noch wie er

deel van uitmaakt, noch wie voorzitter is van deze Conferentie.

Meer informatie over de handelingen van deze Conferentie kan bij de griffie van de Raad van de

VGC worden verkregen; zij treedt op als secretariaat.

Daarnaast staat het de collegeleden uiteraard volledig vrij om al dan niet overleg te plegen, al dan

niet discreet, met lokale en regionale mandatarissen, in functie van het bespreken van beleidsopties,

beleidskeuzes en concrete dossiers.

Vraag nr. 6 van 10 januari 2018 van de heer Johan Van den Driessche

Onderwijs: Het plaatsen van gevelborden met het N-logo

Het nieuwe N-logo is het hoofdlogo in alle publieke communicatie over Nederlandstalige

dienstverlening in Brussel van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

(VGC).

Volgens de nota van de Vlaamse Regering zal de invoering van de nieuwe huisstijl gebaseerd op

het N-logo gefaseerd en geleidelijk verlopen en moet de nadruk liggen op het informeren,

betrekken, begeleiden en overtuigen van overheids- en middenveldorganisaties in plaats van

verplichten.

Wanneer komt een instelling of organisatie, die gesubsidieerd wordt door de VGC, in aanmerking

voor een N-gevelbord? Zijn er criteria voor de instellingen en organisaties zoals bijvoorbeeld de

grootte van de subsidie die de instellingen of organisaties ontvangen van de VGC?

Wat als die instellingen en organisaties die in aanmerking komen voor het plaatsen van het N-logo

op hun gebouwen weigeren een N-gevelbord aan te brengen?

Op de gebouwen van de instellingen die omwille van werkings- of infrastructuursubsidies zowel

onder de bevoegdheid en aansturing van de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse

Gemeenschapscommissie vallen, zal een bijkomende signalisatie uitgewerkt worden die binnen de

krachtlijnen van de huisstijl “Verbeelding Werkt” verwijst naar de Vlaamse Gemeenschap.

Zoals de Beleidsbrief Brussel 2017-2018 van Vlaams minister Sven Gatz vermeldt, werden er

ongeveer 530 organisaties en instellingen in kaart gebracht die in aanmerking komen om een N-

logo en een bijkomende verwijzing naar de Vlaamse Gemeenschap op hun gebouw aan te brengen.

Het gaat hier om de Vlaams-Brusselse organisaties waarvan de werking door de Vlaamse overheid

wordt gedragen. Meer concreet gaat het om ongeveer 240 instellingen die tot het beleidsdomein

Onderwijs behoren (scholen inclusief hoger onderwijs), 180 instellingen die tot het beleidsdomein

Welzijn en Gezondheid behoren (woonzorg, kinderdagverblijven, thuiszorg, jongerenwelzijn,

- 4 -

lokale dienstencentra…), 100 instellingen die tot het beleidsdomein Cultuur en Jeugd behoren

(kunstinstellingen, erfgoedverenigingen, bibliotheken, jeugdverenigingen…) en 10 instellingen die

tot het beleidsdomein Brussel behoren (BRUZZ, Br(ik, Huis voor Gezondheid,

Brukselbinnenstebuiten…).

Zoals de Beleidsbrief Brussel 2017-2018 ook vermeldt, werd in 2017 een brief verstuurd naar al

die betrokken organisaties en instellingen. Organisaties en instellingen die reeds een N-logo hangen

hebben, zullen een verwijzing naar de Vlaamse Gemeenschap moeten aanbrengen. Organisaties en

instellingen die nog geen N-logo hebben, zullen een brief ontvangen om hen te vragen om én het

N-logo én de verwijzing naar de Vlaamse Gemeenschap aan te brengen.

Tijdens de besprekingen van de begroting 2018 van de Vlaamse Gemeenschapscommissie werd

een overzichtstabel van het aantal organisaties en instellingen waar een gevelbord met N-logo reeds

geplaatst is of nog moet geplaatst worden, gegeven. Uit die tabel blijkt dat slechts 294 van de 505

organisaties en instellingen een gevelbord met het N-logo hebben. Teleurstellend is het feit dat

maar liefst 163 instellingen niet eens de moeite hebben genomen om te reageren.

Binnen welke timing moeten de instellingen en organisaties, die in aanmerking komen voor een

gevelbord, voorzien zijn van een N-gevelbord en een verwijzing naar de Vlaamse Gemeenschap?

In de Beleidsbrief 2017-2018 van Vlaams minister Sven Gatz wordt gesproken over 530

organisaties en instellingen; in de door de collegevoorzitter aangeleverde overzichtstabel worden

slechts 505 organisaties en instellingen geteld. Vanwaar het verschil?

Volgt het College van de VGC systematisch op of de instellingen en organisaties, die van beide

overheden een werkings- of infrastructuursubsidie ontvangen en die reeds over een N-logo

beschikken, een verwijzing naar de Vlaamse Gemeenschap aanbrengen?

Heeft de collegevoorzitter zicht op de vraag waarom 163 instellingen en organisaties niet

geantwoord hebben of ze al dan niet een gevelbord met N-logo hebben of nog moeten aanbrengen?

Worden die instellingen en organisaties opgevolgd? Wat is de volgende stap?

Voor vijf organisaties en instellingen werd het plaatsen van een N-gevelbord geweigerd. Wat zijn

de redenen? Wat zal er gebeuren om alsnog het N-logo (en een verwijzing naar de Vlaamse

Gemeenschap) zichtbaar te maken op die gebouwen?

Antwoord

Vooreerst een actualisering van de cijfers. Er werden ondertussen 331 borden geplaatst. Vier

borden worden nog voor 2 februari 2018 geplaatst. 14 organisaties kozen voor een alternatief zoals

stickers, panelen of banners.

Alle organisaties, instellingen en verenigingen die tot het Nederlandstalig netwerk in Brussel

behoren, komen in aanmerking om een N-gevelbord te plaatsen. Er zijn geen bijkomende criteria

zoals de grootte van de subsidie die de instelling of organisatie ontvangt van de VGC.

- 5 -

De VGC informeerde de organisaties op verschillende momenten via de eigen website en mailings

over de gevelborden en de alternatieven.

Organisaties en instellingen die een gevelbord willen plaatsen en tot het Nederlandstalig netwerk

behoren, kunnen daar op elk moment naar vragen bij de VGC.

Het plaatsen van een gevelbord met het N-logo is, wat de VGC betreft, geen verplichting voor

gesubsidieerde organisaties. Het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie heeft ervoor

gekozen om de organisaties te overtuigen van het belang om een gevelbord te plaatsen in functie

van de zichtbaarheid van het Nederlandstalig netwerk in Brussel.

De VGC stelt geen afronding van het proces voorop, maar werkt continu aan het uitnodigen van

organisaties en aan het opvolgen van nieuwe opportuniteiten (nieuwe partners, nieuwe

infrastructuur, nieuwe vormen van visualisering die de zichtbaarheid verhogen). De verdere uitrol

is structureel opgenomen in de werking van de administratie en is een continu gegeven.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie kent de criteria niet die Vlaams minister Sven Gatz

hanteerde om tot een lijst van 530 organisaties en instellingen te komen.

De opvolging of instellingen en organisaties, die van beide overheden een werkings- of

infrastructuursubsidie ontvangen en die reeds over een N-logo beschikken, een verwijzing naar de

Vlaamse Gemeenschap aanbrengen, gebeurt niet door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Het

is de bedoeling dat de diensten van de Vlaamse overheid die opvolging doen.

De VGC voert geen systematische controle uit van de redenen waarom instellingen en organisaties

niet antwoorden of waarom zij al dan niet een gevelbord met N-logo hebben of nog moeten

aanbrengen, maar zal het plaatsen van borden blijven stimuleren.

Het overgrote deel van de 163 organisaties zijn (lokale) jeugdverenigingen en bibliotheken. Die

organisaties werden in eerste instantie, bij de start van het project in 2015, niet door de VGC

aangeschreven om een bord te plaatsen. Bij een nieuwe oproep in september 2017 werden zij wel

uitgenodigd om een bord te plaatsen.

De VGC voert geen systematische controle uit van de redenen waarom organisaties nog geen

gevelbord hebben. Zoals eerder gezegd, is het plaatsen van een gevelbord met het N-logo nooit een

verplichting geweest voor gesubsidieerde organisaties. Er is geen enkele sanctie verbonden aan het

niet hangen van een bord.

Vraag nr. 7 van 2 februari 2018 van de heer Jef Van Damme

Onderwijs: Aandacht voor de noden van kansarme jongeren

Volgens onderzoekers van de Universiteit Antwerpen is ons secundair onderwijs onvoldoende

aangepast voor scholieren uit kansarme wijken. Dit onderzoek biedt een beter inzicht in de redenen

waarom jongeren afhaken en het middelbaar onderwijs zonder diploma verlaten.

In 2014 verliet in Brussel 14,4 % jongeren de school zonder secundair diploma en zonder nog een

verdere opleiding te volgen. 16,2 % van de leerlingen in het eerste jaar secundair onderwijs heeft

- 6 -

al twee jaar schoolachterstand opgelopen. In de armste gemeenten komt dat in de buurt van 20 %.

In Sint-Joost-ten-Node is het zelfs 22,4 %.

Welke structurele maatregelen worden in onze Brusselse Nederlandstalige scholen voorzien om

meer onderwijs op maat mogelijk te maken?

In het onderzoek zou het aanpakken van pestgedrag ertoe dragen dat leerlingen niet afhaken.

Hoeveel Brusselse Nederlandstalige scholen hebben een pestbeleid ingevoerd?

Beschikt de collegevoorzitter over recente cijfers met betrekking tot het aantal leerlingen die de

school verlaten zonder diploma?

Antwoord

Onderzoek heeft uitgewezen dat gebrek aan binding een belangrijke factor is bij vroegtijdig

schoolverlaten. Daarop inzetten is dus de beste preventieve aanpak tegen schooluitval.

Binding omvat verschillende aspecten.

Ten eerste is binding met het zelfconcept en de zelfwaarde van de jongere noodzakelijk. Enerzijds

om het leren te bewerkstelligen en anderzijds om ambities aan te wakkeren. Gebrek aan ambitie

verhoogt de kans dat de jongere uitstroomt zonder kwalificatie.

Ten tweede is binding vinden met belangrijke rolmodellen, zoals ouders, essentieel voor het

benutten van leeropportuniteiten, alsook voor de motivatie en de betrokkenheid ten aanzien van

het leerproces. Ouders die onderwijs zien als een essentiële voorwaarde om succesvol te zijn in het

leven, tonen vaker betrokkenheid ten aanzien van de schoolse loopbaan van hun kind.

Tenslotte is binding met de schoolse context essentieel om de jongere het gevoel te geven dat hij

zijn plaats heeft binnen deze context. Spijbelen is een signaal dat deze binding is verminderd en

blijkt bovendien een goede voorspeller te zijn voor toekomstig schoolverlaten.

Hieruit kunnen we afleiden dat binding als preventieve factor meer moet inhouden dan enkel

werken op schoolniveau, zoals de formulering “onderwijs op maat” van het raadslid slijkt te

suggereren. Om een maximale impact te behalen, moet worden ingezet op de volledige brede

context rond de jongere.

Daartoe onderneemt de VGC zelf acties en subsidieert zij ook externe partners.

Hieronder vindt u een overzicht:

OCB ondersteunt scholen m.b.t. verschillende thema’s: omgaan met meertaligheid, ouder-

en buurtbetrokkenheid, diversiteit… Het omgaan met kansarmoede blijft voor het

Onderwijscentrum Brussel een centraal thema. Om de werking van het OCB nog beter af

te stemmen op kansarmoede, is er sinds 2015 een ervaringsdeskundige in de armoede

aangesteld en werden er zes extra VTE aangeworven, die zich expliciet gaan verdiepen in

ouderbetrokkenheid en armoede.

- 7 -

Sinds het schooljaar 2016-2017 heeft het OCB eveneens een specifieke vorming rond

kansarmoede;

Ouderbetrokkenheid is binnen dit kader niet onbelangrijk. Het betreft de samenwerking en

communicatie tussen de school en de ouders in de breedste zin van het woord. Uit

onderzoek is immers gebleken dat ouderbetrokkenheid een positief effect heeft op de

schoolprestaties;

Via de Brede Scholen wordt er gewerkt rond het hele brede netwerk rond de scholen:

partnerorganisaties, ouderbetrokkenheid, lokale verankering...;

Samen met Solidariteit voor het Gezin wordt het project ‘Connect’ in vijf basisscholen

uitgewerkt. Het doel is ouders en school dichter bij elkaar te brengen. Ook moeilijk

bereikbare ouders of mensen voor wie de schooldrempel hoog is, moeten de nodige hulp

en informatie krijgen. Vrijwilligers zullen een vertrouwensfunctie uitbouwen en nemen de

rol van brugfiguur op vanuit hun positie naast de ouders;

Met het project ‘Mijn kind gaat naar school. Ik ook!’ (het vroegere Scholenproject) wil

Brusselleer laaggeletterde ouders versterken zodat ze hun kinderen beter kunnen volgen en

stimuleren op school;

Met het project ‘Nederlands voor ouders’ richt het Huis van het Nederlands zich naar

anderstalige ouders met kinderen in het Nederlandstalig onderwijs.

De volgende drie initiatieven werken meer specifiek rond de jongeren zelf en rond spijbelen:

De VGC subsidieert de vzw Triptiek – een samenwerkingsverband van de Brusselse CLB’s

van de drie onderwijsnetten voor de uitbouw van Kans, het Centraal Meldpunt Brussel. Dit

initiatief zet in op een daling van het aantal vroegtijdige schoolverlaters, het tegengaan van

spijbelen en het garanderen van leerrecht;

De vzw Abrusco levert een positieve bijdrage aan het welbevinden van de doelgroep en

streeft naar een zo hoog mogelijke en passende kwalificatie voor deze jongeren. De

organisatie voorziet in een preventief en remediërend aanbod om jongeren die dreigen uit

te vallen op school, terug aansluiting te doen vinden bij hun schoolloopbaan of hen te laten

doorstromen naar een opleidingstraject;

De vzw Tabora biedt jongeren en jongvolwassenen via het project ‘Athena Brussel’ een

specifieke opleiding en begeleiding op maat aan, zodat zij alsnog een diploma behalen via

de Examencommissie secundair onderwijs.

Elke school heeft de opdracht om via eindtermen en ontwikkelingsdoelen kinderen en jongeren tot

gezonde, evenwichtige volwassenen te laten uitgroeien. Tot deze opdracht hoort ook het

voorkomen van en leren omgaan met pesten. Heel wat scholen hebben onder meer in dat kader een

specifiek antipestbeleid ontwikkeld of ontwikkelen het, dat ze al dan niet invullen of combineren

- 8 -

met acties die schoolexterne partners opzetten. Een zichtbare actie van de afgelopen weken was de

‘Stip It-actie’ van Ketnet en het Vlaams Netwerk ‘Kies Kleur tegen Pesten’.

Daarnaast loopt met VGC-ondersteuning dit schooljaar de voorstelling ‘Ik zeg niks’ in het lager en

secundair onderwijs. Een acteur brengt een verhaal waarin elementen van pestgedrag aan bod

komen. Daarna vindt er een spelworkshop plaats, waar ervaren wordt dat samenwerken en

samenspelen een fijne klasgroep tot stand brengt, waar respect voor ieders eigenheid kan ontstaan.

De meest recente cijfers van de Vlaamse Gemeenschap m.b.t. het vroegtijdig schoolverlaten

betreffen die van het schooljaar 2014-2015. Volgens het departement Onderwijs en Vorming van

de Vlaamse Gemeenschap zal het rapport voor het schooljaar 2015-2016 pas over enkele weken

beschikbaar zijn.

Tijdens dat schooljaar 2014-2015 waren er 306 vroegtijdige schoolverlaters in de school-

vestigingen van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. In het schooljaar 2013-2014 waren dat

er nog 339, hetzij een daling van 17,16 % naar 15,25 %.

Vraag nr. 8 van 8 februari 2018 van mevrouw Carla Dejonghe

Onderwijs: De EHBO-opleiding van leerkrachten en schoolpersoneel

Elke school moet de nodige maatregelen voorzien om gepast op te kunnen treden bij medische

noodgevallen en gevallen van brand. Een koninklijk besluit legt hiervoor een kader vast

waarbinnen het schoolbestuur de hulpverlening dan kan organiseren.

Het aantal personen dat belast wordt met de hulpverlening zelf is niet meer zo strak voorgeschreven

als dat in het verleden het geval was. Scholen moeten wel voorzien in een aantal personen die een

eenmalige basisvorming krijgen en jaarlijkse bijscholingen. Hoeveel mensen daarmee belast

worden per school, hangt af van het totaal aantal personeelsleden, de karakteristieken van de school

en de resultaten van de risicoanalyse die uitgevoerd wordt over de school.

In de praktijk blijkt het echter door personeelsverloop vaak moeilijk om voldoende geschoold

personeel te vinden/houden dat de juiste beslissingen kan nemen op het juiste moment bij

noodgevallen.

De taken en regelgeving rond EHBO en dergelijke worden ook alsmaar complexer, zoals het

onderwijsgebeuren trouwens zelf ook. Het M-decreet eist bijvoorbeeld leerkrachten die een

veelzijdigere opleiding hebben dan vroeger het geval was.

Daarom zou het ook nuttig zijn, mocht de basisopleiding EHBO verplicht geïntegreerd worden in

de algemene leerkrachtenopleiding. Die kennis dient uiteraard jaarlijks opgefrist en bijgeschoold

te worden, maar het zou al een goed begin zijn, mocht de basiskennis voorhanden zijn. Op die

manier zorgen we er overigens ook voor dat een grotere groep mensen vertrouwd is met de

handelingen die nodig zijn in noodgevallen. Buiten de schoolmuren blijft dat ook relevant.

Hoeveel scholen maken momenteel gebruik van de VGC-subsidies voor educatieve initiatieven,

specifiek om deze in te zetten voor projecten rond eerste hulp?

- 9 -

Kreeg de VGC al vragen vanwege de Brusselse Nederlandstalige scholen rond de uitwerking van

een EHBO-opleiding- en vormingsaanbod?

Antwoord

De VGC-subsidielijn ‘educatieve initiatieven’ is bedoeld voor educatieve initiatieven ten voordele

van leerlingen. Op de website vgc.be staat: “’Educatieve initiatieven’ dekt een brede waaier aan

inhouden en thema's: muzische projecten, projecten rond techniek en technologie, projecten rond

de schoolbuurt en op de stedelijke omgeving, extra-murosactiviteiten...”.

Deze subsidielijn is dus niet bedoeld voor opleidingsinitiatieven van het schoolteampersoneel.

Voor de bijscholing van schoolteampersoneel ontvangt elke school middelen van de Vlaamse

overheid. Die middelen kan ze gebruiken om haar nascholingsplan uit te voeren. Dat

nascholingsplan moet opgesteld zijn op basis van een behoefteanalyse. De VGC-administratie

heeft geen zicht op de nascholingsplannen van de scholen.

De VGC heeft nog geen vragen van Nederlandstalige scholen in Brussel ontvangen rond de

uitwerking van een EHBO-opleidings- en vormingsaanbod. Wel staat EHBO in de eindtermen en

ontwikkelingsdoelen. Scholen doen voor de praktische organisatie van een cursus EHBO of

levensreddende handelingen een beroep op partners. In principe dienen ze de vraag daartoe te

stellen aan de pedagogische begeleidingsdiensten en/of de centra voor leerlingenbegeleiding

(CLB’s).

De aandacht die scholen hieraan schenken varieert, maar de Vlaamse overheid formuleert wel een

aanbeveling. Ideaal zou hier in de kleuterklas al rond gewerkt worden. In het 5de en 6de leerjaar

van het secundair onderwijs moeten minimum twee lesuren ‘levensreddende handelingen’ met

oefeningen in reanimatie en defibrillatie ingepland worden. Om deze eindtermen te kunnen halen,

moeten secundaire scholen dus minimaal zowel over het nodige materiaal beschikken als over een

leerkracht met de nodige competenties. Op de website van de Vlaamse Gemeenschap kan een

overzicht worden teruggevonden, zowel voor basis- als voor secundair onderwijs:

https://www.onderwijs.vlaanderen.be/nl/directies-en-administraties/onderwijsinhoud-en-

leerlingenbegeleiding/basisonderwijs/ehbo-op-school.

Daarnaast nam de VGC enige jaren terug (2008-2011) het initiatief om een project bij het Rode

Kruis te subsidiëren waarbij lessen EHBO in het Nederlandstalig onderwijs gekoppeld werden aan

een ‘wervingsactie vrijwilligers onder leerkrachten’. Het oorspronkelijke opzet van het project,

namelijk de uitbouw van een pool van vrijwilligers om de lessen eerste hulp in Brussel te geven,

zonder de verdere inzet van een specifieke professional, werd uiteindelijk niet behaald. Het bleek

namelijk zeer moeilijk om vrijwilligers te vinden voor dit project, en dat om twee redenen. In eerste

instantie omwille van de intensieve opleiding die moet worden gevolgd. Daarnaast ook omdat

scholen en leerkrachten van mening waren dat ze onvoldoende bekwaam zijn om eerste hulp zelf

te geven (ondanks de beschikbare handleiding en materiaal) en dat dit beter gedaan wordt door een

‘professional’.

- 10 -

Daarnaast moeten de lerarenopleidingen ervoor zorgen dat hun studenten afstuderen met de door

de Vlaamse Regering vastgelegde basiscompetenties van leraar. EHBO is een onderdeel in de

eindtermen en dient dus ook aan bod te komen in de lerarenopleidingen.

Hoe en via welke onderwerpen de lerarenopleidingen deze basiscompetenties aanreiken bij hun

studenten, behoort tot de autonomie van de lerarenopleidingen. Hogescholen en universiteiten

krijgen via een enveloppefinanciering middelen voor hun opleidingen. Er is geen afzonderlijke

geldstroom of subsidie voorzien om EHBO-opleidingen te financieren binnen de leraren-

opleidingen.

Vraag nr. 9 van 15 maart 2018 van de heer Jef Van Damme

Onderwijs: Inschrijvingssysteem middelbaar onderwijs

In Brussel zijn we al zeven jaar bezig met een centraal aanmeldingssysteem. Dit systeem moest elk

jaar bijgeschaafd worden. Dit jaar is er bij het toewijzen na de eerste keuze, overgeschakeld van

het criterium tijdsregistratie naar toeval.

Hoeveel Nederlandstalige leerlingen hebben een plaats kunnen krijgen in hun eerste, tweede en

derde keuze?

Hoeveel leerlingen hebben zich niet kunnen inschrijven?

Voorziet de collegevoorzitter om extra plaatsen te creëren in het secundair onderwijs?

Antwoord

Het Lokaal Overlegplatform Secundair Onderwijs Brussel, decretaal bevoegd voor de

aanmeldings- en inschrijvingsregels en procedure, kon de hierna volgende gegevens aanbrengen.

1) Aantal in de procedure aangemelde kinderen die een secundaire school kregen toegewezen,

verdeeld over hun opgegeven keuze. Het betreft enkel de deelnemende scholen met een eerste jaar

A-stroom.

ToegewezenAantal

2018-2019

Verdeling

2018-2019

1e keuze 1.169 81,00%

2e keuze 177 12,30%

3e keuze 62 4,30%

4e keuze 23 1,60%

Hogere keuze 13 0,90%

Totaal 1 .444 100,00%

- 11 -

2) Aantal in de procedure aangemelde kinderen dat al dan niet een school kreeg toegewezen.

3) Creatie van bijkomende plaatsen in het secundair onderwijs in Brussel.

De VGC en de Vlaamse Gemeenschap investeren in de capaciteitsuitbreiding van secundair

onderwijs. Eens de volgende dossiers uitgerold, zal er een capaciteitsuitbreiding

gerealiseerd zijn van 4.950 plaatsen secundair onderwijs.

Status 2018-2019

Kinderen aangemeld 1.908

School toegewezen 1.444

School toegewezen % 75,70%

Geen school toegewezen 464

Geen school toegewezen % 24,30%

Site Comenius Koekelberg

Imelda-Instituut Brussel

Kunsthumaniora Brussel Laken

Lucernacollege Anderlecht

Maria Boodschaplyceum Brussel

Mutsaard campus Laken

Nieuwe secundaire school Molenbeek

Porta 1070 Anderlecht

Site Gallait Schaarbeek

Site Saint-Michel Molenbeek

Spoor-West Anderlecht

Unesco campus Koekelberg

- 12 -

PASCAL SMET,

COLLEGELID BEVOEGD VOOR CULTUUR, JEUGD, SPORT EN STEDELIJK BELEID

Vraag nr. 4 van 12 december 2017 van mevrouw Carla Dejonghe

Bibliotheek: Hervorming van het Vlaamse bibliotheeknetwerk en de gevolgen hiervan voor

Brussel

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz kondigde recent aan dat de Vlaamse Gemeenschap met de

vzw Cultuurconnect een overeenkomst heeft gesloten over een eengemaakt bibliotheeksysteem

voor Vlaanderen en Brussel. Via een centraal beheersplatform worden de dagelijkse taken van de

bibliotheken naar verluidt makkelijker, betrouwbaarder én gebruiksvriendelijker.

De hervorming maakt ook komaf met de voorheen bestaande provinciale bibliotheeksystemen.

Door de schaalvergroting zou het nieuwe systeem en beheer een stuk goedkoper uit moeten vallen

voor de gemeenten.

Sinds deze beleidsperiode heeft elke Brusselse gemeente een ‘erkende’ Nederlandstalige

bibliotheek. In de praktijk is de relatie van elke Brusselse gemeente met die bibliotheek en de

manier waarop ze die beheren, wel erg verschillend. Sommige gemeenten doen moeite om de

Nederlandstalige bibliotheek een vaste plek in hun beleid te geven, bij andere is dat veel minder

het geval. De vraag is nu in welke mate deze verschillen zullen doorwerken bij de nu

aangekondigde hervorming en hoe het Streekgericht Bibliotheekbeleid Brussel hier op zal inspelen.

Hoe ver staat men in de 19 Brusselse gemeenten met de implementatie van het nieuwe eengemaakte

bibliotheeksysteem? Welke démarches zijn er reeds gebeurd? Tegen wanneer zal het systeem in

gebruik zijn in de verschillende gemeenten?

Stellen er zich concrete problemen met de invoering van dit systeem in Brussel? Zo ja, welke?

Wat zal er concreet veranderen voor de Brusselse bibliotheekgangers? Welke extra voordelen

krijgen zij met het nieuwe systeem?

Antwoord

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maken de 20 Nederlandstalige openbare bibliotheken (19

gemeentelijke en Muntpunt) gebruik van een gemeenschappelijk bibliotheeksysteem dat door de

VGC wordt beheerd. Terwijl in Vlaanderen door de wijziging van de bevoegdheden van de

provincies de vijf provinciale bibliotheeksystemen voortaan door Cultuurconnect worden beheerd

(in afwachting van de migratie naar het eengemaakte bibliotheeksysteem), blijft in Brussel de

situatie ongewijzigd. Met name de VGC blijft de Nederlandstalige openbare bibliotheken

inhoudelijk en technisch ondersteunen.

Op het college van 30 mei 2013 werd de principebeslissing genomen dat de VGC samen met de

Vlaamse overheid zal inzetten op een gezamenlijke optimalisering van de sectorale infrastructuur

van de digitale bibliotheek en een versterking van de interbestuurlijke samenwerking op dit vlak.

- 13 -

In opvolging van deze collegebeslissing voert de VGC onderhandelingen met Cultuurconnect om

in het kader van het eengemaakt bibliotheeksysteem tot een afsprakenkader te komen dat aansluit

bij de regierol die de VGC heeft ten aanzien van de lokale besturen. Dit zal uiteindelijk aanleiding

geven tot nieuwe convenanten tussen de gemeenten en de VGC, ter vervanging van de huidige

convenanten die de afspraken voor het Brusselse bibliotheeksysteem regelen.

Om de bibliothecarissen en bibliotheekmedewerkers te informeren en voor te bereiden, werden

door de VGC in het najaar van 2017 een 4-tal informatiesessies georganiseerd. Cultuurconnect

heeft eind november 2017 op uitnodiging van de VGC een presentatie gehouden voor de

bibliothecarissen van de Brusselse bibliotheken. Om tegemoet te komen aan verdere praktische

vragen heeft Cultuurconnect op zijn website een overzicht “Veelgestelde vragen over het

eengemaakt bibliotheeksysteem” geplaatst.

De door Cultuurconnect vooropgestelde en met de VGC afgestemde planning is dat de 20 Brusselse

Nederlandstalige openbare bibliotheken in de periode van januari-juni 2020 van het huidige

Brusselse bibliotheeksysteem naar het nieuwe eengemaakte bibliotheeksysteem zullen migreren.

Er stellen zich tot op dit ogenblik geen concrete problemen met de invoering van dit systeem in

Brussel.

Bij een grootschalige migratie naar een nieuw bibliotheeksysteem zijn er natuurlijk wel een aantal

belangrijke aandachtspunten.

In het eengemaakte bibliotheeksysteem zullen op grote schaal persoonsgegevens van leners worden

verwerkt. Voor die persoonsgegevens in het bibliotheeksysteem is de gemeente de verantwoor-

delijke voor de verwerking. De gemeenten zullen moeten zorgen dat ze werken conform de nieuwe

Europese Algemene Verordening Persoonsgegevens (AVG, ook General Data Protection

Regulation of GDPR genoemd) die op 25 mei 2018 van kracht wordt.

Ter voorbereiding van de migratie van de bibliografische data (titelbeschrijvingen) en de

lenersgegevens (uitleenadministratie) heeft de VGC in overleg en in samenwerking met de

bibliotheken reeds een aantal opschoon- en aanvulacties doorgevoerd. Een aantal van deze acties

worden verder nog gepland. De eenmalige migratie van alle gegevens (export uit het huidige

systeem, import in het nieuwe systeem) zal door de VGC worden gefinancierd.

De bibliotheken zullen een nieuw bibliotheeksysteem in gebruik nemen in de kern van hun

werking. Dat betekent dat een migratieperiode van een aantal maanden zal moeten worden

doorlopen en dat alle medewerkers moeten worden opgeleid. Hiervoor zullen de gemeenten kunnen

rekenen op de ondersteuning van de VGC en/of Cultuurconnect.

Na de implementatie van het nieuwe eengemaakte bibliotheeksysteem worden gradueel een aantal

projecten met een innoverend karakter uitgerold. Deze innovatieve ingrepen zullen in de praktijk

leiden tot een grotere gebruikersgerichtheid en gebruiksvriendelijkheid van bibliotheekprocessen.

- 14 -

Een aantal voordelen voor de Brusselse bibliotheekgebruiker zijn:

Via Mijn Bibliotheek kan het lidmaatschap, leengeld, ‘te laat’-geld… online betaald

worden; momenteel moet men hiervoor nog fysiek naar de bibliotheek;

Koppelen van lidmaatschappen, bijvoorbeeld (groot)ouders en kinderen, gescheiden ouders

en kinderen (dit is een vraag van bv. ouders zelf om alle uitleningen van hun kinderen op

een plek te beheren);

Materialen opvragen uit andere bibliotheken dan de eigen bibliotheek (IBL), met

mogelijkheid van aanhuislevering (dit kan nu niet, men moet zich fysiek naar de eigen

bibliotheek verplaatsen om een werk van een andere bibliotheek op te halen);

Automatische aanpassing van adreswijziging;

Door vernieuwing van de bibliotheekwebsite zal het mogelijk zijn om de website ook op

mobiele apparaten te raadplegen;

Door de catalogus, Mijn Bibliotheek en de websites in een platform te integreren zal de

digitale dienstverlening voor de gebruikers verbeteren.

Vraag nr. 5 van 15 januari 2018 van mevrouw Annemie Maes

Media en Cultuur: Vergoedingen vergaderingen

De Brusselse Regering heeft een aantal maatregelen genomen om de zitpenningen die er bij

openbare instellingen worden uitbetaald, aan banden te leggen.

Niet alleen mogen er geen forfaitaire vergoedingen meer uitbetaald worden, de zitpenningen

worden ook beperkt tot maximum 120 euro bruto per bijgewoonde vergadering en dat voor

maximaal 20 vergaderingen per jaar.

Is dit systeem ook geldig voor instellingen die enkel door Vlaanderen en de VGC worden

gesubsidieerd, zoals BRUZZ en Muntpunt?

Hoeveel keer per jaar vergadert de raad van bestuur van BRUZZ en Muntpunt? Hoeveel krijgen de

gewone leden van de raad van bestuur en hoeveel krijgen de voorzitter en secretaris per

vergadering?

Hoeveel keer vergadert het dagelijks bestuur van BRUZZ en Muntpunt? Hoeveel bedragen de

vergoedingen per functie? Zijn er ook andere vergoedingen dan de zitpenningen?

Hoeveel hebben de vergaderingen van het dagelijks bestuur en de raad van bestuur van BRUZZ en

Muntpunt per instelling in totaal gekost in 2017 (vergoedingen en onkosten inbegrepen)?

Worden alle leden van de raad van bestuur van BRUZZ en Muntpunt persoonlijk betaald of zijn er

mensen die via een vennootschap of andere structuur betaald worden?

Zijn er externe consultants verbonden aan BRUZZ en Muntpunt? Hoeveel werd in 2017 besteed

aan consultancy? Waarvoor?

- 15 -

Wat de directie van beide organisaties aangaat; zijn er mensen die niet in loondienst zijn maar een

vennootschap hebben ter optimalisatie van hun inkomen? Over welke functies gaat het en hoeveel

bedragen de vergoedingen?

Hoeveel personeelsleden telde BRUZZ op 31 december 2017? Hoeveel waren er leidinggevend?

En hoeveel van de leidinggevenden zijn vrouwen?

Hoeveel personeelsleden telde Muntpunt op 31 december 2017? Hoeveel waren er leidinggevend?

En hoeveel van de leidinggevenden zijn vrouwen?

Antwoord

Er is geen soortgelijk algemeen kader voor vergoedingen vastgelegd vanuit de VGC. De regeling

bij zowel BRUZZ als Muntpunt (een EVA van de Vlaamse overheid), zoals hieronder beschreven,

komt evenwel grotendeels overeen met de opgesomde bepalingen. Beide organisaties gebruiken

het systeem van presentievergoedingen.

In 2017 is de raad van bestuur van Muntpunt zeven keer bijeengekomen. De presentievergoeding

van een gewoon lid bedraagt 38,32 euro per zitting, de vergoeding van de voorzitter bedraagt 1.724

euro per jaar en daarnaast zijn er voor alle leden ook nog ‘overige kosten’ ter dekking van

vervoersuitgaven. Er is geen aparte regeling voorzien voor de secretaris.

Bij BRUZZ waren er tijdens 2017 zeven vergaderingen van de raad van bestuur. De gewone leden

van de raad van bestuur ontvangen 50 euro per bijgewoonde vergadering. De voorzitter krijgt 2.100

euro per jaar. De secretaris krijgt geen extra vergoeding.

Bij Muntpunt is er bovendien geen dagelijks bestuur in voege.

Tijdens 2017 zijn er negen vergaderingen geweest van het dagelijks bestuur bij BRUZZ. De leden

van het dagelijks bestuur krijgen geen extra vergoeding voor het bijwonen van de vergaderingen

van het dagelijks bestuur.

De totale kost 2017 voor zittingen van de raad van bestuur bij Muntpunt bedroeg 2.968,28 euro,

waarbij de voorzitter en een lid van de vergadering verzaakt hebben aan elke vorm van vergoeding

(kost 0 euro). Bij BRUZZ werd voor de zittingen van het dagelijks bestuur 0 euro vergoedingen en

2.379 euro onkosten uitbetaald. Voor de raad van bestuur kwam dat respectievelijk op 4.950 euro

en 199 euro.

Iedereen bij Muntpunt wordt ten persoonlijke titel betaald en er zijn dus geen vennootschaps- of

andere structuren in omloop. Bij BRUZZ worden tien bestuurders persoonlijk betaald en twee

bestuurders via een vennootschap.

Verder maakt Muntpunt geen structureel gebruik van externe business consultants van de bekende

consultancybedrijven. Wel zet Muntpunt het hele jaar door projectmatig in op externe technische

expertise (fotografen, redacteurs, ICT-specialisten, database-experten, juridisch raadsman,

marketing specialisten, specialisten in verband met organisatievormen, trainers…). Muntpunt

maakte bijvoorbeeld in het kader van de langdurig openstaande boetes gebruik van de diensten van

- 16 -

het advocatenkantoor Modo-Law, en maakte gebruik van de diensten van de bedrijven Pitopia bij

het opstellen van het actieplan 2018 en van Namahn voor een strategische positioneringsoefening

van de Promo Brussel-werking.

Bij BRUZZ werd in 2017 voor 28.656 euro aan consultants betaald. Het betreft hier raadgeving met

betrekking tot juridische, redactionele, boekhoudkundige en financiële materies.

Wat de directie van beide organisaties aangaat, staan bij BRUZZ twee directieleden op de loonlijst

en er is geen vennootschaps- of andere structuur aanwezig.

Bij de leidinggevenden van VBM factureerden in 2017 de algemeen directeur en de algemeen

hoofdredacteur hun diensten via een vennootschap.

De commercieel directeur, sinds 9 januari 2017 bij VBM, is al sinds 2014 zelfstandige in

hoofdberoep.

De gemiddelde dagprijs voor deze functies bedraagt 571 euro, alles inbegrepen.

Op 31 december 2017 telde VBM 64 personeelsleden op de payroll.

Van de vijf leidinggevenden zijn er twee vrouwen.

Op 31 december 2017 telde Muntpunt 84 personeelsleden (72,23 VTE), waren er vier

leidinggevenden waarvan een vrouw (hoofdbibliothecaris) en vijf teambegeleiders (middenkader,

managers) die allemaal vrouwen zijn.

Vraag nr. 6 van 25 januari 2018 van de heer Johan Van den Driessche

Cultuur: De doorlichting van Muntpunt

Tijdens de besprekingen van de begroting 2018 in de commissie voor Algemene Zaken, Financiën,

Begroting en Media van 12 december 2017 vermeldde het collegelid dat een doorlichting van

Muntpunt gepland staat.

Wat is de bedoeling van een doorlichting van Muntpunt?

In welke tijdsplanning zal de doorlichting gebeuren?

Staat al vast wie die doorlichting zal uitvoeren en wat ze zal kosten of hoe zal men tewerk gaan in

dit verband?

Antwoord

De doorlichting is een strategisch overleg en focust op de relatie VGC-Muntpunt. Beide partijen

komen vaak met elkaar in aanraking via het Brusselse werkveld en werken intens samen, met name

via de operationele werkingen van de VGC zoals Wonen in Brussel, Paspartoe en

bibliotheekbeleid. De samenwerkingsovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap, de Vlaamse

Gemeenschapscommissie en Muntpunt trad in werking op 1 januari 2016. Beide overheden vormen

een prioritaire partner van Muntpunt. In de eerste jaren van haar bestaan heeft Muntpunt terecht

ingezet op het zichzelf in de markt zetten. Dat is succesvol verlopen. Nu dient een fase van

- 17 -

verdieping zich aan én van nauwere afstemming op het globale beleid van de VGC (en van de

Vlaamse Gemeenschap). De doelstelling van het strategisch overleg is een concreet afsprakenkader

tussen de VGC en Muntpunt (en desgevallend de Vlaamse Gemeenschap).

De gesprekken tussen de VGC en Muntpunt zijn opgestart op 21 september 2017, halverwege de

periode van de samenwerkingsovereenkomst. In navolging hiervan hebben een reeks

overlegmomenten plaatsgevonden op 19 oktober 2017, 29 november 2017 en 30 januari 2018. Het

verdere verloop wordt hierna toegelicht.

Voor deze oefening werd nog geen externe consultancy opdracht uitgeschreven. Eerst is er een

open traject tussen de VGC en Muntpunt opgestart, waarbij we trachten uit te kristalliseren hoe

beide partners hun eigen rol kunnen invullen in de praktijk en hoe deze rollen beter op elkaar

afgestemd kunnen worden.

In voorbereiding op het strategisch overleg op 30 januari 2018 bereidden zowel de VGC als

Muntpunt een oefening voor. De VGC bracht aandachtspunten en opportuniteiten voor de

samenwerking met en rolverdeling ten aanzien van Muntpunt in kaart. De VGC vraagt dat de

houding om verantwoordelijkheid op te nemen voor een netwerk centraal komt te staan in de visie

en werkwijze van Muntpunt. Daarnaast worden vanuit de VGC enkele aandachtspunten inzake

promotie, interne rolverdeling en procedures en baliewerking geformuleerd naar Muntpunt toe.

Om te komen tot een gemeenschappelijk gedragen analyse en een concreet afsprakenkader, wordt

verder gewerkt in vier werkgroepen:

1. Bibliotheekbeleid

2. Paspartoe

3. Communicatiedoorstroom en informatieverspreiding

4. Baliewerking

De visie en afspraken vanuit de werkgroepen worden teruggekoppeld op een volgend strategisch

overleg tussen Muntpunt en de VGC op 18 april 2018. Het voornemen is om de uitkomst van dit

overleg grondig te bestuderen binnen het VGC College en op basis hiervan het verdere verloop te

bepalen.

Vraag nr. 7 van 1 februari 2018 van de heer Paul Delva

Cultuur: De werking van de Paspartoe

De Brusselse vrijetijdspas Paspartoe werd in 2016 grondig hervormd. Hiervoor werd de analyse

gedaan van de initiële versie van de Paspartoe. Deze bleek op vele aspecten te ingewikkeld of te

onbekend, of de meerwaarde werd niet meteen gezien. Gelukkig bestaat er altijd de mogelijkheid

om bijsturing te voorzien. Dat werd dan ook volmondig gedaan.

In tussentijd werd al wel eens een zicht over hoe de Paspartoe nu functioneert verkregen, welke

aanpassingen doorgevoerd werden, hoeveel aansluitingen er zijn enzovoort… We zijn nu op een

moment gekomen dat 2016 en 2017 met elkaar kunnen worden vergeleken, of alleszins in kaart

worden gebracht.

- 18 -

Worden de juiste klemtonen gelegd? De doelpublieken van de Paspartoe moeten in kaart worden

gebracht en gemonitord of partners tevreden blijven over de huidige versie van de pas, waar

eventueel nog kan gesleuteld worden. Wordt daarnaast voldoende ingeschat hoeveel financiële

middelen Paspartoe vereist?

Kan het collegelid een overzicht geven van het aantal Paspartoehouders van de afgelopen twee

jaren, zowel de MIA-passen als de niet-MIA-passen?

Kan hij eveneens een overzicht geven van het aantal aangesloten pashouders per leeftijdscategorie

(-26, 26-44, 45-65, +65) en volgens geslacht, van de afgelopen twee jaren?

Graag ook een overzicht van de deelnemende instellingen en de cijfers van het gebruik van de

Paspartoe per instelling. Zijn er verschillen tussen MIA-pashouders en andere pashouders? Neemt

het aantal deelnemende instellingen/organisaties nog toe? Zijn er ook instellingen die afhaakten?

Welke redenen geven zij hiervoor aan? Wordt dit bijgehouden?

Kan een overzicht worden gegeven van het aantal aanvragers van de groepspas (dus voor

verenigingen) van de afgelopen twee jaren? Welke organisaties maakten gebruik van deze

groepspas?

Vorig jaar gaf het collegelid in een commissie aan dat ook de vernieuwde Paspartoe voor scholen

van start ging, maar er nog geen duidelijke tendens kon gegeven worden. In vergelijking tot vorig

jaar, zijn er nu meer of minder scholen die er gebruik van maken? Welke scholen zijn het? Werd

communicatie hiervoor nog bijgestuurd?

Hij gaf vorig jaar aan dat er grote verschillen waren in de hantering van de Paspartoe in de

verschillende gemeenschapscentra. Er zou, om balies beter te ondersteunen, in mei vorig jaar een

overkoepelend vormingsmoment georganiseerd worden. Is de situatie ondertussen verbeterd? Hoe

evalueert het collegelid dit?

Welk budget werd voor de Paspartoe in 2017 vooropgesteld en kan een precies overzicht gegeven

worden van aan wat welk bedrag hiervan besteed werd? Hoeveel financiële middelen worden voor

2018 verwacht uitgegeven te worden en voor welke initiatieven?

Antwoord

Er is een sterke aangroei van het aantal passen en dit zowel bij de MIA-passen als bij de niet-MIA-

passen. Eind juni 2015 werden 2.060 niet-MIA-pashouders geteld en 4.346 MIA-pashouders. In

december 2017 werden 4.332 niet-MIA-pashouders en 7.856 MIA-pashouders geteld.

Zoals blijkt uit de onderstaande grafiek, blijft er een groot overwicht bij de pashouders bij de

kinderen. De evolutie over de twee jaren toont een sterke aangroei van de leeftijdsgroep 35-44 en

de senioren, vooral bij de niet-MIA-pashouders. Er zijn steeds iets meer vrouwen pashouder als

mannen. En dit blijft een constante.

- 19 -

De huidige partners van Paspartoe zijn AB, Anima, Argos, Aventure, Be.Brusseleir, Belgisch

Stripcentrum, Belvue Museum, Beursschouwburg, Bozar, Bronks, Bruskselbinnenstebuiten,

BBJJA, Brussels Operettetheater, Bop, Brusselse museumraad, Bru-West, Citizenne, CIVA,

Flagey, de 22 GC, Aximax, Kaaitheater, KVS, Kultuurkaffee, Kunst en cultuur Sint-Pieters-

Woluwe, KFDA, MIMA, Muntpunt, Museum voor Natuurwetenschappen, Muziekpublique,

PassaPorta, Stichting Vlaamse Schoolsport, Tempora, UPV, VGC jeugddienst, VGC sportdienst,

Wiels, Zinnema.

In 2017 traden UPV, Tempora, Aventure, BBJJA en CIVA toe. Alleen het Koninklijk Museum

voor Kunst en Geschiedenis haakte af in het voorjaar 2017 omwille van reorganisatie in de

instelling en infrastructuurwerken. Het KMKG zou terug willen starten als deze werken achter de

rug zijn. In 2017 zijn er 170.042 punten gespaard door niet-MIA-pashouders en 13.412 door MIA-

- 20 -

pashouders. Er is een groot verschil in spaargedrag bij deze twee groepen. De meeste punten

werden gespaard bij het Bop, Muntpunt, Bozar en een aantal gemeenschapscentra (Essegem, De

Kriekelaar, Vaartkapoen, De Markten). De MIA-pashouders gebruiken vooral kansentarieven en

kortingen. Deze aanwending van Paspartoe wordt vooral toegekend in verschillende instellingen

waaronder bijvoorbeeld Kaaitheater, KVS, KFDA, Flagey, BBJJA, SNSpas, sportdienst VGC, het

Bop, Bozar, GC De Kriekelaar, GC Everna en Muziekpublique.

Er zijn momenteel 381 groepspassen aangevraagd en in omloop. Groepspassen zijn toegekend aan

sociaal-culturele verenigingen maar ook aan scholen, lokale dienstencentra en andere erkende

verenigingen.

GROEPSPASSEN VOLGENS TYPE

Rijlabels Aantal van Type

Jeugd 53

Organisatie 53

School 76

Dagcentra 10

Vereniging 189

Eindtotaal 381

Ondanks dat de groepspas vlot aangevraagd wordt, kan worden vastgesteld dat het gebruik van de

groepspas vandaag nogal varieert. Er zijn verenigingen die al zeer regelmatig de groepspas

gebruiken. Bij andere blijft dit instrument voorlopig in de kast liggen. Via de intermediaire

organisaties, Lasso, Citizenne en BPA en gerichte communicatie wil de VGC het gebruik van de

groepspas verder promoten en uitleggen.

Een aantal scholen heeft ondertussen een groepspas aangevraagd. De pas wordt nog heel weinig

gebruikt in de scholen.

De ondersteuning van de balies in de gemeenschapscentra (GC) en ook bij de andere partners blijft

een aandachtspunt. De verschillende omgevingen, publiek en werkingen in de GC vragen telkens

om andere benaderingen van potentieel geïnteresseerden. Door de talrijke personeelswissels dienen

de handleidingen voortdurend terug toegelicht te worden. De vorming in mei vorig jaar was zeker

een interessant leermoment voor de deelnemers, maar systematische opvolging is nodig.

De administratie plant een nieuwe opleidingscyclus dit voorjaar. De verschillen tussen de

gemeenschapscentra blijven markant. Door de toename van het aantal Paspartoe’s kan wel in het

algemeen een toename van het gebruik ervan in de GC worden geconstateerd.

In de begroting 2017 en 2018 werd 345.000 euro ingeschreven voor het actieplan Paspartoe.

- 21 -

Uitgaven 2017

Kosten back-office en communicatie 2017:

Promomateriaal 2.590,34 euro

Hardware systeem 2.178,06 euro

Advertenties en mediapromotie 42.627,26 euro

Abonnementskosten mobiele data 1.732,24 euro

Sms verkeer en Facebookadvertenties 2.000,00 euro

Kosten betalingen bancontact 2.611,23 euro

Uitbetaling tussenkomsten (kansentarief/korting)

Uitbetaling partners (kansentarief, kortingen) 164.508,80 euro

Het bedrag van de uitbetalingen (kortingen/kansentarieven)

verdriedubbelde in 2017 t.o.v. 2016 51.962,44 euro

Evenementen:

TAZ 2017 16.870,30 euro

Seniorenevent 21/12/2016 6.311,00 euro

(nog te betalen kosten na event 2016 wegens andere leverancier)

Seniorenevent 08/12/2017 28.987,89 euro

Klarafestival voor 2018 11.217,00 euro

(opdracht en aankoop voor jongerenevent in maart 2018)

Wintercampagne 2017-2018- omruilvoordelen 4.000,00 euro

Bij de begrotingswijzing 2 en B werd 80.000 euro doorgeschoven naar artikel 50001/332-02 voor

het ondersteunen van het actieplan via subsidies:

- 20.000 euro voor vzw Citizenne. Ondersteuning van het actieplan Paspartoe voor de begeleiding

van groepen en verenigingen met Paspartoe , ontwikkeling van een aanbod op maat, incentives

voor cultuur- en vrijetijdsparticipatie, ondersteuning van de evenementen Paspartoe.

- 7.180 euro voor vzw Brussels Platform Armoede. Ondersteuning van het actieplan Paspartoe

voor de informatie en begeleiding van mensen en groepen in kansarmoede, ondersteuning van

evenementen Paspartoe.

- 3.250 euro voor vzw Pigment/sportwerking. Toeleiding naar sportaanbod, sportaanbod op maat.

- 19.500 euro voor vzw TAZ. Voorbereiding laagdrempelig Brussel-Oostendeprogramma 2018

Voor 2018 verwacht de administratie een stijging van de kosten voor de uitbetalingen van de

tussenkomsten kansentarieven en cultuurbonnen tot 250.000 euro. Andere kosten worden ongeveer

gelijk geraamd.

- 22 -

Vraag nr. 8 van 7 februari 2018 van mevrouw Carla Dejonghe

Cultuur: De gewestelijke campagne tegen geluidsoverlast Happy Ears en de effecten daarvan

voor Gemeenschapscentra en Jeugdhuizen

Vanaf 21 februari 2018 gaat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het besluit ‘versterkt geluid’

in. Daarin staat een nieuwe algemene norm voor het niveau van versterkt geluid; 85 decibel. Er

zijn twee uitzonderingen voorzien op deze norm: etablissementen mogen onder bepaalde

voorwaarden volumes tot 95 decibel en zelfs tot 100 decibel produceren.

Wanneer een geluidsniveau van 95 decibel gehaald wordt, moeten de uitbaters het publiek middels

pictogrammen informeren over de risico’s van verspreide geluidsniveaus en dat geluidsniveau in

real time afficheren.

Bij een geluidsniveau van 100 decibel moeten de uitbaters gehoorbeschermers voorzien en een

zone waar het gehoor tot rust kan komen. De geluidsniveaus moeten geregistreerd worden en de

historiek van die registraties moet bewaard worden. Er moet ook een referentiepersoon aangewezen

worden om de inachtname van de voorwaarden te verzekeren.

Zowel de gemeenschapscentra als de Brusselse jeugdhuizen vallen onder deze regel; de meesten

daarvan kunnen gerangschikt worden onder de zogenaamde categorie 2. Tussen de activiteiten die

hieronder vallen, zitten bijvoorbeeld scouts- of laatstejaarsfuiven. De instellingen zelf moeten voor

dit soort activiteiten aan een hele resem voorwaarden voldoen, en zo bijvoorbeeld ook bepaalde

iconen aanbrengen op hun tickets.

De display die ze moeten installeren moet ook de geluidsniveaus in het etablissement weergeven,

met uiteraard de navenante administratieve opvolging.

Waarschijnlijk zullen er ook een aantal gemeenschapscentra of jeugdhuizen eerder onder categorie

3 vallen, waardoor ze bijvoorbeeld ook nog verplicht oordopjes moeten voorzien voor de

bezoekers.

Zowel de kosten voor aanschaf en installatie van het toestel en de jaarlijkse ijking ervan als de extra

administratieve lasten, lijken heel wat VGC-organisaties een bom geld en tijd te zullen kosten. Het

is vooralsnog onduidelijk hoe er aan dit probleem tegemoet zal worden gekomen vanuit de VGC-

administratie.

Kan het collegelid meer uitleg geven over de gevolgen van de nieuwe regeling rond het ‘versterkt

geluid’ voor VGC-instellingen, zoals de gemeenschapscentra en jeugdhuizen?

Werd er reeds overleg gepleegd met de gemeenschapscentra en jeugdhuizen hierover? Zo ja, wat

was dan de conclusie van dit overleg?

Voorziet de VGC tegemoetkomingen in de kosten voor de plaatsing van de apparaten/displays die

nodig zijn om de registratie te doen? Voorziet de VGC financiële tegemoetkoming voor de aankoop

van oordopjes (bijvoorbeeld via groepsaankoop)?

Op welke manier kan de extra administratieve last die gepaard gaat met de registratie van het

systeem beperkt worden?

- 23 -

Werd de VGC door Leefmilieu Brussel betrokken bij de onderhandelingen over dit voorstel; heeft

de VGC Dienst Cultuur of Jeugd een adviserende rol gespeeld bij de totstandkoming van dit

voorstel?

Antwoord

Het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot vaststelling van de voorwaarden voor

het verspreiden van versterkt geluid in voor publiek toegankelijke inrichtingen werd goedgekeurd

door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering op 26 januari 2017 en werd gepubliceerd op 21

februari 2017 in het Belgisch Staatsblad. Het besluit trad op 21 februari 2018 in werking.

Bij de totstandkoming van de nieuwe regelgeving raadpleegde de bevoegde administratie,

Leefmilieu Brussel, een groot aantal vertegenwoordigers van de geluidssector, podiumkunsten, de

evenementensector, de horeca… Onder andere vzw Jeugdhuizen Ondersteuning Brussel (JHOB)

en de Ancienne Belgique werden uitgenodigd voor een rondetafelgesprek. Hierbij werden de

betrokken sectoren geïnformeerd en kregen zij ook de mogelijkheid om advies te geven rond de

voorgestelde maatregelen. De gemeenschapscentra werden niet bevraagd en betrokken bij de

onderhandeling over dit voorstel en hebben dus geen adviserende rol gehad.

De wetgeving ‘versterkt geluid’ heeft betrekking op alle activiteiten die toegankelijk zijn voor het

publiek en die versterkt geluid verspreiden (zowel binnen als buiten).

Daarbij werden drie categorieën vastgelegd:

- Voor activiteiten die vallen onder categorie 1 hoeft de organisator geen extra maatregelen

te nemen. Hij kan het publiek wel informeren en het pictogram 85dB gebruiken.

- Voor evenementen die vallen onder categorie 2 verplicht de wet dat de uitbater het publiek

informeert dat het zich bevindt in een lawaaierige geluidsomgeving. De uitbater moet:

1. Het pictogram categorie 2 duidelijk zichtbaar uithangen (minstens 15 x 15 cm);

2. Op de tickets en/of affiches het pictogram 95dB plaatsen;

3. Een toestel installeren met display die de geluidsniveaus weergeeft (en indien het

etablissement na middernacht versterkt geluid verspreidt, het geluidsniveau

registreren en de geschiedenis bijhouden).

- Organisatoren van evenementen die vallen onder categorie 3 moeten:

1. Het pictogram categorie 3 duidelijk zichtbaar uithangen (minstens 15 x 15 cm);

2. Op de tickets en/of affiches het pictogram 100dB plaatsen;

3. Een rustzone inrichten en ter beschikking stellen van het publiek. In deze rustzone

het groen pictogram duidelijk zichtbaar uithangen;

4. Het publiek gehoorbescherming (gratis of betalend) aanbieden;

5. Een referentiepersoon aanstellen die de naleving van de wetgeving verzekert;

6. Een registreertoestel met display installeren dat de geluidsniveaus weergeeft en

registreert.

- 24 -

De nieuwe normen hebben een directe invloed op de werking van de Brusselse jeugdhuizen en

gemeenschapscentra. Om deze in regel te stellen met de nieuwe geluidsnormen, is het noodzakelijk

dat er meetsystemen voorzien worden op bepaalde locaties die evenementen organiseren die vallen

onder categorie 2 en 3.

Organisaties die tussen middernacht en 7 uur versterkt geluid willen verspreiden, zullen ook een

aangifte moeten doen bij hun lokaal bestuur, behalve als ze reeds in het bezit zijn van een

milieuvergunning. Voor deze aangifte hebben de betrokken organisaties, als overgangsmaatregel,

tijd tot 21 augustus 2018 (6 maanden na de inwerkingtreding van de reglementering).

De Entiteit Gemeenschapscentra heeft de verschillende gemeenschapscentra geïnformeerd over de

nieuwe wetgeving. Daarbij werd ook een overzicht met richtlijnen en te nemen maatregelen

bezorgd. De gemeenschapscentra zullen nu de analyse maken onder welke categorie een activiteit

valt. Daarbij wordt aangeraden om via de uitleendienst van de Vlaamse Gemeenschapscommissie

(VGC) een geluidsmeter te lenen en steekproefsgewijs de categorieën te bepalen. Vanuit dit

overzicht van activiteiten en vastgestelde noden wordt er nader bepaald welke investeringen nodig

zijn. Er wordt verder afgestemd met Leefmilieu Brussel over de timing van de opleidingen tot

referentiepersonen.

Ook met de Brusselse jeugdhuizen is er overleg rond de nieuwe geluidsnormen. Via de

uitleendienst van de VGC werd reeds een geluidsmeter ter beschikking gesteld om ook in de

jeugdhuizen een aantal steekproeven te doen. Dit moet het mogelijk maken om ook voor de

jeugdhuizen te analyseren onder welke categorieën de verschillende activiteiten vallen. Daarbij

moet echter niet alleen rekening gehouden worden met het produceren van geluid, maar ook of er

voor activiteiten onder categorie 3 binnen bepaalde jeugdhuizen “rustzones” aanwezig zijn. Vzw

JHOB maakt op dit moment deze oefening met de betrokkenen van de verschillende jeugdhuizen.

Voor de gemeenschapscentra zal de VGC op basis van het overzicht van de activiteiten en de

categorieën een aantal vaste en mobiele geluidsmeters aankopen. De VGC zal deze toestellen

aankopen via de opdrachtencentrale van Leefmilieu Brussel. Het door de opdrachtencentrale

aangewezen materiaal zal pas de komende weken bekend zijn, omdat de administratieve procedure

voor gunning van de opdracht nog niet is afgerond. De uitleendienst van de Vlaamse

Gemeenschapscommissie heeft momenteel een geluidsmeter met registratie beschikbaar en plant

de aankoop van twee extra toestellen.

Vzw JHOB diende voor de Brusselse jeugdhuizen een subsidieaanvraag in voor de aankoop van

tien geluidsmeters die beantwoorden aan de vooropgestelde voorwaarden (met meetsysteem,

display en microfoon). Vzw JHOB nam daarnaast ook contact op met de lokale gemeentebesturen

met de vraag naar ondersteuning in de nieuwe geluidswetgeving. Tot op heden kregen de Brusselse

jeugdhuizen geen positief antwoord van de lokale besturen.

De Vlaamse Gemeenschapscommissie onderzoekt met vzw JHOB wat de beste oplossing voor de

Brusselse jeugdhuizen is en wil antwoord krijgen op volgende vragen:

- Moet elk jeugdhuis beschikken over een volledig meettoestel of kan er voor de jeugdhuizen

gewerkt worden met een aantal vaste en een aantal mobiele systemen?

- 25 -

- Is het praktisch haalbaar dat jeugdhuizen gebruikmaken van het materiaal beschikbaar bij

de uitleendienst van de VGC?

- Kunnen de jeugdhuizen gebruikmaken van de opdrachtencentrale van Leefmilieu Brussel

en zo aan interessantere tarieven de nodige meetinstrumenten aankopen?

Op korte termijn wil de VGC in samenspraak met de gemeenschapscentra en de Brusselse

jeugdhuizen een oplossing zoeken zodat zij voldoen aan de nieuwe regelgeving.

Op dit moment is er geen financiële tegemoetkoming voor de aankoop van de oordopjes voorzien.

Binnen de gemeenschapscentra zijn het aantal activiteiten behorend tot categorie 3 beperkt. Binnen

de jeugdhuizen wordt die analyse op dit moment gemaakt. De aankoopprijs en de afname van deze

oordopjes is te laag om hiervoor een groepsaankoop te organiseren.

De ingebouwde software van de geluidsmeters laten een registratie van de metingen in xml-formaat

toe. De leverancier zal de pc’s configureren waarop de logbestanden op twee verschillende plaatsen

worden opgeslagen. In alle logbestanden wordt een controlesysteem ingebouwd om de geldigheid

van dit logbestand te kunnen controleren. Indien gebruik gemaakt wordt van de juiste

meetsystemen is de administratieve last die gepaard gaat met de registratie dus beperkt.

De VGC en de gemeenschapscentra werden niet betrokken of bevraagd bij de onderhandeling over

dit voorstel en hebben dus geen adviserende rol gehad.

Vraag nr. 9 van 8 februari 2018 van mevrouw Khadija Zamouri

Cultuur: Stripmuur de Kiekeboes

Brussel is dol op strips. Tal van Brusselse muren en gevels werden doorheen de jaren bekleed met

levensgrote stripfiguren. Zo werd ook in 2009 een stripmuur van De Kiekeboes op het Amerikaans

Theater ingehuldigd. Negen jaar later staat de tekening te verkommeren. Een pijnlijk beeld voor

een stad die wereldwijd bekend staat als een stripstad en nog pijnlijker voor de tekenaar zelf.

Ondertussen heeft de Stad Brussel zelf het initiatief genomen om samen met Merho en de federale

minister bevoegd voor het Amerikaans Theater, naar een oplossing te zoeken. Deze stripmuren

vormen een deel van ons Brussels cultureel patrimonium, en daar moet zorg voor worden gedragen.

Werd er in 2009 bij de inhuldiging van de stripmuur ook een onderhoudscontract afgesloten?

Heeft het collegelid zelf ondertussen contact opgenomen met Mehro en de Stad Brussel om de

tekening een waardevolle plek te geven in onze stad?

Kan hij ook meer inlichtingen geven over de toekomst die het, ondertussen leegstaande,

Amerikaans Theater beschoren is?

- 26 -

Antwoord

De VGC was op geen enkele manier betrokken bij de totstandkoming van de stripmuur op het

Amerikaans Theater.

De enige stripmuur waarbij de VGC betrokken was, was bij de Jommekesmuur, die werd

ingehuldigd in 2015. Deze betrokkenheid was vooral financieel/administratief en daarnaast

bemiddelend in de relaties met de uitgever, stad en buurtbewoners. De dossierbehandelaar heeft

een aantal activiteiten voor de lancering van de muur uitgedacht met de uitgever. Zoals aangegeven

is het stripmurenparcours en de realisatie ervan een stedelijk project, dat wordt gedragen en beheerd

door de Stad Brussel.

De VGC concentreert zich op kunstopdrachten in voor het merendeel ‘semi-publieke’ ruimtes in

de eigen gebouwen, waarbij vergunningen door de lokale overheid een kleinere of geen impact

hebben op besluitvorming en realisatie. Een eigen VGC-project dat wel inspeelt op de openbare

ruimte is ‘Vers Brussel’ met de realisatie van voorlopig tien vaste kunstwerken. Deze langlopende

opdracht werd uitbesteed aan Passa Porta omwille van de unieke samenwerking tussen beeldende

kunstenaars en schrijvers. Het volledige parcours ‘Vers Brussel’ zal in de loop van het seizoen

2018-2019 voorgesteld worden aan de pers.

Deze tekening heeft al een zeer waardevolle plek in onze stad. Volgens de pers zijn de bevoegde

personen ondertussen al in gesprek om deze muur in ere te herstellen. Het is dus op dit moment

niet nodig hiervoor stappen te ondernemen.

In verband met het leegstaande Amerikaans Theater moet het collegelid het antwoord schuldig

blijven. Het is federaal minister Jan Jambon die bevoegd is voor het Amerikaans theater, aangezien

hij de portefeuille van de regie der gebouwen heeft.

Vraag nr. 10 van 14 maart 2018 van de heer Paul Delva

Cultuur: Muziek-kunstencentrum Walter in Kuregem

In de beleidsverklaring van de Vlaamse Gemeenschapscommissie staat te lezen dat “met Walter

een nieuw muziek-kunstencentrum in Kuregem verrijst”. Het leek even alsof de VGC zelf een

nieuw kunstencentrum zou oprichten. Na wat opzoekwerk bleek dat het College van de VGC in

december 2016 een projectsubsidie voor Werkplaats Walter goedkeurde, voor een bedrag van

40.000 euro. Deze middelen werden bestemd voor infrastructuurwerken die uitgevoerd moeten

worden.

In een interview met de bezieler van het project van januari dit jaar in BRUZZ staat te lezen dat

sinds vorig jaar verbouwingen bezig zijn aan het voorhuis van het pand, ter hoogte van de Van

Lintstraat. Daar zou een residentieappartement komen voor vier kunstenaars, alsook een conciërge-

appartement en een artiestenbureau. Daarnaast is er dan de renovatie van de concertzaal. Heel wat

plannen met andere woorden.

Waarvoor zullen de gesubsidieerde middelen van de Vlaamse Gemeenschapscommissie precies

ingezet worden?

- 27 -

Een van de uitgangspunten van Werkplaats Walter is dat het een buurthuis moet worden, een

inclusieve plek waar iedereen welkom is. Heeft de VGC ambities om in dat opzicht meer betrokken

te worden bij de verdere realisatie van het initiatief, mede ook omdat het project letterlijk vermeld

stond in de beleidsverklaring?

Het gemeenschapscentrum van Anderlecht ligt op minder dan twee kilometer van Werkplaats

Walter. Denkt het collegelid dat er bepaalde samenwerkingen mogelijk zouden kunnen zijn in de

toekomst? Welke rol kan de VGC hierin spelen?

Antwoord

De investeringssubsidie van 40.000 euro werd in december 2016 toegekend aan de vzw RAT

Records, voor het initiatief ‘Werkplaats Walter’, in de Van Lintstraat 43-45 in Anderlecht. Deze

werd toegekend als tussenkomst in een geheel van renovatiewerkzaamheden, gericht op het vlak

van veiligheid en toegankelijkheid van het gebouw, een duurzaam en ecologisch gebruik, het

onderverdelen in bepaalde zones en het inrichten van een akoestisch interessante concert- en

repetitieruimte. Bij de renovatie van het pand ligt het accent op duurzame en/of herbruikbare

materialen en uitrusting, het rationaliseren van energie- en waterverbruik en wordt een optimale

toegankelijkheid van de site voor ogen gehouden. De eerste fase, waarbij de plafonds akoestisch

werden geïsoleerd en er een extra atelier voor een beeldend kunstenares werd gebouwd, is

ondertussen afgerond en de tweede fase is van start gegaan.

De reden waarom ‘Werkplaats Walter’ expliciet vermeld werd in de beleidsverklaring is omdat

hiermee wordt aangetoond dat de VGC ook via investeringssubsidies de kunsten versterkt. De

organisatie wil een kunstenwerkplaats worden die Brusselse kunstenaars actief in de jazzmuziek

en in beeldende kunst samenbrengt. Het initiatief komt hiermee tegemoet aan de vraag naar meer

werkplekken en repetitieruimtes in Brussel. Daarnaast zal ‘Werkplaats Walter’ ook expositie- en

podiumruimte bieden, kantoren verhuren aan sociale organisaties, en woonruimte voor bezoekende

artiesten uitbaten. Het beoogt met deze werking jong talent te ondersteunen, nieuwe

samenwerkingen te faciliteren, en de Brusselse traditie in de vrije muziek te bestendigen. Het zal

de hand reiken naar het onderwijs en de buurt, door contact tussen de kunstenaars en de wijk te

stimuleren.

‘Werkplaats Walter’ plant zich actief in de wijk in. Het is niet de bedoeling dat de VGC dit voor

of in de plaats van de initiatiefnemer gaat doen; wel wordt ook het Nederlandstalig werkveld uit de

buurt betrokken met onder meer de Academie voor Beeldende Kunsten. Daarnaast wil men, na de

renovatie, ook inzetten op publieksactiviteiten of projecten gericht op de buurt door de kunstenaars

die een atelier huren of in residentie zijn. Ook projecten met kinderen zullen deel uitmaken van de

werking. Het zal dus door dat soort projecten zijn dat de inbedding in de buurt verder op organische

wijze gestalte krijgt.

Tot nu toe is er nog geen samenwerking gepland met GC De Rinck, maar het gemeenschaps-

centrum is een goede partner om nieuwe bruggen te bouwen. In de gesprekken van de administratie

en het kabinet met ‘Werkplaats Walter’ werd dit mondeling ook al aangegeven.

- 28 -

Vraag nr. 11 van 14 maart 2018 van de heer Paul Delva

Cultuur: Scholenwerking van de gemeenschapscentra

De 22 Brusselse gemeenschapscentra ontwikkelen voor kinderen in het kleuter- en lager onderwijs,

maar ook voor leerlingen secundair onderwijs, verschillende culturele activiteiten. Op die manier

wordt cultuur laagdrempelig aangeboden aan elk kind in het Brussels Nederlandstalig onderwijs.

Jaarlijks worden hier tienduizenden kinderen mee bereikt.

De activiteiten, gaande van voorstellingen over workshops tot bezoeken aan musea, worden zo

mogelijk gecombineerd met lesinhouden en educatieve suggesties.

Kan het collegelid een overzicht geven van het aantal bereikte jongeren in de jaren 2015, 2016 en

2017? Kan hier een opsplitsing in gemaakt worden tussen leerlingen basisonderwijs en leerlingen

secundair onderwijs?

Is er eveneens een overzicht van het aantal deelnemers aan activiteiten per gemeenschapscentrum?

Welke gemeenschapscentra bieden een aanbod aan voor basisonderwijs en welke voor secundair

(of beide)?

Vooral bij de scholenwerking voor secundair onderwijs staat de eigen inbreng van jongeren

centraal: hoe gebeurt dit concreet? Hoe wordt daarnaast nog specifiek extra ingezet op omkadering,

maatwerk, voor- en nabesprekingen, verdiepende gesprekken en verdere begeleiding?

Antwoord

De scholenwerking van de gemeenschapscentra bereikt de kinderen uit het Nederlandstalige

Brussels kleuter-, lager en secundair onderwijs.

De cijfers zijn een weergave van de werking per boekhoudkundig jaar (1 januari – 31 december)

voor de periode 2015-2017. De hoge cijfers in 2016 en de lagere in 2017 moeten genuanceerd

worden aangezien de scholenwerking bekeken wordt per schooljaar (1 september – 30 juni). In die

zin kan het perfect zijn dat, ondanks verschillen per boekjaar, het aanbod per schooljaar wel

vergelijkbaar was. (bijlage 2)

Er dient wel omzichtig omgegaan te worden met deze cijfers en met mogelijke conclusies op het

niveau van een gemeenschapscentrum.

De Markten bijvoorbeeld zet expliciet niet in op een programmatie voor scholen, gelet op de grote

aanwezigheid van belangrijke kunstenhuizen in de Vijfhoek. Als ze dat toch doen, is dat om in te

zetten op kunsteducatieve activiteiten, gekenmerkt door een grote arbeidsintensiviteit en lage

deelnamecijfers (een workshop met een beeldende kunstenaar kan door pakweg 15 leerlingen

gevolgd worden, een theatervoorstelling door 250).

- 29 -

Ook de hoeveelheid scholen op het grondgebied van een gemeente heeft een impact. Evenals de

beschikbaarheid van een zaal die het toelaat grotere groepen te ontvangen of niet. Verbouwingen

of tijdelijke inhoudelijke heroriëntaties hebben uiteraard ook een impact.

Er zijn dus heel wat parameters die maken dat deze cijfers moeilijk te interpreteren of te vergelijken

zijn.

Van de 22 gemeenschapscentra hebben er 20 gemeenschapscentra een aanbod voor kleuter- en

lager onderwijs. Een aantal centra hebben tevens een aanbod voor het secundair onderwijs. Waar

er een beperkt aanbod is, gaat dit meestal over filmvoorstellingen.

Vijf centra programmeren actief voor leerlingen uit het secundair onderwijs, met name De Rinck

en de centra van Regio Noord (Everna, De Kriekelaar, De Linde en Ten Noey).

Er zijn een aantal zaken die een andere aanpak vergen bij het programmeren met en voor jongeren

in het middelbaar onderwijs ten opzichte van het basisonderwijs.

- Jongeren uit het middelbaar onderwijs hebben niet meer een leerkracht voor het hele jaar

maar verschillende leerkrachten voor verschillende vakken, wat maakt dat

schoolvoorstellingen overdag (dus tijdens lesuren) complexer worden qua praktische

organisatie;

- Jongeren uit het middelbaar onderwijs hebben ook al een eigen visie en idee over een aantal

zaken, of zijn die aan het ontdekken en het testen, wat maakt dat betrokkenheid een

belangrijk aandachtspunt is;

- Het uitbouwen van een relatie met de school en haar leerlingen is door bovenstaande

elementen tijdsintensiever;

- Het gaat ook meestal om duurdere voorstellingen (maar dat is zeker geen algemene regel);

- Wanneer er voldoende tijd naartoe kan gaan, komt de keuze tussen school (leerlingen en

leerkrachten) en programmator in een gesprek tot stand;

- Sommige GC kunnen hier meer in investeren dan andere, door de aanwezigheid van de

scholen die daarvoor open staan, door de individuele contacten met leerkrachten die

daarvoor open staan, door bijvoorbeeld specifieke ontmoetingsmomenten met betrekking

tot de scholenprogrammatie of door de specifieke kennis van de programmator van een

aanbod dat relevant is voor de betrokken jongeren;

- Een aantal GC investeren in het gesprek met de aanwezige jongeren. Dat levert op. Dat is

niet in cijfers te vatten. Het gaat om een kwalitatieve aanpak waarbij er participatief tewerk

wordt gegaan. Doel is tot een gezamenlijke keuze van de voorstelling te komen.

- Naar volgend seizoen toe zien we een nieuwe trend of tendens: programmatoren beginnen

projecten op te pikken die gerealiseerd worden door jongeren zelf. In een aantal GC lopen

er talentdetectietrajecten die soms resulteren in projecten die getoond kunnen worden in

andere GC. Daar wordt reeds een aantal jaar in geïnvesteerd en het lijkt erop dat dit ook een

- 30 -

impact begint te hebben op de programmatie voor de scholen. Het mooie hiervan is dat er

verhalen van onze Brusselse jongeren, door onze Brusselse jongeren aan andere Brusselse

jongeren verteld worden. Een voorbeeld dat het belang hiervan aantoont, is de voorstelling

die Farbod Fathinejad maakte en vertelt over het hoe en het waarom van zijn tocht van Iran

naar België. Een specifieke scène daarin verbeeldt hoe zijn moeder mishandeld wordt door

de Iraanse Revolutionaire Garde, ook gekend als hun zedenpolitie, omdat ze weigerde een

hoofddoek te dragen. De impact daarvan, wanneer dat verteld wordt door een Brusselse

jongere, die uit eigen ervaringen put, en die spreekt tot zijn gelijken, is niet te onderschatten.

De gemeenschapscentra zijn plekken waar jongeren terecht kunnen, en langzaam en zonder druk

hun eigen stem kunnen leren ontdekken. Soms zitten daar parels tussen die zich met het

professionele circuit kunnen meten. Het spreekt voor zich dat dit soort uitzonderlijke werkingen

niet zomaar uitgerold kan worden over de 22.

- 31 -

BIANCA DEBAETS,

COLLEGELID BEVOEGD VOOR WELZIJN, GEZONDHEID, GEZIN EN GELIJKE KANSEN

Vraag nr. 3 van 15 december 2017 van mevrouw Khadija Zamouri

Ambtenarenzaken: Welzijn personeel VGC

In zijn beleidsverklaring heeft het College zich geëngageerd om werk te maken van een efficiëntere

en transparantere werking van de VGC. In dezelfde beleidsverklaring staat dat “de

organisatiecultuur binnen de VGC dient er een te zijn die de medewerkers positief ondersteunt om

de doelstellingen van de VGC te realiseren. In de dagelijkse werking van de VGC hebben

leidinggevenden een voorbeeldfunctie bij het verhelderen, concretiseren en levendig houden van

de gewenste organisatiecultuur”.

Echter, sinds een paar weken is via verschillende kanalen te horen dat steeds meer personeelsleden

van de VGC te kampen hebben met een burn-out. De VGC is het kloppend hart van onze

Nederlandstalige voorzieningen in Brussel. Het is onze taak om van de VGC een stimulerende

werkomgeving te maken. Daarom moeten we blijven investeren in een permanente

tevredenheidsenquête bij het personeel alsook de opvolging ervan.

Hoe kunnen medewerkers die aangeworven worden op niveau C en D hun werkomgeving en

werksfeer evalueren, alsook hun leidinggevenden?

Hoe worden A- en B-niveaus geëvalueerd? Waaruit bestaat deze evaluatie?

Welke maatregelen werden sinds deze legislatuur getroffen om het welzijn en welbevinden van de

VGC-medewerkers te bevorderen?

Kan het collegelid een overzicht geven van het aantal medewerkers dat de voorbije vier jaren ziek

is gevallen?

Wat zijn de resultaten van de tevredenheidsenquête van de voorbije vier jaren?

Antwoord

De Vlaamse Gemeenschapscommissie streeft ernaar een omgeving te creëren waarin alle

werknemers kunnen werken in een aangename, positieve en stimulerende sfeer waarin optimaal

kan samengewerkt worden met wederzijds respect voor ieders doen en zijn.

De wetten van 28 februari 2014 en van 28 maart 2014 en het koninklijk besluit van 10 april 2014

tot aanvulling en wijziging van de wetgeving inzake het welzijn van de werknemers, zijn ook van

toepassing op de administratie.

Nieuwe medewerkers, ongeacht hun niveau, kennen een inwerktijd van zes (niveau D en C) tot

twaalf maanden (niveau B en A). Tijdens deze periode heeft er driemaandelijks een

functioneringsgesprek plaats tussen de medewerker en zijn leidinggevenden; op het einde van de

- 32 -

inwerktijd heeft er een samenvattend functioneringsgesprek plaats. De medewerker kan tijdens

deze formeel vastgelegde momenten aan zijn leidinggevenden aangeven op welke positieve of

negatieve manier elementen uit de werkomgeving en werksfeer het eigen functioneren

beïnvloeden. Hier dient ook gewezen te worden op de functie van de peter-/meterschappen: dankzij

een peter of meter wordt een nieuwe medewerker gemakkelijker opgenomen in een groep, leert de

nieuwe medewerker op een informele manier de bedrijfscultuur van de organisatie kennen, maar

kan hij ook op een informele manier vragen stellen over de werkplek en de werksfeer.

Alle medewerkers, ongeacht hun niveau, worden jaarlijks geëvalueerd. Tijdens dit formele

evaluatiegesprek kan de medewerker aan zijn leidinggevenden aangeven op welke positieve of

negatieve manier elementen uit de werkomgeving en werksfeer het eigen functioneren

beïnvloeden.

Medewerkers kunnen uiteraard ten allen tijde informeel hun leidinggevenden aanspreken over door

hen vastgestelde pijnpunten in hun werkomgeving en werksfeer. Daartoe wordt vorming

georganiseerd over o.a. ‘assertief en weerbaar zijn’, ‘overtuigend communiceren’ en ‘verbindend

communiceren’. Deze tools helpen medewerkers om met hun leidinggevenden het gesprek aan te

gaan over eventuele pijnpunten met betrekking tot de werkplek en de werksfeer.

Tweejaarlijks heeft een tevredenheidsonderzoek plaats waarvoor alle medewerkers, ongeacht hun

niveau, worden uitgenodigd deel te nemen. Via een anonieme bevraging wordt gepeild naar het

welbevinden van de personeelsleden, volgens hun plaats van tewerkstelling. De resultaten worden

per onderdeel van de organisatie besproken door de betrokken leidinggevenden en dienen door die

leidinggevenden verder opgevolgd te worden (i.s.m. directie Personeel en HRM).

Medewerkers die onwelzijn ondervinden op hun werkplek, kunnen ook terecht bij de directie

Personeel en HRM - sociale dienst, bij de vertrouwenspersonen of bij de externe preventieadviseur

psycho-sociale risico’s.

Voor de evaluatie van de mandaathouders geldt dat “het College rekening kan houden met de

informatie van de onder het gezag van de mandaathouder staande personeelsleden” (artikel 2.4.20,

lid 7 van het collegebesluit nr. 20162017-0664 van 30 maart 2017 houdende de

rechtspositieregeling van het personeel van de administratie van de Vlaamse Gemeenschaps-

commissie). Concreet gebeurt dit via een 360°-bevraging van deze personeelsleden via een extern

bureau.

De jaarlijkse functioneringsevaluaties voor alle niveaus (A, B, C en D) worden georganiseerd in

de maanden januari, februari en maart. De procedure voor de functioneringsevaluaties is bepaald

in de artikelen 2.4.1 t.e.m. 2.4.17, 2.4.24 en 2.4.25 van het collegebesluit nr. 20162017-0664 van

30 maart 2017 houdende de rechtspositieregeling van het personeel van de administratie van de

Vlaamse Gemeenschapscommissie. Voor de mandaathouders (leidend ambtenaar, (algemeen)

directeur, entiteitsverantwoordelijke, deskundige-coördinator) geldt een specifieke regeling

(artikelen 2.2.49 t.e.m. 2.2.51).

Het basisprincipe is een jaarlijkse evaluatie via een gesprek en een hieraan gekoppeld verslag. De

geëvalueerde kan opmerkingen formuleren en heeft recht op een beroepsprocedure.

- 33 -

De jaarlijkse functioneringsevaluatie wordt opgevat als ontwikkelingsinstrument, zowel van de

competenties die als te zwak werden beoordeeld, als van de competenties/talenten die in sterke

mate aanwezig zijn en voor de VGC in het algemeen kunnen worden ingezet. De evaluatie is een

moment waarop de leidinggevende het personeelslid op een positieve manier kan coachen,

ondersteunen en, indien nodig, bijsturen. Statutaire en contractuele personeelsleden worden gelijk

behandeld wat betreft de gevolgen van de beoordeling, wie wordt geëvalueerd, wie mag evalueren

en welke de beroepsmogelijkheden zijn.

De beoordeling van de evaluatie is ofwel ‘goed’ ofwel ‘onvoldoende’. Deze beoordeling wordt

tijdens het gesprek meegedeeld en in het verslag geschreven.

‘goed’: er worden afspraken gemaakt voor het komende jaar over opdrachten en taken, en over de

groei- en ontwikkelingsdoelstellingen en voorgestelde acties hiertoe;

‘onvoldoende’: bij een eerste ‘onvoldoende’ die definitief is, wordt een traject opgestart om het

functioneren te begeleiden en te remediëren. Bij een tweede opeenvolgende ‘onvoldoende’ die

definitief is, gaat het College over tot ontslag.

Tijdens deze legislatuur werden volgende projecten/maatregelen uitgewerkt:

- uitwerken van een onthaalbeleid: opstellen van een draaiboek wie, wat, wanneer opneemt bij de

indiensttreding van een nieuwe medewerker; in ditzelfde kader past het uittekenen van het peter-

/meterschap waarbij een nieuwe medewerker een collega als peter/meter toegewezen krijgt die

hem op informele wijze kennis laat maken met de werkomgeving en de collega’s;

- uitbouw van een volwaardige sociale dienst die ondersteuning biedt aan medewerkers die

problemen hebben op de werkvloer;

- uitbouw van een ziekteverzuimbeleid waarbij o.a. tweemaal per jaar met de leidinggevende de

ziektecijfers worden besproken van zijn organisatieonderdeel, zodat oorzaken en mogelijke

remediëring in kaart kunnen worden gebracht, en waarbij de leidinggevende geresponsabiliseerd

wordt om bijv. verzuimgesprekken te houden (waarbij ‘verbindend’ naar de oorzaak wordt

gezocht en de mogelijke remediëring hieraan), telefonisch contact op te nemen…;

- project ‘stilstaan geeft veerkracht’ in bepaalde organisatieonderdelen, samenwerking met

betterminds@work voor het opstellen en implementeren van een ‘actieplan’ stress en burn-out

(2018);

- uitbouw van een reïntegratiebeleid waardoor langdurig zieke personeelsleden gedurende zes tot

twaalf maanden kunnen terugkeren naar de werkvloer met een aangepast uurrooster, een

aangepaste functieinhoud, een aangepaste werkplek;

- vormingssessies ’welzijn op het werk’ inclusief duiding van de werking van de

vertrouwenspersonen en externe preventieadviseur psycho-sociale risico’s (verplicht voor

nieuwe personeelsleden), ‘racisme, niet in mijn team’.

In 2017 zijn er bij de administratie in totaal 815 personeelsleden (in hoofden geteld) aan het werk

geweest. 243 onder hen zijn niet ziek geweest en 572 zijn ziek geweest (met ziekteperiodes tussen

1 en 246 werkdagen).

- 34 -

De resultaten van de (eerste) tevredenheidsenquête in 2012 werden in een globaal rapport voor de

totaliteit van de VGC verwerkt. Dit rapport werd teruggekoppeld aan de personeelsleden van de

VGC (inclusief managementcomité en de vakorganisaties).

Op basis van het globaal resultatenrapport van ISW Limits en de deelrapporten is de directie

Personeel en HRM op zoek gegaan naar “algemene” knelpunten binnen de VGC. Deze knelpunten

gelden voor de VGC algemeen en kwamen bij de meeste diensten als werkpunt naar voren. De

knelpunten werden in zes pijlers (Stress – Loopbaan – Beleid – Leidinggeven – Vergaderen –

Communicatie) gegroepeerd omdat er een samenhang bestaat en om zo gericht acties te kunnen

nemen op organisatieniveau.

In opvolging van de eerste tevredenheidsenquête werden, naast het reeds gevoerde HRM-beleid

(o.a. uitbreiden van het vormingsaanbod) een aantal specifieke acties ondernomen die tegemoet

kwamen aan een aantal van deze organisatiebrede werkpunten, in het bijzonder de pijler Loopbaan:

organisatie van examenprocedures op alle niveaus om te komen tot een duurzame tewerkstelling

en om kansen tot bevordering te bieden (2014 en 2016); invoering van telewerken om de

verhouding tussen werk en privé te optimaliseren (2013); invoering van motiverende

loopbaanmogelijkheden (2015).

Eind 2016 werd door IDEWE een (tweede) tevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Van de 1.037

personeelsleden (administratie en eigen onderwijsinstellingen) vulden er 600 de vragenlijst in.

Op basis van de resultaten stelde IDEWE dat er bij de VGC geen sprake is van een verhoogde

psychosociale belasting. Op heel wat (on)welzijnsindicatoren wordt er significant beter gescoord

in vergelijking met de benchmark (distantie en bevlogenheid, ongewenst grensoverschrijdend

gedrag op het werk, functiezekerheid, rolconflict, beslissingsruimte, ontplooiingsmogelijkheden,

sociale steun leidinggevende, sociale steun collega’s, inspraak en procedures) waardoor er kan

gezegd worden dat de werknemers bij de VGC gemotiveerd en bevlogen aan het werk gaan.

Ziekteverzuim is wel een belangrijk aandachtspunt in de organisatie. Sommige werknemers geven

ook aan dat hun work-life interference niet goed zit. En op vlak van arbeidsomstandigheden wordt

er slechter gescoord op lawaai en temperatuur (administratiehuis).

Dit tevredenheidsonderzoek werd voorgesteld aan de verschillende (algemene) directies, de

entiteiten en diensten. De nodige acties om de aandachtpunten weg te werken zijn opgestart:

uitbouw van een ziekteverzuimbeleid en een reïntegratiebeleid; verdere doorstart van een stress-

en burn-out beleid; vormings- en coachingssessies in functie van de gedetecteerde pijnpunten;

herinrichting van het administratiehuis, waardoor aan klachten als lawaai en temperatuur kan

gewerkt worden.

- 35 -

BIJLAGE 1

Hieronder een lijst met de subsidiebedragen per school voor de schooljaren 2016-2017 en 2017-

2018, waarvan sprake in het antwoord op de schriftelijke vraag nr. 4 (blz. 2).

School Subsidie

2016-2017

Subsidie

2017-2018

CLW Brussel 6.000 3.650

BSGO De Kleurdoos 3.000

Hoofdstedelijk Atheneum Karel Buls 3.650

Imelda-Instituut 7.300 7.300

Instituut Anneessens-Funck 14.600 14.600

Maria-Boodschaplyceum 5.250 4.000

GVBS Sint-Ursula 2.650

Maria Assumptalyceum 7.300 7.300

GBS De Kriek 3.800 4.000

GO! Atheneum Emanuel Hiel 14.600 14.600

Sint-Lukas basisschool 5.000 3.000

BSGO ’t Regenboogje 8.000 6.000

GVBS Lutgardis 5.800 5.000

Basisschool Lutgardis 4.350 4.000

BSGO De Wimpel 6.000 4.000

BSGO De Balder 3.200 4.000

BSGO De Bron 3.200 4.000

Cardijnschool 7.300 7.300

GBS Dertien 3.000

GBS Veeweide 5.800 3.000

GVBS Sint-Guido 3.650 3.650

GVBS Sint-Pieter 3.650 3.650

Lucernacollege Brussel 7.300 7.300

Nightingale, school voor verzorging 7.300

Scholengemeenschap Sint-Pieter en Sint-Guido 3.000

Sint-Guido-Instituut 14.600 14.600

Abrusco vzw 70.000 75.000

Atheneum GO! for Business 7.300 7.300

GBS De Knipoog 4.000 4.000

GBS Paloke 4.000 4.000

GBS Regenboog 5.750 4.000

GBS Windekind 5.150 4.000

GBS Windroos 3.250 4.000

GVBS Sint-Martinus 2.000 3.000

Imelda basisschool 2.750 4.000

LSGO Toverfluit 4.600 4.000

- 36 -

Sint-Albertschool 1.900 3.000

Sint-Karelschool 3.600 4.000

GVBS Vier Winden 4.550 4.000

GBS De Kadeekes 3.000

Instituut van de Ursulinen 2.900 3.000

BSGO Zavelberg 1.500 3.000

BSGO Zavelput 3.000 3.000

CLW Castor 7.300 7.300

GBS De Knapzak 2.900 2.000

KTA Zavelenberg 14.600 14.600

Sint-Albertusschool 1.500 2.000

Sint-Jozefsschool 1.500 2.000

GVBS Heilig-Hartcollege 3.650 3.650

GO! technisch Atheneum Jette 9.450 14.600

Heilig-Hartschool 10.300 9.650

Sint-Michielsschool 3.000 3.000

GVBS Sint-Pieterscollege 9.000 7.000

GBS Vande Borne 2.700 3.000

Basisschool De Wegwijzer 3.000

GBS Everheide 1.500

BSGO! Papageno 2.000

Sint-Jozefsschool 1.500

GVBS Onze Lieve Vrouw 3.000 2.000

CLW Don Bosco Woluwe 14.600 14.600

GVBS Sint-Juliaan – De Vlindertuin 1.500

Lutgardiscollege 7.300 7.300

GVBS Angelusinstituut 5.800 3.000

- 37 -

BIJLAGE 2

Hieronder een tabel met de scholenwerking per boekhoudkundig jaar (1 januari – 31 december)

voor de periode 2015-2017, waarvan sprake in het antwoord op de schriftelijke vraag nr. 11 (blz.

28).

- 38 -

REGISTER

Nr. Datum Vraagsteller Onderwerp Blz.

GUY VANHENGEL,

COLLEGEVOORZITTER BEVOEGD VOOR BEGROTING, ONDERWIJS, VORMING EN STUDENTENZAKEN

4 15.12.2017 Jef Van Damme Het programma Preventie Schoolverzuim 2

5 15.12.2017 Johan Van den Driessche Vergaderingen van de Vlaamse schepenen en OCMW-

voorzitters met het College

2

6 08.11.2017 Johan Van den Driessche Het plaatsen van gevelborden met het N-logo 3

7 02.02.2018 Jef Van Damme Aandacht voor de noden van kansarme jongeren 5

8 08.02.2018 Carla Dejonghe De EHBO-opleiding van leerkrachten en schoolpersoneel 8

9 15.03.2018 Jef Van Damme Inschrijvingssysteem middelbaar onderwijs 10

PASCAL SMET,

COLLEGELID BEVOEGD VOOR CULTUUR, JEUGD, SPORT EN STEDELIJK BELEID

4 12.12.2017 Carla Dejonghe Hervorming van het Vlaamse bibliotheeknetwerk en de

gevolgen hiervan voor Brussel

12

5 15.01.2018 Annemie Maes Vergoedingen vergaderingen 14

6 25.01.2018 Johan Van den Driessche De doorlichting van Muntpunt

16

7 01.02.2018 Paul Delva De werking van de Paspartoe 17

8 07.02.2018 Carla Dejonghe De gewestelijke campagne tegen geluidsoverlast Happy

Ears en de effecten daarvan voor gemeenschapscentra en

jeugdhuizen

22

9 08.02.2018 Khadija Zamouri Stripmuur de Kiekeboes 25

10 14.03.2018 Paul Delva Muziek-kunstencentrum Walter in Kuregem 26

11 14.03.2018 Paul Delva Scholenwerking van de gemeenschapscentra 28

BIANCA DEBAETS,

COLLEGELID BEVOEGD VOOR WELZIJN, GEZONDHEID, GEZIN EN GELIJKE KANSEN

3 15.12.2017 Khadija Zamouri Welzijn personeel VGC

31