P o l i t i c s0� metroFOCUS

vlaams minister joke schauvliege koppelt natuur aan economie

«het vingertje helpt niet»

In oktober blaast de wereld ver-zamelen in het Japanse Nagoya, op een top die gerust het Ko-penhagen voor de biodiversiteit genoemd mag worden. Schau-vliege, die ook voorzitter van de Europese raad Leefmilieu is, zal er Europa vertegenwoordigen op het wereldtoneel. «Het geeft wel wat druk, maar gelukkig ben ik nogal stressbestendig.»

Biodiversiteit is nogal een con-tainerbegrip. hoe legt u het meestal uit?schauvliege: «Toen ik het moest uitleggen aan mijn dochter, ver-telde ik gewoon dat het de ver-scheidenheid is van dieren en planten, waarbij alles aan elkaar hangt. Want als één diertje een bepaalde plant niet meer kan eten, sterft het uit en daardoor ko-men ook andere dieren in gevaar, enzovoort. Als een paar schakels wegvallen, zakt onze kringloop in elkaar.»

is het niet moeilijk om het thema biodiversiteit verkocht te krijgen, in vergelijking met de klimaatproblematiek? het verdwijnen van het lieveheers-beestje tegenover doemscena-rio’s als smeltende gletsjers en wegzinkende eilanden: het lijkt een ongelijke strijd.«Ik heb geen moeite om mijn boodschap verkocht te krijgen.

Je moet het concreet maken, zo krijg je mensen wel warm voor het thema. Als bijvoorbeeld een jeugdauteur als Marc De Bel het heeft over vleermuissoorten die aan het verdwijnen zijn, spreekt dat tot de verbeelding bij kinde-ren. Ik denk niet dat we grootse verhalen moeten opzetten. Je moet natuurlijk wel duidelijk maken waar het om gaat. Uitein-delijk is het voortbestaan van de mens hiervan afhankelijk. We kunnen als mens uitsterven, hé. Dat is wel een sterk argument, niet?»

Wat vindt u van de verzamel-actie ‘helden van onze planeet’ van Delhaize, waarmee inge-speeld wordt op de problema-tiek? is dat meer dan louter een commerciële actie?«Het is natuurlijk commercieel, en ik zie zelf hoe kinderen erdoor aangesproken worden. Ook bij mij thuis slingeren die kaartjes overal rond. (lacht) Maar ze leren er ook iets uit, want er staat uitleg op die kaarten. Ik kom als over-heid niet tussen in een commer-

ciële actie, maar het werkt wel als stimulans, dus dat is goed.»

ex-ministers isabelle Durant (ecolo) en vera Dua (groen!) maakten zich onlangs boos dat de politiek zich zo bezighoudt met het communautaire gehak-ketak, en dat in het jaar van de biodiversiteit.«Ik deel hun pessimisme niet. Als je de moeite doet om uit te leggen waar het over gaat, slaat het bij heel wat mensen aan. Het is een beetje zwart-wit om te zeggen dat we alleen met het communautai-

re bezig zijn. Trouwens, ook bio-diversiteit is een beetje commu-nautair: sommige dingen zitten op het federale niveau, andere op het gewestelijke. Het zou leuk zijn mocht ik alle instrumenten rond biodiversiteit in handen krijgen. Dan kon ik nog meer doen.»

u bent de spreekbuis van de euop de top in nagoya. Wanneer is die voor u geslaagd?«Als we echt wereldwijd een doel-stelling kunnen formuleren, zoals de achteruitgang van biodiversi-teit stoppen. Op vorige conferen-ties is al afgesproken dat dit tegen 2010 gestopt moest zijn. We zijn daar niet in geslaagd omdat we geen meetinstrumenten hadden, dus we moeten er nu ook een meetsysteem aan koppelen.»

moeten er geen sancties komen als de doelstellingen niet ge-haald worden?«In het verleden heeft men mis-schien de fout gemaakt om niets tegenover de doelstellingen te zetten. Als wij nu financiële mid-delen kunnen geven aan landen

die het goed doen, heb je een stok achter de deur. Dat zal nodig zijn.»

Dat zijn eerder beloningen. moet er niet gedreigd worden met straffen?«Ja, dat kan. Als wij vanuit Europa aangeven dat we enkel geïnteres-seerd zijn in duurzaam geteeld hout uit Brazilië, dan is dat ook een financiële straf.»

plaatst europa zich dan niet in een economisch achtergestelde positie?«Het is niet de bedoeling om een handelsoorlog te creëren, maar het werkt wel responsabiliserend.We hoeven het ook niet altijd zo-ver te zoeken als Braziliaans hout. Het kan om heel concrete dingen gaan, zoals welke planten je in je tuin zet.»

een van de doelstellingen van de conferentie in gent is om de europese violen gelijk te stem-men, zodat europa met één standpunt naar nagoya kan. hoe moeilijk wordt dat?«In maart zijn we het al eens ge-raakt dat we de achteruitgang van biodiversiteit willen stoppen. Dat is redelijk ambitieus. Andere de-len van de wereld vinden dat we al ver gaan. De discussie die nu komt, zal vooral om de middelen

gaan waarmee we de doelstellin-gen in de praktijk kunnen omzet-ten. Ik verwacht dat we binnen Europa redelijk gemakkelijk een compromis zullen vinden. Ge-makkelijker dan bij klimaat, in elk geval.»

moet europa een voortrekkers-rol spelen?«Ja, maar niet te paternalistisch. We moeten vooral tonen dat we er zelf mee bezig zijn, dat het ons menens is. Eerst onze eigen achtertuin, dan de rest van de we-reld. Met het vingertje zwaaien, werkt niet.»

in gent worden ook in primeur nieuwe delen van de teeB-rap-porten voorgesteld. Wat hou-den die in?«Dat zijn vijf studies waaruit blijkt wat de belangrijke economische waarde is van biodiversiteit, die onder meer in Gent voorgesteld. Tot nu toe slagen we er niet in dat te vertalen in cijfers. Als we een brug aanleggen, kunnen we perfect inschatten hoeveel het ons gaat kosten aan beton en manuren, maar de economische impact op de natuur kunnen we nog niet becijferen. Als je door het aanleggen van die brug bij-voorbeeld de bijenpopulatie aan-tast, heeft dat een immense kost tot gevolg. Dat hebben we nu in

die TEEB-studie opgenomen, die dinsdag gelanceerd wordt. Zo ho-pen we de economische waarde van de natuur te verduidelijken.»

is dat de manier om overheden te overtuigen dat biodiversiteit belangrijk is? harde cijfers en economische redenen?«Ja, dat is zo. Als we aantonen dat het op lange termijn meer gaat kosten om een biotoop te herstel-len, helpt dat om nu al de dingen in beweging te zetten.»

politici zijn doorgaans wel eer-der met de korte dan met de lange termijn bezig.«Ik denk dat we op een punt ge-komen zijn waarop men begint te beseffen dat de achteruitgang van de biodiversiteit wel degelijk een probleem is. Het uitsterven van de bijen, om bij het voorbeeld te blijven, dat heeft effect op de fruitbomen en dus op de fruit-teelt. Ook overheden beseffen dat onze welvaart zal worden aange-tast als we nu niets doen. Ik denk dat de wil er is, maar we moeten het nog concreter maken. Natuur-lijk, landen met weinig middelen hebben het moeilijk. Wij zullen hen financiële ondersteuning moeten geven.»

Dus de oproep van bijvoorbeeld Brazilië, die zegt dat de rijke landen een extra inspanning moeten leveren, moet gehoord worden?«Ja. In Brazilië is houtkap een be-langrijke economische factor. Als wij zeggen dat hun bossen intact moeten blijven, moeten we er ook voor zorgen dat er iets tegen-over staat.»

Daar zijn de klimaatonderhan-delingen in kopenhagen wel op stukgelopen. De arme landen eisten geld, de rijke landen wil-den eerst concrete actie. Waar-om zou het nu wel lukken?«Ik denk dat we een aantal lessen moeten trekken uit de klimaat-onderhandelingen, waar we ons misschien wat paternalistisch hebben opgesteld. Dat moeten we beter aanpakken. Maar net door aan te tonen dat ook de rijke landen er beter van worden, aan de hand van objectieve studies, kunnen we iedereen over de streep trekken. Maar het zal een moeilijke discussie blijven, zeker in een periode dat er weinig geld is. In Europa en de VS is iedereen aan het besparen. Het zal niet evident zijn, maar als we nu niet ingrijpen, krijgen we binnen af-zienbare tijd een zware rekening gepresenteerd.»

sophie vergucht

brussel De 27 europese ministers van leefmilieuzakken deze week af naar Gent voor een conferen-tie over biodiversiteit. Gastvrouw van dienst en is Vlaams minister Joke schauvliege (CD&V), die er zal proberen om één europees standpunt te distilleren.

«Ik wil niet met rampscenario’s zwaaien, maar wij kunnen als

mens wel uitsterven als de biodi-versiteit bedreigd wordt. Dat is

toch een sterk argument?»

brussel Alhoewel 2010 het jaar van de biodiversiteit is, probeert de wereld ook nog een oplossing te vinden voor de klimaatproblematiek. De fel gehypete top in Kopenha-gen van vorig jaar is mislukt, maar eind dit jaar komt er een nieuwe kans op de klimaattop in het Mexicaanse Cancun. Joke Schauvliege mag ook daar eerste viool spelen voor de Europese Unie, al wil ze de lat vooraf niet te hoog leggen.«Het zal geen gemakkelijke klus zijn. Ik denk dat het qua-

si onmogelijk geworden is om een globaal, bindend klimaat-akkoord te bereiken. Maar het zal niet aan Europa liggen. Als je de standpunten van de VS en China ziet, weet je het wel. President Obama heeft zijn parlement niet meegekregen, dus het wordt moeilijk. Hij-zelf zal vermoedelijk niet naar Mexico komen. De grote we-reldleiders hebben een kater overgehouden aan Kopenha-gen en laten het nu liever aan de vakministers.»«Ik denk wel dat het mogelijk

moet zijn om grote deelak-koorden te sluiten, bijvoor-beeld rond ontbossing. Dat is haalbaar. Als dat lukt, is het voor mij een succes. Ik wil de verwachtingen niet zo hoog leggen als in Kopenhagen. Dan lijkt alles wat je bereikt een mislukking. Op een be-paald moment zijn ze te veel over symbolen beginnen dis-cussiëren. Je moet realistisch blijven. Ik denk dat we onze blik eerder al moeten richten op de klimaatconferentie in Zuid-Afrika in 2011.» (sv)

«Bindend klimaatakkoord zal niet voor dit jaar zijn»

België eu-voorzitter

© P

hil

ip V

anou

triv

e