18 - Spookverhalen

20 Iam illud nonne et magis terrible et non mirus mirum est quod exponam ut accepi?

Het is nu toch zeker en meer angstaanjagend en niet minder wonderbaarlijk, dat wat ik zal tentoonstellen zoals ik heb vernomen?

- Quod = antecedent is ‘illud’

21 Erat Athenis spatiosa et capax domus sed infamis et pestilens.

Er was een huis in Athene ruim en ontvankelijk maar verdacht en ongezond.

22 Per silentium noctis sonus ferri, et si attenderes acrius, strepitus 23 vinculorum longius primo, deinde e proximo reddebatur:

Door de stilte van de nacht werd het geluid van ijzer gehoord, en als je scherper zou opletten, het gerammel van boeien, eerst tamelijk ver weg, daarna het dichtst in de buurt:

- Si attenderes = irrealis- Acrius = comperativus bijwoord want het congrueert niet- Longius = comperativus bijwoord

24 mox adparebat idolon, senex macie et squalore confectus, promissa barba horenti capillo;

spoedig kwam het spook tevoorschijn, een oude man aangetast door magerte en vervuiling, met een lange baard met rechtopstaand haar;

- Promissa barba = abl. ev.- Horrenti capillo = abl. ev.

25 cruribus compedes, manibus catenas gerebat quatiebatque.

hij droeg voetboeien aan de scheenbenen en hij schudde met de kettingen aan de handen.

- Cruribus = dat. mv.

26 Inde inhabitantibus tristes diraeque noctes per metum vigilabantur;

Vandaar werden droevige en vreselijke nachten door angst doorwaakt door de bewoners;

- Inhabitantibus = gesubstantiveerd participium dat. mv.- Vigilabantur = ind. impf. pass.

27 vigiliam morbus et crescente formidine mors sequebatur.

ziekte en dood volgde op het wakker zijn en terwijl de vrees groeit.

- Sequebatur = deponens, herhalen want het is een ellips- Crescente formidine = ablabs met een ppa

28 Nam interdiu quoque, quamquam abscesserat imago, memoria imaginis oculis inerrabat, 29 longiorque causis timoris timor erat.

Want ook overdag, hoewel het beeld was weggegaan, dwaalde de herinnering aan het beeld voor de ogen rond en de angst was langer durend dan de oorzaken van de angst.

- Imaginis = genitivus objectivus- Oculis = dat. mv.- Causis = ablativus comperationis - Erat = toevoegen uit de vorige zin want het is een ellips

30 Deserta inde et damnata solitudine domus totaque illi monstro relicta;

Vervolgens was het huis verlaten en vervloekt tot eenzaamheid en helemaal overgelaten aan dit monster.

- Illi = prospectie dat het spook niet kwaad is - Deserta = ellips van ‘est’

31 proscribebatur tamen, senu quis emere seu quis conducere ignarus tanti mali vellet.

Het werd echter te koop aangeboden, om te zien of iemand, niet wetend van zoveel slechts, het wilde kopen of huren.

32 Venit Athenas philosophus Athenodorus, legit titulum auditoque pretio, quia 33 suspecta vilitas, percunctatus omnia docetur ac nihilo minus, immo tanto magis conducit.

De filosoof Athenodorus is naar Athene gekomen, heeft het uithangbord gelezen en nadat de prijs gehoord was, omdat die lage prijs verdacht was, wordt hij die informeerde van alles op de hoogte gebracht en toch, ja zelfs des te liever, huurt hij het.

- Venit, legit = preasens dramaticum- Audito predito = ablabs - Percunctatus = ppp

34 Ubi coepit advesperascere, iubet sterni sibi in prima domus 35 parte, poscit pugillares stilum lumen, suos omnes in interiora dimittit;

Zodra het avond begint te worden, beveelt hij dat een bed voor zich wordt klaargemaakt in het voorste deel van het huis, hij vraagt om een schrijftafeltje, een pen en een licht, hij heeft al de zijnen naar de meer naar binnen gelegen vertrekken van het huis gestuurd;

- Sterni = inf. pass. dus a.c.i.- Sibi = dat. ev.- Pugillares = altijd meervoud, maar wordt gebruikt als enkelvoud

- Suos omnes = de slaven van Athenodorus- Coepit, iubet, poscit, dimittit = dubbele asyndeton, zorgt voor snelheid in het verhaal

36 ipse ad scribendum animum oculos manum intendit, ne vacua mens audita 37 simulacra et inanes sibi metus fingeret.

zelf concentreert hij de ogen, de hand op het schrijven opdat de lege geest niet vormde door beelden waarvan hij had gehoord en voor zichzelf nutteloze angsten.

- Scribendum = gerundium- Ne fingeret = conj. impf. act.- Ad intendit = gaat met ‘animum’, ‘oculos’ en ‘manum’

38 Initio, quale ubique, silentium noctis; dein concuti ferrum, vincula moveri.

In het begin, zoals overal, de stilte van de nacht; vervolgens wordt er gerammeld met ijzer, worden boeien bewogen.

- Concuti, moveri = ellips, dus ‘esse’ toevoegen, maar in het Nederlands hoeft dit niet want dat versterkt de asyndeton

- Concuti, moveri = infinitivi historicum om snelheid te geven aan het verhaal, vertaal als preasens want verleden tijd remt de snelheid

39 Ille non tollere oculos, non remittere stilum, sed offirmare animum auribusque preatendere.

Hij heeft de ogen niet op, hij legt de pen niet neer, maar maakt de geest sterk en houdt de oren ter bescherming.

40 Tum crebescere fragor, adventare et iam ut in limine, iam ut intra limen audiri.

Dan wordt het lawaai sterker, komt dichterbij en reeds wordt het gehoord als op de drempel en reeds als binnen de drempel.

- Ut audiri = indicatief

41 Respicit, videt agnoscitque narratam sibi effigiem.

Hij kijkt achterom, ziet en herkent de gestalte waarover aan hemzelf verteld was.

42 Stabat innuebatque digito similis vocanti.

Die stond daar en wenkte met zijn vinger net zoals een roepende.

- Stabat = het spook is onderwerp

43 Hic contra ut paulum exspectaret manu significat rursusque ceris et stilo incumbit.

Hij geeft daarentegen een teken met de hand, zodat hij even wachtte en opnieuw buigt hij zich over de was en de pen.

- Ut paulum exspectaret = bijzin- Hic = Athenodurus- Illa = simulacra

44 Illa scribentis capiti catenis insonabat. Respicit rursus idem quod prius innuentum, nec moratus tollit lumen et sequitur.

Hij liet de boeien rammelen boven het hoofd van de schrijvende. Hij kijkt opnieuw om, hetzelfde zoalseerst, naar de wenkende en niet aarzelend tilt hij het licht op en volgt.

- Innuentem = ppa acc. ev.- Idem = bij ‘innuentem’ als acc. ev.- Quod prius = relatieve bijzin bij ‘idem’- Moralus = ppp deponens, mag als ppa

45 Ibat illa lento gradu quasi gravis vinculis.

Het spook ging met langzame pas, als het ware zwaar door de boeien.

- Gravis = nom. ev. vr.- Vinculis = abl. mv.

46 Postquam deflexit in aream domus, repente dilapsa deserit comitem.

Nadat hij is afgebogen naar de binnenplaats van het huis, laat de plotseling verdwijnende demetgezel in de steek.

- Dilapsa = nom./acc. ev. vr. dus het spook- Comitem = acc. ev.

47 Desertus herbas et folia concerpta signum loco ponit.

Hij, de achtergelatene, plaatst kruiden en afgeplukte blaadjes als teken op de plek.

- Desertus = nom. ev. hoort bij het onderwerp

48 Postero die adit magistratus, monet ut illum locum effodi iubeant.

De volgende dag gaat hij naar de magistraten, hij spoort aan opdat zij bevelen dat die plaatsopgegraven wordt.

- Magistratus = acc. mv.- Ut iubeant = conjunctivus

- Effodi = inf. prae. pass. dus a.c.i.

49 Inveniuntur ossa inserta catenis et implicita, quae corpus aevo terraque putrefactum nuda et 50 exesa reliquerat vinculis; collecta publice sepeliuntur.

Met kettingen ingewikkelde en omwikkelde beenderen worden gevonden, die het lichaam, verrotdoor leeftijd en aarde, naakt en aangetast door boeien had achtergelaten; ze worden, nadat zeverzameld waren, op staatskosten begraven.

51 Domus postea rite conditis manibus caruit.

Later heeft het huis de schim, volgens de regels begraven, gemist.