Introductiedag

Naam Cas Gouweloos, Wendy Knecht en Marlike Britt SchobbenStudienummer 1570949 Studie Ecologische pedagogiekDomein De pedagoog als kritische professional Coaches: Willeke Everts, Jacco Slothouber enSchooljaar 2012-2013

Samenvatting

InhoudsopgaveSamenvatting..................................................................................................................................................................2

Inhoudsopgave................................................................................................................................................................3

Inleiding...........................................................................................................................................................................4

Theoretisch kader...........................................................................................................................................................5

Methodologie..................................................................................................................................................................6

Resultaten.......................................................................................................................................................................7

Conclusie – Discussie.......................................................................................................................................................8

Evaluatie..........................................................................................................................................................................9

Literatuur......................................................................................................................................................................10

Bijlage............................................................................................................................................................................11

InleidingIn de schaduw van de Lieve Vrouwetoren kwamen Wendy en ik een groep studenten tegen die aan het luisteren waren naar het verhaal van Irene te luisteren. Velen stonden aandachtig te luisteren. Op een muurtje zat een student met mooi blauwe pumps aan. Ze zat redelijk afgezonderd van de groep en leek afgezonderd van de groep. Wij spraken haar aan en vroegen hoe ze de introductiedag tot zo ver heeft ervaren. Ze gaf aan dat het idee van de vossenjacht wel leuk vond, maar, dat ze vond dat ze erg veel moest lopen en ze dit erg onhandig vond op de schoenen die ze aan had.

Ze gaf zelf aan dat ze de uitnodiging wel gelezen had, omdat deze vergelijkbaar was met het voorgaande jaar. Hieruit concludeerde zij dat de wandelschoenen waarschijnlijk niet van belang zouden zijn.

Hier had ze nu wel spijt van.

De bovenstaande beschrijving geeft aan welke weerstand wij ervaren bij studenten tijdens de introductie dag. Onze persoonlijke ervaring met introductiedagen is, dat de informatie die gegeven word tijdens dit soort dagen, niet altijd even goed aansluit bij de behoefte van de student. Ook de vorm laat wel eens te wensen over. Vanuit dit kritisch standpunt hebben wij ons bewust aangesloten bij het introductie team, om hier verbetering in aan te brengen.

Met dit onderzoek willen we kijken of wij ons doel “het verbeteren van de introductiedag” behaald hebben. En indien nodig, veranderingen aan te brengen.

Doelstelling Onze doelstelling is het verbeteren van de informatie overdracht en de vorm van de introductie periode.

Dit willen we bereiken door het afnemen van interviews bij deelnemers zo wel als coaches, het in kaart brengen van onze eigen ontwikkeling en vanuit kritisch oogpunt naar de organisatie en uitvoer van deze dag te kijken.

Vraagstelling

Hebben de eerstejaars voldoende informatie gehad om een start te maken aan hun reis binnen de ecologische pedagogiek?

Hebben de coaches het idee dat ze voldoende informatie over de opleiding hebben kunnen geven? Was de introductiedag ook van toegevoegde waarden voor de hogerejaars?

Theoretisch kader

InterviewenCas heeft als taak interview vaardigheden eigen te maken om zo ondersteuning te bieden vanuit de theorie wanneer we gezamenlijk interviews afgaan nemen. Om te beginnen heeft Cas op youttube.nl een aantal filmpjes opgezocht over gesprekstechnieken. Daarnaast heeft hij literatuur geraadpleegd.

Interviewen in de praktijkOm kennis en vaardigheden op te doen met betrekking tot interviewen, heeft Cas een selectie gemaakt uit hoofdstukken uit het boek ‘interviewen in de praktijk’ van Dick van der Lucht (zie bijlage …).

Een interview is een gesprek tussen een vragende partij en een partij die informatie levert. Het doel is dus informatie inwinnen in een relatief kort ontmoetingsmoment (met uitzonderingen, sommige interviewers lopen langer met een persoon mee). Het is dan ook een gestructureerd gesprek. Er moet nauwlettend geluisterd worden en er moeten gerichte vragen gesteld worden. Je moet als interviewer bewust zijn van de structuur van het gesprek. Om dit bewustzijn concreet vorm te geven heeft de Australische hoogleraar Daphne Keats een checklist gemaakt1. Hier onder een aangepaste versie:

In welke richting gaat de volgorde van vragen Ben je ingegaan op non-verbale signalen Zit je(nog steeds) op het goede spoor Ben je ingegaan op elk complex antwoord Is er een onderwerp aangesneden wat je niet

had voorzien Heb je elk aspect behandeld van een complex

antwoord Zo ja: Wat doe je er mee? Zijn de antwoorden constituent Hoe breng je het terug op jouw spoor Wat zeggen latere antwoorden over eerder

gegeven antwoorden

Wanneer er informatie op tafel komt wat de interviewer niet had voorzien, betekend dat niet je dwangmatig terug moet keren naar jouw spoor. Maar wanneer je interviewt met een doel moet het wel relevant zijn. Als dat het geval is kan je alle voor ingenomen plannen laten gaan en ingaan op de gegeven antwoorden. Hierbij is het belangrijk dat je de leiding behoud. Als interviewer bepaal je het beloop van het gesprek. Dit moet duidelijk zijn tussen beide partijen, een duidelijke rol verdeling.

De verzamelde informatie is per definitie niet betrouwbaar, het is immers op zichzelf staand en op dat moment nog niet gecontroleerd. Wat ook mee speelt is het feit dat de informatie verwoord word door geïnterviewde. In de vakliteratuur word dit cognitie genoemd (van der Lucht, 2010). Met cognitie word de onbewuste aanwezigheid genoemd van factoren die invloed hebben op de verwoording van de spreker. Deze factoren zijn zowel intern als extern. Daarmee word bijvoorbeeld het karakter bedoeld, maar ook de situatie waarin het interview zich afspeelt.

Cognitie:

Opinie Eigenschappen Attitude Motief Behoefte Gedragsweergave Wens Voornemen Evaluatie Weergave van een feit Gevoel verwachting Kennis

1 Interviewen in de praktijk - Hfst. 2.2.2 blz. 47

Als interviewer moet je bewust zijn van de houding van je gesprekspartner. Ondanks dat iemand ingestemd heeft met het interview, beteken dat niet iemand ook vanuit intrinsieke motivatie deelneemt. Er kunnen uiteenlopende redenen zijn waarom iemand een interview laat afnemen (van der Lucht, 2010)2.

1. Ego. Sommige laten zich interviewen omdat ze het als prettig ervaren om over zichzelf en hun leven te praten.

2. Publiciteit. Een interview betekend gratis reclame voor je zelf als persoon (politici) of voor je product (bedrijf, acteur, producent, schrijver, e.d.). Ook kan het zijn om een onderwerp onder de aandacht te brengen.

3. Behulpzaamheid. Ooggetuigen laten zich interviewen om het onderzoek te ondersteunen. Het kan ook zijn dat een persoon een interview laat afnemen om bijvoorbeeld een student journalistiek.

4. Beloning. In Nederland komt het niet vaak voor dat er betaald word voor een interview. In het buitenland is dit gebruikelijker. Het kan wel zo zijn dat er afspraak gemaakt voor een tegen prestatie, bijvoorbeeld een foto of vermelding op de cover van het blad waarvoor het interview word afgenomen.

Wanneer een interviewer een interview afneemt moet hij bereid zijn informatie te in innen. Dit betekend niet het afwerken van een vragenlijstje, maar luisteren naar het antwoord en doorvragen. LSD staat voor Luisteren, Samenvatten en Doorvragen (`t Hart, 2011).3 Deze techniek kan gebruikt worden om te zorgen dat inhoudelijk informatie goed over gebracht word. Luisteren word in dit geval de totale communicatie mee bedoelt, dus niet alleen het luisteren maar ook het observeren van de non-verbale communicatie. De gehele communicatie geeft meer informatie over de mogelijkheid om door te vragen en achterliggende vragen naar boven te halen. Door samen te vatten controleert de interviewer of de informatie die hij zo juist gehoord heeft begrepen heeft. Daarnaast geeft de interviewer zo het signaal af bewust en geïnteresseerd te luisteren. Dit zorgt voor afstemming en de vorming van een relatie. Door belangstelling te tonen kan de geïnterviewde zich meer open stellen zo tot een verdieping komen. Als interviewer kan je hier gebruik van maken doormiddel van doorvagen. Je moet dus niet bang te zijn om door te vragen naar details. Belangrijk hierbij is oprechte interesse. Wanneer je een interview afneemt om redenen buiten je zelf (opdracht vanuit je werk, geld te verdienen, de geïnterviewde onderuit te laten gaan, e.d.), ben je niet authentiek geïnteresseerd dan zal het interview niet zo gemakkelijk de gewenste diepte krijgen. Het durven stellen van vragen die nog niet eerder gesteld zijn.

Aan de hand van clips van een aflevering van ‘De wereld draait door’, word het belang van het op de juiste manier open vragen stellen getoond door DOOR Trainer. In de clips is te zien hoe Mathijs van Nieuwkerk zijn gast, Bert Maalderink, confronteert met de reacties van bondcoaches op zijn manier van vragen stellen tijdens persconferenties. Geconcludeerd word dat door het stellen van gesloten vragen er weinig ruimte blijft voor het verhaal van de geïnterviewde. Maar het stellen van openvragen is nog niet zo vanzelfsprekend, in het geplaatste commentaar van de DOOR Training word duidelijk dat Matthijs van Nieuwkerk een aantal open vragen denkt te stellen, maar dit in werkelijkheid niet doet. Volgens DOOR Training is een vraag die begint met een werkwoord altijd een gesloten vraag.4 De vragen die je stelt hebben invloed op het verloop van het interview, wanneer er beschuldigende vragen worden gesteld, zal het snel duidelijk zijn dat het winnen van informatie niet het doel is van het interview, maar bijvoorbeeld het aan de schandpaal nagelen van de geïnterviewde.

2 Interviewen in de praktijk - Hfst. 1.3 blz. 243 Rozemarijn `t Hart, communicatie trainer van Interaction groep.4 http://www.youtube.com/watch?v=todrHFvCHR0&feature=related

Doel van een interview5

Relevante informatie. Het verzamelen van informatie voor een bepaalde doelgroep. Onthullen. Het onthullen van gevoelige informatie als doel op zich (dus niet de gevolgen) Ontmaskeren. Het achterhalen van achterliggende motieven (b.v. van een politicus of verdachte van een

crimineel feit). Oriëntatie op ideeën, waarde en normen. Het verspreiden, verantwoorden en verklaren van handelingen. Drijfveer achterhalen. Wat beweegt iemand. Dilemma`s belichten. Het bewust maken van tegenstrijdigheden. Verstrooiing brengen. Choqueren, aandacht vestigen. Stem verlenen. Maatschappelijke zaken die geen aandacht krijgen maar wel nodig hebben. Nieuw licht op het verleden. Nieuwe ontdekkingen en visies onder de aandacht brengen. Het verleden vastleggen. Informatie en verhalen uit het verleden vastleggen. Huidige tijdsbeeld vastleggen. Informatie en verhalen uit het heden vastleggen. Toelichting / Verdieping. Na aanleiding van een vorig gemaakt statement of onderwerp in het nieuws

verder vragen op een ander moment. Het toelichten van nieuwe producten of wetenschappelijke ontdekking.

Consequenties in beeld brengen. Gevolgen van zaken aan het licht brengen. Gebeurtenis personifiëren. Het persoonlijke verhaal achter bijvoorbeeld een natuurramp. E.d.

5 Interviewen in de praktijk - Hfst. 2.2.1 blz. 44

Methodologie

Theoretisch kaderCas heeft gekeken wat op relatief korte termijn haalbaar is om aan vaardigheden en kennis eigen te maken op het gebied van interviewen. Hij heeft een selectie gemaakt van hoofdstukken waarbij gelijk de relevantie duidelijk werd. Tijdens het lezen heeft Cas relevante kern punten uit de tekst gehaald en beschreven. Hij heeft bweust niet de zelfde volgorde aangehouden. De opbouw in het boek is relevant wanneer alle informatie vermeld word. Omdat er een selectie gemaakt word op persoonlijke affectie, interpretatie en interesse, zijn gelijk gestemde informatie samen gebracht.

Resultaten

Conclusie – DiscussieDit onderzoek geld als blauwdruk voor deze opleiding. Door middel van verder onderzoek naar andere opleidingen kan dit onderzoek basis zijn voor introductie periodes in het algemeen.

Evaluatie

Literatuur

Interaction Groep (2011). Gesprektechnieken: LSD. Geraadpleegd op 18-10-12. http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=rRPflnIaekc&feature=endscreen

DOORTraining (2010). De wereld traint DOOR| Open vragen stellen. Geraadpleegd op 18-10-12. http://www.youtube.com/watch?v=todrHFvCHR0&feature=related

XL10 Trainingen (2012). Omgaan met weerstand, hoe doe je dat? – Communicatie Verkoop – Xl10 Training video. http://www.youtube.com/watch?v=_GadobUucOg&feature=related

Lugt, D. van der (2009). Interviewen in de praktijk. Houten: Noordhoff Uitgevers Groningen.

Bij een boek:Auteur(s) (of redacteurs) (Jaartal). Titel boek. Plaats van uitgifte: Naam van deuitgever.Wald, A., & Linden, J. L. van der (red.) (2001). Leren in Perspectief.Leuven/Apeldoorn: GarantRenkema, J. (1995). Schrijfwijzer. Handboek voor duidelijk taalgebruik (3e druk). 's-Gravenhage: Sdu.

Bijlage

Bijlage …: Selectie van Cas m.b.t. relevante hoofdstukken ‘interviewen in de praktijk’.Hoofdstuk Verwachte relevantie1.3 de geïnterviewde Een beschrijving m.b.t. interviewen vanuit het perspectief van de geïnterviewde.

Relevant omdat je als interviewer hier dan rekening mee kan houden.2.1 gespreksvormen Welke zijn er en welke zijn toepasbaar voor mijn doel2.2 doel en kenmerken Welk doel heb ik, benoemt vanuit de literatuur2.3 soorten interview Welke sluit het beste aan met het doel wat ik voor ogen heb.2.4 interview modellen Welke sluit het best aan bij mij persoonlijk en mijn doel2.5 telefonisch/email interview Wanneer we studenten willen interviewen d.m.v. email2.8 een goede interviewer Praktische tips voor het afnemen van een effectief interview2.9 remmende en stimulerende factoren

Praktische tips voor het afnemen van een effectief interview

3 voorbereiding Dit hoofdstuk (alle subhoofdstukken) lijken me van grote waarde.4.3 vragen stellen Praktische vaardigheden die ik wil beheersen.4.4 antwoorden beoordelen4.5 reageren4.6 Noteren of opnemen4.7 observeren4.8 gesprek leiden5 uitwerking en nazorg