CHINEES NIEUWJAAR: een chinees feestMan Po is 11 jaar en woont in Hongkong. Ze kijkt uit naar Chinees Nieuwjaar, 1 van de kleurrijkste feesten van de wereld.15 dagen lang viert men het begin van het nieuwe jaar. Mensen gaan bij familie en vrienden op bezoek en er wordt een stoet gehouden. De feestvierders hopen dat het nieuwe jaar veel geluk zal brengen. Voordat het feest begint, maken Chinese gezinnen hun huizen heel goed schoon om het nieuwe jaar met een schone lei te beginnen.

“Hiernaast staat Kung Hei Fat Choy in het Chinees geschreven en dat betekent: “We hopen dat je rijk wordt”. Met nieuwjaar zeggen we dat tegen iedereen. Ons gezin gaat bij de grootouders op bezoek en dan nemen we lin guo mee, een kleverig rijstgebak. Ik verheug me het meest op de rode pakjes die we met nieuwjaar krijgen, want daar zit geld in. In elk pakje zit een ander bedrag.”

KumquatplantMan Po gaat met haat ouders naar de drukke bloemenmarkt in Hongkong. Aan het einde van het oude jaar koopt iedereen bloemen en planten die het volgende jaar geluk zullen brengen. De kumquatplant zou extra veel geluk brengen omdat haar Chinese naam met het woord geluk te maken heeft.Een kumquat lijkt een beetje op een sinaasappel, maar is kleiner en smaakt een beetje zuur.

De Chinese horoscoop

Rat: Je bent vriendelijk, slim en beleefd.

Jaren: 1948; 1960; 1972; 1984; 1996

Os:Je bent eerlijk, je zoekt geen ruzie en je hebt goede manieren.Jaren: 1949; 1961; 1973; 1985; 1997

Tijger:Je bent een leider, je bent vrolijk en je wil later een carrière uitbouwen.Jaren: 1950; 1962; 1974; 1986; 1998

Konijn:Je bent rustig, geeft graag iets weg en je bent creatief.Jaren: 1951; 1963; 1975; 1987; 1999

Draak:Je bent sterk en je hebt veel energie.

Jaren: 1952; 1964; 1976; 1988; 2000

Slang:Je bent elegant, je durft je mening te vertellen en je bent beschaafd.Jaren: 1953; 1965; 1977; 1989; 2001

Paard:Je bent vriendelijk, je praat veel en je bent trouwJaren: 1954; 1966; 1978; 1990; 2002

Ram:Je bent lief, vriendelijk en gevoeligJaren: 1955; 1967; 1979; 1991; 2003

Aap:Je bent slim, je hebt veel vrienden en je kan je alleen ook redden.Jaren: 1956; 1968; 1980; 1992; 2004

Haan:Je liegt niet, je bent dapper en je bent een leuke persoon.Jaren: 1957; 1969; 1981; 1993; 2005

Hond:Je let goed op, je bent betrouwbaar en je bent serieus.Jaren: 1958; 1970; 1982; 1994; 2006

Varken:Je bent kalm, vrolijk en veel mensen vinden je leuk.Jaren: 1959; 1971; 1983; 1995; 2007

DIWALI: een hindoeïstisch feestDe zesjarige Ayesha woont in Noord-India. Vlak voor nieuwe maan eind oktober – begin november, als de lucht ’s avonds het donkerste is, wordt in India Diwali gevierd. In heel India fonkelen de kleine lichtjes van kleilampjes die diye worden genoemd. De lichtjes zijn een welkom voor de hindoegod Rama. Op deze feestdag herdenkt men doe Rama eeuwen geleden na 14 jaar ballingschap zijn koninkrijk kwam opeisen. Men hoopt ook dat Lakshmi, de godin van de welvaart, op de lichtjes afkomt en de mensen zal bezoeken. Diwali duurt twee dagen. Op de tweede avond bidden en feesten de mensen. Zij steken ook vuurwerk af om het onheil te verjagen.

“Vandaag is het Diwali en ik ben nog jarig ook! Met Diwali dragen we schone of nieuwe kleren. ’s Avonds bidden we tot Lakshmi en daarna raken we de voeten van de oudere familieleden aan. Zo tonen we hen respect. We offeren snoepgoed aan Lakshmi en na het bidden nemen we zelf ook wat snoep.”

Dit is de godin Lakshmi.

KraampjesTwee dagen voor Diwali wordt het huis goed schoongemaakt en doet men boodschappen voor het feest. In elke stad staan de straten vol met kraampjes met mooi vuurwerk en lekker snoepgoed.

Er staan ook vele kraampjes met gepofte rijst. Deze khil wordt per kilo verkocht. De mensen offeren khil aan Lakshmi of nemen het als Diwali-cadeau mee voor vrienden en familie.

De diye “Na zonsondergang steken we de diye aan. Dat is meestal tussen zeven uur en halfacht ’s avonds. Mijn opa steekt de eerste diya (dat is 1 kaars, het meervoud is diye) aan. We helpen allemaal mee om met het vuur van de eerste diya de andere diye aan te steken. Het duurt ongeveer 20 minuten voordat alle diye branden. In elk huis branden er minstens 50.”

N’cwala: een feest uit ZambiaM’sangombe is een tienjarige Ngoni-krijger uit het oosten van Zambia. Hij werd dit jaar gekozen om tijdens de N’cwala-plechtigheid, een oogstfeest, te dansen. Bij N’cwala is het de gewoonte om het opperhoofd van de Ngoni de eerste oogst aan te bieden. 12 stamhoofden uit de streek reizen met hun beste dansers naar het dorp Mutenguleni waar het feest wordt gehouden. Elke groep danst voor het opperhoofd en hij kiest 1 groep als de beste.

“Dit is de eerst keer dat ik bij N’cwala mag dansen. Ik ben de jongste van onze groep en de enige jongen die meemocht uit ons dorp. Ik vond de busrit erg spannend. Ons stamhoofd zat ook in de bus. Ik ben niet bang voor hem, maar hij is wel ons stamhoofd! Het zou geweldig zijn als ik later ook stamhoofd kon worden. Ik zou dan erg goed voor mijn volk zorgen.”

Het opperhoofdStamhoofd M’pzeni is het opperhoofd in Oost-Zambia. Hij wordt beschouwd als de koning van de Zoeloes en is de baas over de 12 stamhoofden van de omliggende dorpen. Elk jaar reist hij met zijn koninklijk gevolg naar het N’cwala-feest. Daar kijkt hij naar het dansen en doet zelf ook mee. Er wordt een koe geslacht en het opperhoofd drinkt het bloed van die koe. Daarmee geeft hij aan zijn volk de zegen om te gaan oogsten en te gaan eten.

KrijgsdansVroeger dachten de Ngoni dat een goede en sterke danser ook een goede krijger moest zijn. Daarom was M’sangombe erg blij dat hij voor het opperhoofd mocht dansen, want dat betekende dat hij later een sterke krijger zou kunnen worden.Op de dag voor de plechtigheid arriveert iedereen in Mutenguleni en sommige groepen houden dansrepetities. Tijdens het oefenen mag M’sangombe met zijn eigen stamhoofd, M’nukwa, dansen.

Vrouwelijke supportersBij gevechten vormen de Ngoni-vrouwen een cirkel om de dansende mannen en moedigen zij hen aan door zang en handgeklap. Tijdens N’cwala bezingen zij de kracht en moed van de dansers.

Trung Thu: een Vietnamees feestQuân is zeven jaar en woont in Vietnam. Op de 15e dag van de achtste maanmaand gaat hij met honderden andere kinderen met brandende lampionnen de straat op om Trung Thu te vieren. Bij dit herfstfeest eert men de schoonheid van de maan die in oktober helderder en witter is dan ooit. Trung Thu is ook een familiefeest waarbij de ouders de kinderen verwennen met snoep en lekkere maankoeken.

“Op Trung Thu is de maan net een gele bal, prachtig rond. Mijn moeder koopt maankoeken en ik leg ze met wat fruit op een schaal. Dat eten we buiten op het terras. Dan steek ik het kaarsje in mijn lampion aan en loop ik met mijn vriendjes in optocht door de straten.”

Lampionnen kopenOp Trung Thu gaan Quân met zijn ouders op de markt lampionnen kopen. De brandende lampionnen in de donkere nacht zijn het symbool van de heldere maan.

Hoan KiemMet Trung Thu gaan sommige kinderen naar het meer Hoan Kiem om bootjes te laten varen die ze van oud ijzer hebben gemaakt.

MaskersQuân en zijn vrienden dragen graag maskers op Trung Thu. Vroeger maakten de kinderen ze zelf, maar tegenwoordig kopen ze de maskers. Hang Ma-straat staat vol kleurrijke kraampjes waar je de mooiste maskers van papier-maché en plastic kunt kopen.

Dode familieledenMet Trung Thu herdenken de mensen ook hun overleden familieleden. Quân bidt voor zijn opa terwijl hij zoetgeurende wierook en een stapeltje namaakgeld in brand steekt. Geld staat voor geluk en dat gaat via de opstijgende rook naar de dode familieleden.

CHANOEKA: een joods feest

De zevenjarige Isabel woont in New York in de Verenigde Staten. Isabels familie is joods en op de 25e dag van de joodse maand Kislev (dat is nu) vieren de joden Chanoeka, het feest der lichten. Chanoeka duurt 8 dagen en het belangrijkste symbool is de achtarmige kandelaar, de Chanoekalamp.

Wat is Chanoeka?De joden vieren dan het wonder van de herovering en inwijding van hun tempel in Jeruzalem meer dan 2000 jaar geleden. Die tempel was toen helemaal verwoest. De joden wilden hem terug inwijden en daarvoor hadden ze olie nodig om de kaarsen op de kandelaar te laten branden. Maar ze hadden niet zoveel olie meer. Door een wonder bleef de kandelaar acht dagen branden!

“Met Chanoeka branden we kaarsen in onze Chanoekalampen. Wij hebben er twee – de mijne van klei en de echte van goud. Laatst bekeek ik een videoband over Chanoeka en mijn oma vertelde toen wat er vroeger allemaal gebeurd was. Chanoeka is een heel fijn feest. Ik maak altijd kaartjes voor papa en mama met “Een gelukkig Chanoeka” op en ik maak zelf ook een dreidl-spel van papier, plakband en een potlood.”

De ChanoekalampDeze mooie kandelaar wordt de Chanoekalamp genoemd. De 8 armen symboliseren de 8 dagen van het feest. Elke dag wordt een nieuwe kaars aangestoken. De negende kaars, die in het midden, is de sjamasj. Daarmee worden de andere kaarsen aangestoken.

LatkesIsabels moeder bakt latkes. Ze maakt bollen van geraspte aardappelen en geraspte ui met bloem en eieren. Die worden in olijfolie gebakken. De olie is het symbool van de olie die 2000 jaar geleden acht dagen in de tempel bleef branden.Latkes eet je met appelmoes en zure room.

Cadeautjes uitpakkenSommige kinderen krijgen met Chanoeka 8 dagen lang een cadeautje, maar Isabel krijgt de eerste avond 1 groot cadeau. Het cadeaupapier is blauw met wit: de kleuren van de vlag van Israël.

Raksha Bandhan: een Indisch feestNet als heel vele broers en zusjes in India vieren de zesjarige Suman en haar broer Manoj elk jaar het feest Raksha Bandhan. Dat feest vieren ze om de familieband te benadrukken. Het zusje bindt een armband van gevlochten draden, een rakhi, om de pols van haar broer. En de broer belooft zijn zusje te beschermen.

“ Raksha betekent ‘bescherming’ en Bandhan betekent ‘band’. Het leuskte onderdeel van Raksha Bandhan vind ik het omdoen van de rakhi en het geven dan laddu. Ik heb nog een klein broertje en een zusje. Ik geef dat kleine broertje ook een rakhi. De glanzend gouden vind ik het mooist, maar ik weet niet hoe ik die moet maken. Ik maak er gewoon een van papier en een paar gekleurde bindi’s. Wij beginnen op Raksha Bandhan met bidden. Ik bid dan dat mijn broertjes en zusjes gespaard blijven en dat niets hen overkomt.”

OchtendgebedenOp de ochtend van Raksha Bandhan beginnen Suman en Manoj de dag met bidden voor het huisaltaar. Hun ouders houden een kleine gebedsdienst, de zogenoemde puja. Suman en Manoj bidden elke dag op school. Hier eren zij de god Ganesh en de godin Lakshmi. Ganesh, de god van de wijsheid, is herkenbaar aan zijn olifantenkop. Lakshmi is de godin van de rijkdom.

Feestelijk snoepBij elk feest in India geeft men elkaar snoep. Met Raksha Bandhan geven broers en zussen elkaar stukjes laddu, gulab jamun en barfi. Dit maken ze zelf of ze kopen het in winkeltjes. Indiase snoep wordt onder andere gemaakt van rijst of kokosmelk.

Hoe verloopt het feest?Eerst gaan Suman en Manoj bidden voor het huisaltaar. Dan zegent Suman haar broertje met een heilig teken: een tilak. De tilak is het symbool voor succes.Terwijl Suman de armband om de rechterpols van Manoj bindt, belooft hij haar te beschermen.

Daarna geven Manoj en Suman elkaar Indiaas snoep, zoals laddu.Tot slot geeft de broer zijn zus een cadeau. Manoj geeft zijn zus twee roepies. Roepies zijn hun geld, zoals bij ons de euro’s. Van die twee roepies wil Suman een paar enkelbanden en wat neussierraden kopen.

Opdrachtenkaart Chinees Nieuwjaar

1. Lees de tekst.

2. Zoek de kenmerken van jouw dier in de Chinese horoscoop.

3. Maak een kaartje voor Chinees Nieuwjaar.

Opdrachtenkaart Chanoeka

1. Lees de tekst.

2. Waarom vieren de joden dit feest?

3. Teken een Chanoekalamp.

Opdrachtenkaart Diwali

1. Lees de tekst.

2. Welke 2 goden komen er op de lichtjes af?

3. Wat kopen de mensen voor het feest?

Opdrachtenkaart Raksha Bandhan

1. Lees de tekst.

2. Wat zijn rakhi’s?

3. Hoe verloopt het feest?

Opdrachtenkaart N’cwala

1. Lees de tekst.

2. Waarom viert men N’cwala?

3. Wat is de rol van de vrouwen?

Opdrachtenkaart Trung Thu

1. Lees de tekst.

2. Waarom vieren de Vietnamezen Trung Thu?

3. Maak zelf een masker om te dragen in een optocht.