Maart 2013Spark is het personeelsblad van FrieslandCampina Spark nr.1

Ceo Cees ‘t Hart over de jaarcijfers2012

Audit in Salatiga Indonesië

Steeds veiligerwerken

14 Aan de weg timmeren met Fricokaas in Rusland en in Duitsland

3SparkMaart 20132 Spark Maart 2013

Deze persoonlijke

tekst van Cees ‘t Hart

komt in plaats van de

column. Op pagina 21

en verder spreekt

de CEO zich uit over

de resultaten van 2012.

Nieuw bij AlbertHeijn, de grootstesupermarktketen inNederland:(karne)melk vanCampina

3

Mia Sara is gek op melk

FrieslandCampinaGermany Ready forTake-off

Wij houden vanLeerdam

En we werken noglang en gelukkig…

42

437

Nieuw in Griekenland:NoyNoy Noulac melk

32

43

DMV op zoek naarnieuwe collega’s

Hoe komen onzeFrieslandCampinaproducten in eenkleine buurtwinkel inVietnam?

De toekomst van DomoWorkum

Over het algemeen kunnen mensenworden ingedeeld in twee groepen:mensen op de berg en mensen in devallei. Mensen in de vallei leven opde grond, ze zijn afhankelijk van watde zon en de schaduw voor ze inpetto heeft en van de energie dievanaf de bergtoppen richting de val-lei stroomt. Hun horizon is de vallei,de vallei is hun wereld, hun wereldblijft beperkt tot hun vallei. Demeeste mensen zijn mensen in devallei, gewone mensen zoals demeesten van ons.

Mensen op de berg zijn anders: zezijn zeldzaam; ze leven op een hogerplan – op de top. Mensen op de bergzien geen schaduw, ze bevinden zichin de zon en stralen licht uit, zegeven energie. Hun horizon ligt ver-der dan wat anderen kunnen zien.Ze hebben de wereld voor het grij-pen en gaan op zoek naar het onbe-kende. Ze hebben een visie die wewijsheid noemen. Voor mij en velen die Kapil Garghebben leren kennen, was Kapil eenman die tot de mensen op de bergbehoorde. Hij was in vele opzichteneen bijzonder mens. De wereld waszijn speelveld en zoals hij vaak zei:‘wij zijn wereldburgers’.

In maart 2001 is Kapil in dienst ge-komen bij onze onderneming alsconsumer marketing director in In-donesië voor het merk Frisian Flag.In 2004 verhuisde hij met zijn vrouwen de kinderen naar Nederland omals controller consumer & trademarketing aan de slag te gaan. Tweejaar later maakte hij de overstapnaar Nigeria in de functie van mana-ging director van WAMCO Nigeria. In2010 werd hij het eerste niet-Neder-landse lid van de executive board enwerd hij verantwoordelijk voor debusiness group Consumer ProductsInternational. Binnen drie jaar wisthij dit onderdeel van de ene naar deandere piek te leiden en slaagde hijer in die korte periode zelfs in hetbedrijfsresultaat te verdubbelen.Kapil was een intelligente man diealles gaf wat hij in zich had aanliefde, werklust en humor én zijn ge-voel voor ondernemen. Kapil was getrouwd met Ritu. Hundrie kinderen zijn Nikhil, Neha enTara: tijdens de vele reizen die wesamen hebben gemaakt praatte hijaltijd vol liefde en trots over hen.Iedere e-mail die je naar Kapilstuurde werkte als een boeme-rang. Met enige mate van zelfspotvertelde hij regelmatig het verhaal

dat hij op een zondagmiddag in DenHaag in zijn stoel zat en uit het raamkeek. Neha, zijn dochter, kwam dekamer binnen en zei: ‘Hé pappa, zitje te wachten tot je je volgende e-mail binnenkrijgt?’ Ik kan hem noghoren lachen.

Kapil stond ook aan de top wat be-treft het onderhouden van uitste-kende relaties met zijn collega’s vande executive board, de raad vancommissarissen en met zijn eigenteam. Hij was duidelijk een zoon vaneen legercommandant: altijd eerlijk,toegewijd en recht door zee in zijnbeoordelingen. Een man ook die onsvele malen na een intense discussiein de executive board weer aan hetlachen maakte. Kapil heeft ons opindrukwekkende wijze laten zien watecht leiderschap betekent, zeker inhet afgelopen jaar waarin duidelijkwerd dat hij ongeneeslijk ziek was.Desondanks straalde hij energie uit,legde een bijna onnavolgbare posi-tieve instelling aan de dag en bleefaltijd gericht op zijn familie, het be-drijf en op de positieve dingen in hetleven. Hoevelen van ons hebben nietgeleerd van zijn wijsheid en doorzet-tingsvermogen in het afgelopen jaar?

Op zaterdag 19 januari hebben PietBoer, als voorzitter van de raad vancommissarissen, en ik met vele col-lega’s in Singapore afscheid geno-men van onze collega en vriendtijdens de herdenkingsceremonie dievoor hem werd gehouden. Kapil heeft veel achtergelaten enleeft voort in Ritu en de kinderen, inonze eigen herinneringen, in hetDNA van de bedrijven van ConsumerProducts International, in de manierwaarop hij in onze harten en ge-dachten wist te komen, met eeneenvoudig woord, een kleine glim-lach die ons hier in de vallei tot diepin onze ziel raakte.

Cees ‘t Hart

Ter herinnering aan Kapil Garg

8

12

20

Bij de voorpagina: WCOM coördinator Arif Budiman in de fabriekin Salatiga, FrieslandCampina Kievit in In-donesië. Lees het hele verhaal op pagina 34

ColofonSpark is het internationale personeelsbladvan Royal FrieslandCampina en verschijnt ineen oplage van 20.000 exemplaren in hetNederlands, Engels en Duits. Redactie: Helma de Waardt en Suzanne van HattumRedactionele bijdragen: Roy Ramaker, EstherKrijgsman, Miriam Vijge, A&B One – Germany,Vertalingen: Bosch&Bosch, Amsterdam (Nederland), Norbert Zänker & Kollegen,Berlijn (Duitsland), Lisé Nijman, Arnhem(Nederland) en HSM Vertaalbureau, Berkel-Enschot (Nederland)Ontwerp: WAT ontwerpers, Utrecht (Nederland)Druk: Albe de Coker, Hoboken (België).Overname van artikelen is toegestaan onderbronvermelding.

6

‘Het is begonnen met het project‘One Face to the Customer’. Hierdoorzijn we echt met één team gericht opeen klant als Albert Heijn gaan wer-ken, vanuit customer development,marketing en sales. Dat werpt nu zijnvruchten af met Campina melk enkarnemelk in de winkels’, zegt Wilcovan Dijken, customer development di-rector.

Aantrekkelijk‘Hoe we deze stap in de samenwer-king met Albert Heijn hebben gerea-liseerd? We zijn samen met AlbertHeijn gaan kijken naar ontwikkelin-gen in de categorie en mogelijkhe-den voor gezamenlijke activatie enpromoties’, vertelt Floris Habermehl,sales manager dairy. ‘Voor Albert Heijn is keuze voor de klanten waarde van een merk belangrijk.Campina doet het goed met de openboerderijdagen, de grote consumen-tenactie Campina Dichtbij en de on-langs gelanceerde ‘The Story ofMilk’ campagne helpt ook. Zo wordt

het voor Albert Heijn aantrekkelijkom een merk als Campina in de win-kel te hebben.’Wilco vult verder aan: ‘Het is niet ge-makkelijk om een A-merk te bouwenin de melkmarkt. Het gaat toch omeen ‘commodity product’; iets watmensen kopen zonder een bewusteafweging te maken. Toch geloven wedat het kan. Het aandeel van Cam-pina groeit gelukkig ook. DoordatCampina melk en karnemelk nu ver-krijgbaar zijn bij Albert Heijn, voert75 procent van de supermarkten hetCampina merk; voorheen was datveertig procent.’

Boer op de vloerGaby Casteelen, customer marke-ting manager Albert Heijn, verteltover de promotiecampagne. ‘In dewinkel springt de actie ‘boer op devloer’ eruit: de leden-melkveehou-ders hebben de actie ondersteunddoor in de grootste winkels zelf onzeCampina producten aan te prijzen.Deze actie liep 6 weken lang en erwerkten 56 leden-melkveehoudersaan mee.’‘De collega’s van de buitendiensthebben ook een belangrijke rol ge-speeld’, vertelt Wilco. ‘Zij adviseer-den de winkels en controleerden deschapinrichting en het promotie-

materiaal. Ze hebben foto’s op Yam-mer geplaatst om medewerkers eenkijkje te geven in hun werkzaamhe-den.’ ‘Medewerkers in Nederland zijn op-geroepen om Campina melk en kar-nemelk bij Albert Heijn te kopen eneen foto van zichzelf te maken methet (karne)melkpak’, vertelt Gaby.‘Door deze foto’s te mailen maaktenze kans op Albert Heijn waardebon-nen t.w.v. 100 euro. Maar we zijn nogniet klaar. In het voorjaar komen wemet een nieuwe promotieactie in deNederlandse Albert Heijn’s op dewinkelvloer.’

5SparkMaart 2013Consumer Products Europe

Johan de Visser. Foto: Albert Heijn

4 Spark Maart 2013Consumer Products Europe

Sinds kort zijn Campina melk en karnemelk in Nederland verkrijgbaarbij Albert Heijn (AH). Waarom is dit belangrijk voor het merk Campina?En hoe komt het dat Campina melk er eerder niet verkrijgbaar was ennu wel? Collega’s van het marketing en sales team Albert Heijn leggenhet uit.

Over Albert Heijn Albert Heijn is alsbekende supermarktketenin Nederland een heusbegrip. De supermarkt-keten heeft eenmarktaandeel van 33,7procent. Johan de Visser,senior category managerzuivel bij Albert Heijn:‘Albert Heijn wil klantengraag een ruime keuzebieden in prijs enassortiment. Tot voor kortwaren de A-merken inbasismelk vooralregionaal  georiënteerd.Dat is aan hetveranderen, waardoor hetvoor Albert Heijn mogelijkis landelijk klanten ookmelk en karnemelk vanCampina te bieden. Wijzijn blij met dezetoevoeging aan het zuivelassortiment’.

Campina melk in het schap bijAlbert Heijn

Melkveehouder Bart Boxen:‘Ik heb twee dagen op de winkelvloer gestaan. Ik heb veel consumenten over Campina

gesproken en heb er hopelijk veelenthousiast kunnen maken. Ik heb het met veel plezier gedaan en zou het zo weer doen.’

Over CampinaCampina is het meest bekende engekochte A-merk binnen het aanbodaan dagelijkse zuivel in Nederland.

Van boven naar beneden: Floris Habermehl, Wilco van

Dijken en Gaby Casteelen. Foto: William Hoogteyling

Een geslaagde audit betekent dat Friesland-Campina Hellas NoyNoy Noulac mag produce-ren en op de markt mag brengen. NoyNoyNoulac is een hooggepasteuriseerde melk metvoedingselementen voor peuters na het eerstelevensjaar. Alle bedrijven van FrieslandCampina die speci-

Het Griekse productiebedrijf inPatras, onderdeel van Friesland-Campina Hellas, is een van deeerste productie-bedrijven diezich IFT QA-FIT mogen noemen.Begin dit jaar hebben de colle-ga’s in de fabriek in Patrasmeegewerkt aan een audit diesuccesvol is afgerond. De IFTQA-FIT standaard gaat uit vande hoogste kwaliteitseisen, bij-voorbeeld op het gebied vanhygiëne, kennis van medewer-kers en procedures in de pro-ductie.

6 7Spark SparkMaart 2013Consumer Products Europe

Maart 2013Consumer Products Europe

FrieslandCampina Hellas isIFT QA-FIT: Geslaagde auditin Patras

10 jaar continu verbeterenDe fabriek in Patras is in 2004opgestart voor de productie vanGriekse yoghurt voor volwassenenen kinderen (NoyNoy, Yotopia,NoyNoykid). In de periode 2005 –2010 wist het bedrijf deproductiecapaciteit te stabiliserenen de productportfolio tevergroten. In 2011 heeft Patras deproductielijnen uitgebreid in hetkader van het footprint project vanCPE. De capaciteit nam toe van6.000 ton yoghurt naar 70.000ton extra lang houdbaregepasteuriseerde melk, UHT-roomen yoghurt. Tegenwoordig brengtde fabriek een compleetassortiment aan langhoudbaremelk voort, NoyNoy Family,NoyNoy Calciplus, NoyNoy kid enNoyNoy milk creams. Deinfrastructuur is zodanig dat er300 ton boerderijmelk per dagontvangen en verwerkt kanworden, circa 10 tot 12 procentvan de plaatselijke productie. In2011 brak er voor de fabriek inPatras ter voorbereiding op de IFTQA-FIT audit een periode aan vanexcelleren in kwaliteit en continuverbeteren. Deze audit die injanuari 2013 is uitgevoerd, leverdevoor de fabriek in Patras eenpositief resultaat op.

Manos Skaramagas, (links) operating director

van FrieslandCampina Hellas (die de nieuwe

NoyNoy Noulac vasthoudt) en Kostantine

Maggioros, managing director Friesland-

Campina Hellas, drukken op de knop om de

eerste productie van NoyNoy Noulac te starten.

Kostantine Maggioros, managingdirector van FrieslandCampina Hellas.

‘IFT, QA-Fit is een fundament voor hetuitbreiden van het speerpunt baby- enkindervoeding. Het stelt ons in staat omhet goede van melk verder uit te dragen.Het maakt het mogelijk om in een hogertempo innovaties te realiseren enroute2020 verder uit te bouwen.’

Manos Skaramagas, operating directorFrieslandCampina Hellas.

‘Het feit dat deze fabriek onder de eersten isdie IFT QA-FIT zijn, een zeer veeleisendestandaard voor de voedingsmiddelenindustrie,maakt ons erg trots. Ons operations team, QAmanager Christo Apostolopoulos, NantyGiannakopoulou, plant manager VasilisKyriakopoulos en alle medewerkers zijn ergtoegewijd als het gaat om de voortdurendeverbetering van kwaliteit.’

Joch Michalaros, marketing directorvan FrieslandCampina Hellas.

‘De introductie van NoyNoy Noulac vormteen strategische mijlpaal in hetproductassortiment van NoyNoy. Het feitdat we IFT QA-Fit zijn, tilt onze ambitie omtopkwaliteit zuivelproducten voor onzeconsumenten te maken naar een hoger plan.Dat past helemaal bij het route2020platform voor groei en ontwikkeling.’

Frank Verouden, sr. corporate QAmanager IFT, Quality Affairs department.

‘Onze algehele indruk is dat het team van defabriek in Patras zich niet alleen bewust is vande gevoeligheid van de productieprocessen vanbaby- en kindervoeding, maar dat ze ookuitermate toegewijd zijn als het gaat om hetverbeteren van de kwaliteitsprestatie en hetbereiken van de standaarden in IFT. En datgeldt voor alle mensen in deze fabriek.’

Microbiologisch

onderzoek van Noy-

Noy Noulac

ale producten voor jonge kinderen of zwangerevrouwen willen produceren, moeten voldoenaan de IFT-kwaliteitsstandaard. Dat staat voorInfant, Follow-on, Toddlers: zuivelproductenvoor kinderen van 0 tot 6 jaar, aanstaandemoeders en moeders die borstvoeding willengeven. Ieder jaar wordt een IFT-productiebedrijfbezocht en geaudit door een corporate QA ma-nager om de naleving van de kwaliteitsstan-daarden te toetsen. (zie quote Frank Verouden).De QA-FIT standaarden zijn van toepassing opalle onderdelen van een productiebedrijf, vaninstallaties en uitrusting tot leveranciers vangrondstoffen, verpakkingsmateriaal, en produc-tie- en logistieke processen.

A-scoreIn mei 2011 heeft de Griekse fabriek in Patraseen FoqusQ-audit ondergaan, waarbij een A-score werd behaald. Dat is een voorwaarde omin het IFT QA-FIT programma te worden opge-nomen. Sindsdien zijn er aanzienlijke verbete-ringen in productiemethoden en het onderhouddoorgevoerd om zo snel mogelijk te kunnen vol-doen aan de veeleisende IFT QA-FIT kwaliteits-standaarden. Nadat de strenge audit metsucces werd afgerond, behoort de fabriek nutot een van de eerste FrieslandCampina produc-tiebedrijven die zich ‘IFT QA-FIT’ mogen noe-men. Met de introductie van NoyNoy Noulacwordt invulling gegeven aan de strategie: groeiin het segment baby- en kindervoeding op delokale Griekse markt.

Waar draait het om bij 'Ready forTake-off'?‘We hebben voor de komende tweejaar een plan met maatregelen ge-definieerd dat de basis moet leg-gen’, aldus Markus Brettschneider.'Ready for Take-off' omvat vier acti-viteitengebieden: we verlagen dekosten voor de lange termijn, we re-organiseren en optimaliseren onzeprocessen en investeren zowel inonze locaties als in onze merken. Wehebben zorgvuldig gekeken hoe weons kunnen verbeteren en hoe wekosten kunnen verlagen. Daarnaastgaan we een langetermijnstrategievoor de toekomst ontwikkelen. Maarde sleutel tot het succes dat zijn wij,de medewerkers van Friesland-Campina Germany. We gaan flinkgas geven: wij, en daarmee bedoel ikieder voor zich binnen zijn eigenwerkomgeving, gaan sneller beslis-sen, we gaan beter georganiseerden daardoor economischer werkenen we gaan ons zelfbewuster op demarkt presenteren. Daarom hebbenwij een nieuwe management- en or-ganisatiestructuur uitgewerkt eneen fundamentele cultuurverande-ring ingeleid.’

8 9Spark SparkMaart 2013Consumer Products Europe

Maart 2013Consumer Products Europe

Martin Schygulla. Fot’so: K.D. Busch links: Peter

Beemsterboer,

rechts: Markus

Brettschneider

Hoe zien de veranderingen er con-creet uit? Markus Brettschneider: ‘We hebben ineerste instantie verbetermogelijkhe-den vastgesteld voor alle afdelingenen divisies van onze onderneming inDuitsland. Op basis hiervan hebbenwij maatregelen opgesteld die wij nuen in de komende twee jaar gaan im-plementeren. Het belangrijkste uit-gangspunt is daarbij voor ons dat weons zo veel mogelijk richten op opti-male processen, winstgevendheid ende eisen en vragen van onze klantenen de markt. Daarvoor is vooral ver-eist dat wij goed luisteren. In de afge-lopen maanden heb ik met circa 400medewerkers in kleine groepjes ge-sprekken gevoerd, want zij weten pre-cies wat goed en wat minder goedloopt en zij geven betrokken hun me-ning. Daarom zetten wij met 'Readyfor Take-off' onder meer in op geza-menlijke uitgewerkte oplossingen en

voorstellen, die wij vooral samen metde medewerkers gaan implemente-ren.’ ‘Op basis van de gesprekken met onzeklanten kan ik bevestigen dat demarkt op een signaal van ons wacht’,beaamt Martin Schygulla. ‘Met hetmerk Landliebe hebben we een zeersterk merk. Onlangs zijn we bij demeest recente yoghurt-ranking vanhet marketingvakblad W&V met Land-liebe de nummer één geworden enbleven we onze concurrenten vervoor. Daarmee overtroeven wij alleandere merken in Duitsland en metname wat betreft natuurlijkheid, kwa-liteit en sympathie blijken wij een zeergoed imago te hebben. Daarop willenwij verder bouwen om Landliebe enonze andere merken te versterken,waarbij wij ons bestaande marktpo-tentieel zo veel mogelijk willen benut-ten.’ ‘Ik heb van meet af aan regelmatigde verschillende fabrieken bezocht’,legt Peter Beemsterboer uit. ‘Ik hebmet de medewerkers gesproken enter plekke bekeken wat er concreette verbeteren is. We hadden op aller-lei vlakken zeer complexe processendie er in de loop der tijd zijn ingesle-ten, maar die zeer tijdrovend en uit-eindelijk ook kostenintensief waren.Na dit zorgvuldige onderzoek wor-den de individuele verbetermaatre-gelen in de fabrieken nu metvereende krachten en met zeer veelbetrokkenheid geïmplementeerd.’ Markus Brettschneider: ‘Als gevolgvan deze zorgvuldige analyse zijn wijook tot de overtuiging gekomen datwe het aantal werkplekken moetenverminderen. Wij vinden het daarbijzeer belangrijk dat we de desbetref-fende medewerkers bij het zoekennaar een nieuwe baan ondersteunen.In Heilbronn hebben wij na faire enconstructieve onderhandelingen metde ondernemingsraden eind februarieen goed resultaat bereikt met eensociaal plan en een belangenafwe-ging waarin beide partijen zich kun-nen vinden. We hebben er nu allevertrouwen in ook in Keulen en Gü-tersloh snel tot een dergelijk resul-taat te kunnen komen en zo vooralle betrokkenen zo snel mogelijk

duidelijkheid te kunnen bieden en deondersteuningsmaatregelen te kun-nen starten.’

Wanneer start de implementatievan 'Ready for Take-off'?Peter Beemsterboer: ‘We zitten er almiddenin. 'Ready for Take-off' is ookeen duidelijke keuze van de onderne-ming vóór vestigingen in Duitsland.Tot voor kort deed nog het geruchtde ronde dat wij locaties zoudengaan sluiten. Maar in plaats daarvanmoderniseren we nu al onze produc-tielocaties: Keulen, in Heilbronn,Schefflenz en in Gütersloh. Daarmeestellen wij voor de lange termijn ar-beidsplaatsen in Duitsland zeker.’Markus Brettschneider valt hem bij:‘Ook in de organisatie is veel veran-derd: sinds een paar maanden wordtFrieslandCampina Germany door onsmanagementteam bestuurd. De achtleden brengen allemaal ruime erva-

FrieslandCampina Germany:

‘Ready forTake-off’ In december 2012 is FrieslandCampinaGermany met een uitgebreid verbeter-programma gestart. Met 'Ready forTake-off' wil Friesland-Campina Germany in de komende twee jaar hetconcurrentie-vermogen en de winst-gevendheid aanzienlijk verbeteren,het marktpotentieel optimaal benutten en daarmee een bi-jdrage leveren aan 'route2020'. Daar-bij vormt 'Ready for Take-off' hetcentrale uitgangspunt om Friesland-Campina Germany duurzaam optoekomstige uitdagingen voor tebereiden en 'startklaar' te maken.Markus Brettschneider, managing director, Peter Beemsterboer, directorsupply chain en Martin Schygulla, director marketing & sales lichten eentipje van de sluier op.

10 Spark Maart 2013Consumer Products Europe

Value Engineeringals voorbeeldMartina Schilling kent de productievan FrieslandCampina Germany alshaar broekzak: zij had 14 jaar lang deleiding over het productiebedrijf inHeilbronn. Sinds oktober werkt ze alshoofd 'Value Engineering'. Dat betreft onder andere de continue ver-betering van productie: concreet gaathet erom de inhoud en de verpakkingvanuit kostenoogpunt te optimalise-ren en complexe fabricageprocessendoor standaardisering te vereenvoudi-gen, maar dan wel zonder concessiesaan de kwaliteit. Het doel: effectie-vere processen en productie en daar-door jaarlijks besparingen vantweecijferige miljoenenbedragen terealiseren.

Samen met collega's uit de afdelingenmarketing, R&D, productie, control-ling en inkoop heeft zij inmiddelsmeer dan 150 losse projecten in dehele supply chain geïdentificeerd enaangepakt. ‘Vaak hoeven we nietmeer te doen dan aan een stelschroefdraaien, waardoor dan we direct opmeerdere vlakken verbeteringen kun-nen realiseren,’aldus Martina Schilling.

Een van de actuele projecten is hetveranderen van verpakkingen. Fries-landCampina Germany gaat de vor-

men van bekers voor de verschillendemerken verder standaardiseren. ‘Ineerste instantie wordt het totale aan-tal vormen daarmee met 33 procentverminderd. Dat levert inkoopvoorde-len op en verkort de omsteltijden inde productie. Voor het totale desser-tassortiment van Landliebe zijn webovendien van plan de kunststof be-kers te gaan toepassen die het bijonze vruchtenyoghurt zo goed doen.Daarmee is een aanzienlijk betereproductbescherming gegarandeerd entegelijkertijd wordt het gebruik vanmaterialen geoptimaliseerd. Door ditsamenspel tussen kostenefficiëntie enduurzaamheid zijn duidelijke bespa-ringen mogelijk.’ Om echter zeker testellen dat de nieuwe verpakkingenook bij klanten en consumenten in desmaak vallen, worden de nieuwe be-kers via marktonderzoek getest. In-tussen heeft Martina Schilling methaar collega's al weer nieuwe projec-ten opgepakt, waaronder het stan-daardiseren van de stanscontouren enbedrukkingen van kartonnen verpak-kingen.

Foto: K.D. Busch

ring en expertise in, vanuit Friesland-Campina en vanuit andere sectorenin de levensmiddelenbranche. Zovullen vele jaren van kennis van onzeonderneming en nieuwe impulsen vanbuitenaf elkaar aan. Bovendien heb-ben wij onze organisatiestructuurgewijzigd. Van twee afzonderlijkewerkmaatschappijen hebben wij ééneenheid gemaakt en daarmee debasis gelegd voor algehele verant-woording en efficiënte processen.’

Martin Schygulla, je had het overhet uitbouwen van het merk'Landliebe'. Zijn er al concreteplannen? ‘We zijn de fase van plannen al voor-bij! In april gaan wij in Duitsland rijs-tepap van Landliebe introduceren.Onder begeleiding van een cam-pagne die zeker voor veel aandachtzal zorgen, brengen wij vier soortenmet een groot afzetpotentieel op demarkt: traditioneel, kaneel, appel enchocolade. Tot nu toe kent de marktvoor rijstepap nog geen premium-aanbieder en Landliebe heeft eenenorm potentieel om dit hiaat op tevullen. Onafhankelijk marktonder-zoek heeft herhaaldelijk bevestigddat de rijstepap van Landliebe zowelqua smaak als kwaliteit de concur-rentie overtreft. De listing-gesprek-ken met onze handelspartners zijnal begonnen en de feedback vanonze klanten is overwegend positief.De concurrentie mag dus beduchtzijn voor ons.’

Laten we eens vooruit kijken: waarmoet FrieslandCampina Duitslandstaan als 'Ready for Take-off' een-maal een succes is?‘Da’s duidelijk’, legt Markus Brett-scheider uit. ‘Wij willen in Duitslandop termijn een van de meest aan-trekkelijke zuivelbedrijven wordenvoor onze leden, klanten en mede-werkers. En wij hebben er alle ver-trouwen in dat wij daar in dekomende jaren door onze gezamen-lijke inspanningen in zullen slagen.’

‘Met een team van 15 mensen vanuit diversedisciplines (zoals marktanalisten, sales, consu-mentenmarketing, shopper marketing vanzowel het global team als het Nederlandseteam) hebben we gewerkt aan de nieuwe stra-tegie voor dagverse zuivel. Daarbij moet jedenken aan producten van Campina, Boeren-land, Optimel, Vifit, GoedeMorgen en Mona.’

Trends en nieuwe producten‘We denken samen met onze klanten goed naover het zuivelassortiment in hun winkels en kij-ken ook naar grotere trends en ontwikkelingen inconsumentengedrag. Zo hebben we onderzochtwaar de groei voor de komende drie tot vijf jaargaat plaatsvinden en welke nieuwe productendaarbij passen. Een goed voorbeeld is lactose-vrije melk. In Nederland ligt deze sinds beginmaart in de winkels.’ Mariëlle de Jong, global shopper marketing mana-ger, vertelt verder over innovatie. ‘Andere trendsin Nederland zijn: steeds meer eenpersoons- huishoudens en meer aandacht voor gezondheiden biologische producten. We moeten buiten degebaande paden durven treden en nieuwe dingenuitproberen. Naast marketing zijn er daarom ookcollega’s van research & development (R&D) en lo-gistiek bij betrokken.’

Bewuste keuzesUit ervaring weet Floris Habermehl, sales ma-nager dairy Albert Heijn, dat een goede cate-goriestrategie helpt om meer bewuste keuzeste maken. ‘Eerder werd er bijvoorbeeld eennieuwe smaakvariant zuiveldrank geïntrodu-ceerd, die voor dat ene merk wel vernieuwendwas, maar niet voor het totale assortiment. Als

sales manager wist ik dan dat het moeilijk zouzijn de klant te overtuigen deze nieuwe variantin het assortiment op te nemen. Nu we kijkennaar de complete categorie, kunnen we onzemerken sterker in de markt neerzetten.’Het project om met de categoriestrategie voorzuivel te gaan werken is afgerond. Het wordtnu verder uitgewerkt door accountteams, diezich richten op de verschillende klanten vanFrieslandCampina Nederland. Zij stemmen destrategie af op de formule van de klant. Mooievoorbeelden zijn dat we nu beter kunnen werkenaan innovaties (bijvoorbeeld Campina Lactose-vrij), dat we een duidelijkere promotiestrategiehebben en dat Campina melk en karnemelk nuin de schappen ligt bij Albert Heijn, zie pagina 4.

‘Klanten zijn steeds meer geïnteresseerd in de groei van categorieën’,legt Bas Roelofs, shopper marketing director Nederland, uit. ‘Zekijken niet zozeer naar de groei van één merk of product, maar lievernaar een productgroep, bijvoorbeeld zuivelproducten. Met de nieuwestrategische aanpak voor de categorie zuivel kijken we wat het bestewerkt.’

11SparkMaart 2013

Zuivel in de winkel: van merkstrategie naar categoriestrategie

Waar staat ‘categoriestrategie’ voor?Een categoriestrategie gaat over een groep producten, bijvoorbeeld zuivelproduc-ten. De strategie omvat een heleboel elementen, zoals: verpakkingen, consumen-tengedrag, verkoopkanalen, schapinrichting, de ontwikkeling van een merk,trends, innovaties, etc. Door deze elementen te combineren werken de marke-teers met een langetermijnvisie, kunnen ze beter inspelen op behoeften van con-sumenten en beter samen met de klant bepalen wat ze moeten doen om deverkoop te stimuleren.

bijschrift

Het zuivelschap van nu (boven) en het zuiv-

elschap van de toekomst (onder)

Foto boven: Marcel Bekken

‘We wilden iedereen betrekken bij de strategieen de realisatie ervan’, vertelt Edwin vanDoorne, plantmanager FrieslandCampina Leer-dam. ‘We zijn in februari 2012 gestart met onslocatieteam en hebben vervolgens het midden-kader erbij betrokken. Daarna de teamleiders,(allround) operator teams en vervolgens de me-dewerkers.’‘We hebben diverse sessies georganiseerd’, zegtRinske Wouda, HR manager Leerdam. Ze verteltenthousiast over de organisatie van de sessies.‘Er gaat aardig wat tijd inzitten, maar het levertheel veel op! We hebben ‘ontwerpteams’ ge-vormd. Zo’n team is verantwoordelijk voor de in-houd van een sessie en bestaat uitmedewerkers vanuit de hele organisatie: men-sen van kantoor, productie, expeditie en zomeer. Tijdens de eerste twee sessies hebben wegedragsregels opgesteld. Iedereen heeft zichhieraan gecommitteerd door deze regels te on-dertekenen, op grote posters. Daar zijn foto’svan gemaakt. Deze hangen nu bij de ingang. Wevoeren alles wat we doen steeds door in onswerk. De gedragsregels komen bijvoorbeeld ookterug op het beoordelingsformulier.’

Speelse vormen‘De sessies zijn interactief. Dat was in het beginbest spannend. Daarom hebben we gekozenvoor speelse vormen. Als variant op ‘petje op,

petje af’ hebben we ‘netje op, netje af’ gespeeld.En als variant op ‘Ik hou van Holland’ speeldenwe ‘Ik hou van Leerdam’, met een heleboel wee-tjes over onze locatie. Verder gebruiken we veelplaatjes en foto’s en weinig tekst, want onderonze 350 medewerkers hebben we 14 verschil-lende nationaliteiten. We willen echt iedereenerbij betrekken en mee laten doen. Op dit mo-ment werkt er een ontwerpteam aan de resulta-ten van over2you. Zij zorgen ervoor dat wedoorpakken met acties die eruit voort komen’(lees meer over het over2you onderzoek in debijlage bij deze Spark, red.). Edwin vult aan: ‘Hetmooie is dat we vorig jaar veel aandacht heb-ben besteed aan veiligheid. Uit over2you bleekdat we hoog scoorden op veilig werken, dieboodschap is duidelijk overgekomen.’ Rinske vertelt verder: ‘We gaan door met tweesessies per jaar: een nieuwjaarsbijeenkomst eneen bijeenkomst in juni. Daarnaast organiserenwe themabijeenkomsten, om thema’s die naarvoren komen tijdens de sessies goed op te vol-gen. De eerste vindt binnenkort plaats en gaatover de ploegenoverdracht: hoe kunnen we hetwerk beter aan elkaar overdragen? Van iederesessie wordt een verslag en een filmpje ge-maakt, wat we natuurlijk delen met alle mede-werkers. Zo blijft iedereen op de hoogte enhouden we de voortgang erin.’

Over de bedrijfsstrategie van FrieslandCampina, route2020, heeftiedereen inmiddels wel gehoord. Maar wat betekent die strategie nuprecies voor je eigen dagelijkse werk? En hoe draag je er zelf jesteentje aan bij? In Leerdam kozen ze voor een originele aanpak.

12 13Spark SparkMaart 2013Cheese, Butter & Milkpowder

Unieke sessiesin Leerdam

Plantmanager Edwin van Doorne

De strategie van Cheese‘Cheese on the Menu’ isde uitrol van het langeter-mijnplan van Friesland-Campina Cheese. Het isdaarmee de doorvertalingvan route2020, de bedrijf-sstrategie van Friesland-Campina, naarFrieslandCampina Cheese.De strategie van Cheeseis gericht op kostleider-schap: FrieslandCampinaCheese wil in 2015 kost-leider zijn. In Leerdamhebben ze dit door ver-taald naar Visie2015: destrategie van Friesland-Campina Leerdam om deambities van Cheese in2015 te behalen. Destrategie is vormgegevenin een ‘strategiehuis’.

TESSA VENDELBOSCH RECEPTIONISTE

'Ik zat in het ontwerpteam voor denieuwjaarsbijeenkomst. Alsonderdeel hebben we onzezakelijke goede voornemens op depilaren van ons strategiehuisgeplakt. Dat mensen zo zelfmeedoen en zelf hun meningkunnen geven, maakt dat destrategie makkelijker begrepenwordt.'

HASSAN UYSAL ALLROUNDOPERATORGROOTVERPAKKINGEN

'Door de sessies weet iedereen water speelt. We moeten met z'n allenwerken aan de toekomst, ook deuitzendkrachten. Het is nuduidelijk wat er van ons wordtverwacht en ook wat wij van hetbedrijf kunnen verwachten. Het isleuk dat het niet alleen theorie is,maar ook spelletjes. In het begindachten sommigen wel 'dit is vasteen eenmalige actie'. Maar dat isniet zo. De sessies worden echtopgevolgd, dat is fijn.’

ANNEMIEKE VAN DER VENALLROUND OPERATOR INPAKEN CHEFFIN PARTTIMERS INDAGDIENSTGROOTVERPAKKINGEN

'Wat mij echt enorm aansprak, isde transparantie. Iedereen weetwelke kant we op willen en wat ervan ons wordt verwacht. Ookweten we wat we van het bedrijfkunnen verwachten. Dat we actiefmee mogen denken is erg fijn.Iedereen doet mee en is evenbelangrijk. Rangen en standendoen er dan niet toe. We zaten inleuke settings op externe locaties,dan voel je je wel verwend engewaardeerd.'

TON CLAUS WERKVOOR-BEREIDER TECHNISCHEDIENST

'Het zijn echt unieke sessies! Allelagen van het bedrijf zijn erbijbetrokken, de hele groep. Er is echteen enorm enthousiasme binnenhet bedrijf, dat is mooi om te zien.Ik zit zelf in de safety pilaar vanhet strategiehuis. We hebbenlooppaden en rijroutes aangebrachten we leren zo veilig mogelijk tewerken. Ik ben echt trots op watwe hebben bereikt en dat moetenwe volhouden.’

JELTJE DE KOCK QC MANAGER

'De sessies zijn een goede manierom discussies op gang te brengen.Je ziet dat er meer samenwerkingkomt, mensen gaan nadenken overhun rol in het proces: wat komt ervoor of na mij? Het is ookmakkelijker om elkaar aan tespreken en om hulp te vragen. Wehebben elkaar als collega's op eenandere manier leren kennen: opeen andere locatie in gewonekleding in plaats van in wittejassen.’

120.000 ton kaas wordt er jaarlijks in Leerdam verpakt,

zoals deze Edammers. Foto’s: Marcel Bekken

In Leerdam is eenverpakkingslocatie vanFrieslandCampinaCheeseHier wordt zo’n 120.000ton kaas per jaarverpaktHet gaat hierbij omzowel hele kaas alsstukken kaasDe helft van de kaasgaat naar internationalebestemmingen, via onzecollega’s vanFrieslandCampinaExport

Kaas uit Holland: dat laatste wordt een belang-rijke troef voor Olga en haar collega’s in depromotie van de merkkaas. ‘Russische consu-menten kiezen voor kaas uit het buitenland. Zewaarderen producten die uit het land van her-komst komen, zoals wijn uit Frankrijk', verteltOlga. 'Zo vinden ze het ook belangrijk dat kaasuit Nederland komt, dat is lekkere kaas vaneen goede kwaliteit. We gaan de merken dui-delijker in verband brengen met hun Neder-landse oorsprong. We koppelen de types aan

de steden en dorpen waar ze vandaankomen. Maasdam is een dorp in

Nederland en echte Maasdam-mer kaas moet dus uit Ne-

derland komen. Hetzelfdegeldt voor Edam enGouda. De Nederlandsekoeien die buiten gra-zen, het landschap, dekleine dorpen en ste-den die zo kenmerkendzijn voor Nederland,gaan we gebruiken omde consument te laten

zien waar de kaas van-daan komt. We bouwen

stap voor stap aan de ver-spreiding van het merk en

we zullen het merk echt in be-weging gaan brengen, vooral op

de winkelvloer.’

KansenNiet alleen de consument, ook de afnemerspeelt een belangrijke rol. In Rusland wordtkaas via distributeurs afgezet. ‘We werkensamen met de collega’s van de business groupCPE in Moskou. We maken gebruik van het net-werk van distributeurs die de yoghurt en des-serts uit het bedrijf in Stupino door het landbrengen. Daarnaast hebben we nog een groepdistributeurs met wie we al lange tijd samen-werken voor de afzet van kaas.’ Volgens OlgaKiselyova heeft kaas volop kansen in Rusland.‘De crisis slaat bij ons niet zo hard toe als el-ders in Europa. Consumenten zijn zeker geïn-teresseerd in kaas uit Nederland. En zolang wede prijs redelijk houden is de kaas toegankelijk voor steeds meer consumenten.’Binnenkort is Frico kaas in Rusland voorzien vaneen eigen design. Bij tests onder consumentenbleek dat dat zeer goed wordt ontvangen.

‘Wij hebben ambitieuze plannen metmerkkaas in Rusland’, legt marketingmanager Olga Kiselyova uit. ‘Stap voor stapbouwen we verder aan onze positie. Datgeldt niet alleen voor Frico kaas, dat eenleidende rol zal vervullen, maar ook voorkaas onder het merk Farm en – als premium- Old Dutch Master.’

‘Frico is vijftien jaar geleden op de Duitsemarkt geïntroduceerd’, legt Nils Döhring,shopper & customer manager uit. ‘Ook inDuitsland kun je de consument nog veel ver-tellen over kaas. Dat in één plakje kaas ander-half glas melk zit, geloofden ze eerst niet.’ Deslogan van toen werkt nog altijd: ‘Wer Käsemag, wird Frico lieben’, oftewel wie kaas lekkervindt, houdt van Frico. Het 115-jarige bestaan van Frico wordt in Duits-land aangegrepen om het merk verder in tekleuren, ‘te activeren’ in marketingbegrippen.‘De leeftijd en verjaardag van het merk gebrui-ken we om onze kaas meer karakter te geven’,zegt Döhring. ‘De nadruk ligt op traditie: dekunst van kaasmaken beheerst Frico al 115 jaarén Frico-kaas is gemaakt van Nederlandsemelk door Nederlandse koeien.’ Hij wijst op deEU-zegel op een Gouda-kaas; sinds een jaar isdat een beschermde geografische aanduiding. Nederlandse tradities en het vieren van ver-jaardagen worden gecombineerd in promotio-nele activiteiten. ‘Nederlanders hebben zo huneigen tradities rond verjaardagen’, legt Gabri-ëla Umbach, brand manager, uit. ‘De jarige jobkrijgt een versierde stoel. Frico stopt die tradi-tie in een modern jasje. Als mensen via onzesite een digitale verjaardagskaart versturen,maken ze kans op een Frico-verjaardagspak-ket: een kaartenkoord, stoelversiersels en na-tuurlijk kaas om op een leuke manier aan jegasten te presenteren.’

Groeimarkt‘Frico is nummer één op de versafdelingen inhet supermarktkanaal’, zegt Hans JoachimKolk, commercieel manager. ‘Daar wordt der-tig procent van alle kaas in Duitsland verkocht.Voor Frico Gouda Jong komen de mensennaar de supermarkt. Het is een zogenaamde‘traffic builder’ voor de versafdeling met eenaandeel van 18 procent in de omzet.’ De ver-koop van kaas onder merknaam neemt toe. Te-gelijkertijd daalt het aantal supermarkten metversafdelingen, ten gunste van discountsuper-markten. ‘Het zelfbedieningskanaal groeit’,weet Kolk. ‘Bijna zestig procent van alle voor-verpakte kaas wordt verkocht in discounters,waar ook merkkaas wordt verkocht.’ Dat is an-ders dan bijvoorbeeld in Nederland, waar dis-counters voorverpakte kaas onder privatelabel verkopen. Kolk: ‘In Duitsland is dat onzegroeimarkt; daar moeten we zijn.’ Dit jubileum-jaar is het zover, maar de details blijven nogeven geheim. ‘In het vierde kwartaal bestor-men we met de boodschap van herkomst enkwaliteit én een nieuw product in een nieuweverpakking het zelfbedieningsschap, ook datvan discounters’, is alles wat Kolk kwijt wil.

14 15Spark SparkMaart 2013Cheese, Butter & Milkpowder

Maart 2013Cheese, Butter & Milkpowder

Frico is jarigen viert feestin Duitsland

Vlnr. Hans Joachim Kolk, Gabriëla Umbach en

Nils Döhring. Foto: Rob Oostwegel

Frico en de Duitsekaasmarkt Duitsers eten gemiddeld23 kilo kaas per persoonper jaar,in totaal 962 miljoen tonkaas via de supermarktFrico verkoopt meer danvijftienduizend ton kaasin Duitsland, goed voorde nummer twee positiein harde en halfhardekaasElke tweede Gouda overde toonbank verkocht, iseen Frico GoudaFrico Duitsland verkooptvarianten Gouda,Maasdam, Cantenaar,speciaalkazen enseizoenskazenHet assortiment bestaatuit 28 producten

Olga Kiselyova: ‘Volop kansen voor kaas in

Rusland’. Foto: William Hoogteyling.

Het kaasmerk Frico, onderdeel van FrieslandCampina CheeseSpecialities, bestaat 115 jaar. Voor de marketing- enverkooporganisatie in Essen, Duitsland, een uitgelezen kans om deherkomst van Frico-kaas onder de aandacht te brengen. Frico viertfeest met een jaar vol activiteiten.

Frico kaas is geen onbekende op deRussische markt. De collega’s vanFrieslandCampina Export hebbenhard gewerkt aan de positie vanFrico in de afgelopen tien jaar.‘Vooral in de laatste twee jarenhebben we echt een sprong naarvoren gemaakt’, vertelt marketingmanager Export Reinhard van Dijk,die vanuit Export (Cheese, Butter &Milkpowder) de belangen van Fricoin Rusland behartigde. ‘In hetbegin werd Frico op de marktverkocht, maar ook op plaatsenwaar je voedingsmiddelen uitzeecontainers kon kopen. Later zijnwe gaan uitbreiden via de modernesupermarkten. In 1998 lag Fricovoor het eerst met eenMaasdammer kaas in een grotesupermarkt in Moskou. Dedistributie van Frico kaas is steedsvia distributeurs gegaan waarmeewe langdurige relaties hebbengekregen. Zij zorgen voor dedistributie naar 14 grote stedenmet meer dan 1 miljoen inwoners.De Russen vinden Frico kaas vanuitstekende kwaliteit. Daarmeeonderscheiden wij ons. Ik geloofecht dat de Russischeverkooporganisatie nieuwe stappenkan gaan zetten om demarktpositie van Frico teversterken.’

Lekkerekaas uitHolland … in Rusland

‘We maken enorme stappen vooruit metveiligheid’, vertelt business group directorIngredients Roelof Joosten, die binnen deexecutive board speciaal verantwoordelijkis voor ‘Safety.’ ‘Deze vijf bedrijven krijgeneen onderscheiding omdat ze een jaar langgeen ongevallen hadden én omdat ze op ni-veau 2 zitten van het Foqus SHE-systeem.Overigens: sinds het moment dat we deeerste vijf onderscheidingen konden uitrei-ken, zijn er alweer twee locaties bijgeko-men. Sinds begin 2013 zijn Bornem (België)en de fabriek in Delhi (VS) aan het rijtje toe-gevoegd.’

Proactief‘Een jaar ongevalsvrij, dat is te danken aaneen beter bewustzijn van veilig werken eneen cultuur waarin veilig werken de normwordt’, vertelt Wiliam Wold, manager Safety& Sustainability bij Corporate Supply Chainop het central office in Amersfoort. ‘Aan heteinde van 2013 moeten al onze productie-bedrijven het tweede niveau van ons Foqus-SHE systeem hebben bereikt. Dat wilzeggen dat je veiligheid ‘systematisch’ be-heerst. Vervolgens willen we de stap makennaar een ‘proactieve’ benadering van veilig-heid. Maar het zal nog enkele jaren durenvoordat we met alle locaties dat derde ni-veau hebben bereikt. We zien gelukkig dat‘veiligheid’ steeds vaker onderwerp is van‘continu verbeteren.’ Veilig werken wordt al-leen maar beter als we er met zijn allen vandoordrongen zijn dat we het niet alleen oppapier moeten zetten, maar het vooralmoeten dóen.’ William Wold ziet de verbeteringen terug inde cijfers: in 2009 telde hij nog 2.2 ongeval-len met verzuim per 200.000 gewerkteuren, nu is dat cijfer gedaald tot 1.0 per200.000 uren. ‘Het gaat natuurlijk niet inde eerste plaats om de cijfers, maar om vei-lig werken. Dat moet onze eerste prioriteitzijn. In sommige bedrijven gaat dat uitste-kend en in andere kan dat nog beter. Wehebben een programma voor de komendejaren en we gaan van start met ‘contractormanagement.’ Dat is gericht op degenendie bij ons via andere bedrijven werken. Methet investeringsprogramma dat we er voor2013 staat, zullen we heel veel externe me-dewerkers in de bedrijven aan het werkhebben. Ook voor hen zullen we van veiligwerken een prioriteit maken. In een aantalbedrijven gebeurt dat trouwens ook.’

16 17Spark SparkMaart 2013Cheese, Butter & Milkpowder/Ingredients

Maart 2013Cheese, Butter & Milkpowder/Ingredients

Veiligheidsoorkondevoor vijf productie-locaties

Teun Heijnen, director

operations business group

Ingredients:

‘Dit is een prachtige

prestatie. Het gaat om

leiderschap, teamwork, grote

betrokkenheid en aandacht

voor de details. Terecht dat

het succes gevierd wordt.

Ondertussen wordt er hard

verder gewerkt aan

procesveiligheid en

‘contractor management.’

Collega’s van vijf productielocaties kregen onlangs een oorkondetoegekend: in het afgelopen jaar heeft er in deze bedrijven geenenkel ongeval met verzuim plaatsgevonden. De kaasproductie-bedrijven in Bedum en Rijkevoort en de productiebedrijven vanIngredients in Dronrijp en Workum en Creamy Creation in Rijkevoorthebben geen ongeval gehad in 2012.

Medewerkers ontvingen de onderscheiding.

Van boven naar beneden: Creamy Creation in

Rijkevoort, Domo in Dronrijp, Cheese Bedum,

Domo Workum, Cheese Rijkevoort.

Geke Naaktgeboren, QA &

Safety director Cheese,

Butter & Milkpowder,

‘Een resultaat om trots op te

zijn en even bij stil te staan!

Leiderschap, support en

discipline, drie elementen

waar de bedrijven zich in

onderscheiden.De goede

toon is gezet, en de komende

jaren zullen we de

ingeslagen weg doorzetten

om veiligheid duurzaam in

onze genen te verankeren’.

18 19Spark SparkMaart 2013Cheese, Butter & Milkpowder

Maart 2013

Het is een groot gezelschap dat zich bij Friesland-Campina Milkpowder in Lochem verzameltvoor het dagelijks ochtendoverleg. Aanwezigzijn een medewerker van het bedrijfsbureauen van de technische dienst, de productiechef,de teamleiders Productie, de voorman, deplanner/werkvoorbereider, procestechnoloog,de teamleider Technische Dienst, de plannerBedrijfsbureau en de QC-technoloog. Onderleiding van het hoofd Productie nemen ze deinformatie op de KPI-borden (de afkortingstaat voor Key Performance Indicator) door enbepalen welke acties er eventueel nodig zijn.Dat werkt zo: De borden bevatten een samen-vatting van de overdrachten van de drieteams, gestructureerd per categorie KPI’s. Zebestrijken 24 uur en er zijn KPI’s op het gebiedvan veiligheid, mensen, volume, kwaliteit/leve-ring, milieu en kosten. Per KPI is te zien of eraan de afgesproken normen is voldaan.

Gestructureerde overdracht‘Voorheen was er alleen een mondelingeploegoverdracht,’ vertelt teamleider Poederprocessing Edwin Tuller. ‘Dus dit was evenwennen. De ploegen moeten heel gestructu-reerd invullen hoe de processen zijn verlopen,en soms geeft dat medewerkers het gevoeldat ze gecontroleerd worden.’ Zelf vindt hij denieuwe aanpak een enorme verbetering.‘Vroeger was lang niet altijd duidelijk waarom

er een afwijking was op de planning en wat erde grondoorzaak van was. Nu zitten we er bo-venop en kunnen we snel schakelen. Ik juichhet nog steeds toe als mijn mensen zelf pro-blemen oplossen, maar ik wil wel graag wetenwat ze hebben gedaan, en waarom. Zo lerenwe van afwijkingen en voorkomen we herha-ling. We zijn er samen verantwoordelijk voordat we zo goed mogelijk presteren.’

WinstMeewerkend voorman Bob van Holten was éénvan die sceptici, daar komt hij rond voor uit. ‘Aldie cijfertjes, het zal allemaal wel. Ik ben eraan gewend dat we gewoon productie moes-ten draaien.’ Van de overdracht ziet hij wel dedirecte voordelen. ‘Omdat er nu meer op pa-pier staat, kunnen we beter terugkijken. Als jeeen heel weekend niet geweest bent, ben jemeteen weer op de hoogte.’ Edwin Tuller zietnu al winst van de nieuwe manier van werken.‘Doordat we het proces veel strakker in kaarthebben, konden we de reinigingstijd van éénvan de installaties met een uur terugbrengen.Verder zijn er minder terugkomende storin-gen, omdat standaard naar de bron van destoring wordt gezocht. En dan is het ons ooknog gelukt om de hoeveelheid product van af-wijkende kwaliteit die gepaard gaat met hetopstarten en afzetten van de installatie terugte brengen.’

Een aanpassing in de vorm van het dagelijks ochtendoverleg (DOO), vorig jaar ingevoerd,geeft een nieuwe impuls aan Lochems verbeterprogramma ‘Fast Forward Go!’. Aan de handvan KPI-borden is nauwkeurig te zien welke afwijkingen er op de belangrijkste prestatie-indicatoren voor de poederproductie zijn geconstateerd en wat de (mogelijke) oorzaak was.Dat werpt nu al zijn vruchten af: er zijn minder terugkerende storingen en de reinigingstijdvan één van de installaties is met een uur teruggebracht.

FrieslandCampina Lochem:

Samen beterpresteren!

Edwin Tuller te midden van zijn team

medewerkers. Foto: William Hoogteyling

Een belangrijk aandachtspunt van route2020 is hetblijven ontwikkelen van vaardigheden en talenten vanmedewerkers. FrieslandCampina investeert dan ookvolop in de ontwikkeling van medewerkers. Om ditnog beter te kunnen doen, is een wereldwijd onlineplatform ontwikkeld: HoRizon.

Nieuw HR platform

Verbreed je HoRizon‘Ook bij Human Resources (HR) werken weaan de digitalisering van onze werkproces-sen’, vertelt Joanne Salverda, global lear-ning & development manager. ‘Met eenteam van HR en ICT samen werken we aanéén internationaal systeem. Dit nieuwe on-line HR platform bestaat nu uit twee mo-dules: één voor leren en opleidingen enéén voor voortgang en beoordeling.’

Wereldwijd lerenVeel medewerkers maken al gebruik vande FrieslandCampina Academy. ‘Het hui-dige aanbod van de FrieslandCampinaAcademy wordt opgenomen in HoRizon enuitgebreid met alle leer- en ontwikkelacti-viteiten binnen FrieslandCampina. Welketrainingen of opleidingen een medewerkervolgt, wordt nog steeds bepaald door demanager van de afdeling of werkmaat-schappij waar hij of zij werkt. Maar het on-line platform maakt het makkelijker te zienwelke opleidingen FrieslandCampina tebieden heeft. Zo kunnen we wereldwijd ge-bruik maken van bestaande trainingen enonline modules en hoeven we niet steedsopnieuw het wiel uit te vinden’, vertelt Jo-anne.

To do lijst‘Ook kan een manager via HoRizon trainin-gen of cursussen voorstellen aan een mede-werker. In HoRizon heeft iedereen eenpersoonlijke to do lijst. Daarop verschijnt daneen melding. Voor nieuwe medewerkers isdit erg handig: zij vinden e-learning trainin-gen zoals route2020, Goodness of Dairy ende Gedragscode, Klokkenluidersregeling enKlachtenprocedure direct op hun to do lijst.’

Voortgang en beoordeling‘Op dit moment loopt er een pilot om ookbeoordelingen in HoRizon op te nemen. Nuvullen managers en medewerkers nog pa-pieren formulieren in om voortgangs- enbeoordelingsgesprekken vast te leggen,later zal dit ook via HoRizon gaan. Natuur-lijk staat het gesprek tussen manager enmedewerker nog steeds voorop. Als onlineplatform biedt HoRizon daarbij ondersteu-ning.’ De pilot vindt plaats bij een aantalafdelingen van het Corporate Centre inAmersfoort (Nederland), de business groupCheese, Butter & Milkpowder en Domo, in-clusief Domo America en FrieslandCampinaIndonesia.

Steeds meer toegang‘In de eerste fase richten we ons op mede-werkers in schaal Hay14 en hoger, die eer-der toegang hadden tot deFrieslandCampina Academy. Er is al weleen pilot gestart op twee locaties, in Bor-culo en Leerdam (Nederland), voor mede-werkers die in andere schalen zitten.Uiteindelijk is HoRizon voor iedereen. Eind2014 verwachten we dan 14.000 à 15.000medewerkers via HoRizon kunnen leren.’

200

400

600

800

1000

1200

61-65

56-60

51-55

46-50

41-45

36-40

31-25

26-30

21-25

15-20

‘Met fit4work2020’ werken we aan, zoalswij dat bij HR noemen, ‘duurzame inzet-baarheid’ van mensen’, vertelt programma-manager Hanneke van Middelaar. ‘Metduurzame inzetbaarheid bedoelen we datmedewerkers gezond kunnen en willenwerken. We zien dit als een gedeelde ver-antwoordelijkheid: de medewerker is zelfgedeeltelijk verantwoordelijk en ookmoet de werkgever ruimte geven zodatde medewerker op een gezonde en veiligemanier zijn werk kan doen. Dit geldt nietalleen op de productielocaties, maar vooralle bedrijfsonderdelen van Friesland-Campina.’

Voorkomen Samen met projectmanagers Antje Zwie-renberg en Mariëlle Tersteeg werkt Han-neke aan het project fit4work2020. ‘Veelmensen denken bij fit4work aan lichame-lijke eisen: dat je fysiek geschikt moetzijn voor je werk. Maar het gaat veel ver-der dan dat. Het gaat ook over hoe goedje bij je werk en bij FrieslandCampina alsbedrijf past. FrieslandCampina biedt bij-voorbeeld opleidingen aan zodat mede-werkers bijblijven in hun vak. Ook isbegeleiding bij ziekte en – beter nog – hetvoorkomen van ziekte iets waar Friesland-Campina als werkgever een belangrijkerol in heeft. Daarnaast horen faciliteitenals een collectieve zorgverzekering bijfit4work2020. Als medewerker kun jezelf ook veel doen. Zorg bijvoorbeeld datje veilig werkt en spreek ook anderen

daarop aan. Neem zelf initiatief en be-spreek jouw opleidingsbehoefte en jeambities met je leidinggevende. En houdvoor jezelf de balans tussen werk enprivé in de gaten.’

Gezond inzetbaar‘In Nederland werken we aan dit pro-gramma, omdat vergrijzing hier een be-langrijk thema is. Maar ook anderelanden, zoals België, Duitsland en Singa-pore, hebben interesse. Het is niet nieuwom te kijken naar gezondheid en inzet-baarheid van medewerkers. Maar voorFrieslandCampina is het belangrijk datwe dit soort programma’s met elkaardelen en best practices uitwisselen.’

Meer weten over fit4work2020? Neem dan contact

op met Hanneke van Middelaar:

Hanneke.vanMiddelaar@FrieslandCampina.com

of kijk op intranet: Disciplines/HR/fit4work2020

20 Spark Maart 2013

Operators in de fabriek van Domo in Workum

aan het werk. Foto: Marten Aukes

‘In onze fabrieken is de gemiddeldeleeftijd 47 jaar. Bij anderebedrijven in Nederland is dat 45jaar’, vertelt programmamanagerHanneke van Middelaar. ‘Overongeveer zeven jaar verwachtenwe een enorme uitstroom, veelmensen gaan dan met pensioen.Veel van deze medewerkers werkenal jaren bij FrieslandCampina. Datbetekent dat er mensen met veelwaardevolle kennis en ervaringweggaan. Om dat op te vangen,moeten we nu al zorgen dat ervoldoende jongeren zijn die vandeze ervaren mensen kunnenleren. We stimuleren daarombijvoorbeeld om meer met scholensamen te werken.’

In Nederland werken collega’s van Human Resources (HR) aaneen belangrijk thema: vergrijzing. We worden ouder enwerken langer door. Ook veranderen technologischeontwikkelingen ons werk. Dat stelt andere eisen aanmedewerkers. Hoe gaat FrieslandCampina hiermee om? Methet project ‘fit4work2020’ werken collega’s van HR aanantwoorden op deze vraag

Project fit4work2020

‘En we werken nog lang engelukkig…’

21Resultaten 2012

Cees ’t Hart kijkt terug op 2012:

‘We zijn op degoede weg’

Een royaal gestegen winst en een mijlpaal in de omzet,ceo Cees ’t Hart is blij met de resultaten over hetafgelopen jaar. ‘De winst is met 26,9 procent verbeterdtot 274 miljoen euro. We zijn nu ruim twee jaar metroute2020 onderweg. Ik denk dat we mogen zeggen: wezijn op de goede weg’. Maar van achterover leunen isgeen sprake. ‘Er is nog volop werk aan de winkel.’

De jaarcijfers laten niet alleen groeivan de winst zien, ook de mijlpaalvan 10 miljard euro omzet isbereikt. ‘En dat vooral door autonome groei,groei die we zelf hebben bewerkstel-ligd. Je kunt je als bedrijf ‘groot’kopen, maar dit hebben we vooralzelf gedaan’, stelt Cees ’t Hart vast.Toen route2020 twee jaar geledenvan start ging, is het managementniet over één nacht ijs gegaan. ‘Wehebben bewust gekozen voor eenaantal categorieën waarin we extrazouden investeren: baby- en kinder-voeding, zuiveldranken en merk-kaas. Met baby- en kindervoedingzijn we in 2012 10,2 procent gegroeidin volume, met zuiveldranken 9,5procent en met kaas onder merk 4,4procent. De focus op deze driespeerpunten blijkt een goede keuzete zijn geweest. De winstgevendheidis goed, maar we moeten nog meerwerken aan ‘het winnen van’ markt-aandelen, leidende posities verove-ren. Financieel staan we eruitstekend voor. Door de groterewinstgevendheid en door een struc-turele verbetering van ons werkkapi-taal is onze kasstroom verbeterd.Dat is belangrijk voor ons, omdathet ervoor zorgt dat we zelf overgeld beschikken dat we kunnen in-vesteren en omdat het een positiefsignaal naar onze leden-melkvee-houders en de banken is.’

leeftijden

aan

tal m

edew

erke

rs

23Resultaten 2012

Consumer ProductsEurope

• Omzet gedaald doorafnemendeconsumentenbestedingen

• Marges licht hersteld, doorprijsverhogingen eind 2011

• Campina-merk versterkt demarktpositie

• Marktaandelen aantalzuivelmerken onder druk

• Herstructureringen inDuitsland en Hongarije

‘Europa is een moeilijkemarkt op dit moment’, lichtCees ’t Hart toe. ‘De business group heeft niette-min het resultaat in vergelij-king met vorig jaar met ruim4 procent verbeterd. Het is gelukt omde stijging van de grondstof-en verpakkingskosten door teberekenen in de verkoopprij-zen. In Nederland werd desamenvoeging van de mar-keting- en verkoopactiviteiten vanmerkproducten verder vorm-gegeven. Afnemers hebbennu met nog maar één ac-countteam te maken alsaanspreekpunt. We merken de gevolgen van deeconomische crisis in Europaecht en het is nog maar devraag of de koopkracht vanEuropese consumenten opde korte termijn zal verbete-ren. We zullen dus nu moe-ten bijsturen.’

Consumer ProductsInternational

• Volume groei van 9 procent• Marktaandelen baby- enkindervoeding verdertoegenomen

• Alle onderdelen dragen bijaan resultaatverbetering

• Bedrijfsresultaat stijgt met43,2 procent

• Acquisitie Alaska MilkCorporation in groeimarktFilipijnen

‘In China, Hongkong enVietnam is het met het merkFriso (voor baby- enkindervoeding) uitstekendgegaan. Vooral in China enHongkong gaat het steedsbeter met onze positie, webreiden het aantal stedenwaar onze baby- enkindervoeding te koop isvoortdurend uit’, aldus Cees’t Hart. ‘ In Maleisië zijn wemarktleider geworden metbaby- en kindervoedingonder het merk Dutch Ladyen Friso. In Indonesië enNigeria groeit de verkoop vankindervoeding ook.Zuiveldranken laten eengevarieerd beeld zien. Hetvolume groeit maar insommige landen staan demarktaandelen onder druk. Erzijn ook ontwikkelingen diezeer succesvol zijn zoals deRainbow teashops in hetMidden-Oosten, die steedspopulairder worden.’

Ingredients

• Omzet en resultaat belangrijkverbeterd

• Aanhoudend sterke vraagnaar ingrediënten voor baby-en kindervoeding

• Positieve kasstroom door eengoed resultaat en verbeteringvan het werkkapitaalondanks hoge investeringen

• 181 miljoen eurogeïnvesteerd in uitbreidingvan de productiecapaciteit

‘De business group Ingredientsmaakt de ingrediënten voorbaby- en kindervoeding diedoor Consumer ProductsInternational worden verkocht.De groeiende afzet van dezeproducten, betekent natuurlijkook dat Ingredients eenstijgend volume kanproduceren en afzetten’, licht’t Hart toe ‘We zien dat zowelFrieslandCampina Domo alsDMV een goed jaar achter derug hebben. DMV produceertmeer caseinaten, wei-eiwittenen lactose. FrieslandCampinaKievit had het in 2011 lastig,dat is in 2012 beduidendverbeterd. Ook CreamyCreation, de producent vanroomlikeuren, heeft een beterresultaat geboekt, vooral in deVerenigde Staten en Afrika.DFE pharma, de producentvan farmaceutische lactose,kende een groeiende afzet.Eigenlijk hebben alleonderdelen van de businessgroup een goede prestatiegeleverd.’

Cheese, Butter &Milkpowder

• Acquisitie van IDB Belgiumen voorgenomen acquisitieZijerveld en Den Hollander Food (2013)

• Door sterke groei exportgoed resultaat met merkkaas

• Verlies door lageopbrengstprijzen voor boteren melkpoeder

• Efficiencyverbetering inproductie

Voor wat betreft dekaasactiviteiten heeft debusiness group een goed jaarachter de rug. Zowel dewerkmaatschappijen Cheeseals Cheese Specialitiesrealiseerden een positiefresultaat’, aldus Cees ’t Hart.‘De export van Frico kaasnaar een aantal landen inNoord-Afrika en hetMidden-Oosten heeft zichgoed ontwikkeld. In Europagroeide de consumptie vankaas nog wel, maar demarktaandelen van demerkkazen stonden tochonder druk. De overnamevan IDB Belgium en degeplande overname vanZijerveld zijn twee belangrijkestappen om dewaardecreatie van onze kaaseen impuls te geven.’‘De prijsontwikkeling en deresultaten van boter enmelkpoeder waren negatief.Voor een groot deel is dit hetgevolg vanmarktomstandigheden. Ditheeft het resultaat van dehele business group beïnvloed.’

En verder….Er ging méér goed in 2012. De veilig-heid van medewerkers in en rond defabrieken ging beduidend vooruit.‘We zijn er nog niet, maar het isgoed te zien dat de aandacht voorveiligheid echt is toegenomen, dathet bewustzijn rond veiligheid is ver-beterd en dat we veel minder onge-vallen hebben. Het aantal ongevallenmet verzuim is nu gedaald tot 1 per200.000 gewerkte uren. De aan-dacht voor veiligheid blijft een con-tinu aandachtspunt.’

Zichtbare groei‘Voor de groei van FrieslandCampinais de overname van Alaska Milk Cor-poration (AMC) in de Filippijnen envan het kaasverpakkingsbedrijf IDBBelgium zonder meer positief. Wezijn echt blij dat we AMC in Fries-landCampina hebben kunnen opne-men. Dat biedt ons mogelijkhedenom onze positie in Azië te verster-ken.’ Het streven naar groei is ookzichtbaar in de hoogte van de inves-teringen, zowel in 2012 als 2013. ‘Eris in 2012 voor 423 miljoen eurogeïnvesteerd in de capaciteitsuitbrei-ding, onder meer in de productie vanbaby- en kindervoeding, kaas en inde capaciteit van onze melkverwer-king. Ook in 2013 wordt er flink geïn-vesteerd en dat loopt door in daaropvolgende jaren. We bouwen aan detoekomst van FrieslandCampina. Na2015 vervalt het melkquotum en veelvan onze leden hebben aangegevente willen groeien. Het is onze taakom de extra melk zoveel mogelijk te

gebruiken voor toegevoegde waardeproducten. route2020 gaat om waar-decreatie én groei. Waardecreatiebreng je tot stand door die produc-ten te maken waar we het meestemee verdienen. En dat doen westeeds beter.’

Onderling afhankelijk Daarover sprekend komt Cees ’t Hartbij een belangrijke ontwikkeling in dehele onderneming: de interne sa-menwerking. ‘Je kunt het zien alseen grote verandering waar wij alle-maal mee te maken hebben: de kop-peling van productiebedrijven aanverkooporganisaties, het standaardi-seren van processen en data en uit-eindelijk de implementatie van éénSAP-systeem. Het is voor onze on-derneming van groot belang dat weonze informatiestromen integreren.Dat komt tot stand via SUMMITplus.Dat wordt de sleutel om binnenFrieslandCampina beter samen tewerken. Werkmaatschappijen zijnonderling afhankelijk van elkaar alshet om de verwerking van melk gaat.Een restproduct van de ene produc-tielocatie is een belangrijk ingre-diënt voor een andereproductielocatie.‘Ook innovatie speelt een rol van be-tekenis. In oktober van dit jaar ope-nen we het nieuwe innovatiecentrumin Wageningen. Het zal de innovatie-activiteiten een nieuwe impuls gevenals we een straks alle research & de-velopment-medewerkers bij elkaarhebben. We hopen dit jaar ook een‘development centre’ te openen in

22 Resultaten 2012

Het belangrijkste merkproduct op de Britsemarkt is Yazoo, een melkdrank, die in drieverschillende smaken verkrijgbaar is. Yazoo is‘altijd binnen handbereik’ zoals Helen zegt.Op de basisscholen, in de supermarkten envooral in ‘convenience stores’, kleinerelevensmiddelenwinkels die je bijvoorbeeld opstations vindt.

De melkdrank Yazoo, ïs dat een zoete of eenmeer zure drank, zoals een drinkyoghurt?‘Yazoo is zoeter dan een drinkyoghurt. Het isgemaakt van melk en het wordt aangebodenin smaken die het meest populair zijn in hetVerenigd Koninkrijk: banaan, aardbei en cho-colade. Yazoo bevat weinig vet, heeft al hetgoede van melk en is wat zoeter van smaakdan drinkyoghurt. Toch bevat het maximaalvijf procent toegevoegde suiker.’

Yazoo is heel breed verkrijgbaar. Zelfs op ba-sisscholen?‘Yazoo wordt al heel lang op basisscholen aan-geboden als een gezond tussendoortje voorkinderen. In het Verenigd Koninkrijk mogengeen dranken op scholen worden aangebodenals ze meer dan 5 procent toegevoegde sui-kers bevatten. De meeste frisdranken voldoenniet aan die eis, Yazoo wel. Als zuivelproductvoor kinderen is Yazoo heel populair.’

Ook bij volwassenen?‘Yazoo heeft een heel groot publiek. Zowelmoeders, als kleine en grote kinderen genietenervan. Het wordt steeds aantrekkelijker gevon-den door jong volwassenen; het verbruikonder deze doelgroep groeit. Yazoo is echteen verfrissende drank voor tussendoor, maarhet is ook lekker bij een boterham. Yazoo isooit begonnen als merk voor kinderen, maarde laatste jaren zijn de verpakkingen aange-past om een grotere doelgroep aan te spreken.Omdat Yazoo al zo’n kwart eeuw wordt ver-kocht, kennen heel veel volwassenen het uithun kindertijd. Yazoo is een vertrouwd, bekenden geliefd merk. Het is geen wonder dat Yazoomarktleider is in het segment waarin impuls-aankopen worden gedaan zoals op trein- entankstations. We zijn de nummer twee in de

supermarkten met een groeiend marktaandeelieder jaar.’

En wat doet een trade marketing managerom de positie van Yazoo te verbeteren?‘Met trade marketing richten we ons op driethema’s: category management, het stimule-ren van ‘shoppers’, (de consument in de win-kel) en op de ontwikkeling van de relatie metde afnemer. We hebben een strategie om deverkoop van Yazoo te stimuleren in de super-markten, maar ook op de plekken waar impuls-aankopen plaatsvinden. Daarnaastcommuniceren we direct en indirect via re-clame en promotie. Yazoo is een ‘dairy basedbeverage’. In route2020 zijn zuiveldranken eenvan de drie speerpunten voor groei. In het Ver-enigd Koninkrijk hebben we een visie ontwik-keld op onze categorie voor de komende vijfjaar. Zuiveldranken hebben een enorm potenti-eel voor groei en ontwikkeling en het is uitda-gend om te weten dat Yazoo daar eensleutelrol in kan spelen.’

Haal je veel plezier uit deze baan?‘Jazeker! Ik werk nu bijna twee jaar bij FrieslandCampina UK. Het is een hele leukebaan met heel veel variatie en uitdaging!’

25SparkMaart 2013

Foto: Bernard Bleach

Vijf vragen aan...

Helen Cridge, trade marketing manager bij FrieslandCampina UK

Yazoo is altijd binnen handbereik!

Prestatietoeslag en winstDe winst die FrieslandCampina maakt, wordtvoor de helft gereserveerd en voor de helftuitgekeerd aan de leden-melkveehouders.Door de groei van de winst is de uitkering vande prestatietoeslag en de uitgifte vanledenobligaties gestegen van 1,83 euro naar2,37 euro per 100 kilo melk. Deprestatietoeslag wordt uitbetaald bovenop degarantieprijs voor melk. De garantieprijs is eengewogen gemiddelde van wat er in dezuivelmarkt in West-Europa wordt betaald. Deprestatietoeslag is een belangrijk onderdeelvan de totale melkprijs voor de leden-melkveehouders. Daaraan kunnen zij zien inhoeverre de onderneming erin slaagt een‘plus’ op de garantieprijs te bereiken. Demelkprijs (de optelsom van de garantieprijs,prestatietoeslag en uitkering inledenobligaties) voor de leden-melkveehouders van de coöperatie daalde met2,53 euro naar 36,24 euro per 100 kilo melk.Die daling heeft vooral te maken met lagereprijzen voor boter en melkpoeder in debelangrijkste zuivelmarkten.

Azië, dat de collega’s in de businessgroup Consumer Products Interna-tional dichterbij de markt onder-steunt bij innovatie in hun portfolio.Innovatie is absoluut een voor-waarde voor succes.’

‘Must win battles’Bij alle positieve ontwikkelingen blij-ven er punten voor verbetering. Deexecutive board heeft drie puntenbenoemd waar extra in geïnvesteerdzal worden. ‘Als er markten zijn waarwe wel groeien, maar niet winnen, -ons marktaandeel niet verbeteren -dan moeten we daarop ingrijpen. Wehebben dan ook extra middelen vrij-gemaakt om de ‘must win battles’ in-derdaad te gaan winnen. Dat betreftbijvoorbeeld de situatie in Vietnamen Indonesië. In een aantal segmen-ten moeten we daar investeren omonze marktaandelen te verbeteren.Op dit moment zijn een aantal pro-jecten gestart om onze positie, bij-voorbeeld in de ‘general trade’ (dekleine, lokale winkels) in Vietnam enIndonesië weer te versterken.’ Een ander punt waar we alert opmoeten zijn is de ontwikkeling vanhet afzetvolume in Nederland, Belgiëen Duitsland. Europa is ‘a difficultplace to be’, zoals men zegt. In Duits-land zijn we bezig met een efficien-cyoperatie, maar ook metinvesteringen in het merk Landliebe.De zuivelmarkt is erg versnipperd ende markt is erg competitief. Ook deCPE-organisaties Branded Nether-lands/Belgium en het net opgerichteRetail Brands Europe zijn een project

begonnen om de marktaandelen teverbeteren en kosten te besparendie we kunnen investeren in demarkt.’

China‘Verder richten we ons op de uitbrei-ding van baby- en kindervoeding inChina, op groei van zuiveldranken inde CPI-landen en op geografischeexpansie. Dat wil zeggen dat we ineen aantal landen in Azië en Afrikaactief willen worden. We blijven kij-ken naar de plaatsen in de wereldwaar we kansen hebben om ons ver-der te ontwikkelen. Het mag niet zozijn dat – als we over tien jaar terug-kijken naar het jaar 2013 – we moe-ten constateren dat we niet op tijdzijn toegetreden tot landen en mark-ten waar we groei hadden kunnenrealiseren. Zoals ik zei: er blijft werkaan de winkel. Ook om de prestatie-prijs van 2012 weer te verbeteren in2013.’

24 Resultaten 2012

Ignas de Grefte verlaat SUMMITplus om het centrale, over-koepelende 3S programme office te leiden. 3S staat voorde scope, scale en speed van het veranderingsproces bin-nen FrieslandCampina. Want de organisatie verandert snelen vele verschillende projecten zijn onderling met elkaarverbonden. Om deze initiatieven op één lijn te brengen ende doelstellingen te waarborgen, is het 3S programme office opgericht.

In zijn functie als Chief Information Officer (CIO) is Ger-ben Otter al nauw betrokken bij SUMMITplus. ‘Ik ben ver-antwoordelijk voor de ICT en sinds medio 2012 samenmet Ignas verantwoordelijk voor SUMMITplus. Medio fe-bruari heb ik de rol van programmadirecteur overgeno-men.’ De komst van een nieuwe programmadirecteur zalgeen grote gevolgen hebben voor SUMMITplus, verze-kert Gerben. ‘Wellicht komen er wat wijzigingen in destructuur, maar de essentie blijft overeind. De continuï-teit van SUMMITplus is gewaarborgd.’

Eerder ging de nieuwe SAP-template al ‘live’ bij verschil-lende operating companies. ‘Dat is over het algemeengoed verlopen. Alle primaire processen (ordering, pro-ductie, leveringen, facturatie) zijn goed gecontinueerd.Voor de issues die naar voren zijn gekomen, hebben wereparatieactiviteiten uitgevoerd’, zegt Gerben. ‘Maar hetis te overzien. Alles wat we tegenkomen, willen we bij devolgende implementatie vermijden en zo de kwaliteitnog verder verbeteren.’

UitbreidingOp 1 mei en 1 november 2012 zijn de eerste werkmaat-schappijen en bedrijfsonderdelen live gegaan. Op 1 mei2013 is het de beurt aan Dairy Sourcing & Trading, FrieslandCampina Export en USA. ‘Per jaar hebben wetwee grote releases. Die zijn meteen weer een upgradevoor de locaties waar de implementatie al eerder plaats-vond’, legt Gerben uit. ‘Ook wordt SmartBuy nu geïnte-greerd in het SUMMITplus-programma en we zijn bezigom de templates uit te breiden met MOMS-functionali-teit. MOMS (Manufacturing Operations Management Sys-tem) is een verzamelnaam voor automatisering die voorde aansturing van fabrieken wordt gebruikt. De uitda-ging is om in een rap tempo de template rijker, comple-ter en robuuster te maken, zodat we een geoliederoll-out-machine krijgen.’

26 27Spark SparkMaart 2013 Maart 2013

Kievit: ‘Succesvolle implementatie’FrieslandCampina Kievit nam op 5 november 2012 de nieuwe SAP-template in gebruik;zowel in Meppel als Salatiga. ‘Op zaterdag was er groen licht vanuit de stuurgroep om doorte gaan, op maandag zijn alle processen gestart’, zegt Sjoerd Hofstee, project-managerimplementatie. ‘We kwamen problemen tegen, maar dankzij de hypercare-organisatie (eenteam dat ook na de live gang ondersteuning biedt gedurende zes tot acht weken, eennazorgteam, red.) waren de kritische problemen snel opgelost. Medio december is dehypercare afgesloten, al hebben we nog wel hulp gehad bij de jaarafsluiting. Het is opsommige fronten nog even wennen, maar langzamerhand komen we tot een afronding.Het succes van onze go-live is danken aan een goede samenwerking tussen hetSUMMITplus-team en de experts van Kievit.’

China: live in twee stappen‘Begin oktober is beslist om te focussen op de bouw van het systeem en om dit klaar tehebben op 1 november 2013. De 'go-live' van de business is uitgesteld naar januari, zodatwe genoeg tijd hadden om onze mensen voor te bereiden’, zegt Joyce Feng, SUMMITpluschange manager in China. ‘Het is als een nieuwe auto. Die kun je bouwen, maar je moet erook mee kunnen rijden. In november en december zijn er veel trainingen gehouden. Ookdeden we User Acceptance Tests; zowel met medewerkers als leveranciers. We hebben 370medewerkers, verspreid over het land. Het was erg uitdagend. Dankzij inzet van iedereen ensteun van het managementteam hebben we flinke vooruitgang geboekt in die twee maanden.Een audit in december wees uit dat we klaar waren om live te gaan in januari. Dat ging overhet algemeen prima. We groeien in snel tempo. Een gecentraliseerd systeem voor al onzedata betekent veel voor ons. SAP vervult nog niet al onze behoeften en we komen ook nogwat issues tegen. Maar het is grote en cruciale stap voorwaarts. Als mensen vooruit kijken ende voordelen zien, zijn ze bereidwilliger om mee te werken en de verandering te omarmen.’

USA: ‘Erg uitdagend’FrieslandCampina USA bereidt zich voor om live te gaan in mei. ‘We zijnnu bezig met integratietests. Gebruikerstests beginnen binnenkort. Weleggen de laatste hand aan ons trainingsplan voor 85 gebruikers’, zegt delokale implementatieleider Ruth Helsens. In de Verenigde Staten gaat hetom twee Domo-locaties (fabriek in Delhi, verkoopkantoor in Paramus) enkantoren van Kievit en DMV. ‘Het verschil tussen de oude en de nieuwesituatie varieert onderling, maar in het algemeen bereiden we ons voor opeen aantal grote veranderingen. Eén van de grootste veranderingen is hetvastleggen van al onze data in het nieuwe systeem. Ook nieuw is hetcentrale beheer van onze masterdata.’

Fotografie: (van

boven naar beneden)

FrieslandCampina,

Taco Ganzevoort en

Bram Petreaus

SUMMITplus ondernieuwe leiding:‘Continuïteit blijftgewaarborgd’

Een wisseling van de wacht bij SUMMITplus; het meerjarenprogramma ombedrijfsprocessen en –systemen binnen FrieslandCampina te standaardiseren.Gerben Otter neemt de taak van programmadirecteur Ignas de Grefte over.

De marktvraag naar kindervoedingen ingrediënten hiervoor is enorm;vooral vanuit Azië. FrieslandCampinaDomo speelt daar op in met ondermeer de bouw van een grote, nieuwedroogtoren in Beilen. ‘Totdat denieuwe toren 6 klaar en in bedrijf is,is toren 5 onze grootste droger voorkindervoeding’, zegt procestechno-loog Pieter Brouwer. ‘We zoekencontinu naar manieren om nog meerrendement uit die droogtoren tehalen. Diverse bottlenecks zijn aan-gepakt.’ Procesoperator Bennie Vosvult aan: ‘We zijn bijvoorbeeld lan-gere runs gaan maken, terwijl de rei-nigingsbeurten zijn ingekort. Ook isde capaciteit van de lactosedoseringvergroot.’

TheorieToren 5 wordt vooral ingezet voorde productie van zogeheten IFTbase powders; een soort basispoe-der voor kindervoeding. ‘Drogen iseen complex proces, waarin veel va-riabelen een rol spelen. Het soortproduct, maar ook de luchtvochtig-heid, de temperatuur en het type in-stallatie zijn belangrijk’, vertelt RenéTassche, senior procestechnoloog bijDomo Global Solutions (de afdelingTechnology van Domo) en team-

leader van het expert-team processautomation & control. ‘Onlangs zijner binnen de technologie-disciplineeen aantal expertteams opgestartom kennis uit te bouwen, uit te wis-selen en te laten landen in de orga-nisatie. Dit is een goed voorbeeldvan het laatste.’

Theoretische kennis over drogen isvolop aanwezig binnen Friesland-Campina. ‘We weten veel. Zo hebbenwe diagrammen ontwikkeld voor di-verse producten die op de torensworden gedroogd. Het zogehetenMollier-diagram, met daarin een af-gebakende zone, laat de margeszien waarbinnen je het beste kuntproduceren’, zegt Jasper Vollenbroek,senior researcher bij Friesland-Campina Research. ‘Het probleem isalleen: men vindt zo’n diagram in depraktijk toch lastig bruikbaar. Hoemaak je theoretische kennis ge-schikt voor de praktijk?’

APCNet als twee indampers is toren 5sinds kort uitgerust met APC: Ad-vanced Process Control. ‘Je kunt ditzien als een soort cruise control diezich aanpast op situaties, zoals eenveranderende luchtvochtigheid’,

zegt Pieter. ‘Je kunt zo altijd opti-maal produceren’. Optimalisatie-technoloog van de locatie BeilenAllard Groeneveld was nauw betrok-ken bij de invoering van APC. ‘Deoperator start zelfstandig het procesop. Als dat stabiel is, drukt hij eenknop in. APC draait op basis vandata die in het systeem is gestopt enmaximaliseert de output volgens detheorie. We hebben ruim een jaarlang data gelogd.’

APC zorgt voor stabiliteit en het zalsteeds meer de standaard worden.Maar het is voor operators wel evenwennen. Bennie: ‘Het voelt raar omje handen van het stuur te halen. Jewilt een vinger aan de pols kunnenhouden.’ Pieter: ‘Toen operatorsvoor het eerst vlieguren kondenmaken met APC, merkten we dat erwel bereidheid is, maar dat ze graageen scherm ernaast wilden. Kortom:visualisatie van waarmee ze bezigzijn.’ René snapt dat: ‘Op zich kan detoren ook alleen op APC draaien,maar dan heeft de operator er geenfeeling bij.’

LiveDie feeling, oftewel de visualisatie, isbelangrijk. ‘Als we operators overladen

Om de grote vraag naar kindervoeding aan te kunnen, moet Domo in Beilen alle zeilen bijzetten.Verschillende teams zetten zich in om dedroogcapaciteit van de grootste poedertorenmaximaal te benutten. Eén van de succesvolleinitiatieven koppelt theoretische kennis overtechnologie aan de praktijk. Daarbij maaktvisualisatie van productiedata het verschil.

28 29Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Ingredients

Theorie en praktijk bij elkaar:

Meer output

met data en getallen, dan landt datniet. We hebben daarom een manier bedacht om die data livezichtbaar te maken in het Mollier-diagram’, vertelt Jasper. ‘Productie-data van de fabriek worden voortdu-rend gelogd. We hebben eenkoppeling gelegd tussen die histori-sche data en het Mollier-diagram.Elke twee minuten worden de nieuw-ste gegevens min of meer live visu-eel gemaakt in het diagram. Deoperator ziet op zijn scherm realtime het gebied en daarmee de con-dities waarbinnen hij moet produce-ren.’

CombinatieJuist het zichtbaar maken van dataheeft veel meerwaarde. Daar waarAPC zorgt voor stabiliteit en conti-nue bijsturing, geeft het live Mollier-diagram houvast. ‘De operatorsdurven nu meer op APC te vertrou-wen. Het is de combinatie die hetsterk maakt’, zegt Jasper. Dankzijeen combinatie van verschillendeinitiatieven is de output van toren 5inmiddels flink verhoogd.

SamenwerkingDe samenwerking binnende FrieslandCampina‘technology chain’,bestaande uit R&D-technologen, procestechnologen, technologenop de fabriek enoperators heeft zijnvruchten afgeworpen.‘Vooral het combinerenvan historische data uitde fabriek mettheoretische beschrijvingvan het proces heeft eengrote meerwaarde. Het isook voor fabrieken die ditnog niet doen, aan teraden om alle data teloggen’, meent RenéTassche. De gekozenoplossing in Beilen leentzich voor diverseproducten. Anderelocaties hebben inmiddelsbelangstelling getoondvoor het Mollier-diagram.

Vlnr. Allard Groeneveld, Bennie Vos, René Tassche, Jasper

Vollenbroek en Pieter Brouwer. Foto: Marten Sandburg

Mollier diagram:

STICKY (TOO HOT)

Absolute humidity (g/kg)

ENTHALPIE

% relative humidity

1%

100%

O,1%

Temperature (OC)

STICKY (NOT DRY)

MAX. CAPACITY LINE

30 31Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Ingredients

Foto boven: Interne of externe medewerkers,

iedereen moet aan de veiligheids-

voorschriften voldoen.

Zo ook deze monteurs.

Foto onderste: De mond van de nieuwe droog-

toren, op de foto Frank van Gastel, verantwo-

ordelijk voor de veiligheid tijdens de bouw.

Foto groot: Werk aan de isolatie van de

droogtoren.

Een bouwkraan torent meters hoogboven de gebouwen van Friesland-Campina Domo in Beilen uit. Die kraan istyperend voor het vele werk dat inBeilen wordt verzet. In hoog tempowordt in Beilen de productiecapaciteituitgebreid. ‘De opschaling van onzeproductie past helemaal in de groei-strategie voor baby- en kindervoeding’,legt project manager Herman Krab uit.

Bouwen in BeilenDe markten voor baby- en kinder-voeding ontwikkelen zich heel gun-stig. Baby- en kindervoeding is eenvan de speerpunten voor groei uitonze strategie. Geen wonder dus,dat alles op alles wordt gezet om deproductiecapaciteit uit te breiden.Projectmanager Herman Krab enCommissioning & Startup managerMartin Ansing hebben er de handenvol aan. Niet alleen aan het werk inBeilen; ook in Borculo en Bedumstaan er tal van projecten op stapel.‘Voor Beilen is in 2010 een master-plan gemaakt. Daarin is vastgelegdhoe we productie kunnen opschalenen tegelijkertijd volop aandacht be-steden aan de veiligheid en kwaliteitvan onze producten. Je kunt in eenfabriek niet één ding doen, en hetandere laten. Het Masterplan behelsteen stapsgewijze uitbreiding en ver-nieuwing van heel veel afdelingen inde fabriek. De capaciteit van devoorfabriek, de droogcapaciteit, demengerij, de klein- en grootverpak-king en de opslag.’

‘Zo is ook het in gebruik nemen vaneen nieuwe droogtoren onderdeel

van het Masterplan’, legt Martin An-sing uit. ‘Deze nieuwe toren kan en-kele tienduizenden liters melk of weiverwerken per uur.’ Een grote groepmedewerkers uit Beilen is betrokkenbij de projectorganisatie. Net als eendikke 100 externe medewerkers elkedag opnieuw. ‘Deze projecten vragenveel van de organisatie. Onze produc-tie gaat door én we moeten vasthou-den aan onze kwaliteitsstandaarden.’

Het gaat natuurlijk niet alleen omméér productie mogelijk maken, hetgaat ook om kosteneffectief, veiligen duurzaam produceren, een hoogkwaliteitsniveau handhaven. HermanKrab: ‘Het Masterplan voorziet danook in een verdere verbetering vankwaliteit en voedselveiligheid, hetOptiqua programma. Daarnaast wor-den ook de voorziening van stoom,water, stroom, en perslucht uitge-breid, waarbij we de milieubelastingzoveel mogelijk beperken. We zijnons allemaal goed bewust van hetfeit dat wij producten maken voor deallerkleinsten op deze wereld. En duswillen wij de allerbeste en allerveilig-ste producten maken.’

Martin Ansing (l) en Herman Krab op de

achtergrond de immens hoge bouwkraan

Foto’s: William Hoogteyling

Onze visie:Wij zijn dé ingrediënten-leverancier vanhoogwaardige eiwitten engrondstoffen voor baby-en kindervoedingwereldwijd.

Onze missie:Wij zijn vastberaden omveilig en foutloos tewerkenWij doen wat we belovenWij zijn gedreven omcontinu te verbeterenWij hebben plezier insamenwerken en willentalenten van mensenbenutten

Zeg kaasproductie en je hebt wei. Inwei zit lactose en eiwitten, waarde-volle voedingsstoffen die – als ze de

kaasfabriek verlaten –als ingrediëntverwerkt worden in baby- en

kindervoeding. PlantmanagerHans Borsboom: ‘We werken in

Workum samen aan het totwaarde brengen van melk. Dat

doen de collega’s in de kaasfabrieken dat doen wij. In Workum wordt –

na de investeringen van de afgelo-pen twee jaar – veel meer kaas ge-

produceerd. Zodoende krijgen wij alsDomo-fabriek veel meer wei aangele-verd.’ Iedere week vindt er een over-leg plaats tussen het managementvan de kaasfabriek en de Domo-fabriek. ‘Wij zijn onderling afhankelijkvan elkaar bij FrieslandCampina. Wijwerken allemaal met dezelfde grond-stof en proberen daar de hoogstewaarde voor te creëren.’

Minder energieDe nieuwe installaties bij Domo inWorkum zijn ‘state of the art.’ Metdank aan de collega’s van Domo Glo-bal Solutions. ‘Die hebben fantastischwerk gedaan. Maar ook onze eigenmedewerkers hebben aan dit projectmeegewerkt.’ De wei wordt ingedikt

tot droge stof. En dat gebeurt met‘omgekeerde osmose’, een proceswaarbij de dunne wei onder druktegen een membraan wordt gepersten verder bewerkt wordt. ‘Normaalgesproken wordt wei ingedikt tot eenbepaald percentage droge stof. Dat wijhet hier op een aanzienlijk hoger per-centage brengen, is meteen een test-case voor onze business groep. Detechniek die wij hier gebruiken be-spaart enorm op energie. Die energie-besparing zorgt ervoor dat weduurzamer werken, maar we gevenook minder geld uit aan energie.’ Erwordt in Workum niet alleen op ener-gie bespaard, al het water dat vrijkomtbij het concentreren van de wei, wordtopnieuw gebruikt. ‘Dat zetten weonder meer in voor de reinigingspro-cessen bij zowel Domo als Cheese.’Half oktober 2012 is de installatie ingebruik genomen, binnenkort wordtdie overgedragen van het projectteam naar de reguliere productie.’

Altijd verbeterenNog niet al het werk in de fabriek isafgerond. De gangen rondom de pro-ductieafdeling vertonen nog sporenvan opbouw. ‘Hier hebben we sindskort een ruimte voor ‘Continuous Im-

Ze hebben een druk jaar achter de rug: de collega’s van Domo inWorkum. De productiecapaciteit van hun fabriek is met 50 procentgegroeid. Met dank aan de kaasmakers die op hetzelfde terreinwerken: zij leveren ook veel meer liters natte wei door aan de fabriekvan Domo.

32 33Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Ingredients

‘De toekomstbegint hier’ Bijschrift: Vlnr. Menno Hazekamp, Roel Zuiderbaan en

Hans Borsboom Foto: Marten Aukes

provement.’ Aan de wanden hangenborden met overzichten die gebruiktworden om de productie te sturen enconstant te verbeteren. ‘Je kunt hier jelaptop aansluiten en meteen op hetscherm presenteren’, wijst Hans. ‘Weweten dat we altijd aan verbeteringenmoeten werken. Wij maken hier ingre-diënten voor baby- en kindervoeding.Onze producten moeten altijd aan dehoogste eisen voldoen. Het is mooi alsdat in mijn hoofd zit, maar het moet inde hoofden van alle mensen die hierwerken zitten. Het is ook een bood-schap die we bij het Domo-event in no-vember mee hebben gekregen en wezijn er zelf ook mee aan de slag ge-gaan.’

SuccesvolIn mei en november vorig jaar nodigdeHans Borsboom al zijn mensen uitvoor een dag lang praten en nadenkenover de visie, missie en waarden vanhet bedrijf in Workum. ‘Wat is onzekoers, waar staan wij voor en wat isonze stip op de horizon? Daar hebbenwe met zijn allen over nagedacht, overgepraat en uiteindelijk onze visie, mis-sie en waarden vastgelegd. De mede-werkers hebben er in teamsschilderijen van gemaakt. Prachtig,

deze zijn ingelijst en ze hangen in onsbedrijf. Je merkt op zo’n dag dat me-dewerkers heel gedreven zijn om dat-gene wat beter kan, ook beter te doen.En het is niet bij een dag gebleven. Wehebben onze waarden en onze missieop grote borden gezet en deze hangenin ons bedrijf. We spreken elkaar opploegniveau, dagelijkse, wekelijkse enmaandelijkse bijeenkomsten, waar uitiedere afdeling medewerkers verte-genwoordigd zijn. We hebben eenpluim van de maand, voor een mede-werker of team die in die maand echtiets bijzonders heeft gedaan. Mede-werkers dragen die collega zelf voor.We werken aan de doelen die wesamen hebben opgesteld op het ge-bied van veiligheid, kwaliteit, snelheid,kosten en mensen. Wij zijn alleen maarsuccesvol als we dat met elkaar doen.Het motto van onze dag was ‘de Tá-komst begjint Hjir’ (de toekomst be-gint hier). Dat verwijst niet alleen naarde nieuwe start die we samen wildenmaken, maar ook naar ons product. Detoekomst van een baby begint met watwij doen als medewerkers van Domo.’

Fred Raaijmakers, plantmanager CheeseWorkum ‘Binnen Cheese Workumzijn we duidelijk bezig methet belang van goede wei.In het verleden waren wevooral een zeer groteproducent van kaas enproduceerden wedaarnaast ook wei dievervolgens door Domowerd verwerkt. Naaraanleiding van route2020is de missie van CheeseWorkum duidelijkveranderd. We willen nietalleen veel kaasproduceren tegen delaagst mogelijkeverwerkingskosten, maarwe willen vooral ook allewei produceren van IFT-kwaliteit. Daar streven webewust naar; we hebbenregelmatig overleg metonze klant Domo. Hierbijwordt gekeken naar dehuidige prestaties en watwe gaan ondernemen omdie te verbeteren.’

Het is een lange reis vanuit Amster-dam (Nederland) naar Jakarta ennog verder: naar Salatiga (Indone-sië). Jacqueline Kerstma en ik gaanaan de slag om de collega’s in Sala-tiga te helpen met ‘Continu verbete-ren’. Om dat te kunnen doen moeteen organisatie weten wat er verbe-terd kan worden en welke verliezen(verliezen van product, energie, etc)beperkt kunnen worden. Het mooieaan verliezen is dat je ze goed inkaart kunt brengen. Als je een goedeanalyse maakt van de verliezen (methet verlies-analyse model), krijg jeinzicht in je eigen resultaten en ga jebegrijpen wat er nodig is om de doe-len te bereiken. De collega’s van Kie-vit in Salatiga maken deel uit van deeerste groep die aan de slag gaatmet het pas ontwikkelde analyse-model.

Op weg naar de fabriek in Salatiga,die op een ruim fabrieksterrein ligtin een mooie omgeving. Niet alleende omgeving is erg prettig, als jebinnenkomt in het bedrijf word jehartelijk ontvangen. De toon is met-een familiair. ‘Ik heb zoveel over jegehoord, het is net alsof ik je al lang

ken.’ Na de kennismaking volgt dekick-off waarin we uitleggen wat wegaan doen tijdens ons bezoek. Infor-matie verzamelen en de eerste hoe-veelheid gegevens invoeren in hetnieuw ontwikkeld model. Vaak is eral veel informatie beschikbaar, maarde uitdaging is om daar bruikbareinformatie van te maken waarmee jeprocessen kunt sturen. Op de eerstedag hebben we goede vooruitganggeboekt. We hebben de output vande twee drogers bestudeerd. Na eenproductieve dag, terug naar hethotel voor een welverdiende nacht-rust.

De beide drogers in Salatiga makenpoederproducten voor de businessto business markt, variërend vanbasis creamers tot additieven voorvoedingsmiddelen. Er zijn ongeveer100 medewerkers actief in productieen logistiek. Samen zorgen ze voorde productie van 10.000 kilo productper uur. Op deze tweede dag waarinwe werken met het verlies-analysemodel, hebben we ons geconcen-treerd op onderhoud, energie, kwali-teit, efficiencyverlies, de bezettingen het vaststellen van de link met de

Collega’s in de Kievit-fabriek in Salatiga (Java –Indonesië) zetten zich in voor ‘continu verbeteren’.Medio februari vond de audit plaats van hetverbetersysteem dat in Salatiga wordt gebruikt: ‘KievitWorks’. Programme managers ContinuousImprovement Harco de Jager en Jacqueline Kerstmavoerden de audit uit. ‘Het gaat er om dat we hetmanagement en de medewerkers van eenproductiebedrijf laten zien wat er in de loop van eenpaar jaar bereikt zou kunnen worden met ‘continuverbeteren’. Dat ze een stip op de horizon zetten: eendoel om naar te streven. Er is heel veel mogelijk met‘continu verbeteren’.

34 35Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Ingredients

financiële prestatie van de fabriek.Het verbinden van je operationeleprestatie met je financiële prestatie,stelt je in staat om een beeld te krij-gen van de positieve resultaten dieje kunt verwachten, als je eenmaalbezig bent met ‘continu verbeteren’.

Op maandag pakken we de draadweer op: we gaan aan de slag metde WCOM audit. Als onderdeel vande werkmaatschappij Kievit, werktKievit in Salatiga met de ‘KievitWorks’ methode om de bedrijfspro-cessen te verbeteren. De manier vanwerken van WCOM en de audit zijnnieuw. Maar ook al is de methodeanders, het uiteindelijke doel is het-zelfde: ‘World Class’ worden. Vanuitde audit kregen we met elkaar eengoed inzicht in de huidige maniervan werken en kregen we meer be-grip van de wijze waarop we de linkzouden kunnen maken naar ‘continuverbeteren’. Zoals altijd is een be-zoek aan alle afdelingen van deze in-drukwekkende fabriek de bestemanier om het beeld compleet tekrijgen.

Vandaag zetten we een punt achterde audit. We gaan alle informatie sa-menbrengen in een rapportage diede collega’s in deze fabriek kunnengebruiken om hun programma van‘continu verbeteren’ verder te ver-beteren en uit te bouwen. De auditgeeft niet alleen een terugkoppelingvan het werk in afzonderlijke fabrie-ken, maar ook naar onze hele orga-nisatie. Het is belangrijk dat weweten waar medewerkers mee wor-stelen wanneer ze werken met demethodes en instrumenten die weaanbieden. Als medewerkers proble-men hebben, kan het soms zijn datwe niet goed genoeg hebben uitge-legd wat de bedoeling is. Hun terug-koppeling is dus essentieel om onzemethodes te verbeteren.

Nu het bezoek bijna is afgelopen enalle resultaten aan de leiding vanhet bedrijf worden gepresenteerd,kunnen we een paar positieve con-clusies trekken. Ten eerste: het ver-lies-analyse model is misschien niet

eenvoudig, maar het blijkt wel ergnuttig te zijn als je je voor wilt stel-len wat je zou kunnen bereiken met‘continu verbeteren’. Ten tweede,ook als je methode van ‘continu ver-beteren’ anders is, het doel blijfthetzelfde. De audit geeft je inzicht inje huidige situatie en helpt je omplannen te maken voor de toekomst.Ten slotte: ook al zitten we soms aande andere kant van de wereld, wemaken allemaal deel uit van het-zelfde team: FrieslandCampina enwe zetten ons in om ons werk steedsbeter te doen.’

WOEN

SDAG

, 13 FE

BRUAR

I

DONDER

DAG

14 FE

BRUAR

IVR

IJDAG

, 15 FE

BRUAR

I

MAA

NDAG

, 18 FE

BRUAR

IDIN

SDAG

, 19 FE

BRUAR

I

WOEN

SDAG

, 20 FE

BRUAR

I

WCOM Audit inSalatiga: plannen voorde toekomst

Foto's: Oki Chandra

en Carolina Ida F. van

Dewi Photo Studios.

Veertien Vmbo-leerlingen van hetFioretti College en zes stagestuden-ten van de Helicon-opleiding Voe-ding, voedsel en gezondheid die deleerlingen vandaag begeleiden, wor-den vandaag ingewijd in de werelddie DMV heet. R&D-medewerkersvan DMV maken het bedrijfsprocesinzichtelijk met monsterpotjes (erin:ondermelk, room, lactoferrine) envertellen over hun werk. De bood-schap: werken bij FrieslandCampinais een stuk veelzijdiger dan jongerenmisschien denken. Na de inleidingbegint het ‘fun’ gedeelte van de dag.De jongeren mogen hun verse ken-nis toepassen door in groepjes eensportshake te maken. Weegschalen,ingrediënten en maatbekers staan alop hen te wachten.

Pittige klusAl snel blijkt dat een pittige klus, on-danks spiekbriefjes en hulp. Wanthoe zorg je dat zo’n shake ook nogeen beetje smáákt? En hoe reken jede verhoudingen goed uit? De eer-ste brouwsels worden in drie van devier groepen met een unaniem ‘bah’afgekeurd door de makers. In eenrace tegen de klok passen ze ver-houdingen aan, wegen opnieuw,klutsen en proeven. ‘Suiker is goed’,klinkt het. En: ‘tarwe is gezond.’ Het

eindresultaat wordt gekeurd dooreen jury. De shakes worden beoor-deeld op smaak, ‘energiegehalte’ enhet bijbehorende ‘marketingver-haal.’ ‘Orange Bomb’ van team 4wint.

De supermarkt in Voor de tweede uitdaging gaan degroepen de plaatselijke supermarktin. Voor een tientje moeten ze zoveel mogelijk producten kopen waarDMV-ingrediënten’ in zitten. Metveel inzet stuiven ze door de looppa-den, rekenend en overleggend. Se-nior HR manager Carin van de Rijten stagiaire Manon van der Pas, or-ganisatoren van de dag, houden een

oogje in het zeil. Tussendoor zijn deleerlingen en studenten ook al evende fabriek in geweest. Vooral de hy-giënische kleding die ze aan moes-ten zorgt voor veel hilariteit, maarer werden ook serieuze vragen ge-steld. Wie weet heroverwegen eenpaar van hen hun beroepskeuze.

Investeren in opleidingNaast het organiseren van evene-menten en het meedoen aan opendagen heeft DMV zich ook aan eenscholingsproject verbonden. Samenmet voedingsmiddelenproducentMars in Veghel wordt geïnvesteerdin een dagopleiding tot food opera-tor bij ROC de Leijgraaf in Veghel.Zowel DMV als Mars ‘adopteert’ tienleerlingen, die bij beide bedrijvenstage lopen. Voor hen wordt niet al-leen het boeken- en studiegeld be-taald, na drie jaar zijn ze – met hundiploma op zak - ook verzekerd vaneen baan.

Gezonde oliën als DHA en ARA (omega 3 en 6vetzuren) zijn een belangrijk bestanddeel vankindervoeding. Minuscule oliedruppels worden‘ingepakt’; deze ‘encapsulates’ zijn bijzondergewild als ingrediënt in een kindervoeding-eindproduct. FrieslandCampina Kievit inves-teert volop om haar positie alswereldmarktleider in deze ingrediënten te be-houden en uit te bouwen. Dat gebeurt onderde noemer Triple A.

Kindervoeding is één van de segmentenwaarop Kievit zich met zijn producten op richt.‘Omdat het gaat om kwetsbare eindgebruikerszijn de eisen hoog. Klanten leggen de lat steedshoger’, zegt Frank Systermans, market unit ma-nager Infant Nutrition. ‘De Triple A-Status diewe nastreven, houdt in dat je het proces volle-dig onder controle hebt.’

First Time RightTriple A is afgelopen najaar opgestart en heefteen looptijd van drie jaar. ‘Het project heeftbetrekking op toren 2; die is speciaal voor kin-dervoeding’, verduidelijkt projectmanagerEster van den Hengel. Triple A bestaat uit zesbouwstenen (zie kader). ‘Daarmee voldoen weaan de kwaliteitsstandaarden binnen Friesland-Campina en aan klanteisen van de toekomst.Onze First Time Right is al erg hoog. Die willenwij behouden bij toenemende eisen en zelfsverder verhogen. Hoe meer we in één keergoed produceren, des te beter is de kwaliteit,

leverbetrouwbaarheid en opbrengst.’

Die kwaliteit is belangrijk, benadrukt Frank.‘We verwerken gevoelige oliën die gezonde ei-genschappen hebben. Als we in één keer goedproduceren, is de kwaliteit op z’n best en denutritionele waarde maximaal. Een blik kinder-voeding bevat maar een kleine hoeveelheidEncapsulates, maar ze zijn van wezenlijk be-lang voor de claims die producenten op deverpakking zetten’, zegt de market unit mana-ger. ‘Daar ligt dan ook de link met de strategievan FrieslandCampina om te groeien in kinder-voeding. Onze Encapsulates zijn mede bepa-lend voor het succes.’

ZoneringOm de kwaliteit te borgen, is vooral de zone-ring in de fabriek erg belangrijk. ‘We willenomgevingsbesmetting voorkomen, dus is hetessentieel om natte en droge zones in de fa-briek te scheiden’, zegt Ester. ‘Klanten mengenonze producten droog, zonder dat er nog eenverhittingsstap plaatsvindt. Voor ons geldendaarom de hoogste microbiologische eisen.Die kunnen we alleen waarmaken als onze zo-nering en procesbeheersing op orde zijn.’Frank: ‘Ingrediënten voor kindervoedingmaken is topsport en vraagt om focus. Van-daar dat we een toegewijd team vormen vanmensen die daar heel bewust mee bezig zijn.’

36 37Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Ingredients

Kievit investeert inkindervoeding

Frank Systermans (l) en Ester van den Hengel

in de fabriek in Meppel. Foto: Marten Aukes

Zes bouwstenenTriple A bestaat uit zesbouwstenen. Per onder-deel is er eenprojectteam, waarin alledisciplines zijn vertegen-woordigd. Naast eenoverkoepelend team,gaan teams onder meeraan de slag met een ver-nieuwd tankenpark,optimale CIP (cleaning inplace), zonering, automa-tisering van de afvullijnen de inrichting van eengescheiden Sana-organi-satie; een speciaal teamdat zich specifiek richt optoren 2 en de bijbehoren-de producten.

Jongeren in Nederland kiezen ampermeer voor een baan als (proces)operator.Maar FrieslandCampina DMV in Veghel(Nederland) heeft straks vanwege deuitstroom van werknemers te maken meteen personeelstekort. Tussen nu en 2020gaat bijna een derde van de werknemersmet pensioen, vooral in de productie.Hoogste tijd voor een (charme)offensiefdus, met evenementen als de ChallengeDay. Daarnaast wordt er fors geïnvesteerdin een opleiding tot foodoperator.

Gezonde oliën als DHA en ARA (omega 3 en 6 vetzuren) zijn een belangrijk bestanddeel vankindervoeding. Minuscule oliedruppels worden ‘ingepakt’; deze ‘encapsulates’ zijn bijzondergewild als ingrediënt in een kindervoeding-eindproduct. FrieslandCampina Kievit investeertvolop om haar positie als wereldmarktleider in deze ingrediënten te behouden en uit tebouwen. Dat gebeurt onder de noemer Triple A.

Aan de slag om shakes te maken.

Foto’s: Rob OostwegelDMV opjongeren-jacht

38 39Spark SparkMaart 2013Ingredients

Maart 2013Consumer Products International

Foto: Shutterstock/ Creativa & Wong Sze Yuen

De Assense beurs is toonaangevendin Noord-Nederland. Dé plaats dusom te werken aan naamsbekendheiden veehouders enthousiast temaken voor de Nutrifeedproducten.Nutrifeed stond er dit jaar al voor devijfde keer. ‘Inmiddels zijn we eenbegrip aan het worden,’ zegt seniorsalesmanager Symon de Jong. ‘Deeerste keer dat we op de beurs ston-den was de inkt van het fusiecon-tract nog nat. In de afgelopen jarenhebben we het Noorden veroverd enis de omzet steeds gegroeid.’ Debeurs is voor Nutrifeed een relatie-beurs, maar uiteraard wordt er ookproductuitleg gegeven. Sommigeveehouders geven uit traditie geenkalvermelkpoeders. Dan is het zaakhen ervan te overtuigen dat kalver-melkpoeder beter is dan koemelk;het is na uitgebreid onderzoek opti-maal afgestemd op de behoeftenvan het kalf. Bovendien valt er eenflink financieel voordeel te halen:een gemiddelde veehouder kan metNutrifeed tot 10.000 euro per jaarbesparen.’

KwaliteitsverbeteringAlleen naar de besparing kijken doetde producten echter geen recht,vindt Symon de Jong. ‘Veehoudersdie met ons in zee gaan, investerenin een duurzame kwaliteitsverbete-ring van hun opfok. De koeien kalveneerder af en geven dus eerder melk.Bovendien geven ze langer melk enzijn ze gezonder.’ Het zijn vooral devrouwelijke melkveehouders waarNutrifeed de pijlen op richt. In depraktijk nemen die meestal de kal-veropfok (gedeeltelijk) voor hun re-

kening. Voor hen werd dan ook deNutrifeedparty ontwikkeld – eenknipoog naar de bekende tupper-ware parties. Tijdens die party – eenbijeenkomst bij de vrouwen thuis –worden ervaringen over de opfokuitgewisseld. Daarnaast krijgen dedeelneemsters op een speelse ma-nier informatie over de Nutrifeedproducten door het JongveeOpfokS-pel te spelen.’

Jongveevoeders promotenDistrictsraden Tijdens de drie beursdagenstonden steeds minimaaltwee districtsraadsleden(leden-melkveehouders)in de stand. Bert Aldring,voorzitter van het DistrictDrenthe, was er één van.‘Zo’n beurs is een mooimoment om de leden ineen informele setting tespreken. Wie iets op zijnlever had, kon dat bij onskwijt. Leden waarderendat, en wij zijn op onzebeurt benieuwd naar watde leden vinden van debestuurlijke kant vanFrieslandCampina.’

Op de Landbouw Vakbeurs in Assen (Nederland) wasNutrifeed, FrieslandCampina’s jongvoederspecialist, prominentaanwezig. De missie: zoveel mogelijk bezoekers enthousiastmaken voor de Nutrifeedproducten - melkpoeders voor deopfok van kalveren en geiten- en schapenlammeren. Ookdistrictsraadsleden (melkveehouders) uit Drenthe, Groningenen Overijssel stonden in de stand, om hun band met de leden-melkveehouders aan te halen.

De stand in Assen,

links op de foto Symen

de Jong

Foto: Marten Sandburg

SEANUTS in Indonesië:

Van onderzoeknaar praktijk

De onderzoeksresultaten werden bekend ge-maakt tijdens een grote conferentie in novem-ber 2012. Hendro Harijogi Poedjono, directorPublic Affairs and Regulatory Affairs Friesland-Campina Indonesia, bevestigt dat de conferen-tie een eerste stap is geweest in het vertalenvan de onderzoeksresultaten naar de praktijk.‘Deze uitkomsten helpen ons premium produc-ten te ontwikkelen voor gezonde voeding voorkinderen.’

Melkprogramma‘Ons marketing team werkt momenteel aanhet ‘Melk Programma’, waarvan voorlichtingop scholen voor kinderen en moeders een be-langrijk onderdeel is. Met dit programma advi-seren we minstens twee glazen melk per dagte drinken’, legt Victoria uit. ‘Door het goedevan melk te promoten, verwachten we datmensen meer melk gaan drinken en dat ze zohun kwaliteit van leven kunnen verbeteren. Decampagne zal hand in hand gaan met Wereld-melkdag in juni 2013.’

Bijdrage aan de maatschappij‘Naast het melkprogramma gaan we een overeenkomst tekenen met de overheid om onssamen in te zetten voor gezonde voeding in In-donesië. We zullen onder andere ‘road shows’organiseren met topuniversiteiten en medischeorganisaties om zo de kennis en bewustwording

van mensen over hun gezondheid en voedings-patroon te vergroten’, vertelt Victoria. ‘Wehopen dat FrieslandCampina Indonesië metdeze plannen kan laten zien dat het als bedrijfeen sociale verantwoordelijkheid kent. Niet al-leen als zuivelonderneming, maar ook als on-derneming die zich inzet voor onderzoek op hetgebied van voeding en gezondheid’, besluit Victoria.

In Zuidoost-Azië is uitgebreid onderzoekgedaan naar voeding en gezondheid en de eetpatronen

van kinderen. Indonesië is, samen met Maleisië, Thailand en

Vietnam, een van de deelnemende landen aan SEANUTS. ‘Bij

FrieslandCampina Indonesië zetten we deze omvangrijke

onderzoeksdata nu in voor productontwikkeling en innovatie’, aldus

Victoria Valentina, Corporate R&D manager.

Over SEANUTSDe South East Asia Nutrition Survey, afgekort SEANUTS, vondplaats onder ruim 16.000 kinderenin vier landen: Indonesië, Maleisië,Thailand en Vietnam. Het onder-zoek is uitgevoerd door lokale uni-versiteiten, met financiële steunvan Friesland-Campina. Het is voorhet eerst dat zo’n grootschalig onderzoek is gedaan naar de eet-patronen van kinderen in Zuidoost-Azië en de voedingsstoffen die zijbinnenkrijgen.

In Indonesië zijn de belangrijksteuitkomsten van het onderzoek:veel kinderen blijven achter ingroei;hebben een gebrek aan mineralenen Vitamine D;en zijn te weinig lichamelijkactief.

40 Spark Maart 2013Consumer Products International 41SparkMaart 2013

Consumer Products International

Kleine winkeltjes, kiosken op straat en na-tuurlijk de markt. De meeste voedingsmid-delen koop je in Nigeria daar waar je veelandere mensen ontmoet. Elke buurt, elkdorp heeft een markt, maar het beeld ver-andert. ‘De overheid heeft paal en perk ge-steld aan de illegale handel langs dewegen’, zo vertelt Frederik Dutilh, businessdevelopment manager bij FrieslandCampinaWAMCO. ‘In plaats daarvan komen er mo-derne goed onderhouden handelsmarktenen winkelcentra met parkeerplaatsen,water en openbare toiletten. Veel traditio-nele handelaren zijn naar deze nieuwemarktplaatsen verhuisd. Ook de klantenvinden het prettig om daar te winkelen.’

GemakMaar er is meer. Ook de komst van grotesupermarkten van buitenlandse aanbie-ders, verlegt de aandacht van de consu-ment van lokale handel naar deze grotewinkels. ‘Tien jaar geleden werd slechts 1procent van de omzet in de voedingsmid-delenbranche via de supermarkten gereali-seerd. De verwachting is dat eind 2017 120miljard euro aan voedingsmiddelen wordtbesteed in Nigeria. En een groot deel daar-van zal via deze modernere winkels gaanten koste van de traditionele handel. Door-dat het economisch steeds beter gaat,gaan steeds meer consumenten naar offi-ciële winkels. Het aantal inwoners in Nige-ria groeit, van 170 miljoen naar 200miljoen in 2020. Frederik: ‘Er ontstaat eenechte middenklasse. Ongeveer 23 procentvan de bevolking wordt nu tot de midden-klasse gerekend. En die middenklasse lijkt

een aanjager te worden voor het ‘gemaks’winkelen in grotere winkels.’

3.000 bezoekersEen goed voorbeeld is de opening van eenzogenaamde Shoprite Store. Shoprite iseen Zuid-Afrikaanse supermarktketen, dieal enkele van de grootste winkels in Nige-ria bezit. ‘Op de eerste dag van de openingvan de winkel in Ilorin, een ‘kleine’ stadmet 4 miljoen inwoners, kwamen er al3000 bezoekers naar de winkel’, aldus Frederik.

En niet alleen Shoprite heeft zijn entreegemaakt. Ook Massmart, onderdeel vanhet Amerikaanser Wallmart dat onder demerknaam Game op de Nigeriaanse marktis gekomen, wil groeien van 2 naar 20 win-kels. ‘We zien de opkomst van SPAR super-markten, maar ook lokale ondernemersgaan van start. Zoals Next Cash and Carryof Addide, beide met een andere marktbe-nadering, maar zeer professioneel en goedgestructureerd. Bovendien hebben ze eenduidelijke toekomstvisie. De traditionelehandel is en blijft een belangrijk kenmerkvan het leven in Nigeria. Er zijn nog weinigmogelijkheden om electronisch te betalenen de infrastructuur is niet optimaal, dusde traditionele handel zal belangrijk blij-ven. Maar dat het retail landschap veran-dert, staat als een paal boven water.’

Nigeria: van de marktnaar de supermarkt

Frederik Dutilh (l) en Jide Olorunfemi (natio-

nal sales manager Modern Trade).

Foto: FrieslandCampina

De supermarkt is in opkomst in Nigeria

Wie in Nigeria boodschappen doet, doet dat meestal in debuurt. De handel in Nigeria is altijd traditioneel geweest:markten in de open lucht, handel vanuit een zeecontaineren handel op straat. Dat traditionele patroon is er nogsteeds, maar er is ook sprake van verandering. Het aantalsupermarkten groeit snel, vooral nu internationaleaanbieders het speelveld betreden.

Collega’s van

FrieslandCampina

Malaysia zijn blij

met het resultaat

dat ze samen hebben

bereikt: een A score

bij de Foqus Q audit.

Foto: Friesland-

Campina Malaysia

A-scorevoorFoqus QinMaleisië

Goed scoren bij de Foqus Q auditwas cruciaal voor FrieslandCampinaMalaysia. ‘We maken onder meerbaby- en kindervoeding. Dat bete-kent dat we een excellent kwaliteits-niveau moeten halen en vasthouden.Tijdens de audit wordt het bedrijf ge-test op 32 onderdelen in vijf catego-rieën. Om een A-score te behalen,moet je een minimum van 85% sco-ren in alle vijf categorieën.’ ‘Het gaat er vooral om dat je de ma-nier van denken van alle medewer-kers verandert. En wel zo datiedereen zich inzet voor hetzelfde

doel. Dat is echt hard werken, maarwe hebben samengewerkt met colle-ga’s van HR, finance en corporatecommunication om iedereen de-zelfde richting op te doen gaan’, ver-telt Faridah Ambak, managercontinuous improvement.

Hoog gegrepenArthur van Berlo en zijn team heb-ben zich ingezet om alle medewer-kers bewust te maken van hetbelang van een excellent kwaliteits-niveau. ‘We hebben heel veel trai-ningssessies gegeven. We wisten datals we iets zouden willen verande-ren, dat wij en onze medewerkersanders moesten leren denken’, ver-telt Ng Boon Leon, manager operati-ons. ‘Toen Arthur van Berlo ons verteldedat hij een A-kwalificatie nastreefde,waren we toch wel bezorgd dat daterg hoog gegrepen was. Maar wehebben geleerd dat we als team heelgoed kunnen samenwerking als ie-dereen ervan overtuigd is dat we degoede kant opgaan’, aldus WoonSion Ker, de Q/SHE manager. ‘Dehele reis naar ons doel was uiteinde-lijk fantastisch. Wat me het meest is

FrieslandCampina Malaysia kreegonlangs een A-score bij de Foqus Qaudit. Een kroon op het werk van hetoperations team dat zich enorm hadingespannen om deze score te bereiken.Operations director Arthur van Berlo:‘Ons hele team had hetzelfde gevoel: wewillen de beste kwalificatie (rating)halen die we kunnen halen. Ik ben blij en trots dat dat gelukt is.’

42 43Spark SparkMaart 2013Consumer Products International

Maart 2013Consumer Products International

Mia Sara groeit het liefste op metDutch Lady Growing-Up Milk!

Kinderen aanmoedigen om meer ‘growing up’ melk te drinken

Foto: FrieslandCampina Malaysia

bijgebleven is de onderlinge vriend-schap die deze opdracht voort-bracht. En het feit dat de juiste manof vrouw op de juiste plaats degoede dingen doet.’

Kalashini Jayacumaran, QA mana-ger: ‘Het was een hele uitdaging,voor het hele team. Ik was in die tijdook op zwangerschapsverlof, maarben wel mee blijven doen aan hetproject. Aangestoken door de ijvervan mijn collega’s. De belangrijksteles tijdens deze reis was dat je moetleren het werk van je collega’s tevertrouwen. En dat als soms ietsniet lukt, er niks mis is met ‘elkaarhelpen.’

WeekendsVoor plant manager Hen Ai Hong dienog geen jaar in dienst is, was hetwel even wennen: ‘Ik arriveerde mid-denin het project, de mensen en desystemen waren nieuw voor me ener lagen nog wel wat onopgelosteproblemen. En natuurlijk was het‘business as usual’ in productie. Ikwas zo blij toen bekend werd dat weeen A-score hadden dat ik ervanmoest huilen.’Dat zo’n goed resultaat er niet van-zelf komt, weet ook Cheng Mun Hoe,de maintenance manager, die viermaanden aan een stuk werkte, ookin de weekends. ‘Mijn familie was erniet blij mee, maar ik vond het zo’ngeweldige kans voor ons om ons teverbeteren, die wilde ik niet opge-ven. Het was een kans om te leren,werken en getoetst te worden ondergrote druk.’

Mia Sara Nasuha Muhammad Ridhuan,plaatselijk beter bekend als Mia Sara, isbenoemd tot merkambassadeur voor DutchLady Growing-Up Milk voor 2013. Zij wordthet boegbeeld van de landelijke Friesland-Campina campagnes in Maleisië en wordtook ingezet in advertentiemateriaal vanFrieslandCampina Maleisië.

Dutch Lady Growing-Up Milk 6+ metchocoladesmaak is haar absolute favoriet. Alsmerkambassadeur zal Mia Sara jongekinderen aanmoedigen om meer melk tegaan drinken, in het bijzonder onze DutchLady Growing-Up Milk. Mia Sara is ookspeciale gast bij lokale evenementen vanDutch Lady Malaysia. Via het Customer

Relationship Management (CRM)programma the Dutch Lady Moms Club(DLMC) zal ze ook aanwezig zijn bij ‘meetand greet’ sessies met trouwe klanten. Ondanks haar jeugdige leeftijd heeft MiaSara al heel wat bereikt. Zo staat ze straksals de ‘Youngest Award Winning Actress’ inhet Malaysian Book of Records. Mia Sara isdan ook het perfecte voorbeeld van eenDutch Lady Growing-Up Milk kind: slim, oogvoor haar omgeving en leergierig. Bovendienis Mia Sara gek op melk waardoor zeleeftijdgenootjes ervan kan overtuigen datmelk niet alleen voedzaam is, maar vooralook leuk en lekker.

Maar hoe komen onze FrieslandCampina pro-ducten nu juist in die winkeltjes? Bijvoorbeeldbij een kleine buurtwinkel in Vietnam? In hetverleden bouwde FrieslandCampina al aansterke internationale marktposities door hetontwikkelen van een sterk distributienetwerk.‘Via lokale distributeurs komen onze produc-ten zo in de vele honderdduizenden verkoop-punten per land terecht. De goedemarktposities die we daarmee hebben bereikt,willen we graag verder versterken’, verteltKylie Gleeson-Long, customer development &shopper marketing director CPI.

Inspelen op trends‘Niet alleen bij de internationale supermarktke-tens vinden grote veranderingen plaats, maarzeker ook in General Trade. We zien aan de enekant een sterk groeiende middenklasse en tegelij-kertijd zien we dat door de economische ontwik-kelingen ook groepen met lagere inkomens meerte besteden krijgen. Dat is een goede ontwikkelingen als FrieslandCampina moeten we ons hieropvoorbereiden. Om die reden is het project ‘Winnenin General Trade’ gestart, met twee pilots in Indo-nesië en Vietnam’, legt Kylie uit.

Learning on the job‘Het pilotproject loopt nu in Vietnam en Indo-nesië. Uniek aan dit project is dat onze Gene-

ral Trade experts vanuit Nigeria, het Midden-Oosten, Maleisië en de Filipijnen voor viermaanden onderdeel van het projectteam zijnin Vietnam en Indonesië. Een soort uitwisse-lingsproject, waarbij het echt draait om ‘lear-ning on the job’. Het team brengt systematischin kaart waar de verkooppunten zich bevinden,wat het assortiment is dat wij in die winkelswillen voeren en wat de beste manier is omonze producten te distribueren. Zo werken weaan standaardmethoden en -technologieën enontwikkelen een aanpak die uitgerold kan wor-den naar andere CPI-landen en Rusland.’ ‘Eind februari hadden we een Customer Development conferentie in Bangkok, met col-lega’s vanuit Azië, Midden-Oosten, Rusland enNigeria (zie foto). We hebben daar zeer waar-devolle kennis en ervaringen uitgewisseld,waar we in de toekomst met concrete actiesop voort kunnen bouwen’.

Wat is General Trade?General Trade staat voor

het traditioneleverkoopkanaal waar

mensen (voornamelijk inAzië, Midden-Oosten en

Afrika) hunboodschappen doen.

Denk bijvoorbeeld aanbuurtwinkels, kleine

supermarkten, kiosken enmarkten. De tegenhanger

is Modern Trade, watstaat voor grotere

georganiseerdewinkelketens, zoals de

moderne super- enhypermarkten.

Wereldwijd schieten de grotere supermarktketens als paddenstoelen uit de grond. Dit wilechter niet zeggen dat ze ook direct het grootste marktaandeel hebben. Uit onderzoek blijktnamelijk dat in Azië, het Midden-Oosten en Afrika nog steeds 75% van de boodschappenwordt gedaan bij de kleinere winkeltjes, de buurtwinkels en op lokale markten. Eenverzamelnaam voor deze winkeltjes is: ‘General Trade’. Onlangs startte het project ‘Winnen inGeneral Trade’, met twee pilots in Indonesië en Vietnam.

Nguyen Vu, sales directorVietnam:

‘Met dit project creëren weconcurrentievoordeel door

baanbrekendeveranderingen in gang te

zetten binnen GeneralTrade. Ook helpt het ons de

mogelijkheden van deverkooppunten in Vietnam

nog beter te benutten.’

Meer informatie:Wil je meer informatie over het project enGeneral Trade? Neem dan contact op metDavid Heijkoop: david.heijkoop@frieslandcampina.com

Winnen in General Trade

bijschrift

44 Spark Maart 2013 Merken in ....

Debic: samengrenzen verleggenZuivel voor patissiers, chocolatiers,bakkers en de professionele chef(kok): het merk Debic richt zich opprofessionele verwerkers van zuivel-producten. Het productassortimentvarieert van room en boter in allerleigebruikstoepassingen, tot opklop-bare vullingen voor gebak en eenbreed aanbod aan kant-en-klare des-serts . De lekkere panna cotta, crémebrulee, tiramisu of de nieuwe choco-lademousse die sinds eind 2012 inhet assortiment is opgenomen. Deprofessionele gebruiker van zuivelkan bij Debic kiezen tussen basisin-grediënten, productspecialiteiten diehem extra rendement opleveren ofkant-en-klare gemaksproducten. Hetmerk Debic is al 40 jaar een parade-paardje van FrieslandCampina Pro-fessional, gevestigd in Lummen(België), een leidend zuivelmerk in‘Foodservice’ in Europa. Een onberis-pelijke kwaliteit, creativiteit, authen-tieke smaak en gebruiksgemak zijn

kenmerken voor de producten dieonder de merknaam Debic op demarkt komen. Maar Debic gaat ver-der. ‘Wij richten ons nadrukkelijk ophet ontwikkelen van nieuwe toepas-singen van onze producten. Dat doenwe door goed naar onze klanten teluisteren. In de loop der jaren heb-ben we veel kennis over bijvoorbeeldmelkvet en de toepassingen daarvanontwikkeld’, vertelt marketing com-municatie manager Kurt Boodts.‘Daardoor kunnen we aan nieuwe enonverwachte producten en toepas-singen voor onze klanten werken. Wewillen samen grenzen verleggen. Datdoen we door maximaal gebruik temaken van de mogelijkheden die zui-vel biedt en onze producten steedsverder te verbeteren zonder iets afte doen aan de authentieke smaak.Er is nog zóveel mogelijk met zuivel.We gaan elke keer een stap verder.We streven ernaar ervoor te zorgendat onze afnemers een schitterendeprestatie leveren in de ogen van húnklanten.’