www.eskills-guide.eu

e-leiderschap

Verwerven van e-leiderschap vaardighedenStimuleren van digitale transformatie binnen Europa

e-leiderschap

DisclaimerNoch de Europese Commissie, noch enige persoon die namens haar optreedt, is verantwoordelijk voor het gebruik van de volgende informatie. De standpunten zijn die van de auteurs en deze mogen niet worden beschouwd als een officieel standpunt van de Europese Commissie. Niets in deze brochure is een impliciete of expliciete garantie van welk aard dan ook. De uitkomsten dienen uitsluitend te worden gebruikt als richtlijnen die deel uitmaken van een algehele strategie.

© Europese Commissie, 2015. Verveelvoudiging is toegestaan, mits de bron wordt vermeld.

DrukDeze brochure is ontwikkeld door empirica Gesellschaft für Kommunikations- und Technologieforschung mbH namens de Europese Commissie, directoraat-generaal GROEI - inter-ne markt, industrie, ondernemerschap en het mkb. Dit is een publicatie van het Europese initiatief inzake e-leiderschap overeenkomst de service-overeenkomst “Europese richtlijnen en kwaliteitskabels voor nieuwe curricula ter stimulering van e-leiderschapsvaardigheden” (www.eskills-guide.eu)

RedacteurenRedacteuren: Simon Robinson, Werner B. Korte, Tobias Hüsing, empirica GmbH

Design & lay-out: www.mediadesign-bonn.deGedrukt in Duitsland

03

e-leiderschap

04

VoorwoordAls Europa wil blijven concurreren, groeien en banen genere-ren, moet het het huidige acute tekort van mensen die in staat zijn leiding te geven voor de vereiste innovatie (ICT) aanpakken. Economische groei gericht op het genereren van banen, vereist dat mogelijkheden voor innovatie worden geïdentifi-ceerd en effectief in praktijk worden gebracht. Dit vraag om goede e-leiderschapvaardigheden Dit zijn de vaardigheden die ervoor kunnen zorgen dat personeel bedrijfsmodellen ontwikkelt en profiteert van mogelijkheden tot innovatie, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van ICT en waarde wordt toegevoegd aan hun organisaties.

De EU e-vaardighedenstrategie is een belangrijke factor ter vergroting van het concurrentievermogen, productiviteit en inzetbaarheid van de beroepsbevolking, doordat de nood-zaak tot digitale vaardigheden binnen de Europese industrie wordt aangepakt. Deze helpt bij het verbeteren van de randvoorwaarden voor innovatie en groei en voor nieuwe digitale banen. Bovendien waarborgt deze dat de kennis, vaardigheden, competenties en inventiviteit van de Europese beroepsbevolking voldoen aan de hoogste wereldwijde normen en dat deze continu worden bijgewerkt door middel van effectieve levenslange leerprocessen. In 2013 introdu-ceerde de Europese Commissie de „Grote coalitie van digitale vaardigheden en banen“, gericht op het intensiveren en versnellen van haar inspanning om de lacune op het gebied van digitale vaardigheden op te vullen.

Binnen de e-vaardighedenstrategie is de ontwikkeling van e-leiderschapsvaardigheden gesteund door een door de Commissie geïntroduceerd speciaal initiatief. Toonaangeven-de belanghebbende partijen staan zeer positief tegenover dit nieuwe initiatief. Het startte in 2013 en richtte zich daarbij met name op grote ondernemingen ; in 2014 werd het uitgebreid voor het midden- en kleinbedrijf, beginnende ondernemingen en gazellen. Dit initiatief zal de komende jaren worden voortgezet en verder worden uitgebreid. Tot dusver zijn er zeer interessante en veelbelovende resultaten bereikt en hebben diverse belanghebbenden de Europese Commissie en Lidstaten uitgenodigd om hun ondersteuning voor de ontwikkeling van e-leiderschapskwaliteiten te vergroten.

Met name het rapport inzake het „Europese beleidsforum voor digitaal ondernemerschap“ (maart 2015) m.b.t. „de digitale transformatie van de Europese industrie en onderne-mingen“ beveelt een verdere bevordering van het belang van digitaal leiderschap aan en verklaart dat e-leiderschapsvaar-digheden moeten worden ontwikkeld en geïntegreerd binnen algemene managementtrainings- en onderwijsprogramma's voor bedrijfsleiders en hogere ambtenaren.

Er bestaat een sterke consensus over de urgentie binnen het digitale tijdperk voor een gezamenlijke Europese inspanning gericht op het vergroten van het aanbod van e-leiderschaps-vaardigheden binnen alle industriële branches en onderne-mingen.

Michel Catinat

Unit-hoofdCruciale ontsluitende technologieën en digitale economie

DG Interne markt, industrie, ondernemerschap en mkbEuropese Commissie

05

Initiatieven Europese Commissie

De Europese Commissie heeft reeds gereageerd op de wijd verspreide tekortkomingen die worden gemeld door Europe-se belanghebbenden op het gebied van de huidige beschik-baarheid van e-vaardigheden, vaardigheden in relatie tot ICT. De Commissie heeft initiatieven geïntroduceerd ter bevorde-ring van e-vaardigheden in Europa en een verhoogd professi-onalisme onder ICT-specialisten. Het accent lag eerder op het in balans brengen van vraag en aanbod in e-vaardigheden; momenteel ligt het vooral op het vullen van het hiaat in vaardigheden in e-leiderschap.

e-leiderschapsvaardigheden

e-leiderschapsvaardigheden onvatten de kennis en compe-tenties die nodig zijn voor het initiëren en leiden van ICT-ge-relateerde innovatie op alle ondernemingsniveaus, van beginnende ondernemingen tot zeer grote bedrijven, zowel privaat als publiek.

Binnen de Europese industrie groeit de vraag naar hoogwaar-dig e-leiderschap bij de uitvoering en organisatie van ICT-innovatie voor het leveren van bedrijfswaarde. Onder-zoek bevestigt een significant tekort binnen Europa.

De e-leiderschap uitdaging

Europa is aangewezen op e-leiderschapsvaardig-heden voor innovatie en groei

Bij het creëren van adequate groei en hoogwaardige banen wordt Europa geconfronteerd met een significant tekort aan e-leidinggevenden, mensen die in staat zijn om een succes-volle innovatie te stimuleren en gebruik te maken van voordelen op het gebied van informatie- en communicatie technologieën (ICT). Economische groei gericht op het genereren van banen, vereist dat mogelijkheden voor innovatie worden geïdentificeerd en effectief in praktijk worden gebracht. Dit vereist goede e-leiderschapsvaardighe-den. Dit zijn de vaardigheden die ervoor zorgen dat personeel bedrijfsmodellen identificeert en ontwikkelt en profiteert van mogelijkheden tot innovatie, waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van ICT en waarde wordt toegevoegd aan hun organisaties.

e-leiderschap

06

Management,architectuur en analyse

29,2%

33,8%

4,3%

7,9%

5,9%

2013 / 2011

voorspeld 2015 / 2011

-21,2%

-27,1%

9,9%

0,3%

3,1%

Kernwerknemers ICT -professioneel niveau

Andere werknemers ICT -professioneel niveau

Kernwerknemers ICT -niveau van associate/technicus

Andere werknemers ICT -niveau van associate/technicus

Totaal

Ontwikkeling ICT-beroepsbevolking binnen Europa in 2013 in vergelijking tot 2011 en voorspeld voor 2015

07

Ondernomen acties

Het opvullen van het hiaat in e-leiderschapsvaardigheden vereist verbeteringen binnen het Europese onderwijsecosys-teem door middel van:• betere processen voor het genereren van onderwijsaanbie- dingen die voldoen aan de vraag van belanghebbende partijen,• bevorderen van nieuwe cursusopzet en -inhoud,• intensievere communicatie bij de ontwikkeling en uitvoe- ring van e-leiderschapsvaardigheden.

Nieuwe vaardigheden voor nieuwe technologie

Een continue innovatie in ICT-toepassingen zorgt voor mogelijkheden tot concurrentie en groei voor Europese ondernemingen, maar biedt tevens een uitdaging om te zorgen voor inzicht en vaardigheden om de bestaande kansen te grijpen.

De nieuwe golf in ICT-innovatie - met het samenvallen van sociale, mobiele en cloud-technologieën, de opkomst van Big Data en de nieuwe analyses voor het creëren van waarde - omvat vele trends die het komende decennium naar verwach-ting van invloed zullen zijn op de vraag naar e-leiderschaps-vaardigheden.

De trends die wij in kaart hebben gebracht, kunnen de huidige markt volledig op zijn kop zetten - snel ontwikkelde technologieën hebben verregaande gevolgen en zijn van significante waarde. Deze zullen het marktevenwicht volledig veranderen en ingrijpend van invloed zijn op de vereiste vaardigheden. Operationele ICT-vaardigheden zullen minder in trek zijn; daarentegen zal er een grotere vraag ontstaan naar gespecialiseerde ontwikkel- en uitvoerende vaardighe-den voor nieuwe digitale diensten. Er zijn e-leiderschapsvaar-digheden nodig voor het identificeren en in praktijk brengen van deze nieuwe mogelijkheden voor bedrijfsmatige groei.

Technologietrends

Mobiliteit: de snelle penetratie van mobiele apparaten en technologieën alsmede gebruikmaking van mobiele oplossingen binnen een ondernemingsklimaat.Cloud computing: het disruptieve leveringsmodel van IT-software en -diensten op basis van flexibele en on-demand bedrijfsmodellen.Big data analyses: nieuwe technologieën en architecturen die efficiënt waarde genereren uit grote volumes met een verscheidenheid aan gegevens door middel van een zeer snelle gegevensopslag, gegevensherstel, en/of gegevensanalyse.Sociale mediatechnologieën: binnen en buiten ondernemin- gen, uitvoering van sociale marketingtechnieken en het faciliteren van samenwerking en het delen van kennis.Internet van de dingen: een dynamisch wereldwijd netwerk infrastructuur met zelfconfigureerbare mogelijkheden op basis van standaard en interoperabele communicatiepro- tocollen, waarbij fysieke en virtuele “dingen” beschikken over identiteiten, fysieke attributen en virtuele persoon- lijkheden, maken gebruik van intelligente interfaces en worden naadloos geïntegreerd binnen het informatie- netwerk.Veilige systemen: gelet op de toenemende afhankelijkheid van Europese organisatie voor ICT-systemen en de groeiende complexiteit van verbonden gemeenschappen, bestaat er een sterke vraag naar en spreiding van software en tools voor het waarborgen van veilige IT-systemen op alle niveaus.Micro-elektronica en parallelle systemen: de toenemende spreiding van multicore/manycore technologieën zorgt voor een revolutie in de halfgeleiderssector en is van invloed op de dynamische werking van alle markten voor eindgebruikers in microprocessors. De overgang naar parallelisme brengt uitdagingen in de ontwikkeling van software met zich mee en vereist een verandering in tools, systemen en methodes m.b.t. softwaredesign en -ontwikkeling.Samenspel: naast de invloed van elke trend heeft het samenspel van deze nieuwe technologieën een cumulatief effect op de markstructuur; de gezamenlijke uitvoering ervan vraag inmiddels meer van e-leiderschap- competentie.

hoogst gekwalificeerde ICT-functies, waarvoor dergelijke schattingen bestaan. IDC en empirica hebben een schatting gemaakt van de vraag naar hooggekwalificeerde ICT-banen die tot 2020 jaarlijks zouden stijgen met 4,6%.

Het lijkt redelijk aan te nemen dat de vraag naar e-leider-schap nauw verbonden is met de hoogst gekwalificeerde ICT-functies.

De vraag voor 2015 wordt geraamd tussen 620.000 en 875.000 personen op basis van een groei van 4,6% die in 2020 zou resulteren in 776.000 tot 1.096.000 personen.

Rekening houdend met de groeivraag (nieuwe banen) en vervangingsvraag (vanwege uittredingen etc.) zal Europa tussen de 200.000 en 350.000 extra e-leidinggevenden nodig hebben omstreeks 2020, ofwel tussen de 40.000 en 70.000 jaarlijks.

e-leiderschapsverwachtingen

Een in 2013 uitgevoerde bedrijfsenquête identificeerde en kwantificeerde ondernemingen die met succes innovatieve IT-projecten implementeerden, en onderzocht hoeveel werknemers in en buiten IT-afdelingen deze projecten initieerden en leidden. Op basis hiervan werd de vraag naar werknemers binnen Europa die zich bezighouden met e-leiderschap binnen de EU28 geschat op tussen 568.000 (aantal personen dat met succes innovatieve IT-gerelateerde projecten uitvoert) en 802.000 (leidinggevende personen voor innovatieve IT-gerelateerde projecten). Ca. 40% van e-leidinggevenden bevond zich binnen IT-afdelingen en 60% daarbuiten. E-leidinggevenden in mkb maken 70-75% uit van het totaal.

Op basis van de voor 2013 vastgestelde vraag moeten de verwachtingen voor de vraag naar e-leiderschap uitgaan van geschatte groeicijfers, aangezien er slechts weinig marktge-gevens beschikbaar zijn voor vacatures op het gebied van e-leiderschap of voor het aantrekken van personeel in de toekomst. Wij maken gebruik van een analogie met de

e-leiderschap

08

1.200.000

e-le

idin

gg

even

den

: Ban

en e

n v

raag

po

ten

tiee

l

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

1.000.000

802.000

568.000592.000

620.000651.000

683.000715.000

746.000776.000

836.000875.000

920.000965.000

1.009.0001.053.000

1.096.000

800.000

600.000

400.000

200.000

0

Ondergrens

Bovengrens

Voorspelde vraag op de arbeidsmarkt naar e-leiderschap voor de EU28 2013 - 2020

Europa heeft duizenden nieuwe e-leidinggevenden jaarlijks nodig

Het aantal werknemers binnen Europa dat zich bezighoudt met is onlangs geraamd op tussen de 570.000 en 800.000 personen. Gelet op schattingen van IDC en empirica van een toename van gemiddeld 4,6% tot 2020 toont de figuur een vraagpotentieel van 776.000 e-leidinggevenden in 2020, waarvan uitsluitend van conservatieve scenario's wordt uitgegaan.

Op basis van deze schattingen zal Europa ten minste 315.000 extra e-leidinggevenden nodig hebben in 2020, met inbegrip van de vervangingsvraag, ofwel 40.000 - 73.000 personen jaarlijks. Dit betekent een sterke uitdaging voor het huidige onderwijsecosysteem.

Tekort aan programma's

Binnen Europa werden slechts 21 programma's gevonden die e-leiderschap leveren, zoals deze door belanghebbenden zijn gedefinieerd– die het potentieel bieden voor uitvoering door ervaren leidinggevenden voor bedrijfstransformaties.

Nationale correspondenten in alle lidstaten voerden in het voorjaar van 2013 een systematische zoekactie uit naar aangeboden e-leiderschap onderwijsprogramma's. De uitkomsten tonen aan dat Europa een sterke groei heeft doorgemaakt op het gebied van multidisciplinaire program-ma's op masterniveau – waarbij een combinatie plaatsvond tussen business en IT, maar hoofdzakelijk gericht op starters op de banenmarkt. Er is een taak weggelegd!

De uitdaging op het gebied van e-leiderschap

Er is sprake van een groeiende vraag binnen Europa naar een versnelde innovatie, een groter concurrentievermogen, een economische impuls en het creëren van banen. Een belangrij-ke factor bij innovatieprestaties vormt de kracht van leider-schap, met name voor het profiteren van nieuwe kansen binnen ICT. Maar het aanbod aan vaardigheden op het gebied van e-leiderschap is blijft ruim achter bij de vraag, waardoor een gecoördineerde reactie noodzakelijk is.

09

Hoger en praktijkgericht onderwijs Europees e-leiderschap 2013

Programma's (a) op postacademisch niveau met een com-binatie van ICT +bedrijfsmatig

... en (b) gericht op personen met professionele ervaring niet fulltime op locatie

... en gericht op senior management met een zeer hoge technische standaard

... en invoer vereist significante bedrijfservaring + missie van alumni: het transformeren van bedrijfs

Combinatie-programma's

1091 Professioneel georiënteerd

494Potentiële kandidaat

programma's47

Kandidaat programma's

21

Toonaangevende innovatie binnen grote onder-nemingen

De eerste fase binnen het e-leiderschapsinitiatief is gericht op de leiderschapsbehoeften van belangrijke besluitvormers binnen grote ondernemingen. Deze leidinggevenden zien toe op portfolio's, die zowel welomschreven als opkomende innovatiemogelijkheden omvatten. Hun streven naar innovatie vereist de inzet van hooggekwalificeerd personeel, waarbij velen van hen op ondersteuning zijn aangewezen bij het realiseren van het noodzakelijke excellente inzicht in ICT en de potentiële waarde ervan.

Specifieke vaardigheden, waaronder een vlotte, gediscipli-neerde beoordeling van bedrijfssituaties en -risico's en het aanmoedigen van de creativiteit die vereist is voor het ontwikkelen nieuwe bedrijfsmodellen en het uitvoeren van innovatiemogelijkheden.

Actie door de Europese Commissie gericht op het dichten van het hiaat in vaardigheden van e-leiderschap

Als onderdeel van het initiatief van de Commissie voor e-leiderschap zijn er richtlijnen ontwikkeld voor curricula, gericht op het leveren van e-leiderschap binnen bedrijven. De methode ondersteunt de karakterisering van deze vaardighe-den, die vereist zijn voor e-leiderschap binnen besluitvor-mingsprocessen in bedrijven, en voor het vastleggen van leerresultaten die in overeenstemming zijn met de te ondernemen actie in belangrijke functies tot C-niveau. Er worden curriculumprofielen gegenereerd die de doelcontent en onderwijservaringen vastleggen voor de e-leiderschaps-curricula aangeboden door instellingen van hoger en praktijk-gerelateerd onderwijs.

Reactie op de vraag

Doelstelling en methode

Het e-leiderschapsinitiatief werd geïntroduceerd door de Europese Commissie, waarbij de focus allereerst op vaardig-heden op het gebied van leiderschap voor grote ondernemin-gen lag. De doelstelling behelst de ontwikkeling, uitvoering en verspreiding van Europese richtlijnen en kwaliteitslabels voor nieuwe curricula die vaardigheden op het gebied van e-leiderschap stimuleren.

De richtlijnen werden ontwikkeld op basis van uitkomsten van enquêtes, input door belanghebbenden en analyses van de beste praktijken in samenwerking met gerenommeerde business schools. De richtlijnen zijn binnen heel Europa toegepast, zijn alom erkend en zijn nuttig gebleken voor belanghebbenden.

Beoogde verbeteringen

Belangrijke verbeteringen omvatten het vergroten van beste praktijken in het communiceren van markteisen, inhoudelijke transparantie en toekenning van kwaliteitslabels.De nadruk ligt op vaardigheden op het gebied van e-leider-schap voor personen op in functies “rijk aan hulpbronnen” binnen ondernemingen, waar leidinggevenden in staat zijn tot het significant mobiliseren van personeel en andere hulpbronnen. Dergelijke leidinggevenden, waaronder CIO's en gerelateerde functies op C-niveau, geven leiding aan de hoogste echelons van het personeel binnen een onderneming en zijn direct verantwoordelijk voor bedrijfsvoering, innovatie en concurrentievermogen.

Kwaliteit kan eenvoudig worden behouden, als inzicht aan vraagzijde van de vereiste vaardigheden op de werkvloer wordt teruggekoppeld naar de aanbieders. Feedback van alumni zal helpen bij het vasthouden van de aantrekkings-kracht van uitvoering en inhoud en het verschaffen van aanvullende informatie over de ontwikkeling van werkeisen op het gebied van leiderschap.

e-leiderschap

10

Agfa heeft een belangrijke en zeer succesvolle transformatie van haar bedrijf uitgevoerd en is vastbesloten dit succes voort te zetten, door ervoor te zorgen dat leidinggevenden het beste op het gebied van e-leiderschapsvaardigheden meebrengen.

Freddy Van den WyngaertVP, CIO, AGFA ICS

Volvo investeert in onze IT-werknemers, zo-dat zij voor ons leiding kunnen gaan geven. De toename van kwaliteit en samenhang in de aanbiedingen van e-leiderschapsopleidingen in Europa, die de Commissie heeft geïnitie-erd, is zeer aantrekkelijk voor ons.

Małgorzata RyniakVOLVO, informatietechnologie

Door implementatie van de richtlijnen ontstaat transparantie voor bedrijven die streven naar e-leiderschap en professionals die betrokken willen zijn bij verder onderwijs met het oog op meer verantwoordelijkheid voor en succes binnen bedrijfs transformaties.

Demo's met verschillende bedrijfsscholen en universiteiten in Europa toonden in de praktijk aan, op welke wijze curriculum-profielen in combinatie met kwaliteitscriteria kunnen helpen bij het evalueren van programma's door hogere onderwijsin-stellingen en bedrijfsscholen.

Hierbij is gestreefd naar een ontwikkeling en verbetering van een actueel onderwijsaanbod gericht op een toename van het aanbod ervaren en hoog gekwalificeerde leidinggevenden in ICT-gerelateerde innovatie in de particuliere en openbare sector.

De online kans - MOOC's voor e-leiderschap

Innovatie in onderwijs kan helpen bij het vergroten van e-leiderschapsvaardigheden in combinatie met betaalbare programma's. Online cursussen vormen hierbij een aantrek-kelijk alternatief.

De uitkomsten zijn echter nog niet volledig zichtbaar in de huidige investering in “massive open online courses” (MOOC) binnen branches in relatie tot e-leiderschap in Europa en de VS.

De meeste universiteiten beschikken over een programma op masterniveau voor ICT en management, maar zelfs in de VS worden deze traditioneel op locatie uitgevoerd.

De MOOC's bieden tegenwoordig cursussen op een relatief elementair niveau, gewoonlijk met leerdoelen die in de loop van de jaren constant zijn gebleven - hetgeen niet inherent is aan ontwikkelingen in de ICT.

Er bestaan nog altijd zeer weinig online programma's waarbij ICT- en bedrijfsvaardigheden worden gecombineerd. Het grootste aanbod bestaat uit op zichzelf staande, korte, “snelle oplossingen” die minder dan een uur duren. Deze zijn niet geïntegreerd noch bieden ze voordelen voor grootschali-gere programma's.

11

Voor CIGREF is het onderwerp „e-lei-derschap“ een top 10 uitdaging voor leiding-gevenden en managers in de jaren tot aan 2020. Toonaangevende digitale transforma-tie betekent allereerst het vermogen tot het ontwikkelen van een strategische visie in relatie tot een digitale economie samen met alle belanghebbenden. CIGREF stimuleert een intensivering van acties gericht op het stimuleren van e-leiderschap in Europa voor alle economische actoren.

Pascal BuffardPresident van CIGREF en voorzitter van AXA Technology Services

De sleutel bestaat uit flexibele en op elkaar afgestemde leerformaten. Laten we realistisch zijn: we kunnen geen innovatieve leiders creëren op basis van traditionele methodes!

Jeanne BrackenGeneral Manager & Publisher, LID Editorial Spain

Het initiatief van de commissie om het aanbod competenties op het gebied van e-leiderschap te verbeteren is voor ons van groot belang; naar verwachting zullen we significant gebruik gaan maken van programma's die deze competenties leveren.

Cristina AlvarezCIO Telefonica Spain

• het belonen van levenslang leren, waarbij vaardigheden worden vergroot bij werknemers die reeds beschikken over ervaring, in het bijzonder op het gebied van bedrijfsarchitectuur, -strategie en -innovatie;• het garanderen van een programma's die gebaseerd zijn op stevige én flexibele curricula, die leverancierneutraal zijn.• het aanmoedigen van academische, bedrijfsmatige en publieke sectoren gericht op regelmatig stimuleren en richten op aanvullingen in plaats van op verschillen;• het faciliteren van academies om relevantie en duurzaam- heid van de curriculummethode te waarborgen;

• het aanmoedigen van de industrie om te investeren in de persoonlijke ontwikkeling en het bieden van prikkels voor de lange termijn leerprocessen, bijv. door invoering van prestatieclassificatie.De instellingsrichtlijnen voor een geslaagde curriculum- ontwikkeling bevelen de volgende punten aan:(1) het creëren van een bevorderlijk klimaat onder potentiële studenten;(2) het waarborgen van relevantie voor de industrie en voor potentiële werkgevers;(3) het ontwikkelen van curricula als een set modules, waardoor deze eenvoudig kunnen worden gecombineerd met andere curricula, alsmede het stimuleren van multidisciplinaire methodes;(4) het anticiperen op de behoefte van afgestudeerden om hun kennis actueel te houden;(5) het monitoren van het ontwikkelings- en aanbodproces van curricula voor een constante verbetering.

Stichtingen

Beste praktijken in e-leiderschap onderwijs

De richtlijnen voor e-leiderschapscurricula zijn geïntegreerd binnen bestaande Europese en mondiale optimale praktijken. Een belangrijke invoering was het voortreffelijke Euro-CIO-programma voor praktijkgerelateerd onderwijs. Een hiërarchie van modulair opgezette programma's leveren leiderschaps- en professionele kwalificaties.

Beste praktijken in e-leiderschap onderwijs van EuroCIO

Binnen de onderwijsmethode is curriculumontwikkeling het resultaat van onderhandelingen binnen een comité van branchevertegenwoordigers en bedrijfsscholen. Individuele comités houden zich bezig met specifieke programma's. Er zijn nieuwe technieken ontwikkeld om dit programma te vergroten en verder af te stemmen op de Europese vraag.

Richtlijnen INSEAD curriculum

Het e-leiderschapinitiatief is gebaseerd op de conclusies van het INSEAD onderzoek „Richtlijnen ontwikkeling van Europese e-competentie curricula“ , bestaande uit beleids- en instellingsrichtlijnen binnen het complete domein van e-vaardigheden. De beleidsrichtlijnen zijn bedoeld voor:

e-leiderschap

12

Professionele programma's

Modulaire cursussen

MBA in bedrijfsinformatiemanagement

EuroCIOLeidinggevende MBA

in CIM

EuroCIOProfessioneel

programma op het gebied van IT-strategie

Mgmt

EuroCIOProfessioneel

programma op het gebied van

Vraag Mgmt

EuroCIOProfessioneel

programma op het gebied van

IT-governance

Professioneel programma op het

gebied van Bedrijven & ondernemingen

Architectuur

Cursus10

Cursus1

Cursus11

Cursus2

Cursus12

Cursus3

Cursus13

Cursus4

Cursus14

Cursus5

Cursus15

Cursus6

Cursus16

Cursus7

Cursus17

Cursus8

Cursus18

Cursus9

Cursus19

Cursus20

De methode gericht op een vergroting van e-leiderschaps-vaardigheden houdt volledig rekening met deze richtlijnen. Het e-leiderschapsinitiatief brengt de INSEAD-ideeën op het niveau van een portfolio voor nieuwe curricula leverende e-leiderschapsvaardigheden geïntegreerd binnen een duurzaam kader voor kwaliteitswaarborging. De kader garandeert een permanente overeenkomst tussen cursusin-houd en innovatie enerzijds en de leiderschapsvereisten binnen de economische sectoren en iedere bedrijfsomvang anderzijds.

Het Europese e-Competence kader

Het concept dat bestaat uit meerdere vaardigheden van e-leiderschap en de relevantie ervan voor toekomstige economische en sociale ontwikkelingen binnen de Europese economie, is alom erkend onder belanghebbenden.

De curriculumprofielen spelen in op de overtuiging onder belanghebbenden dat de curriculumrichtlijnen de verbeterder markttransparantie van koppelingen naar het e-competentie-kader verder moeten versterken. Elk curriculumprofiel is in kaart gebracht binnen het Europese e-competentiekader en maakt duidelijk, welke e-CF-competentie zijn verbeterd door compatibele programma's.

Richtlijnen voor nieuwe cur-ricula

Aanbod van e-leiderschapsvaardigheden vergroten

Een vergroting van het aanbod in e-leiderschapsvaardighe-den vereist mechanismen die gericht zijn op het vergroten van de transparantie in de inhoud van de aangeboden programma's. Programma's zijn niet eenvoudig vergelijkbaar, waardoor het vertrouwen in het programma-aanbod beperkt is. Erkenning door een betrouwbare bron is een beproefde methode om vertrouwen te creëren, actie te bevorderen en de stroom van e-leiderschapsvaardigheden te versnellen. Stimuleren van een ecosysteem van e-vaardigheden

Het uitbreiden van de methode vereist een heldere analyse van locaties en processen waar verbeteringen in transparan-tie en vergelijkbaarheid kunnen worden geboden. Tevens benodigd zijn een heldere specificatie van de wijze waarop een afstemming van eisen van innovatief leiderschap binnen de praktijk van grote ondernemingen kan worden gewaar-borgd, en op welke wijze een helder signaal kan worden afgegeven m.b.t. bepaalde onderwijsaanbiedingen in overeenstemming met deze vereisten. De ecosysteem van e-leiderschapsvaardigheden biedt een adequaat analytisch kader.

13

Samenvatting van functies voor transparantie, vergelijkbaarheid en vertrouwen in het ondersteunen van programma-erkenning

Creëren van transparantie

Creëren van vergelijkbaarheid

Creëren van vertrouwen

Vergroten van onderwijsaanbod; versnellen van de doorstroming van e-leiderschapsvaardigheden

Zorgen voor erkenning

transparantie en vergelijkbaarheid van onderwijsaanbiedin-gen voor belanghebbenden binnen het ecosysteem. Instellin-gen voor hoger onderwijs en bedrijfsscholen worden de middelen geboden om leerresultaten van programma's af te stemmen op de bedrijfsmatige vraag van getrainde leiding-gevenden op een wijze die transparant is voor werkgevers en toekomstige e-leidinggevenden.

Het curriculumprofiel op het gebied van e-leiderschap

De curriculumprofielen op het gebied van e-leiderschap, die de sleutel vormen tot de richtlijnen voor een nieuwe ontwik-keling in curricula, worden ontwikkeld door een team van academici en vertegenwoordigers uit de industrie die worden ondersteund door onderwijsdeskundigen. De profielen bieden vergelijkbaarheid binnen de programma's – hierdoor ontstaat transparantie binnen het ecosysteem van e-vaardig-heden. Deze beschrijven en demonstreren de vraag naar e-leiderschapsvaardigheden en helpen om curricula actueel te houden binnen een veranderende omgeving.

De profielen zijn eenvoudig opgezet en vereisen weinig bronnen voor onderhoud en gebruik - en zijn daardoor in overeenstemming met het economische klimaat. Oplossin-gen moeten vandaag de dag flexibel zijn!

De richtlijnen en kwaliteitslabels focussen zich op een portfolio van curriculumprofielen voor e-leiderschap, in combinatie met kwaliteitsbeoordelingen en interactie tussen belanghebbenden, waarbij gebruik wordt gemaakt van effectieve terugkoppelingskanalen. Curriculumprofielen zorgen voor

e-leiderschap

14

Henley heeft door zijn sterke onderzoek en leertraditie directe bijdragen geleverd aan het initiatief op het gebied van e-leiderschap en belangrijke programma's ingevoerd die voldoen aan de eisen zoals gesteld in e-leiderschaps-curriculumprofielen.

Prof. Dr. John BoardDean van Henley Business School

In mijn functie als President van de Council of Deans of Informatics Degrees (CODDII) voel ik me verbonden met het initiatief met betrekking tot e-vaardigheden en e-leiderschap, dat gesteund wordt door de Europese Commissie.

Eduardo VendrellPresident, Conferencia de Directores y Decanos de Ingeniería Informática en Professor op de Universitat Politècnica de València

Het ecosysteem van e-leiderschapsvaardigheden

AANBODSYSTEEM

Hogere & leidinggevende

onderwijsinstellings

programma's

VRAAGSYSTEEM

Ondernemingen- op zoek naar

leiderschap voor innovatie

programma's op basis van ICT

RICHTLIJNEN enKWALITEITSLABELS

Interactie belang- hebbenden

Terugkoppelingskanalen

Portfolio metcurriculumprofielen

Kwaliteitscriteria & -beoordeling

15

De IE Business School behoorde tot de eerste in Europa die de richtlijnen voor e-leiderschap toepaste op onze hogere onderwijscursussen; we raden andere universiteiten en bedrijfsscholen met nadruk aan, ook gebruik te maken van de methode van e-leiderschapscurriculumprofielen.

Silvia LealAcademisch directeur, IE Business School

Het belangrijkste deel van de maatregelen gericht op e-leiderschap bestaat uit het reflexieve potentieel en de wijze waarop dit kan worden gebruikt om de juiste vragen te stellen over de bestaande programma's.

Adam DzidowskiTechnische universiteit Wroclaw, faculteit voor computerwetenschappen en manage-ment Wroclaw Technische universiteit

Voor het komende jaar zal de voorzitter “Digital Natives” Orange-Grenoble Ecole de Management and EMSI de ontwikkeling leiden van modules en certificaten op het gebied van e-leiderschap voor studenten van het hoofdcurriculum van de Grenoble Ecole de Management (GEM). Deze modules en certificaten zijn bedoeld voor studenten en werkende professionals.

Prof. Dr. Renaud Cornu EmieuxDirecteur, l‘Ecole de Management des Systèmes d‘Information de Grenoble, voor-zitter Orange – GEM « Digital Natives »

Onderdelen van een e-leiderschapscurriculumprofiel

Titel

Relevante naam van het curriculumprofiel

Kerninhoud

De belangrijkste onderwerpen in relatie tot het profieltype

Motivering

Beknopte om-schrijving van rele-vantie en vraag

Leer resultaten

Kennis, vaardig-heden en compe-tenties

Voorbeeld-functies

Indicatie van standaardfuncties binnen werkom-gevingen

Competenties

Gerelateerd aan e-Competencekader

Alle in de eerste fase ontwikkelde profielen leveren de hoofdcompetenties voor e-leiderschap binnen grote organi-saties.

Leerresultaten worden volledig vermeld in het e-competen-tiekader, zodat een optimale transparantie wordt geboden en de bestaande zelfbeoordeling en planning van human resources beter kan worden gepland.

Elk curriculumprofiel heeft een naam en exacte verantwoor-ding van zijn plaats binnen het portfolio, waarbij de gevraag-de functies worden beschreven en de inhoud wordt samenge-vat.

Centraal in elk profiel staan de uitgevoerde leerresultaten: de kennis, skillsvaardigheden en competenties die een program-ma levert om vorm te geven aan de e-leiderschapsvaardighe-den.

e-leiderschap

16

Curriculumprofiel op het gebied van e-leiderschap

Titel Bedrijfs- en ondernemerschapsarchitectuur

Vraag vanuit de markt

Motivering Ondernemingen, met name die internationaal georiënteerd zijn, moeten leren omgaan met de complexiteit, aangezien deze risico's en kosten vergroot, en moeten flexibel leren inspelen op veranderingen in de markt. Voor de ontwikkeling van een bedrijfsvoering om dergelijke doelstellingen te realiseren, zijn zowel bedrijfsmatige als op ICT-architectuur gerelateerde vaardigheden nodig. Het bedrijfsmatige en op ICT-architectuur gerelateerde curriculum is gericht op deze uitda gingen en op een vergroting van de capaciteit van ervaren professionals om samen te werken met belangrijke belanghebbenden in het combineren van strategie, veranderingen en waarde. De focus ligt zowel op de ontwikkeling van professionele competentie als op het vergroten van gedragscompetenties. Instapprofiel Programma's op basis van dit profiel vereisen in principe participanten die reeds beschikken over praktische ervaring in de IT-gerelateerde bedrijfsveranderingsfuncties. Kerninhoud De levenscyclus van een bedrijfsmatige en ICT-gerelateerde architectuur als instrument voor bedrijfsstrategie en -uitvoering met koppelingen naar aan elkaar gerelateerde functies: • Strategie & bedrijfsarchitectuur • Bedrijfsarchitectuuroplossingen • Implementatie van bedrijfsarchitectuur Leren • Combineren van theoretische instructies met gefaciliteerde groepsbeoordelingen van Ervaring optimale werkwijzen sterke set binnen een organisatorische context • Studenten mogelijkheden bieden om te ervaring en inzichten toe te passen van het curriculum op hun eigen werkomgeving Voorbeelddoel- Bedrijfsarchitectstelling Functies Bedrijfsarchitect

Leerresultaten

• Creëren van architectonische ontwerpen die bijdragen aan innovatie van bedrijfs- en operationele modellen • Uitvoeren van digitale trends voor de ontwikkeling van doelmodelarchitecturen • Anticiperen en stimuleren van architectonische veranderingen voor bedrijfsprestaties • Grensoverschrijdend beïnvloeden van architectonische belanghebbenden • Genereren van architectonisch potentieel en toonaangevend multidisciplinair personeel

e-CF competentie Niveau

A.1 Afstemming IS en bedrijfststrategieën 4 A.5 Architectonisch ontwerp 5 A.7 Volgen van technologische trends 4 A.9 Innovatie 4 E.7 Bedrijfsmatig veranderingsmanagement 4

Inzicht in e-leiderschap

A.3 Ontwikkeling bedrijfsplan B.6 Systeemengineering C.3 Serviceaanbod E.2 Project- en portfoliomanagement E.3 Risicomanagement E.9 IT-governance

Voorbeeld van een e-leiderschapscurriculumprofiel Bedrijfs- en ondernemerschapsarchitectuur

Door programma's af te stemmen op curriculumprofielen wordt de vaardighedenstroom versneld, waarbij tegemoet wordt gekomen aan de eisen van belanghebbenden voor:• het inspireren van hoger en praktijkgerelateerd onderwijs voor de ontwikkeling van nieuwe programma's• het vergroten van academische ervaring – vertel ze niet hoe te onderwijzen, maar• ... laat ze de meest recente onderzoeken invoeren• het demonstreren van de gewenste resultaten, de leerresultaten die worden gevraagd.

Aanvaarding van de richtlijnen en aanbod van conforme programma's zal• van invloed zijn op de praktijkgerelateerde training en aanwervingsbeslissingen• transparantie bieden voor geïnteresseerde e-leidinggeven den en richting geven bij het kiezen van verdere educatie.In de methode wordt volledig rekening gehouden met verschillende sets e-leiderschapsvaardigheden voor verschil-lende functies.

Het portfolie voor e-leiderschap

De industrie en ht hoger onderwijs bieden versie versie 1 van drie profielen:• Bedrijfs- en ondernemerschapsarchitectuur• Informatiebeveiligingsbeleid en• Innovatie en transformatie via ICT.

Curriculumprofielen spelen in op veranderende eisen en er ontstaan nieuwe profielen waar het aanbod te beperkt is gebleken. Programma-aanbieders kunnen hun aanbiedingen analyseren en gebruik maken van een profiel voor aanpassin-gen, of deze helemaal opnieuw ontwikkelen op basis van een eenvoudige zelfevaluatietool. Het prototype van een tool is beschikbaar ter ondersteuning van een gestructureerde vergelijking van één onderwijsprogramma met een curricu-lumprofiel op basis van kwaliteitscriteria en de ontwikkeling van een analyserapport voor een onderwijsaanbieding.

Een hogere en praktijkgerichte onderwijsinstelling kan zijn programma evalueren en de uitkomsten ervan publiceren op internet om geïnteresseerde leidinggevenden, wervingsma-nagement of e-trainers te informeren.

Voor meer vertrouwen is er een kwaliteitslabel ontwikkeld op basis van een flexibele, onafhankelijke beoordeling, waarbij bestaande certicaties worden hergebruikt.

Het kwaliteitslabel voor e-leiderschap

Het kwaliteitslabel voor e-leiderschapsopleidingen omvat criteria, processen en een labelmanagementsysteem geïntegreerd binnen de governance-structuur met flexibel management. Een onafhankelijke kwaliteitsbeoordeling houdt rekening met met bestaande accreditering, waarbij maximaal gebruik wordt gemaakt van voorgaande beoorde-lingen en onderzoeken van nationale accrediteringssyste-men.

17

De University of Salerno is een nieuwe onderwijsprogramma gestart dat de behoeften aanpakt van professionals voor competenties in de informatietechnologie en het bedrijfsleven, dat hen in staat stelt tot het stimuleren van veranderingen en innovatie en zich als e-leidinggevenden te profileren. Dit programma voldoet aan de richtlijnen voor e-leiderschap, doordat het in overeenstemming is met de eisen vanuit de industrie.

Filomena FerrucciProfessor, Università di Salerno, Fisciano (SA),

Het CINI Lab voor ICT-competentie antici-peert op de mogelijkheid voor het starten van een brede beoordelingsset van univer-sitaire programma's in overeenstemming met e-leiderschapscurriculumprofielen en is reeds klaar voor verdere ondersteuning van het e-leiderschapsinitiatief.

Marco FerrettiC.I.N.I nationaal consortium van Italiaanse ICT-universiteiten – ICT-competentielab en professor, universiteit van Pavia

ASIIN ondersteunt het initiatief voor e-leiderschap en zijn curriculumprofielen als instrumenten voor de ontwikkeling van hoogwaardige onderwijsaanbiedingen op academisch niveau.

Birgit Hannycommissaris, ASIIN

Het prototype internetomgeving ondersteunt een interactie-ve presentatie van elk curriculumprofiel binnen het portfolio. Elk profiel toont heldere leerresultaten en bevat een redene-ring en kernbeginselen. Het specificeert de juiste leererva-ring, toont de koppeling tussen leerresultaten en de overeen-komstige e-CF-competentie, en specificeert onder „Inzicht e-leiderschap“ het onderwerp dat e-leidinggevenden voldoende moeten begrijpen om anderen te leiden in hun prestaties in plaats van zelf prestaties te leveren.

Een prototype voor online transparantie op het gebied van onderwijs

De curriculumprofielen op het gebied van e-lei-derschap

Een prototype van internetomgevingen demonstreert de richtlijnen en de nieuwe methode voor curriculumtransparan-tie en -comparabiliteit. Deze omgeving kan dienen ter ondersteuning van erkenning, interactie tussen belangheb-benden en terugkoppeling, en brengt slechts minimale administratie met zich mee.

Het diagram toont hoe drie curriculumprofielen zodanig kunnen worden gepresenteerd, dat iedere geïnteresseerde toegang heeft tot gedetailleerde specificaties en volledig inzicht heeft in de inhoud.

e-leiderschap

18

Prototype presentatie van een portfolio van e-leiderschapscurriculumprofielen

Door publicatie van het complete curriculumprofiel wordt de transparantie verhoogd en wordt het actueel gehouden.

Om administratieve handelingen zoveel mogelijk te beper-ken, worden logo's en alle materialen direct aangeleverd door de onderwijsinstellingen. Programma-eigenaars voeren tevens evaluaties uit, waarbij zij eenvoudige tools gebruiken om hun programma aan een curriculumprofiel toe te wijzen.

Werkgevers en alumni kunnen zich aanmelden voor deelna-me aan gezamenlijke verbeteringen. Programma-evaluaties – en curriculumprofielen - worden gepresenteerd voor terugkoppeling naar belanghebbenden en kennishouders.

Het doel is in beweging. Door middel van deze directe terugkoppeling kan er zo flexibel mogelijk worden inge-speeld, waardoor vereiste veranderingen snel kunnen worden uitgevoerd.

19

Voorbeeld van een e-leiderschapscurriculumprofiel

Presentatie van kwaliteitsmethode

Het aanbieden van een kwaliteitslabel is erop gericht om een heldere meting van de claim of norm mogelijk te maken. De claim voor programma's die niet compatibel zijn met een erkend e-leiderschap curriculumprofiel kan eenvoudig worden geaccepteerd.

Transparantie door middel van erkenning

Om transparantie te waarborgen van individuele onderwijs-aanbiedingen, kunnen hogere onderwijsinstellingen en bedrijfsscholen zich inschrijven en een evaluatie van hun programma's op basis van een curriculumprofiel indienen. Elk element van de toewijzing van individuele programma's aan een profiel kan als volledig of gedeeltelijk compatibel worden vastgelegd; dit zorgt voor transparantie en creëert een sterk kader voor vergelijkbaarheid van onderwijsaanbiedingen.

e-leiderschap

20

Prototype presentatie van een zelfbeoordelingstool

Vergelijken van erkende programma's

Zodra een programma is geëvalueerd en de evaluatie is geaccepteerd, kan het worden gepresenteerd met volledige transparantie, waardoor het compatibel wordt met een transparant curriculumprofiel voor alle betrokkenen.

21

Prototype presentatie van een kwaliteitsgarantie

e-leiderschap

22

Prototype presentatie van een erkend e-leiderschapsprogramma

Reactie activeren

Lokaal initiatief geactiveerd binnen Europa

De ontwikkeling van de curricularichtlijnen in 2013 werd in 2014 gevolgd door een reeks demonstratieactiviteiten die openbaar was voor onderwijsinstellingen, industriepartners en associaties gericht op het stimuleren van eisen aan e-leiderschapsvaardigheden op de werkvloer.

De Europese richtlijnen en het kwaliteitslabel worden sinds begin 2014 verspreid. Activiteiten gecentraliseerd voor regionale clusterevents in heel Europa.

De ideeën werden gepresenteerd in heel Europa tijdens een reeks events waarbij meer dan 1200 experts, beleidsmakers en belanghebbenden uit de industrie en academische wereld uit de meeste EU-staten betrokken waren.

De in meerdere regio's gevoerde campagne werd gevolgd door een conferentie op hoog niveau in Brussel, die zo'n 300 deelnemers uit heel de EU aantrok.

Binnen pan-Europese spreiding is een lokale host de drijven-de kracht achter elke event en werkt samen met de onder-wijsaanbieders van elke regio en de sleutelspelers binnen de industrie. De events genereerden belangstelling en mobili-seerden activiteit binnen alle groepen belanghebbenden.

De regionale clusterevents vonden plaats in Sofia (Bulgarije), Henley (Verenigd Koninkrijk), München (Duitsland), Milaan (Italië), Madrid (Spanje), Antwerpen (België), Boedapest (Hongarije), Aarhus (Denemarken), Parijs (Frankrijk) en Wroclaw (Polen). De feedback van deelnemers was positief met een cijfer van 4.4 op een schaal van 5 - 88% kwam neer op een „zeer positieve“ score.

Experts verschaften inzicht in het belang van e-leiderschap binnen hun regio of omgeving. In Boedapest onderkende een lokale expert een wezenlijke bedreiging voor bedrijven, als het aanbod aan e-leidinggevenden laag blijft: “Als organisa-ties er niet in slagen hun bedrijfsmodellen te transformeren, zullen ze wellicht niet overleven. e-Leidinggevenden zijn nodig om deze transformatie te realiseren, maar zijn moeilijk te vinden.” (Regionaal clusterevent Boedapest, Zoltan Buzady). In Milaan benadrukte een expert de noodzaak van een dialoog tussen de industrie, universiteiten en bedrijfs-scholen, maar Deense academici en vertegenwoordigers uit de industrie drongen aan op de noodzaak van een reeks

23

EFMD streeft naar het ondersteunen van bedrijfsscholen en hogere onderwijsinstel-lingen bij het invoeren van innovatieve les- en leermethodes en verwelkomt het initiatief bij het stimuleren van e-leiderschap binnen Europa. Innovatie op basis van e-leiderschap is cruciaal bij het stimuleren van intelligente, duurzame en complete groei binnen Europa en het economische concurrentievermogen van de Europese Unie.

Nadine BurquelDirector of Business School Services, EFMD

ECWT werkt samen met EuroCIO en CIONET bij de ontwikkeling van een strategie en concreet actieplan voor het vergroten van de e-leiderschapsvaardigheden van vrouwelijke beslissers in grote ondernemingen.

Eva FabryECWT – European Centre for Women and Technology

Informatics Europe (IE) is blij een grote inspanning waar te nemen op het versterken van ICT-beroepen op Europees niveau en presenteert zichzelf als een kanaal voor het stimuleren en spreiden van initiatie-ven. IE is zich volledig bewust van het feit dat IT-onderwijs zich ook moet richten op de bedrijfsmatige kant, en we juichen samenwerking toe bij het definiëren van optimale werkwijzen, om competenties af te stemmen met IT-curricula.

Prof. Leszek Pacholskicommmissaris, Informatics Europe, associa-tie van computerwetenschapsafdelingen

Met zo'n 200 aangesloten unies en meer dan 7 miljoen leden is IndustriAll Europe de stem van werknemers in de metaalnijverheid, chemische en kledingindustrieën. Deze on-dersteunt alle acties gericht op een krachtige groei van de arbeidsmarkt en hoogwaardige banen in Europa en daardoor ook het Euro-pese e-leiderschapsinitiatief, dat de juiste richting aangeeft.

Laurent ZibellPolitiek adviseur, IndustriALL Europe

Karl-Heinz HageniIG Metall

In Boedapest verklaarde Prof. Mel Horwitch: “ICT is een sleutelstrategisch item om Centraal- en Oost-Europese regio's op een hoger niveau te brengen. Deze landen kunnen uitdagingen omzetten in voordelen door gebruik te maken van goed lokaal talent via een professionele management- en (e-) leiderschapsstrategie.” () “Het voeren van een continue dialoog tussen binnen de industrie gevraagde e-leiderschaps-types enerzijds en universiteiten en bedrijfsscholen ander-zijds, waarvan verwacht wordt dat zij deze type personen kunnen leveren, is vereist voor de markt”, aldus Lex Hendriks in Milaan. En Prof. Eduardo Vendrell zei in Madrid het volgende: “De methode van een curriculumprofiel en zelfbeoordeling stellen universiteiten en bedrijfsscholen in staat tot het ontwikkelen van volwaardige e-leiderschapscur-sussen, die gevraagd worden door de industrie en binnen de markt”.

verschillende types e-leidinggevenden – "paarden voor cursussen": „Er zijn verschillende types e-leidinggevenden nodig voor een optimale ontwikkeling van ICT-gerelateerde diensten [...] De verscheidenheid aan toepassingsgebieden staat niet één uniforme aanpak toe” (Aarhus, Birgitte Hjelm Pavlsen). Een bedrijfsarchitect met een seniorfunctie binnen het Europese verzekeringswezen vertelde tijdens de event in München, dat e-leidinggevenden de basis-IT en strategie vanuit de bestuursverdieping moeten regelen: “Mijn visie van de e-leidinggevende is iemand die vertrouwd is met het regelmatig nemen van de lift van de bestuursverdieping naar de machinekamer en zich in beide omgevingen thuis voelt”.

e-leiderschap

24

Regionale clusterevents voor e-leiderschap in 2014

Henley - 100

Parijs - 160München - 140

Antwerpen - 100 Wroclaw - 100

Boedapest - 100

Sofia - 100Milaan - 100

Madrid - 150

Aarhus - 120

Het team presenteerde de richtlijnen en motiveringen

Topacademici in de praktijk lichtten hun participatie en gerelateerde activiteiten toe.

Lokale en regionale politici gebruikten de events bij het toelichten van hun beleid m.b.t. innovatievaardigheden

Sprekers uit de industrie presenteerden hun visies. Toonaangevende Europese associaties lichtten hun verwachtin-gen van en betrokkenheid bij het e-leiderschapsinitiatief toe

25

Regelen van het e-leiderschapsinitiatief

Innovaties, zoals de Europese richtlijnen met de e-leider-schapscurriculumprofielen vinden niet zonder onderbrekin-gen plaats. Eén bedrijfsschool besloot tot het opnieuw afdrukken van al zijn brochures om de vereiste veranderingen

te implementeren. Er zijn nieuwe programma's ontwikkeld in overeenstemming met e-leiderschapscriteria die eerdere formats en inhoud vervangen.

Deze nieuwe methode, die werd geïnitieerd door de Commis-sie en is gericht op het stimuleren van e-leiderschapsvaardig-heden, wordt nu gepland. De belangrijke Europese CIO-asso-ciaties EuroCIO (die tevens het initiatief neemt in de e-leiderschapscurriculumprofielen) en CIONET, werden

Het initiatief om vooruit te komen

Door invoering van de richtlijnen en ontwikkeling van curriculumprofielen zal een compleet systeem voor het genereren van curricula en aanbod• Markttransparantie opleveren: certificaten die worden uitgegeven voor een geslaagde programmauitvoering, bevatten een duidelijke set leerresultaten die begrijpelijk is voor iedere werkgever die op zoek is naar kandidaten met e-leiderschapsvaardigheden;• Een autonome innovatie op het gebied van doceren stimuleren: elke Europese onderwijsinstelling kan zijn eigen methode ontwikkeling in overeenstemming met e-leiderschapscurriculumprofiles binnen een werkge vergeverifieerd portfolio, aangepast en uitgebreid op advies van onderwijsaanbieders;• Inspelen op veranderingen binnen levenslange leertrajec- ten, door studenten die gerelateerde cursussen hebben gevolgd in staat te stellen tot het behalen van een erkende mastergraad of MBA voor het behalen van maximale leerresultaten.

e-leiderschap

26

EuroCIO juicht de participatie van DIGI-TALEUROPE, CIONET en PIN-SME bij het stimuleren van dit initiatief sterk toe. Cur-riculumprofielen zorgen voor de benodigde transparantie voor hoger en praktijkgericht onderwijs.

Peter HagedoornSecretaris-generaal , EuroCIO

Governance en dienstverlening Europees initiatief e-leiderschap

Governance

Uitvoering van het initiatief

Curriculumprofiel Eigenaarschap

EuroCIO, CIONETDIGITALEUROPE,

PIN-SME ...

EXIN, ASIIN, APMG,EQANIE ...

Academische partnersBEA: Henley Business School

ITTI: Technische univerisiteit MünchenISG: Universiteit Antwerpen,

TIAS Tilburg ...

DienstverleningBeheer van CP's

Creëren van nieuwe CP'sVerzorgen van kwaliteitsborging

voor ingediende programma's

samen met DIGITALEUROPE (de Europese associatie die de Europese ICT-industrie vertegenwoordigt) en PIN-SME (die het mkb in de ICT-sector vertegenwoordigt) uitgenodigd om lid te worden van de Raad van Toezicht van dit initiatief. Hetzelfde geldt voor EXIN, APMG International, ASIIN en EQANIE, dienstverleners die het onderhouden van het leiderschapscurriculumprofiel het opstellen van verdere

curricula en het verlenen van kwaliteitsgaranties voor ingediende programma's ondersteunen. Zij worden gesteund door een groep academische partners, zoals beschreven in het bovenstaande diagram.

Europese regio's ondernemen actieEconomische groei is afhankelijk van digitale innovatie en transformatie van bedrijven; dit vereist beter leiderschap. e-Leiderschapsvaardigheden stellen mensen in staat om personeel nieuwe bedrijfsmodellen te laten identificeren en ontwikkelen, waarbij een optimaal gebruik van ICT wordt gemaakt en waarde wordt toegevoegd aan de eigen organi-saties.

De Europese Commissie introduceerde de activiteit rondom e-leiderschap in 2012 ter ondersteuning van de Europese e-vaardighedenstrategie. Het initiatief op het gebied van e-leiderschap startte in 2013 en richtte zich op de behoeften van besluitvormers en professionele leidinggevenden bij grote ondernemingen binnen de digitale economie en beoogt het stimuleren van dit Europes beleidsinitiatief en het verster-ken van de samenwerking met belangrijke belanghebbenden bij het opstellen van beleid, de industrie en academische wereld alsmede andere verbanden. In 2014 werd daarop een aanvullend initiatief m.b.t. e-leidschapsvaardigheden voor mkb geïntroduceerd. Dit is gericht op mkb's en startende bedrijven.

In de tussenliggende periode zijn er concrete voorstellen ontwikkeld voor de Europese Commissie voor pan-Europese richtlijnen voor de ontwikkeling van e-leiderschapscurricu-

27

CIONET ondersteunt het initiatief van de commissie vanaf het begin voor onze leden die verantwoordelijke IT-functies vervullen binnen Europese organisaties als drijvende krachten achter innovatie en als e-leiding-gevenden.

Frits BussemakerPartner, CIONET

DIGITALEUROPE wil graag een bijdrage le-veren aan dit eenvoudige en op de industrie gerichte governance-ecosysteem, dat een effectieve stimulans inhoudt van de ont-wikkeling van e-leiderschapsprogramma's, kwaliteitsborging en erkenning.

Jonathan MurrayDirecteur, DIGITALEUROPE

EXIN ondersteunt het Europese e-lei-derschapsinitiatief volledig. Wij zien voor onze organisatie en onze experts een rol weggelegd in kwaliteitsborging voor het register van erkende curriculumprofieltoe-wijzingen en e-leiderschapskwaliteitslabels, en kunnen een bijdrage leveren bij het toewijzen van leerresultaten aan het e-competentiekader e-CF.

Mark RuijsendaalBusiness Line Manager voor de beoorde-lingsportfolio van EXIN, EXIN

Binnen de “derde golf van IT-gerelateerde concurrentie” kan APMG een bijdrage leveren aan het e-leiderschapsinitiatief door het bieden van strenge beoordelings- en erkenningsprocedures.

Richard PharroCEO, APMG International

De digitale agenda in Spanje heeft alle be-langhebbenden achter ambitieuze nationale doelstellingen geschaard. We hebben nu het voornemen om een sterke nationale coalitie op het gebied van e-leiderschap te ontwik-kelen, te beginnen met de recente nationale strategische overeenkomst met Telefonica, España Open Future.

Antonio Saravia Adjunct-directeur Digital Economy at Red.es, Ministerie van Industrie, Energie en Toerisme

Senior vertegenwoordigers van regeringen, de industrie, NGO's en academici binnen heel Europa tonen hun belang-stelling om hun krachten te bundelen en verdere actie te ondernemen om de Europese pool van digitaal talent en het aantal personen met e-leiderschapscompetenties te vergro-ten, zodat er één sterke digitale markt binnen Europa kan ontstaan. Gezamenlijk hebben zij deze oproep gedaan voor e-leiderschapscompetenties in Europa - toonaangevende belanghebbenden verklaren hun steun, waardoor hun inspanningen het potentieel van e-leiderschapsvaardigheden kunnen ontsluiten voor het stimuleren van groei en het creëren van banen en het vergroten van het innovatie- en concurrentievermogen van Europa.

Steun hen door het onderschrijven van deze oproep tot actie en het stimuleren van e-leiderschap!

OPROEP TOT ACTIE van belangrijkste belanghebbenden voor het stimuleren van e-leiderschap binnen Europa (www.leadership.2015.eu)

la, kwaliteitsborging en -labels, waarbij de nadruk lag op grote ondernemingen. Deze omvatten de definitie van e-leidschapsvaardigheden, zoals beschreven in de curricu-lumprofielen.

Deze methode maakt geavanceerde leerinhoud en -gebruik van het meest recente onderzoek mogelijk en doet volledig recht aan de autonomie en expertise van academici in hoger onderwijs. De methode voldoet daarnaast aan de markteisen t.a.v. kwalificatietransparantie en vormt een aanvulling op bestaande aanbiedingen van onderwijsinhoud. Als belangrijk-ste worden beschouwd het vergroten van de Europese pool voor digitaal talent, het waarborgen van een aanbod van de juiste kwaliteit en een bekwaamheid in het kwalificeren van Europese e-leidinggevenden.

Experts in heel Europa zijn het erover eens dat het Europese initiatief op het gebied van e-leiderschap op het juiste moment komt voor de belanghebbenden in de EU-lidstaten, voor het vergroten van hun inspanningen en hun krachten binnen het continent te bundelen, in 2015 en daarna.

In verscheidene landen hebben belanghebbenden reeds programma's ingevoerd voor het leveren van e-leiderschaps-competentie waarom de industrie vraagt, of plannen ze deze op korte termijn, zoals het geval is in Italië, Duitsland, Spanje, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Portugal, Letland, Malta, Litouwen, Kroatië, Bulgarije en Roemenië.

e-leiderschap

28

Het Europese e-leiderschapsinitiatief ontstaat op een geschikt moment voor het vergoten van inspanningen en het verenigen van krachten binnen het continent, in 2015 en daarna.

Nigel Payne Directeur projecten, internationaal, TechPartnership

De nieuwe e-leiderschapscurriculumrich-tlijnen van het Europese e-leiderschap-sinitiatief helpen ons bij het stellen van de juiste vragen m.b.t. bestaande hogere onderwijsprogramma's en bieden ondersteu-ning bij de lastige taak flexibel te kunnen inspelen op onderwijsprogramma's.

Gergana Passy Oprichter Digital National Alliance, Bulga-rije, digitaal kampioen Bulgarije

Duitse ondernemingen en Mittelstand hebben behoefte aan deskundig leiderschap voor het behoud van hun innovatieve voorsprong.

Erik Neumann EIT ICT Labs, ‘Software Campus’ initiatief vanuit Duitse overheid, industrie en acade-mische wereld

E-LEADER

ENTREPRENEUR

DIGITALENTREPRENEUR

MANAGER

LEADER

Beleidsmatige aanbevelin-genDe volgende aanbevelingen worden voorgesteld om te waarborgen dat Europa beschikt over voldoende e-leider-schapsvaardigheden in de nabije toekomst. Het is een taak voor de belanghebbenden om deze aanbevelingen binnen de industrie en academische wereld uit te voeren, alsmede door de overheden op landelijk niveau en door de instellingen van de Europese Unie. De aanbevelingen als geheel omvatten een uitgebreid stappenplan om actie te ondernemen op e-leider-schapsvaardigheden op alle niveaus binnen de EU.

Aanbeveling 1 – Brede toepassing: Stimuleer inzicht in e-leiderschap en een brede toepassing van de richtlijnen

De vraag naar ICT-medewerkers blijft het aanbod overtreffen; de meest recente schattingen geven aan dat dit hiaat jaarlijks met 3% zal blijven groeien. De disbalans tussen de huidige beschikbare vaardigheden en de behoefte vanuit de arbeids-markten heeft betrekking op alle Europese lidstaten. De meest conservatieve aannames gaan uit van naar schatting 19.000 vacatures op het gebied van e-leiderschap. Er zijn richtlijnen en kwaliteitslabels op het gebied van e-leider-schapscurricula ontwikkeld om dit hiaat te dichten.

29

Internet van dingen

Social media

Mobiel

Big Data

Cloud Computing

E-leiderschap voor digitale

transformatie van Europese indus-trie en onderne-

mingen

Governance E-leiderschap Vaardighedenkaders en certi�cering

Nieuwe E-leiderschap-strainingsformaten en

programma’s

Beleidsmatige actie en monitoring

Governance (3)

Ondersteuning governance (4)

Certi�cering (2)

E-CF-vergroting (7)

Verscheidenheid (9)

Acceptatie (1)

MOOC’s (6)

Leiders mkb (8)

MS-acties (5)

Monitoring (10)

Stimuleer een breed gebruik van de richtlijnen voor e-leider-schapscurricula in lidstatenBreng curriculumprofielen op Europees niveau in overeen-stemming met het ontwikkelen van gevraagde vaardigheden door het waarborgen van effectieve feedback van werkne-mers en alumni.Werk samen met associaties op Europees en nationaal niveau om een continue optimalisatie te waarborgen.Ondersteun de belangrijkste belanghebbenden waaronder de EIT, toonaangevende bedrijfsscholen en technische universi-teiten, organisaties van werknemers en werkgevers en ondernemingsraden en vakbonden.Breid koppelingen uit naar Bolognaprocessen en stimuleer implementatie binnen andere multidisciplinaire sectoren.

De eSkills Malta Foundation stimuleert de Europese e-leiderschapscurriculumprofielen en beveelt deze aan de hogere onderwijsin-stellingen van Malta aan.

Matthew Gatt eSkills Malta Foundation

e-leiderschap

30

Aanbeveling 2 – Certificatie: Stimuleer geschikte certificeringsstructuren voor docu-mentatie en transparantie van e-leiderschaps-vaardigheden.

Werkgevers in heel Europa zijn op zoek naar personen die in staat zijn e-leiderschap uit te dragen binnen hun organisaties, en innovatieve portfolio's op gang kunnen brengen, die steeds nieuwe mogelijkheden van informatie- en communi-catietechnologieën kunnen benutten en waarde kunnen genereren vanuit een concurrentiepositie. Standaardtechnie-ken voor het onderzoeken en classificeren van de relevante competentie vereisen opleidingstijd. Transparante, vergelijk-bare certificeringsinstrumenten kunnen bijdragen aan het versnellen van beoordelingen.

Realiseer en propageer optimale praktijken in de certificatie van e-leiderschapsvaardigheden. Besteed veel aandacht aan de geldigheid, kwaliteit en transparantie van certificaten. Garandeer dat werkgevers uitgevers van certificaten kunnen vertrouwen en snel en eenvoudig inhoud kunnen vergelijken. Stel algemene certificeringsprincipes op binnen de EU.Stel leerlingen in staat om voort te bouwen op eerdere levenslange leercertificatie.Bied tools en mechanismen om een coherente afstemming met profielen voor e-leiderschapscurricula te garanderen.

Aanbeveling 3 – Bestuur: Moedig belanghebben-den aan om bestuur te organiseren voor ontwikkeling van e-leiderschap, kwaliteitsbeoor-delingen en erkenning

Initiatieven die door werkgevers zijn genomen, zoals de European association of chief information officers, EuroCIO, hebben een stimulans gegeven aan goede bestuursstructuren voor een programma van onderwijsaanbiedingen. Sommige van deze structuren zijn relevant voor het stimuleren van e-leiderschapsvaardigheden op basis van de voorstellingen voor Europese richtlijnen en het kwaliteitslabel. De vergro-tingsvereisten zijn in kaart gebracht en het prototype internetgerelateerde ondersteuning is beoordeeld. Andere organisaties hebben hun belangstelling getoond in bestuurlij-ke rollen voor de ontwikkeling van e-leiderschapsvaardighe-den.

Moedig de dialoog aan met toonaangevende Europese associaties en andere belangrijke belanghebbenden, die in de loop van de tijd kunnen fungeren als eerste leiderschap van een kerngroep.Verkrijg vereisten en bereidwilligheid van belanghebbenden voor actieve en efficiënte bestuurlijke rollen.Identificeer en profiteer van optimale praktijken in bestuurlij-ke structuren en processen. Stel een geschikt bestuurlijk model voor opleidings- en trainingsaanbod op het gebied van e-leiderschap voor.

De Pasc@line Association werkt voortaan samen met CIGREF en andere belangrijke spelers binnen Frankrijk, met als doel het begrip van het belang van e-leiderschaps-vaardigheden te verspreiden. Alle partners zijn het erover eens dat de methode dynamisch moet zijn: de vaardigheden voor het beheren van een digitale transformatie vormen geen doel op zich, maar reis waarbij innovatieve bedrijven worden behoed om Schumpeter‘s creatieve destructie te ondergaan.

Christian Colmant Adjunct-chef Pas@line Association

31

Aanbeveling 4 – Online aanwezigheid: Onder-steun het opzetten van online diensten voor de ontwikkeling van e-leiderschapsvaardigheden, voor leerlingen en voor onderwijs- en trainings-instellingen.

Er is weinig online ondersteuning beschikbaar om kandidaten te helpen bij het verder identificeren van vaardighedenont-wikkeling, waardoor ze beter zouden kunnen voldoen aan de bestaande vraag. Er bestaat een uitstekende website die het Europese e-Competence kader stimuleert. Een dergelijke ondersteuning is niet beschikbaar voor e-leiderschapsvaar-digheden. Informatie over e-leiderschap dient gericht te worden aangeboden en buiten markten te worden gehouden die zich bezighouden met compleet andere vaardigheden.

Identificeer samen met belanghebbenden om het aanmaken van een ontwikkelportal voor e-leiderschapsvaardigheden op Europees niveau te ondersteunen.Maak gebruik / navolging mogelijk van prototypes ontwikkeld als reactie op het huidige initiatief voor nieuwe curricula op het gebied van e-leiderschap van de portal-inhoud, gebrui-kersdialoog en algemene functionaliteit.Neem academische bijdragen en getuigenissen online op.Ondersteun de inspanningen van belanghebbenden om aanwezigheid te genereren in toonaangevende online academische en wetenschappelijke tijdschriften.

Aanbeveling 5 – EU-lidstaten: Versterk de sa-menwerking en profiteer van initiatieven en optimale werkwijzen van lidstaten

Regionale clusterevents hebben aangetoond dat bewustzijn van eisen t.a.v. e-leiderschapsvaardigheden niet gelijkmatig over Europa verdeeld is. Binnen Europa bestaan in dat opzicht grote verschillen. Publicaties door grote adviesbu-reaus over de noodzaak tot een beter leiderschap op be-drijfsniveau hebben geresulteerd in wereldwijde activiteiten gericht op het profiteren van innovatiemogelijkheden binnen de ICT. Gelet op de huidige snelheid waarin ontwikkelingen zich voltrekken, bestaat er een behoefte tot het continu volgen van acties op landelijk of regionaal niveau, om te voldoen aan de eisen en vraag op het gebied van e-leider-schapsvaardigheden, waarbij opkomende tekorten, hiaten en discrepanties worden aangepakt.

Moedig actie door nationale overheden van de lidstaten, belanghebbenden en associaties aan.Volg en benchmark acties door de lidstaten op basis van wereldwijde belangrijke prestatie-indicatoren en overweeg de integratie met bestaande benchmarking/scoreborden.Ondersteun de uitwisseling van beleidsinitiatieven van lidstaten en spreiding van optimale werkpraktijken. Versterk het actuele beleidsinitiatief voor het creëren van een ambitieuzere methode voor de ontwikkeling van van e-leiderschapsvaardigheden binnen Europa, gericht op innovatie.Integreer e-leiderschapsvaardigheden binnen ondernemer-schapsprogramma's en organen ter ondersteuning van innovatie. Overweeg het oprichten van stichtingen voor e-leiderschapsvaardigheden in een vroeg stadium van onderwijs.Garandeer dat er openbare financieringssystemen beschik-baar zijn voor e-leiderschapsonderwijs en -trainingsprogram-ma's.

De nationale coaliteit op het gebied van e-vaardigheden van Letland ondersteunt het e-leiderschapsinitatief van de EU volledig: een CIO moet de basis leggen voor digitale transformatie.

Arnis DaugulisOnder-staatssecretaris (ICT- & E-overheid) voor het Ministerie van milieubescherming en regionale ontwikkeling van de Republiek Letland.

e-leiderschap

32

Aanbeveling 6 – MOOC's: Stimuleer optimale werkwijzen in een samengesteld aanbod van e-leiderschapsprogramma's

In de huidige onderwijsmethodes van e-leiderschapsvaardig-heden domineren traditionele onderwijstechnieken de meeste effectieve programma's. Medio 2013 bestonden er slechts 21 programma's gericht op de ontwikkeling van e-leidinggevenden in Europa, een aanbod dat moet worden vergroot om aan de vraag tegemoet te komen. Een uitge-breid aanbod dient gebruik te maken van nieuwe lesmetho-des om kosten voor studenten en werkgevers tot een minimum te beperken.

Identificeer optimale werkwijzen in een gecombineerde een gecombineerde modus van lesstrategieën buiten het gebied van e-leiderschap.Integreer optimale werkwijzen voor de ontwikkeling van een gecombineerd aanbod van e-leiderschapsprogramma's - neem webinars op overweeg het gebruik van kleine MOOC's voor marketingdoeleinden.Stimuleer de ontwikkeling van e-leiderschapsprogramma's: handhaaf netwerkwaarde voor belanghebbenden, bijv. door het aanbieden van geïntegreerde kortstondige zomerverblij-ven; focus / minimaliseer de tijd van onderwijspersoneel; lever een overeenkomstige reeks leerresultaten op het gebied van e-leiderschap, met inbegrip van leerresultaten die individueel onderwijs vereisen en maak gedurende een programma een maximum aan continu actief leiderschap mogelijk.

Aanbeveling 7 – e-CF: Zorg voor een verdere verrijking van het Europese e-Competence kader

De aanvaarding van het Europese e-Competence kader in ondernemingen en openbare organisaties in heel Europa groeit snel. De mogelijkheid is aanwezig om inhoud en tools binnen gespecialiseerde gebieden van e-vaardigheden, zoals e-leiderschap, te vergroten. Door zich aan te sluiten op het kader, ontstaat er toegevoegde waarde bij de uitvoering van persoonlijke beslissingen en een gemotiveerde benadering van human resources planning.

Blijf standaard gebruik maken van het Europese e-Competen-ce kader (e-CF) voor alle e-leiderschapscurriculumprofielen.Stimuleer het samenspel van verschillende gerelateerde nationale en bedrijfscompetentiekaders op het gebied van e-leiderschap en e-vaardigheden.Volg de ontwikkeling in inzichten in e-leiderschapsvaardigne-den en houd rekening met de wijze waarop nieuwe vereiste e-leiderschapsvaardigheden worden geïntegreerd in de toekomstige versie van de e-CF.

Aanbeveling 8 – e-leidinggevenden mkb: Breid het concept van e-leiderschap uit voor het mkb, advisering, ondernemerschapsactiviteiten en zelfstandigheid

De hier gerapporteerde activiteiten betreffen het stimuleren van e-leiderschapsvaardigheden binnen grote ondernemin-gen. Belanghebbenden hebben duidelijk gemaakt dat eisen voor verbetering van e-leiderschap binnen kleine organisatie prioriteit moeten hebben. Het opleiden voor ondernemer-schap staat reeds hoog op de agenda in de meeste EU-lidsta-ten, die een verscheidenheid aan programma's en activiteiten hebben ingevoerd. Hier spelen e-leiderschapsvaardigheden een cruciale rol. Het Commission’s Entrepreneurship 2020 Action Plan (COM (2012) 795 definitief) bevat een verwijzing naar e-leiderschapsvaardigheden.

Wij bevelen de Commissie aan om de focus van het initiatief te vergroten om e-leiderschap te stimuleren voor Europese succesvolle middelgrote en kleine onderne-mingen.

Sebastiano ToffalettiSecretaris-generaal, PIN-SME

33

Blijf bewustzijn genereren en stimuleer e-leiderschapsvaar-digheden door belanghebbenden door te profiteren van de e-Skills for Jobs campagne (2015-2016)Stem het Entrepreneurship 2020 Action Plan af op de ont- wikkelingen van het initiatief op het gebied van e-leiderschapStimuleer e-leiderschapsvaardigheden binnen een groot aantal verschillende bedrijven en sectoren en zorg ervoor dat pre-universitair studenten de mogelijkheid van ondernemer-schapservaring wordt geboden.Pas het EC/OECD oriënterend kader toe op ondernemings-scholen en beroepsonderwijs.

Aanbeveling 9 – Verscheidenheid aan vaardighe-den: Houd de dialoog met belanghebbenden gaande om reacties aan de aanbodzijde te stimuleren op de verscheidenheid aan vereiste e-leiderschapsvaardigheden binnen de economie

Het onderzoek naar e-leiderschap vormt een relatief nieuwe discipline, en hoewel er een breed inzicht bestaat onder belanghebbenden in de belangrijkste functies van de vaardighedensets, zullen de vaardigheden variëren afhanke-lijk van vereisten vanuit de economie. Daarnaast bestaat er een behoefte aan zorgvuldigere en gedeelde definities en beoordelingsmaatstaven op het gebied van e-leiderschaps-vaardigheden en competenties, om aan te geven welke soort e-leidinggevenden in verband worden gebracht met specifie-ke soorten bedrijfsmatige en sociale waardecreatie. Inspan-ningen voor het ontwikkeling van curricula en e-leiderschap moeten relevant zijn en het volgen van vraag en aanbod van e-leiderschapsvaardigheden moet worden verbeterd – in overeenstemming met sectorspecifieke vereisten.

Onderzoek daarnaast het verband tussen e-leiderschapsvaar-digheden en innovatievermogen, alsmede de identificatie van types e-leiderschap en afstemming van effectiviteit en innovatie-instellingen – bedrijfsmatig, mkb, ondernemer-schap.Volg het gebruik van e-leiderschapsvaardigheden en zorg voor een verdere verbetering van beoordelingsmaatstaven-voor e-leiderschapsvaardigheden.Blijf samenwerken met industrie, onderwijs-, trainings- en certificeringsinstellingen, de academische wereld, de CEN Workshop on ICT skills, Eurostat, de nationale statistische bureaus, nationale arbeidsbureaus, vertegenwoordigers in de uitzendbranche op nationaal en Europees niveau, leidingge-venden op C-niveau en digitale ondernemers.

Aanbeveling 10 – Volgen van hiaten: Uitvoeren en spreiden van krachtige schattingen van vraag en aanbod

De huidige kwantitatieve gegevens en statistieken m.b.t. identificatie en anticiperen op tekorten, hiaten en discrepan-ties zijn onzorgvuldig voor het creëren van inzicht in vraag en aanbod m.b.t. e-leiderschapsvaardigheden. Er bestaan weinig relevante gegevenssets op basis van bestaande bronnen en deze zijn slecht op elkaar afgestemd. Het gebrek aan gegevens beperkt in hoge mate de acties van brede groepen belanghebbenden. Nieuwe en betere gegevens zouden ondersteuning kunnen bieden bij het definiëren van prioriteiten en het meten van progressie.

Identificeer nieuwe gegevensbronnen voor informatie over vraag en aanbod van e-leiderschapsvaardigheden voor het verrichten van een uitgebreid volg- en projectiesysteem.Zorg dat definities van e-leiderschap worden aangepast aan nieuwe bedrijfsmatige en technologische ontwikkelingen en houd vast aan het beleid (gerelateerd aan innovatie en groei).Analyseer relevante Eurostat-gegevens (projecttrends, zorg voor homogene gegevens binnen EU).Coördineer activiteiten binnen Europa en spreid vraagtrends voor het activeren van relevante beleidsreacties en een geschikt aanbod door universiteiten en bedrijfsscholen.Voorzie de Europese industrie tijdig van relevante informatie over e-leiderschapscursussen die op universiteiten en bedrijfsscholen worden geïnitieerd.

De Expert Group on Future Skills Needs- Ier-land heeft een belangrijke behoefte tot actie geïdentificeerd voor het creëren van profes-sionele leiderschapsvaardigheden, voor het stimuleren van een vergrote innovatie en bedrijfswaarde op basis van ICT-toepassing binnen ondernemingen.

Gerard WalkerExpert Group on Future Skills Needs- Ier-land, Department of Jobs, Enterprise and Innovation, Ierland

De gerealiseerde resultaten zouden niet in staat zijn geweest zonder de genereuze participatie van meer dan 1500 experts en nationale belanghebbenden in alle EU-lidstaten, die het werk ondersteunden gedurende de service-overeenkomst, reageerden op online enquêtes en interviews en de georgani-seerde events bijwoonden.

Wij zijn dankbaar voor de ondersteuning en bijdragen van de leden van de stuurgroep: Nils Fonstad (MIT), Diem Ho (IBM), Markku Makkula (president Committee of the Regions), Silvia Leal (IE Business School), Anders Flodström (EIT ICT Labs), Alfonso Fuggetta (Cefriel) en Joe Peppard (ESMT).

We willen onze bijzondere erkentelijkheid betuigen aan Peter Hagedoorn, Paul Costelloe, Birgit Hanny, Lex Hendriks, Sharm Manwani, Jette Lundin, Marianne Mikkelsen en Steven de Haes, nationale correspondenten in elke EU-lidstaat van ons European Information Society Research (ENIR) netwerk, de 300 experts en deelnemers aan de European e-Skills 2014 conferentie, die plaatsvond in Brussel op 2 - 3 december 2014, en in het bijzonder aan de sprekers, panelleden en rondetafe-lexperts voor hun bijdragen aan de reeks events in heel Europe.

ErkenningenDeze service-overeenkomst werd in opdracht gegeven door de Europese Commissie DG Internal Market, de industrie, ondernemerschap en mkb's. André Richier, hoofdadministra-teur, Unit Key Enabling Technologies and Digital Economy, was tijdens het hele onderzoek onze contactpersoon.

Topbedrijfsscholen, belangrijke associaties, specialisten in curricula-ontwikkeling en kwaliteitsborging in het hoger onderwijs leverden rechtstreeks bijdragen aan de werkzaam-heden die voor deze service-overeenkomst werden verricht. We willen onze bijzondere erkentelijkheid betuigen voor de ondersteuning van de Henley bedrijfsschool, technische universiteit München, Management School Antwerpen, Tias Tilburg, New Bulgarian University, universiteit van St. Gallen, EuroCIO, EXIN, ASIIN, it-vest, IDC, CIONET, PIN SME, ESI Center Eastern Europe, Fondazione Politecnico di Milano, DIGITALEUROPE, CEPIS, European e-Skills Association, IDC, IVI, ECWT alsmede de lokale hosts van regionale clustereven-ts in Bulgarije, het Verenigd Koninkrijk, Spanje, België, Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen, Hongarije en Denemarken.

e-leiderschap

34

Meer informatie

Europese CommissieDirectoraat-generaal interne markt, industrie, ondernemerschap en mkb Unit H/3 "Cruciale ontsluitende technologieën en digitale economie"1040 Brussel, BelgiëE-mail: grow-h3@ec.europa.euwww.eskills-guide.eu

e-leiderschap binnen Europa