ARCHIEF HEIDEBLOEMPJE ESSENWIM BESTERSSINT-ANTONIUSSTRAAT 82910 ESSENtel. : 03/667.11.49e-mail: Wim_Besters@hotmail.com of rudi.smout@skynet.be

WERKBESTAND STUDENTENBOND

‘LEVEN IS STREVEN’ (en daarna) ‘MET GOD VOOR VOLK EN TAAL’

OOSTMALLE-WESTMALLE- RIJKEVORSEL-VLIMMEREN

KSA OOSTMALLE – KSJ WESTMALLEONTSTAAN KSA RIJKEVORSEL

SAMENGESTELD DOOR: Rudi SmoutLAATSTE BIJWERKING: 03/03/2003

1

INHOUDSTABEL

INHOUDSTABEL 2VOORWOORD 31. CHRONOLOGISCH OVERZICHT STUDENTENBOND 42. VELE, NIET GEDATEERDE VERSLAGEN STUDENTENBOND 123. REMI STERKENS, VOORZITTER BOND EN GEWESTBOND 164. EINDE STUDENTENBOND – START KSA 1940-1941 185. KOPIES VERSLAGBOEK STUDENTENBOND OOSTMALLE- RIJKEVORSEL

EN KSA OOSTMALLE 25/04-1941-16/04/1942 216. 50 JAAR KSA-KSJ IN OOST- EN WESTMALLE (1941-1991) 317. KSA RIJKEVORSEL 608. CONTACT MET HEEMKUNDIGE KRING OOSTMALLE 609. CONTACT MET HEEMKUNDIGE KRING RIJKEVORSEL 6410. BRONNEN 6411. OVERZICHT WERKBESTANDEN STICHTING 100 JAAR HEIDEBLOEMPJE ESSEN 65

VOORWOORD

2

Door op zoek te gaan naar informatie over onze eigen beweging, studentenbond-KSA-KSJ Heidebloempje Essen, hebben we ook heel wat gegevens bekomen van bonden uit de streek. Vooral informatie omtrent de periode van de studentenbond en de overgang naar KSA.

Na de publicatie van het boek “100 jaar Heidebloempje Essen 1897-1997” en de “Aanvulling 2002” hebben we nu de tijd gevonden om onze informatie over de andere bonden en het gewest in een soort van werkbestand te gieten. We hebben getracht om zoveel mogelijk gegevens per bond of van het gewest samen te brengen. Naar aanleiding van ons artikel in het decembernummer 2003 van het tijdschrift Gisteren hebben we al onze werkbestanden én onze afbeeldingen op onze website www.heidebloempje.be geplaatst.

Onze hoop is dat andere mensen van deze gegevens zullen gebruik maken om aan een eigen bondsgeschiedenis te beginnen, om bepaalde zaken beter te kunnen plaatsen in de gemeente of een groter geheel, …. Het blijven natuurlijk wel werkbestanden. Dit wil bijvoorbeeld zeggen dat de informatie zeker niet volledig zal zijn en dat typfouten onvermijdelijk zijn. Daarom is ook teruggaan naar de originele bronnen een noodzaak. Grote voordelen van zo’n werkbestand zijn dan weer dat je de gegevens aan zoveel mogelijk mensen kan doormailen, en dat je informatie kan bijvoegen, veranderen, plakken, kopiëren, … We gaan er wel vanuit dat als je gegevens gebruikt je wel de bron vermeldt (dat hebben wij ook betracht).

De stichting 100 jaar Heidebloempje Essen hoopt dat al haar werk niet tevergeefs is geweest.

Voor eventuele opmerkingen, vragen, suggesties kan je steeds contact opnemen met:

Rudi SmoutCatharina Beersmansstraat 392018 Antwerpentel. 03/248.18.67e-mail: rudi.smout@skynet.be

1. CHRONOLOGISCH OVERZICHT STUDENTENBOND

3

KERSTVAKANTIE 1907-1908Oostmalle. Over Vlaamsche Komponisten door E.H. R. De Winter.

De Student, Paschen 1908, 28e jg. nr.2

PAASVAKANTIE 1908

ZOMERVAKANTIE 1908Oostmalle. over het doel der studentenbeweging, over Kollewijnstelsel, over de evolutieleer, over Duitsche letterkunde; letterkundige lezingen.

De Student, Kerstmis 1908-1909, 29e jg. nr.1 p.27

KERSTVAKANTIE 1908-1909Oostmalle. Mededeelingen van den gouwbond, voordrachten over evolutieleer door E.H. De Winter, over plantenkunde door H. L. Van Nueten; novelle, verzen, liederen, enz. De Student, Paschen 1909, 29e jg. nr.2 p.77-78

PAASVAKANTIE 1909Oostmalle: Mededelingen van den gouwbond; voordrachten over de reden der Benyalis (?) door E.H. J. Eelen; over Handelsbewerkingen door H. A. Daens; letterkundige werken, liederen, enz. De Student, Half-Oogstverlof 1909, 29e jg. nr.3 p.131

ZOMERVAKANTIE 1909

KERSTVAKANTIE 1909-1910Oostmalle: Won veel nieuwe leden bij, voornamelijk uit Rijkevorsel. Besprekingen over zaken van bestuurlijke aard. Voordracht over het Oud-Vlaamsche lied door Z.E.H. E. Peters. Onder het groot verlof zal de kring 3 avondfeesten geven. De Student, Paaschverlof 1910, 30e jg. nr.2 p.85

PAASVAKANTIE 1910Rijkevorsel; De jonge toondichter Th. Peeters sprak over P. Benoit, E.H. Fl. Janssen over sociale werken, L. Van Nueten over Evolutie, Al. Van Roey over het 'Doel van den studentenbond'. Verzen. Liederen." De Student, Half-Oogstverlof 1910, 30e jg. nr.3 p.132

ZOMERVAKANTIE 1910

KERSTVAKANTIE 1910-1911Rijkevorsel. - Vele leden aanwezig. Voorzitter M. Fr. Spaey over de Vl. schilders, M. Al. Van Roey over Vl. plicht. M.J. Wyders las een verhaal over den Boerenkrijg. M. Aug. Sterkens bewijst de noodzakelijkheid van der godsdienst in het onderwijs. De Student, Paaschverlof 1911, 31e jg. nr.2 p.76

PAASVAKANTIE 1911Oostmalle. H. Van Roey A. over verheffing van 't Vlaamsche volk. H. Fransen K. over Sociale Vlaamsche beweging. H. Sterkens J. over 't lied in 't onderwijs. H. Leys J. over den godsdienstzin der Grieksche spelen - Verzen - liederen - voordrachten." De Student, Half-Oogstverlof 1911, 31e jg. nr.3 p.127

ZOMERVAKANTIE 1911

4

KERSTVAKANTIE 1911-1912Oostmalle. De Studentenbond 'Leven is streven' heeft om bizondere redenen geen Kerstmis-vergaderingen gehouden. De Student, Half-Oogstverlof 1912, 32e jg. nr.3 p.148

PAASVAKANTIE 1920Gewestvergadering streek Hoogstraten paasvakantie 1920. foto: deze foto zit in ons archief, bekomen van de heer Wagemans, foutief gedateerd 1922 (zie foto + onderschrift in Ons Volk Ontwaakt 15/05/1920)Gewestelijke studentenkring Noorder-Kempen 1922" (moet zijn 1920)deze tekst stond gedrukt op een foto van Maurits Bilcke (Hoogstraten). De foto kwam in handen van Frans Wagemans (Hoogstraten - nu Kessel-lo).er staat 1 vlag op : het vaandel van Zoo Woord Zoo Daad Hoogstraten (Zoo Woord Zoo kan je lezen met het vergrootglas)65 aanwezigen, waarvan Frans Wagemans volgende personen kon benoemen :vermelde datum door Frans Wagemans 1922 is foutief: moet zijn 1920.tekst: "Gewestelijk Studentenverbond Hoogstraten, Ryckevorsel, Brecht en omliggende. Deze foto bewijst wel dat in de Studentenorganisatie de gewestelijke bonden een goede schakel uitmaken tusschen den provincialen gouwbond en de plaatselijke kring." Ons Volk Ontwaakt, 15/05/1920, 6e jg. nr.20 p.260

Foto Gewestvergadering Noorder-Kempen paasvakantie 1920. 2e rij onderaan (8 personen):

- 4e van links: Vic Leyten (Hoogstraten) (1)- 5e van links: Flor Mercelis (Hoogstraten) (2)- 7e van links: Fernand Bilcke (Hoogstraten) (3)- 8e van links: Achille Sterkens (Rijkevorsel) (4)

3e rij onderaan (zittend, 6 personen) - 2e van links: Jozef De Clerck (Wortel) (5)- 3e van links: Georges Brosens (Hoogstraten) (6)- 4e van links: Remi Sterkens (Rijkevorsel) (16)

4e rij onderaan (14 personen)- 4e van links: Jaak Snels (Wortel) (7)- 5e van links: Verheyen? (Hoogstraten) (18)- 6e van links: Emiel Janssens? (Rijkevorsel) (8)- 7e van links: Jos Mercelis (Hoogstraten) (9)

5e rij onderaan - 3e van links: Paul Bilcke (Hoogstraten) (11)- helemaal rechts-onder: Louis Mercelis (Hoogstraten) (10)

rij voor de vlag:- persoon links van de man met de kepie: August Horsten (Wortel) (14)- persoon met de kepie (soldatenuniform en snor): Gaston Bremans (Hoogstraten) (15)

Bovenste rij:- persoon rechts van de vlag: Fleerackers? (Oostmalle) (13)- persoon helemaal rechts: Jos Michielsen (Hoogstraten) (12)

17 was in potlood geschreven, maar uitgegomd: zat op 2e rij tussen 2 en 3: Frans Mollekens? (Hoogstraten)archief Frans Wagemans

ZOMERVAKANTIE 1920Westmalle en Omstreken “Leven is Streven”. Daar werd gespeeld in de vier dorpen; 600 frank afgelegd voor goede werken, de rest voorbehouden om ’t aankoopen van een vlagge. Jos. Van Roy sprak over “Karaktervorming”. Jules Schrijvers over “De redenen die wij hebben om Vlaanderen te beminnen”. E.H. G. Mol sprak over “De Noodzakelijkheid over een welverzorgde Nederlandsche uitspraak”. Frans Janssens droeg een gedicht voor.

De Student – September-nummer 1920 – 36e jaargang – nr.1 p.60Noot Rudi Smout: De bond heette toen blijkbaar Leven is Streven. Misschien werd de naam gewijzigd in Met God voor Volk en Taal door de aanschaf van een nieuwe vlag. De leuze “Leven is Streven” werd ook gebruikt voor de gewestbond Klein-Brabant en ook door sommige bonden van dat gewest zoals Puurs en Niel. Heeft dat

5

ook meegespeeld in de wijzing van de leuze voor de bond van Oostmalle-Rijkevorsel? Het is blijkbaar niet zo dat er een (deel)gemeente bijkwam, want men spreekt van de vier dorpen (Oost- en Westmalle, Rijkevorsel en Vlimmeren vermoed ik)

KERSTVAKANTIE 1920-1921Oostmalle Leven is Streven. Remi Sterkens: “Terugblik op de naoorlogsche werking van de Studentenbeweging”. – Hendrick over “Opvoedkunde”. – Pater De Clerck: “Missieactie”. – E.H. G. Mol: “Wezen en oorzaken der Sociale Quaestie”. – A. Celen: “Guido Gezelle”.

De Student – Paasch-nummer 1921 – 36e jaargang – nr.3 p.99

PAASVAKANTIE 1921GEWESTDAG RIJKEVORSEL 1921. - zeer bloeiende, waarschijnlijk in 1920 te Hoogstraten en 1921 te Rijkevorsel. AMVS

ZOMERVAKANTIE 1921Toneel 'Ambiorix' door studentenbond Rijkevorsel zomervakantie 1921. - foto : leden bond?- tekst: "De studentengilde Met God voor Volk en Taal, van Rijckevorsel, die tijdens het groot verlof grooten naam maakte met de opvoering van Ambiorix". Ons Volk Ontwaakt, 24/11/1921, 7e jg. nr. 48 p.64- zie elders: programma met spelers, maar Verboven situeert deze toneelavond in 1932

2 vergaderingen en toneel ‘Ambiorix’ zomervakantie 19??Datum: zomervakantie 1921, bevestigd door foto en onderschrift in Ons Volk Ontwaakt 24/11/1921Studentenbond: Ryckevorsel, Westmalle, Oostmalle en Vlimmeren‘Voor God, met Volk en Taal’Verslag onzer werking gedurende het groot verlof.- Het verlof werd grotendeels ingenomen door de opvoering van het drama ‘Ambiorix’ en de klucht ‘De Zaak der Misdaad’.- Enkel werden 2 vergaderingen belegd: de 1e waarin de opvoering der hiervermelde stukken moest geregeld worden; de 2e die aanleiding af tot herkiezing van ’t bestuur: nochtans gaf makker Jos Van Rooy een verhandeling over ‘De Vlaamsche Schilders’ en Jan Nouens? een voordracht.- Al werden weinige vergaderingen gesloten toch mogen wij fier zijn over den bijval dien wij door onze opvoeringen genoten hebben. De schrijver:

Schrijvers AMVS

KERSTVAKANTIE 1921-1922Rijkevorsel, Westmalle, Oostmalle, Vlimmeren‘Met God voor Volk en Taal’Kort verslagKerstmisverlof 1921-1922Een vergadering werd belegd; verschillende sprekers traden op. Vervolgens werd er overgegaan tot het nemen van eener lidkaar van het ‘Kath. Vl. Studentenverbond’. Eindelijk de kwestie besproken over het stichten of niet van een collegebond waarvan de beslissing met ‘Paaschverlof zal genomen worden.

De SchrijverSchrijvers

AMVS

PAASVAKANTIE 1922Vergadering, vlaggewijding, gewestvergadering en stichting collegebond paasvakantie 1922Datum: niet vermeld: stichten van collegebond: “…waarvan de beslissing met ’t Paaschverlof zal genomen worden” (verslag vergadering kerstvakantie 1921-1922), bevestigd door artikel in De Blauwvoet

6

Verslag der werking onder het Paaschverlof van den bond ‘Oostmalle’ ‘Met God voor Volk en Taal’- Het Paaschverlof was zeer druk voor onzen bond.- Eerst moest de vlaggewijding plaats grijpen op 2e Paaschdag na de Hoogmis, waaronder sermoen voor de studenten: om dit feest zooveel mogelijk op te luisteren werd tevens de 1e vergadering gehouden van de gewestbond ‘Hoogstraten’ waarop wij hadden volgende sprekers:

- 1° E.H. Brusseleers over ‘Nut der gewestbonden’- 2° H. Jespers over de ‘Lagere scholen in Vlaanderen’

Onze Vl. Beweging is nog geen volksbeweging: om daartoe te geraken moeten wij ze aantasten in hare wortelen die zijn onze lagere scholen in Vlaanderen.

- 3° H. ? Sterkens met een lezing over Kempenland. Zijn steunpunt was ‘Hoe beter Vlaming hoe beter Kempenaar hoe beter Vlaming’

- 4° E.H. Brosens. Vlaanderen moet verrijzen: doch, opdat het kunnen verrijzen moet het eerst sterven, d.i. wij studenten moeten versterven in den figuurlijken zin, wij moeten arbeiden in stilte.

- ’s Avonds een optreden van Koos Mol, Hollandschen komieker.

- Ten tweede het stichten van een collegebond, d.i. bij ons, niet een bond in het college, maar wel een bond van collegestudenten om de kleineren beter op te leiden: deze bond heeft zijn werking begonnen.

- Bijgevolg, al hadden wij maar een vergadering kunnen houden, toch mogen wij fier zijn over het werk onder het verlof geleverd.

- Nopens de werkzaamheden in die eene vergadering mogen wij aanstippen:- 1° E.H. Voorzitter: ‘Wat moet bij ons het doel van een collegebond wezen’- 2° door H. J. Van Rooy een praktische uiteenzetting over het ‘Denkend handelen der Dieren’: dank aan

de talrijke voorbeelden die hij ons aanstipte viel dit werk bijzonder in den smaak der kleinen.- Na menig andere werken werd ten slotte overgegaan tot het stichten van een collegebond.- Een omhaling voor de Russischen? Studenten bracht 6,25 fr. op.- In een woord wij mogen fier zijn over den bloei en de werking van onzen bond.

De schrijver Schrijvers AMVS

GEWESTDAG RIJKEVORSEL 17/04/1922. - ter gelegenheid van de vlaggewijding van de Oostmalse gilde "Met God voor Volk en Taal"- hoogmis met sermoen van E.H. Leys- om 1u30 feestvergadering : - E.P. Brusselmans (?) : Voordelen van de gewestbond - Jos Jespers : lagere scholen in Vlaanderen - Remi Stercken : Kempenland - afwisseling met voordrachten als "De eerste martelaar" van Alb. Rodenbach. "Geluk".- weinig volk van de andere gilden- 's avonds een Hollandse komiek Koos Mol AMVS

KERSTVAKANTIE 19?? – 19??Vergadering kerstvakantie 19??Kerstverlof: Studentengild ‘Oostmalle’Kort Verslag.- Niettegenstaande het weder slecht was, kwamen onze studenten talrijk op. Mijnheer Juul Schrijvers gaf een flinke voordracht over ‘De vliegmachienen, hij handelde over hunne samenstelling en werking, duidde hunne ??? aan in den handel en wierp een blik in de toekomst der vliegmachienen.- Heer Floris Sterkens lichtte de vergadering in over de gebeurtenissen te Leuven en toonde ons welke de houding is van den recoralen? Raad alsmede welke de houding is de studenten.- Heer August Warion? gaf een lezing over Rodenbach, zijn leven en zijn werking.- Na de regen ook een schoone declamatie te hooren.

De Schrijver AMVS

7

PAASVAKANTIE 1923?Verslag vergadering paasvakantie 1923?- Datum: niet vermeld, spreekt van gewestdag te Meerle en gouwdag (Wuustwezel?): paasvakantie 1923

Verslag van Studentenbond: Oostmalle‘Met God voor Volk en Taal’- Gezien gewestbond te Meerle en gouwdag hebben wij slechts een vergadering kunnen beleggen, met daarnaast een voor de collegestudenten.

1. Verslag van studentenbond.- Eerst een kijk door Floris Sterkens over de hoogeschoolstrijd in Kamer en Senaat met eenige interessante gebeurtenissen gedurende het verloopen termijn zooals blik op het proces Daels, Pallieter, enz…- Zoals gewoonlijk afwisseling met declamaties en lied.- Ondertusschen uitdeling van doodsbeeldekens als aandenken aan pastor Verriest, voor den bond aangekocht en kosteloos aan de leden overhandigd.- Als 2e werk: ‘Het Nationalisme in ’t Algemeen’ door Juul Schrijvers.- Als slot ervan een welgelukte vergadering.

2. Verslag van collegebond.a) ‘Verfransching van Vlaanderen en zijn Opbloei’ door Fr. Michielsenb) Vlaanderen schoon’ door Jos. SchrijversVerder allerhande deklamaties door de kleineren.

AMVS

ZOMERVAKANTIE 1923Aanwezig op gewestdag 23 augustus 1923 met vlag (zie foto boek 100 jaar Heidebloempje p.40)

KERSTVAKANTIE 1923-1924

PAASVAKANTIE 1924E.P. Vermeiren sprak over 'Katholicisme en Missieactie'. Jos. Van Roy gaf eenige 'Reisindrukken' ten beste. Renaat Mariën kwam met een werk 'De Limburgsche Kempen' voor en E.H. Schaerlaekens sprak over 'Liturgie'." De Blauwvoet groot verlof 1924 p.225

ZOMERVAKANTIE 1924GEWESTDAG OOSTMALLE 13/08/1924. - 2u lof en ? door E.P. Vermeiren (?)- optocht- vergaderzaal - Edmond Van Thillo : "Over Rodenbach en de Blauwvoeterie" - zang - satirisch opstel "De Haas"

Over de studentenbeweging van heden en wat ze moet worden in de toekomst". We moeten de Vlaamsche Beweging bestuderen op economisch, sociaal, staatkundig gebied. We moeten idealisten zijn! AMVS

andere datum in De Blauwvoet 01/05/1924Puurs 30 april (1924), Oostmalle 1 mei (1924). De Blauwvoet Paaschverlof 1924Een honderdtal studenten waren op dezen gewestdag te Oostmalle aanwezig. Zooals altijd begon ook deze gewestdag met een kort lof. E.P. Vermeiren hield een korte aanspraak, waarna de optocht plaats greep. De voorzitter verwelkomde de studenten en bracht tevens hulde aan Berten Catry en Paul Beeckman. Edm. Van Thillo handelde over Rodenbach en de Blauwvoeterie. Hierna zette Tony Herbert in een gloedvolle rede uiteen wat de studentenbeweging van heden is en wat ze moet worden. We moeten in het wezen der Vlaamsche Beweging

8

doordringen. De studentenbeweging wordt teneergedrukt door het aanhoudend schermen met het woordje 'politiek'. We moeten tot het volk gaan. Hiermede drukte de E.H. Pastoor van Oostmalle zijne tevredenheid uit over den geest die onze vergadering bezielt. Na nog een discussie eindigde deze welgelukte dag. De Blauwvoet Kerstverlof 1924 p.81-82

Programma “Luisterrijke Avondfeesten” augustus en september 1924.Datum: 1924 is op het programma bijgeschreven

AVV VVK Studentengild: ‘Met God, voor Volk en Taal’LUISTERRIJKE AVONDFEESTEN

Bij het vertrek van E.P. J. Vermeiren (Scheut),Voorzitter van ons Studentengild.Te OOSTMALLE op 15 Oogst en 7 September,Te RYCKEVORSEL op 17 en 24 Oogst,Te WESTMALLE OP 31 Oogst.

Opening der zaal om 4 uur.Begin te 4 ½ uur.SPEELWIJZERDe VERLOREN ZOONParabelspel in 4 bedrijven door J. Van den BerghPERSONEN- LABAN, Joodsche grijsaard M. Mol.- ELIAKIM, zijn oudste zoon J. Schrijvers.- NERI, zijn jongste zoon Fr. Janssens.- MELCHI, zijn oudste knecht Fr. Michielsen.- CLAUDIUS, Roomsche legaat G. Mol.- LUCIUS, Claudius’ slaaf Ach. Sterkens.- SETHOS, Egyptische boer Fr. Vochten.- Een slaaf van Sethos (toovenaar) J. Moeus.- Een slaaf van Sethos (Jood) Fr. Aerts.- Een wijsgeer M. Schaerlaekens.- Een woekeraar A. Duys.

Joodsche mannen – Drie genoodigden op het feest van Claudius –Roomsche en Egyptische slaven.Het stuk speelt onder keizer Augustus, korten tijd voor de geboortevan den Zaligmaker.

EEN PAARD OP ZOLDERKlucht in 3 bedrijven- Tinus Ploeger, boer Al. Sterkens.- Hanneske, diens zoontje V. Van Roey.- Mr. Bruin, dokter Al. Geerts- Antoon, diens huisknecht Arth. Sterkens.- Willem Meyer, student in de medicynen Ach. Sterkens.- André Dicker, student in de rechten J. Michielsen.- Izaak Meyer, commissionnair G. Mol.- Dirk Schenk, herbergier R. Mariën.PRIJZEN DER PLAATSEN: 5 fr., 3 fr., 2 fr.Den missionaris gegeven is Gode geleend.Ryckevorsel, Drukk. G. Peeters-Hens AMVS

Toneelavond studentenbond t.v.v. pater J. Vermeiren.- 23/08/1924: Te Rijkevorsel geven de studenten een toneelavond ten voordele van pater J. Vermeiren van Oostmalle, Scheutist. Verleden jaar was het voor Pater J. Brusselaers. (Uittreksels van brieven van deze laatste in verscheidene nummers van de Gazet Van Hoogstraten)

Gazet Van Hoogstraten 23/08/1924Archief Frans Wagemans

9

KERSTVAKANTIE 1924-1925J. Schrijvers over 'Vliegmachienen'. Fl. Sterkens over de houding van de Acad. overheid en studenten te Leuven. G. Mariën over Rodenbach." De Blauwvoet paasverlof 1925 p.122

PAASVAKANTIE 19252 vergaderingen paasvakantie 1925?Datum: 1925?, is genoteerd maar 5? Is moeilijk leesbaar (kan ook een ander cijfer zijn), wel bevestigd door nota in De Blauwvoet

Studentengild OostmallePaaschvacantie 1925?- De jonge sluimerende krachten ontwaken; wij wachten op hun volle ontplooiing.- Wij hadden 2 gevulde vergaderingen vooral ??? flinke werken.- Geleverde werken:

I. 1. ‘Prof. Vliebergh’ lezing door H. Ach. Sterkens – H. Al. Sterkens2. ‘De Touring?’ door H. Jos Van Rooy.3. ‘Gebeurtenissen in het Vlaamsche Land’ door H. Fl. Sterkens.

II. 1. ‘Vlaanderen voor Christus’ door H. Brosens2. ‘A. de Leyse?’ door H. ? Van den Mierop.3. ‘Radio?’ door H. Aug. Mariën.4. ‘Hoogovens’ door Frans Palmans.

- Voort nog zang en uitgalmingen.Schrijver:? Michielsen

AMVS

Twee flinke vergaderingen. Talrijke onderwerpen, over 'Prof. Vliebergh', 'De Tering', 'Vlaanderen voor Kristus', 'Radio', enz. De Blauwvoet groot verlof 1925 p.176

ZOMERVAKANTIE 1925

KERSTVAKANTIE 1925-1926

PAASVAKANTIE 1926

ZOMERVAKANTIE 1926De jongeren beschamen de ouderen. Steeds strijdvaardig. De toekomst hoort der jeugd.

De Blauwvoet kerstverlof 1926 p.40

PAASVAKANTIE 1929Oostmalle en omstreken. – Met God voor Volk en Taal. – Vergadering gehouden te Schilde op een uitstapje ’s Maandags na Beloken Paschen.Na een smakelijk middagmaal in het Missiehuis der EE.PP. van Scheut, trokken een twintigtal studenten de boschen in op zoek naar een uitgelezen plaatsje voor de vergadering.Opening der vergadering door een vurig Weesgegroetje. De Voorzitter: E. Frater Fr. Michielsen, sprak over de kwalen van onzen tijd: vrij onderwijs, cinema en dansen. ’t Zingen van “De Trommel Slaat” bracht afwisseling. Daarna een prachtige verhandeling door E. Frater Mariën: “De H. Maagd, lied der Vlaamsche dichters” en een korte improvisatie door Fr. Ghijsels over A.B.N. (Algemeen Beschaafd Nederlandsch).Alfons Geerts had het tenslotte over “Idealisme”.

10

Een trillende “Weesgegroet” van Wambach weergalmde door ’t woud en sloot de vergadering. Al zingend der Vlaamsche Leeuw trokken wij huiswaarts.

De Student – Half-Oogst 1929 – 45e jaargang – nr.1 – p.22

1931Bond aanwezig op viering 25 jaar Wees U Zelf Brecht-Loenhout-Wuustwezel 1931 (zie foto boek 100 jaar Heidebloempje p.47)

ZOMERVAKANTIE 1932..., Oostmalle, ... : Waar blijven de verslagen? De Blauwvoet Allerheiligen 1932 p.20

11

2. VELE NIET GEDATEERDE VERSLAGEN STUDENTENBOND

ZOMERVAKANTIE 19??Toneelavond en vergadering zomervakantie 19??Studenten Gilde‘Met God, voor Volk en Taal’OostmalleVerslag: Groot Verlof- Spijts het achterblijven der grootere zien we nochtans dat er meer werkzaamheid heerscht bij de kleineren, en zelfs bogen we op ietwat vooruitgang.- We hebben een flinke tooneelavond gegeven ten voordeele der missieën, waar de kleineren weer toonden dat ze het toonbeeld willen geven.- Op de vergadering zien we dat de leidende? Mannen ontbreken, hetgeen ten blaam strekt aan eenige hoogstudenten. De weken hebben als leidende gedachte: ‘Het ideaal van den strijd, dien we voeren, af te schilderen en onze jongere op te wakkeren, om strijdvaardig te zijn’. AMVS

???VAKANTIE 19??Vergadering ???vakantie 19??Verslag van Studentengild Oostmalle‘Met God voor Volk en Taal’- Spijts het slechte weder was de opkomst toch goed.- Na ’n geestdriftige Leeuwenlied ging men over tot de feiten.- Eenige korte vermeldingen over de dood van L. Dosfel door A. Mariën.- Ter afwisseling een paar goede voordrachten. ‘Kerelslied’ door R. Mariën en ‘Excelsior’ door Arth. Sterkens. Proficiat aan de 2 durvers.- Daarna kwam Flor. Sterkens, oud-voorzitter, aan de beurt: hij deed ons de voordeelen en het schoone uitschijnen van A.K.V.Tooneelbond, en daarom sloot onzen bond ??? bij aan.- Alles laat verhoopen dat onzen bond weer schoon werk zal leveren.

De schrijverR. Mariën

AMVS

ZOMERVAKANTIE 19??3 Vergaderingen studentenbond, 3 vergadering collegebond zomervakantie 192?Verslag der werkingen onder het groot verlof van het gild ‘Met God, voor Volk en Taal’ van Oostmalle.Er werden 3 studentenvergaderingen en 3 collegebonden gehouden, waarvan verslag als volgt:I.Studentenbond.- De vergaderingen waren degelijk gelukt; al is in ’t nieuw gekozen bestuur de voorzitter geen Collegestudent, toch hebben wij de jongeren in ’t bestuur doen zetelen.- Als sprekers traden op: de H.H.1° Ons oud voorzitter E.H. G. Mol die hulde bracht aan E.H. Stracke.2° Juul Schrijvers met een ‘Verhandeling over het Ijzer’.3° E.H. Brusseleers sprak over onze leuze met de opvolgentlijke beteekenis dier woorden.4° G. Mol Met het ‘Inwendige der Planten’.5° Joz. Schrijvers met ‘Vlaamsche Belangen’.6° H. Hendrickx met de ‘Geschiedenis der Gentsche Hoogeschool’ en een lezing van St. Streuvels over ’t Duivenliefhebbertje.7° Jos Van Rooy met de bijzonderste opwerpingen tegen de Vl. Hoogeschool.- Deze laatste werken werden bijzonder aangeprezen gezien het belang daarvan in October.II. Collegebond. - Alhoewel nog jong begint hij stilaan te bloeien en ligt er gezien het groot aantal kleineren een flinke werking in de toekomst.- Opvolgentlijk zagen wij: de H.H.1° Ach. Michielsen met ‘De Slag der Gulden Sporen’.

12

2° Ant. Michielsen met ‘Het Ontstaan der Vl. Gemeenten’.3° A. Sterkens met het ‘Doel der Vl. Beweging’ en het ‘Hoogeschoolvraagstuk’.4° M? Mol met ‘Wies Moens’- Er werden … (niet ingevuld) lidkaarten van het AKVS verkocht.

De schrijver,Juul Schrijvers

AMVS

???VAKANTIE 19??1 vergadering studentenbond en werking collegebond ???vakantie 19??Verslag der werking van het gild:‘Met God, voor Volk en Taal’Oostmalle- Een welgelukte vergadering gehad, zoodanig dat alles niet kon afgewerkt worden.- Als sprekers mogen wij aanstippen: de H.H.Joz. Van Rooy met ‘Hugo Verriest’ als vlaamschgezinde, letterkundige, opvoeder, priester.Joz. Schrijvers met ‘Nevelen’: prachtig werk dat wij het Studentensekretariaat zullen doen geworden.Gerard Mol met ‘De legerkwestie’ die een overzicht gaf van de verschillende richtingen op dat gebied.- Nog andere werken op ’t programma doch niet kunnen afhandelen.- Het bestuur heeft besloten den aanplakbrief als protest tegen de hoogeschool aan het gewone volk niet kenbaar te maken.- Een omhaling voor Borms’ kinderen bracht de som van 16 fr. op.- Wij hopen wel den oproep door ‘De Blauwvoet’ gedaan beantwoord te hebben als wij u zeggen dat onze bond 93 boeken ‘Voor mijn Volk in Nood’ verkocht heeft.- Heeft iedereen ons vb. nagevolgd.

Werking van den Collegebond.- De H.H.K. Floren Met ‘Hugo Verriest’Joz. Schrijvers met ‘De bloedige Guldensporenslag’ of ‘dood van Herman Van der Reeck’Joz. Verhoeven? Leverde ook een letterkundig werk- De vergadering werd nog opgeluisterd door 6 uitgalmingen.

De schrijver AMVS

ZOMERVAKANTIE 19??Datum: niet vermeld, toneelfeest voor E.P. Brusselaers (Scheut)3 vergaderingen en toneelfeest zomervakantie 19??Studentengilde ‘Met God, voor Volk en Taal’OostmalleVerslag- Wij hebben in onze studentenkring een drukke bezigheid gehad onder ’t groot verlof en dat bijzonder met de tooneelfeesten.- Hiernaast het programma der feestelijkheden, al vroeg dit voor de grooten en bijzonder voor de kleinen veel opoffering tot 5maal toe te spelen, toch mogen wij roemen op een schitterend welgelukken.Wij zenden u:

20 fr. voor ’t A.S.S.20 fr. voor de tooneelboekerij

- Daarnaast hebben wij nog 3 vergaderingen belegd buiten die van ’t bestuur.- In de 1e moesten de a.s. tooneelfeesten besproken en geregeld worden, daarbij de mededeelingen van het gouwbestuur door onzen afgevaardigde, met tezelfdertijd een woord door hun, Fl. Sterkens over de Hoogeschoolstrijd. Een aankoop werd ook gedaan van 30 Vlaamsche vlaggetjes om met studentenfeesten onzer geestdrift te verwekken en tevens Vlaamsche propaganda te maken.- Op de 2e vergadering moesten de besluiten kenbaar gemaakt worden van het A.S.S. nopens de Nolf hoogeschool; die werden ook aangenomen. Als werken kunnen aangestipt worden, dit van E.H. Van Schaerlaekens over Godsdienst in den Vl. Strijd en dit van Jos Van Roy over ‘Pasteur’, zijn leven en zijn verdiensten; dit laatste was meer wetenschappelijk doch niet minder aantrekkelijk.- Ten slotte nog een studentenfeest of liever een afscheidsgroet aan E.H. Brusselaers, miss. in Congo, gewezen voorzitter van ons gild. Daar hebben wij eenigzins bereikt datgene wat bij ons te kort komt, namelijk meer toenadering tusschen grooten en kleinen.

13

De schrijver,Frans Michielsen

AMVS

ZOMERVAKANTIE 19??Programma “Luisterrijke Avondfeesten” augustus en september 19??AVV VVKStudentengild: ‘Met God, voor Volk en Taal’LUISTERRIJKE AVONDFEESTENBij het vertrek van E.P. Brusselaers (Scheut),Voorzitter van ons Studentengild.Te RYCKEVORSEL op 15 en 19 Oogst en 9 September,Te WESTMALLE op 26 Oogst, te OOSTMALLE op 2 September.Opening der zaal om 4 uur.Begin te 4 ½ uur.SPEELWIJZERDE ZENDELINGMissiespel in 4 bedrijven door E.P. Carlé.PERSONEN:- REINALD: zendeling Ach. Sterkens.- LEEUWAARDS: vader van Reinald, fabrikant Fr. Janssens.- EDWARD: broeder van Reinald Fr. Michielsen.- WILJAM: aangenomen kind van Leeuwaards Joz. Schrijvers.- JACOB: knecht bij Leeuwaards Al. Sterkens.- SCHEPENAAR: meestergast in de fabriek van Leeuwaards A. Geerts.- EERSTE WERKMAN: Arth. Sterkens.- TWEEDE WERKMAN: Aug. Mariën.- DOKTER: K. Floren.- PASTOOR: A. Michielsen.- KLOOSTEROVERSTE: Jul. Schrijvers.- ALIBABA: opperhoofd der wilden L. Van Eemeren.- RAOEMA: R. Mariën.- BERA: Aug. Janssens.- IWINDA: K. Renders

Pater Frans – Wilden – Werklieden.Afscheidsgroet door E.P. Brusselaers.EEN JODENSTREEKKluchtspel in 2 bedrijven.- Salomon Patatoef: Bestuurder der fabriek G. Mol.- Isaak Patatoef: Duitsch ingenieur M. Mol.- Jeremias Boelebof: Scheikundige Joz. Schrijvers.- Moriaus: meestergast Jul. Schrijvers.- Popol: rondreizend muzikant Fr. Vochten.- De opzichter: M. Schaerlaekens.De tusschenpoozen zullen opgeluisterd worden door muziek en liederen.Prijzen der plaatsen: 5 fr., 3 fr., 2 fr.Den missionaris is gegeven is Gode geleend.De missiekrans opent eene tentoonstelling in de meisjesschool te Ryckevorsel op 19 en 25 Oogst.Drukk G. Peeters-Hens, Rijckevorsel AMVS

ZOMERVAKANTIE ??LUISTERIJKE AVONDFEESTEN MET AMBIOREX EN ZAK DER MISDAAD: datum?

- Jozef Verboven situeert dit in 1932- kan heropvoering zijn, maar in 1921 werd Ambiorex en de zak der misdaad ook opgevoerd (misschien

namen eens controleren of data met dagen bvb. zondag 11 september)

AVV VVKLUISTERRIJKE AVONDFEESTENten voordeele der MISSIONARISSEN

14

te geven door het Studentengild“Met God, voor Volk en Taal”Op Zondagen 11 en 18 September te Rijckevorsel,Op Zondag 23 September te Vlimmeren.Opening der zaal om 4 uur. Begin te 4 ½ uur.SPELWIJZER

1 JOPIE ALS STANDBEELD.Kluchtspel in één BedrijfPERSONEN

PALLET, kunstschilder Fr. Palmans.JOPIE, zijn knecht A. Eelen.GRAAF SIMPEL, Al. Sterkens.

2. AMBIORIXAMBIOREX, opperhoofd der Eburonen Fr. Janssens.INGIS, zoon van Boduognat, bevelhebber der Nerviërs, Fr. Michielsen.INDUTIOMAAR, opperhoofd der Trevieren, E. Schaerlaekens.SIEGFRIED, zijn zoon, A. Riems.ARAK, J. Riems.HERTEN, Eburonische hoofden A. Sterkens.WERNER, K. Renders.AIMAR, opperste der druïden, J. Van Kerckhoven.ROSOMIR, zijn zoon, bard, H. Hendrickx.SABINUS J. Schrijvers.COTTA, Romeinsche veldheeren, Al. Geerts.HELMUND, dienaar van Ambiorex K. Floren.DRUIDEN

3. DE ZAK DER MISDAADKluchtspel in één bedrijfPERSONEN

PIETER KWIKSTEERT, advokaat, Jul. Schrijvers.JULES, zijn vriend, Joz. Schrijvers.MEESTER POLLEPEL A. Vekemans.DOOK PILLEPAP, F. Vochten.DOOB PILLEPAP, zijn zoon, E. Schaerlaekens.BRIGADIER, J. Riems.JAKKO, gendarm, M. Mol.De tusschenpoozen worden door liederen opgeluisterd.Prijzen der Plaatsen: Voorbehouden plaats: 3 Fr.

Eerste Rang: 2 Fr.Tweede Rang: 1 FR.

HET BESTUUR.Overdruk 50 jaar K.S.A.-K.S.J. in Oost- en Westmalle (1941-1991) door Jozef Verboven p.71-126

p.75

UITNODIGINGSKAARTJES VOOR VERGADERINGEN- 6 verschillende uitvoeringen met telkens verschillende tekening aan de linkerkant en dezelfde tekst aan de rechterkant.- Tekeningen inscannen (nog doen)- tekst:katoliek vlaams studentengildmet God voor volk en taalvlaamse broer,onze gildeop dag, te uur,te harop kameraadde zwart-gele daad!

God ter ere,Vlaanderen ten bate!

vliegt de blauwvoet?

15

Storm op zee! het bestuur3. REMI STERKENS, VOORZITTER BOND EN GEWESTBOND- jarenlang voorzitter van studentenbond Leven is Streven en van de gewestbond

In MemoriamDr. Remi Sterkens°Rijkevorsel 17-11-1893+Schilde 13-04-1984Amor TaxandriaeVrij onverwacht bereikte ons het bericht van het overlijden van Prof. Dr. Remi Sterkens in de ouderdom van ruim 90 jaar.Hij was één der 12 kinderen van het gezin Jan Baptist Sterkens-Bolckmans (zie jaarboek 1981). Na het lager onderwijs te Rijkevorsel volgt Remi de lagere middelbare school op het Klein Seminarie te Hoogstraten. In 1908 gaat hij naar de Normaalschool te Mechelen, waar hij in 1912 afstudeert. Hij wordt onderwijzer alhier, maar trekt de 1e augustus 1914 op als vrijwilliger naar het Ijzerfront. Hij keert terug op 15-08-1919. Gedurende deze periode schrijft hij zijn eerste artikelen en bijdragen in “Het Heidebloemken”, frontblaadje van de kantons Brecht en Hoogstraten onder de schuilnaam “Vorsel”.Na de oorlog volgt hij Germaanse filologie aan de Rijksuniversiteit te Gent. In 1922 promoveert hij er tot doctor in de Wijsbegeerte en Lettere, groep Germaanse Filologie, met als dissertatie “Kempische Heimatkunst”. Jaren is hij voorzitter van de Rijkevorselse Studentenbond “Leven is Streven” en van de Gewestbond van de Noorderkempen. In de periode 1921-1922 is hij ook voorzitter van het Vlaamse Hoogstudenten Verbond te Gent.Dan wordt hij atheneumleraar te Dinant (1922-1923)

te Ath (1923-1924)te Elsene (1924-1930)te Antwerpen (1930-1952)

Vanaf 1937 tot 1963 doceert hij Nederlands aan de Handelshogeschool voor Juffrouwen te Antwerpen.Van 1942 tot 1963 doceert hij eveneens aan het Provinciaal Hoger Instituut voor Bestuurswetenschappen.Van 1952 tot 1960 is hij professor aan de St. Ignatius Handelshogeschool, eveneens te Antwerpen.Hij was ook:

- Oud-Voorzitter van de Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding te Antwerpen- stichtend secretaris van de Vereniging der Kempische Schrijvers, waarvan hij in de beginjaren de echte

bezieler was,- lid van de V.O.S. 1914-1918- oud-penningmeester van de Koninklijke Zuid-Nederlandse Maatschappij voor Taal- en Letterkunde- lid van het IJzerbedevaartcomité- lid van de Koninklijke Commissie van Monumenten en Landschappen

Naar aanleiding van zijn 70ste verjaardag werd zijn bibliografie deskundig opgemaakt door dr. August Keersmaekers.Zijn literair-historisch en essayistisch werk was steeds nauw verbonden met de Kempen.Wij citeren:- Conscience en het Kempisch landelijk leven (1933)- Lodewijk de Koninck als Dichter en Mensch (de lino’s werden gemaakt door Maurits Bilcke)- Servaes Daems en zijn Letterkundige Werken (1935)- Brieven aan Servaes Daems- Nederlandse Volkskarakters- De Letterkunde in de Antwerpse Kempen van 1830 tot 1900 (bekroond door de Koninklijke Vlaamse Academie)- Onze Kempen (1937)- De oude Kempen: Land en Volk (1937)- Georges Eeckhoud als Kempisch Schrijver (1947)- Conscience en de KempenRemi Sterkens leverde ook een grote bijdrage in het Moedertaalonderricht :- Inleiding tot de Taalstudie (1942) en- Taal en Taalinzicht (1945), beide werken in samenwerking met zijn eerste vrouw Paula Cieters- De nieuwe Spelling met enkele Praktische oefeningen (1947)- Het stellen van Brieven voor het Middelbaar Onderwijs - Het Stellen in het Nederlands voor Handel en Administratie (1948)

16

Na Emiel Hemeldonck en Remi Lens verliest de Kempen weer één van haar grote figuren. Als geen ander heeft hij de ziel van de Kempische mens leren kennen en waarderen. Hij respecteerde volksaard en Kultuur waarop hij terecht fier was. Door zijn contact met de jongere generatie, die hij in zijn eigen gezin moest ontberen, zijn sportieve ingesteldheid als verwoed wandelaar, en ook door de goede zorgen van zijn tweede echtgenote Anna Simon, bleef hij steeds jong en idealistisch met een ingeboren positieve ingesteldheid.Met hem verloor de Kempen een kristelijk humanist.Op woensdag 18 april was de familie met vele Kempische vrienden verzameld in de kerk van Schilde-Bergen om afscheid van Remi Sterkens te nemen. In zijn homilie schetste Pater Louis Sterkens het leven en werk van de afgestorvene, alsook de mens Remi Sterkens zelf. Prof. August Keersmaekers sprak uit naam der Vereniging der Kempische Schrijvers.Na de kerkelijke dienst werd Remi Sterkens overgebracht naar Rijkevorsel, zijn geboortedorp, zijn streek, die hem zo dierbaar was.

Verzameld door J. BogaertsGeraadpleegd: M. Schrijvers, De drie Rozen

J.M. Gazet Van Hoogstraten

Foto p.10: van een oudere Remi SterkensAfdruk doodsprentje Remi Sterkens p.12Dankbaar gedenken wijDe HeerRemi SterkensDoctor in de Letteren en WijsbegeerteWeduwnaar van Mevrouw Dr. Paula CietersEchtgenoot van Mevrouw Anna SimonGeboren te Rijkevorsel op 17 november 1893 en overledenTe Schilde op 13 april 1984.Gesterkt door de H. Sakramenten.“De Kempenaar is gelukkig en tevreden met zijn lot, sterk aan zijn geloof en zijn grond gehecht, zeer vredelievend, zacht geaard en vlug van begrip”. Met deze karakteristiek van de Kempenaar heeft Remi Sterkens tevens zichzelf getekend. Geboren uit een stoere Kempische stam, is hij familie, streek en volk altijd trouw gebleven, dienend in idealisme, als vrijwilliger aan het IJzerfront, als man van het onderwijs, als werker op het gebied van culturele ontvoogding en ontwikkeling. Mensen, streek en wereld heeft hij, bijna een eeuw lang, zien groeien én veranderen; hij leefde intens mee, werkte, moedigde aan, wees waar nodig de weg, bezorgd om, maar vertrouwend in de toekomst. Met een rotsvast geloof en een blijmoedige ernst, evenwichtig en rustig in zijn oordeel, nooit agressief, altijd zoekend naar het goede, werkte hij voor jongeren en voor gemeenschap; hij overtuigde door zijn beginselvastheid en door zijn innemende voornaamheid: een sterke man tot in zijn laatste levensjaren. Zakelijk en helder in betoog en spreken, hartelijk en genegen in woord en daad, vrijmoedig en eerlijk, voornaam en oprecht, gastvrij en mild, boven alles sterk in zijn trouw aan de leuze van zijn jeugd: Amore Taxandriae, zo heeft Remi Sterkens geleefd. Hij was een levenskunstenaar wiens onbegrensde dienstvaardigheid voor velen een steun is geweest. Aan het onderwijs heeft deze geboren leraar zijn beste krachten gewijd; de zorg om waarachtige voornaamheid in taal, houding en gedrag bezielde hem; vanuit die overtuiging schreef hij, samen met zijn eerste echtgenote verschillende schoolboeken; ook dat was dienst aan de gemeenschap. Bij tal van culturele verenigingen in Vlaanderen was hij betrokken, met hart en ziel zette hij zich ervoor in en van hoevele was hij de spil? De Vereniging van Kempische Schrijvers, die hij juist een halve eeuw geleden mee stichtte, is hij gedurende al die jaren mede blijven bezielen en leiden.“Ik heb een schoon leven gehad”. Met beheerste ontroering, dankbaar terugdenkend aan zijn eerste te vroeg ontvallen echtgenote, dankbaar om de lieve zorgen van zijn tweede vrouw en om de gezelligheid van hunzo gastvrije huis, vatte Remi Sterkens aldus zijn lang en gezegend leven samen, bewust dat het einde hier nabij was. Wijs en vroom berustend had hij met de jaren afstand gedaan van zovele kleine genoegens. Naarmate het licht van de ogen verzwakte, groeide nog zijn hoop op het eeuwige licht dat hem nu is verschenen. Een voorbeeldig, rijkgevuld leven is afgesloten in schoonheid; de rechtvaardige, die vanuit zijn groot geloof heeft geleegd, is vertrouwvol overgegaan naar het nieuwe leven. Wie hem gekend heeft, zal zijn nagedachten dankbaar bewaren.De familie dankt U voor uw gebed en uw blijken van medeleven.Begr. Peeraer – Wijnegem – T 3536083 – 353 75

Jaarboek 1985 Heemkundige Kring Rijkevorsel p.10-12

Artikel: Mijn vader, een Kempisch onderwijzer uit de 19e eeuw door Remi SterkensJaarboek 1981 Heemkundige Kring Rijkevorsel p.35-40

17

4. EINDE STUDENTENBOND – START KSA 1940-1941

STUDENTENBOND PERIODE 1940 – EINDE MALLE 05/09/1941 – START KSA RUUSBROEC 04/09/1941 – TOESTAND IN RIJKEVORSELSTUDENTENGILDE ‘MET GOD VOOR VOLK EN TAAL’ RIJCKEVORSEL –OOST-WESTMALLE-VLIMMERENNa de ondergang van het A.K.V.S. bleven in het aartsbisdom sommige oude studentenbonden, los van A.K.V.S. en K.S.A. verder bestaan tot in de oorlog. Het grootste deel van de A.K.V.S.-traditie werd door hen bewaard.Dit was ook het geval bij de studentenbond ‘Met God voor Volk en Taal’ van Rijkevorsel, Oost- en Westmalle en Vlimmeren.De bond telde twee hoofdgroepen: Rijkevorsel en Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren. In de standregelen werd bepaald dat de hoofdgroepen konden onderverdeeld worden in vendels. Dit was het geval voor Westmalle en Oostmalle-Vlimmeren. Groepen en vendels vergaderden afzonderlijk maar daarbij was ‘vertegenwoordiging van anderen gewenst’. Democratie avant la lettre!De bond werd geleid door een voorzitter, gekozen in de schoot van het algemeen bestuur. Verder was er een schrijver, een schatbewaarder (‘kas is één’), een vaandrig en een proost.In 1940 telde de bond een 60-tal leden waarvan 1/3 uit Rijkevorsel en 2/3 uit Oost-Westmalle en Vlimmeren.Het verslagboek van Gaston Peeters vermeldt de namen van de studenten die ‘regelmatig verwittigd werden om de vergaderingen bij te wonen’ en de school waar ze studeerden.Uit Oostmalle:

Marcel Celens St.-Victor TurnhoutKarel De Vrij Seminarie HoogstratenKamiel Fransen Jezuïeten TurnhoutKarel Hendrickx St.-Victor TurnhoutRené Hendrickx Normaalschool AlsembergFrans Leys St.-Jan Berchmans AntwerpenFrans Maes Seminarie HoogstratenJos Michielsen Seminarie HoogstratenDenis Peeters Redemptoristen EssenJos Peeters Redemptoristen EssenGaston Peeters Seminarie HoogstratenJos Peeters Groot Seminarie MechelenMarcel Peeters B.S.T.I. MechelenConstant Poels Normaalschool AlsembergPaul Smolders K.U.L. LeuvenLaurent Van Aelst Normaalschool AntwerpenJos Van Breen Normaalschool AlsembergMarcel Van Breen Normaalschool AlsembergKarel Van Roey K.U.L. LeuvenLouis Verhoeven Normaalschool AlsembergFrans Vrints Normaalschool Alsemberg

Uit Westmalle:Jozef Adriaensen Normaalschool AntwerpenKarel Adriaensen St.-Jan Berchmans WestmalleLouis De Backer Seminarie HoogstratenArmand Matthyssen St.-Gabriel BoechoutJos Peeters Jezuïeten TurnhoutMaurice Van den Wijngaerden St.-Gabriel BoechoutCyriel Van Deun Seminarie HoogstratenFrans Van Deun Seminarie HoogstratenGustaaf Van Deun St-Jan Berchmans WestmalleJan Vermeylen Paters ScheutistenEugène Vochten K.U.L. LeuvenFrans Vochten Normaalschool Alsemberg

18

Uit Vlimmeren:Karel Bastiaensen Normaalschool AlsembergJan Janssen Paters ScheutistenEdward Moelants Jezuïeten TurnhoutEmiel Oostvogels Seminarie HoogstratenLouis Verheyen Groot Seminarie MechelenJozef Verheyen Regentaat AntwerpenLouis Smans Normaalschool Alsemberg

Wat Rijkevorsel betreft vond ik slechts onvolledige gegevens:August Brusselaers Eduard JansRenaat Van Roey Modest Van De KieboomJan Verlinden Marcel Van RoeyConstant Verlinden Karel SchrijversJules Sterkens Louis SchrijversMarcel Heylen Frans StormsRené Michielsen Louis De BeuckelaerEdward Eelen Gerard MarienEmiel Marien Armand PalmansVictor Van Roey Louis ReyntjensLouis van den Bergh (Aster Berkhof) Jef Van de Kinschot

Gaston Peeters was leider van de hoofdgroep Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren en Frans Van Deun schrijver, althans tot half augustus 1941, waarna Gaston Peeters ook deze taak op zich nam.Geheel volgens de traditie van A.K.V.S. bestonden de activiteiten voornamelijk uit zeer ernstige vergaderingen met declamatie, samenzang, spreekbeurten en lezingen, bedevaarten én toneel.Deze vergaderingen stonden meestal in het teken van een bepaald thema: persoonlijkheid, de Misviering, de Mariaverering, katholiek en Vlaams zijn … Ze werden steeds besloten met de ‘Psalm van Rodenbach’ en ‘de Vlaamsche Leeuw’Ontspanning beperkte zich eigenlijk tot voetbal; daarentegen werden talrijke zangrepetities gehouden voor het opluisteren van de mis en vooral voor ‘een Lof in twee stemmen’, dat zowel in de kerk te Vlimmeren, als Westmalle en Oostmalle werd uitgevoerd.Op dinsdag 22 april 1941 toog men per fiets op bedevaart naar Meersel-Dreef: 10 leden van Oostmalle, 20 van Rijkevorsel.Vlimmeren was geheel afwezig wat de ontgoochelde verslaggever Stan Poels de opmerking ontlokte: ‘en dat voor een bedevaart!’Het belette hem echter niet op een lyrische wijze de toch te beschrijven: ‘We reden langs de groenende velden en de met bloemen bespikkelde weiden. In het bottende bout der flanken floten de vogels hun kwetterende liederen, terwijl hoog in de lucht de leeuwerik tierelierde. Kortom de jonge natuur rondom ons was vol leven. Jong en zot leven waarvan wijzelf vol zijn.’

Onderschrift foto: Foto genomen in het park van Meersel-Dreef tijdens de bedevaart op 22 april 1941.Voor: Jos Michielsen, ?, Frans Maes, Ghysels, ?, Karel De Vrij, ?, ?;Midden: Jef Van de Kinschot, Constant Poels, René Hendrickx, Armand Palmans, Gerard Marien, August Brusselaers;Achter: Jos Peeters, Gaston Peeters, Frans Van Deun, Jan Verlinden, Jan Vermeylen, Marcel Heylen, Louis De Backer, Louis De Beuckelaer, Modest Van De Kieboom, ?, Louis Reyntjens, René Michielsen, Marcel Van Roey, Louis Schrijvers, Renaat Van Roey, Karel Schrijvers.

’s Vrijdags voordien, op 18 april, werd een plan uitgevoerd dat ‘was gerijpt in het brein van enige oudere studenten en die zonder dralen aan het werk gingen en met eigen handen een houten boomkapelleke ineenstaken om het te plaatsen ergens in een stil boekske van één onzer dorpkens.’Gaston Peeters schrijft: ‘Het was een heerlijke Lentemiddag, en in stille gezelligheid trokken wij met 57 man op naar de Kruisdreef in Gestelbosch, waar hulde aan Maria zou gebracht worden. Twee studenten (Frans Maes en Jos Michielsen) droegen voorop het kapelleke met het beeld van Moeder. Wel graag hadden we een liedeke gezongen onderweg, maar om de bezettting, die alle luidruchtigheid verbood, werd dit maar achterwege gelaten. En ’t was beter zoo: nu was het rustig. Nu gingen we dieper in ons.’Het studentenkapelleke werd ‘aan den eik links voor de poort vastgeslagen’. Het beeldje werd gewijd door Pastoor De Molder en in het kapelleke geplaatst door Marcel Peeters.

19

Pastoor De Molder drukte zijn blijdschap uit ‘omdat het nu eens de studenten waren die hun liefde en eerbied toonden voor hun Moeder, zij toch zouden eens de leiders worden van hun volk’.Met een lezing door August Brusselaers, Gezelle’s gedicht Moederken voorgedragen door Gaston Peeters, een slotwoordje door E.H. René Michielsen, een devotelijk Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen en een kranige Vlaamsche Leeuw werd deze plechtigheid besloten.‘En in eenzelfde gemoedelijke stemming als van daarstraks zijn we dan naar huis gegaan.’.Konden deze 57 leden van ‘Met God voor Volk en Taal’ vermoeden dat hun bloeiende studentengilde weldra zou ontbonden worden?Sommigen onder hen misschien wel: scholieren van bisschoppelijke colleges en het Klein Seminarie waar de K.S.A. voet aan de grond had en seminaristen die een aartsbisschoppelijk bevel dienden uit te voeren, n.l. de leden van studentenbonden overhevelen naar de K.S.A.Tijdens de grote vakantie van 1941 gebeurde dus wat gebeuren moest.Op 19 augustus noteert Gaston Peeters: ‘De kwestie K.S.A. werd ook nog eens aangeraakt. Ach, we weten het wel, niemand, maar dan ook niemand die de K.S.A. kent en echt redelijk wil zijn, heeft er iets tegen de K.S.A. Wie redelijk is zoekt God-godsdienst-wordt-Katholiek-volgt de Kerk…’Het was dus niet de eerste maal dat de K.S.A. ter sprake kwam maar vanaf toen ging alles bijzonder snel. Op 22 augustus namen sommigen deel aan een recollectiedag van K.S.A.-Noorder-Kempen in het seminarie te Hoogstraten en 7 man volgden de K.S.A.-leidersdagen te Boechout van 25 tot 29 augustus.Op 2 september werd de laatste hoofdgroepvergadering van de grote vakantie gehouden. Het zou meteen de allerlaatste zijn.De laatste algemene vergadering van de studentengilde had plaats te Rijkevorsel op 5 september 1941. Een geladen, zeer emotionele bijeenkomst waar Gaston Peeters betoogt dat ‘K.S.A. niet zoozeer verschilt van Vlaamsche Studentenbond; er is enkel dit dat de K.S.A. én grooter, én schooner, én wijder, én dieper én breeder en geweldiger is.K.S.A. moet zijn en is de ideale beweging voor een katholiek student in Vlaanderen.’Dit werd door vele aanwezige leden, vooral de ouderen, niet aanvaard, bevreesd als ze waren dat het Blauwvoetideaal versmacht zou worden door het ultramontaanse en klerikale karakter van de K.S.A.Sterke K.S.A.-voorstanders waren de seminaristen Jos Peeters (Oostmalle) en René Michielsen (Rijkevorsel). Renaat Van Roey vertolkte de oproep van zijn afwezige broer-priester Victor die vanop zijn ziekbed (dat spoedig zijn sterfbed zou worden) de studenten als het ware smeekte ‘de wil van de bisschop te volgen’. (9)Ten slotte ‘werd ingevolgde de wens van Kardinaal Van Roey de knoop doorgehakt en besloten werd 2 K.S.A.-kameraadschappen op te richten: Rijkevorsel en Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren (10)Een aantal overtuigde Blauwvoeters haakte af, niet alleen in Rijkevorsel, maar eveneens in Oostmalle en Westmalle.Volgens verklaringen van E.H. R. Michielsen bestond de K.S.A.-kameraadschap van Rijkevorsel slechts enkele jaren en werd dan verdrongen door de Chirojeugd.In Rijkevorsel zou een nieuwe studentenbond opgericht worden die echter ook geen lang leven beschoren was.Bij het einde van de grote vakantie 1941 noteert Gaston Peeters in zijn merkwaardige stijl: ‘Slecht weer. Toch volledig tevreden. Hadden we voor de vakantie zooiets kunnen verwachten? Nee, ik geloof het niet en wanneer we ons plan bekijken is het niet waard een K.S.A.-plan genoemd te worden, maar is het oog geen Vlaams Studentenplan?Ik geloof dat we het punt bereikt hebben waar Vlaamsch student en K.S.A.-man elkaar kruisen, deze vakantie heeft er allen schijn van gehad een overgang te vormen. Moge zij het in waarheid geweest zijn ook want zijn we vooruit geboerd, wij hebben veld gewonnen.’

20

5. KOPIES VERSLAGBOEK STUDENTENBOND OOSTMALLE-RIJKEVORSEL EN KSA OOSTMALLE 25/04-1941-16/04/1942

Noot Rudi: - is dit het verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, of alleen het verslagboek Oostmalle-Westmalle-

Vlimmeren, zonder Rijkevorsel?- soms zeer moeilijk leesbaar (geschreven tekst + soms slechte kwaliteit kopie)- met kopiëren zijn soms stukjes weggevallen

Studentenbond RijkevorselOost-, Westmalle en Vlimmeren

Hoofdgroep: Oost-, Westmalle en VlimmerenLeider: Gaston PeetersVendel: Westmalle

Leden:Eugeen VochtenFrans VochtenLouis De BackerJozef PeetersJozef AdriaensenCarl AdriaensenArmand MatthijssenJan VermeylenFrans Van DeunKarel AdriaensenMarcel SchoofsCyriel Van DeunCyriel? Corluy

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.1

1 e Hoofdgroep vergadering te Oostmalle 25/04/1941. 1e Hoofdgroep vergadering te Oostmalle 25 April 1941.Afgevaardigden van groep Rijkevorsel: René Michel??

Renaat Van Bo??Aanwezigen: Gaston Peeters – Lode Verheyn – Jan Vermeylen – Jan Jansen – Jozef Peeters (Oostmalle) – Jozef Peeters (Westmalle) – Louis De Backer – Cyriel Van Deun – Armand Mathyssen – Karel Van Deun – Frans Corluy – Jef Verheyen – Marcel Van Breen – Jozef Michielsen – Denis en Jos Peeters – Karel Denij – Frans Van DeunNiet rooken tijdens de vergadering!!!Verslag:Kameraden,Na een vurig gebed zette onze voorzitter (Gaston Peeters) het doel van onze studentenbond uiteen en dat was – Katholieke Vlaamsche studenten zijn – en zoo we het nog niet zijn het dan toch te worden.Dat moeten we er vooral van meedragen, alle dagen naar de traditie gaan en heel den dag door als echte overtuigde Vlamingen te handelen.Daarna los Louis De Backer ons het zeer sterk natuur beschrijvend verslag van onze bedevaart naar Meerseldreef. Het was opgesteld door Poels? Die spijtig genoeg niet aanwezig was.Jos Michielsen gaf ons dan een flink geslaagde declamatie te hooren over Maria.Vervolgens werd er gezongen om gloed die toen reeds de vergadering doorstraalde hooger te doen oplaaien. Daarna kwam Jos Peeters, seminarist, voor met een spreekbeurt over Maria. We hadden zoo geestdriftig onze moeder toegejuichd bij het inhuldigen van het studenten kapelleken, maar hij toonde ons aan dat dit niet voldoende is. Neen, Maria is en blijft altijd onze Moeder, elk oogenblik van ons leven moeten we haar dan ook beschouwen als onze Moeder, hare hulp afsmeken en nu vooral vragen aan haar dat ze haar beschermende hand

21

zegenend over onze studentenbond zou uitstrekken, opdat hij van nu af aan heerlijk zou bloeien en rijke vruchten leveren.Dat was dus het eerste deel van ons ideaal Katholiek zijn.Armand Mathijssen liet ons nog eens een zoveelste maal zijn talenten bewonderen; nu niet als verteller maar als declamator. Het prachtbesluit daaruit was, een echte toneelrat, dus de planken op.Dan gaven de zangers ons het liedje te hooren vooruit en dapper” tweestemmig lied, ??? slaagd wat vroeger niet is gelukt dat gaat nu wel.Vervolgens trachtte ik in het tweede deeel van aan te toonen, namelijk Vlaming zijn. ?? Vlaming zijn ??? niet als we onze taal niet ..eren en hoogachten.Dus … trachten we beschaafd te bespreken.Daarna las Gaston Peeters ons zijn moeilijk verslag over de inzegening van het studentenkapelleken, dat hij gemaakt had voor het archief van Oostmalle.Na lang beraadslagen werd tenslotte gezongen “meiden als wiegende zeeën”.Marcel Van Breeën spreidde ons zijn gaven tentoon met het gedicht mijn moeder. Hij moet voorniets onderdoen voor zijn broer.Dan hoorden we het eerste meerstemmig lied dat bij mijn weten in de studentenbond is gezongen.Een sleepende zangerige toon, Woorden van Pater Bilcke, redemptorist en muziek eveneens. Het werd gezongen onder leiding van onzen knappen musicus Denis Peeters. Wie de vergadering bijwoonde weet wel of het goed was.Jan Jansen onderhield ons dan zittend (uit oorzake van zijn gezondheidstoestand) in een gemoedelijk gesprek over Vlaanderen. We moeten werken zie hij en om te beginnen moeten we al maar eens aanvatten met de durven voorkomen. Het is geen kwestie van kunnen, kunnen dat gaat bij iedereen, maar durven.Jan sloot dan zijn prachtige spreekbeurt met deze woorden: “Mijn leven voor Vlaanderen, en Vlaanderen voor Christus, o mocht ik dat ??? ???”.Daarop werd vol vuur “Mij Sarie Mareis” gezongen met daarna een kort woordje uitleg over de laatsten regel van ’t gedicht.De vorige algemeen vergadering was ons het plan van onzen bond uiteengezet. We zouden gescheiden werken maar niettegenstaande dat toch één zijn, daarop vooral op dat één legde Lode Verheyen den nadruk in zijn spreekbeurt. Het waren allemaal losse beschouwingen, maar daarom niet m?? praktisch.Hij drukte er op dat we meer bij””n moeten, niet alleen in vergaderingen maar wel vooral met stappen en nog uitstappen.Na nog een hartelijk woordje van René Michel? werd de vergadering gesloten met het gebed en een dreunende Vlaamschen al wat beter dan vroeger.

Beschouwingen:De vergadering zelf is prachtig geslaagd, het is lang geleden dat we nog zulke vergadering hebben bijgewoond. De declamaties en spreekbeurten waren talrijk en goed, dus veel bijgewonnen. Het is goed gelukt zoo zelfs meer dan verwacht werd.Maar is nog te kort en een erg te kameraden, als we weten dat er ongeveer 40 man is in de groep is, en er slechts 18 op de vergadering waren is dat weinig, veel, veel te weinig; aangenomen dat er al een paar terugbinnen waren, nog eenige die onmogelijk konden komen, maar waar blijven die anderen dan. Mannen het gemiddeld moet komen op 30-35 man minstens hoor. Daarom moeten we allen meehelpen. We moeten mekaar warm maken voor de studenten, met zelf al tegenwoordig te zijn op vergaderingen en uitstappen, met te praten over de studentenbond, maar natuurlijk niet met hem te bekriticeeren.Kameraden van nu af aan werkt niet meer alleen de voorzitter, maar werkt iedereen.

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.2-7

Spreekbeurt 04.08/1941 te Oostmalle.Spreekbeurt 4-8-41 gehouden te Oostmalle.Kameraden!We weten het allen de tijden zijn slecht, en eender waar te komt, overal is er iets te kort; op sommige plaatse zelfs veel. Maar, weet het wel, niet alleen hier, maar ook in de missie landen is er nood, groote nood, meer nog dan hier.We moeten hier onze medeburgers helpen zooveel we kunnen, maar in dezen tijd mogen we toch ook de missies niet over ’t hoofd zien.Het is voor ons een drievoudige plicht: gehoorzaamheid – naastenliefde – dankbaarheid.1. Plicht van gehoorzaamheid!Het Testament van O.L. Heer ??? komt ?? radicaal; het ?? Is het voor alle ??? hetzij die van ??? als die van ??? en elders.

22

Als er één van onze dierbaren sterft dan doen we alles wat mogelijk is om zijn laatste ??? ten uitvoer te brengen ??? onverlet en ongeprobeerd laten om den wil ??? niet uit te voeren: “onzen broeders te helpen ???We gehoorzamen nu aan den wil van ??? als we meewerken aan die missie??? ?? testament van den meesten uitvoert.De pausen zelf roepen het luid over de wereld: “alle man missonaris!” Zelfs tot in de pas bekeerde landen richtten ze hun oproep. En als ze helpen, zouden wij dan ten achter blijven; neen ?? Wij zeggen: “God wil het!”In zijn laatste rede zeide Christus: “?? Is gebod dat gij elkander liefhebt, zooals u hebt liefgehad” en jij weet het ??? niet gericht tot zijn apostelen alleen maar ook tot ons. Wij moeten elkaar helpen, hier in de studentenbond, in Vlaanderen, in Europa, maar ook ??? de menschen van Afrika en Azië en heel de wereld. Wij hebben genade gekregen door het Doopsel maar ook de kinderen moeten ze krijgen.We moeten bidden voor hen en aalmoezen geven, maar dit zonder berekening, zonder te winnen? op het profijt dat we er uit kunnen halen voor ons. Want je weet immers: “het is beter te geven, dan te krijgen”.3. Plicht van DankbaarheidIndien er in vorige eeuwen hier bij ons geen predikers waren geweest, dan waren ook wij heidenen gebleven en zou ons ongeluk onnoemelijk groot zijn geweest. Want al het schoonste dat we bezitten komt van den godsdienst, die we gekregen hebben door de missionarissen, tot zelfs de beschaving toe danken we hen.Maar dan is het ook een plicht van dankbaarheid dit geheel voort te geven aan de andere volkeren die dat geluk nog niet kennen.Dankbaarheid wordt beloond kameraden.Onthoudt dit: “Het missie kapitaal rendeert het meest van al en de missiebank zijn nooit failliet! In den hemel wordt alles maal honderdmaal uitgekeerd!!!”

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.7-10

Verslag vergadering (van wellicht) 04/08/1941 te Oostmalle.Vergadering gehouden te Oostmalle 4 Juli 1941.Noot: wellicht augustus 1941In plaats van het Weesgegroetje waarin het moeilijk is onze aandacht bij te houden, begonnen we nu onze vergadering met een kraaknieuw en rijk gebed tot O.L. Heer voor het welzijn van Vlaanderen.Daarna werd het verslag voorgelezen.Frans Maes declameerde ons een kort maar veelzeggend gedicht “Jeugd”: waaruit we dit onthouden: “Zeg me niet uw naam, maar zeg me wat ge waard zijt”.Frans Vochten zette ons in een doorvoelde spreekbeurt het onderwerp uiteen: “de kuddemensch en over persoonlijkheid”.Prenten we ons diep en vast in den kop de ???: “Doe wel en zie niet om” en “ga steeds recht door zee.

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.10

Gedicht De Leeuwenvlag.De LeeuwenvlagDe ziel van leeuw en klauw weet uwe vouwenTen tijde van verdrukking waart gij kracht,Waart gij begeestering die de getrouwenTen strijde riep voor vrijheid en voor macht.

De ziel van leeuw en klauw waakt in uw vouwenGij zijt ’t zwart-geel symbool voor ons geslacht;Gij zijt herinnering, gij zijt vertrouwen,Gij zijt herleving en verborgen kracht.

O vlag, gij zijn ons lief als eigen bodem,Gij zijt ons dierbaar als de moederschoot,Gij zijt ons heilig als de tien geboden.Wij strekken d’ hand en zweren trouw ten dood.

Jan van BrabantVerslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.11

Lied van mijn Land van André Demedts.Lof van mijn Land

Lof zij het land waar ik geboren ben,en ook zal sterven naar Gods wil.

23

Hier groeit geen boom, noch ligt een steen,die ik niet ken.

Het land is mild en trouw,voor elken man, die het bemint,er is geen mensch, geen vriend, geen vrouw,wier liefde niet een einde vindt;er is alleen het land, mijn land dat blijftem in te liggen, als het leven zelfverloren drijft

Verliezen is ons lot en ook verloren gaan,vraag aan mijn hart niet meer dan schuim en asch,ik schimp soms op mezelf, die onvoldaan,gelijk een kurende? Hersfstwind was.En liedermaal in schrijnender dan wel verdriet,als men alleen nog om zichzelven lachten om geen dingen meer,en om de menschen niet…

Alleen maar om die andere in mij,Die zich aan land noch lucht gewent,En alsmaardoor aan ’t vragen blijftOf er geen ander land bestaat,Dat hij veel beter kent …

André De(s?)medtsVerslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.12-13

Voorbereiding vergadering 19/08/1941Plan der vergadering van 19 Augustus Noot: is een ander geschrift

1. Gebed (Wees Gegroetje)2. Verslag (Frans Van Deun)3. Inleiding op de vergadering over H.4. Paradijsvogel (Albe) (1) – afwezig5. De H. Mis (spreekbeurt door E.H. Jos Peeters6. Ja knapen … (Samenzang)7. Sakramentsdag (Wies Moens) – afwezig8. De H. Mis (Lezing J. Peeters – Westmalle)9. En als wij marcheeren … (samenzang)10. De Mislezer (Marnix Gijsen) R. Hendrickx11. De H. Mis (spreekbeurt Gaston Peeters)12. Wij dragen een vlag (Samenzang)13. Paradijsvogel (Albe) (2) – Cyriel Van Deun14. Missies (spreekbeurt – Frans Van Deun)15. K.S.A. (kort woordje G. Peeters16. Psalm van Rodenbach17. Vlaamsche Leeuw

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.14

Verslag vergadering 19/08/1941 te ???Wat er gebeurde den 19 Augustus 19411. Na den zegen van Moeder afgesmeekt te hebben zetten wij onze vergadering met te luisteren naar het2. verslag van onzen gedienstigen en verdienstelijken Frans Van Deun: Hij herinnerde er ons nog eens aan hoe wij onze vorige vergadering het besluit genomen hadden voortaan als “persoonlijkheden door het leven te stappen: “Wij willen” iemand” worden”Een groot tekort dat er in onzen cultuurvoorraad heerscht is dat we zoo weinig liederen kennen.Het middel daartegen is natuurlijk: “Liederen aanleeren”.Maar wanneer we dan bijeenkomen dn er wordt niet meegewerkt met de mannen die graag zouden zingen, maar er integendeel een duivelsorkest wordt gevormd door jonge hellevegen van het mannelijk geslacht, die den vloer

24

instampen, gordijnen aan flarden sleuren, kassen openbreken, stoelen tegen den grond smijten, tegen die stoelen verwoede aanvallen ondernemen met voeten voorzien van schoenen in echt leer – een onderwerp om over te mediteeren! – deugnieten die huilen en gerucht maken, die pist rijden, en per velo opstormen tegen geduldige tafels, die op de naaimasjienen van de meiskes van de “coupe” zitten te trappen als ware het melktanden van over honderd jaar, die meenen dat ze hunne voorvaderen uit den beeldenstorm moeten navolgen en gaan boksen tegen modellen waaraan men gewoon is kleeden aan aan te passen, terwijl er nog anderen met een uithoudingsvermogen van een paard met strakgespannen vinger één voor één de fonoplaten op den pick-up ronddraait … pick-up, die men reeds van te voren had weggestopt om hem aan barbaarsche handelingen te onttrekken, mar “Liefde is vindingrijk” en wie houdt van fonoplaten, weet er alras een pick-up bij te vinden, als dan die deugnieten zich zoo gedragen hoe dan zulke “wilden” tot hoogstaande musici opgevoerd? …Mannen, wanneer het nog eens zangles is zingen we en daarna gaan we buiten en maken daar tam-tam”.4. De vergadering “vervolgde zich”! Uit Vlimmeren moest de “Paradijsvogel”, die Albe gekweekt had binnenkomen. Reeds de vorige vergadering was hij verwacht; hij was wel opgelaten, maar in Rijckevorsel neergestreken …”mais en vain! de vergadering was in Oostmalle.Nu was hij er wel, maar zijn vleugels waren thuis gebleven … in meer menschelijke termen” hij was zijn papier vergeten, papier, zegge ik waarmee hij tot in de zon zou opvliegen moest er één meerworden. Maar nu we toch geen straf voedsel meer krijgen zou hij er waarschijnlijk toch niet geraakt zijn, hij mg nog wel eens probeeren … maar in afwachting luisterden we dan maar naar5. de voordracht van E.H. Jos Peeters (Oostmalliensis) over de H. Mis, “eene voordracht zegge ikke” waarin heel de H. Mis werd overloopen: elk deeltje werd bestudeerd en uitgediept. Echt iets voor een filosoof die in zijn gefilosofeer zoodanig de zaken befilosofeert dat de niet-filosofen moeite krijgen om er boe- of ba- van mee te dragen, alhoewel we begrepen de groote lijn uit zijn spreekbeurt dat: “De H. Mis iets moet betekenen in ons leven” en kranig hebben wij daarop geantwoord:6. “Ja Knapen; ’t hoofd omhoog”. Ontroerd door de statigheid die dit lied beheerscht liep er een “stijve” rilling over onzen rug die de spanning voorbereidde waarmee we wachten 7. dat Wies Moens zou voorkomen met zijn “Sacrementsdag” maar … vertelde er een … “hij moest kolen lossen en schilderen! …8. Liever geen, dan een zwarte Sacrementsdag, maar “uitgesteld is niet verloren!” We verwachten Wies Moens, properkens gewasschen …” in een ponneke van wit katoen, en …oogen zoo blauw!”9. Et “sede vacante” kwam Jos Peeters (Westmallienis) een lezing houden “voor den koster, den koorknaap en de oude vrouwkens uit de vroegmis”. U merkt het op, Mijnen Heeren, in de Mis vertegenwoordigen slechts dit menschen de heele Kerk, de anderen blijven lieven slapen wanneer “God” in de Kerk komt en er zich opoffert. Zij hebben niet noodig dat de “Eéne” die “Is” zich vernedert tot hem om hem af te wachten … Nog een gedachte die trof was het volgende mannen, “het moet gedaan zijn met die slaap-missen en die missen uit sleur, het moet gedaan zijn met die slappe Missen die als een zak over een stoel hangen…, en om te beduiden dat wij het in de lijn van onze natuur niet ligt leege zakken te zijn, maar dat er in ons nog fut steekt zongen wij:9. “En als wij marcheeren

dan klinkt er een kreetdie nevels en wolkendaverend doorbreekt”

Mannen,En als wij mis hoorendan hooren wij misdan zitten wij fier en recht:want wij zijn bij God

Om heelemaal in stemming te 10. koomen verscheen Marnix Gijsen ons onder de gedaante van Renatus – naar eigen gedacht. Hendrickx, die vol spiriet of liever niet vol spieriet in aangevoelde en tremolo-volle bewoordingen dan “Mislezer” voordroeg. Enfin c’était pic - … ge kent het woord. Moge Marnix nog dikwijls onder dezelfde gedaante verschijnen want “hij is simpel als een kind … en spreekt op de kabellijn van “ééntoon” hij is eerbieding en oud …”Laten wij voortgaan en luisteren11. naar Gaston Peeters … ge kent het liedeke … Petrus … Petri … Peeters… “Weet gij dan niet dat God daar voor U is in de Kerk, dat daar in het tabernakel de hemel is met alle heiligen en engelen te samen en waagt gij het, daar zoo lamlendig, lummelachtig op een stoel te liggen?Nee dat willen wij niet, ons ideaal ligt hooger, wij dragen het 12. hooger, “Wij dragen” het als “een vlag den heuvel” van ons leven “op” en wanneer we eens zoo hoog geklommen waren zagen wij een duif, nee het was 13. “Paradijsvogel” (nummer 2) die Albe opgelaten had en opsteeg onder de gedaante van Cyriel Van Deun, ten hemel op. Hij stijgt op naar de zon doch verblind door het licht, wijkt hij af van zijn weg, en nu doelloos in ’t

25

ijle vliegend valt hij moe, doodmoe neer op den horizon. Om ons dan den weg, of beter één weg te toonen die leidt naar de zon van14. ons leven, naar God spreekt. Frans Van Deun ons over de Missies… “Wij moeten de Missiën helpen, en het beste middel ertoe is – (Frans zegde het niet – “er zelf naartoe gaan. Wij danken Frans om de kostbare lichting. De kwestie K.S.A. werd ook nog eens aangeraakt, oh, we weten. Let op, niemand, maar dan ook niemand die de K.S.A. kent en echt redelijk wil zijn, heeft er iets tegen K.S.A. (wie redelijk is zoekt God – godsdienst – met wordt katholiek - volgt de Kerk …).Rechtop en fier bidden wij dan den16. Psalm van Rodenbach en later de17. Vlaamsche Leeuw nog maar eens uit zijn kooi. Hem zullen ze toch niet vangen, of temmen, of breidelen, zoolang er slechts ééne Vlaming leeft. Dus zoolang wij slechts leven, wij studenten van Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren, is dat weeral een zaak waar wij ons hoofd niet hoeven over te breken. Dat is weeral een zekerheid. Weeral een ding waar we niet ongerust meer hoeven over te zijn.Harop. KameraadDe zwart-gele daad!Gode ter eere en Vlaanderen ten bate!

Gaston Peeters, September 1941Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.15-23

Laat mij mijn ziel dragen van Wies MoensLaat mij mijn ziel dragenLaat mij mijn ziel dragen in ’t gedrangtussen geringen staan en hun ogen richtennaar boven, waar blinkende Uw enige sturenIk wil een snoeier zijn in de wijngaardeeen werkman bij de druivenpersen

Laat mij mijn ziel dragen in ’t gedrangMijn woord in den mond van ???mijn land voor die liggen langs het padEn naar het raam van mijn woningeen vlam in den nachtdat wie verdolen mochtricht zijn schredennaar het Huis van Toevlucht.Ik zal het wasbekken klaar zettenbrood en wijn op de tafel,en het boek geopendaan de parabel van de Goede Herder

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.24

De nieuwe Dag van Wies MoensDe nieuwe DagDe oude gewadenzijn afgelegdde frissche vaandelsstaan strakin den morgen.Aartsengelenklaroenende nieuwe dag.

Wie het mes van zijn haatsleep op zijn handpalmingaan zal hij tot zijn vijand!en reiken zijn mond tot aan de asem!

Wie ging naar de verdruktenen droeg verteedering in zijn hart,hij vordert hen op tot de opstand

26

die brandt het teeken der gezalfdenaan het voorhoofdvan de kinderen der verborgenheden

Strak staande vaandels in den morgenAartsengelen roeren de trom.De jonge karavanenzetten aan.

Gaston Peeters2 Sept.

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.25-26

Voorbereiding algemene vergadering 05/09/1941.Plan der algemeene vergadering van 5 Sept. ‘41

1. Wees Gegroet2. Inleiding op de vergadering Gaston Peeters3. De trouwe kameraad (J. Simons) Bastiaansen4. Als de kerels te gare zijn Canon5. Steenlossers (Herman de Cat) Fr. Van Deun6. Over K.S.A. G. Peeters7. Over K.S.A. R. Van Roey8. Over K.S.A. J. Verlinden9. St. Jan Berchmans (lezing) Marcel Heylen10. De Hongersnood (G. Gezelle) G. Peeters11. Ik had een wapenbroeder Canon12. Al die daar zeidt de reus die komt Canon13. Preek over Goliath en David Fr. Vrints14. Oem-ba Spiritual15. Schutters (-) Eelen16. Opstand in China (saynet) Oostmalle17. En als wij marcheeren Samen18. Kameraad (Ferd. Vercknocke) Fr. Maes19. Psalm (Rodenbach) Samen20. Vlaamsche Leeuw Samen

Gaston Peeters11 Sept. 1941

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.27

Verslag algemene vergadering 05/09/1941 te Rijkevorsel.Algemeene studentenvergadering te Rijckevorsel den 5 September 19411. Na een kort Wees-gegroetje om de bescherming van Moeder af te smeken werd de vergadering ingezet, met 2. een kort woordje van Gaston Peeters. “In Rijckevorsel is men zinnens den studentenbond te laten voor wat hij is en men is van plan er een K.S.A. bond op te richten. Wij mannen van Oostmalle, Westmalle en Vlimmeren kunnen niet anders dan dit plan ten zeerste goedkeuren en bijtreden. Degene die de vergadering opstelde was ook van zin geweest te spreken en te laten declameren rond het motto “Broederlijkheid” en dit om te laten doorschijnen dat er tusschen de twee hoofdgroepen al zijn ze in zekeren zin van elkaar gescheiden toch onderling moeten verbonden blijven door den band der “Broederlijkheid”.En om goed voor te stellen wat Broederlijkheid is en hoever ze kan gaan droeg een plaatsvervanger van3. Bastiaensen (uit Vlimmeren voor: De trouwe Kameraad van Jozef Simons, waarin verhaald wordt hoe twee mannen in nood zijn en hoe de eene zich laat dooden om den andere het leven te behouden. We willen ook broers zijn en zoo zingen we de4. Canon : “Als de kerels gaan op toer

luide dreunt dan ’t blije liedhand in hand en broer naast broerWie herkent aan ons de kerels niet!

Zoo werken we samen als in het5. gedicht van Herman de Cat: “Steenlossers” voorgedragen door Frans Van Deun (Westmalle) en met hem roepen we mee: “Komaan o mensch

27

en werp uw broer de bouwsteen over”Want wij bouwen het monument der broederlijkheid, wij bouwen een … Kameraadschap, vandaar de6. spreekbeurt van Gaston Peeters over Vlaamsche Studentenbond en K.S.A. “Och wij weten het wel, hé mannen, K.S.A. verschilt zoozeer niet van Vlaamsche Studentenbond, er is enkel dit dat K.S.A. en grooter en schooner en wijder en dieper en breeder en geweldiger is. K.S.A. moet zijn en is de ideale beweging voor een katholiek student in Vlaanderen. Onmiddellijk daarop7. kwam R. Van Roey (van Rijckevorsel) naar voren om ook te spreken over de K.S.A. Och wij allen zijn er over akkoord en wij willen en zullen onze meening in daden omzetten en dadelijk begon dan8. Jan Verlinden (Rijckevorsel) de organisatie van K.S.A. uit te leggen en practische plaatselijke mogelijkheden te geven zoodat we na een9. mislukt Canon “Ontwaakt gij luie slapers” maar een gelukte “Jan Knapen” ’t hoofd omhoog konden luisteren naar één der meest sprekende K.S.A. typen10. voor onze studenten nl. Marcel Heylen over St. Jan Berchmans. Marcel, de lezing was wat lang, het ging hier net als met goeie, ouwe wijn, niet te veel ineens anders gaat er het goede er vanaf, elk jaar een druppeltje doet den smaak vergeten en noopt tot herproeven. Daarop wilde12. Gaston Peeters ons de Hongersnood uit Hiawadha’s lied (vertaling van Gezelle uit Longfellow) gaan voordragen, maar de stemming was er niet in al had men juist11. ervoor nog gezongen: “Ik had een wapenbroeder”. Het kan ook zijn dat het zijn facies was die den weg tot de lachspieren gevonden had. Daarom maakte hij het te declameren stukje heel klein, dacht hij misschien dat men reeds verzadigd was aan of door Marcel Heylen’s St. Jan Berchmans… Wat er ook van zij “er werd gevraagd te zingen12. Als die daar zeid de reus die komt”13. om de preek in de luiden van den pastoor der doofstommen t.t.z. de (Eerw. Heer) Sooike Vrints (Oostmalliensis). Nu de doofstommen in de zaal verstonden allerbest wat pleit voor de kunst van Franciscus “Amicorum Amici “…. Daarop 14. zongen ze een Spiritual:”Oem-ba15. en een “Mensch van goeden Wil”! Eelen (Rijckevorsel) declameerde zijn “Schutters”. Dan ging de gordijn weer open en nu16. zagen we een Saynet de “Opstand in China”, wat daarna als indruk bleef dat weet ik nu niet maar men zong toch een lied vol ernst met plezier17. in de oogen: Een als wij marcheeren. Om de vergadering te besluiten declameerde18. Frans Maes (Oostmalle) dan Kameraad van Ferdin. Vercknocke

“Kameraad als wij vechtenvechten voor Vlaanderendan wordt onze kampwiléén Daad!

19.-20. Psalm en Vlaamsche LeeuwGaston Peeters

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.28-32

NOOT RUDI: HET IS NU KSA OOSTMALLE

Tucht in de KSA 07/04/1942.Tucht 07/04/1942.Er is dus spraak van, mannen, om te gaan spelen. Maar opdat alles in orde gebeure en er geen ruzie gemaakt wordt is het noodig wat er een leiding is. Dat is klaar maar niet genoeg, het is noodig dat er aan die leiding wordt gehoorzaamd, en dat op het eerste woord. Dat is ook klaar maar soms heel lastig.Maar mannen als U wilt gaan spelen, en ge stelt u dit spel voor dan is dit voor U ook duidelijk dat dit zoo moet gebeuren. Zoudt ge U een voetbal-match b.v. kunnen voorstellen zonder arbiter? Ja, dat gaat, maar dan moet op een gegeven oogenblik wanneer men niet eens is, één van de partijen toegeven, en moet ze haar ongelijk bekennen en daar dit altijd moeilijk is, zou ze bijna beginnen te verlangen naar een spelleider die zegt hoe het moet, dan gaat het soms erg moeilijk, maar als ieder der partijen op voorhand bereid is hem gelijk te geven dan gaat alles vanzelf.Dit is waar voor het spel, dit is waar voor alle tucht, maar ook in de K.S.A.Het is noodig, mannen dat er in de K.S.A. een leiding is, en een leiding waaraan men gehoorzaamt.Als die leiding stilte vraagt dan is er stilte; iedereen zwijgt en neemt het bevel ernstig op, zoodat het geen 10x moet gevraagd worden.Als iets te dikwijls gevraagd of beter geeischt wordt dan krijgt men den indruk van een tuchtschool dan wel van een jonge, frissche jeugdbeweging, die de K.S.A. is.

28

Door leiding nu versta ik niet, de leider alleen, maar elken hoofdman of dienstoverste die gezag heeft in de K.S.A., b.v. de propagandaleider zegt U, “morgen is ’t vergadering om 10 uur” dan is U daar ook op dit uur, en is er een van de leiders niet op dit oogenblik dan wordt daar niets over gezegd of gedacht. “Het is heel goed mogelijk dat het juist om reden van de vergadering is dat die leider te laat komt, daar het één en het ander nog niet in orde kon komen voor dien tijd.”B.v. de hoofdman actie om der mis te dienen zegt U “Morgen dient U de Mis”. Dan is U op Uw post.Mannen, denkt er aan deK.S.A. is geen spel dat men spelen kan, zooals men soldaatje speelt. Men speelt geen K.S.A.er. Men is het of men is het niet. Als U het is dat moet ge het ook toonen door Uw daden: overal flink, stijlvol en katholiek apostel.B.v. als we in formatie staan, staan we daar flink in houding. Onder de inspectie bidden we ons Rozenhoedje zooals het hoort. Wanneer we geïnspecteerd worden antwoorden we ernstig en gemeend zooals het is, zonder lachen als het niet past, en zonder leugen altijd.B.v. als we gaan spelen, doen we met hart en ziel het spel mee dat we spelen en we hangen den vervelenden jongen niet uit door alles in de war te willen sturen b.v. Wanneer we in 2 partijen zijn, tegen zijn eigen partij te werken.B.v. Als we gaan marsjeeren, dan stappen we flink en overtuigd dat we flink zijn. Als we moe zijn, het niet laten merken. Flink doorstappen. Durven doorbijten en een offerke durven brengen voor het welslagen der K.S.A. in Vlaanderen, over heel de wereld.Naast de voorbeelden – practische puntjes. Men verwittigt U: Morgen bondsmis: eerste Mis U is op post. Y gaat te Kommunie als U in staat bent om te kommuniceeren: nuchter, staat gratie, wil om te kommuniceeren: aan de zitting na de kommunie: kwartier bidden, leider of plaatsvervanger gebed vallen, of laat gaat samen buiten. Ge meldt U aan bij den bondsleider of vervanger die Uw naam opneemt. Is U er niet, minstens 2 dagen er op volgend: verontschuldigen. Gouwdag 3 mannen.Zeg ook voor de vergaderingen.De lauwe leden of degenen die steeds in fout zijn, daartegen maatregelen.Mag niet meer gebeuren als verleden jaar in de Kerk – als verleden vacantie onder de zangles. Als vroeger in de vergadering: Men declameert als men het vraagt, en al kan men het niet men doet zijn best.Dat alles beduidt niet dat men niet joviaal en broederlijk meer zullen omgaan. Geve God dat dit altijd gebeure, maar dit neemt niet weg dat er op het eerste teeken gehoorzaamd wordt <zoo een stijl <zoo K.S.A.stijl<zoo christel. jonge levensstijl.Opmerking: “Lijken op de Duitschers …Wat is K.S.A.? Jeugdbeweging – geeft algemeene vorming – ziel en lichaam.Wat is er bij ons dat ons op de Duitschers doet gelijken? - Duitschers ook lid geweest van jeugdbeweging – Hitlerjugend <gaf een vorming vooral lichamelijk, ook cultureel maar geen bovennatuurlijke vorming.Onze K.S.A. is grooter dan de Duitsche jeugdbeweging. Is het nu noodig dat een reus die toch gansch gelijkt op een dwerg uit zijn voedsel wegneemt wat ook de dwerg inneemt. Hij zou zichzelf het leven benemen.K.S.A. is een reus tegen de Duitsche jeugd. Dat zij dit oogenblik niet is door hetgeen zij uitstraalt ligt slechts aan haar leden en de middelen waarop haar gedrag beschikt.De K.S.A. voedt haar leden op tot reuze kinderen. Is het nu noodig dat zij uit de algeheelde vorming die zij geeft, wegneemt wat ook de Duitschers geven aan hun dwergmenschen? Neen – want niet langer zou zij reuzekinderen voortbrengen maar wel eenzijdig ontwikkelde kinderen, misvormde kinderen: kinderen met een groot hoofd op een tenger lichaam, kinderen met een groot hart dat niet kloppen kan in het broze lichaam waarin het gegroeid is. Haar kinderen zouden niet gedijen, niets uithalen, geen apostelen zijn. De K.S.A. zou sterven.Indien er bij ons iets is dat de Duitschers op ons doet lijken is het de lichaamskultuur bijvoorbeeld. Wij lijken niet op de Duitschers maar zij op ons. En is er iets goeds in ons dan is het te wenschen dat dit ook in de Duitschers was, want waren alle menschen lijk het hoort: christen-menschen in daad en woord, wat wij beoogen te zijn, dan zouden alle menschen broeders zijn en geen oorlog zou er heerschen.Maar dit is het verkeerd in de Duitschers dat zij het bovennatuurlijke in hun vorming niet geven, en daardoor worden zij meer dieren dan engelen in plaats van menschen te zijn.De Duitschers doen veel aan lichaamskultuur en daardoor zijn ze uiterlijk schoone menschen, zoodanig dat dit het is wat bij ons opvalt.Onze K.S.A. is later met lichaamskultuur begonnen, maar dit wil niet zeggen dat zij het van de Duitschers heeft afgekeken: Er zijn ook andere menschen dan de Duitschers die kunnen inzien wat goed is. Bij ons zijn ook zulke menschen, die ingezien hebben dat lichaamskultuur ook voor ons nuttig is. De Kardinaal zelf geeft zijn goedkeuring.Zouden wij dan niet durven, omdat de Duitschers ons zijn voor geweest. Mogen wij geen volmaakt ontwikkelde menschen worden? De Duitschers eten met vork en mes, zouden wij het daarom laten?Mannen, het is misschien onduidelijk of weinig-zeggend voor u dit woord: lichaamskultuur. Ik heb u dit alles echter gezegd opdat ge akkoord zoudt zijn eerstens dat wij aan lichaamskultuur mogen doen en ten tweede met

29

hetgene lichaamskultuur voor ons zeggen wil: t.t.z. als wij gaan marsjeeren, moeten wij ons niet schamen flink te zijn.Als we zingen, in houding staan, groeten is dat geen van de Duitschers afgeziene daad, maar wel een K.S.A.daad doordeesemd met ons jonge mensch-zijn.

Verslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.33-40

Moederken van Guido Gezelle.Moederken’t En is van uhiernederwaard,geschilderd ofgeschreven,mij, Moederken,geen beteekenis,geen beeld van ugebleven.

Geen teekening,geen lichtdrukmaal,geen beitelwerkvan steene‘t?? dat beeld in mij, dat gijgelaten hebt.al???

O moge ik, uonweerdig, nooitdie beeltenisbedervenMaar eenzaam laatje leven inmij, ??? inmij sterven

Uit laatste verzen 16.4.42. G. GezelleVerslagboek Oostmalle-Rijkevorsel, niet genummerd, genummerd door J.V. p.41

30

6. 50 jaar KSA-KSJ IN OOST- EN WESTMALLE (1941-1991)

50 jaar KSA-KSJ IN OOST- EN WESTMALLE (1941-1991)door Jozef Verboven p.71-126 – Jaarboek 1991 – Heemkundige Kring Malle

INLEIDING

De jubilerende KSJ-Westmalle (Katholieke Studerende Jeugd) heeft een enigszins misleidende benaming omdat het een jeugdvereniging is die niet alleen studerenden groepeert maar openstaat voor alle jongeren, zowel meisjes als jongens, vanaf de leeftijd van 8 jaar.Dat is niet altijd zo geweest.In 1941 werd de vereniging opgericht als KSA (Katholieke Studenten Actie) die zich richtte tot scholieren van het middelbaar onderwijs en universiteitsstudenten. De wering was niet gemengd; de katholieke meisjesstudenten verenigden zich in de VKSJDeze wijziging is niet plotseling gekomen maar geleidelijk. Het is deze evolutie die ik in deze bijlage zal trachten te verklaren en toe te lichten.De KSA is geen organisatie van jeugdclubs, maar een jeugdbeweging.‘Een beweging wordt niet gesticht maar ze ‘komt op gang’ en men kan er ten hoogste de initiatiefnemers van aanwijzen.’KSA-Oost- Westmalle behoort tot deze ‘bewogen beweging’ en daarom kan ik mij niet beperken tot haar 50-jarig bestaan.Er is een voorgeschiedenis: de geschiedenis van de Vlaamse Studentenbeweging, waar we niet aan kunnen voorbijgaan.Ik wijd er derhalve een aantal bladzijden aan maar verwijs verder naar de werken en studies van de befaamde historici Prof. Dr. Louis Vos en zijn echtgenote Dr. Lieve Gevers.Niet uitgegeven bronnen waren schaars: een verslagboek, een dagboek, enkele onvolledige jaargangen van bondsbladen, een uitgebreid maar nogal onoverzichtelijk archief van KSJ-Westmalle.Voeg daarbij een serie vraaggesprekken ‘ten huize van’ oud-leden en het fenomenaal geheugen van Broeder De lang die zoveel jaren ‘de ziel’ van KSA in Westmalle is geweest.Dit alles bezorgde me toch voldoende stof om een betrouwbaar beeld te kunnen ophangen van de KSA-KSJ- Oost- en Westmalle.De voorbereiding en het schrijven van dit artikel betekende het ‘herbeleven’ van een gelukkige periode uit mijn jeugd en heeft me veel vreugde verschaft.Ik hoop dat dit eveneens het deel mag zijn van de lezers, waarvan ongetwijfeld velen lid zijn geweest van KSA-KSJ.Of die het nog zijn, want KSJ-Westmalle beweegt nog steeds, ze leeft.

DE WORTELS

Het fenomeen jeugdbeweging heef bij ons historische banden met Roeselare, met Rodenbach, met de Blauwvoeterie.De wortels van de KSA vindt men in het Klein Seminarie van Roeselare waar Guido Gezelle, op het einde van de jaren 1850, zijn boodschap ‘Wees Vlaming die God Vlaming schiep’, de studentenwereld instuurde.Onder impuls van zijn oud-leerling Hugo Verriest ontstond de blauwvoeterie, een cultuurbeweging die, wars van politieke strijd, Vlaamse volksverheffing nastreefde. Heraut en grote inspirator was Albrecht Rodenbach. Zijn vormingsideaal werd treffend samengevat in de leuze: ‘AVV-VVK’ – Alles voor Vlaanderen – Vlaanderen voor Kristus’.In zijn liederen, geschriften, gedichten en toneelstukken vertolkte hij de ideeën en gevoelens die de Westvlaamse studerende jeugd van zijn generatie bezielde. Strikt genomen is hij niet de stichter van de katholieke Vlaamse studentenbeweging maar hij werd door vele generaties studerenden zo beschouwd. Als ‘wondercnape van Vlaanderen’ bleef hij een lichtend voorbeeld, een waar symbool.

31

Onderschrift illustratie: Albrecht Rodenbach °Roeselare 27 oktober 1856 +Roeselare 23 juni 1880 De veel te jong gestorven ‘Wondercnape van Vlaanderen’.

Vanaf 1875 ontstonden in alle Vlaamse colleges vlaamsgezinde literaire leerlingenkringen, de zogenaamde ‘spelersgilden’.In dat zelfde jaar had in het Klein Seminarie van Roeselare ‘de groote stooringe’ plaats, letterlijk een opstand van de studenten tegen de geestelijke overheid omdat zij hun Vlaming-zijn moesten onderdrukken, maar ook gericht tegen de verstarde opvoedingsmethoden in de colleges.Tijdens de grote vakantie van 1877 werd onder leiding van Rodenbach een studentenbond opgericht die de spelersgilden zou overkoepelen.Wegens meningsverschillen tussen de leiders hield deze bond het slechts twee jaar uit.In 1890 werd de tijd rijp geacht voor een nieuwe poging tot bundeling in een nationale organisatie: het Katholiek Vlaams Studentenverbond.Kardinaal Goossens en de Brugse bisschop Faict, ‘bezorgd om de discipline in de colleges’ namen echter maatregelen die het de leerlingen en seminaristen onmogelijk maakten deel uit te maken van het studentenverbond dat spoedig ten onder ging.Onder druk van de flamingantische publieke opinie moest kardinaal Goossens in 1895 stappen terugzetten. De studentenbeweging was trouwens niet echt dood. Omstreeks 1900 werden weer meer en meer bonden opgericht en dit leidde in 1903 tot de stichting van de AKVS (Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond), de definitieve groepering der bonden waarin scholieren, studenten en seminaristen elkaar vonden.

AKVS – ALGEMEEN KATHOLIEK VLAAMS STUDENTENVERBOND

‘De blauwvoet, de leeuw en het kruis, het magische letterwoord AKVS, het zijn woorden die tot de verbeelding spreken, die na vele jaren ouderen weer bijeen brengen om hun samen-jong-zijn in de al lang niet meer bestaande studentenbonden te gedenken en die hen met een zeker heimwee vervullen om iets moois wat voorgoed voorbij is. (1)Vandaar het vaak gehoorde: ‘Het AKVS, een jeugdbeweging als geen andere’.Het normale type van de studentenbond was de vakantiebond. Collegebonden waren niet zo talrijk.Men werd lid vanaf de 6°, op 14, 15-jarige leeftijd tot het einde van de humaniora. Deelname van universiteitsstudenten beperkte zich tot de zomervakantie maar in Oost-Vlaanderen namen zij zeer dikwijls ook de functie van voorzitter waar. In de Kempen was dit meestal een seminarist.De voorzitter was trouwens de spil van de bond. Naast een secretaris en een penningmeester was er ook in de meeste bonden ook een proost wiens inbreng eerder gering kon genoemd worden.

Onderschrift illustratie: Titelblad ‘De Blauwvoet’, orgaan van het AKVS Ontwerp: Jos Speybroeck, 1923.

Het vaandel, het verslagboek en het gildelied waren de belangrijkste symbolen. De werking in het algemeen werd geschraagd door de oudste humaniorascholieren en bestond uit groepsvormende activiteiten: uitstappen, bedevaarten, bondsvergaderingen, ‘leerrijke’ spreekbeurten, declamaties, dagelijkse mis, taalvaardigheid (ABN) en zang.Zij vonden meestal plaats in een patronaat of gildenhuis.Er werden studiekringen gevormd waar onderwerpen als Vlaamse beweging, literatuur, wetenschappen en godsdienst behandeld werden en er werd vooral veel energie gestoken in toneel. Zo trad de bond van Oostmalle in het schooljaar 1919-1920 op 4 plaatsen voor het voetlicht, in het dorp zelf en in de omliggende gemeenten.De studentenbonden hebben een zeer grote invloed gehad op het leven van de aangesloten jongeren en hun vormende waarde (katholiek en Vlaams: Rodenbach’s ideaal) is ongetwijfeld zeer aanzienlijk geweest.De studentenbonden waren eveneens een vruchtbare bodem voor talrijke priesterroepingen.Tijdens de 1ste Wereldoorlog beperkte de werking van het AKVS zich tot hulp aan de plaatselijke gemeenschap, maar vele Vlaamse studenten meldden zich als vrijwilliger aan het front.Na de oorlog volgde herleving en een snelle opbloei.L. Vos vermeldt meer dan 300 bonden in de 5 Vlaamse gouwen.In 1924 zijn er in de gouw Antwerpen 65 bonden met 1/3de der collegeleerlingen als lid, o.m. :‘Met God voor Volk en Taal’ te Oostmalle (1920-1932) (2)‘Zo woord, zo daad’ te Hoogstraten (1919-1932) (3)‘Wees u zelf’ te Brecht-Loenhout-Wuustwezel (1920-1931)‘Knapen worden Kerels’ te Meer-Meerle-Minderhout (1921-1931)

32

‘Eigen taal, eigen zeden’ te Merksplas (1920-1935)De gewestwerking kwam in de Kempen laat op gang. ‘In 1920 was er wat verbroedering geweest tussen Oostmalle, Loenhout en Hoogstraten maar daar kwam niets blijvends uit voort. In 1923 waren er echter gewestdagen in Meerle, Essen en Oostmalle, gevolgd in 1924 door Hoogstraten.’De bond Loenhout-Brecht-Wuustwezel was in opkomst ‘maar Oostmalle-Rijkevorsel bleef een vaste waarde.’Voor 1914 schakelde de beweging zich in, in de strijd voor taalwetgeving maar na de oorlog zag men af van parlementaire strijd en richtte men zich op zuiver principiële politiek.Een toenemende binding tussen de universitaire studentenbeweging en de jeugdbeweging had echter een snelle radicalisering van een gedeelte van de achterban tot gevolg.Inmiddels groeide bij de studenten de sympathie voor het zelfbestuur-idee. De goedkeuring van het ontwerp Nolf (4) betekende het einde van een mentaliteitsverandering. De leidende studenten zegden defintief hun vertrouwen op in de ‘officiële leiders’, de katholieke Vlaamse parlementsleden. Het AKVS stond nu volledig los van kerkelijk gezag en christen-democratische politici, waardoor op korte termijn een zwenking in de Vlaams-nationalistische richting kon gemaakt worden. Voor dit nationalisme stonden vooral de bonden uit de Noorder-Kempen, waarvan de leden naar het Klein Seminarie te Hoogstraten gingen, open. Hiertoe behoorde ook Oostmalle.

Onderschrift illustratie: Toneelprogramma uit 1932.Noot Rudi: jaartal is twijfelachtig.

Vanaf 1925 koos AKVS voor een anti-Belgische koers. Een conflict met de kerkelijke overheid werd onvermijdelijk.Mgr. Rutten scheurde de Limburgse studentenbeweging los van het AKVS en vertrouwde ze toe aan de leiding van proosten en seminaristen.Alle samenwerking met de AKVS-top in Leuven werd verboden.In 1927 werd het AKVS in het bisdom Brugge veroordeeld door Mgr. Waffelaert gevolgd door Mgr. Coppieters in Gent.De gewone leden in de plaatselijke bonden ervoeren dit als onrechtvaardig en begrepen niet hoe ‘idealistische hoogstudenten’ als ‘gevaarlijke afvalligen’ bestempeld werden. Vooral seminaristen werden voor een ernstig gewetensconflict gesteld.Ingevolge een oproep van de Kerk ontstond in 1922 in Wallonië de koepelorganisatie ACJB (Association Catholique de la Jeunesse Belge). In Vlaanderen trachtten de bisschoppen de bestaande jeugdwerken samen te bundelen in een Jeugdverbond voor Katholieke Actie (JVKA), ook de studentenbonden.In 1928 organiseerde JVKA een grote ‘schouwdag’ in Antwerpen waar wel verschillende studentenbonden aanwezig waren maar AKVS als beweging niet. Zij zag JVKA immers als ‘een bindmiddel van de Katholieke Vlaamse jeugd aan unitair België’ en was niet te vinden voor onderwerping aan het bisschoppelijk gezag.In dat verband citeert L. Vos een brief die Dr. Goetschalckx (5) op 30.12.1928 schreef aan zijn opvolger Joris Geens: ‘Ik ben altijd diep overtuigd geweest dat de KA een welkome gelegenheid zou zijn voor Mechelen om het nationalisme der studenten de nek om te draaien, en dat is het.’Hij spoorde verder aan het been stijf te houden, ‘niet toe te treden tot JVKA en nooit een proost te aanvaarden die voor Mechelen een politieman (was), in de bond op wacht gesteld om de uiting van nationalisme te beletten’, en geheime kernen te stichten met de hulp van vooral eerstejaarsstudenten.Stilaan werd AKVS versmacht door kerkelijke maatregelen en door de concurrentie van de KSA. Tussen 1928 en 1933 verliest het alsmaar meer terrein en verschrompelt tot rest-groepen, met uitzondering van de gouw Antwerpen. Er kwam verdeeldheid onder de leden: ‘persoonlijke naijver, onderling wantrouwen, broedertwisten en ruzie om geldzaken doen de rest’.Gouw Antwerpen bleef de laatste vesting. In 1933 hadden nog 26 bonden kontakt met AKVS, 19 waren nog lid.In 1935 werd de beweging omgevormd tot AKDS (Algemeen Katholiek Diets Studentenverbond) en later tot DJV (Diets Jeugdverbond) als een soort 3de weg tussen Verdinaso en VNVMet de ondergang van het AKVS kwam een einde aan een traditie van 60 jaar katholieke Vlaamse studentenbeweging.Lang na de oorlog bleef er bij de KSA een zeker schuldgevoel leven over het verdwijnen van het AKVS maar ter rechtvaardiging van het verleden voerde ze aan dat dank zij de KSA ‘de bloem van de studerende jeugd in Vlaanderen gered was van de collaboratie.’Michiel Vandekerckhove daarentegen schrijft (6): ‘Men heeft de sappige druivelaar (AKVS) tegen de grond afgesneden en erop een meer kunstmatige ent gezet (KSA). De KSA is tegen het Vlaams-Nationalisme ontstaan. Ik meen dat de verdwazing van vele Vlaams-nationalisten met de miserie van collaboratie en diensvolgens van

33

de repressie ons voor een groot delen waar gespaard gebleven bij een andere houding van de geestelijke overheid tegenover het Vlaams-Nationalisme in de periode 1925-1930.’De KSA beschouwt zich als ‘erfgenaam van de Rodenbachse studentenbeweging’, titel die heftig wordt bestreden van nationalistische zijde.Bij de viering van 50 jaar KSA in 1977 stelde R. Putseys, KSA-vrijgestelde, zich de vraag: ‘Is de KSA nu 100, 75 of 50 jaar jong?’ en verwees daarmee naar de studentenbonden van Rodenbach (1877), de oprichting van het AKVS (1903) en de stichting van de KSA in West-Vlaanderen (1928).Deze kritische opstelling tegenover het verleden riep een scherpe reactie op in ‘Kerk en Leven’.‘Het touwtrekken om het verleden eindigt blijkbaar nooit’, merkt L. Vos nuchter op.

KSA – KATHOLIEKE STUDENTEN ACTIEKSJ – KATHOLIEKE STUDERENDE JEUGD

1918. De Grote Oorlog is voorbij en heel de wereld is anders geworden. Een nieuw tijdperk is aangebroken.De samenleving verandert: democratie, meer welvaart maar ook andere morele normen waardoor geloofsafval en tekort aan priesterroepingen. Paus Pius XI wil dit tegengaan, roept de jeugd op tot beleving van ‘hogere idealen’ en de leken tot ‘katholieke actie’: een georganiseerde deelname aan het kerkelijk apostolaat onder leiding van de bisschoppen.In Wallonië richt het ACJB zich tot alle jongeren, ongeacht stand of afkomst en kent een groot succes.Het JVKA in Vlaanderen, opgericht op 11 april 1928, wordt slechts een koepelorganisatie van zelfstandige verenigingen: de KAJ-VKAJ (arbeidersjeugd), de BJB (boerenjeugd), en KBMJ (burgers- en middenstandsjeugd). Het AKVS wordt uitgesloten.In 1928 ook lanceert Kanunnik Karel Dubois in West-Vlaanderen een ‘nieuwe studentenbeweging die zuiver kerkelijk strijdend zou zijn’ en hij wordt als ‘de stichter van de KSA’ beschouwd.In Oost-Vlaanderen wordt KSA opgericht in 1929, in Antwerpen slechts in 1932. (7)

Onderschrift illustratie: 1928, stichtingsjaar van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie.

Van bij de aanvang is de KSA een studie- en een militante beweging. Niet alleen het studentenmilieu moet herkerstend worden maar heel de maatschappij: ‘Vlaanderen hernieuwen in Kristus.’De recrutering gebeurt in de colleges maar tijdens de vakantie organiseert men zich in vakantiebonden.Centraal in de werking is de bondsvergadering en jaarlijks wordt er verzameling geblazen tijdens gouwdagen.Het Westvlaamse blad Hernieuwen wordt vanaf 1932 het blad voor alle gouwen, terwijl Richten in 1939 het nationale leidersblad wordt.Midden de jaren ’30 is het reeds duidelijk dat de jongeren niet blijvend geboeid kunnen worden door studie en optochten. Er wordt dus meer en meer de nadruk gelegd op ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’: sport, spel, kampleven en uitstappen vervangen de studievergaderingen bij de Klaroeners (de jongste humaniorastudententjes).Dit leidt in 1935 tot de invoering van het vendelsysteem waarbij de jongeren al een zekere verantwoordelijkheid dragen en tot ‘hogere rangen’: de beste Klaroeners worden Schildknaap, de eerste Ridders worden gekozen uit de Hernieuwers (de oudste humanioraleerlingen).Deze jeugdbewegingsmethodiek wordt aangewend als middel tot het bereiken van de K.A.-doelstelling.De kleinste eenheid van de organisatie is dus het vendel, onder leiding van een vendelleider of gids. De ban groepeert vendels en wordt geleid door een banhoofdman. Aan de top de bondsleider en op ieder niveau een proost. Het gewest omvat meerder bonden (of slechts één zoals deze van het Klein Seminarie te Hoogstraten). De gewesten maken deel uit van een der 5 Vlaamse gouwen.De beweging telt in 1938, 12.000 leden.Het ontbreken van een nationale structuur (zoals bij VKSJ) is oorzaak van vele verschillen in klemtoon en werking van de gouwen maar onder impuls van E.H. Jef Ots wordt in 1943 de ‘Interdiocesane Federatie KSA-Jong Vlaanderen’ opgericht. Het bevestigde de omschakeling van louter KA-beweging naar een echte jeugdbeweging.De oorlogsjaren 1940-44 betekenden voor de KSA een bloeiperiode. De nood aan ontspanning was groot en er was betrekkelijk weinig hinder van de bezetter die oordeelde dat een werkende vereniging beter te controleren is dan een clandestiene.Wel waren uniformen en optochten theoretisch verboden en grote manifestaties werden vermeden.Vanaf 1944 wordt de lijn, tijdens de oorlog begonnen, verder gezet: de uitbouw van een jeugdbeweging tot een modelorganisatie met stijl, openluchtleven, uniformen, jaarprogramma’s, leidershandboeken…

34

De leeftijdsgrenzen dalen: in 1945 starten de Jongknapen (de 6e middelbare) en in 1947 de Jonghernieuwers (de 4e middelbare).In 1955 is de KSA de weg opgegaan van een ‘totale jeugdbeweging’. Ze tracht een integrale opvoeding te bezorgen: een religieuze verdieping van persoon, gezin en samenleving; acties voor zedige kleding, spaarzaamheid, gedienstigheid; sociale inzet voor Oostpriesterhulp, de missies, Hongarije…

Illustratie zonder onderschrift: Gouwdag Roeselare 11 april (1928-1948).

Inmiddels groeit de consumptiemaatschappij: de auto, T.V., massatoerisme. Er komt een schoolpact: ‘levensbeschouwelijke tegenstellingen worden vervangen door sociaal-economische problemen’.De beweging verliest haar greep op het studentenmilieu en de stijlbeweging heeft haar hoogtepunt bereikt. Zij is geen KA-beweging meer maar de 3 basiscomponenten (jeugdbeweging, flamingantisme en een katholieke inspiratie) blijven in de doelstellingen bewaard.In 1960 komen er nationale structuren met Jef Ots als eerste Verbondsproost en Gaston Geens als eerste Verbondsleider. De stroef geachte gouwdagen worden vervangen door ‘Joepie’s’, of Jonghernieuwerrally’s. Voor de Jongknapen worden ‘Zeedagen’ georganiseerd.Bij de jeugdbeweging KSA bleef toch het besef bestaan dat ze nog steeds een studentenorganisatie was en er gingen stemmen op naar concrete streefdoelen. Een al te zuiver jeugdbewegingskarakter voldeed velen niet, men wilde ook iets aan de maatschappij veranderen.Na een lange periode van besluiteloosheid koos men voor een moderne vorm van milieuwerking.In 1963 is het ledenaantal opgelopen tot 23.000.De periode tussen 1965 en 1974 wordt een tijd met vele varianten. In mei 1968 kennen we de (internationale) studentenrevolte: een grote beweging van democratisering van de structuren en ‘beslissingsmacht voor de basis’.De concrete aanleiding voor het protest in Vlaanderen was ‘de kwestie Leuven-Vlaams’.De KSA ontsnapt niet aan de stroomversnelling van de maatschappij en veel van haar leden spelen een actieve rol in de revolte.Autoritair leiderschap en het gezag van de proosten worden bekritiseerd. Men wil ‘inspraak’. De term ‘fascisme’ wordt te pas en te onpas aangewend, uniform en stijl hebben afgedaan, opgelegde jaarprogramma’s vallen in ongenade.Creativiteit en maatschappijkritiek worden tot hoogste norm verheven.Er ontstaan jeugdclubs als alternatief en er komt samenwerking met VKSJ op gang.In vele scholen leidt de contestatie tot ernstige conflicten met de schooldirecties.In het midden van de 70-er jaren zorgt een veranderende samenleving voor een nieuwe mentaliteit bij de jeugd. Maatschappijkritiek trekt minder en minder aan (de wereldhervormers hebben immers niet veel bereikt) en er komt opnieuw vraag naar zekerheid en vaste waarden: de jeugdbewegingsidee wint opnieuw aan kracht. Er komen alsmaar jongere leden, er wordt minder gepraat en meer gespeeld als middel tot opvoeding.Reeds lang bemerken KSA en VKSJ dat ze veel gemeen hebben en in hetzelfde milieu recruteren.Gemeenschappelijke activiteiten leiden tot gemengde werkgroepen, samensmelten van tijdschriften en uiteindelijk in 1978 tot een officiële fusie.De diversiteit tussen de gouwen blijft echter groot en gemengde werking zal dus ook niet verplicht worden opgelegd.In West-Vlaanderen treden KSA en VKSJ apart toe tot de nationale KSA-VKSJ die vervolgens, ingevolge een tussenkomst van het Ministerie van Cultuur, samensmelt tot de gemengde beweging KSJSinds 1978 bestaat er één beweging: KSJ-KSA-VKSJ met 6 werkkringen:KSJ-Antwerpen, KSJ-Brabant, KSJ-Limburg;KSJ-KSA-VKSJ-Oost-Vlaanderen;KSA-Noordzeegouw en VKSJ-West, in West-Vlaanderen.Samen groeperen ze 41.000 leden.In 1983 was het ledenaantal gedaald tot 36.000 en men sprak van ‘crisis van de jeugdbeweging’. Deze trend is thans weer aan ’t keren.De hele beweging verjongt ook aanzienlijk; sinds 1986 kennen we ‘de sloebers’, de 6-8 jarigen.Vandaag is de oorspronkelijke KSA geen typische elitaire studentenbeweging meer, wél een ‘brede toegankelijke jeugd- en kinderbeweging’, niet meer aan scholen gebonden.Het ledenaantal van veel groepen stijgt opnieuw en bewijst dat ook de jeugdbeweging wel degelijk thuishoort in onze moderne tijd.

STUDENTENGILDE ‘MET GOD VOOR VOLK EN TAAL’ RIJCKEVORSEL –OOST-WESTMALLE-VLIMMEREN

35

Na de ondergang van het A.K.V.S. bleven in het aartsbisdom sommige oude studentenbonden, los van A.K.V.S. en K.S.A. verder bestaan tot in de oorlog. Het grootste deel van de A.K.V.S.-traditie werd door hen bewaard.Dit was ook het geval bij de studentenbond ‘Met God voor Volk en Taal’ van Rijkevorsel, Oost- en Westmalle en Vlimmeren.De bond telde twee hoofdgroepen: Rijkevorsel en Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren. In de standregelen werd bepaald dat de hoofdgroepen konden onderverdeeld worden in vendels. Dit was het geval voor Westmalle en Oostmalle-Vlimmeren. Groepen en vendels vergaderden afzonderlijk maar daarbij was ‘vertegenwoordiging van anderen gewenst’. Democratie avant la lettre!De bond werd geleid door een voorzitter, gekozen in de schoot van het algemeen bestuur. Verder was er een schrijver, een schatbewaarder (‘kas is één’), een vaandrig en een proost.In 1940 telde de bond een 60-tal leden waarvan 1/3 uit Rijkevorsel en 2/3 uit Oost-Westmalle en Vlimmeren.Het verslagboek van Gaston Peeters vermeldt de namen van de studenten die ‘regelmatig verwittigd werden om de vergaderingen bij te wonen’ en de school waar ze studeerden.Uit Oostmalle:

Marcel Celens St.-Victor TurnhoutKarel De Vrij Seminarie HoogstratenKamiel Fransen Jezuïeten TurnhoutKarel Hendrickx St.-Victor TurnhoutRené Hendrickx Normaalschool AlsembergFrans Leys St.-Jan Berchmans AntwerpenFrans Maes Seminarie HoogstratenJos Michielsen Seminarie HoogstratenDenis Peeters Redemptoristen EssenJos Peeters Redemptoristen EssenGaston Peeters Seminarie HoogstratenJos Peeters Groot Seminarie MechelenMarcel Peeters B.S.T.I. MechelenConstant Poels Normaalschool AlsembergPaul Smolders K.U.L. LeuvenLaurent Van Aelst Normaalschool AntwerpenJos Van Breen Normaalschool AlsembergMarcel Van Breen Normaalschool AlsembergKarel Van Roey K.U.L. LeuvenLouis Verhoeven Normaalschool AlsembergFrans Vrints Normaalschool Alsemberg

Uit Westmalle:Jozef Adriaensen Normaalschool AntwerpenKarel Adriaensen St.-Jan Berchmans WestmalleLouis De Backer Seminarie HoogstratenArmand Matthyssen St.-Gabriel BoechoutJos Peeters Jezuïeten TurnhoutMaurice Van den Wijngaerden St.-Gabriel BoechoutCyriel Van Deun Seminarie HoogstratenFrans Van Deun Seminarie HoogstratenGustaaf Van Deun St-Jan Berchmans WestmalleJan Vermeylen Paters ScheutistenEugène Vochten K.U.L. LeuvenFrans Vochten Normaalschool Alsemberg

Uit Vlimmeren:Karel Bastiaensen Normaalschool AlsembergJan Janssen Paters ScheutistenEdward Moelants Jezuïeten TurnhoutEmiel Oostvogels Seminarie HoogstratenLouis Verheyen Groot Seminarie MechelenJozef Verheyen Regentaat AntwerpenLouis Smans Normaalschool Alsemberg

Wat Rijkevorsel betreft vond ik slechts onvolledige gegevens:

36

August Brusselaers Eduard JansRenaat Van Roey Modest Van De KieboomJan Verlinden Marcel Van RoeyConstant Verlinden Karel SchrijversJules Sterkens Louis SchrijversMarcel Heylen Frans StormsRené Michielsen Louis De BeuckelaerEdward Eelen Gerard MarienEmiel Marien Armand PalmansVictor Van Roey Louis ReyntjensLouis van den Bergh (Aster Berkhof) Jef Van de Kinschot

Gaston Peeters was leider van de hoofdgroep Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren en Frans Van Deun schrijver, althans tot half augustus 1941, waarna Gaston Peeters ook deze taak op zich nam.Geheel volgens de traditie van AKVS. bestonden de activiteiten voornamelijk uit zeer ernstige vergaderingen met declamatie, samenzang, spreekbeurten en lezingen, bedevaarten én toneel.Deze vergaderingen stonden meestal in het teken van een bepaald thema: persoonlijkheid, de Misviering, de Mariaverering, katholiek en Vlaams zijn … Ze werden steeds besloten met de ‘Psalm van Rodenbach’ en ‘de Vlaamsche Leeuw’Ontspanning beperkte zich eigenlijk tot voetbal; daarentegen werden talrijke zangrepetities gehouden voor het opluisteren van de mis en vooral voor ‘een Lof in twee stemmen’, dat zowel in de kerk te Vlimmeren, als Westmalle en Oostmalle werd uitgevoerd.Op dinsdag 22 april 1941 toog men per fiets op bedevaart naar Meersel-Dreef: 10 leden van Oostmalle, 20 van Rijkevorsel.Vlimmeren was geheel afwezig wat de ontgoochelde verslaggever Stan Poels de opmerking ontlokte: ‘en dat voor een bedevaart!’Het belette hem echter niet op een lyrische wijze de toch te beschrijven: ‘We reden langs de groenende velden en de met bloemen bespikkelde weiden. In het bottende bout der flanken floten de vogels hun kwetterende liederen, terwijl hoog in de lucht de leeuwerik tierelierde. Kortom de jonge natuur rondom ons was vol leven. Jong en zot leven waarvan wijzelf vol zijn.’

Onderschrift foto: Foto genomen in het park van Meersel-Dreef tijdens de bedevaart op 22 april 1941.Voor: Jos Michielsen, ?, Frans Maes, Ghysels, ?, Karel De Vrij, ?, ?;Midden: Jef Van de Kinschot, Constant Poels, René Hendrickx, Armand Palmans, Gerard Marien, August Brusselaers;Achter: Jos Peeters, Gaston Peeters, Frans Van Deun, Jan Verlinden, Jan Vermeylen, Marcel Heylen, Louis De Backer, Louis De Beuckelaer, Modest Van De Kieboom, ?, Louis Reyntjens, René Michielsen, Marcel Van Roey, Louis Schrijvers, Renaat Van Roey, Karel Schrijvers.

’s Vrijdags voordien, op 18 april, werd een plan uitgevoerd dat ‘was gerijpt in het brein van enige oudere studenten en die zonder dralen aan het werk gingen en met eigen handen een houten boomkapelleke ineenstaken om het te plaatsen ergens in een stil boekske van één onzer dorpkens.’Gaston Peeters schrijft: ‘Het was een heerlijke Lentemiddag, en in stille gezelligheid trokken wij met 57 man op naar de Kruisdreef in Gestelbosch, waar hulde aan Maria zou gebracht worden. Twee studenten (Frans Maes en Jos Michielsen) droegen voorop het kapelleke met het beeld van Moeder. Wel graag hadden we een liedeke gezongen onderweg, maar om de bezettting, die alle luidruchtigheid verbood, werd dit maar achterwege gelaten. En ’t was beter zoo: nu was het rustig. Nu gingen we dieper in ons.’Het studentenkapelleke werd ‘aan den eik links voor de poort vastgeslagen’. Het beeldje werd gewijd door Pastoor De Molder en in het kapelleke geplaatst door Marcel Peeters.Pastoor De Molder drukte zijn blijdschap uit ‘omdat het nu eens de studenten waren die hun liefde en eerbied toonden voor hun Moeder, zij toch zouden eens de leiders worden van hun volk’.Met een lezing door August Brusselaers, Gezelle’s gedicht Moederken voorgedragen door Gaston Peeters, een slotwoordje door E.H. René Michielsen, een devotelijk Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen en een kranige Vlaamsche Leeuw werd deze plechtigheid besloten.‘En in eenzelfde gemoedelijke stemming als van daarstraks zijn we dan naar huis gegaan.’.Konden deze 57 leden van ‘Met God voor Volk en Taal’ vermoeden dat hun bloeiende studentengilde weldra zou ontbonden worden?

37

Sommigen onder hen misschien wel: scholieren van bisschoppelijke colleges en het Klein Seminarie waar de KSA. voet aan de grond had en seminaristen die een aartsbisschoppelijk bevel dienden uit te voeren, n.l. de leden van studentenbonden overhevelen naar de KSA.Tijdens de grote vakantie van 1941 gebeurde dus wat gebeuren moest.Op 19 augustus noteert Gaston Peeters: ‘De kwestie KSA. werd ook nog eens aangeraakt. Ach, we weten het wel, niemand, maar dan ook niemand die de KSA. kent en echt redelijk wil zijn, heeft er iets tegen de KSA. Wie redelijk is zoekt God-godsdienst-wordt-Katholiek-volgt de Kerk…’Het was dus niet de eerste maal dat de KSA. ter sprake kwam maar vanaf toen ging alles bijzonder snel. Op 22 augustus namen sommigen deel aan een recollectiedag van KSA.-Noorder-Kempen in het seminarie te Hoogstraten en 7 man volgden de KSA.-leidersdagen te Boechout van 25 tot 29 augustus.Op 2 september werd de laatste hoofdgroepvergadering van de grote vakantie gehouden. Het zou meteen de allerlaatste zijn.De laatste algemene vergadering van de studentengilde had plaats te Rijkevorsel op 5 september 1941. Een geladen, zeer emotionele bijeenkomst waar Gaston Peeters betoogt dat ‘KSA. niet zoozeer verschilt van Vlaamsche Studentenbond; er is enkel dit dat de KSA én grooter, én schooner, én wijder, én dieper én breeder en geweldiger is. K.S.A. moet zijn en is de ideale beweging voor een katholiek student in Vlaanderen.’Dit werd door vele aanwezige leden, vooral de ouderen, niet aanvaard, bevreesd als ze waren dat het Blauwvoetideaal versmacht zou worden door het ultramontaanse (8) en klerikale karakter van de KSA.Sterke KSA.-voorstanders waren de seminaristen Jos Peeters (Oostmalle) en René Michielsen (Rijkevorsel). Renaat Van Roey vertolkte de oproep van zijn afwezige broer-priester Victor die vanop zijn ziekbed (dat spoedig zijn sterfbed zou worden) de studenten als het ware smeekte ‘de wil van de bisschop te volgen’. (9)Ten slotte ‘werd ingevolgde de wens van Kardinaal Van Roey de knoop doorgehakt en besloten werd 2 KSA.-kameraadschappen op te richten: Rijkevorsel en Oostmalle-Westmalle-Vlimmeren (10)Een aantal overtuigde Blauwvoeters haakte af, niet alleen in Rijkevorsel, maar eveneens in Oostmalle en Westmalle.Volgens verklaringen van E.H. R. Michielsen bestond de KSA.-kameraadschap van Rijkevorsel slechts enkele jaren en werd dan verdrongen door de Chirojeugd.In Rijkevorsel zou een nieuwe studentenbond opgericht worden die echter ook geen lang leven beschoren was.Bij het einde van de grote vakantie 1941 noteert Gaston Peeters in zijn merkwaardige stijl: ‘Slecht weer. Toch volledig tevreden. Hadden we voor de vakantie zooiets kunnen verwachten? Nee, ik geloof het niet en wanneer we ons plan bekijken is het niet waard een KSA.-plan genoemd te worden, maar is het oog geen Vlaams Studentenplan?Ik geloof dat we het punt bereikt hebben waar Vlaamsch student en KSA.-man elkaar kruisen, deze vakantie heeft er allen schijn van gehad een overgang te vormen. Moge zij het in waarheid geweest zijn ook want zijn we vooruit geboerd, wij hebben veld gewonnen.’

KSA RUUSBROEC

VAN KAMERAADSCHAP NAAR BOND (11)

De eerste KA-vergadering had plaats op donderdag 4 september 1941, dus op de vooravond van de belangrijke en zelfs dramatische bijeenkomst van de studentenbond te Rijkevorsel.De grote vakantie liep dan reeds ten einde en het was slechts tijdens de volgende kerstvakantie dat de werking echt van start kon gaan.De mannen van Oostmalle gaven op 4 januari 1942 een feestavond. ‘Westmalle kon niet deelnemen omdat zij reeds hun handen vol hadden in hun eigen dorp om steun te verlenen aan het zangkoor. Vlimmeren liet weinig van zich horen.’Op 9 januari volgt een ‘Kenbaarmaking van het Besluit:

Hernieuwerleider: Gaston PeetersKlaroenerleider: Frans Van DeunPropagandaleider: Constant PoelsPenningmeester: Frans MaesGebedswacht: Jos MichielsenMisdienaarsdienst: Jos Peeters

Voortaan dienen onder de vakantie telkens twee studenten de mis in de kerk te Oostmalle’.Tijdens de Paasvakantie neemt de kameraadschap de naam ‘Ruusbroec’ (12) aan en dit op voorstel van E.H. De Bie, rustend pastoor te Oostmalle, die een studie voorbereidt over deze Brabantse mystieker.

38

Van 7 tot 19 april is er een intense werking met verschillende vergaderingen, bondsmissen, zanglessen, voetbal, een gewestdag te Hoogstraten, een gouwdag voor Ridders (Gaston Peeters) en Schildknapen (Frans Maes en Jos Michielsen) te Antwerpen.Voor echte jongensspel ging men naar de duinen (de Bruulbergen) o.m. op 19 april, waar spoorzoeken, vlaggespel en ‘brandbommen zoeken’ (!) op het programma stonden. Gaston Peeters noteert nauwgezet: ‘Karel De Vrij, platte band; Van Bavel 5 frank verloren (door de kas vergoed); J. Verboven vulpen gebroken, kapot getrapt (door kas vergoed)’.De zanglessen vallen blijkbaar niet zo in de smaak van jonge nieuwkomers: ‘Onder de zangles was er niet de gewenste tucht. Als er niet vlug iets nieuws komt loopen we spaak. De jeugd is tuk op nieuwe dingen. We hebben een hechte ondergrond nodig en ik vrees dien onder de vacantie niet te kunnen geven. Het tooneel blijft nog een lichtend punt. Van de zangles is het schoone af. Van marsj houden we nog, maar men is liever niet zo moe als gisteren. Het misdienen gaat uitstekend. De gebedsactie loopt gesmeerd’.Gaston zal meermaals wijzen op de noodzaak van tucht en stijl maar krachtig de bewering afwijzen ‘dat wij lijken op de Duitschers’.‘Onze KSA is grooter dan de Duitsche jeugdbeweging, want deze geeft wel lichamelijke en culturele maar geen bovennatuurlijke vorming’.Dinsdag 4 augustus 1942 was een belangrijke dag: de ‘sectie der Klaroeners wordt opgericht’ met Frans Maes als leider en Jos Peeters als proost. Aanvankelijk bestaat de sectie uit 2 vendels: Het Jan Breydel-Vendel met Jozef Verboven als vendelleider en Kamiel Fransen als hulpvendelleider. Tot dit vendel behoren: Victor De Vrij, René Michielsen, Willy Cornelissen, Louis Verhoeven, Marcel Verachtert, Harry Segers, Florent Bosch.Het Maria-Vendel onder leiding van Cyriel Van Deun en Maurice Adriaensen als hulpvendelleider. Ik vond de namen terug van: Raymond Hendrickx, Emiel Van Breen, Emiel Vrints, Gabriel Etienne, Gustaaf Leemans.Later werd het Jan Breydel-Vendel gesplitst en werden De Wikingers geboren.

Onderschrift foto: Terug thuis na een gewestdag op 11 april 1942. Frans Vrints, Laurent Van Aelst, Jos Peeters, Jos Peeters (seminarist), Kamiel Fransen, Constant Poels, Jos Michielsen, Gaston Peeters, Jozef Verboven, Frans Maes, Louis Verhoeven, Cyriel Van Deun, Karel Hendrickx, Marcel Celens, Karel De Vrij.

Op 14 augustus vertrokken de vendels om 9.30 u. aan de kerk te Oostmalle met 1 tent naar de Bruulbergen. Daar begon de dag met een openingsformatie (gebed, inspectie, openingstoespraak door Frans Maes) en werd verder gevuld met vendelronde, turnles, marcheren, uitvoering van de Jan-Hinnerk-volksdans, ‘tijd voor boterhammen’ en zelfs ‘een uurtje volstrekt stilzwijgen’.F. Maes gaf les over doel van de KSA en de Keure. Er werd een toneelstukje gerepeteerd ‘De Stam der Plattekeezen’ en er werden wedstrijden ‘ver-springen vanaf een duintop’ georganiseerd, glansrijk gewonnen door de Breydelzonen Florent Bosch en Vic De Vrij.Bij de terugtocht werd de Grot aan de Herentalsebaan bezocht en ‘bedankten we O.L.Vrouw om de schoonen dag’. Om 18.30 u. was men terug thuis. Dit werd het eerste ‘kamp’ van KSA-Ruusbroec.Het experiment vond men geslaagd en werd dus nog eens herhaald. Benevens 1 tent had men nu zelfs 1 ketel waarin én de soep, én de patatten én de pap moesten klaar gemaakt worden. Omdat de ketel soep helaas omviel werd het een langdurig banket met gangen om 12 uur, 3 uur en 6 uur; alles met veel zand bestrooid. Met de jaren worden dergelijke heroïsche verhalen door mondelinge overlevering steeds kleurrijker, gedetailleerder en fantastischer.Bij de priesterwijding van Jos Peeters, tijdens de Paasvakantie 1944, beslist men de Ruusbroec- Kameraadschap om te vormen tot Ruusbroec-Bond. Als leuze wordt aangenomen ‘Ruusbroecbond mager en gezond’. Het bondje was inderdaad niet indrukwekkend maar de geest was prima gezond.

RUUSBROECBOND NAAR HET ST.-JAN BERCHMANSCOLLEGE TE WESTMALLE

Ten einde hun continuïteit te verzekeren en hun (financiële) basis te verstevigen gaan vele bedrijven een fusie aan. Dit si niet nieuw en door Ruusbroec reeds toegepast in 1944. (Het financiële aspect daargelaten!).Het was spoedig duidelijk dat de bond niet leefbaar kon zijn enkel en alleen met een beperkt aantal externe studenten van Oostmalle, Westmalle en Vlimmeren. Jos Peeters en Frans Maes namen kontakt op met het St.-Jan Berchmanscollege te Westmalle en ontmoetten daar Broeder Theo Delang, een ontmoeting die leidde tot de samensmelting van Ruusbroec met ‘Door ons Werk-Hoger Op’, op 28 juni 1944.Br. Delang herinnert zich de eerste officiële bijeenkomst: ‘Ik zie dat 30-tal knapen nog zitten, heel braafjes met hun armen te samen en er luisteren naar de speech van Jef Verboven doe daar meesterlijk achter een groene tafel zat… ’t geleek wel op een gerechtszaaltje’.

39

Deze ‘rechtszitting’ was het begin van een geslaagde ‘constructie’ waarbij het gebrek aan leiders in Westmalle werd opgevangen door mannen van Oostmalle en het magere ledenaantal van Oostmalle in éénmaal werd verrijkt met 34 jongeren van Westmalle.Ruusbroec marcheert van dan af een schitterende toekomst tegemoet; dank zij het pionierswerk van enkele idealisten, de logistieke steun in een expanderende school, de daadwerkelijke hulp van directie en leraars en gedragen door een schaar jongvoelende proosten, talentvolle kampleiders, overtuigde banhoofdmannen en aangedreven door de onvermoeibare motor die alles draaiende houdt: den Broeder.

Onderschrift foto: ‘Den Broeder’ in Israël bij de Dode Zee.

DEN BROEDER

Theo Delang, °St.-Joris-Weert, 5 november 1922.Behoort tot de Congregatie van St.-Viator (c.s.v.). Orde gesticht in 1828 te Vourles (Lyon), in 1903 uit Frankrijk verdreven ingevolgde de wet Combes en in 1910 in Westmalle terecht gekomen. Ze openden daar het St.-Jozefgesticht met de eerste twee klassen van het middelbaar onderwijs en werden spoedig door de bevolking ‘de Franse Paters’ genoemd. (13)In 1912 werd een aanvang gemaakt met een school in de Kasteellaan en werd een juvenaat en een noviciaat opgericht. Theo Delang kwam hier toe op 5 september 1934; ‘om kwart voor negen’, herinnert hij zich. Begon noviciaat in september 1939, vertrok op 6 januari 1940 naar Frankrijk waar hij samen met 24 jonge mannen, waaronder 6 Vlamingen, werd geprofest te Loupiac (Aveyron) op 29 september 1940.Hij volgde normaalschool te Antwerpen vanaf 19 oktober 1940, gaf vervolgens les Frans in Molenbeek, kwam dan terug naar Westmalle in 1943 waar hij meer dan 20 jaar onderwijstaken waarnam in het lager en het middelbaar onderwijs en in het internaat.Als jonge knaap was hij lid en hulpleider geworden bij de Voor-Kajotters (later Jong-KAJ) te St.-Joris-Weert. In Molenbeek richtte hij de EK (Eucharistische Kruistocht) op maar eens terug in Westmalle was hij zinnens een KAJ-afdeling op te starten. Op aanraden van een KAJ-leider-dorpsgenoot werd het KSA-Jong-Vlaanderen. Dit Jong Vlaanderen was echter taboe bij de ‘Franse Paters’ en zo ontstond ‘Door ons Werk-Hoger Op’.Als uniform werd gekozen voor een blauw hemd met witte das.Br. Delang stelde zelf een wet en gebed op en begon de recrutering.De groep telde 34 leden op het ogenblik dat KSA-Ruusbroec aanklopte met een voorstel tot samensmelting.Den Broeder was meer dan een kwart eeuw niet alleen de nauwgezette secretaris, maar méér dan dat: de spil van de bond. De werking steunde op zijn goedhartigheid en hulpvaardigheid, zijn diepe bezorgdheid om de jeugd, zijn sociale bewogenheid, zijn onvoorwaardelijk geloof in de mens, zijn onwankelbaar godsvertrouwen.Al deze kwaliteiten heeft hij daarbij nog gedurende 29 jaar ten dienste gesteld van de KSA als secretaris van de Gouw Antwerpen.Op 30 september 1990 vierde Theo Delang zijn gouden kloosterjubileum omringd door een grote schaar vrienden.

VAN PLATTE MUS NAAR ROBUUSTE OLIFANT

Bij de inzet van het fameuze twee-daagse kamp ‘Ne wijd weg en ne gauw terug’ (zie verder: Op kamp) richtte de onvergetelijke Pater Plas zich in zijn proostenwoordje tot de in formatie aangetreden KSA’ers met de woorden: ‘Beste KSA-joengs. ’t Is kij zijt kelijk de platte mus die nog keen haar heb vanonder.’Hij trachtte hiermee de zwakheid en onvolwassenheid van de jonge bond aan te tonen. Het was goed bedoeld maar deze plastische taal zorgde vanzelfsprekend voor hilariteit. Toen, en nu nog, wanneer herinneringen uit die tijd worden bovengehaald.

Onderschrift foto: Foto genomen in 1986 bij het Gouden Priesterjubileum van Pater Plas (°Eben-Emael 22.1.1902). Links: Kardinaal Albert Delacourtray, Aartsbisschop van Lyon, Primaat van Frankrijk.

Het platte musje groeit. Tijdens zijn eremis in het St.-Jan Berchmanscollege, op 18 juli 1948, wijdt Pater Louis De Backer de eerste bondsvlag. Vervaardigd uit een goedkope stof, in blauw-witte kleuren zal ze 18 jaar weer en wind trotseren tijdens vele kampen en ver van huis in Lourdes, La Salette, Tirol, …In 1950 wordt Jan Duchene bondsvoorzitter. De bond telt dan ongeveer 50 leden in 3 bannen (afdelingen): Hernieuwers, Knapen en Jongknapen.

40

De Knapen en Jongknapen van Oostmalle en Westmalle vergaderden afzonderlijk in eigen dorp maar toneel, kamp, spel en sport gebeuren gezamenlijk.

Onderschrift foto: Leidersaanstelling op 13 september 1952.1e rij: Jos Meeusen, Rudi Van Deun, Alfons Duchene, Marc Van Bavel, Van Ginckel, Herman Geens, Willy Geens, Van Hullenbusch, Ludo Vissenberg.2e rij: Guido Van Looveren, Herman Franken, Herman Claes, Gerard Smtis, Jos Smits, Robert De Roover, Walter Van Looveren, Nest Franken.3e rij: Staf Duchene, Willy Vissenberg, Eugeen Roelants, Karel De Voght.4e rij: ?, René Michielsen, E.H. Jos Janssens (gewestproost Noorder-Kempen), Jan Duchene, E.P. Cassenaer, Broeder Th. Delang, Cyriel Van Deun (seminarist)

Tijdens het schooljaar werkt Ruusbroec ‘op 4 fronten’:- het Hoogstraatse (Seminarie) met: Walter Van Bavel en Alfons Van Deun uit Westmalle; Victor De

Vrij; Frans De Vrij, Jozef de Vrij, Alfons Michielsen, Jan Duchene, Harry Segers, en Louis Mertens uit Oostmalle; Jos Megens, René Megens en Jos Van Den Broeck uit Wechelderzande.

- het Turnhoutse (St.-Victor en St.-Jozef) met: Karel Laenen en Raymond Havermans uit Westmalle; Edward Celens, Eugeen Roelants, Guido Schrijvers, Frans en Gustaaf Duchene uit Oostmalle.

- het Westmalse (St.-Jan Berchmans) met: Rudi Van Deun, Ludo Vissenberg, Alfons en Jos Meeusen, Robert De Roover, Gustaaf Van Bavel, Alfred Wens, Ernest Franken, Herman Dranken, Yvo Maes, Rigo Leffelaer, Constant Gijles, Willy Vissenberg, Gerard Smits, Gustaaf Claes, en Karel Lauyssen uit Westmalle; Karel Huybrechts uit Oostmalle.

- het ‘Uno’-front (Leuven, Lier, Antwerpen, Mechelen, …) met : Frans Vervoort, Flor Melis en Jos Hooyberghs uit Westmalle ; Victor Van De Voorde, Willy Vervoort, Hubert Vervoort, Ludo Schrijvers, Emiel Vrints, Adriaan Vermeiren, Jos en René Michielsen, en Karel De Vrij uit Oostmalle.

Van de talrijke activiteiten in 1950 moet ik, benevens het kamp in Tongerlo melding maken van een groot kampvuur op het dorpsplein te Westmalle op 10 september met 300 toeschouwers en van een leiderskring op 17 september in het St.-Jan Berchmanscollege waaraan 150 leiders uit de gouw Antwerpen deelnamen.Tussen 1949 en 1952 werden meerdaagse fietstochten gemaakt naar Brabant en Limburg, doorheen de Kempen, naar Valkenburg en de Vlaamse Ardennen.In 1952 vervaardigde men met hout, kippegaas en zakkengoed, een reuze-olifant waarmee men door Westmalle trok en geld inzamelde ten voordele van de missies en … tot ergernis van de duivenmelkers.

Onderschrift foto: Foto genomen in augustus 1952. Br. Delang, Jan Duchene en Cyriel Van Deun bij de opbouw van de olifant, gebruikt voor de omhaling ten voordele van Aartsbisschop Kujur s.j. van Ranchi (India).

1953: KSA-JUBELJAAR

KSA-Jong Vlaanderen viert haar 25-jarig bestaan o.m. met een Landdag te Brussel waar 3000 Jongknapen samenkomen.In gouw Antwerpen wordt een tentenkamp georganiseerd te Meer: 200 Jonghernieuwers kamperen er gedurende 4 dagen.Maar hét hoogtepunt van de viering is de Lourdesbedevaart van 24 tot 31 juli waaraan ook 25 Ruusbroec-jongeren deelnemen.In een ‘Edition spéciale’ van ‘Eclair Pyrénées’ van 29 juli verschijnt een grote reportage over deze ‘Pèlerinage annieversaire de la fondation de la JEC’ en lezen we: ‘Musique en tête, 2000 jeunes étudiants catholiques des Flandres défilent depuis trois jours dans les rues menant aux Sanctuaires, attirant l’attention en provoquant l’admiration par l’ordre impeccable de leur défilé et le son mâle de leurs chants… le bon ordre, la discipline, la camaraderie y règnent’.In augustus 1954 maken 12 Hernieuwers o.l.v. Jan Duchene en Br. Delang een 9-daagse fietstocht naar de Rijnvallei. ‘Iedereen brengt 250 gr. koffie mee (liefst Zwarte Kat) en 3 pakjes sigaretten van 25 (voor de gastheren)’. In die periode waren de ‘grote bonen’ van Zwarte Kat en sigaretten nog van goudwaarde in Duitsland.Het jaar 1956 zal in de herinnering blijven door ‘de Vlaggehistorie’. Enkele veteranen van ‘Met God voor Volk en Taal’, kwamen bij Br. Delang de oorspronkelijke leeuwevlag van de studentenbond ontlenen maar beriepen zich nadien op hun ‘eigendomsrecht’ om ze niet terug te bezorgen. Verhitte discussies en tussenkomsten van

41

een échte advokaat (iemand van eigen KSA-kweek) hadden tot gevolg dat 4 maanden later toch restitutie werd gedaan.KSA-Ruusbroec wordt inmiddels groot, kent haar wereld en stuurt gelukwensen naar Dr. Konrad Adenauer bij zijn herverkiezing tot Bondskanselier in 1957. ‘Der Bundeskanzler’ antwoord: ‘Uber Ihre Glückwünsche anläszlich der Wahl der 3. Deutschen Budestages habe ich mit aufrichtig gefreut. Ich danke Ihnen sehr dafür undfür Irh Interesse an diesem für uns alle so entscheidenden Ereignis.Bonn, September 1957 Adenauer’

Onderschrift foto: Lourdes 1958.Van boven naar onder: Guido Bax (+), Leo Bartholomeeusen, Eug. Jespers, Willy De Koninc, W. Van De Walle, Jan Duchene, Maurice en Walter Bartholomeeusen, Alf. Vervecken, C. Vochten, Baziel De Koninck, Ernest Franken, Luc Driesen, Stanny Matheeussen, Hugo Kempenaers, Jef Leemans, Guy Driesen, Stanny Correwijn, G. Willekens, Br. Delang, Guy Coppé, Jef Vervoort, Bob Wens (+), Ludo Mathijssen, Alfons Duchene, Jef Van Beveren, L. Martens, J. Kempenaers, Jan Van Steen, Jan Duchene, Jul Luyckx, Louis Haest, Danny Pluym (+), G. Mathijssen, Guy Boenders, J. Wouters, Ger. Van Hemeldonck, Luc Huyskens, Walter Schrijvers.Op de achtergrond: de KSA-vlag en de oude vlag van de studentengilde.

De periode van 1956 tot 1958 is deze van Ernest Franken als bondsleider. Van meet af aan neemt hij deze taak met veel ernst op. De bond ontwikkelt een intense activiteit: fietstochten naar Limburg, Zeeuws-Vlaanderen, naar de Rodenbachfeesten in Roeselare, auto-stoptochten naar de Ardennen, Monschau, Rijn- en Ahrvallei; sport en spel, ronden en natuurlijk toneel.Hoogtepunt is het Lourdeskamp van 8 tot 17 juli 1958 waar 40 KSA’ers uit Oost- en Westmalle zich gedurende 10 dagen volledig inzetten voor de zieken- en ordedienst. ‘Heerlijk-hemelse dagen waren dat’.Leider Nest lanceert een ‘doorbraakactie’ in Oostmalle waar op een zondagavond de cafédeuren openvliegen… Roffelende trommen en schetterende klaroenen van KSA-Turnhout, met daarachter de Ruusbroecbond, op weg naar de Gildenzaal voor de opvoering van ‘Goeie Reis, Matthias’.Het échte hoogtepunt van 1958 is ongetwijfeld de priesterwijding van niet minder dan 4 KSA’ers: Jan Duchene, Karel De Voght, Willy Vervoort en Louis Mertens.Het ledenaantal stijgt naar 100 en Br. Delang word gouwsecretaris.De ‘platte mussen’ hebben ‘haar’ gekregen.

KSA RUUSBROEC OP WEG NAAR EEN JUBILEUM EN … 1968

Alfons Vervecken wordt, na 3 jaar Jongknapenhoofdman, bondsleider tijdens het werkjaar 1958-59 en dan volgt ‘de periode van Baziel’ die zich ‘van gulle rondborstige knaap opwerkte tot Hernieuwerhoofdman en ontpopte tot een werkelijke big-boss’.De verflauwde Hernieuwerwerking werd nieuw leven ingeblazen: deelname aan de IJzerbedevaart, ronden over lektuur, het leger, film en T.V., pers en journalistiek, contactavonden met andere jeugdbewegingen, deelname aan de jeugdolympiade te Beerse en te Merksplas.

Onderschrift foto: Bedevaart naar La Salette in 1961: Sacramentsprocessie.

Baziel hield het roer 4 jaar lang stevig in handen tot hij in 1964 overstapte naar de ‘Oostmalse universitairs van Moe Malle’.Voor het 20-jarig bestaan in 1961 zegt Ruusbroec, dank bij de wenende Madonna van La Salette in de Franse Alpen.In 1963 zoekt men andere toppen op, deze van de bergen in Tirol.De samenstelling van het ledenaantal zag er in dat jaar uit als volgt:Hernieuwers 18 (6 Oostmalle, 11 Westmalle, 1 intern)Jonghernieuwers 17 (7 Oostmalle, 9 Westmalle, 1 intern)Knapen 33 (13 Oostmalle, 16 Westmalle, 4 intern)Jongknapen 24 (8 Oostmalle, 16 Westmalle)Totaal 92 (34 Oostmalle, 52 Westmalle, 6 intern)In april 1964 had er een gouwdag plaats in Antwerpen waar de Knapen en Jongknapen goed vertegenwoordigd waren maar ‘deze van Hernieuwers en Jonghernieuwers te wensen overliet’ (slechts 7 van de 33)’. Het bondsblad Altior is bitter: ‘Laten zij voor een kermis of ’n voetbalmatch hun beweging als ’n steen vallen? Triestig!’De jeugdbeweging is op weg van traditie naar vernieuwing.

42

Er ontwikkelen zich nieuwe activiteiten.In 1965 nemen Harry Hendrickx, Mon Van Gestel, Raoul Jans en Guy Le Bruyn deel aan de 1e Joepie en op 2 mei zijn de Jongknapen aanwezig op de Zeedag te Blankenberge.

1966: KSA-Ruusbroec 25 jaar. Een mijlpaal!

Op 3 juli had de officiële viering plaats in de kerk te Oostmalle waar gouw- en bondsproost, E.H. L. Baeten een nieuwe bondsvlag wijdde, ditmaal in zijde, vier kleuren en vervaardigd in de Abdij Nazareth te Brecht naar een ontwerp van Broeder Delang.Na de mis volgde een ontvangst op het gemeentehuis met toespraken van burgemeester Vermeyen, bondsleider Alfons Duchene en Jozef Verboven.Op 10 juli werd dit nog eens overgedaan te Westmalle met een mis en een feestmaal waar de tafelredes werden uitgesproken door E.H. L. Baeten, Baron van der Straten Waillet en nationaal leider Jo Jaspaert.In 1967 werd het St.-Jan Berchmanscollege overgenomen door het bisdom Antwerpen en kreeg hierdoor de mogelijkheden voor de uitbouw van de vrije lagere middelbare school tot een volwaardige humaniora; ontwikkeling die reeds in 1959, onder impuls van Directeur Jules Gijsels, een aanvang had genomen.De directie kwam nu in handen van diocesane priesters met E.H. L. Baeten als directeur. Leopold Baeten was reeds godsdienstleraar aan het instituut, én gouwproost van KSA-Antwerpen én bondsproost van KSA-Ruusbroec. De bond kon derhalve de toekomst met gerust gemoed tegemoet zien.Maar toen kwam 1968.

HET GROTE ONGENOEGEN

De geest van de studentenrevolte bleef niet gevangen binnen de universiteiten. In februari namen scholieren van middelbare scholen deel aan een protestmars tegen de bisschoppelijke beslissing van 13 mei inzake de ontdubbeling van Leuven.Br. Delang getuigt over deze periode: ‘Jaja, ook in de KSA liet de studentenrevolte zich gevoelen. Dat was me wat: ik herkende de KSA niet meer. Men wou alles, alles, alles afbreken om dan helemaal opnieuw te beginnen. Het uniform, ons gebed, onze leuze, het chiroteken, … ja, zelfs mijn kruisbeeld. Alles moest weg.’Het is in deze sfeer dat op 1 september E.H. Louis Van Loo tot nieuwe directeur van St.-Jan Berchmans werd benoemd.In het St.-Stanislascollege was hij KSA-proost geweest en dus de beweging zeer genegen maar in de gegeven omstandigheden oordeelde hij, als verantwoordelijke voor het schoolbeleid, maatregelen te moeten nemen om de Ruusbroecbond te beschermen tegen revolutionaire invloed vanuit de universiteiten.Hij bepaalde dus dat de leden moesten verbonden zijn aan de eigen school. Voortaan geen universiteitsstudenten meer.Reactie bleef niet uit en sommige overwogen een afzonderlijke bond op te richten maar de ervaren Br Delang ontraadde dit en wees terecht op het recruteringsprobleem.KSA Ruusbroec overleeft, zij het niet zonder kleerscheuren.De bond verliest zijn leiders, de Hernieuwers en de Jonghernieuwers; de werking beperkt zich tot de bannen van Knapen en Jongknapen.Br. Delang wordt vrijgestelde voor de Gouw Antwerpen.Directeur Van Loo doet beroep op leraars Roger Pynaerts en E.H. Paul Verhulst om de leiding van de bond op zich te nemen.

VAN KSA-RUUSBROEC NAAR KSJ-RUUSBROEC

Jongknapen en Knapen worden, met tijd en boterhammen, Jonghernieuwers en Hernieuwers.KSA-Ruusbroec herstelt zich en in 1976 schrijft P. Verhulst: ‘Het aantal KSA-leden is de laatste 5 jaar langzaam maar zeker de hoogte ingegaan en ik geloof te mogen zeggen dat ook de kwaliteit diezelfde stijgende lijn heeft gevolgd, ondanks het botsen en botsen en de dieptepunten van bepaalde ogenblikken.’In dat jaar trekken de Jongknapen met niet minder dan 63 man naar de speeltuin van Oostmalle!Heeft dit mogelijk te maken met de ‘aannemingsvoorwaarden’?1° Geef de eerste drie letters van de abc, niet noodzakelijk in de juiste volgorde.2° Geef een bondig overzicht van de economie en de plaatselijke gewoonten van de Egyptenaren tijdens de 5e eeuw voor Kristus of geef de voornaam van Eddy Merckx.3° Tijdens de terugtocht uit Egypte ontving Mozes geboden. Hoeveel ongeveer?

43

4° De Belgische vlag heeft 3 kleuren: geel, rood en zwart. Maar welk dier vinden we terug op een Vlaamse Leeuwevlag?5° Alle pausen hebben een nummertje achter hun naam. Voor ’t ogenblik hebben we Paus Paulus VI. Wat betekent dat nummertje? Te kiezen uit:

a) dat hij de zesde paus is met die naam.b) dat er vijf andere pausen geweest zijn die ook zo heettenc) dat de vroeger Paulus nummer 5 had.

Onderschrift foto: Kerstfeest bij de Leeuwkes.

Wat er ook van zij, in 1977 telt men 106 leden.In september was men gestart met een nieuwe afdeling: de Leeuwkes, voor jongeren van 8 en 9 jaar.De organisatiestructuur wijzigt. Men spreekt over groepen (i.p.v. bonden), provincies (i.p.v. gouwen), regio’s (i.p.v. gewesten) en begeleiding (i.p.v. bondsleider en leiding).Bij Ruusbroec verandert nog veel meer.

- Het spel. Een nieuw soort spel wordt gepropageerd, niet competitief en toch speels, informatief en tegelijkertijd aangepast aan de leeftijd, gebaseerd op creativiteit en samenwerking.

- Gezamenlijke misviering wordt georganiseerd ‘wanneer daar behoefte aan is in de ban of de groep’.- De proost. ‘De tijden dat de proost er moet zijn om af en toe zijn woordje eens te komen doen zijn

voorbij.’- De naam. ‘Deze dient veranderd te worden in ‘KSJ’- omwille van het hernieuwende karakter van de beweging,- omdat ‘we gaan naar gemengde werking’.

KSJ-RUUSBROEC

Alhoewel nationaal reeds aangenomen in 1978 wijzigt Ruusbroec slechts vanaf 1982 de benaming KSA in KSJ.De vraag ‘gemengde werking of niet’ wordt het grote overleg- en discussiepunt. In maart 1982 zendt ‘de vormingsploeg gemengde werking’ een schrijven naar de ouders: ‘Na 4 jaar fantaseren, onderhandelen, discussiëren en sporadisch uitproberen zijn we dan toch duidelijker gewonnen geraakt voor gemengde werking’.Er wordt een oudervergadering belegd waar de argumenten voor gemengde werking duidelijk op een rijtje worden gezet:

- een situatie waarin jongens en meisjes onder elkaar leven is veel meer afgestemd op de maatschappij waarin zij als volwassenen zullen leven. Taboes zullen wegvallen.

- wanneer men gemengd werkt zijn de kansen die men biedt aan meisjes en jongens veel breder dan bij een gescheiden jeugdbeweging.

- de nationale KSJ werkt ook gemengd en heeft dit steeds als positief ervaren.Men is evenwel niet blind voor bepaalde bezwaren en moeilijkheden die zich ongetwijfeld zullen aanbieden, niet in het minst ‘uit de hoek van de schooldirectie’. Tegelijk ‘ontdekt men dat een groot deel der begeleiding zodanig gehecht was geraakt aan het St.-Jan Berchmanscollege dat zij er moeite mee heeft het te verlaten; er zouden een heleboel voordelen wegvallen’ (zie verder: De Burcht).Het proces was echter onomkeerbaar.

KSJ-WESTMALLE

Ten einde beter gewapend te zijn tegen weerstanden die ‘historische veranderingen’ oproepen wordt een oudercomité opgericht waarvan de werking wordt vastgelegd in de statuten van de VZW ‘KSJ Westmalle’, op 26 september 1983 gesticht met als doel: ‘het verstrekken van morele en materiële hulp aan leden van de KSJ-Westmalle en de verzorging van haar behoeften in de breedste zin van het woord’.De oprichters zijn: Louis Van den Nieuwenhuyzen, leraar;

Wilfried Peeters, electricien;Jef Verheyen, student;Eric Loobuyck, leraar enKarel Hooyberghs, bediende.

Alle energie wordt nu gestoken in de zoektocht naar andere lokalen en de uitbouw van de gemengde werking.Maar de werking stokt niet; de doelstellingen worden niet uit het oog verloren. KSJ ontwikkelt een zeer brede waaier van activiteiten aangepast aan leeftijd en seizoen.

44

Slechts een greep uit de korf: tochten, zangstonden, schaatsen, zwemmen, fietstochten, kwissen, knutselen, avondwandeling, heidetocht, toneel, dropping, fotografie, natuurexploratie, voetbal, judo,St. Niklaas- en Kerstfeest, ouderbal, bondsfeesten, Joepie, Trein-Tram-Bus, ledenwerving, de jaarlijkse bivak- en tentenkampen, en … het spel: pleinspel, avondspel, dorpsspel, bosspel, stadsspel …

1985 – WEER EEN MIJLPAAL!

Op 1 maart neemt men zijn intrek in de nieuwe lokalen in de Hallebaan te Westmalle.In september deelt men e ouders mee dat sinds 14 september 2 bannen (Leeuwkes en Joro’s) gemengd werken en dat jaar na jaar telkens een andere ban zal worden opengesteld voor meisjes.‘We willen onze leden wegen naar een harmonieuze omgang met elkaar laten ontdekken, aanreiken, voorleven.Niet door onbezonnen te experimenteren, wel door bewust in onze activiteiten ruimte en aandacht in te bouwen voor het geleidelijk aan (h)erkennen van elkaars eigenheid en gelijkheid.’De verschillende leeftijdsgroepen krijgen een andere naam, ontleend aan KSA en VKSJ:

- de Leeuwkes: 8 à 10 jaar- de Joro’s: 10 à 12 jaar = Jongknapen en Roodkapjes- de Knimmers: 12 à 14 jaar = Knapen en Jimmers (Jong in het Milieu)- de Sjo’s: 14 à 16 jaar = Simmers (Samen in het Milieu en Jonghernieuwers- de +16 = Hernieuwers en Kimmers (Kristen in het Milieu)

DE KSJ-WESTMALLE IN 1991

Sinds 1987 is de ganse groep gemengd; een bloeiende groep die meer dan 100 leden telt:

Meisjes Jongens TotaalLeeuwkes 16 14 30Joro’s 2 18 20Knimmers 10 13 23Sjo’s 14 6 20+16 5 9 14

47 60 107

Het hiërarchisch leiderschap is vervangen door een begeleidingsteam per ban dat ieder jaar opnieuw wordt samengesteld.Wat de proostenfunctie betreft, wordt aanvaard dat ‘een jeugdbeweging best moet kunnen rekenen op een vertrouwenspersoon die echter niet noodzakelijk een geestelijke hoeft te zijn’.Tijdens e voorbije 15 jaren werden tientallen gemotiveerde jongens en meisjes bereid gevonden om verantwoordelijkheid in de begeleidingsteams te dragen en om het jaarthema van 1984/85 blijvend waar te maken.

‘STER OF FIGURANT: NIEMAND AAN DE KANT’

DE BURCHT

Een vereniging heeft nood aan een lokaal.Aanvankelijk was dit voor de KSA niet zo’n groot probleem; een studiekring kan zijn vergaderingen immers op talrijke plaatsen houden, zelfs bij een van de leiders thuis, in de woonkamer, of op zolder.Vanaf 1942 kon men terecht in een der lokaaltjes boven de Gildezaal in de Blijkerijstraat te Oostmalle.Tijdens de grote vakantie kreeg men de gelegenheid de bijeenkomsten te beleggen in de meisjesschool Immaculata en de speelplaats bood ruimte voor de openings- en slotformaties. Voor ontspanning, wegens de oorlog erg beperkt, boven ‘het Marbollenven’ te Westmalle en ‘de Zandbergen’ te Oostmalle uitkomst. Soms hield men ’s morgens om 6 uur ‘Klaroenerochtend’ bij ‘de lindeboom’ aan de Lierselei, waarna men gezamenlijk de mis bijwoonde.Voor de werking tijdens de kerstvakantie 1942 diende een nieuwe uitwijkplaats gezocht en deze werd gevonden in de woning van de toenmalige proost, onderpastoor J. Thys, in een kamer die prompt ‘Wigwam’ werd gedoopt. Met schaarse middelen maar met laaiend enthousiasme werd daar oudejaarsavond 1942 gevierd. E.H. Thys kon wel veel gastvrijheid maar weinig brandstof voor de kachel aanbieden zodat iedere feestvierder

45

verzocht werd een bundeltje hout mee te brengen om het ijskoude plaatsje enigszins op temperatuur te brengen. Gelukkig was er het ‘laaiend enthousiasme’ dat ten minste de harten verwarmde.De gezellige maar wel erg krap uitgemeten ruimte van de Wigwam noopte tot terugkeer naar de vertrouwde Gildezaal maar inmiddels was de werking reeds zo doordrongen van jeugdbewegingselementen dat deze huisvesting geen bevrediging meer kon bieden.Deze werking op basis van vendels vereist een ‘echte burcht’ die men smaakvol en vrij kan inrichten, waarin elk vendel zijn vendelhoek heeft, met zijn eigen wimpel, eigen tekeningen, eigen foto’s enz.KSA-Ruusbroec zette de eerste stap naar dit ideaal door de overplanting van de werking naar het St.-Jan Berchmanscollege te Westmalle.De openingsvergadering had daar plaats op woensdag 28 juni 1944 in een zaaltje dat had gediend als opslagplaats voor aardappelen en voorraad door Winterhulp.Na korte tijd had men deze ruimte weer voor andere doeleinden nodig en moest men vertrekken. De verhuis was vlug geklaard: 4 pennoenen, het was al!Ruusbroec trok naar de St.-Jozeflei waar de Broeders die ongebruikte klassen hadden. Tijdens de oorlog hadden de Duitsers daar legermateriaal opgeslagen maar wegens gedwongen ‘Heimkehr ins Reich’ weer ontruimd, zodat de KSA’ers er eentje op de kop konden tikken.Ze waanden zich de koning te rijk. Er stond zelfs nog een kachel en enkele oude stoelen die de bezetter in zijn grootmoedigheid had achtergelaten.Broeder Delang getuigt: ‘We hadden reeds kans gezien om enkele tekeningen op te hangen en er was zelfs een vergadering doorgegaan, die na een kwartier moest afgelast worden, omdat we mekaar niet meer zagen zitten van de rook … Veertien dagen later kregen we, binst een bondsstaf, bezoek van de veldwachter en een Engels officier. Algemene verbazing! … Vijf minuten later wisten we dat we konden ophoepelen. Op een stootwagen laadden we dan onze ‘Duitse erfenis’ en daar stonden we nu als echte foormannen. Waar naartoe?’Broeder-Overste had echter compassie en bezorgde een ander lokaaltje, opnieuw in het schoolgebouw, in een verloren hoekje achter de studiezaal.Met hernieuwde moed werd geschuurd, geschilderd, versierd en een houten schouw geplaatst.Op Kerstavond 1945 werd het plechtig ingezegend in tegenwoordigheid van de gewestleider en ‘Graalburcht’ genoemd, helemaal passend in het kader van de ridderromantiek waarvan de toenmalige werking doordrongen was. De KSA heeft er heerlijke dagen doorgebracht.Maar de lijdensweg was niet ten einde. De school palmde het verlaten maar niet vergeten hoekje weer in en in 1950 stond men eens te meer met hebben en houden onder de blote hemel.De nood werd een deugd: men vergaderde in een klas, onder een afdak, in openlucht of soms bij een leider thuis.Broeder Delang verhaalt: ‘Teneinde raad kwamen we op ’t idee een kelder uit te graven … Oef! Heeft dat zweet en bleintjes gekost aan menig studentenhandje. Maar na 14 dagen was hij ‘uitgeschoten’. Van de firma Quirynen kregen we 10.000 stenen gratis; hiermee legden we de vloer (3 lagen!), plafond en schilderwerk deden we ook zelf. Onder het Paasverlof 1951 werd dit mooi lokaal weer ingezegend, deze maal door de gouwproost en in het bijzijn van vele ouders.’En ze hadden eer van hun werk. Toen de Gouw Antwerpen in 1956 een prijskamp uitschreef voor de mooiste burcht werd de Graalburcht als laureaat gekroond met 94% der punten. De 4e poging werd dus de goede.Of toch … niet helemaal.De school nam uitbreiding, zocht dus de gekende en gevreesde levensruimte en vond ze … inderdaad, in de kelder.Twee jaar lang was KSA-Ruusbroec weer op de dool maar in 1964 flitste het licht op groen en kon men weer gebruik maken van ‘het onderaardse oord’.Maar, niets is definitief!In 1978 komt de fusie KSA-VKSJ tot stand en weldra komt ook bij KSA-Ruusbroec gemengde werking te sprake gebracht, en ook geleidelijk doorgevoerd. KSJ noemt het zelf ‘historische veranderingen in ons bewegingsleven’. Het betekent eveneens dat men het St.-Jan Berchmanscollege zal (moeten?) verlaten (14).Niet alleen valt een enorme logistieke steun weg naar de Graalburcht die men inmiddels, zeer prozaïsch, tot ‘KSA-kelder’ heeft gedegradeerd dient opnieuw ontruimd te worden. Men moet dus op zoek naar een ander tehuis.KSJ-Westmalle vervolgt de lijdensweg van KSA-Ruusbroec.Een oudercomité wordt opgericht en men gaat aankloppen bij gemeente, parochie, abdij, baron, OCMW … De deur wordt niet opengedaan.Vervolgens een advertentie in een reklameblad: ‘Jeugdbeweging in Westmalle zoekt perceel grond met mogelijkheid van lokaal. Kan U ons helpen?’Uiteindelijk zullen enkele mensen met een groot hart de jongeren naar het ‘Land van melk en honing’ leiden, dat ligt in de Hallebaan en ter beschikking wordt gesteld door Jan (Jakke) Buylinckx.

46

Hier moet de nederzetting komen, hier zal men opnieuw een (betaalbare) burcht bouwen.Men zoekt en vindt een houten barak die men wil demonteren en mooier, groter en beter heroprichten.Maar zover zijn we nog niet in 1983!Buurtbewoners in de Hallebaan die ‘deze buurt verkozen om te wonen wegens zijn rustige en landelijke ligging’ vrezen ‘deze rust verstoord te zien door de oprichting van een jeugdlokaal, met een voortdurend af- en aangeloop en lawaai van kinderen’.Zij verwachten dat het lokaal weinig of geen onderhoud zal krijgen en dus ‘ziet het er binnen de kortste keren vervallen uit, wat bijzonder ontsierend is voor het landschap’.In hun petitie van 8 juli 1983 verzoeken zij het gemeentebestuur een eventuele bouwaanvraag negatief te adviseren wat ook daadwerkelijk gebeurt.Nu volgen er ‘veel verwarde gesprekken met plaatselijke overheid en politiekers’, ditmaal met een positief resultaat: er zal een gunstig advies worden afgeleverd.Maar, men is nog niet in het ‘Beloofde Land’; de aanvraag bij Stedebouw gebeurt met ‘verkeerde formulieren’.Lawaai van kinderen en een ontsierd landschap, tot daar aan toe, maar ‘verkeerde formulieren’!De misstap wordt erkend, rechtgezet en vergeven.‘Toen de bouwvergunning op 4 januari 1984 toekwam kon het eigenlijke werk van start gaan. De fundering werd gegoten, een lot stenen aangekocht en plots ontpopten vele ouders, leiders en KSJ’ers (zelfs Jongknapen) zich tot ‘bouwvakkers’. Allen samen begonnen ze te meten, te metsen, te timmeren; zij brachten elektriciteit aan, sanitair en verwarming’.Groter materiaal en machines, in bruikleen, veel helpende handen, niet alleen bij het bouwen in soms ongenadige weersomstandigheden maar ook bij het aan elkaar knopen van de financiële touwtjes (filmvertoningen, braderijcafé, bouwbals …) brachten een klein wonder tot stand: 130 m2 ruimte, verdeeld in 6 lokalen, bergplaatsen en sanitair.Onderschrift foto: ‘De bouwvakkers’ van de KSJ

In september reeds begon de verhuis. De plechtige opening ging gepaard met een feestprogramma dat gans het weekend van 1-2 en 3 maart 1985 in beslag nam.KSJ was aangekomen, was weer thuis.Een eigen burcht. Het is een stukje van de werking dat een eigen leven is gaan leiden in de jeugdbeweging: het gevecht voor een dak boven het hoofd.Voor KSA-KSJ Oost- Westmalle werd het een opeenvolging van schermutselingen en zelfs veldslagen, dikwijls in hopeloze omstandigheden, maar: ‘De jeugd mist ervaring en dat is een groot voordeel’ (F. Lambrechts).

HET UNIFORM

Het KSA-uniform maakte een hele evolutie door.Tot 1932 was er geen uniform; sommigen droegen nog de flat (een studentenpet zonder klep) zoals dat gebruikelijk was in de vroegere studentenbonden.Vanuit Brugge begon men dan een stevige propaganda te voeren voor het dragen van een lichtblauw hemd met een goudkleurig of blauw PX-schildje en een donkerblauwe broek.In iedere gouw bemerkt men echter verschillen.In de Noordzeegouw draagt men een flat en een witte das. Limburg verkiest een alpenmuts en een das met rood-witte streepjes.Brabant, Antwerpen en Oost-Vlaanderen opteren voor een tok en een gele en oranje das.Klaroeners en Hernieuwers worden aangespoord om te sparen voor een uniform maar voorlopig is er geen sprake van een volledige invoering van het uniform.

Onderschrift foto: De KSA is de 50-er jaren: een ‘stijlbeweging’.

Na de Tweede Wereldoorlog komt er toch wat meer uniformiteit: donkerblauw hemd, korte zwarte broek, oranje das en grijze kousen.Dat is de basisuitrusting.Hierbij komt nog een gekleurde daskoord: groen, als teken van de jeugd bij de Jongknapen; wit, als symbool van reinheid en blijheid, bij de Knapen; blauw, als zinnebeeld van sterkte en kranigheid, bij de Jonghernieuwers en zwart, als symbool van de trouw, bij de Hernieuwers.In 1956 wordt het volledig uniform voor alle gouwen vastgelegd waarbij voortaan ook een lederen riem met blauwvoet op de sluiting hoort.De studentenrevolte maakt gedaan met het uniform: stijl heet nu ‘verkapt militarisme’.

47

De Noordzeegouw houdt het langst vast aan het traditionele uniform en voert zelfs een nieuw onderdeel in: een blauwe tok met oranje pompon.In 1970 lanceert men een nieuw modern uniform: donkerblauw hemd met een lange muisgrijze broek en een oranje sjaaltje. Het is echter niet erg functioneel en kent geen succes.Hierdoor valt het uniform bijna volledig weg.Sinds 1980 bestaat het officiële uniform uit een lichtblauw hemd met een nieuw embleem, een marineblauwe trui en een lange of korte broek in donkerblauw ribfluweel.Aangezien echter de verplichting is weggevallen wordt er nog weinig uniformiteit bereikt. De KSJ-verkoopdienst biedt een spelkledij aan bestaande uit T-shirt, trui, hemd, sjaaltje, korte broek, kousen en sokken.Men merkt daarbij op: ‘Onze spelkledij is geen ‘uniform’, geen kledij die door iedereen van de groep moet gedragen worden, die volledig op-en-top af is, die een hiërarchische opdeling in de groep laat zien en die het mogelijk maakt orde en tucht te laten heersen binnen de groep. Onze kledij is eerder een gemeenschappelijke uitdrukkingsvorm om duidelijk te maken dat wij in KSJ met zo’n 35.000 jonge mensen aan hetzelfde bezig zijn: een uiting van de groepsverbondenheid. Onze spelkledij laat nog andere belangrijke waarden tot uitdrukking komen zoals kreativiteit, mondigheid, zelf de taken in handen nemen, kritisch bewustzijn … Het is dan ook geen strak zittend pak met lintjes, insignes en een voorgeplooide das. Het is daarentegen kledij die ruimte laat voor de eigen vindingrijkheid van ieder individu, van iedere groep.’

HET BONDSBLAD

Het blijft de droom van zovele verenigingen: de uitgave van een eigen tijdschrift. Een periodiekje, dat ideaal middel om kontakt met de leden te onderhouden, informatie te verstrekken over voorbije en komende activiteiten, om spijtige maar noodzakelijke verhoging van lidgeld aan te kondigen, behaalde successen in de spots te plaatsen, tegenslagen te verklaren, oproepen te lanceren, aan te porren, op te monteren, velen te loven en … niemand te gispen.Een moppenrubriek, gezinsaankondigingen, een prijskamp of een kruiswoordraadsel mogen evenmin ontbreken om het leesbaar en interessant te houden.In vele gevallen is het initiatief slechts een kort leven beschoren.Nochtans wordt met moed en vertrouwen gestart, met een redactieraad en vele toezeggingen tot medewerking. Maar zeer vlug stelt men vast ‘dat het niet zo simpel is’ en dat de redactieraad slinkt tot één man die het ‘alleen ook niet kan volhouden’. Het blad sterft dus een vroege dood. Soms blijft het bij nummer 1 van de 1e Jaargang.Het KSA-bondje had nog maar pas de eerste stapjes in de wereld gezet of het onvermijdelijke deed zich voor: hier en daar begon er schrijversbloed in de vingers te jeuken wat leidde tot ‘de noodzakelijkheid om een bondsblad uit te geven’. De eerste vendelbladen droegen als titel: DE VIKING, DE KLAUWAERT, HET BELLEKE, maar bij gebrek aan papier (oorlogstijd!) verschenen ze slechts zeer sporadisch.In 1946 bemachtigde Broeder Delang een pakje oorlogspapier en enkele verouderde stencils en dank zij een primitieve drukrol werd HET PAASKLOKJE geboren. Het verscheen éénmaal. Daarmee was de grondstof opgebruikt.Een nieuwe poging kende meer succes in 1947 wanneer met Kerstmis een ‘nieuw bondsblad’ het licht zag.Pater Plas, toenmalig proost, loofde het riante bedrag van 50 fr. uit aan de ontwerper van een geschikte titel en voor deze heuse wedstrijd daagden 18 deelnemers op. Een jury van 3 Hernieuwers, die ieder 15 punten te verdelen hadden, selecteerden 5 kandidaten en beslisten dan als volgt:1° Altior: 12 punten2° De Graalbode: 11 punten.3° De Vliegende PX-schotel: 9 punten4° Onze bondsvriend: 7 punten5° Bim-bam: 6 punten

Onderschrift illustratie: Altior kreeg regelmatig een andere omslag, dikwijls met foto of lino, zoals hierboven op het Kerstnummer 1963.

De 50 ‘geestelijke ballekens’ werden gewonnen door Walter Van Bavel.De redactieraad bestond uit: René Michielsen, hoofdredacteur, Jan Duchene, Alfons Michielsen, Frans Maes en Karel De Vrij, redactieleden en Broeder Delang, verantwoordelijke voor pers en beheer (een eufemisme voor ‘duivel-doet-al’).ALTIOR werd een succes over gans de lijn.

48

Het ‘Bondsblad van KSA Oostmalle-Westmalle’ verscheen van 1947 tot 1968, en werd ‘gebeset ende gedruckt’ op de persen ‘Lancsaem maer secker’.De redactieraad was gevestigd Kasteellaan 18, Westmalle, ten huize van Broeder Delang die als verantwoordelijke uitgever fungeerde maar als schrijver, illustrator, drukker, verspreider en financiële duivelskunstenaar de eer voor zich mag opeisen Altior, als een goede vader, naar de meerderjarigheid te hebben geleid.Aanvankelijk was het een schamel Altiorke: slechts en tweekleurige lino van 2 cm breedte als titel. Later werden schuchtere poging ondernomen om met een naaldje enkele tekeningsken ‘of iets dat er op geleek’ te maken.Soms viel dat mee, soms weer niet want men had de stenciltechniek niet onder de knie en de stencils zelf waren van een erbarmelijke kwaliteit.De kinderziekten werden echter overgewonnen en Altior groeide snel naar volwassenheid. Het werd steeds degelijker, verzorgder, mooier en dikker: de laatste uitgave (nr.3 van de 21° jaargang) telde 28 pagina’s.In het KSA-bondsblad werd prachtig journalistiek werd geleverd en wat getalenteerde tekenaars als Broeder Delang, Jos Van Bragt, Roger Verlinden en vooral Luc Driesen presteerden mag rustig naarst de gewrochten van sommige hedendaagse striptekenaars worden gelegd.De inhoud was meestal zeer gevarieerd: boeiende en vlot geschreven artikels over velerlei onderwerpen, kampverslagen, informatie bijdragen, interviews, personalia en een aantal vaste rubrieken, o.m. het woordje van proost en bondsleider, een dagklapper, nieuws van het Knapen- en Jongknapenfront, het hoekje van de Hernieuwers, ‘Ons (ludiek) woordenboek’, ‘Uyt vroeger daghen’, ‘Wist ge’, en ‘Het Laatste Nieuws’.In 1966 werd met grote ontzetting vastgesteld dat er tweemaal een 13° jaargang op de markt werd gebracht, n.l. in 1959 en 1960. Men heeft dit rechtgezet door de 19° jaargang klakkeloos over te slaan en nog wel ‘met een gerust geweten’ schrijft de redactie in 18° jg. Nr. 4 ‘omdat het toch ook gebeur dat een begaafd student ’n klas over mag slaan’.En ze voegt er nog aan toe: ‘Niet dat we de pretentie hebben van ’n soort wonderkind te zijn … Neen, wij zijn nederig en … daar zijn we trots op!’In alle eerlijkheid moet gezegd dat Altior naar vorm en inhoud een va de betere publikaties in het studentenwereldje was en als zodanig erkend werd door de gouwleiding Antwerpen die in 1963 een prijskamp organiseerde voor ‘de beste bondsbladen’.Altior werd de laureaat en behaalde de 1° plaats ‘met grote onderscheiding’, voor De Heidekrachter van Weelde, Sloeberke van Kalmthout, Wij Bouwen Essen en Harop Jongknapen van Brasschaat, met onderscheiding, en 10 andere publicaties de vermelding ‘met voldoening’ of ‘met vrucht’ bekwamen.Een tijdschrift uitgeven vraagt niet alleen scribenten maar ook centen. Broeder Delang kende echter de niet aan te leren truuk om ‘giften’ los te krijgen, bij mensen die hij ‘edelmoedige zielen’ noemde. Thans zou men spreken van ‘een projekt dat mogelijk wordt gemaakt door sponsoring’.ALTIOR werd opgezogen en verdween in de turbulentie van de gebeurtenissen van 1968. Overblijfselen berusten in het archief maar het trotse bondsblad blijft voortleven in de herinnering van velen.De geschiedenis zal zich herhalen in het begin der 70-er jaren.De Knapen- en Jongknapenbond overleeft de crisis en ‘het onvermijdelijke doet zich voor: hier en daar begint er schrijversbloed te jeuken’.Vanaf 1974 komt men vijfmaal met een nieuw tijdschrift op de proppen, meestal zonder naam en enkel de vermelding ‘KSA-Informatiekrantje. Jaargang 1, nummer 1’. Nummer 2 bleef dan in de startblokken steken.Deze publikaties verschenen op kwartoformaat, 11 pagina’s in 1974 en 1975, slechts 6 pag. in 1976, maar 16 pag. in 1977, en bevatten kamp- en voetbalverslagen, morsewedstrijden, activiteitenprogramma’s, een rubriek ‘Wist je dat’, en humor.Na 4 jaar stilte verschijnt plots in februari 1981 KUBEKE, de titel die reeds éénmaal in 1975 werd gebezigd.In oktober 19871 wordt nr. 1 van de 2° jaargang uitgegeven, zonder titel, maar vanaf het werkjaar 1982/1983 wordt het KREATIEFJE.Als verantwoordelijke uitgevers worden vooral vermeld: Walter Reimis, Kurt Van Deun, Dries Eilers.Vanzelfsprekend doet men voortdurend beroep op de hulp van medewerkers en soms moet er zelfs een ‘noodredactie’ de continuïteit verzekeren, maar in 1985 bereikt men een oplage van 100 exemplaren.De inhoud vult meer dan 40 pagina’s en bevat verslagen over tochten, dorps- en bosspelen, sportevenementen, dropping, kampen, bondsfeesten en wervingsacties. Verder de rubriek ‘Wist ge’, humor, kruiswoordraadsels, échte stripverhalen en zelfs kooktips.Jaarlijks worden 4 nummers en een speciaal kampnummer uitgegeven: rijke inhoud, verzorgde presentatie door moderne multiplicatiemiddelen en vooral … jong!In 1991 is KREATIEFJE reeds aan de 11° jaargang toe en dus halfweg de leeftijd die ALTIOR haalde.

49

TONEEL

Voor KSA-Ruusbroec behoorden de toneelvoorstellingen tot het erfgoed van de studentenbond.Met bescheiden middelen werden kleine technische wonderen verricht en de acteurs gaven steeds het beste van zichzelf. Iedere opvoering eiste immers veel inzet, ware overgave, samenwerking, wederzijds begrip en echte kameraadschap.De eerste opvoering had plaats op zondag 6 september 1942 in de zaal St.-Cecilia te Westmalle (bij Fien Van Deun). Ten einde eventuele moeilijkheden met de bezetter te vermijden werd A.T.C. Lustige Gezellen als inrichter vermeld. Toch werd er op de programma’s, weliswaar in kleine letters, aan toegevoegd: KSA Oos-Westmalle-Vlimmeren.Bedoeld wellicht als een verduidelijking die het publiek wél naar de censor-van-dienst hopelijk niet zou merken.

HET GEHEIM VAN HUNTINGS-END, spel van angst en spanning in 3 bedrijven, werd een succes. Althans zo oordeelden de zeer tevreden toeschouwers.In het stuk werd de heer Swiggers, vertegenwoordiger van de Kingery Trust (rol gespeeld door Marcel Celens) vermoord en in een kas verstopt. Toen deze aan het slot werd opengetrokken viel de man er zo goed als bewusteloos uit. ‘Ze spelen goed’, klonk het in de zaal enthousiast. Het lijk waardeerde dit open doekje veel minder en de regisseur merkte flegmatiek op ‘dat het toch beter was vooraan alles volledig te repeteren’.

Onderschrift foto: De ‘klein’ mannen: Jozef Verboven, Frans Maes, ?, Frans Vrints, Cyriel Van Deun, Verheyen, René Michielsen, Willy Cornelissen.Hubert Olieslagers, Emiel Vrints, Jan Duchene, Roger Van Bavel, Maurice Adriaensen, Raymond Hendrickx, Gabriel Etienne, Alfons Michielsen.

De spelers waren aangeduid tijdens een vergadering op 21 juli maar ‘we hebben één nadeel: de rollen moeten door dezelfden worden uitgevoerd omdat de anderen te klein zijn’.Op het volle-avond-programma stond immers nog De Stomme Muzikant en een Soldatenklucht vermeld.Voor Sooike Vrints werd dit probleem door Gaston Peeters zeer origineel opgelost: zijn personage werd voorzien van een bult!Verder waren Stan Poels, Staf Lauryssen, Frans Maes, Karel Bastiaensen, Jos Peeters, René en Karel Hendrickx groot genoeg om mee te doen.Marcel Celens werd na het eerste stuk weer levend en trad nadien ook nog op als stomme muzikant en domme soldaat.Dit eerste optreden werd een spannend en ontspannend gebeuren wat de vertolkers zich herinneren als de dag van gisteren.Wenste men in 1943 reeds op zijn lauweren te rusten of was er geen kandidaat-lijk meer? In ieder geval vond ik geen spoor van toneel in dat jaar. De klein-mannen zullen nog steeds te klein bevonden zijn.Maar in 1944 is men weer present met LANGS DOORNIGE PADEN, een kunstenaarsdrama dat zich afspeelt op een zolderkamerke met Jan Van Bragt als vedette.Hier stelde zich echter een zwaar technisch probleem: het podiumlicht geleidelijk doven. Het werd schitterend opgelost door onze ingenieur-in-spe, Karel De Vrij, met gewoon water maar daarin een ongelooflijke hoeveelheid zout.In 1945 stond MET HAAR ZEGE op het programma gevolgd door HET WONDERKIND.Aangemoedigd door het succes van ’s zondags laste men een bijkomende vertoning in op maandag. Slechts één persoon daagde op: een lieve 17-jarige die de dag voordien ook reeds aanwezig was, misschien wel met zeer bijzondere aandacht voor ‘de’ acteur.Het toneelgezelschap liet geen ontgoocheling blijken, deed onverstoorbaar verder en heelde netjes het einde. Men speelde voor haar, het wonderkind in de zaal. Het was haar zege.

Onderschrift foto: De ‘grote’ mannen: Jos Michielsen, Staf Laureyssen, René Michielsen, Jos Peeters, Laurent Van Aelst, Frans Maes, Jan Van Bragt, Karel De Vrij, René Hendrickx, Karel Hendrickx.

Frans Maes nam in 1946 de regie in handen met het dramatisch stuk TOEN HET DUISTER WERD.Eigenlijk was de titel TOEN HET LICHT VERDWEEN, maar door deze wijziging en het niet vermelden van de schrijver poogde men de auteursrechten te ontlopen. Als verzachtende omstandigheid voor deze afwijking (of was het toch fraude?) kan aangevoerd worden dat gespeeld werd ‘ten voordele van onze missionaris die dit jaar vertrekt’.Enige vindingrijkheid mocht er dus wel bij te pas komen.

50

Een prachtige vertolking bracht Warke Celens, als Omo, die door een pijl van de vijand gedood werd. René Michielsen en Willy Blommaert, pekzwart gemaakt met houtskool en getooid met een ledendoek van stro, ontpopten zich als rasechte negerhoofdmannen. Sommige toeschouwers vroegen zich bekommerd af of de mannen wel een broek droegen.Na 3 dramatische bedrijven volgde nog een klucht in twee schuifjes, ZOO RIJDEN WIJ IN DE PATATTEN met Frans Vrints en Cyriel Van Deun als hoofdrolspelers. Er werd inderdaad moeite nog tijd gespaard om de aanwezigen waar voor hun geld te bieden.De Knapen en Jongknapen behaalden een groot succes met SNEEUWWITTEKE, onder regie van Cyriel Van Deun en waarin Jan Duchene als volwaardige heks fungeerde. Dat was in 1947.In DE LAATSTE TOCHT had de auteur het neerstorten van de barrikaden voorzien. Enkele kritikasters in de zaal mompelden: ‘Haha, het spel valt in’. Een verontwaardigde KSA-moeder nam echter de verdediging van het toneelgroepje op zich: ‘Da mut zo! Ik heb het zelf in ’t boekske gelezen’. Een prachtmoeder, al dient gezegd dat het neergestorte deel wat groot was.Toneel had niet alleen een opvoedkundige en ontspannende waarde. Er werd noodgedwongen en zeer nuchter voor den brode gespeeld; een jeugdvereniging in uitbreiding heeft geld nodig. In 1948 stak er in de bondskas een schuldbrief van 2000 fr., een aardig sommetje in die tijd. Toneel moest hier redding brengen en besloten werd het stuk met de passende titel EEN VERLOREN WISSEL voor het voetlicht te brengen. Deze wissel bracht 6000 fr. op maar … werd globaal aan de missies geschonken; daar was de nood nog groter. Edelmoedige jeugd!De acteurs die men in die eerste jaren regelmatig op de planken zag waren:

- Frans Maes, als grossier, pastoor, romancier;- Cyriel Van Deun, als schilder, hoofdredacteur, officier;- Raymond Hendrickx, als gepensioneerd leraar, losbol, zattekul;- Jozef Verboven, als partij-afgevaardigde, geldwisselaar, bediende.

En verder: Karel Hendrickx, Jan Van Bragt, Frans Vrints, Jan Duchene, Karel De Vrij, Gabriel Etienne, enz…Niet alleen in Oost- en Westmalle werden de stukken gespeeld maar men trok er eveneens de podia van Vlimmeren en Zoersel mee op.Na 1948 kwam een lange periode van onderbreking. De belangstelling voor toneel nam sterk af en richtte zich nu naar andere ontspanningsvormen. Dit zou wel eens tot financiële mali-resultaten kunnen leiden, dus liever geen risico’s nemen.De stilte bleef aanhouden tot 1952. Toen nam Broeder Delang, na een overtuigend pleidooi ten voordele van de cultuurwaarde van amateurtoneel, kordaat de draad weer op en regisseerde HUGH SCOTT. Ondanks vele technische moeilijkheden (donder, bliksem, windvlagen, en een lichtende vuurtoren …) werd het een onverhoopt succes en men besloot de ingeslagen weg te vervolgen.Karel De Voght, thans bisschoppelijk vicaris, vestigde in 1953 zijn verdiende en erkende reputatie als regisseur en hoofdvertolker in NAPOLEON DE VIERDE. De zaal was te klein; er kwam een bijkomende opvoering. Donderend applaus. Maar … de ontnuchtering kwam vlug. Ditmaal was Sabam niet te misleiden en het kwam tot een waar conflict met deze bewaker van de rechten der auteurs. Gehuurde pruiken werden op een verkeerd adres bezorgd en kwamen slechts een maand later op de juiste bestemming met een zware rekening tot gevolg. Kortom, de winst was er zo aan.Maar Broeder Delang, hij ploegde voort, en regisseerde:IN RODE GREEP (1954), GOEDE REIS MATTHIAS (1956), DE GOUDEN CLOWN (1957). Hij kon hierbij, op het podium en achter de schermen, rekenen op een ploeg geestdriftige jongeren. Ik vermeld als hoofdrolspelers:

- Ernest Franken, als priester, hoefsmid, dokter, kunstschilder;- Jan Vervoort, als Russisch soldaat, zoon Peter en kassier;- Alfons Vervecken, als soldaat, missionaris, clown.

En verder: Eugeen Roelants, Alfons Van Deun, Walter Van Bavel, Staf Duchene, Marc Van Bavel, enz…Dan werd plots de reeks afgesloten.Het gordijn bleef neergelaten, de voetlichten gedoofd.Een flikkerend hypnotiserend wonderscherm deed zijn entree in vele huiskamers. Het ontpopte zich gauw tot een onweerstaanbare dwingeland die zelfs bepaalde wat goed is voor de mens. Toneel en lectuur waren daar niet meer bij …Maar de toneelmicrobe is niet te verdelgen en kijk, daar klauteren de Leeuwkes, de Joro’s, de Knimmers, de Sjo-ers en de +16-ers van KSJ Westmalle de scène weer op voor hun bondsfeest: een gezellige feestavond, aangeboden aan alle ouders, familieleden en sympathisanten, een bont programma voor elck wat wils. Hieronder een voorbeeld:

1. Grasmannetjes (Leeuwkes)

51

2. Uit het leven der Jongknapen (Jongknapen)3. Vlucht naar Egypte (Jonghernieuwers)4. Kwis van Francis (Knapen)5. Het avondspel (Jongknapen)6. Krachtpatsers (Hernieuwers)7. De vogeltjesdans (Leeuwkes)8. Touwtrekken (Jonghernieuwers)9. Bij de bakker (Jongknapen)10. Zonder muizen (Jonghernieuwers)11. De goochelaar (Jonghernieuwers)12. Opzij, opzij (Knapen)13. De dood (Jonghernieuwers14. De kok (Hernieuwers)15. Paradijsvolk (Begeleiding)Tot slot, samenzang: Het afscheidslied.

Een programma met 15 nummers, het is geen klein bier, en dat het de inzet van velen vereist blijkt uit volgend ‘bedankingslijstje’:

- de leden voor het vele repeteren,- de leiders voor het elpen repeteren,- de schminkers, de regisseurs, de decormensen, de spotlichtmensen, de geluidstechnici,- de pers, het presentatieteam, het ontvangstteam, het knutselteam,- het aandachtig publiek, het applaudisserend publiek en … de smeerders van 150 broodjes.

Toneel is niet dood, al lijkt dat soms tijdens bepaalde perioden. De microbe slaapt dan alleen maar en ze is zoals die kat … ‘die komt weer, die kan nie langer wag’.

OP KAMP

De tijd wist veel herinneringen weg maar vast staat dat één of meer kampen in het geheugen van veel oud-KSA’ers gegrift blijven.Het kamp is niet weg te denken uit het jeugdbewegingsleven en behoort tot de hoogtepunten in de jaarwerking.De eerste KSA-kampen in openlucht werden reeds tijdens de oorlog gehouden ondanks vele moeilijkheden en belemmeringen: levensmiddelen gerantsoeneerd (brood, suiker, confituur, vet, …) of helemaal niet meer verkrijgbaar (koffie b.v.); van reizen per bus of vrachtwagen was geen sprake, het openbaar vervoer gebrekkig en zelfs fietsen (en vooral fietsbanden) verdwenen stilaan uit het straatbeeld, ze werden raar.Toch ging ook Ruusbroec op kamp.In 1942 een paar maal voor één dag, naar de Bruulbergen; de allereerste keer op vrijdag 14 augustus.Het jaar daarna trok men naar de boerderij van Van Looveren te Westmalle: vertrek op woensdag 28 april om 3 uur ’s namiddags te Oostmalle en einde van het kamp ’s anderendaags vrijdag 29 april in de late namiddag. Het werd dus denkelijk voor velen de eerste maal dat ze op een ander sliepen. Het nachtelijk onweer, het geritsel van de ratten in de schuur … brrr … wat was het … heerlijk!De grote stap werd gezet in 1944: een 2-daags kamp in het park van St.-Jan Berchmans onder het motto: ‘Ne wijd weg en ne gauw terug’. Men sliep in het internaat en voor spel trok men, marcherend en zingend, door de dreef naar de bossen van de baron. Een kampvuur mocht niet ontbreken, maar hout kon niet lichtzinnig verband worden (oorlogstijd!) en dus moest een stromijt er aan geloven: ‘een prachtvuur met zulke hemelhoge vlammen dat de brandweer alarm blies en kwam aanstormen met kar en handpomp. Ter plaatse gekomen stelde een der pompiers vast: ‘Oh, da’s waar ook, die van ons is er bij; ’t zijn de mannen van de KSA’. Aan dit ‘serieus’ kamp namen 45 jongeren deel die 10 fr. per man betaalden. Iedereen bracht echter wat mee: een potje gelei, wat aardappelen of bonen …In 1945 ging het dan echt vér weg naar het Brabantse St.-Joris-Weert, geboortedorp en woonplaats van Br. Delang, in het park van baron Eyll. Een droomplaats: leegstaande boerderij, fijn park met bossen, een vijver. Het nam echter 10 uren in beslag om er te komen! Omwille van 50% vermindering reed men per tram langs Herentals, Westerlo, Diest, Leuven, Vossem. In Herentals reeds had men af te rekenen met twee vernielde bruggen zodat men per vlot twee waterwegen moest oversteken, met pak en zak; d.w.z. rugzakken, valiezen, 80 kg havermout, 2 zakken van 50 kg aardappelen én een levende kip in een kooi. Telkens als er van tram verwisseld werd (6 maal) hoorde men bezorgd roepen: ‘Vergeet het kieken niet!’ Eieren heeft het arme dier niet meer gelegd. De dienst ravitaillering had een vrijgeleide bezorgd voor het vervoer van voedingswaren en op een naburige melkerij kon men 20 liter ‘fluitjesmelk’ bekomen (afgeroomde melk, overvloedig gedoopt en dus te koken au bain-marie).

52

Onderschrift foto: St-Joris-Weert 1946. De ‘voorwacht’. De jeep is voor de gelegenheid geleend van een Amerikaanse soldaat-familielid van Br. Delang. Willy Cornelissen, Frans Vrints, 2 neefjes van Br. Delang, Br. Delang himself, Karel De Vrij, Victor De Vrij, Gabriel Etienne en Baron van Eyll.

De kampplaats te St.-Joris-Weert was erg meegevallen en in 1946 trok men er opnieuw naar toe, ditmaal comfortabel met de camion van het Kempisch Warenhuis.Het werd een stijlkamp (drill, turnen, pyramidebouw …) onder de formidabele leiding van Louis Gonissen uit Wijnegem. Karel Hendrickx zorgde voor aankopen op de vroegmarkt te Leuven met … de ezel van de baron.Men had nu voor goed de smaak te pakken. Het kamp te Yvoir in 1947 wordt als ‘onvergetelijk’ bestempeld door allen die het meemaakten. Daar werd voor de eerste maal gebruik gemaakt van koffertafels, ontworpen en vervaardigd door Karel De Vrij, en die thans nog gebezigd worden. In Yvoir werd ook het O.V.V. opgericht. Neen, niet de Organisatie der Verenigde Volkeren (die bestond reeds in Genève) maar wel het Oud-Veteranen-Verbond (oude KSA’ers vanaf 19 jaar!).In 1948 logeerde men bij Graaf de Ribaucourt te Ostemérée (Anthée). De zes vendels hadden ieder een weesjongen van Yvoir op kosten van hun vendelkas (en door besparing op hun snoepgoed) meegenomen.De traditie van het jaarlijkse kamp was nu wel voor goed gevestigd: Achterbroek, Tongerlo, nog eens St.-Joris-Weert.

Onderschrift foto: Karel Hendrickx, Marc van Eyll en ‘de ezel’.

En dan volgen:- Evrehailles: kamp dat in het teken stond van een nieuwe zondvloed met overstromingen en

muskusratten.- Zelem: waar ‘tonnen Limburgse pruimen werden verslonden’.- Jezus-Eik: dat varkens de keuken letterlijk plunderden kon de goede kampgeest niet kelderen.- Hamont: aan de Hollandse grens. ’s Nachts wed een fameus ontvoeringsspel georganiseerd waar

onvoorzien ‘een echte smokkelaar, gendarmes, douanen en een facteur bij betrokken raakten’.- Grobbendonk. De soep geurde zo lekker dat zelfs de buren er op af kwamen.- Anthisnes. Hier was men te gast ‘bij Westmals volk’, de geëmigreerde landbouwfamilie Keysers. Veel

bescherming bood dat echter niet want de KSA’ers werden uitgescholden voor Hitlerjugend; men kreeg de veldwachter op het dak omdat enkele verdwaalde Jongknapen door een weide gelopen hadden. Dat kostte 500 fr. boete. Als kokkin waren ‘tante Martha (Matheeussen) en tante Marieke (Van Hoof)’ meegegaan.

- Het 15° bondskamp, in 1958, had plaats te Lourdes. ‘Luchtkastelen zou men dat vroeger bestempeld hebben, maar toch werkelijkheid geworden’. Een harde bedevaart met kruisweg, kaarskensprocessie en ‘wacht’, op de Esplanade in de brandende zon. Eens te meer: een onvergetelijk hoogtepunt in de Ruusbroec-geschiedenis.

Daarna volgde opnieuw Evrehailles: een hittegolf noopte twee geneesheren tegelijk naar het kamp: zonneslag, mazelen, beenontwrichting, blindedarmontsteking, tandvleesontsteking … Er was ook veel ‘privé et défendu’.Vanaf 1960 krijgen de kampen een naam waarin vooral het beoogde doel naar voor komt.Na Zichem kwam Zonhoven waar rode kolen bereid werden volgens een tot nog toe onuitgegeven recept van de dochter des huizes Paula Rutten. Noteer: ‘Neem een rode kool, doe er de rotte bladeren en de vieze beesten af, snijdt ze met een broodmachine tot er van de overgebleven beesten niets meer rest, voeg er water bij, vervolgens minstens 2 kg vet, een pakje maizena om te klodderen, dan een snuifje maagzout tegen het klodderen, suiker bijvoegen tot de kolen iets te zoet zijn en ten slotte zure appelen om ze zoetzuur te maken. Dit alles laat men ‘meurg’ koken en draai alles (behalve de pot) door de passe-vite. Warm opdienen’.Het werd een ‘culinaire tragedie’, waar benevens de hogervernoemde Paula ook Baziel De Koninck, Fons Duchene en Luc Driesen als meester-koks, Jan Duchene en B Delang als slachtoffers bij betrokken waren.Bij de viering van het 20-jarig bestaan in 1961 gaan de Jonghernieuwers en Hernieuwers op bedevaart naar La Salette in de Franse Alpen. Een voettocht van 9 km, van Corps naar het heiligdom, met een hoogteverschil van 900 m. zal niet gauw vergeten worden, noch de beklimming van de Grote St.-Bernard, de boottocht op het meer van Montreux, de bezoeken aan Beaune, Ars, La Grande Chartreuse, …

Onderschrift foto: Koersel 1965. Stanny Mattheeusen en Fons Duchene in ‘serieus’ overleg.

53

Het ‘kommandokamp’ van 1962 in Everberg zal vooral in de herinnering blijven van Baziel De Koninck als het kamp waar de eigenaar van het domein, dhr. Van Vinck, hem benoemde tot ‘houtminister’ en hem het verschil leerde tussen: droog hout, droog hout dat nat is en nat hout.Er volgen weer kampen te St.-Joris-Weert, Hamont, Koersel, Zelem en Everberg. Stanny Matheeusen heeft zich in deze periode een onbetwistbare reputatie als ideale kampleider verworven.De Alpen en Pyreneeën hebben geen geheimen meer voor de Jonghernieuwers en Hernieuwers; ze willen ook de bergen van Tirol leren kennen en trekken er liefst driemaal naar toe.In 1963 met 20 man naar Martinau. Zij zullen zich namen als Grubachspitze, Blabsch, Anhalterhütte, Schwarzwassertal blijven herinneren, en … de zere voeten, en de ‘bleinen’.Drie jaar later gaat het naar Steeg, met 26 man en 2 kokkinnen. Ze bollen naar Oostenrijk ‘in een verminkte bus die wellicht ontsnapt is uit de hel van Vietnam’, samen met een groep studenten uit Rijkevorsel (volgens den Broeder rechtstreekse nakomelingen van de snoodaards die eens de leeuwevlag kwamen lenen).En ten slotte in 1968 nog eens naar het Lechtal in Schönau.Ieder kamp had een bepaald thema, gebaseerd op een punt van de KSA-Wet (vb. Punt 7 – ‘Hij ziet een broer in iedere kameraad’. Thema van het kamp: Broederlijkheid). Tijdens de hele duur van het kamp draaide alles rond dit thema: het proostenwoordje, de verhalen, de spelen … En dat had zijn weerslag. Een moeder: ‘Da ziede thuis, dat hij mee is geweest’. Maar ze voegde er onmiddellijk aan toe: ‘k Ben eens benieuwd hoe lang het zal duren’.De eerste jaren was er geen sprake van een bezoekdag, dat werd als ‘storend’ ervaren. ’t Was al een hele belevenis in een ander milieu te zitten, weg van de beschaafde wereld, koken met primitief materiaal (maar lekker), geen radio, geen gazet’.Belangrijk op het kamp was ‘de vlaggewacht’: vanaf het hijsen van de vlag, voor het morgenturnen, de ganse dag door, met aflossing om het kwartier, tot ’s avonds bij het dalen van de vlag. Van dan tot ’s morgens gold de taptoe: volstrekt stilzwijgen.Er werd veel gezongen, bij patattenjas, bij regenweer (!), liefst op een zolder (voor de sfeer). Nachttochten waren in de beginjaren zeldzaam, dropping onbekend.Jonge mensen moeten groeien, ontwikkelen en hebben daarom meestal een gezonde eetlust. Dat blijkt bij kamperen. Een paar cijfertjes met betrekking tot een kamp in Zelem: 215 broden, 217 liter melk, 200 kg aardappelen, 700 cl soep per man/dag, 35 kg fruit (Toch gebruikte men slechts 7 rollen toiletpapier.)Statistieken betreffende een kamp te Hamont leren ons dat de Knapen en Jongknapen 133 kg in gewicht waren toegenomen, de leiders daarentegen 47,5 kg afgevallen. Cijfers over de koks zijn niet beschikbaar.

Onderschrift foto: Breitfeld 1985. Een machtig kampvuur.

Het belang van het kampleven is bij de huidige KSJ niet afgenomen, integendeel. Een speciale uitgave van Kreatiefje (het Kampnummer) wordt geheel gewijd aan de organisatie: wegwijzer naar de kampplaats (privé-vervoer), wat mee te nemen, wat thuis te laten (snoep!), het dagelijkse programma, richtlijnen voor de kampleiding, hoe een tent opzetten, en ze neerlaten, sjorren, een bijl hanteren …De jongsten (Leeuwkes en Joro’s) logeren onder dak (bivak) terwijl voor de andere bannen een tentenkamp wordt ingericht: minstens 15 tenten die slaapgelegenheid bieden aan ongeveer 60 jongeren.Dat deze 10-daagse kampen een goed opgezette organisatie vergen hoeft zeker geen betoog: véél voorbereiding, degelijk materiaal en vooral een groep bekwame leider.KSJ-Westmalle voelt zich vooral thuis ‘bij onze rivier’, de Semois te Membre, Herbeumont, Poupehan, Dohan. De kampactiviteiten verschillen niet zoveel met deze van voor 1968: pleinspelen, bos- en avondspel, volksdansen, turnen, tochten, zangstonden, zwemmen, dauwtrips, kwis, dropping en … kampvuur.Er is wel een bezoekdag voorzien (van 14 tot 19 uur), maar er is geen vlaggewacht meer.Drill en stijl hebben reeds lang plaats gemaakt voor spel en vrije expressie; de klaroenblazer heeft het veld geruimd voor een krachtige muziekinstallatie.Was het 45 jaar geleden beter dan nu? Br. Delang: ‘Ik durf dat niet beweren. Trouwens wanneer is een kamp gelukt of minder goed? Wie zal zeggen wat er zich, op bepaalde kampmomenten, in het gemoed afspeelt? Een kiem van vriendschap … van trouw … van kranigheid, die ontluikt? Hoofdzaak is dat de kampleiding zich inzet, elke dag opnieuw, met volle overgave en overtuiging, steeds het beste van zichzelf gevend.’

EPILOOG

De viering van 50 jaar KSA-KSJ in Oost- en Westmalle werd op 28 april 1991 ingezet met een dankmis in openlucht bij het KSJ-lokaal in de Hallebaan en verder gezet met een bal op 3 mei, een veldloop met randanimatie en een avondfeest op 4 mei, een gezellig etentje en een race voor go-karts op 5 mei.

54

Het jubeljaar werd besloten op zondag 15 september met een plechtige eucharistieviering om 10 uur in de St.-Martinuskerk te Westmalle, voorgegaan door oud-KSA-bondsleider, thans bisschoppelijk vicaris, Karel De Voght en in concelebratie met E.H. Jos Peeters, medestichter en 1° proost van KSA-Ruusbroec;E.H. Leopold Baeten, oud-directeur van St.-Jan Berchamns, oud gouw- en bondsproost;E.H. Leopold Vermeiren, pastoor van St.-Martinus te Westmalle;E.H. Louis Van den Nieuwenhuyzen, pastoor te ’s Gravenwezel, oud KSJ-proost;E.H. Wegge, rustend pastoor te Westmalle.De mis werd bijgewoond door een grote schaar oud-leden, KSA-broers uit de oorlogsjaren, uit de geweldige stijlbeweging van de jaren ’50 of uit de revolutionaire 60-er jaren.Ongetwijfeld hebben ze de sfeer van de feestelijke herdenking ondergaan met een zekere ontroering en nostalgisch gemijmerd over ‘de tijd van toen’.Want één ding staat vast: ‘Wie zich met hart en ziel voor de idealen van een jeugdbeweging heeft ingezet, vergeet dat niet meer’.Velen getuigen van een ‘onvergetelijke tijd’ en drukken hun dankbaarheid uit voor dat ‘moeilijk te definiëren iets’ dat de beweging hen geschonken heeft en dat ze aanvoelen als zo belangrijk te zijn geweest voor hun persoonlijke ontplooiing.De tijd, dat snelle wegvlieden van de jaren, ondergraaft ons kwetsbaar geheugen maar slaagt er niet in alle herinneringen aan ‘vroeger’ uit te vagen: het spel en de ontspanning, de stijlvolle formaties en de innige Kerstwake, de zangstonden en de tochten, het toneel, het romantisch kampvuur …Herinneringen aan de hulpacties voor de weesjes van Yvoir, voor het ouderlingentehuis in Mechelen, voor de Tornado-geteisterden van Oostmalle, voor Oostpriesterhulp, voor de missies …Herinneringen vooral aan vriendschap, solidariteit, verantwoordelijkheidsgevoel, gelijkheid, het samen-zijn, het samen-spelen, het samen- JONG ZIJN.Herinneringen ook aan vele broers die er niet meer zijn, inzonderdheid zij die ons zo vroeg verlieten: Franske Delang op 12 januari 1946 en Guido Bax op 24 augustus 1963.

Onderschrift foto: De ‘oude garde’ bij de viering op 15 september 1991. Jos Peeters, René Michielsen, Frans Maes, Karel De Vrij, Jos Michielsen, Jozef Le Bruyn, Karel Hendrickx, Florent Bosch, Theo Delang, Gaston Peeters, Jozef Verboven, Alfons Michielsen.

Aanwezig waren vanzelfsprekend de KSJ’ers van ‘vandaag’ waarvoor de jeugdbeweging in de eerste plaats een onmisbare vriendenkring betekent, een plaats waar ze hun leven in eigen handen kunnen nemen, waar kinderen, jongeren en volwassen positief en open tegenover elkaar staan, wat op school of in de relatie met hun ouders niet steeds het geval is.En ‘last but not least’ ontbrak Broeder Delang niet.In 1966, bij het zilveren jubileum van de Ruusbroecbond schreef hij in Altior: ‘Ik denk met een zekere fierheid aan de vele oud-Hernieuwers die nu een geestelijke of sociale taak vervullen in de maatschappij: onze priesters, geneesheren, leraars, huisvaders … Zij zijn het sieraad van onze beweging’.Een gewettigde fierheid, want het was vooral zijn onverdroten werk, de grenzenloze inzet van gans zijn persoonlijkheid gedurende zoveel jaren die in belangrijke mate hebben bijgedragen tot het ontwerpen, het vormen, het polijsten van dat sieraad.Op 21 november 1987, op de vooravond van zijn pensionering, nam hij afscheid van KSJ-Gouw Antwerpen met de volgende woorden: ‘Ik heb me al die jaren kunnen engageren vanuit mijn geloofsovertuiging. Daarom wil ik aan de KSJ van vandaag de volgende opdracht meegeven: geloof in de kracht van uw jeugd, durf ook moeilijke taken aanpakken; geloof in de goedheid van de mensen; geloof in de liefde van God: Hij zal u helpen als ge in de put zit; zoek een moment van stilte en ge zult Zijn stem horen’.Woorden van iemand die een mensenleven in de KSA op post bleef, ook toen weinigen kwamen en velen gingen.Wat kan ik daar aan toevoegen?

Onderschrift illustratie: KSJ-Kenteken.

Boven- en onderschrift foto: ‘Homo Ludens – De Spelende Mens’ in het park te Westmalle.Marc Van Bavel, Ludo Mathyssen, Fons Berghs, Hugo Kempenaers, ?; Jan Vervoort, Staf Duchene, Frans Schrijvers.

Turnhoutsebaan 1382390 Oostmalle

55

BIJLAGE 1

DE LEIDING

KSA-KameraadschapWerkjaar Leider Proost Secretaris Ledentaantal1941 Gaston Peeters Jos Peeters Frans Van Deun 181941-42 Gaston Peeters E.H. Jan Thys Frans Maes 221942-43 Gaston Peeters E.H. Jan Thys Laurent Van Aelst 22

KSA-RuusbroecbondWerkjaar Bondsleider Bondsproost Ledenaantal (circa)1943-44 Karel Hendrickx E.H. Jos Peeters 421944-45 Karel Hendrickx E.P. Guillaume Plas 501945-46 Jos Michielsen E.P. Guillaume Plas 451946-47 Cyriel Van Deun E.P. Guillaume Plas 581947-48 Cyriel Van Deun E.P. Guillaume Plas 551948-49 Alfons Michielsen E.P. Guillaume Plas 601949-50 Jan Duchene E.H. Gaston Peeters 481950-51 Jan Duchene E.H. Gaston Peeters 501951-52 Jan Duchene E.H. Gaston Peeters 451952-53 Karel De Voght E.P. Jan Van Bragt 451953-54 Eugeen Roelants E.P. Edgard Ruts 501954-55 Gustaaf Duchene E.P. Edgard Ruts 491955-56 Ernest Franken E.P. Edgard Ruts 581956-57 Ernest Franken E.P. Guillaume Plas 571957-58 Ernest Franken E.P. Guillaume Plas 651958-59 Alfons Vervecken E.H. Jan Duchene 921959-60 Baziel De Koninck E.H. Jan Duchene 831960-61 Baziel De Koninck E.H. Jan Duchene 781961-62 Baziel De Koninck E.H. Jan Duchene 811962-63 Baziel De Koninck E.H. Jan Duchene 751963-64 Constant Vochten E.H. Jan Duchene 921964-65 Alfons Duchene E.H. Leopold Baeten 1031965-66 Alfons Duchene E.H. Leopold Baeten 1001966-67 Jef Van Gestel E.H. Leopold Baeten 881967-68 Jef Van Gestel E.H. Jan Luyts1968-69 Jef Van Gestel E.H. Paul Verhulst1969-70 Roger Pynaerts E.H. Paul Verhulst

Van 1944 tot 1968 werd het secretariaat waargenomen door Broeder Theo Delang, in bepaalde perioden bijgestaan door Willy Vissenberg, Georges Mathysen en Guido Coppé.

Er volgde een periode die men als ‘interregnum’ zou kunnen aanduiden en tijdens dewelke E.H. Paul Verhulst niet alleen de functie van proost uitoefende maar bondsleider ‘de facto’ was.Hij werd in deze taak bijgestaan door enkele, weliswaar jonge maar enthousiaste Knapen, o.m. Jens Thys, Marc Knaepkens, Rudy Wuyts en vooral Walter Moorkens die tot 1977 als Jonghernieuwerhoofdman aktief zou blijven.Vanaf 1976 kwam ook E.H. Wilfried Verhaert een welgekomen hand toesteken.

DE BEGELEIDING

Vanaf 1977 stapt men af van de traditionele hiërarchische leidingstructuur. De leden worden ‘begeleid’, per ban, door een team dat ieder jaar werkjaar opnieuw wordt samengesteld. De beslissingen worden ‘collectief’ genomen, het beleid ‘collectief’ bepaald in een ‘bondsstaf’.E.H. Wilfried Verhaert bleef proost tot 1978 en werd opgevolgd door E.H. Louis Van den Nieuwenhuyzen die in 1984 onderpastoor werd te Merksem. E.H. Paul Verhulst werd benoemd tot onderpastoor in Brasschaat in 1982.Het secretariaat werd vele jaren waargenomen door Wilfried Peeters.

56

Ruim 100 namen heb ik teruggevonden van jonge mensen die tussen 1977 en 1991 één of meerdere jaren verantwoordelijkheden in de begeleiding hebben gedragen.In het voorbije werkjaar 1990-1991 waren dat:Leeuwkes: Joro’s:Gine Van Elsen (Halle) Wim Scheirs (Zoersel)Anke Maes (Oostmalle) Tom Anthonis (Westmalle)Karin Schepers (Beerse) Dries Eilers (Westmalle)Koen Verhaert (Westmalle) Anja Hoskens (St. Antonius)Philip Bauwens (Westmalle) Eva Nagels (Vlimmeren)Gwen Stouthuysen (Zoersel) Kristien De Meutter (Halle)

Knimmers: Sjo’s:Manu Van Gorp (Rijkevorsel) Jan Scheirs (Zoersel)Veerle Mesdagh (Halle) Raf Van Hoof (Westmalle)Gunter Van Deun (Westmalle) Kathleen Mesdagh (Halle)Gert De Bie (Westmalle) Bart Meeusen (Halle)Hans Meeusen (Westmalle) Bart Bluekens (Halle)Kristien Verhoeven (Zoersel) Sofie Ducheyne (Zoersel)

+16:Anke Smets (Zoersel)Geert Kint (Halle)Johan De Wilde (Zoersel)Karel Van Den Eynde (Westmalle)

BIJLAGE 2

DE KAMPPLAATSEN

Jaar Plaats Leider en proost Bijzonderheden1942 Oostmalle Frans Maes 1 dag op de Bruulbergen (14 aug.)

E.H. Jos Peeters1943 Westmalle Frans Maes 2 dagen op de boerderij Van Looveren

E.H. Jos Peeters (28 en 29 sept.)1944 Westmalle Karel Hendrickx ‘Ne wijd weg en ne gauw terug’ in het

E.P. Guillaume Plas in het S.J.B.-college1945 St.-Joris-Weert Karel Hendrickx Park bij baron van Eyll

E.P. Guillaume Plas1946 St.-Joris-Weert Louis Gonissen Park bij baron van Eyll

E.P. Guillaume Plas1947 Yvoir Cyriel Van Deun Oprichting van het O.V.V.

E.P. Jan Timmermans1948 Ostemérée Cyriel Van Deun Bij graaf de Ribaucourt

E.P. Louis De Backer Motto : Eer en ‘Trouw’1949 Achterbroek Cyriel Van Deun In een oud kasteeltje van de

E.H. Jos Peeters Belg. Boerenbond1950 Tongerlo René Michielsen In de parochiezaal

E.H. Cyriel Van Deun1951 St.-Joris-Weert Jan Duchene In de gemeenteschool

E.H. Cyriel Van Deun1952 Evrehailles Jan Duchene In de gemeenteschool

E.H. Jan Van Bragt1953 Zelem Karel De Voght Bij ‘Stanneke Spiessens’

E.P. Edgard RutsLourdes Karel De Voght KSA-Jong Vlaanderen viert 25-jarig bestaan

E.H. Paul Pas1954 Jezus-Eik Karel De Voght In een boomgaard

57

E.P. Edgard Ruts1955 Hamont Gustaaf Duchene Bij een houtvester

E.P. Edgard Ruts1956 Grobbendonk Ernest Franken In een diamantslijperij

E.P. Edgard Ruts1957 Anthisnes Ernest Franken ‘Bij Westmals volk’

E.P. Guillaume Plas De Jonghernieuwers voor de eerste maal in tenten1958 Lourdes Ernest Franken Het 15° Bondskamp

E.H. Jan Duchene ‘een harde bedevaart’1959 Erehailles Constant Vochten Naas ‘de Bocq’

E.H. Jan Duchene1960 Zichem Guido Bartholomeeusen ‘Vlucht O.W. 17’

(Oost- Westmalle 17° kamp)1961 Zonhoven Stanny Matheeussen ‘Raketbasis’

E.H. Jan Duchene bij familie RuttenLa Salette Baziel De Koninck KSA-Ruusbroec bestaat 20 jaar

E.H. Jan Duchene1962 Everberg Stanny Matheeussen ‘Kommandokamp’ bij dhr. Van Vinck

E.H. Jan Duchene1963 St.-Joris-Weert Stanny Matheeussen ‘Jongensstad’

E.P. John Linnan bij de baronMartinau (Tirol) Baziel De Koninck

E.H. Jan Duchene1964 Hamont Stanny Matheeussen ‘Tupka’ (Trek Uw Plan)

E.H. Leopold Baeten1965 Koersel Stanny Matheeussen ‘Olympia’

E.H. Leopold Baeten1966 Zelem Jef Van Gestel (Knapen) ‘Safari’

Harry Hendrickx (Jongknapen)E.H. Jan Luyts

1967 Everberg Stanny Matheeussen Bij dhr. Van VinckE.H. Jan Luyts

1968 Hamont Harry Hendrickx De jongsten in een schuurE.H. Jan Duchene De ouderen in tenten

Schönau (Tirol)

Voor de jaren 1969, 1970 en 1971 beschik ik niet over gegevens; mogelijk werd er tijdens deze overgangsperiode geen kamp georganiseerd.

Jaar Bivak (voor Leeuwkes en Joro’s) Tentenkamp (voor Knim, Sjo, +16)1972 Herselt1973 Opoeteren1974 Zutendaal1975 Zutendaal ’n voltreffer met ong. 50 deelnemers’1976 Gruitrode Membre s/Semois1977 Grote Brogel Membre s/Semois1978 Langdorp1979 Bree1980 Villers-la-Ville Dohan s/Semois1981 Hechtel Membre s/Semois1982 Langdorp Herbeumont s/Semois1983 Zutendaal: bondskamp voor alle bannen1984 Opoeteren Bure-Tellin1985 Breitfeld (St. Vith): bondskamp voor alle bannen1986 Opoeteren Poupehan s/Semois1987 Opglabeek Dohan s/Semois1988 Kleine Brogel Herbeumont s/Semois1989 Bever: bondskamp voor alle bannen

58

1990 Westouter Membre s/Semois1991 Opoeteren Poupehan s/Semois

Onderschrift foto: ‘Explorator’ Walter Riemis met zijn ‘dragers’.

BRONNEN

Verslagboek Studentengilde ‘Met God voor Volk en Taal’: april 1941-juli 1942KSA-kampboek van J. Verboven: dagboek augustus 1942-april 1943Getuigenissen van:

Broeder Theo Delang, WestmalleConstant Poels, BeerseDr. Jos Michielsen, LilleFrans Vrints, OostmalleFrans Maes, WestmalleE.H. René Michielsen, RijkevorselDries Eilers, Westmalle

Prof. Dr. Louis Vos: ‘Bloei en Ondergang van het AKVS 1914-1935’ Delen 1 en 2. Uitgave Davidsfonds 1982Dr. Michiels de Bruyne en Dr. Lieve Gevers: ‘Kroniek van Albrecht Rodenbach 1856-1880’. Uitgave Orion 1980Dr. Lieve Gevers: ‘Bewogen Jeugd 1830-1895’. Uitgave Davidsfonds 1987‘Bewogen Beweging – 60 jaar KSJ-KSA-VKSJ’. Uitgave Kadoc Leuven 1989‘DIGO-Krant’: 2-maandelijks tijdschrift KSJ-Antwerpen‘ALTIOR’: tijdschrift KSA-Oost- Westmalle‘KREATIEFJE’: tijdschrift KSJ-Westmalle‘150 jaar Klein Seminarie te Hoogstraten’: Uitgave Kl. Seminarie 1985‘De Klaroen’: Algemeen orgaan bij jongere studenten. Uitgave: O.L.-Vrouwcollege Oostende; nummer 3: december 1935 – nummer 3: december 1936Archief van KSJ-Westmalle

Verder bovenaan blz. 126

(1) Prof. Dr. L. Vos: Bloei en Ondergang van het AKVS 1914-1935. Woord vooraf p.11 – Citaten uit dit werk verder in cursief.

(2) De jaartallen tussen haakjes verwijzen naar de periode waarin L. Vos sporen van deze studentenbond heeft gevonden.

(3) Maurits Bilcke: ‘Toestanden in het Klein Seminarie: 1928-1933’, Een bijdrage in 150 jaar Klein Seminarie te Hoogstraten.

(4) Voorzag in de splitsing van de Gentse Hogeschool in 2 tweetalige afdelingen: een Vlaamse met 2/3 colleges Nederlands en 1/3 Frans, en een Franse met omgekeerde verhouding.

(5) Dr. Louis Goetschalckx van Lille was voorzitter van AKVS Gouw Antwerpen in 1927-1928.(6) Jeugdlinie, bijvoegsel van ‘De Vlaamse Linie’ 19.6.1953. N° 247 p.5.(7) L. Vos vermoedt dat dit kwam omdat Kardinaal Van Roey ’die vanuit zijn Belgische ingesteldheid niet

gelukkig was met de scheiding ACJB-JVKA hoopte vroeg of laat op een andere wijze van unitaire KA-organisatie op te zetten en dat hij daarom niet haastig was om het realiseren van een uitsluitend Vlaamse structuur’.

(8) Ultramontaans: over de bergen, n.l. de Alpen. Geheel ondergeschikt en afhankelijk van de Rooms-Katholieke Kerk.

(9) Getuigenis van Frans Vrints.(10) Getuigenis van Frans Maes.(11) Een kameraadschap werkt enkel tijdens de vakanties, een bond het ganse jaar door.(12) Jan Van Ruusbroec, °Ruisbroek in 1293, +1381. Voltooide op 16-jarige leeftijd Latijnse studies te

Brussel en werd priester gewijd in 1317. Grootmeester van de Brabantse mystiek; kapelaan van St.-Goedele, stichter en prior van de abdij van Groenendaal. Bij het volk gekend als de Heilige Priester.

59

(13) Karel Van Bavel: Terugblik op vijf eeuwen onderwijs in Malle. Jaarboek Heemkundige Kring van Malle 1981. Pag. 38 en volgende.

(14) In een verslag van de oudersvergadering van 20.12.1982 leest men dat op vraag: ‘Moet KSJ van school weg?’, het organiserend panel antwoord: ‘Het initiatief komt wel degelijk uit KSJ zelf. Het standpunt van het college is eigenlijk niet zo gekend.’

7. KSA RIJKEVORSEL- stukjes uit werk Verboven- altijd jarig- foto’s Jan Hendriks zeker periode 1944-1952

8. CONTACTEN MET HEEMKUNDIGE KRING OOSTMALLE

Contacten Rudi Smout – Jozef Verboven februari 2003

Eerst contacten Rudi Smout met heemkring Malle.- adres: Lierselei 28 2990 Oostmalle tel 03.312-17-22- vraag info over studentenbond Oostmalle-Rijkevorsel- vraag info jaarboek 1991 50 jaar KSA-VKSJ Oost- en Westmalle (hoofdstuk 5) door Jozef Verboven- 15/02/2003- reactie van heemkring op woensdag 19/02/2003, telefoonnummer doorgegeven van Jozef Verboven

Telefonisch gesprek Rudi Smout met Jozef Verboven 19/02/2003. – Turnhoutsebaan 138 2390 Oostmalle tel. 03/312.07.62 - jaarboek 1991 met artikel over KSA, 1941-1991 is uitverkocht, maar hij gaat me er een overdruk van bezorgen- legt omstandig uit overgang studentenbond-ksa, wat ook in het artikel staat: twee broers seminaristen startten met KSA in Oostmalle in 1941, Rijkevorsel trok zich terug, studentenbond heeft niet lang meer bestaan, dan in broeder Theo Delang met een studentenactie gestart in het St. Jan Berchmanscollege te Westmalle (nog niet KSA geheten); in 1941 overleg tussen Oost- en Westmalle: Oost had leiding, West veel leden en goede lokalen in de school- vlag studentenbond heeft altijd bij Delang geweest, nu bij Jozef Verboven, lid Heemkundige Kring, maar ook al 75 jaar (°1928)- afspraak:

- Jozef Verboven zendt me een afdruk van het artikel + foto van de vlag- Rudi Smout zend het boek + aanvulling + afdruk computerbestand + kopies AMVS: opgestuurd op

maandag 24/02/2003- nog info in Rijkevorsel: Van Roey, Michielsen, Sterkens

Brief en zending Rudi Smout aan Jozef Verboven 24/02/2003 Antwerpen, maandag 24/02/2003Geachte Heer Jozef Verboven,Ik heb uw postpakketje nog niet ontvangen (afdruk artikel + foto vlag), maar zoals afgesproken stuur ik U onze zending op na het weekend, met daarin:

- ons boek 100 jaar Heidebloempje Essen 1897-1997 (met op p. 40 foto studenten uit Oostmalle op gewestdag augustus 1923 te Essen; en op p.47 zie je de vlag en wellicht ook leden op het jubileumfeest van de bond Wees U Zelf in 1931)

- onze Aanvulling 2002 met nieuwe informatie over de studentenbond, een overzicht van het jubeljaar 1997, de periode 1997-2002, en een lijst met inhoudelijke errata

- afdruk van persoonlijk werkbestand over studentenbond Oostmalle-Rijkevorsel - onze (soms onduidelijke) kopies genomen in het AMVS (Archief en Museum Vlaams Studentenleven)

op het Ladeuzeplein te LeuvenIk hoop dat U er veel leesplezier van zult hebben, en misschien is het een start om de voorgeschiedenis van de KSA-beweging van Oost- en Westmalle alsnog te maken… In de afdruk van mijn persoonlijk werkbestand staat informatie over een gewestdag te Oostmalle in 1924. Zou daar niets meer van terug te vinden zijn? Of van andere feiten? Misschien ook te rade gaan bij heemkring van Rijkevorsel? Die hebben op mijn vragen nog niet gereageerd. Het is mogelijk om het één en ander te vinden omdat bij de studenten het een belangrijke taak was om alle vergaderingen neer te schrijven in een verslagboek. In Essen is het verslagboek jammer genoeg bij een

60

oorlogsbombardement in 1944 in vlammen opgegaan, maar we konden nog wel het verslagboek van Kalmthout (1922-1939) en van de Vlaamsche Katholieke Polderzonen Ekeren en wijde omgeving (1906-1938, verslagboek II 1938-1945 is helaas spoorloos) terug vinden. Naar alle waarschijnlijkheid moet er ook een verslagboek van Oostmalle-Rijkevorsel hebben bestaan en misschien nog bestaan. Verder vindt men veelal programmablaadjes van toneelstukken terug en foto’s van deze opvoeringen. Dikwijls wordt ook in de toenmalige plaatselijke pers gewag gemaakt van activiteiten van de studentenbond (en nu je enkele concrete data zult hebben…).Ik wacht nog op enkele antwoorden van andere heemkundige kringen uit de regio en van een aantal oud-leden. Verder ga ik af en toe nog eens de archieven in Antwerpen doornemen: in de eerste plaats het studententijdschrift De Student (1881-1930), en later het AKVS-tijdschrift De Blauwvoet (1920-1940). Moest ik hierbij nog op informatie van de Oostmalse studentenbond stuiten dan zend ik dit door. Als ik voldoende belangrijke informatie over de studentenbonden uit het gewest Hoogstraten periode 1918-1925 kan verzamelen, dan zit er een artikel in voor het KSJ-KSA-VKSJ-tijdschrift Gisteren. Het gaat hier om de bonden Heidebloempje Essen, Heidebloempje Kalmthout, Knapen worden Kerels Meer-Meerle-Minderhout, Zoo Woord Zoo Daad Hoogstraten, Wees U Zelf Brecht-Loenhout-Wuustwezel en Met God voor Volk en Taal Rijkevorsel-Oostmalle.Vriendelijke groeten,Namens de stichting 100 jaar Heidebloempje EssenRudi SmoutCatharina Beersmansstraat 392018 Antwerpentel. 03/248.18.67e-mail: rudismout@msn.com of rudi.smout@skynet.be

Brief en zending Jozef Verboven aan Rudi Smout 21/02/2003 (toegekomen op 25/02/2003). Jozef VerbovenTurnhoutsebaan 1382390 OostmalleOostmalle, vrijdag 21 februari 2003Mijnheer Rudi Smout C. Beersmansstraat 39 2018 AntwerpenBeste Rudi,Hierbij zoals beloofd een overdruk van een artikel dat ik gepleegd heb naar aanleiding van de viering van 50 jaar KSA-VKSJ in Oost- en Westmalle.Ingesloten ook een foto van de oorspronkelijke vlag van de studentenbond. Op te merken valt dat de leeuw voorzien is van rode tong en klauwen. Die zijn natuurlijk niet origineel maar later aangebracht met dikke rode draad. Dit zou volgens Theo Delang gebeurd zijn bij gelegenheid van een of ander feest in Westmalle waarbij de inwoners verzocht werden om hun huizen te bevlaggen. Ik weet niet of dit zijn initiatief was of dit van een ontlener die toen nog steeds met een “zwart” complex opgezadeld zat. Daar moet ik het met Theo nog eens over hebben.Ik hoop U hiermee van dienst te zijn geweest en groet U inmiddels van harte.HandtekeningNoot Rudi: de rode kleur valt niet te controleren op foto gewestdag 1923 Essen (vlag is dicht), maar op het eerste gezicht in foto boek lijkt de tong al wel rood te zijn op jubelfeest Wees U Zelf 1931 (is grijzer, nagaan met vergrootglas op foto archief)

Brief en bijlage Rudi Smout aan Jozef Verboven 03/03/2003.Antwerpen, 03/03/2003Geachte Heer Jozef Verboven,Hier nog een berichtje van Rudi Smout. In de eerste plaats wil ik U nog bedanken voor de mooie overdruk en foto van de vlag van de studentenbond. Ik heb uw artikel meteen helemaal gelezen. Verder heb ik nog een halve dag opzoekwerk gedaan in een archief te Antwerpen, waar ik momenteel het tijdschrift De Student (1881-1930) doorneem, met regelmatig berichtgeving over de Vlaamse katholieke studentenbeweging, uitgezonderd de periode 1922-1928 (toen nam voornamelijk het AKVS-tijdschrift De Blauwvoet deze informatie op).Zo vond ik nog 3 korte verslagen van de werking van de studentenbond van Malle-Rijkevorsel (zie bijlage). Het bijzonderste voor mij is nu dat de bond voorheen een andere leuze had. Tot 1920 spreekt men van “Streven is Leven”, en pas vanaf 1921 van “Met God voor Volk en Taal”. Toch goed om weten als je op onderzoek uitgaat. Eerst dacht ik dat het om een vergissing van De Student gaat (komt toch af en toe voor), want ook de gewestbond van Klein-Brabant had “Leven is Streven” als leuze. Ondertussen heb ik ook contact met de Heemkundige Kring van Rijkevorsel. Zij zijn ook op zoek.Wat ik nog van U zou willen vragen en/of bekomen, eventueel tegen betaling:

61

- U situeert het toneelstuk Ambiorix in 1932, maar ik vind informatie van dit stuk in 1921 (er zullen wel verschillende opvoeringen geweest zijn, maar als je de namen van het programma begint te vergelijken zal dit toch eerder begin jaren 20 zijn denk ik )

- Zou ik van U een afdruk kunnen bekomen van de foto van de bedevaart naar Meerseldreef in de paasvakantie 1921; of van nog andere interessante foto’s van de studentenbond? (U mag ze via het internet ook doorscannen, mocht dat voor U technisch mogelijk zijn)

- Zou U kopies kunnen maken van het verslagboek van de studentenbond?Dit alles zou ons goed van pas komen, want met onze werkgroep zijn we bezig om twee artikels voor te bereiden over de studentenbeweging in onze streek (één over naoorlogse jaren: 1918-1925) en één over het verdwijnen van de studentenbonden (eind jaren dertig, begin jaren veertig).Vriendelijke groeten,Rudi SmoutC. Beersmansstraat 392018 Antwerpentel. 03/248.18.67e-mail rudi.smout@skynet.be

Brief Antwerpen Rudi Smout aan Jozef Verboven 12/05/2003.Antwerpen, 12 mei 2003Geachte Heer Jozef Verboven,Bij mijn opzoekwerk kwam ik in ons computer-werkbestand nog een artikel tegen over een voetbalmatch van Essen tegen KSA Ruusbroek in de zomer van 1947, die gekampeerd lagen op de boerderij van Adriaan (Janus) Claessens. (zie onderaan). Wellicht gaat het om de bond van Malle (Ruusbroec) en niet van de gemeente Ruisbroek.Op mijn vragen van 3 maart ontving ik nog geen antwoord. U hebt wellicht ook wel andere zaken te doen. Toch zou ik nog graag een antwoord van U krijgen voor einde mei. Ik heb namelijk nu het fiat gekregen om 2 artikels te schrijven voor het nationaal en historisch KSA-VKSJ-KSJ-tijdschrift ‘Gisteren en vandaag’, en daarbij zou het gevraagde wel van pas komen.Wat ik nog van U zou willen vragen en/of bekomen, eventueel tegen betaling:

- Zou ik van U een afdruk kunnen bekomen van de foto van de bedevaart naar Meerseldreef in de paasvakantie 1921; of van nog andere interessante foto’s van de studentenbond? (U mag ze via het internet ook doorscannen, mocht dat voor U technisch mogelijk zijn)

- Zou U kopies kunnen maken van het verslagboek van de studentenbond?- U situeert het toneelstuk Ambiorix in 1932, maar ik vind informatie van dit stuk in 1921 (er zullen wel

verschillende opvoeringen geweest zijn, maar als je de namen van het programma begint te vergelijken zal dit toch eerder begin jaren 20 zijn denk ik )

Vriendelijke groeten,Rudi SmoutC. Beersmansstraat 392018 Antwerpentel. 03/248.18.67e-mail rudi.smout@skynet.be

Bijlage : Voetbalmatch tegen KSA Ruusbroek 07/08/1947.- deze bond kampeert bij Claessens- ploeg Essen : J. Goorden (keeper), G. Goorden en J. v. Dyck (backs), H. Dierckxs, Jan Loos en Marcel Hensen (halfbacks), Van Braght - Van Wely - De Schepper - H. en J. Verheyen (voorlijn). Na de pauze : Jan Goorden voorlijn en Jan Loos in de goal).- Essen wint met 2-0, 2 goals van Jan Goorden verslagboek 2 p.68-70

Brief Jozef Verboven (en bijlage) aan Rudi Smout 08/06/2003. Jozef Verboven – Turnhoutsebaan 138 – 2390 OostmalleOostmalle, 8 juni 2003Mijnheer Rudi Smout – C. Beersmansstraat 39 – 2018 AntwerpenGeachte Heer Smout,Mijn verontschuldigingen voor het lange “stilzwijgen” veroorzaakt door een operatie (heupprothese), verblijf in ziekenhuis en moeilijke revalidatie.

62

Om op uw vragen te kunnen antwoorden heb ik contact gezocht met Theo Delang die tot mijn verrassing momenteel in het verpleegtehuis “De Dennen” in Westmalle verblijft. Hij is vanuit het ziekenhuis daar naartoe gebracht en zal daar vermoedelijk een 5-tal maanden blijven om nadien in een rusthuis geplaatst te worden.Ik heb hem daar verleden donderdag bezocht en schrok toen ik hem zag: mager, bleek en erg zwak. Zijn gezondheid gaat, o.m. door een hartkwaal, blijkbaar erg achteruit. Door het feit dat hij ook zijn stem grotendeels verloren heeft en nog enkel moeizaam kan fluisteren was een normaal gesprek onmogelijk.Mijn, soms pijnlijke poging, om tot enige conversatie te komen heeft slechts navolgende inlichtingen opgeleverd:

- de documentatie en foto’s die ik gebruikt heb voor mijn artikel in 1991 berusten waarschijnlijk nog in het huis dat hij de laatste jaren in Westmalle betrok. Ook de ganse meubilering is daar nog maar de woning zal moeten ontruimd worden wanneer hij binnen enkele maanden naar een rusthuis wordt overgebracht. Wat daarmee zal gebeuren weet hij zelf nog niet. Hij heeft nog een zuster en een broer.

- de Ruusbroecbond zou in 1947 niet in Essen maar in Yvoir gekampeerd hebben.- de rode tong en klauwen op de vlag van de studentenbond werden inderdaad bij de bevrijding aangebracht

(typisch voor de toenmalige sfeer).De personen die de werking en het leven van de studentenbond tijdens de periode voor 1940 hebben meegemaakt zijn zeker voor een deel overleden. Van de anderen ken ik de huidige adressen niet. Ik vermoed dat enkel nog in Rijkevorsel bij sommige bruikbare informatie kan gezocht worden omdat daar de studentenbond het langst heeft bestaan en omdat ook daar de meest “overtuigde blauwvoeters” woonden.In deze omstandigheden kan k U dus, helaas, maar weinig vooruithelpen.Ingesloten zend ik U echter een deeltje van het verslagboek dat ik in 1991 zelf gecopieerd heb dat U misschien toch interessant zult vinden.Ik dank U in ieder geval van harte voor de informatie en geschriften die ik van U mocht ontvangen en wens U verder veel succes toe bij uw verdere opzoekingen en publicaties,HandtekeningBijlage: deel verslagboek, gekopieerd in 1991 door Jozef Verboven (periode vergadering 25/04/1941 – gedicht G.G. 07/04/1942): 21 gekopieerde bladzijden, dus ongeveer 42 kantjes

63

9. CONTACTEN MET HEEMKRING RIJKEVORSEL

Mailcontacten met Jan Hendriks in februari en mei 2003 met vraag:- artikel In Memoriam Remi Sterkens in jaarboek heemkring- algemene info over studentengild Rijkevorsel- info rond ontstaan, einde, naamgeving KSA-bond Rijkevorsel- wat met bond aangesloten bij Kempische Rodenbachsbonden- ik heb hen onze info doorgemaild over de studentenbond Met God voor Volk en Taal- janhendriks@tiscali.be

ik heb een aantal foto’s doorgemaild gekregen van de studentenbond en van KSA Rijkevorsel, en geen uitleg bij mijn vragen

10. BRONNEN.

- De Student:Door opzoekwerk naar info Heidebloempje, ook verslagen die we toevallig tegenkwamen opgeschreven (dus niet systematisch en niet volledig.- De BlauwvoetDoor opzoekwerk naar info Heidebloempje, ook verslagen die we toevallig tegenkwamen opgeschreven (dus niet systematisch en niet volledig- ook niet gezocht naar verslaggeving over 'Leven is streven').- ook eens kijken bij gewest of gouw: verslagen van Oostmalle-Rijkevorsel of niet.- later Rijkevorsel: heroprichting; lid van Kempische Rodenbachbonden? Controleren!

Vermeldingen in Vos I en II. Deel I: 167, 168, 321nDeel II: 27n, 37

64

11.

65