Vermaatschappelijking van de zorg en de rol van … · 2017. 12. 7. · « Europa » European...

Vermaatschappelijking van de zorg en de rol van (thuis)verpleegkundigen

Piet Vanthemsche, Voorzitter, Wit-Gele Kruis Vlaanderen

30/11/2017 Wit-Gele Kruis Vlaanderen 1

Wit-Gele Kruis Vlaanderen 2

Definitie ‘gezondheid’ volgens WHO

30/11/2017

• Gezondheid is een toestand van vollediglichamelijk, geestelijk, en sociaal welbevinden, en niet alleen de afwezigheid van ziekte of handicap.

Deze definitie is niet meer gewijzigd door de WHO sinds 19481

1 WHO. (1946). Retrieved from: http://www.who.int/suggestions/faq/en/ - op

17/10/2017

http://www.who.int/suggestions/faq/en/


Definitie ‘gezondheidszorg’ volgens WHO

30/11/2017

• Gezondheidszorg staat voor de handelingen die helpen om ziekte of lichamelijke of psychischebeperkingen te voorkomen of te genezen, en voorde verzorging van mensen met langdurige of ongeneeslijke gezondheidsproblemen5

5 Van den Bosch, K., Willemé, P. (2014). Rapport: De maatschappelijke

betekenis van de gezondheidszorg. Federaal Planbureau & RIZIV, uitgegeven

door Hendri Bogaert, Brussel.


Een zorgomgeving in verandering

30/11/2017

• De zorgomgeving heeft het laatste decennium eengrote verandering ondergaan:

Demografisch Complexere en diversere samenleving Medisch Innovatie en technologie Klant/zorgvrager/patiënt steeds meer centraal –

patient empowerment Beleidsmatig



30/11/2017

• Wat betekent dit voor de verpleegkundigen van de toekomst?

Een accentverschuiving van acute naar chronische zorg, naareen complexere zorg binnen de instellingen en de thuiszorg

Een toename aan belang van extra- en transmurale zorg, zorgmanagement, zorgkwaliteit, veiligheid en infectiebeheersing

Een wijzigende financiering (Pay For Quality/Pay for Outcome)

Een interdisciplinaire samenwerking en onderlingetaakverdeling

Een actieve betrokkenheid van patiënt/burger en mantelzorger

Een verwetenschappelijking van de verpleegkunde (EBP) Enz.



30/11/2017

• Zo staan organisaties voor enormeveranderingen en uitdagingen

Schaarste – minstens gelijkblijvend of minderbudget

Institutionele complexiteit (staatshervorming) Ont‐institutionalisering & de-hospitalisatie Zorg in eigen vertrouwde omgeving Persoonsvolgende financiering Vermaatschappelijking van de zorg


Een vermaatschappelijking van de zorg?

30/11/2017

• Begrip komt uit Nederland

Wat betekent het in Vlaanderen, … België?

Vermaatschappelijking van de zorg verwijst naar het streven om mensen met beperkingen, chronischzieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags-en emotionele problemen, mensen die in armoedeleven, …, met al hun mogelijkheden en kwetsbaarhedeneen eigen zinvolle plek in de samenleving te lateninnemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntgreerd in de samenleving te laten verlopen.

Bron: Visienota Strategische Adviesraad Welzijn, Gezondheid en Gezin (2012)


Een vermaatschappelijking van de zorg?

30/11/2017

• Wat betekent het in Vlaanderen, … België?

Mogelijk antwoord op de toenemende aantallen en complexiciteit in de jeugdzorg

Mogelijk antwoord op de initiatieven van gemeenschapsvorming en vrijwilligerswerk

Belangrijke drijfveer voor integrale jeugdzorg

De vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg als gevolg van ‘Artikel 107’

Kortom, talrijke diensten en sectoren wordengestimuleerd tot de vermaatschappelijking van zorg


Wat zeggen bevoegde ministers over een vermaatschappelijking van de zorg?

30/11/2017

• Jo Vanduerzen

“De minister verwijst naar de ongelooflijke kracht van informele zorg.”

“Het sociaal kapitaal moet gemobiliseerd worden.”

“Iedereen wordt betrokken.”

“Vermaatschappelijking beperkt zich niet tot de welzijnssector.”

JO VANDEURZEN - Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin


Hoe wil men beleidsmatig naar een vermaatschappelijking streven?

30/11/2017

• Jo Vanduerzen

= MOBILSATIE SOCIAAL KAPITAAL

“Het beleid moet hiervoor het kader en de nodige middelen voorzien. Het moet een context creëren waarin mantelzorgers en vrijwilligers zich ondersteund voelen en zich gewaardeerd weten.”

“Dit veronderstelt aangepaste regelgeving en financieringsmodellen.”



30/11/2017


ZELFZORG/MANTELZORG/VRIJWILLEGER (BIJ VOORKEUR THUIS) = INFORMELE ZORG

PROFESSIONELE ZORG TER ONDERSTEUNING/AANVULLEND



30/11/2017




30/11/2017


• Dit wordt vandaag reeds in grote mate aangeboord door de talrijke

mantelzorgers die zich dagdagelijks inzetten…

• En daarnaast…

Groeiend aantal alleenwonenden

Voltijds werkende tweeverdieners

Activatie van oudere werklozen

Optrekken pensioenleeftijd

Gezinsverdunning

Veranderende patronen van samenwonen, huwen, kinderen krijgen


Wat zeggen bevoegde ministers over een vermaatschappelijking van de zorg?

30/11/2017

• Jo Vanduerzen

• “Het vraagt de nodige organisatie en afspraken om een zorgbehoevende thuis te begeleiden.”

• “Mantelzorgers moeten deel kunnen uitmaken van een ruimer zorgnetwerk.”

MAGGIE DE BLOCK - Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid



30/11/2017

• Jo Vanduerzen

• Aanpassing van het statuut van ‘de mantelzorger’ in de wet van 10 mei 2015 –uitzondering op het misdrijf van de onwettige uitoefening van de verpleegkunde

• Toekomstig statuut van ‘de bekwame helper’ - niet-gezondheidszorgbeoefenaars zullen binnen een wettelijk kwaliteitskadertechnische verpleegkundige verstrekkingen kunnen uitvoeren



30/11/2017


ZELFZORG/MANTELZORG/VRIJWILLEGER (BIJ VOORKEUR THUIS) = INFORMELE ZORG

PROFESSIONELE ZORG TER ONDERSTEUNING/AANVULLEND



30/11/2017

Een keuze voor informele zorg Eerst zelfzorg, dan mantelzorg/vrijwilligers en indien

mogelijk thuiszorg Professionele zorg ter ondersteuning, aanvullend Inschakelen van niet-gezondheidszorgbeoefenaars Subsidiariteitsbeginsel = zorg op een zo minst mogelijk

gespecialiseerd niveau



Waartoe zijn mensen – cliënten/patiënten –mantelzorgers/vrijwilligers (slechts) in staat?

30/11/2017



30/11/2017

• Gezonheidswijsheid (« Health Literacy »)?

Toegang hebben Begrijpen Evalueren Toepassen

« De gezondheidswijze mondige cliënt/patiënt is eenbelangrijke schakel in de optimalisereing van de eigen zorg.»



30/11/2017

• Wat zegt onderzoek ons over « Health Literacy »?

« Europa »

European Health Literacy Survey (HLS-EU) – 2011

8 Europese landen (AUT, DEU, GRC, IRL, NLD, POL & ESP)

Resultaten 12% van volwassenen beschikt over onvoldoende

gezondheidsvaardigheden 35% heeft beperkte vaardigheden 53% beschikt over voldoende vaardigheden



30/11/2017

• Wat zegt onderzoek ons over « Health Literacy »?

« België »

Gelijkaardige cijfers

Onderzoek UC Louvain bij bijna 10.000 leden van de CM

Resultaten 4/10 Belgen beschikken over te weinig

gezondheidsvaardigheden 3/10 Belgen hebben beperkte vaardigheden 1/10 Belgen heeft onvoldoende vaardigheden



30/11/2017

• Paradox van wat we van de patiënt/cliënt verwachten vs wat ze kunnen/willen opnemen

https://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiy6eK4zdLXAhUDcRQKHXvkBVcQjRwIBw&url=https://www.triphobo.com/blog/travel-expectations-vs-reality&psig=AOvVaw3SlsomrjYgN0t4cCnjp04Z&ust=1511454588150694

https://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwiy6eK4zdLXAhUDcRQKHXvkBVcQjRwIBw&url=https://www.triphobo.com/blog/travel-expectations-vs-reality&psig=AOvVaw3SlsomrjYgN0t4cCnjp04Z&ust=1511454588150694


Hoe kan dit dan een succesverhaal worden?

30/11/2017

• Wat hebben we nodig?

• De contouren: Nood aan horizontale netwerken

Nood aan diverse vormen van samenwerken

Nood aan verticale integratie in een transmuraal zorgcontinuüm

Nood aan goede interprofessionele samenwerking

Nood aan systemen/platformen voor informatieuitwisseling en éénduidige overlegstructuren

Nood aan gegarandeerde kwaliteit

Regie ligt bij de patiënt, zorgverleners ondersteunen

Nood aan een aangepast beleidskader



30/11/2017

• Wat hebben we nodig?

• Typologie van geïntegreerde zorg: Horizontale integratie: tussen gezondheids & welzijnssector

Verticale integratie: tussen eerste, tweede en derde lijn

Integratie binnen één sector

Integratie tussen preventieve en curatieve diensten

Integratie tussen zorgverstrekkers en patiënten

After Goodwin N. International Foundation for Integrated Care.

Een model van geïntegreerde (eerstelijns)zorgingebed in transmurale integratie



30/11/2017

• Welke uitkomsten?

Verbetering van ‘harde’ uitkomsten en complicaties Verbetering patiëtentevredenheid Verhoging kwaliteit van leven Reductie van ongeplande heropnames Reductie van aantal verblijfsdagen Verbetering tevredenheid medewerkers Verbereting van coördinatie/continuïteit Reductie van kosten



30/11/2017

• Welke (nieuwe) competenties?

Voor iedereen, inclusief patiënt!

Management competenties

Communicatie-competenties

Samenwerking-competenties

Bio-psycho-sociale integratie competenties

Borgermans L, 2015. Competencies in support of integrated care. Report to The World Health Organization.



30/11/2017

• Responsabilisering van de verpleegkundige

Performantie-indicatoren op proces & resulataatsniveau Feedback Benchmarking Peer review Navorming



30/11/2017

• Samenwerking

Samenwerking met de cliënt/patiënt Samenwerking met de mantelzorger Samenwerking met de bekwame helper Principe van subsidiariteit Samenwerking met partners gezinszorg Samenwerking met de huisarts



30/11/2017

• Geïntregreerde ICT systemen

Ondersteuning besliskunde multi-morbiditeit Betere integratie van alle disciplines (apotheker,

thuisverpleegkundige, kinesitherapeut, …) Toegang promoten tot dossier door patiënt Beter gebruik van ICT: cfr. gecodeerde registraties De functionaliteiten van eHealth benutten

Mold F. et al. Patients online acces to their electronic health records and linked online services: A systematic review in primary care. Br J General Pract 2015; 65, 141-51.



30/11/2017

• Geïntregreerde ICT systemen

Creatie van zorgnetwerken – « zorgclouds » Regie ligt bij de patiënt – hij/zij heeft de keuzevrijheid van een

totale eigen zorgregie tot een volledige delegatie met alletussenvormen

Een essentiële voorwaarde hiervoor is dat de patiëntgeïnformeerd is over het aanbod

Een zorgnetwerk is zo een verzameling van zorgverstrekkers en diensten waar de patiënt beroep kan op doen

Binnen de « zorgcloud » heeft niemand de formele leiding, elkeen speelt zijn rol en informeert de patiënt en de collega’s

In een zorgnetwerk van de eerste lijn staat de geïnformeerderepatiënt centraal – deze voert de regie over zijn leven en zijnzorg

Wit-Gele Kruis van Vlaanderen 31

De zorgcloud


Historische (r)evolutie

30/11/2017

• Rol van de thuisverpleegkundige zal verdertoenemen

Naar preventie – satteliet van de huisarts Naar gezonheidsvoorlichting- & educatie Naar gezonheidsopvolging- & ondersteuning Naar zelfzorg Naar ondersteuning/opleiding mantelzorg/bekwame

helper Casemanager/coördinator


De obstakels

• Onvoldoende duidelijk beleidskader leidt tot immobilisme (KB 78, financiering, organisatie eerste

lijn, …): zonder duidelijk kader zal niemand zijn nek uitsteken

• Complexe bevoegdheidsverdeling (zesde

staatshervorming) bemoeilijkt coherent beleid

• Verkokering: corporaties, zuilen, zelfstandigen, diensten, …

• Versnippering


Hoe verder…

• Men moet deze discussie aangaan met open vizier

• Overheid is een bepalende factor


Hoe verder…

“De werkelijke waarde van een mens kan worden gevonden in de mate waarin hij bevrijding van zijn eigenbelang heeft bereikt.“

Albert Einstein (1879-1955)


Bedankt voor uw aandacht!

Vermaatschappelijking van de zorg en de rol van … · 2017. 12. 7. · « Europa » European...

Documents

Transcript of Vermaatschappelijking van de zorg en de rol van … · 2017. 12. 7. · « Europa » European...