Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland · Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990...

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland

Inhoudsopgave

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wegenverkeerwet 1994 (WVW 1994)1 Verkeersgedrag 41.1 Gedragsregels 4

Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990)2 Verkeersregels 52.1 Plaats op de weg 52.2 Inhalen 62.3 Files 72.4 Oprijden van kruispunten 72.5 Verlenen van voorrang 72.5a Gedrag bij overwegen 72.6 Doorsnijden militaire kolonnes 72.7 Afslaan 82.8 Maximum snelheid 82.9 Stilstaan 92.10 Parkeren 102.11 Het plaatsen van fietsen en bromfietsen 112.12 Gebruik van signalen 112.13 Gebruik van lichten tijdens het rijden 122.14 Gebruik van lichten tijdens het stilstaan 132.15 Bijzondere lichten 132.16 Autosnelwegen en autowegen 142.17 Erven 142.18 Rotondes 152.19 Voetgangers 152.20 Voorrangsvoertuigen 162.21 Loslopend vee 162.22 In- en uitstappende passagiers 162.23 Slepen 162.24 Bijzondere manoeuvres 162.25 Onnodig geluid 172.26 Gevarendriehoek 17

Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland2

2.27 Autogordels 172.28 Helmen 192.29 Zitplaats kinderen

op fietsen en bromfietsen 19

3 Verkeerstekens 203.1 Algemene bepalingen 203.2 Verkeersborden 203.3 Verkeerslichten 213.4 Verkeerstekens op het wegdek 24

4 Aanwijzingen 254.1 Verplichtingen weggebruikers 254.2 Rangorde aanwijzingen, verkeerstekens en

-regels 25

5 Bijzondere bepalingen ten behoeve vaninvaliden 26

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Bijlagen

1 Verkeersborden met omschrijving 272 Aanwijzingen 363 Begripsbepalingen 374 Komende wijzigingen 42

3Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland


Wegenverkeerswet 1994

1 Verkeersgedrag

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 1 Artikel 5Gedragsregels Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen

dat gevaar op de weg wordt (kan worden)veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt(kan worden) gehinderd. Artikel 6Het is een ieder die aan het verkeer deelneemt ver-boden zich zodanig te gedragen dat een verkeers-ongeval plaatsvindt. Artikel 71 Het is degene die op de één of andere manier bijeen verkeersongeval is betrokken, verboden deplaats van het ongeval te verlaten.2 Deze plaats mag slechts worden verlaten wanneer:a. behoorlijk de gelegenheid is gegeven deidentiteit van de betrokkene vast te stellen;b. behoorlijk de gelegenheid is gegeven deidentiteit van het motorvoertuig vast te stellen;c. niemand, die bij dat ongeval letsel is toegebracht,in hulpeloze toestand wordt achtergelaten. Artikel 81 Het is een ieder verboden een voertuig tebesturen, terwijl hij onder invloed is van een stof,(bijvoorbeeld alcohol, medicijnen of drugs) die derijvaardigheid zodanig vermindert, dat hij niet totbehoorlijk besturen in staat is. 2 Het is een ieder verboden een voertuig tebesturen wanneer: a. het alcoholgehalte van zijn adem hoger is dan220 microgram alcohol per liter uitgeademde lucht,dan wel b. het alcoholgehalte van zijn bloed hoger is daneen 0,5 promille.

Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990

2 Verkeersregels

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 1 Artikel 3 (artikel 1 en 2 in bijlage 3)Plaats op de weg 1 Bestuurders zijn verplicht zoveel mogelijk rechts

te houden.2 Fietsers mogen met zijn tweeën naast elkaarrijden. Dit geldt niet voor snorfietsers. Artikel 41 Voetgangers gebruiken het trottoir of hetvoetpad.2 Zij gebruiken het fietspad of het fiets/bromfiets-pad indien trottoir en voetpad ontbreken.3 Zij gebruiken de berm of de uiterste zijde van derijbaan, indien ook een fietspad of een fiets/brom-fietspad ontbreekt.Artikel 51 Fietsers gebruiken het verplichte fietspad of hetfiets/bromfietspad.2 Zij gebruiken de rijbaan indien een verplicht fiets-pad of een fiets/bromfietspad ontbreekt.3 Zij mogen het onverplichte fietspad gebruiken.Snorfietsers mogen het onverplichte fietspadslechts gebruiken met uitgeschakelde motor.4 Bestuurders van fietsen op meer dan twee wielenen fietsen met aanhangwagen, die met inbegripvan de lading breder zijn dan 0,75 meter, mogen derijbaan gebruiken.Artikel 61 Bromfietsers gebruiken het fiets/bromfietspad.2 Zij gebruiken de rijbaan indien een fiets/bromfiets-pad ontbreekt.3 Bestuurders van bromfietsen op meer dan tweewielen en bromfietsen met aanhangwagen, die metinbegrip van de lading breder zijn dan 0,75 meter,mogen de rijbaan gebruiken.



Artikel 7Bestuurders van een invalidenvoertuig gebruiken hettrottoir, het voetpad, het fietspad, het fiets/bromfiets-pad of de rijbaan.Artikel 81 Ruiters gebruiken het ruiterpad.2 Zij gebruiken de berm of de rijbaan indien eenruiterpad ontbreekt.Artikel 9Voetgangers mogen de rijbaan gebruiken indien zijeen kolonne, een optocht of een uitvaartstoetvormen.Artikel 101 Andere bestuurders dan die genoemd in deartikelen 5 tot en met 8 gebruiken de rijbaan. Zijmogen voor het parkeren van hun voertuig tevensandere weggedeelten gebruiken, behalve het trottoir,het voetpad, het fietspad, het fiets/bromfietspad ofhet ruiterpad.2 Andere bestuurders dan fietsers en bestuurdersvan een invalidenvoertuig mogen fietsstroken metdoorgetrokken strepen niet gebruiken.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 2 Artikel 11Inhalen 1 Inhalen geschiedt links.

2 Bestuurders die links voorgesorteerd hebben ente kennen hebben gegeven dat zij naar links willenafslaan, worden rechts ingehaald.3 Fietsers dienen elkaar links in te halen; zij mogenandere bestuurders rechts inhalen.4 Bestuurders die zich rechts van een blokmarke-ring bevinden mogen bestuurders die zich links vandeze markering bevinden rechts inhalen.5 Bestuurders mogen trams rechts inhalen.Artikel 12Het is verboden een voertuig vlak voor of op eenvoetgangersoversteekplaats in te halen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 3 Artikel 13Files 1 Bij fileverkeer behoeft, indien de rijbaan is ver-

deeld in rijstroken in dezelfde richting, niet demeest rechts gelegen rijstrook te worden gevolgd.2 Files mogen aan de rechterzijde worden ingehaald.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 4 Artikel 14Oprijden van kruispunten Bestuurders mogen een kruispunt niet blokkeren.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 5 * Artikel 15Verlenen van voorrang 1 Op kruispunten verlenen bestuurders voorrang

aan voor hen van rechts komende bestuurders.2 Op deze regel gelden de volgendeuitzonderingen: a. bestuurders op een onverharde weg verlenenvoorrang aan bestuurders op een verharde weg;b. bestuurders verlenen voorrang aan bestuurdersvan een tram;c. fietsers, bromfietsers, bestuurders van eeninvalidenvoertuig, bestuurders van een wagen,ruiters en geleiders van rij- of trekdieren of vee,verlenen op kruispunten van wegen van gelijkeorde voorrang aan bestuurders van eenmotorvoertuig.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 5a Artikel 15aGedrag bij overwegen 1 Weggebruikers mogen een overweg opgaan,

indien zij direct kunnen doorgaan en de overweggeheel kunnen vrijmaken.2 Bij overwegen laten weggebruikers eenrailvoertuig voorgaan en laten daarbij de overweggeheel vrij.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 6 Artikel 16Doorsnijden militaire kolonnes Weggebruikers mogen militaire kolonnes niet

doorsnijden.


* Dit artikel wordt op 1 mei 2001 gewijzigd, zie bijlage 4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 7 Artikel 17Afslaan 1 Bestuurders die willen afslaan, mogen voorsorteren

door:a. indien zij naar rechts willen afslaan tijdig zoveelmogelijk aan de rechterzijde te gaan rijden;b. indien zij naar links willen afslaan tijdig zoveelmogelijk tegen de wegas te rijden of bij rijbanenbestemd voor bestuurders in één richting daaropzoveel mogelijk links te houden.2 Bestuurders moeten alvorens af te slaan een tekenmet hun richtingaanwijzer of met hun arm geven.Artikel 181 Bestuurders die afslaan, moeten het verkeer dathen op dezelfde weg tegemoet komt of dat op de-zelfde weg zich naast dan wel links of rechts dichtachter hen bevindt, voor laten gaan.2 Bestuurders die naar links afslaan, moetentegemoetkomende bestuurders die op hetzelfdekruispunt naar rechts afslaan voor laten gaan.3 Het eerste en het tweede lid gelden niet voorbestuurders van een tram.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 8 Artikel 19Maximumsnelheid De bestuurder moet in staat zijn zijn voertuig tot

stilstand te brengen binnen de afstand waarover hijde weg kan overzien en waarover deze vrij is.Artikel 20Binnen de bebouwde kom gelden de volgendemaximumsnelheden: a. voor motorvoertuigen 50 km per uur;b. voor bromfietsen en invalidenvoertuigen, uitgerustmet een motor, 30 km per uur.Artikel 21Buiten de bebouwde kom gelden de volgendemaximumsnelheden:a. voor motorvoertuigen op autosnelwegen 120 kmper uur, op autowegen 100 km per uur en op anderewegen 80 km per uur;


b. voor bromfietsen en invalidenvoertuigen, uitgerustmet een motor, 40 km per uur.Artikel 22Voor zover niet ingevolge andere artikelen een lageremaximumsnelheid geldt, gelden voor de volgendevoertuigen de volgende bijzondere maximumsnel-heden: a. voor vrachtauto’s, autobussen en motorvoertuigenmet aanhangwagen 80 km per uur;b. voor landbouwtrekkers en motorvoertuigen metbeperkte snelheid, als bedoeld in artikel 1.1 van hetVoertuigreglement, 25 km per uur;c. voor brommobielen 45 km per uur;d. voor snorfietsers 25 km per uur.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TabelMaximum snelheden

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Personenauto’s en motoren 120 100 80 50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vrachtauto’s en autobussen 80 80 80 50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Motorvoertuigen met aanhangwagen 80 80 80 50

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Brommobielen - - 45 45

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bromfietsen en invalidenvoertuigen met motor - - 40 30

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Snorfietsen en landbouwvoertuigen - - 25 25

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 9 Artikel 23Stilstaan De bestuurder mag zijn voertuig niet laten stilstaan:

a. op een kruispunt of een overweg;b. op een fietsstrook of op de rijbaan langs een fiets-strook;c. op een oversteekplaats of binnen een afstand vanvijf meter daarvan;


d. in een tunnel;e. bij een bord bushalte ter hoogte van de gebloktemarkering dan wel, ingeval die markering niet is aan-gebracht, op een afstand van minder dan 12 metervan het bord. Dit geldt niet voor het onmiddellijklaten in- en uitstappen van passagiers;f. op de rijbaan langs een busstrook eng. langs een gele doorgetrokken streep.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 10 * Artikel 24Parkeren 1 De bestuurder mag zijn voertuig niet parkeren:

a. bij een kruispunt op een afstand van minder danvijf meter daarvan;b. voor een inrit of een uitrit;c. buiten de bebouwde kom op de rijbaan van eenvoorrangsweg;d. op een parkeergelegenheid voor zover zijn voertuigniet behoort tot de op het onderbord aangegevencategorie voertuigen, op een andere wijze dan ophet onderbord is aangegeven, dan wel op de dagenof uren waarop dit blijkens het onderbord isverboden ene. langs een gele onderbroken streep.2 De bestuurder mag zijn voertuig voorts niet dubbelparkeren.* Artikel 251 Het is verboden in een parkeerschijf-zone teparkeren, behalve op parkeerplaatsen die van eenP-tegel of een P-bord zijn voorzien of op plaatsenmet een blauwe streep.2 Op plaatsen met een blauwe streep, is het parkerenvan een motorvoertuig op meer dan twee wielenslechts toegestaan, indien het motorvoertuig is voor-zien van een duidelijk zichtbare parkeerschijf, waarophet tijdstip is aangegeven waarop met parkeren isbegonnen en de toegestane parkeerduur niet isverstreken.


* Dit artikel wordt in 2000 gewijzigd, zie bijlage 4

Artikel 26Op een invalidenparkeerplaats mag slechts wordengeparkeerd: a. een invalidenvoertuig;b. een motorvoertuig op meer dan twee wielenwaarin een geldige invalidenparkeerkaart duidelijkzichtbaar is aangebracht ofc. indien de invalidenparkeerplaats is gereserveerdvoor een bepaald voertuig, dat voertuig.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 11 Artikel 27Het plaatsen van fietsen Fietsen en bromfietsen worden geplaatst op het en bromfietsen trottoir, op het voetpad of in de berm dan wel op

andere door het bevoegde gezag aangewezenplaatsen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 12 Artikel 28 Signalen Bestuurders mogen slechts geluidssignalen en

knippersignalen geven ter afwending van dreigendgevaar.Artikel 29Bestuurders van motorvoertuigen ten dienste vanpolitie en brandweer, ziekenauto’s en motorvoer-tuigen van andere aangewezen hulpverlenings-diensten voeren blauw zwaai- of knipperlicht en eentwee- of drietonige hoorn om kenbaar te maken datzij een dringende taak vervullen.Artikel 30Bestuurders van motorvoertuigen, die voor bepaaldewerkzaamheden worden gebruikt, voeren daarbijgeel zwaai- of knipperlicht.Artikel 31Signalen mogen niet worden gegeven in anderegevallen of op andere wijze dan in deze paragraaf istoegestaan.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 13 Artikel 32Gebruik van lichten 1 Bestuurders van een motorvoertuig, bromfietsers,tijdens het rijden snorfietsers en bestuurders van een invalidenvoer-

tuig moeten bij dag, indien het zicht ernstig wordtbelemmerd, en bij nacht dimlicht voeren.2 Het voeren van groot licht in plaats van dimlichtis toegestaan behoudens in de volgende gevallen: a. bij dag;b. bij het tegenkomen van een andere weggebruikerenc. bij het op korte afstand volgen van een andervoertuig.3 Achterlicht en de verlichting van de achterkente-kenplaat moeten steeds gelijktijdig met groot licht,dimlicht, stadslicht of mistlicht branden.Artikel 33Gekoppelde aanhangwagens moeten bij dag, indienhet zicht ernstig wordt belemmerd, en bij nachtachterlicht, verlichting van de achterkentekenplaaten stadslicht voeren.Artikel 341 Bij mist, sneeuwval of regen, die het zicht ernstigbelemmert, mogen bestuurders van een motor-voertuig en van een invalidenvoertuig mistlicht aande voorzijde voeren.2 Bij mist of sneeuwval, die het zicht beperkt tot eenafstand van minder dan 50 meter mag mistachter-licht worden gevoerd.Artikel 35Fietsers en bestuurders van een wagen moeten bijdag, indien het zicht ernstig wordt belemmerd, enbij nacht voor- en achterlicht voeren.Artikel 36Ruiters en geleiders van rij- of trekdieren en vee moe-ten bij dag, indien het zicht ernstig wordt belemmerd,en bij nacht een lantaarn meevoeren die naar vorenwit of geel licht en naar achteren rood licht moetstralen.


Artikel 37Door voetgangers gevormde kolonnes en optochtenmoeten buiten de bebouwde kom bij dag, indien hetzicht ernstig wordt belemmerd, en bij nacht aan delinker voorzijde een naar alle zijden wit of geel lichtuitstralende lantaarn en aan de linker achterzijdeeen naar alle zijden rood licht uitstralende lantaarnmeevoeren.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 14 Artikel 38Gebruik van lichten Bestuurders van een motorvoertuig op meer dan tijdens het stilstaan twee wielen, die buiten de bebouwde kom stilstaan

op de rijbaan en op langs autosnelwegen en auto-wegen gelegen parkeerstroken, parkeerhavens,vluchtstroken en vluchthavens moeten bij dag,indien het zicht ernstig wordt belemmerd, en bijnacht stadslicht en achterlicht voeren.Artikel 39Stilstaande aanhangwagens moeten buiten de be-bouwde kom op de rijbaan en op langs autosnel-wegen en autowegen gelegen parkeerstroken,parkeerhavens, vluchtstroken en vluchthavens bijdag, indien het zicht ernstig wordt belemmerd, enbij nacht achterlicht en stadslicht voeren.Artikel 40Stilstaande wagens moeten buiten de bebouwdekom op de rijbaan bij dag, indien het zicht ernstigwordt belemmerd, en bij nacht voor- en achterlichtvoeren.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 15 Artikel 41Bijzondere lichten Bestuurders van een motorvoertuig mogen tegelijk

met dimlicht of mistlicht aan de voorzijde bermlicht,richtlicht of markeringslichten voeren.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 16 Artikel 42Autosnelwegen 1 Het gebruik van de autosnelweg is slechts en autowegen toegestaan voor bestuurders van een motorvoertuig

waarmee met een snelheid van ten minste 60 kmper uur mag en kan worden gereden.2 Het gebruik van de autoweg is slechts toegestaanvoor bestuurders van een motorvoertuig waarmeemet een snelheid van ten minste 50 km per uur magen kan worden gereden.Artikel 431 Het is de bestuurders verboden op een autosnel-weg of autoweg hun voertuig te keren of achteruitte rijden.2 Het is de bestuurders voorts verboden op de rijbaanvan een autosnelweg of autoweg hun voertuig telaten stilstaan.3 Behoudens in noodgevallen is het de weggebrui-kers verboden op een autosnelweg of autoweg ge-bruik te maken van de vluchtstrook, de vluchthavenof de berm.4 Op een autosnelweg is het bestuurders van eenmotorvoertuig met aanhangwagen (als die com-binatie langer is dan 7 meter) en van een vracht-auto verboden op een rijbaan met drie of meerrijstroken enig andere dan de twee meest rechtsgelegen rijstroken te gebruiken. Het verbod geldtniet voor het geval zij moeten voorsorteren.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 17 Artikel 44Erven Voetgangers mogen wegen gelegen binnen een erf

over de volle breedte gebruiken.* Artikel 451 Bestuurders mogen binnen een erf niet sneller rijdendan stapvoets.2 Op een kruispunt gelegen binnen een erf verlenenbestuurders voorrang aan alle voor hen van rechtskomende bestuurders (dus ook aan (brom)fietsers,bestuurders van een invalidenvoertuig, enz).


* Dit artikel wordt op 1 mei 2001 gewijzigd, zie bijlage 4

Artikel 461 Het is bestuurders van een motorvoertuig verbo-den binnen een erf te parkeren anders dan op par-keerplaatsen die voorzien zijn van een P-tegel ofeen P-bord.2 Indien het erf tevens is aangeduid als parkeer-schijf-zone, mag ook worden geparkeerd opplaatsen die van een blauwe streep zijn voorzien,mits gebruik wordt gemaakt van de parkeerschijf.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 18 Artikel 47Rotondes Het is bestuurders van een motorvoertuig en brom-

fietsers die de rijbaan volgen toegestaan vlak voorof op rotondes anders dan aan de rechterzijde vande rijbaan te rijden.Artikel 48Het is bestuurders toegestaan vlak voor of oprotondes rechts in te halen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 19 Artikel 49Voetgangers 1 Bestuurders moeten blinden, voorzien van een

witte stok met één of meer rode ringen, en overigensalle personen die zich moeilijk voortbewegen, voorlaten gaan.2 Bestuurders moeten voetgangers en bestuurdersvan een invalidenvoertuig, die op een voetgangers-oversteekplaats oversteken of kennelijk op het puntstaan zulks te doen, voor laten gaan.3 Het tweede lid geldt niet voor bestuurders vaneen motorvoertuig dat behoort tot een militairekolonne.4 Het tweede lid geldt evenmin, indien voor devoetgangers en de bestuurders van een invaliden-voertuig een rood voetgangerslicht of een geelknipperd voetgangerslicht van toepassing is.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 20 Artikel 50 Voorrangsvoertuigen Weggebruikers moeten bestuurders van een voor-

rangsvoertuig voor laten gaan.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 21 Artikel 51Loslopend vee Het is verboden rij- of trekdieren of vee zonder

toezicht op de weg los te laten lopen. Dit verbodgeldt niet ten aanzien van wegen die door hetbevoegde gezag zijn aangewezen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 22 Artikel 52In- en uitstappende passagiers Bestuurders die een stilstaande tram of autobus

willen voorbijrijden aan de zijde waar passagiers in-en uitstappen, moeten aan hen daartoe gelegenheidgeven.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 23 Artikel 53Slepen Het is bestuurders van een motorvoertuig verboden

een ander motorvoertuig te slepen, indien de afstandvan de achterzijde van het trekkende voertuig tot devoorzijde van het gesleepte voertuig meer dan vijfmeter bedraagt.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 24 Artikel 54Bijzondere manoeuvres Bestuurders die een bijzondere manoeuvre uitvoeren,

zoals wegrijden, achteruitrijden, uit een uitrit de wegoprijden, van een weg een inrit oprijden, keren, vande invoegstrook de doorgaande rijbaan oprijden, vande doorgaande rijbaan de uitrijstrook oprijden en vanrijstrook wisselen, moeten het overige verkeer voorlaten gaan.Artikel 55Bestuurders van een motorvoertuig en bromfietsersmoeten een teken met hun richtingaanwijzer geven(bromfietsers mogen in plaats daarvan een tekenmet hun arm geven), indien zij willen wegrijden,andere bestuurders van een motorvoertuig willeninhalen, de doorgaande rijbaan willen oprijden enverlaten en indien zij van rijstrook willen wisselen


alsmede bij alle andere belangrijke zijdelingseverplaatsingen.Artikel 56Binnen de bebouwde kom moeten bestuurders aanbestuurders van een autobus de gelegenheid gevenvan een bushalte weg te rijden, wanneer de be-stuurder van die autobus door het geven van eenteken met zijn richtingaanwijzer zijn voornemen omweg te rijden kenbaar maakt. Dit geldt niet voorbestuurders van een motorvoertuig dat behoort toteen militaire kolonne.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 25 Artikel 57Onnodig geluid Bestuurders van een motorvoertuig, bromfietsers

en snorfietsers mogen met hun voertuig geenonnodig geluid veroorzaken.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 26 Artikel 58Gevarendriehoek 1 Stilstaande motorvoertuigen op meer dan twee

wielen en aanhangwagens moeten worden aan-geduid door een gevarendriehoek, indien hetvoertuig een obstakel vormt dat door naderendebestuurders niet tijdig als zodanig kan wordenopgemerkt. Dit geldt niet wanneer knipperendwaarschuwingslicht wordt gevoerd.2 De gevarendriehoek moet goed zichtbaar op deweg worden geplaatst op een afstand van ongeveer30 meter van het voertuig en in de richting van hetverkeer waarvoor het voertuig gevaar oplevert.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 27 Artikel 59Autogordels en 1 Bestuurders van een motorvoertuig en de naastkinderbeveiligingsmiddelen hen gezeten passagiers moeten gebruik maken van

de voor hen beschikbare autogordel. Naast de be-stuurder gezeten passagiers jonger dan 12 jaren diekorter zijn dan 1.50 meter moeten gebruik makenvan een voor hen geschikt kinderbeveiligingsmiddeldat is voorzien van een goedkeuringsmerk.



Kinderen van Kinderen van 3 t/m 11 jaar die

0 t/m 2 jaar kleiner zijn dan 1,50 m.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorin Kinderzitje verplicht Kinderzitje verplicht

mag als heupgordel worden gebruikt

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Achterin Kinderzitje ver- Kinderzitje verplicht indien aan-

plicht indien wezig; anders gordel verplicht

aanwezig; anders indien aanwezig, driepuntsgordel

niets verplicht mag als heupgordel worden gebruikt

2 Andere dan de hiervoor bedoelde passagiersmoeten eveneens gebruik maken van de voor henbeschikbare autogordel. Indien deze passagiersjonger zijn dan twaalf jaren en korter zijn dan 1.50meter, moeten zij gebruik maken van een voor hengeschikt kinderbeveiligingsmiddel dat is voorzienvan een goedkeuringsmerk, indien dit aanwezig is.Indien een dergelijk kinderbeveiligingsmiddel nietaanwezig is, moeten passagiers van 3 tot 12 jarendie korter zijn dan 1.50 meter gebruik maken van devoor hen beschikbare autogordel. Passagiers van 0tot 3 jaren behoeven alsdan geen beveiligingsmiddelte gebruiken. 3 Bestuurders en passagiers die korter zijn dan 1.50meter en die gebruik moeten maken van de auto-gordel mogen een driepuntsgordel gebruiken alsheupgordel.4 Het is bestuurders verboden passagiers jongerdan twaalf jaren te vervoeren op een andere wijzedan in dit artikel is voorgeschreven.5 Het eerste lid geldt niet tijdens het vervoer vanpassagiers tegen vergoeding in de zin van de Wetpersonenvervoer

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Tabel Gordeldraagplicht en

kinderbeveiligingsmiddelen

6 Het eerste en tweede lid gelden niet voor personenwoonachtig in het buitenland die overeenkomstig dealdaar geldende wettelijke voorschriften van de ver-plichting tot het gebruik maken van een beveiligings-middel zijn vrijgesteld.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 28 Artikel 60Helmen 1 Bestuurders en passagiers van een bromfiets op

twee wielen en een motorfiets moeten een goedpassende helm dragen, die door middel van eensluiting op deugdelijke wijze op het hoofd is bevestigden die is voorzien van een goedkeuringsmerk. Ditgeldt niet voor bestuurders en passagiers van eensnorfiets.2 Het is bestuurders verboden passagiers benedende twaalf jaren te vervoeren op een andere wijzedan hierboven is voorgeschreven.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 29 Artikel 61Zitplaats kinderen op Fietsers en bromfietsers mogen slechts kinderen fietsen en bromfietsen beneden acht jaren vervoeren indien zij zijn gezeten

op een doelmatige en veilige zitplaats metvoldoende steun voor rug, handen en voeten.


Volwassenen en kinderen van 12 jaar en Volwassenen en kinderen

ouder die kleiner zijn dan 1,50 m. die 1,50 m. zijn of groter.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gordel verplicht, driepuntsgordel Gordel verplicht

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gordel verplicht indien aanwezig, driepunts- Gordel verplicht indien aanwezig.

gordel mag als heupgordel worden gebruikt


3 Verkeerstekens

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 1 Artikel 62Algemene bepalingen Weggebruikers zijn verplicht gevolg te geven aan de

verkeerstekens die een gebod of verbod inhouden.Artikel 63Verkeerstekens gaan boven verkeersregels, voorzover deze regels onverenigbaar zijn met deze tekens.Artikel 63aVerkeerstekens die een maximumsnelheid aanduidengaan niet boven de vastgestelde maximumsnelhedenvoor snorfietsen, bromfietsen, brommobielen,invalidenvoertuigen met motor, vrachtauto’s, auto-bussen, auto’s met aanhangwagen en landbouw-voertuigen, voor zover deze tekens een hogeremaximumsnelheid aanduiden.Artikel 64Verkeerslichten gaan boven verkeerstekens die devoorrang regelen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 2 Artikel 65Verkeersborden 1 Ingeval een weg is verdeeld in rijstroken, kan de

toepassing van een verkeersbord worden beperkttot één of meer rijstroken.2 De verkeersborden E1, E2 en E3 van bijlage Igelden slechts voor de zijde van de weg alwaar zijzijn geplaatst.3 Het parkeren van een voertuig en het plaatsen vaneen fiets en van een bromfiets is echter toegestaanop de daartoe bestemde weggedeelten.

Artikel 66Indien boven een verkeersbord het woord ‘zone’ isaangebracht geldt het verkeersbord in het aldusaangeduide gebied.

* Artikel 671 Onder verkeersborden aangebrachte onderbordenkunnen inhouden: a. een nadere uitleg van het verkeersbord;b. ingeval op een onderbord uitsluitend symbolenvoorkomen: het verkeersbord geldt slechts voor dealdus aangeduide weggebruikers of het aldus aan-geduide verkeersgedrag;c. ingeval op een onderbord het woord‘uitgezonderd’ in combinatie met symbolen voor-komt: het verkeersbord geldt niet voor de aldusaangeduide weggebruikers of het aldus aangeduideverkeersgedrag.2 Indien het beoogde verkeersgedrag wordtaangegeven door middel van teksten of tekens aldan niet in combinatie met symbolen, blijkt hetbeoogde verkeersgedrag uit het onderbord.3 Symbolen op onderborden hebben dezelfdebetekenis als die welke in bijlage 1 zijn opgenomen.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 3 Artikel 68Verkeerslichten 1 Bij driekleurige verkeerslichten betekent:

a. groen licht: doorgaan;b. geel licht: stop; voor bestuurders die het teken zodicht genaderd zijn dat stoppen redelijkerwijs nietmeer mogelijk is: doorgaan;c. rood licht: stop.2 Indien in een driekleurig verkeerslicht of in eendaaraan toegevoegd éénkleurig verkeerslicht eenverlichte pijl zichtbaar is, geldt het licht uitsluitendvoor de door de pijl aangegeven richting.3 Indien een verlichte afbeelding van een fietszichtbaar is, geldt het licht voor fietsers, brom-fietsers op een fiets/bromfietspad en bestuurdersvan een invalidenvoertuig.




4 Bestuurders van een motorvoertuig dat behoorttot een militaire kolonne die het verkeerslicht bijgroen licht is begonnen te passeren, mogen blijvendoorgaan ook nadat een andere kleur lichtzichtbaar is geworden.5 Indien onder of bij een driekleurig verkeerslichteen bord is geplaatst met de tekst «Rechtsaf voor(brom)fietsers vrij» gelden het gele en het rode lichtniet voor rechts afslaande fietsers, bromfietsers enbestuurders van een invalidenvoertuig. Indien onderof bij een driekleurig verkeerslicht een bord is ge-plaatst met de tekst « Rechtsaf voor fietsers vrij»gelden het gele en het rode licht niet voor rechtsafslaande fietsers en bestuurders van eeninvalidenvoertuig.6 Zij dienen alsdan het overige verkeer ter plaatsevoor te laten gaan.7 Ingeval een weg is verdeeld in rijstroken metverkeer in dezelfde richting, kan de toepassing vaneen verkeerslicht worden beperkt tot één van dezerijstroken. In dat geval heeft het verkeerslichtslechts betrekking op het verkeer op de aangeduiderijstrook.Artikel 691 Bij tweekleurige verkeerslichten betekent: a. geel licht: stop; voor bestuurders die het licht zodicht genaderd zijn dat stoppen redelijkerwijs nietmeer mogelijk is: doorgaan;b. rood licht: stop.* Artikel 701 Bij tram/buslichten betekent: a. wit licht of wit knipperlicht: doorgaan;b. geel licht: stop; voor bestuurders die het licht zodicht genaderd zijn dat stoppen redelijkerwijs nietmeer mogelijk is: doorgaan;c. rood licht: stop.


2 Het witte licht en het witte knipperlicht geldenslechts voor de aangegeven richtingen.3 De tram/buslichten gelden voor bestuurders vaneen tram en van een lijnbus, die de richting volgenwaarop het licht betrekking heeft.Artikel 71Bij overweglichten betekent: a. wit knipperlicht: er nadert geen trein;b. rood knipperlicht: stop.Artikel 72Bij bruglichten betekent rood licht of roodknipperlicht: stop.* Artikel 73Bij rijstrooklichten betekent: a. groene pijl of maximumsnelheid, aangeduid doorbord A3 van bijlage I: de rijstrook mag wordengebruikt;b. rood kruis: de rijstrook mag niet wordengebruikt;c. witte pijl: voorwaarschuwing rood kruis;d. afbeelding van ‘BUS’: de rijstrook mag slechtsworden gebruikt door bestuurders van een lijnbus.Artikel 741 Bij voetgangerslichten betekent: a. groen licht: voetgangers mogen oversteken;b. groen knipperend licht: voetgangers mogenoversteken; het rode licht verschijnt spoedig;c. rood licht: voetgangers mogen niet meer beginnenover te steken; reeds overstekende voetgangersmoeten zo snel mogelijk doorlopen.2 Indien het rode licht is vervangen door een geelknipperlicht als bedoeld in artikel 75, mogen voet-gangers oversteken, mits zij het overige verkeer terplaatse voor laten gaan.Artikel 75Geel knipperlicht betekent: gevaarlijk punt;voorzichtigheid geboden.




. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 4 Artikel 76Verkeerstekens op het wegdek Een doorgetrokken streep heeft de volgende

betekenis: a. indien de streep zich bevindt tussen rijstrokendan wel op paden, met verkeer in beide richtingen:bestuurders mogen de streep niet naar linksoverschrijden en zich niet links van de streepbevinden, tenzij aan de rechter zijde van dedoorgetrokken streep een onderbroken streep isaangebracht;b. indien de streep zich bevindt tussen rijstrokendan wel op paden, voor verkeer in één richting:bestuurders mogen de streep niet overschrijden,tenzij tussen de bestuurder en de doorgetrokkenstreep een onderbroken streep is aangebracht.Artikel 77Bestuurders mogen verdrijvingsvlakken nietgebruiken.Artikel 78Bestuurders van een motorvoertuig en bromfietsersdie de rijbaan volgen zijn verplicht op een kruispuntde richting te volgen die de voorsorteerstrook waaropzij zich bevinden aangeeft.Artikel 79Bestuurders moeten voor een voor hen bestemdestopstreep stoppen, indien stoppen op grond vandit besluit is verplicht.Artikel 80Haaietanden hebben de volgende betekenis: debestuurders moeten voorrang verlenen aan bestuur-ders op de kruisende weg.* Artikel 81Busbanen en busstroken mogen slechts wordengebruikt door bestuurders van een lijnbus.


4 Aanwijzingen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 1 Artikel 82Verplichtingen weggebruikers 1 Weggebruikers zijn verplicht de aanwijzingen op

te volgen die mondeling of door middel van gebarenworden gegeven door de Politie en de KoninklijkeMarechaussee.2 Bestuurders zijn verder verplicht de aanwijzing omte stoppen op te volgen die wordt gegeven doorverkeersbrigadiers.3 Weggebruikers zijn ook verplicht te stoppen indienhen door een begeleider van een railvoertuig eenstopteken wordt gegeven.Artikel 83Weggebruikers zijn voorts verplicht te stoppenindien hen een stopteken wordt getoond datbestaat uit een rode lamp dan wel uit een aan eenpolitievoertuig aangebracht stopteken, waarin dewoorden ‘stop’ of ‘stop politie’ in rode letterstegen donkere achtergrond worden verlicht.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 2 Artikel 84Rangorde aanwijzingen, Aanwijzingen gaan boven verkeerstekens enverkeerstekens verkeersregels.en verkeersregels


5 Bijzondere bepalingen ten behoeve vaninvaliden

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Paragraaf 1 Artikel 85Uitzonderingen 1 Op bestuurders van een motorvoertuig op meer voor invaliden dan twee wielen waarin een geldige en behoorlijk

leesbare invalidenparkeerkaart is aangebracht, ishet bepaalde ten aanzien van het parkeren in eenparkeerschijfzone (art. 25) niet van toepassing.Indien niet langer wordt geparkeerd dan drie uren zijnook het parkeerverbod bij een gele doorgetrokkenstreep en bij bord E1, alsmede de parkeervoorschriftenin een erf (art. 46) niet van toepassing. In deze laatstegevallen dienen zij in het voertuig duidelijk zichtbaareen parkeerschijf te voeren waarop het tijdstipwaarop met parkeren is begonnen wordt aange-geven.2 Op bestuurders van invalidenvoertuigen is hetbepaalde ten aanzien van het parkeren in eenparkeerschijfzone (art. 25) niet van toepassing.Indien niet langer wordt geparkeerd dan drie uren zijnook het parkeerverbod bij een gele doorgetrokkenstreep en bij bord E1 niet van toepassing, in ditgeval dienen zij in het voertuig duidelijk zichtbaareen parkeerschijf te voeren waarop het tijdstipwaarop met parkeren is begonnen wordtaangegeven.



Bijlage 1 Verkeersborden met omschrijving

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

A1Maximumsnelheid

A2Einde maximumsnelheid

A3Maximumsnelheid op eenelektronisch signaleringsbord

A4Adviessnelheid

A5Einde adviessnelheid

B1Voorrangsweg

B2Einde voorrangsweg

B3Voorrangskruispunt

B4VoorrangskruispuntZijweg links

B5VoorrangskruispuntZijweg rechts

B6Verleen voorrangaan bestuurders opde kruisende weg

B7Stop: Verleen voorrangaan bestuurders op dekruisende weg

C1Gesloten in beide rich-tingen voor voertuigen,ruiters en geleiders vanrij- of trekdieren of vee

C2Eenrichtingweg, in dezerichting gesloten voor voer-tuigen, ruiters en geleidersvan rij- of trekdieren of vee

C3Eenrichtingsweg

C4Eenrichtingsweg

Snel

heid

Ges

lote

nver

klar

ing

Voo

rran

g


C5Inrijden toegestaan

C6Gesloten voormotorvoertuigenop meer dantwee wielen

C7Gesloten voorvrachtauto’s

C8Gesloten voor mo-torvoertuigen dieniet sneller kunnenof mogen rijden dan25 km/h

C17Gesloten voor voertui-gen en samenstellenvan voertuigen die, metinbegrip van de lading,langer zijn dan op hetbord is aangegeven

C18Gesloten voor voertuigendie, met inbegrip van delading, breder zijn dan ophet bord is aangegeven

C19Gesloten voor voertui-gen die, met inbegripvan de lading, hogerzijn dan op het bord isaangegeven

C20Gesloten voor voertui-gen waarvan de aslasthoger is dan op hetbord is aangegeven

C13Gesloten voor brom-fietsen, snorfietsen eninvalidenvoertuigen,met in werking zijndemotor

C14Gesloten voor fiet-sen en voor invali-denvoertuigenzonder motor

C15Gesloten voor fiet-sen, bromfietsen eninvalidenvoertuigen

C16Gesloten voorvoetgangers

C9Gesloten voor ruiters,vee, wagens, motor-voertuigen die nietsneller kunnen ofmogen rijden dan 25km/h en brommobie-len alsmede fietsen,bromfietsen en invali-denvoertuigen

C10Gesloten voor mo-torvoertuigen metaanhangwagen

C11Gesloten voormotorfietsen

C12Gesloten vooralle motorvoer-tuigen


C21Gesloten voor voertui-gen en samenstellenvan voertuigen, waar-van de totaalmassahoger is dan op hetbord is aangegeven

C22Gesloten voor voer-tuigen met bepaaldegevaarlijke stoffen

D1Rotonde: verplichterijrichting

D2Gebod voor alle be-stuurders het bordvoorbij te gaan aan dezijde die de pijl aan-geeft

D3Bord mag aan beide zij-den worden voorbij ge-gaan

D4Gebod tot het volgen vande rijrichting die op het bordis aangegeven

D5Gebod tot het volgen vande rijrichting die op hetbord is aangegeven

D6Gebod tot het volgen vanéén van de de rijrichtingen dieop het bord zijn aangegeven

D7Gebod tot het volgenvan één van de de rij-richtingen die op hetbord zijn aangegeven

E1Parkeerverbod

E2Verbod stil testaan

E3Verbod fietsen enbromfietsen teplaatsen

E4Parkeergelegenheid

*E5Taxistandplaats; tevens parkeerverbod voor anderevoertuigen

E6Invalidenparkeerplaats

*E7Gelegenheid voor het onmiddellijk laden en lossen van goederen;tevens parkeerverbodvoor andere voertuigen

Rijr

icht

ing

Park

eren

en

stils

taan

* De tekst bij dit bord wordt in 2000 gewijzigd, zie bijlage 4


E12Parkeergelegenheidvoor openbaar-vervoer-rijzigers bij een Parkeeren Reis halte

E13Parkeergelegenheidten behoeve van car-poolers

F1Verbod voor motor-voertuigen om el-kaar onderling in tehalen

F2Einde verbod voormotorvoertuigen omelkaar onderling in tehalen

*E8Parkeergelegenheidalleen bestemd voor devoertuigencategorie ofgroep voertuigen die ophet bord is aangegeven;tevens parkeerverbodvoor andere voertuigen

E9Parkeergelegenheid alleenbestemd voor vergunning-houders

E10Parkeerschijfzone

E11Einde parkeerschijfzone

F3Verbod voorvrachtauto’s om motor-voertuigen in te halen

F4Einde verbod voorvrachtauto’s om motor-voertuigen in te halen

F5Verbod voor bestuurdersdoor te gaan bij naderingvan verkeer uit tegengestel-de richting

F6Bestuurders uit tegenge-stelde richting moeten ver-keer dat van deze richtingnadert voor laten gaan

F7Keerverbod

F8Einde van alle door ver-keersborden aangegevenverboden

F9Einde van alle op een elek-tronisch signaleringsbordaangegeven verboden

F10Stop. In het bord kan wor-den aangegeven door wieof waarom het bord wordttoegepast

Ove

rige

geb

oden

en

verb

oden

* De tekst bij dit bord wordt in 2000 gewijzigd, zie bijlage 4


G1Autosnelweg

G2Einde autosnelweg

G3Autoweg

G4Einde autoweg

G5Erf

G6Einde erf

G7Voetpad

G8Einde voetpad

G9Ruiterpad

G10Einde ruiterpad

G11Verplicht fietspad

G12Einde verplicht fietspad

G13Onverplicht fietspad

G14Einde onverplicht fietspad

H1Bebouwde kom

H2Einde bebouwde kom

J1Slecht wegdek

J2Bocht naar rechts

J3Bocht naar links

J4S-bocht(en), eerstnaar rechts

Ver

keer

sreg

els

Waa

rsch

uwin

g

Beb

ouw

de k

om

G12aFiets/bromfietspad

G12bEinde fiets/bromfietspad


J5S-bocht(en), eerstnaar links

J6Steile helling

J7Gevaarlijke daling

J8Gevaarlijk kruispunt

J9Rotonde

J10Overweg met over-wegbomen

J11Overweg zonderoverwegbomen

J12Overweg met enkelspoor

J13Overweg met tweeof meer sporen

J14Tram(kruising)

J15Beweegbare brug

J16Werk in uitvoering

J17Rijbaanversmalling

J18Rijbaanversmalling rechts

J19Rijbaanversmalling links

J20Slipgevaar

J21Kinderen

J22Voetgangersoversteekplaats

J23Voetgangers

J24Fietsers en bromfietsers


J25Losliggende stenen

J26Kade of rivieroever

J27Groot wild

J28Vee

J29Tegenliggers

J30Laagvliegende vliegtuigen

J31Zijwind

J32Verkeerslichten

J33File

J34Ongeval

J35Slecht zicht doorsneeuw, regen ofmist

J36IJzel of sneeuw

J37Gevaar (de aard van hetgevaar is aan-gegeven op hetonderbord)

K1Lage beslissingswegwijzerlangs autosnelweg voor dedoorgaande richting, metinterlokale doelen en route-nummer autosnelweg

K2Voorwegwijzer langsautosnelweg voor deafgaande richting, metafstandaanduiding, in-terlokale doelen (bo-venste doel=afritnaam)verwijzing naar vlieg-veld/ luchthaven enroutenummer niet-au-tosnelweg

K3Beslissingswegwijzerlangs autosnelweg voorde afgaande richting,naar een verzorgings-plaats, met de naam vande parkeerplaats en sym-bolen die de aard van devoorzieningen aangeven

Bew

egw

ijzer

ing


K4Hoge beslissingswegwijzer langs autosnelweg met rijstrookpaneel voorde doorgaande richting en aftakkingspaneel voor de afgaande richting,met interlokale doelen, routenummers autosnelwegen en Europesehoofdroutes

K5Voorwegwijzer langs niet-auto-snelweg, met interlokale doelen,routenummers, viaductsymboolen aanduiding industrieterrein

K6Beslissingswegwijzerlangs niet-autosnelwegmet interlokale doelen enroutenummer niet-auto-snelweg

K7Wegwijzer voor fietsers enbromfietsers (handwijzer),met lokaal doel, interlokaaldoel, stedelijk fietsroute-nummer (boven), en metinterlokale doelen en inter-lokaal fietsroutenummer(onder)

K8Wegwijzer voor fiet-sers en bromfietsers(stapelbord), met in-terlokale doelen eneen via een alternatie-ve route te bereikendoel (cursief)

K9Omleiding. Maatregel opvoorwegwijzer langs niet-autosnelweg

K10Voorwegwijzer binnen de bebouwde kom met inter-lokaal doel, lokaal doel, een dagrecreatieterrein, ob-jecten en stadsroutenummers

K11Voorsorteren op niet-autosnelweg. Bord met interlokaledoelen, routenummers en verwijzing naar autosnelweg


K14Route voor het ver-voer van bepaaldegevaarlijke stoffen

L1Hoogte onderdoorgang

L2Voetgangersoversteekplaats

L3Bushalte/tramhalte

L4voorsorteren

L5Einde rijstrook

L6Splitsing

L7Aantal doorgaanderijstroken

L8Doodlopende weg

L9vooraanduiding dood-lopende weg

L10Vooraanduiding verkeers-maatregel voor de aange-geven richting

L11Verkeersbord geldt alleenvoor de aangegeven rij-strook/rijstroken

L12Verkeersbord geldt alleenvoor de aangegeven rij-strook

K12Wijkwegwijzer binnen debebouwde kom, met wijk-namen (in verkeersgebie-den)

K13Wijkwegwijzer binnen de be-bouwde kom, met wijknum-mers (in verkeersgebieden)

Info

rmat

ie


Algemeen stopteken Stopteken voor het verkeer dat de ver-keersregelaar van achteren nadert

Stopteken door verkeersbrigadiermet toepassing van bord F 10

Stopteken voor het verkeer in de vrije rich-tingen. Opletten voor het verkeer in destopgezette richtingen. Kruispunt vrijmaken

Teken tot snelheid verminderen

Stopteken voor het verkeer dat deverkeersregelaar van rechts nadert

Stopteken voor het verkeer, dat deverkeersregelaar van voren nadert

Bijlage 2 Aanwijzingen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Stopteken zowel voor het verkeer datde verkeersregelaar van voren, alsvoor het verkeer dat hem van achte-ren nadert

Bijlage 3 Begripsbepalingen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * Artikel 1In dit besluit en de daarop berustende bepalingenwordt verstaan onder:

Aanhangwagens Aanhangwagens: voertuigen die door een voertuigworden voortbewogen of kennelijk bestemd zijn omaldus te worden voortbewogen, alsmede opleggers;

Autobus Autobus: motorvoertuig, ingericht voor het vervoervan meer dan acht personen, de bestuurder daar-onder niet begrepen;

Autosnelweg Autosnelweg: weg, aangeduid door bord G1 vanbijlage 1; langs autosnelwegen gelegen parkeer-plaatsen, tankstations en bushalteplaatsen makengeen deel van de autosnelweg uit;

Autoweg Autoweg: weg, aangeduid door bord G3 van bijla-ge 1; langs autowegen gelegen parkeerplaatsen,tankstations en bushalteplaatsen maken geen deelvan de autoweg uit;

Bestemmingsverkeer Bestemmingsverkeer: bestuurders wier reisdoel éénof meer bepaalde percelen betreft die zijn gelegenaan of in de directe nabijheid van een weg met eendoor verkeerstekens aangegevengeslotenverklaring voor bepaalde categorieënbestuurders en die slechts via deze weg zijn tebereiken alsmede bestuurders van lijnbussen;

Bestuurders van een Bestuurder van een motorvoertuig: motorvoertuig 1. hij die het motorvoertuig bestuurt of

2. voor zover het betreft een motorvoertuig voor hetbesturen waarvan een rijbewijs B, C, D of E is vereisten dat is voorzien van een dubbele bediening, hij dierijonderricht geeft of toezicht houdt in het kader vaneen vanwege de overheid ingesteld onderzoek naarde rijvaardigheid, niet zijnde een onderzoek als be-doeld in artikel 131, eerste lid, van de wet;



Bestuurders Bestuurders: alle weggebruikers behalvevoetgangers;

Bromfiets Bromfiets: voertuig op twee of drie wielen, met eendoor de constructie bepaalde maximumsnelheidvan niet meer dan 45 km per uur, uitgerust met eenverbrandingsmotor met een cylinderinhoud van tenhoogste 50 cm3 of met een elektromotor, en nietzijnde een invalidenvoertuig; voertuigen die op dekrachtens artikel 5.6.1, tweede lid, van het Voer-tuigreglement vastgestelde wijze zijn voorzien vanéén of twee in dat artikel bedoelde gele platen ofgele vlakken, worden voor de toepassing van ditbesluit gelijkgesteld met bromfietsen; onderbromfietsen worden mede verstaan vierwieligevoertuigen: a. met een ledige massa van minder dan 350 kg, demassa van de batterijen in elektrische voertuigenniet inbegrepen,b. met een door de constructie bepaalde maximum-snelheid van niet meer dan 45 km per uur enc. uitgerust met een verbrandingsmotor met elektri-sche ontsteking met een cylinderinhoud van tenhoogste 50 cm3 of uitgerust met een ander typemotor met een netto maximum vermogen van tenhoogste 4 kW;

Brommobiel: Brommobiel: bromfiets op meer dan twee wielen,die is voorzien van een gesloten carrosserie;.

Busbaan Busbaan: rijbaan waarop het woord ‘BUS’ isaangebracht;

Busstrook Busstrook: door doorgetrokken of onderbrokenstrepen gemarkeerd gedeelte van de rijbaan waarophet woord ‘BUS’ is aangebracht;

Dag Dag: de periode tussen zonsopgang en zonsonder-gang;

Doorgaande rijbaan Doorgaande rijbaan: rijbaan zonder de invoeg- enuitrijstroken;

Fietsstrook Fietsstrook: door doorgetrokken of onderbrokenstrepen gemarkeerd gedeelte van de rijbaan waaropafbeeldingen van een fiets zijn aangebracht;


Geslotenverklaring Geslotenverklaring: verbod de betrokken weg in terijden of in te gaan alsmede de betrokken weg tegebruiken;

Haaietanden Haaietanden: voorrangsdriehoeken op het wegdek;Invalidenvoertuig Invalidenvoertuig: voertuig dat is ingericht voor het

vervoer van een invalide, niet breder is dan 1,10meter en niet is uitgerust met een motor, dan wel isuitgerust met een motor waarvan de door deconstructie bepaalde maximumsnelheid niet meerdan 45 km per uur bedraagt, en geen bromfiets is;

Invoegstrook Invoegstrook: door een blokmarkering van dedoorgaande rijbaan afgescheiden weggedeelte datis bestemd voor bestuurders die de doorgaanderijbaan oprijden;

Kruispunt Kruispunt: kruising of splitsing van wegen;Lijnbus Lijnbus: voertuig, gebezigd voor het verrichten van

openbaar vervoer in de zin van de Wet personen-vervoer;

Militaire kolonne Militaire kolonne: een aantal zich achter elkaarbevindende militaire dan wel bij een onderdeel vande rampenbestrijdingsorganisatie in gebruik zijndemotorvoertuigen, onder één commandant, die devastgestelde herkenningstekens voeren;

Motorfiets Motorfiets: motorvoertuig op twee wielen al danniet met zijspan- of aanhangwagen;

Motorvoertuigen Motorvoertuigen: alle gemotoriseerde voertuigenbehalve bromfietsen en invalidenvoertuigen,bestemd om anders dan langs rails te wordenvoortbewogen;

Nacht Nacht: de periode tussen zonsondergang en zonsop-gang;

Overweg Overweg: kruising van een weg en een railweg diewordt aangeduid door middel van bord J12 of J13van bijlage 1;

Parkeerhaven of parkeerstrook Parkeerhaven of parkeerstrook: langs de rijbaangelegen verharding die is bestemd voor stilstaandeof geparkeerde voertuigen;


Parkeren Parkeren: het laten stilstaan van een voertuig andersdan gedurende de tijd die nodig is voor en gebruiktwordt tot het onmiddellijk in- of uitstappen vanpassagiers of voor het onmiddellijk laden of lossenvan goederen;

Rijbaan Rijbaan: elk voor rijdende voertuigen bestemd weg-gedeelte met uitzondering van de fietspaden en defiets/bromfietspaden;

Rijstrook Rijstrook: door doorgetrokken of onderbrokenstrepen gemarkeerd gedeelte van de rijbaan vanzodanige breedte dat bestuurders van motorvoer-tuigen op meer dan twee wielen daarvan gebruikkunnen maken;

Snorfiets Snorfiets: bromfiets die blijkens een daarop aange-bracht merk als bedoeld in artikel 5.6.1, eerste lid,van het Voertuigreglement is geconstrueerd vooreen maximumsnelheid die niet meer bedraagt dan25 km per uur; voertuigen, die op de krachtensartikel 5.6.1, tweede lid, van het Voertuigreglementvastgestelde wijze zijn voorzien van één of twee indat artikel bedoelde oranje platen of oranje vlakkenworden voor de toepassing van dit besluit gelijkge-steld met snorfietsen;

Uitrijstrook Uitrijstrook: door een blokmarkering van de door-gaande rijbaan afgescheiden weggedeelte dat isbestemd voor bestuurders die de doorgaande rij-baan verlaten;

Verdrijvingsvlak Verdrijvingsvlak: gedeelte van de rijbaan waaropschuine strepen zijn aangebracht;

Verkeer Verkeer: alle weggebruikers;Vluchthaven of vluchtstrook Vluchthaven of vluchtstrook: door een doorgetrok-

ken streep van de rijbaan van de autosnelweg ofautoweg afgescheiden weggedeelte, dat is bestemdvoor gebruik is noodgevallen;

Voertuigen Voertuigen: fietsen, bromfietsen,invalidenvoertuigen, motorvoertuigen, trams enwagens;

Voorrang verlenen Voorrang verlenen: het de betrokken bestuurders instaat stellen ongehinderd hun weg te vervolgen;


Voorrangsvoertuig Voorrangsvoertuig: motorvoertuig dat de optischeen geluidssignalen voert als bedoeld in artikel 29;

Vrachtauto Vrachtauto: motorvoertuig, niet ingericht voor hetvervoer van personen, waarvan de toegestanemaximum massa meer bedraagt dan 3.500 kg;

Weggebruikers Weggebruikers: voetgangers, fietsers, bromfietsers,bestuurders van een invalidenvoertuig, van eenmotorvoertuig of van een tram, ruiters, geleidersvan rij- of trekdieren of vee en bestuurders van eenbespannen of onbespannen wagen;

Wet Wet: Wegenverkeerswet 1994.

Artikel 21 De regels voor voetgangers zijn mede van toe-passing op bestuurders van een invalidenvoertuig,indien zij van een voetpad of trottoir gebruik makenof van het ene naar het andere voetpad of trottoiroversteken.2 De regels voor voetgangers zijn verder vantoepassing op personen die te voet een motorfiets,bromfiets of fiets aan de hand meevoeren, alsmedeop personen die zich verplaatsen met behulp vanvoorwerpen, niet zijnde voertuigen (bijv. rolschaat-sen, skates e.d.).3 De regels voor wagens zijn mede van toepassingop door voetgangers gevormde kolonnes, optochtenen uitvaartstoeten voor zover deze de rijbaan volgen.

Artikel 2aDe regels voor motorvoertuigen en bestuurders vanmotorvoertuigen zijn, in plaats van de regels voorbromfietsen en bromfietsers, mede van toepassing opbrommobielen en bestuurders van brommobielen.

Artikel 2bDe regels voor fietsen en fietsers zijn, in plaats vande regels voor bromfietsen en bromfietsers, medevan toepassing op snorfietsen en snorfietsers, tenzijanders is bepaald.


Bijlage 4. Komende wijzigingen

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . In de loop van 2000, dan wel per 1 mei 2001worden naar verwachting de volgende artikelengewijzigd. Deze artikelen zijn in tekst van een *voorzien. Hieronder is de nieuwe tekst weergeven.

Artikel 1Busbaan Busbaan: rijbaan waarop het woord ‘BUS’ of

‘LIJNBUS’ is aangebracht; .Busstrook Busstrook: door doorgetrokken of onderbroken

strepen gemarkeerd gedeelte van de rijbaan waarophet woord ‘BUS’ of ‘LIJNBUS’ is aangebracht; .

Lijnbus Lijnbus: motorvoertuig, gebezigd voor het verrichtenvan openbaar vervoer in de zin van de Wet personen-vervoer.

Artikel 151 Op kruispunten verlenen bestuurders voorrangaan voor hen van rechts komende bestuurders.2 Op deze regel gelden de volgendeuitzonderingen: a. bestuurders op een onverharde weg verlenenvoorrang aan bestuurders op een verharde weg;b. bestuurders verlenen voorrang aan bestuurdersvan een tram.

Artikel 241 De bestuurder mag zijn voertuig niet parkeren:a. bij een kruispunt op een afstand van minder danvijf meter daarvan;b. voor een inrit of een uitrit;c. buiten de bebouwde kom op de rijbaan van eenvoorrangsweg;


d. op een parkeergelegenheid:1 voor zover zijn voertuig niet behoort tot de ophet bord of op het onderbord aangegevencategorie of groep voertuigen;2 op een andere wijze dan op het bord of op het onderbord is aangegeven;3 op dagen of uren waarop dit blijkens hetonderbord is verboden;

e. langs een gele onderbroken streep;f. op een gelegenheid bestemd voor het onmiddellijkladen en lossen van goederen.2 Indien onder de borden E4 tot en met E8, E12 enE13, op een onderbord dagen of uren zijn vermeld,gelden de uit het bord of onderbord voortvloeiendege- of verboden slechts gedurende de aangegevendagen of uren.3 De bestuurder mag zijn voertuig niet dubbelparkeren.4 Indien een parkeergelegenheid is voorzien vanparkeervakken, mag slechts in die vakken wordengeparkeerd.

Artikel 251 Het is verboden in een parkeerschijf-zone teparkeren, behalve op parkeerplaatsen die van eenP-tegel of een P-bord zijn voorzien of plaatsen meteen blauwe streep.2 Op plaatsen met een blauwe streep, is het parkerenvan een motorvoertuig op meer dan twee wielenslechts toegestaan, indien het motorvoertuig isvoorzien van een duidelijk zichtbare parkeerschijf,waarop het tijdstip is aangegeven waarop metparkeren is begonnen en de toegestane parkeerduurniet is verstreken. Indien op een onderbord dagenof uren zijn vermeld hoeft de parkeerschijf slechtsgedurende die tijdstippen te worden gebruikt.


Artikel 45Bestuurders mogen binnen een erf niet snellerrijden dan stapvoets.

Artikel 671 Onder verkeersborden aangebrachte onderbordenkunnen inhouden: a. een nadere uitleg van het verkeersbord;b. ingeval op een onderbord uitsluitend symbolenvoorkomen: het verkeersbord geldt slechts voor dealdus aangeduide weggebruikers of het aldusaangeduide verkeersgedrag;c. ingeval op een onderbord het woord ‘uitgezonderd’in combinatie met symbolen voorkomt: het verkeers-bord geldt niet voor de aldus aangeduide weg-gebruikers of het aldus aangeduide verkeersgedrag.2 Indien het beoogde verkeersgedrag wordt aan-gegeven door middel van teksten of tekens al danniet in combinatie met symbolen, blijkt het beoogdeverkeersgedrag uit het onderbord.3 Symbolen op onderborden hebben dezelfdebetekenis als die welke in bijlage 1 zijn opgenomen.4 Indien onder bord C1 of bord C6 van bijlage 1een onderbord met de tekst ‘uitgezonderd carpool’,gevolgd door een getal, is aangebracht, geldt hetdoor het bord aangeduide verbod niet voor bestuur-ders van een motorvoertuig, niet zijnde een autobus,een motorfiets of een vrachtauto, met ten minstehet op het onderbord aangegeven aantal personen.

Artikel 701 Bij tram/buslichten betekent: a. wit licht of wit knipperlicht: doorgaan;b. geel licht: stop; voor bestuurders die het licht zodicht genaderd zijn dat stoppen redelijkerwijs nietmeer mogelijk is: doorgaan;c. rood licht: stop.2 Het witte licht en het witte knipperlicht geldenslechts voor de aangegeven richtingen.


3 De tram/buslichten gelden voor bestuurders vaneen tram en van een lijnbus, die de richting volgenwaarop het licht betrekking heeft.4 De tram/buslichten gelden tevens voor bestuurdersvan een autobus, niet zijnde een lijnbus, die eenbusbaan of een busstrook gebruiken waarop hetlicht betrekking heeft.

Artikel 73Bij rijstrooklichten betekent: a. groene pijl of maximumsnelheid, aangeduid doorbord A3 van bijlage I: de rijstrook mag wordengebruikt;b. rood kruis: de rijstrook mag niet worden gebruikt;c. witte pijl: voorwaarschuwing rood kruis;d. het woord ‘BUS’: de rijstrook mag slechtsgebruikt worden door bestuurders van een lijnbusen bestuurders van een autobus;e. het woord ‘LIJNBUS’: de rijstrook mag slechtsworden gebruikt door bestuurders van een lijnbus.

Artikel 81 Busbanen en busstroken waarop het woord ‘BUS’ isaangebracht mogen slechts worden gebruikt doorbestuurders van een lijnbus en bestuurders van eenautobus. Busbanen en busstroken waarop hetwoord ‘LIJNBUS’ is aangebracht mogen slechtsworden gebruikt door bestuurders van een lijnbus.


bord E5 Taxistandplaats

bord E7 Gelegenheid voor het onmiddelijk laden en lossenvan goederen

bord E8 Parkeergelegenheid alleen bestemd voor devoertuigcategorie of groep voertuigen die op hetbord is aangegeven

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Noot Deze uitgave is een verkorte populaire versie voor instructief

gebruik. Door de verkorting en de tekstaanpassingen kan aan dit

document geen juridische status worden ontleend.

Voor gevolgen van interpretatie van de regels aanvaardt de

auteur geen aansprakelijkheid.


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Colofon Uitgave

Dit is een uitgave van het Ministerie van Verkeer enWaterstaat en de regionale en proviciale organenverkeersveiligheid.Voor informatie over deze publicatie en hetbestellen van meer exemplaren belt u metpublieksvoorlichting van het Ministerie van Verkeeren Waterstaat, telefoon (070) 351 70 86, of methet ROV of POV in uw provincie:Drenthe ROV (0592) 36 54 70Flevoland ROVF (0320) 26 52 65Friesland ROV (058) 292 53 54Gelderland ROVG (026) 359 98 40Groningen ROG (050) 316 42 65Limburg ROVL (043) 389 77 65Noord-Brabant POV Brabant (073) 680 81 11Noord-Holland ROV (023) 514 53 13Overijssel ROVO (038) 425 21 58Utrecht ROV (030) 258 33 80Zeeland ROVZ (0118) 63 12 17Zuid-Holland POV (070) 441 75 57

InitiatiefMinisterie van Verkeer en Waterstaat, Postbus20901, 2500 EX Den Haag en het ProvinciaalOrgaan Verkeersveiligheid Brabant, Postbus 90151,5200 MC Den Bosch

VormgevingInpladi B.V., Oss

DrukPabo Prestige, Tilburg

© CopyrightMinisterie van Verkeer en Waterstaat, april 2000


Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland · Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990...

Documents

Transcript of Verkeersborden en Verkeersregels in Nederland · Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990...