Nummer 3910de Jaargangjuni 1995

Mevrouw Irene van Lippe Biesterfeld, samen met generaal Beelaerts van Blokland.Den Haag 8 mei 1995 (Foto: H. van Hoboken).

Officieel orgaan van deVERENIGING VAN OUDSTRIJDERS VAN DEKONINKLIJKE NEDERLANDSE BRIGADE ~"PRJNSHSilRl~t"'

3est ursleden:

e e-voorzitterr. J.J.G. Beelaerts van Blokland

Beneden Dorpsweg 1916862 WH OOSTERBEEK

85 - 33 23 52

oorzitterR.W. Hemmes-. orbeckelaan 742564 BS DEN HAAG

70 - 3 68 3566

Vice-voorzitterJ. . van den BerghVerdilaan 274837 CL BREDA076 - 61 37 11

SecretarisH.J.F. HielkemaAmethistdijk 2544706 BJ ROOSENDAAL01650 - 44802 (liefst schriftelijk)

Tweede secretaris:F.C. van der MeerenNoordsingel 23461 BS BERGEN OP ZOOM01640 - 41119

PenningmeesterH. van BeersHoutduif 265161 SG SPRANG CAPELLE04167 - 78267

weede penningmeester.G. van Zalinge

De Roy van Zuidewijnlaan 324818 GB BREDA

76 - 210354

eden:. Lourenzrs. Hein Mandosplaats 24

5581 BV WAALRE904 - 1 4746

h. J. van BesouwDachverliesstraat 45263 AN VUGHT

73 - 5672 79

Contactpersoon Mariniers:P.J. van der WalHuiserf 124824 HR BREDA076 - 41 61 51

VERENIGING VA OUDSTRlJDERS VAN DE

KOL INKLlJKE l EDERLANDSE BRIGADE .,PRl:--lSES IRENE"Functionarissen:

Sociaal medewerkerF.J. BakxBrouwersbos 34841 CH PRI NSENBEEK076 - 41 2453

Vertegenwoordiger bij de FondsenH.J. DavisPostweg 183881 EC PUTTEN03418 - 6 08 42

Stichting Historie en DocumentatielP.R.- Medewerkerl Redactie "Vaandeldrager"Hans SonnemansHoofdstraat 325683 AE BEST04998 - 7 02 06 (tussen 18.00 en 21.00 uur)

Garderegiment Fuseliers "Prinses Irene"Genm. de Ruy1er van SteveninckkazernePostbus 90152 MPC 18C5600 RD EINDHOVEN040- 62 74 64 (commandant), 62 74 68

Contactadressen in het buitenlandHeyman RoetHilda Ramstraat 232600 ANTWERPEN - BERCHEMBELGIE 09-32-3-2390012

Jan JansmaP.O. Box 70066BRYONSTON 2021 TRANSVAALREP. ZUID AFRIKA

Henk J. Jansen2a Station Road "Hoekhuis"NORTH MYMMS - HATFIELDHERTS AL9 7PJUNITED KINGDOM 09-44-7072-71462

L.P. Klouth8 Boyland CloseACT 2613 SPENCEAUSTRALlA

J.B. Peyrot110 Carriage Drive06033 GLADSTONEBURYCONNECTICUTVERENIGDE STATEN VAN AMERIKA

Bank- en gironummer van de Vereniging

Banknummer: 47.25.85.762 ABN/AMRO33.42.06.715 RABO

Postgironummer: 1999533Penningmeester O.S.v. "Prinses Irene" te Sprang Capelle

Lidmaatschap is minimaal f. 20,- per jaar.Het jaartal achter het nummer boven de adressering van dit blad(indien vermeld). is het jaar waarin u het laatst uw contributie voldeed.

Zij die geen deel hebben uitgemaakt van .de voormalige Prinses IreneBrigade, kunnen begunstiger worden door de Vereniging met minimaalf. 20,- per jaar te steunen.

ONZE AKTIVITEITEN WORDEN MEDE MOGELIJK GEMAAKT UITDE OPBRENGSTEN UIT DE GIRO/BANKLOTERIJ.UW DEELNAME AAN DE GIRO/BANKLOTERIJ WORDT DAAROMVAN HARTE AANBEVOLEN.

HET VORIGE NUMMER:

- Heel hartelijk dank voor alle felicitaties envriendelijke woorden ter gelegenheid van het10-jarige jubileum van de Vaandeldrager. Velereacties kwamen binnen en ik wil toch speciaalCarel Pappen heim, Enk Feldhaus van Ham enTjerk Tighelaar hier noemen.

- Natuurlijk waren er ook weer reacties op derubriek "Wie, Wat, Waar 7". Christiaan Rien-stra uit Zuid Afrika schreef: "Ik sta op de ach-terste rij, de 4de persoon van links (Wolver-hampton-foto, pag. 25). Ik herinner me verderniets meer maar vermoed dat wij een groepwaren van de 3de sectie, C-Compagnie onderkapitein Zouteriks en dat de foto is genomen injanuari of februari 1943. Na al die tijd beginnende dingen die ik in Engeland heb meegemaaktvan Haverford West 1940 tot Frinton 1944 watdoor elkaar te raken en te vervagen."

"Mijn reactie op de foto's van Frans van Eick",schrijft Jan Nievelstein uit Leiden, "We zijnallemaal makkers van de B-Compagnie,Frans. De foto is genomen op 't pleintje voorde barakken van de B-Compagnie. Ik sta zelfop de achterste rij, tweede van links. Ik benzelf ook in het bezit van die foto. Beste Frans,ik hoop in zoverre aan je verzoek voldaan tehebben, wens je een goede gezondheid en alhet goede in de toekomst", aldus Jan Nievel-stein, die dus meteen de rubriek gebruikt omde beste wensen over te brengen.

- In het vorige nummer ontbrak het rubriekje"Van de penningmeester". Hoewel onze trouwecententeller Henk van Beers de tekst had aan-geleverd, is deze door een fout van de redac-teur niet geplaatst. Aangezien de redacteurvan dit blad van zijn goede wil afhankelijk is,bied ik hem mijn verontschuldigingen aan enbeloof ik beterschap voor de toekomst!

2

"Vanmorgen de 10-jarige Vaandeldrager ont-vangen. Met genoegen heb ik het allemaalgelezen. Het brengt weer oude herinneringenboven. In dit geval Hans Sonnemans. Hanswas de eerste die iets op grote schaal organi-seerde en in dit geval was dat in Hedel. Dezejongeman uit Best organiseerde het allemaalmet de gemeente Hedel. Ik kan me herinnerendat jij met je vriendin daar de leiding had,Hans ! Het begon allemaal om geld bij elkaarte krijgen voor de organisatie in de komendejaren.

Nu wil ik ook nog onze oude secretaris HarrieHielkema bedanken. Jaren geleden vroeg ikhem om een lijst met de namen van de Briga-demensen. Het was mijn bedoeling om men-sen te vinden en contact op te nemen, hoeweler niet zoveel zijn in Canada. Het was eenprachtig stuk werk dat u mij stuurde, mr. Hiel-kema. Helemaal uitgetypt en wel 2 cm. dik.

Tenslotte wil ik Bob en Nelly Lourenz bedan-ken voor hun werk in de afgelopen jaren. Julliehebben toch maar geholpen om het blad ge-reed te maken voor de leden van de Brigade.Het is altijd jammer als mensen ophouden methun werk in een organisatie. Ik wil jullie per-soonlijk danken als een oude vriend uit Cana-da."

Tjerk Tighelaar. Stonewall. Canada

EEN BRIEF UIT BOSNIË:

"Zoals je wellicht wel weet, zit ik alweer enkeleweken in het voormalig Joegoslavië. Ik bengeplaatst bij het 1 NUBE VN TBAT dat op 4april samengevoegd wordt met het SupportCommand van het Dutchbat. De nieuwe naamvan deze "nieuwe eenheid" is het LOGfTBA T.

Onze eenheid is gesitueerd in de zogn. "Vitaz-pocket" , een Bosnisch-Kroatische enclave inmoslimgebied. Deze pocket ligt een kleine 60km. ten westen van Sarajevo en de namenvan onze kampen zijn gerelateerd aan deplaatsnamen de dorpjes waarin zij liggen nl.Busovaca en Santici.

De taak van het nieuwe bataljon bestaat uit het

rijden van transporten t.b.v. UNHCR (voorna-melijk meel) en het logistiek ondersteunen vanhet infbat "Dutchbat" dat gesitueerd is in demoslim-enclave Sabrenica en in Siman Han.

Ten aanzien van de Fuseliers hier in Bosniëkan ik kort zijn. De generaal Nicolai werkt hierals Chief of Staff in Sarajevo en ik zit dus hier.De enige fuselier die ik tot nu toe verder hebontmoet was de overste Keuning die - alsadjudant van prins Willem Alexander - bijdiens bezoek aan de troepen hier aanwezigwas. Verder is hier nadrukkelijk aanwezig desergeant van Rooijen, sgt. lOT van de C-Cie17 Painfbat, eigenlijk een beetje fuselier.

Hans, breng (als je de mannen ziet) de oud-strijders die mij een warm hart toedragen inieder geval mijn hartelijk groeten over en ik ziehen weer op de commando-overdracht vanhet 17 Painfbat GFPI en het Regiment eindaugustus.

Andy van Dijk, kapitein der Fuseliers.

Voor hen die kapitein van Dijk een hart onderde riem willen steken bij het vervullen van zijnmissie in Bosnië, volgt hier zijn adres:

Kap. van Dijk, F.E.,RNR 60.08.10.1231 NUBE VN LOG/TBA TNAPO 80 STAFCIE3509 VB UTRECHT

"Graag wil ik iedereen bedanken voor degoede en lieve wensen, vaak vergezeld metprachtige bloemen, die ik mochtontvangen bij mijn verblijf in het ziekenhuis enter gelegenheid van mijn Koninklijke onder-scheiding.

Ik beloof iedereen persoonlijk terug te schrijvenmaar wil alvast op deze wijze laten weten datik heel erg fijn en ontroerend gevonden heb."

Hanny S.R. Meijler. Eindhoven

VIDEOFILM BEVRIJDINGSFEESTBERGEN OP ZOOM TE KOOP

Er zijn nog videobanden van de bevrijdings-feesten van Bergen op Zoom te koop. De bandduurt 2,5 uur en bevat beelden van:

- De plechtigheden op de Canadese begraaf-plaats

- Lunch in de Cort Heijligerskazerne- Het defilé- De taptoe- Optreden schouwburg "De Maagd"- Afscheidsfeest in de Cort Heijligerskazerne- Vertrek van de Canadezen

U kunt deze videoband bestellen door hetsturen van f. 20,- (per cheque of contant) aanAA Ligt, Wilhelminaveld 28, 4611 WG BER-GEN OP ZOOM. Per bank of giro: f. 20,- oprek.nr. 23.55.24.972, Crdit Lyonais Bank teBergen op Zoom, met vermelding: videofilm.

ONTVANGEN DANKBETUIGINGEN:

Dankbetuigingen aan het bestuur en leden vande Vereniging van Oud Strijders van de Kon.Ned. Brigade "Prinses Irene" werden ontvan-gen vanwege:

40-JARIG HUWELIJK:F. van Eijk-v.d. Heijkant, Rijen

45-JARIG HUWELIJK:Frits en Lenie Franse, AmstelveenL. van der Veer-Uyl, EnschedeF. Vincent-Vijfeijken, HelmondJ. Bothe-Noordraven, RotterdamJ. Verkerke-Waterman, Bergen op Zoom

50-JARIG HUWELIJK:N. Spierenburg - J. V.d. Dussen, HarderwijkJ. Kremer-Vaessen, LandgraafC. Struyck, New Vork, U.S.A

55-JARIG HUWELIJK:Fam. Godderij-Keulen, BrunssumC. Bas-Vanderwegen, Brussel, België

60-JARIG HUWELIJK:J. Vollrath-Bas Waaldijk, Amsterdam

3

VERENIGINGSNIEUWSiiEUNIE 1995

e jaarlijks reünie van de Vereniging van Oudijders van de Koninklijke Nederlandse Bri-

:a e Prinses Irene wordt dit jaar gehouden op:::0 derdag 28 september in de genm. de Ruy-:9 van Steveninckkazerne te Oirschot.

-: ens de reünie zal, zoals gebruikelijk, ookce jaarlijke Algemene Ledenvergadering wor-•..e gehouden. Niet alle vergaderstukken zul-e in de Vaandeldrager worden gepubliceerd.:Je notulen van de Algemene Ledenvergade-

g van 27 april 1994, het financieel jaarover-zicht 1994 en de begroting 1996 zullen kunnen" rden toegezonden (dit aangeven op het inc· nummer ingesloten aanmeldingsformulier)., orafgaand aan de vergadering kunt u deze

s: kken ook ter plaatse uitgereikt krijgen.

VASIEKOORDEN

=e zijn weer beperkt leverbaar aan "leden" dere eniging. Wanneer u f 25. overmaakt op

:i 0- of bankrekening van de vereniging, dans: ren wij u het koord toe.

~eef op de overschrijving (waarop uiteraardjuiste huisadres vermeld staat) wel even

;: waarvoor het geld bestemd is.

MMANDO-OVERDRACHT

29 augustus a.s. zal het commando over-e 17de Pantserinfanteriebataljon en het

arderegiment Fuseliers Prinses Irene door_. enant-kolonel der Fuseliers L. Vermeulen, orden overgedragen aan de luitenant-kolonelce Fuseliers

-erste Vermeulen heeft in de afgelopen twee::: een bijzondere en persoonlijke band op-csbouwd met vele oudstrijders. Ongetwijfeld

.~ er veel leden van onze Vereniging die==-=- eid van hem willen nemen. Natuurlijk kan

. eze gelegenheid ook kennis worden ge-+aakt met zijn opvolger.

Als u graag bij de overdracht aanwezig zouwillen zijn, kunt u zich schriftelijk opgeven bijHans Sonnemans, Hoofdstraat 32, 5683 AE,Best. Begin augustus zal u dan een officiëleuitnodiging worden toegezonden.

BELANGRIJK!!!

Zoals u waarschijnlijk weet is alle werk datdoor bestuursleden en functionarissen wordtverzet geheel onbetaald vrijwilligerswerk.

Bestuursleden en functionarissen staan echtergraag voor u klaar. Toch kunt u hen helpen omzoveel mogelijk tijd en overbodig werk te be-sparen:

-AANMELDINGEN VOOR EVENEMENTEN:Belangrijk: uw aanmelding schriftelijk richtenaan het adres dat bij het door u bedoelde eve-nement genoemd wordt.

-ADRESWIJZIGINGEN:Melden aan het secretariaat (dus niet aan hetredactie-adres of sociaal medewerker)

-BESTUURSAANGELEGENHEDEN:Alles wat te maken heeft met het bestuur vande Vereniging, brieven en reacties aan hetbestuur; hiervoor kunt u zich richten tot hetsecretariaat.

-CONTRIBUTIE:Richten aan de penningmeester.

-FINANCIËLE OF MATERIËLE PROBLEMEN:Bij problemen kunt u contact opnemen met desociaal medewerker (F. Bakx) of de vertegen-woordiger bij de Fondsen (H. Davis).

-OVERLIJDENGSGEVALLEN:Melden aan de sociaal medewerker.

-VAANDELDRAGER:Voor alles wat inhoudelijk met het blad te ma-ken heeft kunt u bij de redacteur terecht.

VIERING 50 JAAR VRIJHEID

door W. DiI/, Cherry Val/ey, N. Y., U.S.A

Het was voor ons de eerste maal dat er aanenige dodenherdenking of een reünie in Ne-derland deelnamen, maar wat een feestelijkevieringen en emotionele herdenkingen moch-ten wij als Amerikanen meemaken. Het terug-zien van de deelnemende en dus nog in levenzijnde oudstrijders was een grote vreugde.Helaas is ons aantal al erg uitgedund en hetwas voor sommigen al te veel bij het marche-ren hun armen flink door te zwaaien!

Het was echter hartverwarmend om de hechtevriendschap, die zo spontaan tot uiting kwamgedurende de oorlogstijd, ook nu nog duidelijkte voelen en dit is wat een reünie van oud-oorlogskameraden zoveel waarde geeft. Ommet hen van Hedel tot Fort Crevecoeur enterug te kunnen lopen over de pontonbrug, diespeciaal voor ons, onder onze ogen, over deMaas werd gelegd, gaf een goed gevoel.

Om de demonstraties te kunnen zien op Soes-terberg met mijn oudere vlieger-broer, diespeciaal uit Zwitserland hiervoor overkwam,was in drukwekkend.

Om in Wageningen de toejuichingen te mogeninnemen van meer dan 150.000 leden van eendankbare bevolking, die samengestroomd wasom de veteranen hulde te brenoen en omvoorbij Prins Bernhard te mogen defileren, waszeer aangrijpend.

Om in Den Haag in de gelegenheid·te zijn metMevrouw van Lippe Biesterfeld te spreken,"onze eigen Prinses Irene", waarnaar onzeBrigade genoemd is en ook langs haar te mo-gen defileren, was ongeëvenaard.

Onthaald te worden door het gemeentebestuurvan mijn geboortestad in de Dr. Anton Philips-zaai in Den Haag op een enorm geslaagdbevrijdingsconcert door de Koninklijke MilitaireKapel en in de tweede helft gaven de "Ge-vleugelde Vrienden" (Mr. Pieter van Vollenho-ve, Louis van Dijk en Pim Jacobs) een dende-

e a d. Hier ont-~ e e , waarmee ik

e ei stapte inada te gaaname en ge-as. Wat een

rende uitvoering 0 laa··""moette ik een ware aperin het begin van de 00 gNew Vork om naar Sart •.en waarmee ik in E ge ar Sdurende de hele oorlog sa=erreünie!

Als slot ging ik met ee e sse met eengezellige groep, in ee ed geo ganiseerdetoer naar Engeland. oaar , ',.., Co gleton enWolverhampton name e cee . dodenher-denkingen, kransleggi ge e"" arades enwaar we uit apprecia ie d •. de bevolking ende medeveteranen 0 aa.c e e . Bij aldeze gelegenheden we e e 00 de Bur-gemeesters en andere aar ig eidsbe-kleders toegesproken.

In Congleton deed de qezette rgervader,gehuld in rode cape en et ee 0 de hoeden waardigheidsketene 0, .~s edenkenaan Henry de 8ste!

De figuur, die in Wolver aindruk heeft gemaakt was de s.was klein van gestalte e oesnor, die rond opgedraaid zïbedekte en die een cornmanc:nkende stem ons toesprak s Crier" ,HEAR YE, HEAR YE, LET IT BE KNOWN ..."Toen las hij een oorkonde v ee e kamen-te scroll.

Gedurende de geslaagde e - aagse reishadden we stralend weer, allee ·oe e in devroege morgen uit Wolverhamp e rokken,regende het voor een half . Daar s ond inde regen onze s.m. Colli s e zij Regi-mentsvaandel, stram in de i g om onswaardig vaarwel te zeggen.

Alles wat gedurende deze maand an de bevrijdingsviering hebben moge ee aken waseen onvergetelijke ervaring.

5

GROOTSE HERDENKING LAATSTE WAPENFEIT

GEVECHTEN OM HEDEL 1945 - 1995

Zaterdag 22 april. In de grote zaal van dorps-huis Gelre's End te Hedel verwelkomt burge-meester Kraaijveld de ruim tachtig aanwezigeoudstrijders met hun echtgenotes:

"Een aantal van u, oudstrijders, zal het huidi-ge Hedel niet meer herkennen. Anderen zijnhier vaker geweest: misschien in 1947 bij deeerste herdenking toen nog samen met uwoude commandant, generaal-majoor de Ruytervan Steveninck. Misschien was u hier in 1983bij uw jaarlijkse reünie die toen plaatsvond inHedel en Ammerzoden. Bij die gelegenheidbood generaal Beelaerts van Blokland de ge-meente Hedel een herinneringsbord aan metdaarop de namen van de in Hedel gesneuvel-de Irenemannen. Mogelijk nam u in 1985 deelaan de 40ste herdenking van de gevechten inHedel.

Misschien was u aanwezig in mei vorig jaar, bijde paraatstelling van de Alfa-compagnie vanhet 17de Pantserinfanteriebataljon Garderegi-ment Fuseliers Prinses Irene. De nieuw op-geleide, toen nog dienstplichtige, militairenkregen hier hun invasiekoord uitgereikt uithanden van de mannen wiens traditie zij zou-den moeten voortzetten: de veteranen van deIrene Brigade. Ik denk dat het heel bijzonder isdat oudstrijders en militairen van de huidigegeneratie op zo'n speciale manier met elkaaromgaan en op een dergelijke wijze een traditiedelen.

Het is niet zeker dat u aan één van de ge-oemde evenementen hebt deelgenomenaar het is toch mogelijk dat u nog eens bent

·eruggekeerd in Hedel. Gewoon om eens te''jken of u de plaats van uw schuttersput ofe huis waarin u hebt gebivakkeerd nog eens

:9 9 kon vinden. Op uw eigen wijze hebt u-'sschien toen de gevechten hier herdacht.

Na vijftig jaar willen we dat hier gezamenlijkdoen. U hebt Hedel destijds niet bevrijd, welhebt u hier gevochten voor de vrijheid. De tijdis voorbij gegegaan. Hedel is opgebouwd,Nederland is herrezen. Het leven ging weerverder, behalve voor hen die hier achterbleven.Vooral bij hen die hier sneuvelden willen wevandaag stilstaan."

Het weer zit in ieder geval mee als de oud-strijders met hun dames en de genodigden(waaronder de regimentscommandant van tiengeleden, de huidige brigade-generaal derFuseliers G. van Leeuwe; de nieuwe kazerne-commandant van "Oirschot", de kolonel derFuseliers L. Noordzij (ook een goede "oude"bekende) in een stille stoet op weg gaan naarhet monument voor de gevallenen in de Bommelerwaard.

Daar staan de Fuseliers al opgesteld: vaandelen vaandelwacht, een erepeloton en het tam-boerkorps van de Koninklijke Militaire Kapel,allemaal gekleed in het rode ceremoniële te-nue van het Garderegiment. Klokslag half eenbegint ceremoniemeester Hans Sonnemansmet de dodenherdenking. Na het hijsen envervolgens halfstok laten zakken van de natio-nale driekleur, nemen Ton Herbrink en HarrieHielkema het dodenappèl af. Hierna volgeneen drietal kransleggingen, namens de Vereni-ging van Oud Strijders door voorzitter RuudHemmes, namens het Garderegiment PrinsesIrene door regimentscommandant oversteVermeulen en tenslotte namens de gemeenteHedel door burgemeester Kraaijveld.

In een toespraak gaat burgemeester Kraaijveldnog wat dieper in op de achtergronden van degevechten in en om Hedel:

"Wij herdenken vandaag het feit dat de militai-ren van de Koninklijke Nederlandse Brigade

Prinses Irene vijftig jaar geleden hier in Hedelzijn geland. In de nacht van 22 op 23 april1945 kwamen de eerste troepen aan land bijkilometerpaal 26, en kwamen via de Molendijken Korenstraat Hedel binnen. Het was de be-doeling dat na de inname van Hedel Britsetroepen eveneens zouden oversteken en door-stoten naar Zaltbommel. Op deze wijze zou deBommeierwaard moeten worden bevrijd. Zover zou het niet komen. Na drie dagen vanfelle strijd, waarbij. twaalf Irenemannen sneu-velden, kwam het bericht: terugtrekken ! Vaneen aanval in de richting Zaltbommel werd vanhogerhand afgezien: het gevolg was dat destellingen bij Hedel niet meer nodig waren. Omverliezen te beperken werd daarom beslotende Irene Brigade weer terug te trekken naar dezuidzijde van de Maas. De actie bij Hedel zoude laatste zijn voor de militairen van de Prin-ses Irene Brigade. Tien dagen later kwam hetbericht van de capitulatie van de Duitse troe-pen in Nederland. De oorlog was voorbij.

De stoet, opges e .over de Maas, wac .van de zandzakkeafrit bleek ietsEngelen, Hede/)

oe po tonbrugaar/eggene ie. De

: W. van

De Prinses Irene Brigade agenin-gen als eerste geallieerde ee ~e e Haagbinnen. Overal was toen e: e ~e zien vanintochten van geallieerde e . :s et jui-chende burgers en versie oe s::.c.:e~.Zo iet inHedel, het dorp lag er to aa e~ es: e ver-laten bij. Vanaf septe e" as Hedelmaandenlang qebornbardee- ~e ees, ditvanwege zijn strategische i ~ aa; e Maasals poort tot Noord-Nede e i onersvan het dorp waren al v a~ •...e: ~~aar 1944geëvacueerd geweest, toe a~e""'" twin-tig van hen om door de _-"a.: eli gen.De gevechten van de Ire e B '_BJ e.... e oenal zeer zwaar beschadig e e~ er ate dorphadden het de doodsklap ge e e.... Vrijwelalles was geheel verwoest.

In de jaren die volgden e ees e and enzo ook Hedel. Het dorp we e.zaa; opge-bouwd. Vrijwel alles werd ges • e....opnieuwopgebouwd. De Ned. He •.•....e e, deplaats van bloedige man- e e..._•.....a;- gevech-

7

:en in april 1945, is één van de weinige monu-enten van het oude Hedel dat bewaard kon

olijven. In de eerste tien jaren na de oorlogagen op diverse plaatsen in het dorp de gra-en van de gesneuvelde Irenemannen. Bijeze graven vond in 1947 voor het eerst eenerdenking plaats, in aanwezigheid van de

oud-commandant van de Irene Brigade gene-aal-majoor de Ruyer van Steveninck. Deeropbouw van Hedel duurde tot eind zestig

iaren. De verdere uitbouw van het dorp kwamvanaf 1970 in een stroomversnelling en hetinwonertal van de gemeente groeide uit naar4150 inwoners.

We gedenken op 5 mei 50 jaar vrijheid. Vrij-eid, ook voor de inwoners van Hedel die

echter geen bevrijding of bevrijders hebbengekend. Wel waren er de mannen van dePrinses Irene Brigade die op Hedelse grondvochten voor die vrijheid. Twaalf van hensneuvelden voor die vrijheid, nog geen tweeweken voor het einde van de oorlog."Hedel" isvoor de mannen van de irene Brigade gewor-den wat "Arnhem" voor de Britse para's bete-kent. Velen van hen zijn hier regelmatig terug-gekeerd, bij een herdenking of gewoon indivi-dueel. Ze zochten naar de plaats van hunschuttersput, keken in de boomgaard bij "deWoerd" of liepen langs de Ned. Hervormdkerk. Plaatsen die voorgoed in hun geheugenzouden blijven geëetst.

Vanaf 1945 sieren een aantal vaandelopschrif-ten het vaandel van de Irene Brigade. Huntraditie-opvolgers van de hedendaagse Ko-ninklijke Landmacht, de militairen van het Gar-deregiment Fuseliers Prinses Irene, voeren inhun vaandel, hier vandaag aanwezig, dezelfdeopschriften. Het laatste opschrift luidt: "Hedel1945". Het zal blijven herinneren aan onzegemeente die niet werd bevrijd door de IreneBrigade maar waar wel op een bijzonder dap-pere wijze is gevochten en waar het dramavan de oorlog heel duidelijk naar voren is ge-komen. De gemeente Hedel voelde en voeltzich betrokken bij de militairen van de PrinsesIrene Brigade en wil hen eren, niet als bevrij-ders van de gemeente, maar als mede-bevrij-ders van Nederland, als strijders voor die vrij-heid waarin ook alle Hedelnaren vandaag de

8

dag kunnen leven."

Een bloemlegging door de schoolkinderen vanHedel en het spelen van het Wilhelmus doorde Koninklijke Militaire Kapel sluiten deceremonie af. Hierna vertrekt de stoet richtingMaas: Voorop de Koninklijke Militaire Kapel,vaandel en vaandelwacht, het ere-peloton, hetdetachement oudstrijders onder leiding vanTon Herbrink. Een veertigtal historische voer-tuigen van de Vereniging "Keep Them Rolling"sluit bij deze stoet aan. Een modern YPR-pantservoertuig van 17 Pantserinfanteriebatal-jon Garderegiment Fuseliers Prinses Irene,met de regimentsvlag uit de koepel, sluit destoet af.

De route gaat terug naar het dorpshuis, naarde Maas, naar de plaats waar 50 jaar geledenhet tweede landingspunt gevestigd werd. Hetis de bedoeling dat daar inmiddels een pon-tonbrug is gelegd door de mannen van deBruggenschool van de Genie. Deze ponton-brug moet op dezelfde plaats komen te liggenals waar vanaf juni 1945 een Britse baileybrugheeft gelegen, als tijdelijke vervanging van devernielde verkeersbrug van Hedel. Op dezewijze kunnen de oudstrijders terugkeren naarde plaats vanwaar ze destijds zijn vertrokken,het oude fort Crevecoeur. Helaas, de stoet ligtruim een kwartier voor op schema en de ge-nisten blijken nogal wat vertraging te hebben.Resultaat: een uur wachten.

Het uur wachten blijkt voor velen niet erg. Hetis een mooi gezicht om de mannen van degenie in actie te zien. Bovendien stroomt hetHedelse publiek massaal toe. Zeven militairenmoeten echter verschrikkelijk afzien: de man-nen van de vaandelwacht. Ze blijven roerloosin de eerste rust staan. Niemand kan henoverhalen om zelfs maar een woord te zeggenen een medewerker van de EHBO vreest voorde gezondheid van vaandeldrager en regi-mentsadjudant Toon de Bresser.

Als de stoet tenslotte de brug opmarcheertwordt het wachten beloont. Gezien vanaf deMaasdijk is het een spectaculair gezicht. Alsdan ook nog de veertig historische voertuigen

de oversteek gaan maken, is het beeld com-pleet. De oudstrijders, die inmiddels aan dekant van fort Crevecoeur staan te kijken, rakenonder de indruk. Als de stoet de brug is over-getrokken, gaan ook de vele honderden toe-schouwers massal de brug over. SecretarisHarrie Hielkema vindt vooral dat beeld gewel-dig en onvergetelijk.

Na dit officiële deel van het programma, is hetgoed uitrusten in het dorpshuis onder het ge-not van een kop koffie of een borrel. Voor deliefhebbers is er een uur later nog de mogelijk-heid om op één van de legervoertuigen eenrondrit langs de historische lokaties in Hedel temaken. Alle opengebleven plaatsen wordenmoeiteloos opgevuld door de Hedelse jeugd.In het dorpshuis wordt nog een concert gege

Het detachement door de straten van Hede!(Foto: Mieke van de Ven)

ven door de plaatselijke muziekverenigingD.E.S. Na een informeel samenzijn en eengoed verzorgde koffietafel wordt de dag rondacht uur 's avonds beëindigd.

De organisatie van deze dag was in handenvan de commissie "Hedel 1945 - 1995", be-staande uit: Gerrie Damen, Arnd-Jan van Wijk(namens Hedels Historie) en Hans Sonne-mans. De organisatoren bedanken de vrijwilli-gers van Hedels Historie, de medewerkstersvan dorpshuis "Gel re's End", de Fuseliers van17 Painfbat, de muzikanten van de K.M.K., degenisten van de Bruggenschool, de leden van"Keep Them Rolling, de plaatselijke EHBO,muziekvereniging D.E.S., de kinderen en lei-ding van de basisscholen van Hedel en na-tuurlijk het gemeentebestuur van Hedel.

9

Beelden van op en rond de pontonbruç(Foto's: W. van Engelen, Hedel)

10

ratie moest het "keukenbriefje" nou eenmaaltijdig worden ingediend en voor de opgegevensterkte waren er bonnen.

WAGENINGEN, 5 mei 1995

Herdenking 50 jarige bevrijding met de alles-overheersende vraag: "komt ie wèl of komt ieniet". En hij kwam, hij keek, hij genoot zicht-baar en zag een wereldomvattende troepen-macht aan zich voorbijtrekken.

Het weer zat mee, schitterend weer, volop zon,wel iets te warm om te defileren maar daartrokken de veteranen zich weinig van aan.Gelaten lieten ze de warmte en de geluidenvan een menigte juichende mensen, waaron-der zeer veeljongeren, over zich heen gaan want ze moes-ten en zouden in ieder geval volhouden om DEPrins te zien.

Ook onze groep, die te groot was en daaromin 2 kleinere groepen werd gesplitst, liet zichniet onbetuigd en oogstte veel applaus. Ledenvan de vereniging uitAmerika, Canada, Zuid Afrika, Belige en En-geland hadden zich aangemeld om in iedergeval die 50 jarige herdenking mee te makenen alles te willen zien en meemaken wat mo-gelijk was. "Wie weet of we het ooit nog eenskunnen doen"!!

50 jaar geleden waren we ook in Wageningen.Op doorreis naar Den Haag. Wageningen toen- Wageningen nu. Velen wisten zich nietsmeer te herinneren van de plaats waar zijdestijds de nacht doorbrachten, anderenmeendenherkenningspunten terug te zien en de derdegroep wist het allemaal heel zeker, maar tochwas er veel veranderd.

De Junushof - éém grote mierenhoop - waarmen rond 12.00 uur verwacht werd maar waarom half tien al veel van onze leden aanwezigwaren. Je weet maar nooit wie je na zoveeljaren weer terug ziet en dan moet er tijd zijnvoor een praatje en je moet op tijd je lunch-pakketje genuttigd en de andere bonnen ge-bruikt hebben. Jammer dat sons "neen" ver-kocht moest worden aan hen die zich niet"tijdig" hadden aangemeld. Bij zo'n grote ope-

Onder de bezielende leiding van onze "diri-gent" werd nog vlug even een warming upsong ten gehoren gebracht, waarna we metzoveel passen vooruit en zeker zoveel passenachteruit uiteindelijk terecht kwamen in degoede opstelling voor het defilé.

Wanneer echter de kerkdienst uitloopt, bete-kent dat dat alle programmapunten opschuivenen daarom moest er nogal eens gewacht wor-den. Wachten in de warmte lokt aan tot hetkopen van een ijsje of het zoeken van eenrustplaats of snel een aantal spoedeisendeboodschappen doen. Er werd wat van onsgeduld gevraagd, maar geduld is een schonezaak en zeker wanneer je mag defileren voorDE generaal.

Jammer dat er deelnemers waren die meen-den niet voorbij de Prins te zijn gekomen ofhem wellicht voor een ander hebben aange-zien. Hij had inderdaad een baard en velenwisten dat niet.

Aan alle inzet komt een einde, ook aan eendefilé en toen was er nasi en koel helderbier of iets anders in de tenten of onder debomen. Ga er maar even aan staan om zo'n3000 mensen (defilanten en begeleidster(ers)te voorzien van het nodige en dan kan hetbest wel eens voor komen dat de een geenbanaan heeft en er ergens anders trossen optafel liggen.

Iedereen liet het zich echter goed smaken enkon daarna voldaan huiswaarts keren, volherinneringen en met de vraag "hoe zal hetverder gaan na deze grote manifestatie"? Her-denken is echter een goede zaak, welke - inwellicht een andere vorm - doorgang zal moe-ten vinden "opdat wij nooit vergeten".

Henk van Beers

11

"Bevrijdingsdag 5 mei 1995 zal de vaderlandsegeschiedenis ingaan als de veteranendag bijuitnemendheid, waarbij de BevrijdingsstadWageningen de hoofdtoon voerde.

Met onze Geallieerde veteranen mochten wijons, als Nederlandse oud(verzets)strijders ineen ware triomftocht aan de samenleving pre-senteren. Wij mochten dit doen samen metmannen en vrouwen van de huidige Krijgs-machten van zowel als eigen land als die vanCanada en de Verenigde Staten van Amerika.Een betere profilering van de relatie Samenle-ving en Krijgsmacht en haar Veteranen hadniet plaats kunnen vinden, mede dankzij deondersteuning door de N.O.S.

Boven alles mochten wij in grote dankbaarheidonze oud-Bevelhebber, Zijne KoninklijkeHoogheid Prins Bernhard der Nederlanden, inons midden weten. Prins Bernhard zag zijnwilskracht, om er op de vijfde mei 1995 inWageningen bij te horen, niet alleen beloondmaar hij straalde tijdens het gehele defilé blijd-

schap uit: hij was weer één met zijn mannenvan destijds.

Voor ons als defilanten mag ik stellen dat hetniemand van onberoerd heeft gelaten toen wijweer "oog in oog" aan de Prins en omringddoor vele autoriteiten voorbij trokken. Er waswederzijds sprake van immense genegenheiden onderlinge saamhorigheid. Een fantastischeafsluiting van 50 jaar Herdenking Bevrijding.

De afgelopen manifestatie op 5 mei 1995 be-tekent geenszins het einde van de Wagening-se Herdenking; in tegendeel, wij zullen metelkaar ervoor dienen te zorgen dat de vijfdemei in Wageningen klank en kleur behoudt -maar dan óók voor de generaties na de onze,en dus niet beperkt tot de daadwerkelijke be-vrijders van het Koninkrijk."

Ted Meines, Luitenant-Generaal b.d.Voorzitter Nationaal Comité HerdenkingCapitulaties 1945 Wageningen

Het detachement van de PrinsesIrene Brigade (Foto: H. Raaij-makers)

12

Mevrouw Irene van Lippe Biesterfeld

NAAMGEEFSTER BRIGADE OP 8 MEI AANWEZIG

HERDENKING INTOCHT DEN HAAG

Het was een zeer bijzondere vaandelwacht dieop maandagmorgen 8 mei stond opgesteld bijhet gemeentehuis aan de Groenmarkt: vijftienman in drie verschillende ceremoniële tenuenrondom twee vaandels. De militairen vormdende gezamenlijke vaandelwacht van het Garde-regiment Grenadiers en Jagers en het Garde-regiment Fuseliers Prinses Irene. Een uniekevaandelwacht voor een unieke gebeurtenis.

Vijftig jaar geleden trok de Prinses Irene Bri-gade als eerste geallieerde eenheid Den Haagbinnen. Ter gelegenheid hiervan ontving hetgemeentebestuur van Den Haag zo'n 120oud-Brigadeleden en vertegenwoordigers vanhet Garderegiment Fuseliers Prinses Irene.Echter, niet alleen de bevrijders van toen

waren deze dag welkom. Op e oe an devoorzitter van de Vereniging van 0Strijders Ruud Hemmes, was 00 e Garde-regiment Grenadiers en Jagers igenodigd.Het waren de mannen van he egi e Gre-nadiers en Jagers die in de e' age van1940 de residentie dapper e s cces ol ver-dedigden. Verdedigers en be ïders vierdendus samen de bevrijding van De Haag.

De aanwezigheid van de na geefs e an dePrinses Irene Brigade, me ro lee vanLippe Biesterfeld, maakte deze ag voor devele oudstrijders helemaal bijzo e. Samenmet Ruud Hemmes legde ze ee ans bij deplaquette van de Brigade aan e G oenmarkt,tien jaar eerder door haar meeeer 0 ld.

13

Een uur later nam ze het defilé af, samen metonze ere-voorzitter, de beide regimentscom-mandanten en de inspecteur der Veteranen.

Het was een indrukwekkend defilé dat doorDen Haag marcheerde. Het tamboerkorps vande Koninklijke Militaire Kapel in het cere-moniële tenue van de Grenadiers, de beidevaandels en vaandelwacht van het Garderegi-menten Grenadiers en Jagers en het Gardere-giment Fuseliers en een ere-peloton in cere-monieel tenue van de Fuseliers gingen voorafaan maar liefst drie detachementen oudstrij-ders van de Irene Brigade. Daarna volgdeneen Canadees muziekkorps en twee peletonsvan de Grenadiers en Jagers in gevechtste-nue. Voorzitter Ruud Hemmes kreeg van eeninwoonster van Den Haag spontaan een boe-ket bloemen in de armen gedrukt. Op zijnbeurt wist hij de bloemen, tijdens het voorbijmarcheren, aan te bieden aan mevrouw Irenevan Lippe!

Na afloop van het defilé ging het hele gezel-schap naar de Koninklijke Schouwburg, waade gemeente Den Haag een ontvangst aan-bood. De burgemeester van Den Haag, dr, mrAJ.E. Havermans, heette daar de oudstrildenen hun speciale gasten van harte welkom. Hionderstreepte in zijn welkomstwoord nog eensde speciale band van de gemeente met demannen van de Irene Brigade maar ook me:hun collega's van het regiment Grenadiers erJagers en hun hedendaagse traditie-opvol-gers.

Na de burgemeester kreeg mevrouw Irene varLippe Biesterfeld het woord:

Mijn naam betekent "vrede" en daar vocht L

voor. Vrede en vrijheid. Als jonge jongens,hoogstwaarschijnlijk vol ideeën en dromen oveuw toekomst, moest u vrijwillig of verptich;vechten tegen een vijand die onze gemeen-schappelijke toekomst dreigde in banen van

Beelden van het detileerpunt. Mevrouv.Irene van Lippe staat in het midden, irgesprek met ere-voorzitter Beeteensvan Blokland.

14

totale onvrijheid te dwingen.

Oorlog. Dat betekent vechten, mogelijk tot dedood toe. Ik zat met mijn moeder en zusjes inhet verre en rustige Canada terwijl hier velenhet leven lieten. U heeft het overleeft maar welmet diepe wonden van binnen over zoveelgruwelijks, het verlies van vele vrienden, depijn en de ervaring van zoveel dood. Dat draagje je hele verdere leven mee. Niemand keurtoorlog goed maar u vond dat u geen keuzehad.

U en ik hebben natuurlijk altijd dezelfde keu-zes. Dat laat onverlet mijn respect en eerbiedvoor de kracht die u opbracht het bittere werkte doen om ons, de volgende generaties, devrijheid te geven waar wij nu volop van genie-ten. Daar kunnen we niet dankbaar genoegvoor zijn en het is goed dat deze dagen weerte realiseren.

Uitbundig vieren we, over het hele land, debevrijding. Vrijdagavond, aan de Amstel, heb ikwankel op de reling van de Magere Brug, ba-lancerend tussen de duizenden en duizendenmensen genoten van een daverend concert opde gracht van Amsterdam. De liedjes van toen,de vrijheid van nu.

Wat we, denk ik, ook niet mogen vergeten isdat vrijheid nog geen vrede is. In vrede levenkan alleen als we met ons zelf in vrede zijn.Daarvoor is het nodig dat je jezelf kan aankij-ken in die spiegel en kan zeggen: daar staateen mens dat vanuit zijn hart gedaan heeft wathij vond dat hij moest doen opdat de wereld erbeter uit zou zien.

U moest toen, als jongen, een deel van uwvrijheid opgeven, een deel van uw dromenvooral opgeven. Het is nooit te laat om, on-danks pijn en verdriet, met alles wat u in deoorlog en daarna geleerd heeft nieuwe dromenwaar te maken. Dromen over een betere we-reld maakt de wereld beter. Geloven dat hetuitmaakt wat jij doet, op ieder moment van jeleven, tot en met je laatste levensdag, maaktde wereld beter. Je interesseren voor je me-demens en het leven om je heen. Liefhebben,iedere vorm van leven liefhebben, maakt de

wereld een betere plaats om in te leven.

Uw taak is dus nog niet ten einde. Want het isaan ieder van u, net als aan ons die u volgen,om iedere dag de zon te begroeten met eendankbaar hart voor al het ooie dat in u is,binnen de vrijheid die u mee eeft bevochten."

Namens de Vereniging van Oud Strijders vande Irene Brigade bedankte voorzitter RuudHemmes de burgemees er oor de gastvrijeontvangst. Hij zei verder:

"Terecht is er in de afgelope dagen huldegebracht aan alle geallieerden die voor devrijheid van ons land, zo ver van huis, offershebben gebracht.

Onze motivatie was duidelijk. Velen van onshadden de bezetting meegemaakt. Velen vanons hadden hun gezin ac tergelaten. Velenwilden het oude vaderland, an hun nieuwevaderland uit, bevrijden.

Onze motivatie was duidelijk. Die makkers dievan verre landen naar zo'n vreemd Europawerden gestuurd om daar met brengen vanzoveel offers ons te bevrijde : zij verdienen demeeste hulde en zij verdienen dat wij nimmervergeten hoe zij zich hebbe ingezet vooronze vrijheid.

Wij hebben aan de bevrijding van ons land eenbescheiden bijdrage geleverd. Wij waren eenklein onderdeel. We hebben in geaJlieerd ver-band wat er gedaan moest worde en we zijner trots op dat onze opdracht steeds goed isvervuld. We mogen nimmer vergeten dat hetde geallieerden zijn die ons hebbe bevrijd.

Wij zijn natuurlijk zeer dankbaar da zij, wiernaam aan onze Brigade is gege en, ier van-daag aanwezig is. Wij zijn daar d bbel dank-baar voor. Dankbaar dat ze erbij is. Dankbaardat we haar de hulde kunnen be ige die weaan haar verschuldigd zijn.

Wij zeggen steeds: wij hebbe 0 singezetvoor de vrijheid zodat iederee i Nederlandweer kon zeggen wat hij wil. doe at hij wil.kon laten wat hij wil en vooral 0 zijn wat hij

15

wil. U, mevrouw van Lippe Biesterfeld, hebtdaar op een fantastische wijze invulling aangegeven. Juist U. U hebt veel opgegeven omte zijn wie U bent, om te doen wat U wil, tezeggen wat U wil en vooral te laten wat U wil.

Natuurlijk zijn er ons die gezegd hebben:"Moet dat nu? Heeft zeker heel slechte raad-gevers gehad!" Dat is over. Dat is overrompelddoor het respect dat we hebben voor de wijzewaarop U zich op dit moment inzet voor onzemulti-culturele samenleving en anderen geluk-kig, vredig en in vrijheid wil laten leven. Datrespect en de mogelijkheid om dat respectvandaag te uiten daar zijn we bijzonder dank-baar voor.

Vrede, die wij willen handhaven, omdat allenervan overtuigd zijn, dat wij hebben meege-maakt, nimmer, nimmer, nimmer meer maggebeuren. Dat het moeilijk is om die vrede tehandhaven, dat is duidelijk, ook in Europa. Datwij de lessen uit het verleden niet mogen ver-geten, daar moeten we dagelijks aan blijvendenken. In ons midden zijn er krachten dieproberen om die vrede en het in het goede

harmonie samenleven, van alle mensen, dieallemaal gelijk behandeld dienen te worden,om die samenleving te ondermijnen.Elke vorm van terreur moet zo vroeg mogelijkworden bestreden. Die les moeten wij uit hetverleden leren. Wij moeten sámenleven.

"Tolerantie die wil dat alles kan, dat alles ge-oorloofd is en dat geen grenzen meer wordengesteld, leidt uiteindelijk tot intolerantie, tot on-recht aan anderen en tot tirannie." Wij moetenzorgen dat het tot elke prijs wordt vermeden.Wij moeten dagelijks aan onze vrijheid blijvenwerken."

a de ontvangst was er nog gelegenheid een.entoonstelling te gaan bezoeken in het Haags

istorisch Museum dat die maandag hiervoors eciaal was opengesteld. Hiermee was het

ciële programma voor de dag afgelopen.,Iel hadden veeloudstrijders gebruik gemaakt

de uitnodiging om 's avonds aanwezig tein dr. Anton Philipszaal aan het Spui voor

ee concert van de Koninklijke Militaire Kapel

Trots defileren de Brigademannen door deresidentie, voorzitter Hemmes voorop. (Foto:H. Raaijmakers)

en de Gevleugelde Vrienden (Mr. Pieter vanVollenhove, Louis van Dijk en Pim Jacobs). Vijfuur moest daarom op eigen gelegenheid wor-den doorgebracht. Voor velen was dat echtergeen probleem aangezien het weer prachtigwas en Den Haag heel veel te bieden heeft.

Het concert die avond was zeker de moeitewaard. Voor de pauze bracht de KoninklijkeMilitaire Kapel onder leiding van majoor P.J,Kuipers wat serieuzer werk. Het themanummervan "A bridge too tar" (J. Addisson) en de film-muziek van "Soldaat van Oranje" (R. van Ot-terloo) waren bekende voorbeelden hiervan .Zonder meer indrukwekkend was "Lonely Be-ach" (D-Day Memorial) van J. Barnes, waarinop muzikale wijze het verhaal wordt verteldvan de landingen, het sneuvelen van de mili-tairen, waarna alleen nog het geluid van dezee overblijft.

(Vervolg op pagina 25)

b.c, neemt met

(Vervolg van pagina 16)

Na de pauze was het beurt aan de Gevleugel-de Vrienden, bijgestaan door de K.M.K. die nuin het tenue van de Irene Brigade was gesto-ken. Dit deel van het programma was veelluchtiger, niet in het minst door de zeergeanimeerde presentatie van mr. Pieter vanVollenhove. Hij vroeg de aanwezige oudstrij-ders van de Irene Brigade op te staan en eenapplaus in ontvangst te nemen. Hilariteit ont-stond toen het publiek dit verkeerd begreep eniederéén op ging staan ... Bekende muziek uitde oorlogsjaren passeerde de revue: "Praisethe Lord en pass the ammunition", "Don't fenceme in", "It's a long way to Tipperary", "In the

mood". Maar ook: "Wie heeft er suiker in deerwtensoep gedaan", "Rats, kuch en bonen"en "Trees heeft een Canadees". Natuurlijkwerd de avond afgesloten met "We'll meetagain".

Een geweldig muzikaal programma en eenprachtige afsluiting van een bijzondere dag.Meer dan tevreden gingen de aanwezige Bri-gade-leden naar huis. Ook het gezelschap oprij 9 van het balkon vertrok, daar zat"incognito" een groot deel van de schoonfami-lie van mr. Pieter van Vollenhove.

Beelden van de vaandelwachtvan het Garderegiment Grena-diers en Jagers en het Gardere-giment Fuseliers Prinses Irene,tijdens de herdenking op deGroenmarkt (Foto: H.Raaijmakers)

25

STICHTING VETERANEN PLATFORMUw vertegenwoordiger:

J.L.M. van den Bergh, Breda

1995 EEN JAAR OM NIET TE VERGETEN

Voor veteranen is 1995 een gedenkwaardigjaar. Men herdenkt dat 50 jaar geleden defini-tief een einde kwam aan de bezetting van onsland, aan de internering en krijg.sgevangen-schap. De oorlog was voorbij, maar nog weguit de herinnering. Voor velen wachtte eennieuwe taak in Indië, een taak die opnieuwveel zou vergen van de inzet van Nederlandsemilitairen. Te veel, zeggen velen nu. Nog maarnet bevrijd, werd men alweer betrokken in een"avontuur" waarvan de afloop heel onzekerwas.

De tijd van toen ligt inmiddels ver achter ons,maar is voor velen van u nog een haast alle-daagse realiteit. Dat wat je toen hebt meege-maakt, laat je niet zomaar los. Het kan zo diephebben ingegrepen in je leven, dat het er nietmeer uit weg te denken is, ook al zou je datwillen.

De tijd heelt veel van de pijn, maar of de wondhelemaal geneest? Sterker nog, bij veel vete-ranen komen juist de laatste jaren de herinne-ringen aan toen boven. Eerder had men daargeen tijd voor. Er moest gewerkt worden, hetland moest worden opgebouwd, gezinnengesticht. En nu men uit het arbeidsproces is,ouder wordt en gaat terugkijken naar wat hetleven heeft bebracht, komt ook dit tijd weer inhet vizier.

Daar blijkt soms dat je dat verleden niet echtverwerkt hebt. Dat er beelden terugkomen,dingen die je vergeten was, of misschien ver-drongen had. Veel veteranen willen eigenlijkniet meer aan die tijd denken, eraan herinnerdworden. Maar dat heb je niet in de hand.

26

Zo kan door allerlei publikaties in de media erweer het nodige overhoop gehaald worden.Met name is dat het geval over de periode datNederlandse militairen in Nederlands Indiëvertoefden. In het afgelopen jaar liepen af entoe de emoties hoog op rond de zaak vanPoncke Princen. Een duidelijk teken nooit echthet verleden achter zich kunnen laten. Zekerniet als in dat verleden diepe wonden zijn ge-slagen in je persoonlijke leven.

1995 is een jaar waarin we gedenken, stilstaanbij het verleden en vooruit kijken. Of het leven,ondanks het lijden dat het met zich bracht,toch nog goede momenten in petto mag heb-ben.

Sinds twee jaar is er een netwerk van oud-krijgsmachtpredikanten en -aalmoezeniers datbeschikbaar is voor al die veteranen die graageens hun verhaal kwijt willen. Men wil eenluisterend oor bieden voor wie wil spreken overervaringen en herinneringen, zeker als diezwaar op iemands leven drukken.

In het hele land zijn geestelijk verzorgers be-reid gevonden om voor u beschikbaar te zijnvoor een telefonisch gesprek of een gesprekbij u of hem thuis. Dat geldt uiteraard ook voorpartners van veteranen. Het netwerk is te be-reiken via de volgende adressen:

Centraal Militair HospitaalBureau Geestelijke VerzorgingPostbus 90.0003509 AA UTRECHT030 - 502340

Stichting Dienstverlening VeteranenMaliebaan 833581 CG UTRECHT030 - 333311 (veteranen-informatielijn)030 - 319055 (algemeen telefoonnummer)

IIHAPPY TO SEE YOU AGAIN!IIREIS NAAR CONGLETON EN WOLVERHAMPTON

door A. Herbrink, Waalre

Op 12 mei 1995 vertrokken twee bussen uit degenm. de Ruyter van Steveninckkazere teOirschot met 82 personen aan boord, zijndeoudstrijders van de Irenebrigade met hun da-mes (gedeeltelijk) de commandant van hetGarderegiment Fuseliers Prinses Irene en debemanning van de Vaandelwacht (zondervaandeldrager en regimentsadjudant Toon deBresser, hij werd vervangen door Hein vanAsveld, compagniesadjudant van de Alfa-compagnie). Bestemming: in eerste instantieGalais en vervolgens Dover en Stoke on Trent.

De bussen vertrokken een half uur later danwas voorzien, maar arriveerden op een zoda-nig tijdstip in Calais, dat direct aan boord konworden gereden. Vijf minuten daarna vertrokde Ferry over de ietwat woelige baren naarDover. Op de boot werd de tijd teruggezet enbij aankomst in Dover was het dus preciesvijftien minuten later.

Om 13.00 uur kwamen de bussen aan bij hetForte Posthouse Hotel te Whitfield. Daar wasvoorzien in het nuttigen van een warme lunch.Het sein tot vertrek van daar kon worden ge-geven om 14.30 uur. Via de A2/M2 belanddenwij bij de Dartford Tunnel. Vlakbij die tunnelbevindt zich de Londense wijk Leightenstone.Alle oudstrijders zullen nog wel weten dat ditgebied onze laatste verblijfplaats was in Enge-land, en dat wij vandaar zijn verscheept naarArromanches en Courseulles sur Mere in1944.

De route naar Stoke on Trent liep verder overde M25 Noord naar de M1 bij de stad Birk-hampstead. In die omgeving, in de bossennabij Tring, heeft de eerste gevechtsgroepgebivakkeerd gedurende de zomermaandenvan 1943. Ingevolge de wegenverkeerswettenmoesten wij de chauffeurs hier en daar enigerusttijd geven. Als eerste stop was gekozenhet wegrestaurant Toddington nabij Luton.

Na een kopje koffie/frisdrankje vervolgden wijonze weg. Tot dan toe verliep alles vlot, maarin de omgeving van Goventry en Birminghamwas het zo enorm druk dat nauwelijks eensnelheid van 30 km. kon worden gehaald. Detijd van aankomst in het Moathouse Hotel inStoke on Trent was gepland op 19.30 uur,maar het werd 20.15 uur.

Nadat de kamers waren toegewezen en debagage aldaar was gedeponeerd, kon eeniedernog snel een aperitiefje nemen alvorens wijaanzaten aan een diner, dat smakelijk was ende meesten hadden bovendien best trek ge-kregen. Na de maaltijd zijn er nog vele wareen/of sterke verhalen verteld aan de bar onderhet genot van whisky of iet anders. De gangnaar de slaapkamers lag, ondanks de lange envermoeiende reis, tussen 23.00 uur en 02.00uur!

ZATERDAG 13 MEI 1995

Na een Engels ontbijt vertrokken de bussenom 9.15 uur naar Gongleton. Als parkeerplaatswas ons aangewezen: West Street. De burge-meester van Gongleton stond ons aldaar op tewachten.

Om 10.00 uur vertrok de stoet, voorafgegaandoor de Congleton Boys Band, vanaf de par-keerplaats voor een mars door de stad. Nietalleen de oudstrijders maar ook de dameslieten zien dat zij niet onder deden voor demarcherende mannen. De burgemeester vanGongleton sloot de rij, samen met zijn "Depu-ty-Mayor", Mrs. Williamson en de gemeente-secretaris, mr. Roger Perry. De band speeldeons bekende liedjes, zoals: "It's a long way toTipperary","Kiss me goodnight, sergeant-ma-jor","RolI out the barrel" en nog vele anderen.

De organisatoren van de reis hadden in Ne-derland beslag weten te leggen op setjes vankleine klompjes, versierd met de Nederlandse

27

vlag en een windmolen, die met een rood-wit-blauw strikje op de borst gespeld konden wor-den. De dames Herbrink en Bakx liepen naastde colonne mee om de mensen langs de wegdat presentje te geven. Er kon gezegd wordendat bijna iedereen rondliep met klompjes op deborst. CONGLETON WENT COMPLETEL YDUTCH AGAIN. Geweldig om te zien. Onzeslogan "Happy to see you again" werd van deandere kant volledig beantwoord.

Na de mars kwam de colonne aan bij de Ce-notaph, vlakbij het stadhuis. Aldaar werd hetdodenappèl gehouden en kransen gelegd doortwee vertegenwoordigers van de oudstrijders,door de commandant van het GarderegimentFuseliers, de overste L. Vermeulen en door deburgemeester van Congleton. Een indrukwek-kende plechtigheid.

Voorafgegaan door de Band marcheerden wijterug naar de bussen, die ons vervoerden naarde ontspanningszaal van St. Mary's Church.Aldaar was een geweldige lunch aangerichtvoor ons door de zorg van de parochie in sa-menwerking met de Nederlandse Vereniging inCongleton. Vermeld mag worden dat mevrouwvan Weerdenburg daarin een stevig aandeelhad. Heel hartelijk dank, mevrouw vanWeerdenburg. Na de lunch was er nog wat tijdom een wandeling te maken of aan de bar het

28

Het detachement in Congleton (Foto:Frans Bakx)

een en ander te nuttigen.

Ongeveer 15.30 uur vertrokken wij naar onshotel in Stoke on Trent. Om 19.00 uur arri-veerden daar onze gasten vanuit Congleton:de Deputy-Mayor Mrs. Williamson en haarechtgenoot, alsmede de gemeentesecretaris,mr. Roger Perry. De burgemeester was helaasverhinderd vanwege andere niet te verplaatsenverplichtingen. Behalve de gasten waren ooknog 22 leden van onze Vereniging, woonachtigin Congleton en omgeving, aanwezig bij hetdiner.

Tijdens de maaltijd werd een toespraak ge-houden door Ton Herbrink. Hij reikte herinne-ringsmedailles en bloemen uit aan de gasten.De maaltijd was zeer goed verzorgd, met eengoede bediening. De avond was verder lang.maar enorm gezellig. Er was tijd tekort voor degespreksstof, die door velen werd aangedra-gen.

ZONDAG 14 MEI 1995

Evenals op zaterdag vertrokken de bussen om9.15 uur naar Congleton. Eenieder die eenkerkdienst wenste bij te wonen, werd daartoein de gelegenheid gesteld. Men kon zelf zijndenominatie uitzoeken. De anderen warenwelkom in het gemeentehuis, alwaar men de

"treasures" van de Town Hall kon bezichtigen.Er werd uitgebreid uitleg bij gegeven.

Om 12.00 uur begon de officiële receptie vande burgemeester. Deze heette allen van hartewelkom en ging in op de geschiedenis van1940 en 1941. Als blijk van verbondenheid vande Nederlanders met Congleton bood hij eenspeciaal voor de gelegenheid vervaardigd bordaan.

Ton Herbrink beantwoordde de toespraak enbood de Prinses Irenebrigade vlag aan aan deTown en een herinneringsmedaille aan deburgemeester. Om hem ook te sieren met hetbij uitstek Nederlandse kenmerk, bood hij eenpaar klompen, maat 42, versierd met de Ne-derlandse vlag en de bekende windmolen, aanmet de mededeling dat het niet noodzakelijkzou zijn deze klompen te dragen bij feestelijkegelegenheden, maar dat hij het Nederlandsevoorbeeld zou kunnen en moeten volgen doorer bloemen in te zetten en dan op te hangenbij de voordeur of elders.

Na dit alles werd een lunch aangeboden,steengoed en zo uitgebreid dat de hele briga-de van 1940/41 genoeg had gehad om ervante eten. Een geweldige ontvangst, met eenbevestiging van de vriendschap en de toewij-ding van de bevolking van Congleton. Metdeze lunch werd het bezoek aan Congletonafgesloten.

Wij hadden Congleton weer gezien, wij haddende bevolking gezien en hen onze dankbaar-heid getoond en wij hadden wederom ervarendat de gastvrijheid van de autoriteiten en vande mensen in Congleton nog steeds enormgroot is. Wij vertrokken met een dankbaar harten warme gevoelens voor de gemeenschapdie Congleton heet.

Na een busreis van ongeveer een uur, kwa-men wij aan bij het Novotel in Wolverhamptonte 17.00 uur. Voor zover daar behoefte aanwas, kon eenieder een paar uurtjes rust ne-men om vervolgens om 19.00 uur aan te zittenaan een diner. Deze keer waren er geen gas-ten, dus een volledig Nederlands onderonsje.Gedurende de maaltijd werd aan de aanwezi-

ge dames een doosje met bonbons uitgereikt,omdat het in Nederland moederdag was en zijde aanwezigheid van eventuele kinderen én/ofkleinkinderen moesten missen. Daarnaastwerd aan elk echtpaar en aan de alleengaan-den een herinneringsmedaille aangeboden.

Na het diner werd uitvoerig gebruik gemaaktvan "an early night", alhoewel er ook waren,die met of zonder familie, de bar bezet hieldentot in de kleine uurtjes.

MAANDAG 15 MEI 1995

Een drukke, zo niet de drukste dag van dereis. 's Morgens om 10.00 uur waren allenpresent op de begraafplaats aan de JeffcockRoad in Wolverhampton. Hier liggen 23 Ne-derlandse collega's van de Irenebrigade be-graven. Zij kwamen om gedurende de veleoefeningen, danwel vanwege een verkeerson-geval of ziekte.

De heer John Mellor, voorzitter van de BritishLegion in Wolverhampton en gemeenteraadslidin die stad, had gezorgd voor een bescheidenBritse deelname aan de plechtigheid. Er washelaas geen muziekkorps ter beschikking.Ondanks dat was een zeer stijlvolle en sobereplechtigheid. Alle namen van de aldaar begra-ven Nederlanders, alsmede die van al de ge-sneuvelde collega's werden afgeroepen. Erwas een kranslegging door vertegenwoordigersvan de oudstrijders, door de commandant vanhet Garderegiment Fuseliers Prinses Irene endoor de voorzitter van de British Legion BranchWolverhampton. Een aalmoezenier zorgdevoor het religieuze facet van de herdenking.Gezamenlijk zongen wij het Nederlandse enhet Engelse volkslied.

Na deze eenvoudige maar wel zeer zinvolleherdenking, maakten wij een bustocht door hetWrottesley Park. Alleen het Brigadebureau wasnog te zien. Voor de rest was het grasland enveel bomen.

De heer Mellor bracht ons naar Pattingham,een klein plaatsje, ergens achter WrottesleyPark. In een plaatselijke Pub (uitgebouwd totrestaurant) maakten wij gebruik van hetgeen er

29

Enkele beelden uit Congleton (Foto's: F.Bakx en Frans Naaktgeboren)

te krijgen is aan de bar en daarna genoten wijvan een heerlijke maar wel copieuze lunch.Langs een andere weg kwamen wij terug inWolverhampton. De bussen werden ergens

centraal geparkeerd en er was een uurtje gelegenheid om te winkelen.

Rond 16.00 uur verzamelden wij bij het Stad

30

huis. Toen ons detachement en dat van deEngelse aanwezigen was opgesteld bij het"War Memorial" , werd de burgemeester afge-haald in het Stadhuis door de heren Herbrinken Vermeulen, alsmede een Brits officier. Deburgemeester inspecteerde de troepen. Andersdan wij gewend zijn bij inspecties. Hij maakteeen gezellig praatje met vrijwel iedereen, in-clusief de in de houding staande vaandel-wacht.

Na de inspectie volgde een korte mars - zon-der muziek - en deze mars eindigde met eendefilé voor de burgemeester. Na het defiléwerden alle deelnemers, inclusief de dames,rond het War Memorial gebracht en volgdeeen korte herdenking, geleid door een aal-moezenier. Na het zingen van het volksliedkonden de troepen inrukken en begaf men zichnaar het Stadhuis, alwaar de burgemeesterons ontving. Er werden, zoals op andereplaatsen ook gebeurde, toespraken gehoudenen ook hier herdenkingsmedailles uitgereikt.Aan de Town werd ook hier de Prinses Irene-brigade vlag aangeboden en de burgemeesterkreeg, evenals zijn collega op 14 mei in Cong-leton, een paar klompen, maat 42. Het wasalles bij elkaar een gezellige bijeenkomst.

Om half zeven was het tijd te vertrekken naarhet Polish Catholic Centre in Stafford Roadvoor ons diner. Bij de voorbereiding van dereis, kwamen wij min of meer per ongeluk inaanraking met de Poolse gemeenschap inWolverhampton. Wij werden daar zo gul ont-haald en wij hadden zoveel gemeen, gezienvanuit onze opleidingen, oefeningen en ge-vechten in Europa, dat wij besloten daar onslaatste diner te houden.

Het behoeft weinig betoog dat zij hun uiterstebest hebben gedaan om een fijne maaltijd tebereiden en op te dienen. Daarom werd gedu-rende het diner niet alleen aandacht besteedaan de autoriteit van de gemeenteWolverhampton (John MelIor) maar ook aan dePoolse gemeenschap. Ook zij deelden mee inde herinneringsmedailles en de bloemen.

Het was bijzonder jammer dat de algemeenleider een einde maakte aan het dansen ondervrolijke muziek, maar anderzijds begreep een-ieder dat het de volgende dag vroeg uit deveren geblazen zou zijn en dat de reis lang envermoeiend zou blijken.

DINSDAG 16 MEI 1995

Om 6 uur aan het ontbijt en om zeven uurrijden. Het verliep als een fluitje van een cent.De afmars was geheel compleet, uitgeleidegedaan door mr. Collins, met bolhoed en Brit-se vlag. Je moet maar op het idee komen. Lofaan deze veteraan.

De reis verliep geheel volgens schema. Erdeden zich geen vervelende zaken voor en naeen wederom gezellige lunch in Whitfield, eenrustige overtocht naar Calais en een vlotte reisdoor Frankrijk en het Vlaamse land, gingen depoorten van de kazerne in Oirschot voor onsopen om precies 19.30 uur. En toen: allemaalzo vlug mogelijk naar huis of naar het hotel inEindhoven.

SLOTOPMERKING

Wij denken dat iedereen de reis heeft beleefd,niet zo maar over zich heen heeft laten komen.Het was echt "Happy to see you again" enook: Je moet elkaar helpen waar dat nodig is.Als iemand ons dat heeft laten zien en voor-gedaan, dan is dat wel onze overste Vermeu-len. Het was grandioos, zoals hij zich ontferm-de over onze vriend Cor van Duin. Wij zullendat nooit vergeten, gewoon geweldig.

Tot ons diep leedwezen moeten wij echtervermelden dat Cor van Duin, die intens geno-ten heeft van deze reis, op 18 mei is overledenen in aanwezigheid van enkelen van ons, in-clusief de overste Vermeulen en zijn plaats-vervanger majoor de Jong, op maandag 22mei 1995 in Rijswijk is gecremeerd. Wij wistendat zijn gezondheid niet zo goed was, maar wijschrokken toch toen dat bericht ons bereikte.Dat hij ruste in vrede.

31

DE MOEDER VAN ONZE BRIGADE

HANNY RITMEESTER-MEIJLER KONINKLIJK ONDERSCHEIDEN

Het kwam toch nog als een verrassing!Al begon het in feite al reeds eind 1990. Tij-dens een der vergaderingen van de commissiedie de voorbereidingen moest treffen voor defeestelijkheden ter gelegenheid van het feit datde Koninklijke Nederlandse Brigade "PrinsesIrene" 50 jaar geleden als zodanig werd opge-richt, kwam ter sprake dat het geweldig zouzijn dat ons aller Hanny Meijler bij die gele-genheid koninklijk zou worden onderscheiden.Als dan de versierselen van een onderschei-ding op 27 augustus 1991 te Schalkhaar doorZ.K.H. Prins Bernhard zou worden uitgereiktzou dit helemaal "het einde" zijn.

Tony Herbrink werd in de arm genomen voorhet mede opstellen van de motivering van hetvoorstel. Het werd een fantastische voordracht,een terdege beschrijving van haar medelevenen inzet voor de medemens. We waren er danook van overtuigd dat de ambtenaren van degemeente, provincie en departement er even-eens van onder de indruk zouden zijn. In hetprogramma van de festiviteiten hielden we danook rekening dat de koninklijke beloning er zoukomen. We kennen het resultaat: voor de or-ganisatoren werd het een teleurstelling. Wantzo gaat het nu eenmaal met dit soort voor-drachten: als die niet worden gehonoreerdkrijgt niemand te horen wat de reden is.

Begin dit jaar kwam ondergetekende bij toevaleen afschrift van de voordracht in handen. Ditwerd nog wat straffer ombouwd en bij het in-dienen ervan werden nieuwe wegen bewan-deld. En zowaar, enkele dagen voor dezekoninginnedag kwam het Eindhoven het heer-lijke bericht dat het Hare Majesteit had be-haagd Hanny een koninklijke onderscheiding teverlenen.

Helaa lag Hanny in het ziekenhuis maar datbleek voor wat betreft de uitreiking ervan geenprobleem te zijn. De burgemeester van Eind-hoven had reeds bepaald dat hij persoonlijk

32

naar het St. Anna Ziekenhuis in Geldrop wildekomen om Hanny de versierselen van de on-derscheiding op te spelden. De "0" was 29april, uur "U" 16.00 uur.

Op de 2de verdieping van het hospitaal waseen dagverblijf ingericht, dat in minder dangeen tijd een bloemenwinkel gelijk werd. Daarzat Hanny te midden van haar familieleden.Natuurlijk waren ook Tony Herbrink, zijn vrouwJoan en Joke Raaijmakers - die zoveel voorde familie Ritmeester hebben betekend - aan-wezig. Op de minuut arriveerde de burge-meester, die de verdiensten van Hanny rele-veerde en daarbij Hanny zelf uitgebreid aanhet woord liet, daarbij controlerende of devoordracht niet ietwat te rooskleurig was opge-steld.

We weten het allemaal, maar het deed onsgoed om uit Hanny's eigen mond te vernemenhoe zij zich al vroeg verdienstelijk maakte alsschrijfster van kinderboeken en liedjes voorkinderen. Te horen van haar journalistiekewerk voor bladen, radio en t.v.-programmas.Te vernemen hoe zij zich het lot van verzets-trijders aantrok en zich inzette om de geestelij-ke en materiële noden van hen te helpen leni-gen.

Haar bijzonder aandacht voor ons oud-strij-ders is uiteraard bekend; zij was het immersdie onze "Prinses Irene" Brigade uit de verge-telheid wist te halen en dat niet alleen doorhaar boek "Ik zou wéér zo gek zijn". Het wasgrotendeels haar bewogenheid en inzet die hetmogelijk maakte dat de naam van onze Briga-de werd vereeuwigd doordat in verscheidenegemeenten straten en kunstwerken naar haarwerden vernoemd.

Het was dan ook luisterrijk haar te midden vanfamilie, vrienden en kennissen geridderd tezien met de Eremedaille in zilver verbondenaan de Orde van Oranje Nassau. Dat deze

beloning van Hare Majesteit Koningin Beatrixer toe mag bijdragen dat Hanny - de moedervan onze Brigade - hersteld uit het ziekenhuismag worden ontslagen. Dat is ons aller wensop deze mooie Oranjedag.

Vught, 30 april 1995Theo van Besouw

Naschrift: Het blijkt inderdaad te hebben ge-holpen want bereids het ik vernomen dat Han-ny op zaterdag 6 mei uit het ziekenhuis werdontslagen. Proficiat Hanny, en nu nog het vol-ledig herstel!

VAN DE PENNINGMEESTER

De penningmeester trekt weer aan de bel,want er moet nogal wat contributie binnenkomen. Daarom herhaal ik mijn oproep om uwcontributie aan het begin van het jaar tebetalen. Dat is n.1. de moeilijkste tijd voor depenningmeester. Er moet dan nog subsidieworden aangevraagd, er moeten rekeningenworden betaald, er moet zoveel gebeuren datde bodem van de kas wel eens zichtbaarwordt.

BETAAL DAAROM UW CONTRIBUTIE AANHET BEGIN VAN HET JAAR (dat staat ook inde statuten - bij vooruitbetaling voldoen).

Hoe weet ik dat ik achter ben met betalen?

1. Als u het kerstnummer (december 1994)nog heeft, dan ziet u daar de acceptgiroin zitten, dus u hebt kennelijk nogniet betaald.

2. Op de adreslabel van de Vaandeldragerstaan letters en cijfers.

Voor de controle op achterstand is alleen het 6cijferig getal maar belangrijk. Die 6 cijfersgeven aan: het jaartal (eerste 2 cijfers), demaand (de volgende 2 cijfers), de dag (laatste2 cijfers). Voorbeeld: 941231 betekent-betaald t/m 31 dec 1994. Staat er 931231 (endat zijn er nog maar 2 die dat zullen vinden)

dan bent u niet één, maar twee jaar achter metbetalen. U kunt ook voor zijn met betalen maardan staat er bv 961231.

Vorig jaar eindigden we met slechts 1,7% derleden die hun contributie over 1994 nog niethadden voldaan. Nu half in het jaar 1995 zijner nog 131 leden in het buitenland en eigenland, die hun contributie nog moeten afdragen= 19.3% van het ledental.

Leden in het buitenland worden verzocht hunbijdrage zoveel mogelijk in Nederlands geld of(rekening houdend met de koers en met dewisselkoers) in voldoende valuta van eigenland te voldoen.

Gebruik a.u.b. geen eigen bank-drafts, datkost u en ons alleen maar geld en geen vanbeiden heeft iets aan de verwerkingskostenvan de banken. Dit jaar moest ik op een bank-draft van f 40.-- meer dan f 20.-- betalenaan bankkosten. Vandaar graag betalenmet papieren geld, gewikkeld in zilver-papier/aluminiumfolie (niet tussen carbonpa-pier).

Voor jullie medewerking mijn hartelijke dank.

Henk van Beers.

33

Beste WillemBriefwisseling met Wiffem van der Veer

oud-commando "ven het eerste uur", auteurvan oorlogsromans, voornamelijk handelend

over het verzet

Beste Willem,

Op het moment dat Vaandeldrager nummer 39verschijnt, zijn alle herdenkingen in het kadervan 50 jaar bevrijding weer achter de rug. Hetlijkt wel, of eigenlijk is het wel zeker, dat diebelangstelling nog nooit zo groot geweest is.Hoe heb je dit alles beleefd? Was hetmisschien ook een beetje erg veel al die druk-te en aandacht?

Er zijn nogal wat reacties binnen gekomenrond het 1a-jarig jubileum van de Vaandel-drager. Het blijkt dat onze rubriek kan rekenenop nogal wat aandacht van de lezers. Jouwspannende verhalen en je gekscherende op-merkingen naar het arme hoofd van eenjongeman die reeds op 12-jarigeleeftijd met jeeerste roman in aanraking kwam, blijken zeerde moeite waard bevonden te worden.

Tegen je gewoonte in, sloot je vorige keer nietaf midden in het spannendste gedeelte van jeverhaal. De geschiedenis van Rudy Blatt enNiek de Koning, twee collega-commando'svan je, op hun missie in de Arakan is hiermeebeëindigd. Ik ben benieuwd hoe het verderging met de mannen van Nr. 10 InteralliedCommando (Dutch) 2 Troop, daar in het VerreOosten.

Met hartelijke groeten,

Hans Sonnemans

P.S. Er zijn wat vragen binnengekomen overde foto die vorige keer werd gepubliceerd bijdeze rubriek. Op die foto is te zien hoe deeerbiedwaardige auteur Willem van der Veerzijn werk signeert, terwijl zijn pennemaatjeHans toekijkt. Men wil weten hoe lang we heb-ben moeten poseren om dit beeld te krijgen.

34

Beste Hans,

Alweer drie maanden voorbij. Vol herdenkin-gen, herinneringen en emoties, die een halveeeuw teruggaan. Het was inderdaad een grotedrukte. Vooral Westerbork vroeg al mijn aan-dacht, daar ik met die plaats veel affiniteit hebin verband met mijn "oorlogsverleden". In dezogenaamde "herdenkingsweek" heb ik meerdan 1000 km. afgelegd en was aan het eindedaarvan doodmoe. Maar goed, het was hetwaard en de rust keert nu weer.

Leuk, al die reacties bij het lustrum van "deVaandeldrager". Overigens wist ik niet dat jeals 12-jarig "jochie" mijn romans las. Eigenlijkis het een wonder dat er ondanks dat, tochnog iets van je terecht gekomen is... Ik wil megelijk even met P.S. bezig houden. Je kunt datrustig houden op zo'n twee a drie uur. Het wasook niet niks, Hans. Twee van zulke "be-roemdheden" op een foto. Uniek toch?

De geschiedenis van Rudy en Niek in Birma isinderdaad afgesloten. Met deze twee wapen-broeders kom ik weer terug als we straks methet verhaal in Nederland (be)landen. Toch wilik nog graag een verhaal over Birma kwijt. Hetgaat om de meest merkwaardige ontmoetingwelke ik ooit in de oorlog had. Het is een "oor-logsverhaai" waarbij geen schot valt en geendruppel bloed vloeit maar wat niettemin eenonuitwisbare indruk op mij maakte.

In het vroege voorjaar van 1944 werden Nieken ik plotseling vanuit de Arakan naar degrensgebieden van Assam en Birma gediri-geerd. Er was daar een gevaarlijke doorbraakvan de Japanners aan de gang. Alles wat eenwapen kon dragen werd daar ingezet. Ook wij.Elk verhaal moet nu eenmaal een titel hebbenHans en wij zullen het de titel meegeven van:

"Bij de Christenen van Bolapunji".

De Slag om Inmphal was nu in volle gang.De 33ste Japanse divisie rukte vanuit het zui-den op naar deze stad en trachtte de Britsetroepen bij Tidden af te snijden. De 15e Ja-panse divisie rukte op vanuit het noorden, inde richting van Imphal, terwijl de 31ste divisieprobeerde Kohima te bezetten, 40 mijl bovenDimapoer.

Kohima was een schitterend hooggelegenhospitaalstad, waar de chauffeurs van de am-bulance-auto's deze versierden met de fleuri-ge bloemen die daar overal groeiden. Het wasnu precies een week geleden dat we met grotehaast vanuit de Arakan naar het noorden wa-ren gedirigeerd. Met zestig grauwe legertrucksreden we langzaam langs de bochtige stofwe-gen naar Dacca. Vanuit deze stad voeren weeen eindweegs de Indus op in een paar ouderoestige radarboten, welke zich klapwiekendmet hun brede raderen, een bruisende baantrokken door de brede rivier, wolken pikzwarterook uitbrakend.

Ergens, waar een scheefgezakte houten stei-ger, tegen het warme oeverzand leunde,meerden de boten en zetten ons af bij eenonooglijk klein verweerd en verveloos station,dat al een eeuw leek te sluimeren in de bran-dende zon. Van hieruit gingen we in openwagons, getrokken door twee houtgestooktelocomotieven, naar het oude stadje Silchar.Char is het Hindiwoord voor thee en dat duidtal aan dat we in een gebied terecht kwamendat beroemd was om haar theeplantages opde hellingen. In deze heuvels legden wij onzestellingen aan.

Het klimaat was redelijk, vooral de avondenwaren verrukkelijk. In de avonduren zaten Nieken ik meestal op de leuning van een rustiekebrug, die de beide oevers van een beek ver-bond. De beek had haar oorsprong ergensboven in het Khasia gebergte en zocht zich,kronkelend door het heuvelachtige landschapeen weg naar de brede rivier. Meestal praattenwij na over de gebeurtenissen van de afgelo-pen dagen, maar vooral ook over de oorlogs-kansen in de nabije toekomst.

Niek had zich de laatste dagen niet prettiggevoeld. Hij klaagde over buikkrampen endiarree. De laatste avond dat we daar samenzaten op de brugleuning, pakten zich donkerewolken samen boven de verre bergruggen. Inhet noordoosten werden de uitlopers van hetHimalaya-gebergte van tijd tot tijd in een rozegloed gezet door de bliksemflitsen van eenvoorbijtrekkend onweer. In de vlakte achterons huilden de hyena's tegen de nacht. Deduizenden krekels gingen tekeer als een zaag-machine. Beneden ons in de beek kwaakteeen brulkikker. Nu en dan schuifelde een dor-peling op blote voeten over de brug en ver-dween met een "salaam sahib" in de duisternisvan zijn kleine dorp. Rust, rust en nog eensrust; dit waren avonden om nooit te vergeten,een stukje vrede in een woelige oorlogswereld.

De volgende morgen vroeg stonden Niek en iknaar de lachende kinderen te kijken, die bezigwaren hun blauwe waterbuffels te baden in destroom, toen de oppasser van de kolonel onskwam roepen. We spoedden ons langs hetbochtige pad naar de tent van de comman-dant. De kolonel zat breeduit achter een ge-improviseerde tafel met een stel beduimeldestafkaarten voor zich. De blauwe rook uit zijnenorme kromme pijp trok in grillige slierten omde olielamp boven hem. Er waren reeds tweeEngelse korporaals bij hem in de tent. Met eenhandgebaar nodigde hij ons uit om plaats tenemen op een paar munitiekisten. Terwijl hijzijn pijp in de linkerhand nam, wreef hij metduim en wijsvinger, als een soort massagepro-ces, voortdurend over zijn puntige snor.

"Mannen", sprak hij, "ik heb een speciale op-dracht voor jullie. Er moet een zesdaagseverkenningspatrouille naar het noorden, naarde Jiririvier." Met het vochtige roer van zijn pijpwees hij de plek aan. "Er zijn rapporten bin-nengekomen dat er Japanse patrouilles zijngesignaleerd in die omgeving. Zij begeven zichin de richtingen van de Calcutta-Ledo spoor-lijn, kennelijk met het doel deze te saboteren.Deze spoorlijn is van vitaal belang voor hetvervoer van oorlogsmaterieel voor de Chineseregering in Chunking. Als de Jappen erin zou-den slagen deze spoorlijn te bezetten of gron-dig te vernielen, heeft de Ledo-aanvoerweg

35

zijn waarden verloren. Ik draag jullie op omzes dagen lang te patrouilleren in het gebiedtussen de spoorlijn en de Jiri-rivier. Deze rivieris jullie uiterste oost-grens, daar mag je nietoverheen. Het is niet jullie taak om contact metde vijand te zoeken, daartoe gaan sterke ge-vechtspatrouilles het veld in. De opdracht heefteen informatief karakter. Win zoveel mogelijkinlichtingen in over de bewegingen van devijand. En dan nog dit: voor zover ons bekendheeft nog nooit een blanke voet gezet in datgebied. Betracht dus dubbele waakzaamheid.Zoek in elk geval voorzichtig contact met dedaar wonende stammen en tracht uit te vindenhoe zij tegenover de Jappen staan. Bij deintelligence-officer krijqen jullie vanmiddag nognadere instructies over de te volgen route, debewapening, de communicatie etc. Ik adviseerje om 's nachts een kampvuur te branden te-gen het gevaar van wilde dieren. De meestagressieve dieren zijn daar de zwarte beer enhet wilde zwijn. Schiet nooit met je geweer oftommygun op groot wild, vooral niet op olifan-ten, tenzij je onmiddellijk in gevaar is. Morgen-ochtend vertrekken jullie een uur voor zonsop-gang."

Wat ik al min of meer vreesde, gebeurde. Devolgende morgen was Niek ziek. Hij lag languitin zijn slaapzak toen ik het benauwde tentzeilwegsloeg. Hij hield beide handen op zijn buikgedrukt en kreunde van pijn. Dat zag er nietbest uit. De dokter achtte het niet raadzaamdat hij zou deelnemen aan de lange patrouille.

De kolonel had mij aangewezen als patrouille-commandant. In plaats van Niek, die ziek ach-terbleef in het veldhospitaal, kreeg ik Williamsmee, een mijnwerker uit Swansea. De tweeandere korporaals waren Wilfred Jones, admi-nistrateur van een grote scheepswerf in Port-mouth en Robert Clark (bijgenaamd Bobby),groentengrossier in Covent Garden. Wilfredwist alles van radioverbindingen af en als zo-danig was hij onmisbaar. Het slagen of falenvan elke opdracht hing in hoge mate af vangoede verbindingen.

We waren al een goed uur onderweg toen deeerste zonnestralen een gouden rand stiktenop de heuveltoppen, recht voor ons. De uitrus-

36

ting die wij meetorsten was vrij zwaar. Demagazijnmeester had ons de avond tevorennog van het nodige voorzien en wij waren danook tot de tanden gewapend. Maar ook derantsoenen voor vijf dagen telden mee.

De eerste plek die wij moesten aandoen waseen eenzame theeplantage in de heuvels.Naarmate we vorderden begon de weg testijgen. Ofschoon het nog vroeg in de ochtendwas, deed de zon haar verzengde kracht reedsgelden. Na twee uren te hebben gelopen kre-gen we in de verte de theeplantage in het oog.Het felle zonlicht deed het grote witte huisschitteren, zoals het daar lag in een groenekrans van duizenden theestruiken.

De eigenaar van de plantage had ons reeds inde verte door zijn verrekijker ontdekt. Hij stondin een licht shirt op de waranda en wuifde zichkoelte toe met een felgele tropenhelm. Zijnwitkatoenen short fladderde wat slordig om zijndunne benen. Er lag een blijde glimlach op zijngelaat, toen hij ons met uitgestoken hand te-gemoet trad. Er stond een stel bamboestoelenop de waranda en de planter nodigde ons uitte gaan zitten. Een Assammese chico (bedien-de) wuifde ons koelte toe met een reusachtigewaaier, terwijl een boy thee serveerde in Chi-nees porseleinen kopjes. Het huis was schitte-rend gelegen op de heuvelhelling. Van hieruitkon men genieten van de prachtige natuur envan het vrolijk gekwetter van de Assammesetheepluksters die zich, in hun uniforme kleding,met grote manden op de rug, bewogen tussende theestruiken.

De planter ontpopte zich als een welbespraakten gezellig gastheer, Hij was vroeger marine-arts geweest maar had zijn doctorsbul opge-borgen. Het vrije leven, en vooral het pionie-ren, in de prachtige bergen van de Assam hadmeer bekoring voor hem. Een uur lang verna-men wij hoogst interessante feiten over India.Toen hij ons uiteindelijk uitgeleide deed, gaf hijons nog enige nuttige wenken mee voor hetdoor te trekken gebied.

Tot zover dit verhaal, Hans. Tot over driemaanden!

Wiliem.

STAFSTAFCOMPAGNIE 13e GEMECHANISEERDE BRIGADE

VAN LIMBURGSE JAGER NAAR FUSELIER

De traditie van de Kon. Ned. Brigade PrinsesIrene en het Garderegiment Fuseliers wordtvanaf 18 mei voortgezet door een nieuwe"Oirschotse" eenheid, de Stafstafcompagnievan de 13e Gemechaniseerde Brigade. Deceremonie vond plaats in het Limburgse stadjeThorn. Naast de betrokken regimentscomman-danten, de luitenant-kolonel Vroom van hetRegiment Limburgse Jagers en de luitenant-kolonel Vermeulen van het GarderegimentFuseliers, waren hierbij onder meer aanwezigafvaardigingen van de oudstrijders van deIrene Brigade, waaronder voorzitter Hemmes,en van de vijf Indië-bataljons.

De Bevelhebber Landstrijdkrachten heeft indecember 1993 bepaald dat de stafstafcom-pagniën van brigades de traditie moeten voe-ren van de infanterie-eenheid binnen die bri-gade. Voor de "Oirschotse" situatie betekenthet dat de Ststcie van deze brigade, tot danbehorend tot het Regiment Limburgse Jagers,over zou moeten gaan naar het GarderegimentFuseliers Prinses Irene, aangezien 17Painfbat, de infanterie-eenheid van de 13eGemechaniseerde Brigade, hiertoe behoort.

De commandant van de Ststcie 13 Mechbrigmajoor Lenders koos, in overleg met beideregimentscommandanten, voor de lokatieThorn. Het zeer pittoreske stadje ligt immers inLimburg, verwijzend naar de Limburgse Ja-gers, en het is in 1944 bevrijd door de Belgi-sche Brigade Piron. Dit laatste feit is interes-sant voor het Garderegiment Fuseliers, aange-zien oudstrijders van de Irene Brigade en demannen van het Garderegiment zeer goedebanden onderhouden met dit Belgische zuster-onderdeel.

De stijlvolle ceremonie werd begonnen met hetintreden van vaandel en vaandelwacht van hetregiment Limburgse Jagers. De regiments-commandant van de Limburgse Jagers, over-ste Vroom, nam met spijt in het hart afscheid

van het laatste Oirschotse onderdeel dat 35jaar tot zijn regiment had behoord. "U gaat nubehoren tot een jong levenslustig regiment datniet beter maar wel anders is." Na het uittre-den van vaandel en vaandelwacht van deLimburgse Jagers (onder commando van deeerste luit. der Fuseliers Wolf, voor deze gele-genheid vermomd als Limburgse Jager!) werdnog éénmaal het regimentslied van de Lim-burgse Jagers gezongen door de compagnie.Daarna werd de baret verwisseld voor eenexemplaar met daarop het Fuseliersembleem.

Na het intreden van vaandel en vaandelwachtvan het Garderegiment Fuseliers Prinses Ire-ne, droeg overste Vroom de Ststcie officieelover aan regimentscommandant Vermeulen.Deze zei heel blij te zijn met de toetreding vande stafstaffers tot zijn regiment maar legde henook uit wat de verplichtingen zullen zijn tot hetbehoren hiertoe. "U zult het visitekaartje moe-ten zijn van onze Majesteit. Ook zult u moetenlaten zien uw traditie waardig te zijn ten opzichte van onze oudstrijders die zeer regelma-tig in ons midden verblijven."

Na de plechtigheid was er de gelegenheid omeen natje en een droogje te gebruiken in eenzeer representatieve gelegenheid in het stadjeThorn. De burgemeester van Thorn zei zeervereerd te zijn met de aanwezigheid vanhooggeplaatste militaire autoriteiten temeerdaar hij zelf slechts dienstplichtig soldaat wasgeweest. Voorzitter Hemmes reageerde hieropmet de verklaring dat ook hij gewoon soldaatwas in Engeland. Tot de aanwezig soldaten zeihij daarom: "Voor jullie is er alle hoop: je kuntdus altijd nog burgemeester of ge eraal wor-den I"

Voor de ststcie 13 Mechbrig ligt nu de taak omde nieuw verworden traditie voort te zetten.Aan de commandant zal het nie liggen: ma-joor Lenders was eerder regimentskapitein vanhet Garderegiment Fuseliers in Schalkhaar!

37

WIE, WAT EN WAAR ???

Een rubriek die openstaat voor al uw vragen over het Brigade-verleden. Antwoorden en reactiesgraag naar de vermelde adressen of anders (schriftelijk) naar het redactie-adres. .

Hieronder twee foto's afkomstig uit het archiefvan kolonel Looringh van Beeck. Eén betrefteen inspectie door de toenmalige majoor Bee-laerts van Blokland. De pantserwagens op de

achtergrond zijn van een ouder type. Dedrumband op de onderste foto staat voor het-zelfde gebouw. Wie kan hierover iets vertel-len?

38

Met diep leedwezen namen wij kennis van het overlijden van de volgende leden van onzeVereniging:

3 juli '9424 dec. '9431 jan. '958 februari '95

14 februari '9523 februari '951 maart '952 maart '952 maart '954 maart '95.8 maart '959 maart '959 maart '95

18 maart '959 april '95

13 april '9514 april '9515 april '9515 mei '9515 mei '9517 mei '9518 mei '9522 mei '95

De heer F. Gazan, BrusselDe heer P.G. Vliet, HoornDe heer H.A. Goedhart, Alkantrant (Zuid Afrika)Mevrouw E. v.d. Giesen-Ottervanger, VelpMevrouw C. van Neck-Verkade, RotterdamMevrouw R. Polak-Sterk, AmsterdamMevrouw C. Heesakkers-Collé, ZoetermeerDe heer M. Verbeek, WassenaarDe heer J. van Ginneke, Bridgend, South Wales (G.B.)De heer A. Buitelaar, RotterdamDe heer A. van de Waal, ZoetermeerDe heer J. van de Bergh, Turnbridge Wells (~.B.)De heer J. Jeurissen, BrunssumDe heer M. Hasenack, CanadaMevrouw P. de Vries, Hyde Park N.Y.De heer J.Th. Polak, Thorpe Bay (G.B.)Mevrouw J. Bernaert-Dieleman, VoorthuizenMevrouw T.G.B. Pahud de MortangesDe heer J. Heide, Oudekerk aan de AmstelMevrouw J. van den Bosch-Keizer, MaastrichtDe heer E. Feldhaus van Ham, MiddelbeersMevrouw H. Lammers-Boelens, DrachtenMevrouw E. Houthuizen, RotterdamDe heer C. van Duin, LeidschendamMevrouw G. Boelhouwer-Lammers, Amsterdam

Bij overlijdensgevallen graag bericht aan: F.J. Bakx, Brouwersbos 3, 4841 eH PRINSENBEEK

WIE KENDE W.H.J. WIJKMAN?

Wie kan mij informatie/foto's doen toekomenvan mijn overleden vader:

Dhr. W.H.J. WijkmanBuiksloterdijk 304Amsterdam

Graag telefonisch of schriftelijk contact met:

Elly Bauerman - WijkmanDr. D.F. Scheurleerstraat 102552 MP DEN HAAGTel: 070 - 3975910

39

VERENIGING VAN OUDSTRIJDERS VAN DEKONINKLIJKE NEDERLANDSE BRIGADE "PRINSES IRENE"

Mutaties/adreswijzigingen:LET OP: Nieuwe telefoonnummer bestuursleden per 10-10-1995:

Hemmes, R.W.Hielkema, H.J.F.Beers, H. vanBergh, J.L.M.Meeren, F.C. van deZalinge, N.G. vanBesouw, Th.J. vanLourenz, G.Wal, P.J. van deBakx, F.J.Davis, H.J.Sonnemans, H.

voorzittersecretarispenningmeester2e voorzitter2e secretaris2e penningmeesterlidlidlidsociaal werkersociaal werker fondsenPR medewerker/redacteur

070368356601655448020416278267076561371101642411190765210534073656727904022147460765416151076541245303413608420499370206

Gewijzigde telefoonnummers van alle leden kunnen - niet - worden opgen

Ansems, H.C.

Bergh, J. v.d.Bernaert - Dieleman JBuitelaar, ABijlsma, E.

Gazan, F.Ginneke, J. vanGoedhart, HAHasenack, M.Heesakkers-ColléHeide, J.

Jeurissen, J.Oele, J.F.Pahud de Mortanges,T.G.B. mevr,Polak, J.ThScheerboom, H.S.F.Verbeek, M

Vliet, P.G.Waal, AV.d.

WaterdrinkerWeijenberg, mw H.G.

nwadres:

overledenoverleden:overleden:nwadres:

overleden:overleden:overleden:overleden:overleden:overleden:

overleden:nwadres:

overleden:overleden:nw lid:overleden:

overleden:overleden:

tfnnr is:nwadres:

40 Deerhurst Court, George Road, Solihuil, West Midlands,GB-B91 3BYTurnbridge Wells, 4 maart '95; opnemen mrs J. v.d. Bergh09.04.1995Rotterdam; 2 maart '95Rotterdamseweg 137 B, de Lindonk kmr 271,3332 AE ZwijndrechtBrussel:Bridgend, South Wales; 1 maart 1995Alkantrant, Zuid-Afrika; 3 juli 1994Canada; 9 maart '955; opnemen mevr HasenackZoetermeer; 14 februari '95Oudekerk aan de Amstel; 14 april 1995; opnemen mevrHeideBrunssum; 8 maart '95; opnemen mevr J. JeurissenBuitenruststraat 221, kmr 69, 4337 EP Middelburg

Den Haag, 13 april '95Thorpe Bay; opnemen Mrs J.Th PolakAmstelveenseweg 108 H, 1075 XP AmsterdamWassenaar, 23 februari '95; opnemen mw AM. Verbeek-KrijgsmanHoorn:Zoetermeer; 2 maart '95; opnemen mevr AV.d. Waal- Tree-busch070-3978464v.d. Rijtstraat 20, La Courtine Bergen op Zoom