Veiligheidschecklistopdrachtgevers

VCO wordt binnenkort geïntroduceerd.

Henk F. Dolleman

Safety manager

Duiven

Binnenkort zal de VCO worden geïntroduceerd. De VCO zal worden uitgegeven door de

Stichting Samenwerken voor Veiligheid (SSVV)/Centraal College van Deskundigen VCA.

De final draft versie is reeds onder ingewijden, veiligheidskundigen en andere

belanghebbenden, verspreid. Naar verwachting zal binnenkort op de website van het SSCC

VCA de draftversie van de in de wandelgangen reeds aangegeven VCO afkorting

veiligheidsschecklistopdrachtgevers worden geplaatst.

VeiligheidsChecklistOpdrachtgevers

Inleiding:

De VCO is ontstaan vanuit een toenemend besef, aldus het Centraal College van Deskundigen

VCA, dat een goede relatie (interactie) tussen opdrachtgever en opdrachtnemer van groot

belang is voor het goed functioneren van het veiligheidsbeheersysteem van VCA-

gecertificeerde opdrachtnemers (hierna te noemen de aannemer).

In de praktijk is inderdaad gebleken dat opdrachtgevers op de stroom van de toenemende druk

om risico’s te beheersen of uit te sluiten van aannemers eisen dat zij in het bezit moesten zijn

van een VCA-certificaat.

Dat niet altijd de juiste uitgangspunten worden gehanteerd spreekt uit het volgende

voorbeeld. Een opdrachtgever eist dat de aannemer een basisveiligheidscertificaat moet

hebben. Hiermee wordt feitelijk bedoeld dat de uitvoerenden met goed gevolg hebben

deelgenomen aan een opleiding Basisveiligheid VCA. Een cursus basisveiligheid is natuurlijk

heel wat anders dan het hebben van een VCA-certificaat als onderneming.

Kortom: de opdrachtgever is het vaak niet duidelijk wat hij van aannemers moet vragen,

welke impact zo’n eis heeft op de organisatie van de opdrachtnemer en ook wordt niet altijd

de eis opgenomen bij de aanbesteding. Denk bijvoorbeeld aan het werken aan de weg voor

overheden. Echter door het eisen van het VCA-certificaat van een aannemer kan de

veiligheid bij werken op en langs de weg aanzienlijk worden verhoogd.

Om meer aansluiting te vinden op het veiligheidsbeheerssysteem van de aannemer is de VCO

verschenen welke het aannemers veiligheidsproces beter tot zijn recht kan laten komen en

beter beheersbaar maakt.

Structuur van de VCO

De VCO heeft de volgende structuur (zie linkerdeel tabel). We vergelijken deze structuur met

die van de aanstaande VCA 2004 De VCA 2004 versie bevat een vergelijkbare structuur (zie

rechterdeel tabel).

VCO VCA Final Draft versie 2004

Hfs Omschrijving Hfs Omschrijving

1 Beleid en structuur 1 Beleid en structuur

2 Organisatie en regelgeving 2 RI&E

3 RI&E 3 Opleiding

4 Toegangsbeleid 4 Communicatie

5 Voorlichting en instructie 5 VGM-projectplan

6 Werkplek 6 Milieuzorg

7 VGM communicatie 7 BHV

8 Inspecties en observaties 8 VGM-inspectie

9 Meldingen ongevallen e.d. 9 Arbo-dienst

10 Evaluatie VGM-prestaties 10 Keuringen en aanschaf materieel

11 Bedrijfsnoodplan 11 Inkoop diensten

12 Management en coördinatie van

grote projecten

12 Arbeidsongevallen

Geconcludeerd kan worden dat er veel overeenkomsten zijn qua opzet. Er is echter geen

duidelijke één op één relatie, omdat de opdrachtgever natuurlijk een andere positie inneemt

dan de aannemer. De aannemer dient meer gericht te zijn op de werkplek-gerelateerde

knelpunten, terwijl de opdrachtgever meer randvoorwaardenscheppend en toetsend bezig

moet zijn.

Doel van de VCO

Het doel van de VCO is naast het voorkomen van ongevallen, brand en milieuschade ook een

heldere communicatiestructuur te bewerkstelligen tussen de opdrachtgever en de aannemer.

Er is in bij de uitvoering van werken vaak veel communicatie nodig tussen deze twee partijen.

Allebei hebben ze een bepaalde, eigen verantwoordelijkheid. Door de combinatie VCO-VCA

is er een basis voor een beter onderling begrip. Nadeel van de VCO is dat het groots is

opgezet. Toepassing van de volledige VCO is met name bedoeld voor de grotere

opdrachtgevers. Kleinere opdrachtgevers kunnen er zeker ook gebruik van maken, al is het

maar om het eigen proces van veiligheidsbeheersing af te stemmen op dat van de aannemer.

Het nadeel kan echter positief worden ingevuld door enkel de van belang zijnde

veiligheidsbeheersaspecten in te vullen en/of te toetsen

Doelgroep

De doelgroep van de VCO is de opdrachtgever van de aannemer. Zij kunnen optimale

voorwaarden scheppen om de VCA-aannemers, die op hun terrein werkzaamheden verrichten,

veilig risicovolle werkzaamheden te laten uitvoeren. Met eigen terrein wordt volgens VCO

bedoeld het fabrieksterrein maar ook de bouwplaats. Het begrip “terrein” in de VCO is ook

van toepassing op tijdelijke en wisselende werklocaties buiten het terrein van de

opdrachtgever.

Gebruik van de VCO

Het gebruik van deVCO door opdrachtgevers is louter bedoeld om de eigen VGM-prestaties

te toetsen, te optimaliseren en af te stemmen op de (VCA-gecertificeerde) aannemer. .

Er zijn 63 vragen opgenomen waarop punten kunnen worden gescoord. Deze vragen moeten

positief worden gescoord om tot een conforme situatie te leiden, dus analoog aan de

mustvragen van de VCA. De VCO is in eerste instantie bedoeld als zelfbeoordelings

instrument voor opdrachtgevers die hun eigen VGM-beheerssysteem willen optimaliseren en

afstemmen op het VCA-systeem van de aannemers. Er wordt ook aandacht besteed aan het in

kaart brengen van de eigen werkgerelateerde ongevallen met en zonder verzuim, brand en

milieuschade bij eigen werknemers en die van derden.

Opmerking: De VCO werkt niet met mustvragen omdat het een zelfevaluatie instrument is.

Uit de “ final draft” versie komt het beeld naar voren dat opdrachtgevers dienen te overwegen

, naast het eisen van optimale veiligheidsbeheersing van aannemers, ook zelf aantoonbaar

activiteiten te ontplooien aan de hand van de VCO.

Op enkele aspecten van de VCO gaan we wat dieper in

>> Inspecties, vraag 8.1 <<

De opdrachtgever dient ook inspecties uit te voeren van de werkzaamheden door derden, de

aannemers. Dit dient maandelijks plaats te vinden.

Op zich een goede zaak maar er treedt nu wel een dubbelingen op met de inspecties die

gehouden moeten worden door de aannemers. Het zou praktischer zijn als de inspecties

gecombineerd zouden moeten worden met die van de aannemers. Er is dan een mogelijkheid

tot afstemming.

Op zich biedt deze vraag de mogelijkheid om op locatie als opdrachtgever gericht te kijken en

samen met de aannemer tot gerichte correctieve maatregelen te komen

>> management en coördinatie van derden bij grote projecten en grote

onderhoudswerken ter voorkoming van VGM-incidenten <<

Dit hoofdstuk handelt over beheersing van risico’s op grote projecten. Als vraag is

opgenomen of er een projectorganisatie is opgezet. Dit is ook reeds een verplichting vanuit

het bouwbesluit. Dus wat dat betreft niets nieuws.

Als minimumeis is opgenomen dat er een duidelijke organisatie aanwezig dient te zijn, en dat

deze aan alle betrokkenen bekend dient te worden gemaakt.

Feitelijk praten we over een V&G plan ontwerpfase en uitvoeringsfase waarin ook het een en

ander zou moeten zijn beschreven. Naar deze criteria wordt helaas niet verwezen. Ook niet is

aangegeven wat “grote” projecten zijn.

In dit hoofdstuk wordt aangegeven dat er een VGM-plan dient te zijn. Weer een andere term

dan in het Arbobesluit is vermeld. Het zou beter zijn als er aangesloten wordt bij de

termologie van de wetgever . Het verlangen van een VGM-plan impliceert een groter bereik

dan een V&G plan. Omdat hierin ook milieuaspecten worden betrokken

Er wordt ook verwezen naar hoofdstuk 3 van de VCO, waarin gesproken wordt over de

RI&E. In dit kader ontbreekt een verwijzing naar de gebruikersvergunning die bedrijven uit

dienen te hebben. Deze bestaande gebruikersvergunningen geven veel informatie over zaken

waar de opdrachtgever en aannemer rekening mee dienen te houden bij bestaande gebouwen.

Maar ook bij nieuwbouw dient veelal een gebruikersvergunning te worden aangevraagd,

waarin aanvullende voorschriften opgenomen kunnen worden.

Commentaar

De VCO is een prima initiatief van de SSVV CCVD-VCA. Het verschuiven van

verantwoordelijkheid van veiligheid naar aannemers en zelf als opdrachtgever niets tot weinig

op VGM-gebied regelen is nu minder gemakkelijk te excuseren. Ook de opdrachtgevers

kunnen nu aantoonbaar voorzieningen treffen en prestaties leveren op deze gebieden. Dat is

een hele stap voorwaarts.

Een ander voordeel is dat de opdrachtgevers meer begrip en vooral ook gevoel zullen krijgen

voor de waarde van het VCA-certificaat.

Nadeel van de VCO is dat deze waarschijnlijk beter toepasbaar is voor grotere organisaties

met een eigen VGM-structuur, dan voor kleinere bedrijven. Daarom pleit de auteur van dit

artikel.neem ik aan voor een light-versie waardoor de opdrachtgevers kunnen groeien naar een

volledig eigen VGM-managementsysteem.

De VCO zal uitgetest worden in verschillende try outs. Er ligt momenteel een aanvraag voor

een goedkeuring van het Centraal College van Deskundige. Overwogen wordt om de VCO in

2005 certificeerbaar te maken.

De combinatie van VCA en VCO is een sluitstuk van het aannemerproces waarin iedere partij

werkt vanuit zijn/haar positie aan het aantoonbaar optimaliseren Veiligheid, Gezondheid en

Milieu het geen een uitstekend initiatief is.

Henk F. Dolleman

Safety manager