vraag 1

Dit museum was vroeger een hospitaal en werd gebouwd eind 1100 . Tot midden 1800 was het een ziekenhuis. Toen werd een tweede Sint-Janshospitaal net ernaast gebouwd dat ook een tijd ziekenhuis was. vanaf 1978 werden zieken verzorgd in het derde en nieuwe aZ Sint-Jan net buiten Brugge. Er zijn dus drie Sint-Janshospitalen!

Zet nummer één bij het oudste Sint-Janshospitaal, nummer twee bij het tweede

en drie bij het nieuwste hospitaal dat nog altijd ziekenhuis is.

Als je deze vragenlijst hebt ingevuld weet je al heel wat over dit museum. Op het eind vind je een lijstje met wat uitleg bij woorden die je misschien niet kent.

Veel succes!

vraag 2 Deze ziekenzaal is maar één van de gebouwen die

op een groot domein stond dat bij het hospitaal hoorde. Er was ook een kruidentuin, kerkhof, een brouwerij en een bakkerij. Dit is het plan van het domein. Probeer de ziekenzalen terug te vinden en omcirkel ze.

TiP: de ziekenzaal lag net aan het water en aan de straatzijde ...

vraag 3

ga naar het schilderij van Jan Beerblock ‘gezicht in de oude ziekenzalen’ uit 1778. Soms lagen meer dan honderd mensen samen in deze zaal. Kijk goed naar het schilderij en teken op het grondplan waar de bedden vroeger stonden.

KErK

iNgaNg

rEiEN

vraag 4

in dit hospitaal werkten en leefden heel wat mensen die de zieken verzorgden. verbind met een lijn wie wat deed.

de chirurgijn ∂ ∂ hij ging de mis voor, hielp stervenden en deed hun begrafenis

de (zieken)zuster ∂ ∂ hij opereerde mensen en deed o.a. amputaties

de broeder ∂ ∂ hij knipte baarden, haar en voerde aderlatingen uit

de priester ∂ ∂ hij hield de rekeningen en ander papierwerk bij

de barbier ∂ ∂ zij was de verpleegster en werkte ook in de apotheek

vraag 5 Omcirkel welke zaken je ziet op het schilderij “gezicht in de oude ziekenzalen” uit 1778.

ZiEKEN hOND DE vrOEgErE amBulaNcE POES BEDPaN

KaNariE KaarSEN lifT ZiEKENZuSTErS rOlSTOEl OPEraTiEruimTE

vraag 6

Zoek in een vitrine de instrumenten waarmee ongeveer honderdvijftig jaar geleden werd geopereerd en teken ze na.

DE DraaDZaag vaN gigli

> Dit instrument werd gebruikt bij schedeloperaties om stukken schedel te vewijderen.

DE SchEDElBOOr, kijk bij trepanatieset

> hiermee werden gaten in de schedel geboord om de druk op de hersenen te verlichten.

vraag 7

Weet jij wat volgende woorden betekenen? het zijn behandelingen die ook gebeurden in dit hospitaal. Je hoeft het juiste antwoord niet te kennen, laat je fantasie de vrije loop!

aDErlaTEN

amPuTaTiE

vraag 8

Waarom vind je in dit hospitaal zoveel schilderijen over Jezus, engelen en heiligen? Kruis het juiste antwoord aan:

∂ als je niet zo heel erg ziek was kon je schilderen. Dit zijn de schilderijen die de zieken maakten.

∂ in die tijd wist men nog niet goed hoe bepaalde ziektes te genezen. als men niet genas ging men bidden om hulp bij geneesheiligen. Op de schilderijen staan die geneesheiligen waarvan men dacht dat die bijvoorbeeld tandpijn en de vallende ziekten kunnen genezen.

∂ Dit is altijd al een museum met dit soort schilderijen geweest.

vraag 9

Op 25 december is het kerstmis. Op die dag vieren christenen de geboorte van Jezus. Zoek twee schilderijen waarop Jezus wordt afgebeeld als pasgeboren baby met zijn moeder en de drie koningen. Schrijf de titel van het schilderij en de naam van de kunstenaar op.

1.

2.

vraag 10

ga naar het beeld ‘Onze lieve vrouw met schrijvend kind’. in deze ziekenzalen worden heel wat mensen uit de Bijbel zoals deze madonna met kind, maar ook engelen en heiligen afgebeeld op schilderijen.

Weet jij wie madonna is? Kruis de juiste omschrijving aan!

∂ Een gevallen engel

∂ De helper van de duivel

∂ De moeder van Jezus

vraag 11 Zoek een groot werk, ‘de westgevels van de oude ziekenzalen’, waarop je de achterzijde van het hospitaal ziet. Je ziet er de zieken, zusters en meiden druk in de weer. Wie denk je dat de zieken zijn? Probeer in een zin of twee uit te leggen hoe jij ze herkent.

vraag 12 ga de kerk binnen. vanuit hun bedden konden de zieken de mis makkelijk volgen want toen stonden er nog geen vitrines met schilderijen. Nu vind je er de werken van hans memling die in de vijftiende eeuw in Brugge leefde en schilderde. Op vier werken staan broeders en zusters afgebeeld die in dit hospitaal werkten. Je herkent ze aan hun wit-zwarte kledij met kap en de broeders aan hun lange zwarte kapmantels. Ze knielden meestal neer. hoeveel zusters en broeders tel jij op alle schilderijen in de kerk?

vraag 13 hans memling behoort tot een groep schilders uit de vijftiende eeuw die wordt aangeduid met de naam ‘vlaamse Primitieven’. Bekijk het grootste werk in de kerk goed en omcirkel de woorden die bij dit schilderij passen. Zo weet je meteen alle eigenschappen van een schilderij van een vlaams Primitief!

vEEl DETailS ZOalS hET EchT iS vEElluiK OP DOEK vEEl KlEur

aBSTracT OP hOuTEN PaNElEN WaTErvErf gEvOEl vaN DiEPTE

vraag 14

ga langs de kleine wenteltrap naar boven. Je vindt er een grote en een kleine zolder. Op de grote zolder werden allerlei zaken bewaard, op de kleine zolder woonden de ziekenzusters. als je door de ramen kijkt van de kleine zolder heb je een mooi uitzicht op het ganse domein van het hospitaal.

Kruis twee zaken aan die je ziet.

∂ de vroegere bakkerij en brouwerij ∂ het 2e Sint-Janshospitaal in rode baksteen

∂ een kerk ∂ water, wij noemen ze ‘reien’

vraag 15

in het oude broederklooster, net naast de ziekenzaal is er een apotheek uit de zeventiende eeuw. Je moet er wel voor naar buiten gaan. alle voorwerpen die je hier ziet werden vroeger écht gebruikt. Weet jij de naam van elk voorwerp? verbind de naam met het juiste plaatje.

baardmankruik apothekerspot vijzel weegschaal

∂ ∂ ∂ ∂

∂ ∂ ∂ ∂

liJST mET mOEiliJKE WOOrDEN:

anoniem: vroeger lieten kunstenaars niet altijd hun naam achter op wat ze maakten. als de maker onbekend is, is de maker ‘anoniem’.

bijbel: voor christenen is dit het belangrijkste boek over hun geloof.

christenen: iemand die gelooft in Jezus, god en wat de bijbel zegt.

detail: een klein stukje van iets groters. Een knoop is bijvoorbeeld een detail van een jas.

diepte: je ziet niet alleen de dingen die dichtbij staan, maar ook die die iets verder of heel ver weg zijn.

duivel: een gevallen engel die in het christelijke geloof ‘het kwaad’ voorstelt

engel: een helper van god, vaak met twee vleugels afgebeeld.

heiligen: iemand die zoiets speciaals heeft gedaan – zoals een wonder verrichten – dat hij binnen het christelijke geloof wordt aanbeden.

Jezus: Jezus is de zoon van god en maria. maria wordt vaak afgebeeld met Jezus en wordt dan ‘madonna met kind’ genoemd.

kerstmis: een christelijk feest dat de geboorte van Jezus viert op 25 december.

(de) mis: een christelijke viering of bijeenkomst in een kerk.

panelen: een dunne houten plaat waarop men schilderde.

vallende ziekte: deze ziekte wordt ook wel epilepsie genoemd. De zieke krijgt plots krampen en verliest soms het bewustzijn.

veelluik: een schilderij op paneel dat bestaat uit verschillende delen, vaak aan elkaar vasgemaakt met scharnieren zodat je die kan dichtklappen.