Heiligen of helden…

Overeenkomst of verschil?

Heiligen in de 21e eeuw?

• Ondanks de grote inspanningen en heiligverklaringen van de Katholieke Kerk pronkt onze tijd graag met haar eigen helden en idolen….

• De katholieke traditie heeft een enorm rijke beeldcultuur gekend.

Katholieken leefden in een betoverde wereld….

Sacraments of sensibility

Overeenkomsten…

• Zowel bij de heiligen als de moderne helden of idolen wordt iets hoogs en ongrijpbaars, opeens zintuiglijk zichtbaar en tastbaar….

• Ook in het geval van heiligverklaringen waren reputatie en imago van doorslaggevend belang.

Muziek als zinneprikkelend en socialiserend element….

• Binnen zowel de traditionele religieuze rituelen alsook de new age en de popcultuur heeft muziek overlappende functies.

• In paradisum…..

Rituele cultuur

• Reliekcultuur vormt eveneens een overeenkomst tussen heiligen- en heldenverering.

Onder het motto "goed bezig" willen we u de recentste escapade van bad girl Kate Moss niet onthouden. Het topmodel is onlangs uit het beroemde Parijse kerkhof Père Lachaise gegooid omdat ze op het graf van Doors-zanger Jim Morrison had gedanst.

Alabama SongMoss en haar nieuwe vriendje Jamie Hince, die die avond in Parijs optrad met zijn band The Kills, bezochten het kerkhof na sluitingstijd, en vonden het een goed idee om Morrison eer te betuigen door een dansje te placeren op zijn graf, terwijl ze het Doors-nummer 'Alabama Song' luidkeels ten berde brachten.

De beveiligingsagenten konden er niet mee lachen, en vroegen hen vriendelijk doch kordaat op te rotten.

Helden of Heiligen…

• Wat de functie betreft zijn ze beide rolmodel (voorbeeldfiguren) en lenen ze zich voor navolging. De mens heeft een sterke neiging tot mimetisch gedrag. Helden en heiligen bieden een model ter navolging.

• Maar er is wel een differentiatie naar de mate waarin het werkelijke leven van de held of de heilige correspondeert met het ideaal dat hij of zij representeert…

Helden of heiligen…

• Een Idool heeft een voorbeeldfunctie zonder een noodzakelijke relatie met het werkelijke leven van de persoon.

• Bij de Heilige is er een sterke relatie tussen hun voorbeeldkarakter en hun daadwerkelijke leven.

• De moderne Held mag zijn voortreffelijkheid ontlenen aan een momentaan voorbeeld van voorbeeldig gedrag.

Helden of heiligen…

• Maar terwijl een held ook zwakke en ‘foute’ kanten mag hebben, mag dat bij de heilige alleen maar tijdelijk en fragmentarisch het geval zijn.

• Moderne jeugdhelden zijn ‘bevlekte’ iconen.

Bekritiseren van religieus-institutionele dogmatisme

Madonna’s visie

• “Ik had mijn eigen ideeën over God en daarnaast waren er ideeën waarvan ik vond dat ze me waren opgedrongen. Ik geloof in God. Ik geloof dat alles wat je doet op een gegeven moment op je terugslaat, ik geloof in de natuurlijke goedheid van de mens en het belang daarvan.”

• Madonna erkent geen transcendentale God. Voor Haar zit God juist in de wereld zelf; ze staat meer voor een immanente godsbeleving.

Martinus van Porres (1579 - 1639) was een Peruaanse Dominicaan en een rooms-katholieke heilige.

• Martinus' zaligverklaring door Gregorius XVI vond plaats in 1837. Paus Johannes XXIII verklaarde hem in 1962 heilig. Hij is de beschermheilige van verpleegkundigen en patroon van de sociale gerechtigheid. Zijn feestdag is vastgesteld op 3 november.

Provoceren?

Spelen met idolatrie en religie…"Brand New Day"

Stand up all you lovers in the world Stand up and be counted every boy and every girl Stand up all you lovers in the world Starting up a brand new day

I'm the present to your futureYou're the wound and I’m the sutureYou're the magnet to my poleI'm the devil in your soulYou're the pupil I'm the teacherYou're the church and I'm the preacherYou're the flower I'm the rainYou're the tunnel I'm the train

Helden of heiligen…

• In het geval van de held zien we iemand die boven zichzelf uitstijgt maar wel zelf persoonlijk die ‘daad’ verricht.

• In het geval van de heilige is het iets of iemand buiten hem die hem boven zichzelf laat uittillen.

Helden of heiligen…

• Heiligen verwijzen eigenlijk voortdurend naar Hem

Diana from beyond the grave

• Spirituele ervaringen zijn persoonlijk; Diana’s ‘boodschappen’ werden direct publiek geconsumeerd.

• De belangstelling is symptomatisch voor het post-Diana tijdperk, waarin de behoefte aan spirituele boodschappen aan de ‘nieuwe heiligen’ wordt gekoppeld. Diana bezit in de ‘heiligen-hierarchie’ een hoge positie.

Diana als nieuwe heilige

Diana-religion?

• Is er een ‘Diana-religie’ aan het ontstaan? Religies starten immers nooit vanuit vastomlijnde doctrines en instituten.

• Diana-volgelingen ondernemen allerlei zaken om de herinnering aan de prinses voor zichzelf levend te houden.

Diana-religion?• Opvallend dat veel sprekers over haar dood

religieuze terminologie en thema’s gebruikten.

• Gebruik parabels, symbolen, vergelijkingen hadden religieuze inslag

• Twee heiligen maar met een ander godsbeeld; moeder Teresa en Princess Diana

• ‘Where Diana looked within to find

God, mother Teresa looked up; where Diana saw human loveliness, Mother Teresa saw sinful humanity; and where Diana saw uniquely valuable human beings, mother Teresa saw Christ.’

Diana Religion of the Heart…

De beeldentaal van de Diana Religion of the Heart is christelijk; Diana wordt hierin als een engel gepresenteerd.

Diana Religion of the Heart

• De Diana-religie heeft geen leerstellingen of dogma’s maar wel bepaalde tendenties. (bv. geloof in leven na de dood)

• Diana religion sluit aan bij de behoefte aan een zingevings-supermarkt.

• Sluit ze ook aan bij de behoefte aan een feminiene spirituele behoefte?

Overeenkomsten…• ‘I’m not suggesting that the Diana cult of

Ephesus and the Diana cult of 1997 have the same content, but the effect is the same. The Ephesian Diana cult, a pastiche of stories, superstitions and systems of thought endemic to the ancient East, served the city;s religious needs. The recent Diana cult is also a pastiche of stories and longings and public relations efforts that serves the religious needs of an astounding number of people.’ (professor Peterson)

Wat is de (echte) boodschap van Madonna?

.

Welke boodschap wil Madonna, volgens jou, aan de wereld meegeven en is ze daarin geslaagd?