Vastgesteld rapport van het algemeen toezichtbezoek aan ... · PDF fileWelke acties moet SEIN,...

Vastgesteld rapport van het algemeen

toezichtbezoek aan SEIN, De Cruquiushoeve (gebouw 7) en

Meer en Bosch (gebouw 9) op 11 december 2012.

Amsterdam, april 2013

Vastgesteld rapport naar aanleiding van het toezichtbezoek in het kader van het gefaseerd toezicht aan SEIN,

De Cruquiushoeve en Meer en Bosch, op 11 december 2012

Pagina 3 van 19

Inhoud

1 Inleiding 5 1.1 Opbouw van het rapport 5

2 Resultaten 6 2.1 Inleiding 6 2.1.1 Beschrijving locatie 6 2.2 Uitvoering 7 2.2.1 Ondersteuningsplan 7 2.2.2 Veiligheid 8 2.2.3 Vrijheidsbeperking 9 2.2.4 Kwaliteit van personeel en organisatie 10 2.2.5 Samenhang in zorg en ondersteuning 11 2.3 Visie en beleid 12 2.4 Cliëntgerichtheid 13 2.4.1 Organisatorische randvoorwaarden voor cliëntgerichtheid 13 2.4.2 Alledaagse leefwereld van de cliënt en de medewerker- cliëntrelatie 14

3 Conclusie en beschouwing 15 3.1 Inleiding 15 3.2 Afgelopen jaren flink geïnvesteerd in een meer cliëntgerichte aanpak 15 3.3 Betere trendanalyse nodig van meldingen 15 3.4 Tijdige evaluatie van en omgang met protocollen verbeteren 16 3.5 Stevige basis van betrokken medewerkers 16

4 Te nemen maatregelen 17 Bijlage 1 Beoordelingsaspecten 18



Pagina 5 van 19

1 Inleiding

De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft op 11 december 2012 een algemeen

bezoek gebracht aan SEIN, locaties De Cruquiushoeve (gebouw 7) en Meer en Bosch

(gebouw 9).

Ter beoordeling van de kwaliteit van de zorg is gebruik gemaakt van de werkwijze

en instrumenten van het gefaseerd toezicht voor de 24-uurs verblijfszorg aan

mensen met een beperking. In deze werkwijze wordt gekeken naar de aanwezigheid

van risico’s voor de cliënt op gezondheid- en/of welzijnsschade op verschillende

domeinen zoals vastgesteld in het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg1. De inspectie

richt hierbij haar aandacht op de kwaliteit van het leven van de cliënten en op de

randvoorwaarden voor het bieden van verantwoorde zorg. Bijzondere aandacht is er

voor de mate waarin de cliënt in het zorgproces centraal staat en voor de wijze

waarop de zorgaanbieder omgaat met de toepassing van vrijheidsbeperking.

Tijdens het inspectiebezoek is gekeken naar de aanwezigheid van risico’s op vijf

verschillende domeinen, namelijk:

Ondersteuningsplan

Veiligheid

Vrijheidsbeperking

Kwaliteit van personeel en organisatie

Samenhang in zorg en ondersteuning

Binnen elk domein is er aandacht voor de uitvoering en, indien van toepassing, de

verantwoording hiervan in het ondersteuningsplan van cliënten. Domeinoverstijgend

is gekeken naar visie en beleid en naar de mate waarin de cliënt in het zorgproces

centraal staat. De risico’s op de domeinen zijn beoordeeld op basis van het wettelijk

kader en de veldnormen die gelden. De inspectie heeft per domein een selectie

gemaakt van beoordelingsaspecten. Deze zijn terug te vinden in Bijlage 1.

1.1 Opbouw van het rapport

In dit rapport leest u de resultaten van het inspectiebezoek.

Na de beschrijving van de resultaten volgt een algemene conclusie en beschouwing

over de kwaliteit van SEIN, locaties De Cruquiushoeve en Meer en Bosch, in relatie

tot de gevonden risico’s.

Achtereenvolgens komt in dit rapport aan de orde:

Hoe scoort SEIN, gebouw 7 van locatie De Cruquiushoeve en gebouw 9 van

locatie Meer en Bosch, op de aanwezigheid van risico’s binnen de getoetste

domeinen? (hoofdstuk 2);

Conclusie en beschouwing over de kwaliteit van SEIN, gebouw 7van locatie De

Cruquiushoeve en gebouw 9 van locatie Meer en Bosch, in relatie tot de scores

op de getoetste domeinen (hoofdstuk 3);

Welke acties moet SEIN, gebouw 7 van locatie De Cruquiushoeve en gebouw 9

van locatie Meer en Bosch, binnen welke termijn nemen? (hoofdstuk 4).

1 Het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is te vinden op de internetsite van de inspectie: www.igz.nl

Inspectie voor de Gezondheidszorg

Pagina 6 van 19

2 Resultaten

2.1 Inleiding

In dit hoofdstuk leest u hoe SEIN, locaties De Cruquiushoeve en Meer en Bosch,

scoort op de aanwezigheid van risico’s voor de cliënt op gezondheid- en/of

welzijnsschade op de onderzochte domeinen. De scores zijn aangeduid op een

vierpuntsschaal: gering risico, matig risico, hoog risico en zeer hoog risico.

De scores zijn gebaseerd op:

gesprekken met cliënten, cliëntvertegenwoordigers, begeleiders, het

multidisciplinair team en het management(team) van SEIN, gebouw 7 van

locatie De Cruquiushoeve en gebouw 9 van locatie Meer en Bosch.

dossieronderzoek;

analyse van diverse (beleids)documenten.

gesprekken met de OR en de CR die voorafgaand aan het bezoek hebben

plaatsgevonden.

2.1.1 Beschrijving locatie

SEIN biedt gespecialiseerde zorg en behandeling, onderwijs en woonzorg voor

mensen met epilepsie. De inspectie heeft de locaties De Cruquiushoeve en Meer en

Bosch bezocht.

De website www.sein.nl geeft het volgende beeld van deze locaties.

In gebouw 7 van De Cruquiushoeve wonen cliënten “van ongeveer dertig tot

hoogbejaard, van normaal begaafd tot matig verstandelijk beperkt. Naast de

epilepsie is er sprake van diverse lichamelijke problematiek, autisme en moeilijk

verstaanbaar gedrag. Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL): van

zelfstandigheid tot volledige overname. […] De begeleiding biedt zorg en

ondersteuning op maat en is getraind met betrekking tot epilepsie, autisme en

moeilijk verstaanbaar gedrag.” Hierbij gaat het om zorgzwaartepakketten VG 4-7,

GGZ-C 3-5.

Op de locatie Meer en Bosch, gebouw 9 (Het Behandelhuis), worden verschillende

zorg- en begeleidingsvarianten geboden op het gebied van complexe epilepsie en

intensieve gedragsregulering. “Er wonen volwassenen van alle leeftijden, en op één

unit zijn kinderen opgenomen, variërend van normaal begaafd tot ernstig

verstandelijk beperkt. […] Naast epilepsie hebben cliënten bijkomende beperkingen

als moeilijk verstaanbaar gedrag, psychiatrische beelden en lichamelijke

beperkingen.” Hierbij gaat het om zorgzwaartepakketten VG 5-7, GGZ.

http://www.sein.nl/



Pagina 7 van 19

2.2 Uitvoering

2.2.1 Ondersteuningsplan

Omschrijving van het domein

Voor iedere cliënt is een individueel zorgplan/ondersteuningsplan beschikbaar dat

aansluit op de ondersteuningsvraag van de cliënt en dat vanuit het cliëntperspectief

concreet geformuleerde doelen bevat. Het ondersteuningsplan komt tot stand in

samenwerking met de cliënt en/of zijn wettelijke vertegenwoordiger. De voor de

cliënt relevante disciplines hebben een zichtbare bijdrage aan het formuleren van

doelen. Uit het ondersteuningsplan wordt duidelijk welke zorg en ondersteuning een

cliënt van de zorgverlener vraagt, wat er nodig is om deze doelen te halen en wie er

(eind)verantwoordelijk is voor het geheel en mogelijke deelaspecten van de

uitvoering. In het plan zijn risico’s op de verschillende domeinen van kwaliteiten van

leven in beeld gebracht. Het plan wordt met regelmaat geëvalueerd en waar nodig

bijgesteld. De uitvoering van de zorg en ondersteuning is gerelateerd aan de inhoud

van het ondersteuningsplan. Het ondersteuningsplan bevat duidelijke richtlijnen

voor het dagelijks handelen.

Score

Gering risico matig risico hoog risico zeer hoog

risico

Uitvoering

Resultaat

SEIN scoort een gering risico op het domein ondersteuningsplan.

Er is voor iedere cliënt een ondersteuningsplan opgesteld op basis van

multidisciplinaire beeldvorming. SEIN bevindt zich in de overgang naar het ECD.

De risico-inventarisatie wordt gedaan aan de hand van een door SEIN ontwikkeld

risico formulier waarin de aan epilepsie verbonden risico’s centraal staan. Risico’s

verbonden aan de ‘kwaliteit van leven’ domeinen (lichamelijk welbevinden;

psychisch welbevinden; inter-persoonlijke relaties; deelname aan de samenleving;

persoonlijke ontwikkeling; materieel welzijn; zelfbepaling; belangen) uit het

kwaliteitskader gehandicaptenzorg worden niet systematisch in kaart gebracht.

Wel kan de beschrijving van het persoonsbeeld in termen van ‘kwaliteit van leven’

domeinen aanleiding zijn tot het formuleren van aandachtspunten die worden

opgenomen in het actieplan van de cliënt en waarop dagelijks gerapporteerd

wordt. Er wordt nog gezocht naar een betere aansluiting van het

ondersteuningsplan op het kwaliteitskader gehandicaptenzorg.

Cliënt en cliëntvertegenwoordiger worden actief betrokken bij het opstellen van

het ondersteuningsplan. Zowel de cliënten als hun cliëntvertegenwoordigers

voelen zich gehoord. De cliëntvertegenwoordigers hebben goed en regelmatig

contact met de begeleiding.

Afspraken uit het ondersteuningsplan worden nagekomen/uitgevoerd en de gestelde

doelen en afspraken zijn toetsbaar.

Het ondersteuningsplan wordt ten minste eenmaal per jaar met de cliënt en/of diens

vertegenwoordigers methodisch geëvalueerd en indien nodig vaker.


Pagina 8 van 19

2.2.2 Veiligheid


Het begrip veiligheid heeft een objectieve en subjectieve component. De objectieve

component heeft betrekking op algemeen geldende veiligheidsaspecten en

maatregelen, neergelegd in richtlijnen en calamiteitenplannen. De subjectieve

component heeft betrekking op een ervaren veiligheid, waarin zaken als een gevoel

van geborgenheid en een goed verlopende communicatie een rol spelen. Deze

ervaren veiligheid uit zich op terreinen als bejegening, informatie, privacy en

grensoverschrijdend gedrag.

Om de veiligheid te waarborgen en optimaliseren heeft de zorgaanbieder, in

samenspraak met relevante disciplines, specifieke aandacht voor de subjectieve

veiligheid, preventie, risicosignalering, het meldsysteem, calamiteitenplannen en

medicatie. Wensen, behoeften en risico’s op het gebied van veiligheid dienen voor

iedere cliënt in een ondersteuningplan te zijn uitgewerkt.

Score


risico

Uitvoering en ondersteuningsplan

Resultaat

SEIN scoort een hoog risico op het gebied van veiligheid omdat meldingen

onvoldoende trendmatig geanalyseerd worden en er onvoldoende afspraken zijn

over de wijze waarop meldingen worden besproken in het team. Op het moment

van het inspectiebezoek waren nog niet alle medewerkers geschoold in reanimeren.

Daarnaast staat de subjectieve veiligheid in de tijdelijke dagbestedingslocatie in de

Nicolaas Beetsschool onder druk.

SEIN heeft veiligheidsbeleid rondom de omgang met epilepsie, brandveiligheid en

het veiligheidsmanagement Systeem/VMS. Onlangs is SEIN opnieuw

geaccrediteerd door de NIAZ.

Sinds de invoering van het nieuwe digitale meldingensysteem Smile is er een

toename in het aantal meldingen: het melden is laagdrempelig geworden en

medewerkers zijn zich bewust van het belang om te leren van bijna fouten en

incidenten. Het betreft met name agressie en medicatiefouten. Voor

epilepsiegerelateerde incidenten is een apart systeem waaronder bijvoorbeeld

valincidenten worden gemeld. Aan de melding wordt door melder en teamleider

een risicoscore toegekend. De decentrale VIM commissie ziet en analyseert de

meldingen met een toegekende risicoscore van 3 of 4. De commissie geeft

hierover een terugkoppeling aan de melder. De inspectie constateert dat het per

team kan verschillen op welke wijze wordt om gegaan met het melden en

bespreken van minder ernstige incidenten. Hier zijn geen SEIN-brede regels voor.

Soms duurt het lang voordat een terugkoppeling wordt gegeven. Er is al wel

ervaring met het bespreken van de impact van incidenten op individuele cliënten.

Trendanalyses van incidenten waarbij ook gekeken wordt naar tijdstip,

omstandigheden en andere relevante kenmerken zijn in ontwikkeling.

Risico’s op seksueel grensoverschrijdend gedrag is in ondersteuningsplannen

beperkt terug te vinden. Bij medewerkers leeft het onderwerp in beperkte mate.

Wel is er beleid voor en is SEIN al enkele jaren bezig hier meer aandacht aan te



Pagina 9 van 19

geven. Gedragswetenschappers zijn geschoold in het voeren van taxatie

gesprekken.

Met betrekking tot het thema reanimatie heeft de inspectie eerder gewezen op het

belang van een basis scholing reanimatie voor alle medewerkers. Op het moment

van het inspectiebezoek was dit nog niet gerealiseerd. Er vindt wel scholing plaats

maar dit is een tijds- en planningsintensief proces. Gekozen is voor een aanpak

waarbij in eerste instantie uit alle teams een beperkt aantal medewerkers

geschoold worden en in tweede instantie alle medewerkers scholing krijgen. Intern

was er op het moment van het inspectiebezoek nog discussie over de meerwaarde

van scholing van alle medewerkers. Inmiddels zijn alle medewerkers ingepland

voor scholing.

De subjectieve veiligheid is toegenomen in zowel gebouw 7 als gebouw 9 sinds

men werkt met de methodiek van ‘gentle teaching’. Wel is er een zorgwekkende

situatie rondom subjectieve veiligheid op de tijdelijke dagbestedingsgroep in de

Nicolaas Beetsschool. Dit is voor de betreffende cliënten een te prikkelrijke

omgeving die zowel bij hen als bij de medewerkers onrust veroorzaakt. Omdat het

moeilijk is om de onrustige cliënten over straat terug te brengen naar de

woongroep is besloten dat zij op de dagbesteding blijven totdat zij gekalmeerd

zijn. Indien de medewerkers op de dagbesteding extra hulp nodig hebben, dan

kunnen zij worden bijgestaan door de medewerkers van de woning. SEIN geeft

aan dat cliënten van gebouw 9 in oktober 2013 verhuizen naar de locatie

Cruquiushoeve. Investeren in een minder prikkelgevoelige ruimte is daardoor niet

aan de orde.

De inspectie heeft tijdens de rondgang geconstateerd dat voor de medicatie

gewerkt wordt met het Baxtersysteem. Tijdens de rondgang bleek dat er geen

tweede controle plaatsvindt voor het geven van de vloeibare medicatie. Ondanks

geïmplementeerd beleid over voorraden in de medicijnkasten, heeft de inspectie in

een van de medicijnkasten een grote voorraad medicatie aangetroffen naast de

Baxters. Het management zegt toe dit onmiddellijk te verwijderen.

Informatie en/of diagnostiek over preventie (bijvoorbeeld signaleringsplannen) is

opgenomen in het dossier. De inspectie heeft onvoldoende informatie aangetroffen

over een systematische analyse van situaties waarin onrustig gedrag ontstaat. Dit

vraagt om extra aandacht.

De inbreng van betrokken disciplines ten aanzien van veiligheid is in het dossier en

ondersteuningsplan zichtbaar.

2.2.3 Vrijheidsbeperking


Onder vrijheidsbeperking vallen alle maatregelen (fysiek en verbaal) die de vrijheid

van cliënten beperken. Belangrijk bij vrijheidsbeperking zijn aspecten als het

opbouwen van een goede relatie met de cliënt en het ondersteunen van de cliënt bij

het behouden van de regie over het eigen leven. Door de cliënt te betrekken bij de

preventie van vrijheidsbeperking, het zoeken naar alternatieven en de afweging van

de risico’s die toelaatbaar zijn, heeft de cliënt controle over zijn eigen leven.

Daarnaast is multidisciplinaire samenwerking noodzakelijk bij het tot stand komen

van het besluit over de vrijheidsbeperking, de uitvoering en de evaluatie. Het beleid

van de zorgaanbieder is gericht op het terugdringen van vrijheidsbeperking

waardoor de risico’s op fysieke, emotionele en sociale schade bij de cliënt worden


Pagina 10 van 19

tegengegaan. Bovenstaande aspecten zijn voor iedere cliënt terug te vinden in het

ondersteuningsplan en worden regelmatig geëvalueerd en bijgesteld.

Score


risico


Resultaat

SEIN scoort een hoog risico omdat niet aan alle zorgvuldigheidseisen voor het

toepassen van vrijheidsbeperking wordt voldaan. Wel is het aantal

vrijheidsbeperkende maatregelen sterk afgenomen.

SEIN heeft een Middelen en Maatregelen formulier waarop de vrijheidsbeperkende

maatregelen worden bijgehouden zoals genoemd in de wet Bopz (afzondering,

fixatie, geneesmiddelen, voeding en/of vocht). Andere vrijheidsbeperkende

maatregelen zoals afsluiten van slaapkamer, kast of woning, uitluistersystemen, een

tafelblad op de rolstoel, dragen van helm, staan verspreid in het ondersteuningsplan

beschreven. Een overzichtelijke argumentatie ontbreekt van de noodzaak tot het

toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen en van overwogen alternatieven.

Cliëntvertegenwoordigers en cliënten worden betrokken in de besluitvorming maar

dit is onvoldoende zichtbaar in de ondersteuningsplannen. Dit geldt ook voor de

zichtbaarheid van de inbreng van de verschillende disciplines en het afbouwschema.

Afbouw vindt wel plaats, maar dit wordt niet systematisch vastgelegd. Een

afbouwschema ontbreekt en de overwogen alternatieven zijn niet zichtbaar.

In het dossier van een complexe cliënt treft de inspectie veel vrijheidsbeperkende

maatregelen aan die in opvolging van elkaar worden toegepast. Vrijheidsbeperking

wordt al toegepast in spanningsfase 2 (handklemmen). Een beschrijving van

alternatieven ontbreekt. Fase 3 kent als maatregel grondfixatie waarna een

mogelijke afzondering volgt en medicatie om de cliënt tot rust te brengen. De

evaluatiedatum van het gebruikte signaleringsplan was niet zichtbaar. Ook werden

de toegepaste maatregelen niet beargumenteerd.

Er is een standaardprocedure voor afzondering. Er wordt per cliënt besproken of

die procedure voldoet. Onduidelijk is of deze afwegingen worden opgenomen in

het ondersteuningsplan. Er is een calamiteitenteam van 3 personen dat wordt

ingeroepen bij afzondering.

Signaleringsplannen zijn opgenomen in het dossier.

2.2.4 Kwaliteit van personeel en organisatie


Cruciale randvoorwaarden voor het kunnen bieden van verantwoorde zorg en

ondersteuning is de beschikbaarheid van voldoende personeel en van voldoende

bekwaam personeel. De zorgaanbieder organiseert de uitvoering van de zorg

zodanig dat tijdig, doelmatig, doelgericht en deskundig in de zorgbehoefte van de

cliënt wordt voorzien. Structurele scholing en ondersteuning van de medewerkers,

duidelijke toedeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden en systematische

kwaliteitstoetsing en sturing is nodig om verantwoorde zorg te bieden.



Pagina 11 van 19

Bekwaam personeel is in staat om op een professionele, multidisciplinaire wijze om

te gaan met individuele behoeften van de cliënt op sociaal-emotioneel, cognitief en

somatisch functioneren.

Score


risico

Uitvoering

Resultaat

SEIN scoort een matig risico op kwaliteit van personeel en organisatie. Er worden

voldoende deskundige medewerkers ingezet die zich goed gesteund voelen door de

andere disciplines. Verdeling van taken en verantwoordelijkheden is niet voor alle

functies duidelijk. De methode ‘gentle teaching’ biedt handvatten maar is nog niet

overal geïmplementeerd.

Er worden structureel voldoende medewerkers ingezet en de medewerkers

beschikken over de deskundigheid die voor de specifieke doelgroep nodig is. Met

name de deskundigheid rondom epilepsie vinden alle betrokkenen goed. Jaarlijks

krijgen medewerkers hierover scholing. Daarnaast heeft de implementatie van de

methodiek van ‘gentle teaching’ de medewerkers handvatten gegeven. Dit is echter

nog niet overal in voldoende mate geïmplementeerd. Daarnaast blijft de training van

reanimatie een belangrijk aandachtspunt.

Functioneringsgesprekken worden jaarlijks gehouden.

Uit de gesprekken bleek dat de taken en verantwoordelijkheden van de artsen,

gedragsdeskundigen en de locatiemanager niet volledig duidelijk zijn, dit met name

als het gaat om het ondersteuningsplan en om de vrijheidsbeperkende maatregelen.

De gedragsdeskundige ondertekent het ondersteuningsplan, maar de andere

betrokken disciplines niet. De gedragsdeskundige is inhoudelijk verantwoordelijk

voor het ondersteuningsplan en de afdelingsmanager voor de uitvoering daarvan.

Er vindt voldoende afstemming plaats over de uitvoering van de zorg tussen de

betrokken disciplines. De medewerkers voelen zich goed ondersteund door de

andere disciplines.

2.2.5 Samenhang in zorg en ondersteuning


Samenhang in zorg en ondersteuning handelt over het waarborgen van de

continuïteit door overlappingen of hiaten in de zorg en ondersteuning te voorkomen.

Dit stelt eisen aan de kwaliteit van het dossier en aan de overdracht van gegevens

bij gelijktijdige of volgtijdelijke bemoeienis met een cliënt. Goede communicatie

tussen verschillende zorgverleners en de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger over

de (coördinatie van) ondersteuning, is hierbij een eerste vereiste. Afspraken en

uitvoering over samenhang in de zorg zijn in het dossier schriftelijk opgenomen en

worden met regelmaat door betrokkenen geactualiseerd.


Pagina 12 van 19

Score


risico


Resultaat

SEIN scoort een matig risico op samenhang in zorg en ondersteuning, omdat

informatie over de historie en de inbreng van de verschillende disciplines

verschillend wordt opgeborgen en moeilijk is terug te vinden. Communicatie met de

nachtzorg behoeft verbetering.

Er is schriftelijke informatie aanwezig voortvloeiend uit de overleggen met de

cliënten, cliëntvertegenwoordigers, medewerkers en andere betrokken disciplines.

De uitvoering van de afspraken over samenhang in de zorg en ondersteuning zijn

zichtbaar en de afspraken over de samenhang in de zorg en ondersteuning worden

regelmatig met alle betrokken netwerkpartners geëvalueerd en bijgesteld.

Er zijn afspraken over de overdracht naar de nachtzorg die van belang zijn voor het

nachttoezicht. Toch komt het met enige regelmaat voor dat de overdracht van

belangrijke gebeurtenissen tijdens de dag die van invloed kunnen zijn op de

nachtrust van de cliënt niet worden overgedragen. Het betreft dan vooral

gebeurtenissen die niet rechtstreeks de cliënt betreffen maar die wel invloed op hem

hebben zoals onrustig gedrag bij een andere cliënt of andere spanningen in de

woning.

2.3 Visie en beleid

Omschrijving

Een voorwaarde voor het kunnen bieden van verantwoorde zorg, is een

achterliggend beleid waarop de uitvoering van de zorg en ondersteuning gefundeerd

is. Dit houdt in dat beleid méér is dan een geschreven notitie: het is de rode draad

in de organisatie en vormt het uitgangspunt voor protocollen, richtlijnen en

handelen van bestuur en personeel. Bij beleidsontwikkeling worden relevante

disciplines betrokken. Om het beleid actueel te houden wordt het op regelmatige

basis met betreffende disciplines geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.

De zorgaanbieder heeft in ieder geval beleid geformuleerd met betrekking tot de

randvoorwaarden voor verantwoorde zorg. Tevens is het beleid met betrekking tot

vrijheidsbeperking toegespitst op het zoeken naar alternatieven voor toegepaste

vrijheidsbeperkende maatregelen.

Score


risico

Visie en beleid

Resultaat

SEIN scoort een matig risico omdat een aantal protocollen nog moeten worden

geïmplementeerd. Daarnaast zijn een aantal protocollen niet recent geëvalueerd.



Pagina 13 van 19

Op 11 januari 2013 heeft de inspectie de gevraagde aanscherpingen en

toevoegingen ontvangen in protocollen en richtlijnen. Deze waren het gevolg van

verbeteracties na meldingen. Een deel hiervan moet nog geïmplementeerd

worden.

Een aantal protocollen die de inspectie heeft ingezien, dateren uit 2009 en 2010.

2.4 Cliëntgerichtheid

Omschrijving

Cliëntgerichtheid bestaat uit twee verschillende componenten. De eerste component

heeft betrekking op de organisatorische randvoorwaarden die nodig zijn om

cliëntgericht te kunnen werken. De zorgaanbieder richt zijn organisatie zo in dat de

medewerker kan handelen vanuit de wensen en behoeften van de cliënt. Daarnaast

wordt de medewerker gestimuleerd om te reflecteren op het effect van eigen

handelen. Hiertoe worden mogelijkheden gecreëerd in de vorm van intervisie en

feedback. De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger wordt door de zorgaanbieder

actief betrokken bij kwaliteit door bijvoorbeeld participatie in verbetermaatregelen

naar aanleiding van cliënttevredenheidsonderzoeken.

In subparagraaf 2.4.1 is de score op dit component weergegeven.

De tweede component heeft betrekking op de alledaagse leefwereld van de cliënt en

de relatie tussen medewerker en cliënt. Onder leefwereld wordt verstaan de

alledaagse en natuurlijke manier waarop cliënten hun leven ervaren en beleven. Het

gaat om de zin die cliënten ervaren in hun dagelijks leven en om de manier waarop

ze hierover communiceren. De kernvraag hierbij is: wat vindt de cliënt belangrijk,

zinvol en prettig? Een belangrijke factor in de leefwereld van de cliënt vormt de

kwaliteit van de relatie met de medewerkers. De wijze waarop de medewerker de

cliënt ondersteunt en gebruik maakt van zijn eigen kennis, vaardigheden, attitude

en persoonlijkheid draagt bij aan de beleving van de leefwereld van de cliënt.

In subparagraaf 2.4.2 zijn de bevindingen van de inspectie op dit gebied

beschreven. Er is geen score weergegeven. Het gaat hier om de indruk die de

inspectie heeft gekregen van deze component.

2.4.1 Organisatorische randvoorwaarden voor cliëntgerichtheid

Score


risico

Organisatorische randvoorwaarden

Resultaat

SEIN scoort een matig risico omdat de omgang met en het belang van protocollen

verbetering behoeft.

De cliënten en/of cliëntvertegenwoordigers worden betrokken bij de opzet en

uitkomsten van cliënttevredenheidsonderzoeken en de daarop genomen

maatregelen.

De zorgaanbieder biedt voldoende intervisiemogelijkheden en feedbackmomenten

die gericht zijn op het eigen handelen van de werknemer in de leefwereld van de


Pagina 14 van 19

cliënt. Er is een feedbackcultuur; men spreekt elkaar makkelijk aan. Ook worden

regelmatig video-opnames gemaakt van medewerkers in interactie met de cliënt

waarbij het effect van het handelen van de medewerker op de cliënt in het team

wordt besproken.

Medewerkers volgen de protocollen. Discussie over het effect van de toepassing van

protocollen op individuele cliënten vindt niet structureel plaats. Afwijken van

protocollen om individueel maatwerk te leveren, wordt niet aangemoedigd. Ook is er

nog te weinig discussie over welke protocollen voor de betreffende doelgroep het

meest belangrijk zijn en wanneer beargumenteerde afwijkingen verantwoord zijn.

Het opzoeken van protocollen op intranet is niet optimaal.

2.4.2 Alledaagse leefwereld van de cliënt en de medewerker-

cliëntrelatie

Resultaat

De medewerkers hebben hart voor het werk en voor de cliënten. De cliënten die de

inspectie heeft gesproken zeggen zich goed en thuis te voelen op de locatie. De vele

verhuizingen waren niet prettig, maar ze zijn nu blij met hun appartement.

Voor sommige cliënten vormt het telefonisch oproepen van de medewerkers een

punt. Namelijk, eerst dien je de begeleider te bellen voordat deze komt. Een enkele

cliënt voelt zich afgewezen wanneer hij/zij naar de begeleiding toe stapt met een

vraag en deze alsnog aangeeft dat de cliënt eerst telefonisch een oproep dient te

plaatsen. De inspectie hoort dat de begeleiding voorzichtig is in hoeverre zij ingaan

op de overvragende cliënten.

Verder roept de regel voor het al dan niet samen eten in de woonkamer

onduidelijkheid op bij sommige cliënten. Een van de cliënten had bijvoorbeeld de

indruk dat hij pas mee kon eten als hij zich goed had gedragen. Navraag bij

medewerkers leert dat de regel is: pas samen eten ‘als het gezellig is’. Eten op de

eigen kamer brengt rust voor de cliënt en voorkomt ruzie.

Communicatie over de hantering van deze regels vraagt aandacht om tot

cliëntgerichte oplossingen te komen, waarbij wensen van cliënten als leidraad

dienen en cliënten niet het idee krijgen dat het gaat om bestraffende maatregelen.



Pagina 15 van 19

3 Conclusie en beschouwing

3.1 Inleiding

In het vorige hoofdstuk heeft u kunnen lezen hoe SEIN, locaties De Cruquiushoeve

(gebouw 7) en Meer en Bosch (gebouw 9) scoort op de getoetste pijlers en

domeinen. Dit hoofdstuk heeft een concluderend en beschouwend karakter.

Gekeken is naar verbanden in de onderzoeksresultaten zoals beschreven in

hoofdstuk 2, met als focus de kwaliteit van de geboden zorg. Om verbanden tussen

de scores op de verschillende domeinen en de verschillende niveaus zichtbaar te

maken, volgt hieronder een overzicht van alle scores.

gering risico matig risico hoog risico zeer hoog

risico

Uitvoering (en ondersteuningsplan)

Ondersteuningsplan

Veiligheid

Vrijheidsbeperking

Kwaliteit van personeel en organisatie

Samenhang in zorg en ondersteuning

Visie en beleid

Cliëntgerichtheid

3.2 Afgelopen jaren flink geïnvesteerd in een meer cliëntgerichte aanpak

In de bezochte locaties heeft de afgelopen jaren een omslag plaatsgevonden naar

een meer cliëntgerichte benadering ter vervanging van een meer beheersmatige

aanpak. Deelnemen aan ‘zorg voor beter’ trajecten en de invoering van de

methodiek ‘gentle teaching’ hebben hieraan bijgedragen. Het aantal

vrijheidsbeperkende maatregelen is afgenomen en de cliënten die de inspectie heeft

gesproken zijn tevreden. Medewerkers zijn betrokken en voelen zich met name

deskundig genoeg op het gebied van omgaan met epilepsie.

3.3 Betere trendanalyse nodig van meldingen

Zowel voor calamiteiten als voor incidenten constateert de inspectie dat de analyse

en daarmee het leereffect van meldingen nog niet voldoende op orde is. Analyses

bleven beperkt tot een feitenrelaas en nagaan in hoeverre de protocollen goed zijn

toegepast. Naar aanleiding van recente calamiteiten heeft het management van

SEIN onderkend dat calamiteiten op een ander niveau geanalyseerd dienen te

worden.


Pagina 16 van 19

SEIN introduceert de PRISMA-methode waarbij onderliggende basisoorzaken worden

benoemd. Hierdoor wordt breder geanalyseerd wat ten grondslag heeft gelegen aan

een incident of calamiteit dan alleen de beoordeling of de protocollen op de juiste

wijze zijn toegepast. Hiertoe zullen enkele beleidsmedewerkers geschoold worden in

de PRISMA-methode

Ook het leren van meldingen over incidenten kan verbreed en verdiept worden door

trends per cliënt en per locatie daarbij te betrekken en te analyseren in hoeverre de

context van de gebeurtenissen waarin incidenten kunnen gebeuren een rol speelt.

Dergelijke analyses zijn nodig om tot goede verbeteracties te komen. Onderdeel

hiervan is ook een tijdige terugkoppeling naar melder en team en een werkproces

waarin meldingen worden ervaren als kwaliteitsinstrument en niet als afrekening.

De inspectie is van mening dat afspraken en werkwijze rondom het meldingenproces

opnieuw aandacht behoeven in het licht van bovenstaande opmerkingen.

3.4 Tijdige evaluatie van en omgang met protocollen verbeteren

Zoals beschreven in hoofdstuk 2 verwacht de inspectie dat protocollen frequenter

geëvalueerd worden en dat zeker bij calamiteiten en frequente incidenten ook naar

reikwijdte en effect van betrokken protocollen wordt gekeken. Dit behoeft

verbetering.

Daarnaast is het van belang om protocollen en richtlijnen verantwoord te gebruiken.

Dit betekent dat ze ingezet worden als middel om tot verantwoorde en veilige zorg

en ondersteuning te komen en niet als een doel op zichzelf. Individueel maatwerk

met kennis van relevante protocollen en richtlijnen is dan de leidraad. Afwijkingen

van protocollen dienen beargumenteerd te zijn en opgenomen te worden in het

ondersteuningsplan.

Ook deze manier van werken moet nog geïmplementeerd worden waarbij tevens

gekeken kan worden naar de relevante protocollen en richtlijnen voor de doelgroep

van cliënten per locatie en de vrijheidsgraden waarbinnen beargumenteerde

afwijkingen kunnen worden besproken.

3.5 Stevige basis van betrokken medewerkers

De betrokkenheid van de medewerkers op het welbevinden van de cliënten biedt

een goede basis onder de verdere implementatie van reeds ingezette verbeteringen.

Naast competenties en kennis over epilepsie is het van belang om ook aan te sluiten

op de kwaliteit van leven domeinen uit het kwaliteitskader gehandicaptenzorg.



Pagina 17 van 19

4 Te nemen maatregelen

De inspectie verwacht uiterlijk 29 april 2013 een overzicht van de behaalde

resultaten van de doorgevoerde veranderingen op die punten waar een hoog risico

wordt gescoord. In dit overzicht geeft u aan welke veranderingen u heeft

doorgevoerd om de kwaliteit van de zorg bij SEIN, locaties De Cruquiushoeve

(gebouw 7) en Meer en Bosch (gebouw 9) te verbeteren en wat het resultaat

hiervan is. De inspectie gaat ervan uit dat zowel hoofdstuk 2 als hoofdstuk 3 u

voldoende handvatten biedt om te komen tot verbeteringen en concrete acties.

Nadat de inspectie dit resultatenoverzicht heeft ontvangen, ontvangt u binnen vier

weken een reactie. Een follow-up (schriftelijk, een gesprek of toezichtbezoek) ter

beoordeling van de resultaten vindt plaats binnen zes maanden.


Pagina 18 van 19

Bijlage 1 Beoordelingsaspecten

De onderstaande beoordelingsaspecten zijn gebaseerd op de wetgeving en de

daarvan afgeleide veldnormen van de koepelorganisaties en beroepsverenigingen,

waarvan de belangrijkste hieronder worden genoemd.

Wetgeving:

Kwaliteitswet zorgzorgaanbieders;

Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg;

Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst: Wijzigingswet Burgerlijk

Wetboek;

Wet klachtrecht cliënten zorgsector;

Wet medezeggenschap cliënten zorgzorgaanbieders;

Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen.

Veldnormen:

Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg, maart 2007;

Harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de zorgsector (HKZ).

Uitvoering (en ondersteuningsplan)

Domein Ondersteuningsplan

Er is niet voor iedere cliënt een ondersteuningsplan opgesteld op basis van multidisciplinaire

beeldvorming.

Het ondersteuningsplan bevat geen risico-inventarisatie op de ‘kwaliteit van leven’-domeinen

(lichamelijk welbevinden; psychisch welbevinden; inter-persoonlijke relaties; deelname aan de

samenleving; persoonlijke ontwikkeling; materieel welzijn; zelfbepaling; belangen) die voor de

betreffende cliënt van toepassing zijn.

Cliënt en cliëntvertegenwoordiger worden niet actief betrokken bij het opstellen van het

ondersteuningsplan.

Afspraken uit het ondersteuningsplan worden niet nagekomen/uitgevoerd.

Doelen en afspraken zijn niet toetsbaar.

Het ondersteuningsplan wordt niet ten minste eenmaal per jaar methodisch geëvalueerd.

Domein Veiligheid

Risico-inventarisatie van de veiligheid vindt niet plaats.

De zorgplansystematiek voorziet niet in een PDCA-cyclus voor verschillende risicoaspecten zoals

subjectieve veiligheid, meldsysteem en medicatie.

Informatie en/of diagnostiek over preventie (bijvoorbeeld signaleringsplannen) is niet opgenomen in

het dossier.

De inbreng van betrokken disciplines ten aanzien van veiligheid is in het dossier en ondersteuningsplan

niet zichtbaar.

Domein Vrijheidsbeperking

Risico-inventarisatie van de vrijheidsbeperking vindt niet met vastgelegde en beargumenteerde

regelmaat plaats.

In het ondersteuningsplan zijn de argumenten voor de toegepaste vrijheidsbeperking en de

overwogen alternatieven niet zichtbaar.

De zorgplansystematiek voorziet niet in een PDCA-cyclus voor de specifieke risicoaspecten

(preventie; organisatie van primair proces; communicatie; verantwoording; deskundigheid).

Informatie en/of diagnostiek op het gebied van preventie van vrijheidsbeperking (signaleringsplannen)

is niet opgenomen in het dossier.



Pagina 19 van 19

De wensen van de cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger over vrijheidsbeperking zijn niet aantoonbaar

meegenomen in afspraken en doelen.

De inbreng van betrokken disciplines en extern deskundigen ten aanzien van vrijheidsbeperking is in

het dossier en ondersteuningsplan niet zichtbaar.

Domein Kwaliteit van personeel en organisatie

Er worden structureel onvoldoende medewerkers ingezet.

Medewerkers beschikken niet over de deskundigheid die voor de specifieke doelgroep nodig is.

Functioneringsgesprekken worden niet structureel gehouden.

Het is voor de medewerkers niet duidelijk hoe de verdeling van taken, verantwoordelijkheden en

bevoegdheden geregeld is.

Er vindt onvoldoende afstemming plaats over de uitvoering van de zorg tussen de betrokken disciplines.

Domein Samenhang in zorg en ondersteuning

Het dossier is niet samenhangend, overzichtelijk en volledig.

In het dossier, het ondersteuningsplan of de dagrapportage is geen schriftelijke informatieoverdracht

tussen cliënt, cliëntvertegenwoordiger, interne organisatorische eenheden en/of andere

(zorg)aanbieders uit de keten opgenomen.

De uitvoering van de afspraken over samenhang in de zorg en ondersteuning zijn niet zichtbaar in

het dossier.

De afspraken over de samenhang in de zorg en ondersteuning worden niet regelmatig met alle

betrokken netwerkpartners geëvalueerd en bijgesteld.

Visie en beleid

Er is geen beleid geformuleerd voor één of meerdere van de vijf randvoorwaardelijke domeinen

(ondersteuningsplan; veiligheid; vrijheidsbeperking; kwaliteit van personeel en organisatie;

samenhang in zorg en ondersteuning).

De zorgaanbieder heeft geen beleid voor het zoeken naar alternatieven voor de toegepaste

vrijheidsbeperking.

De beleidsnotities, protocollen en richtlijnen over de vijf randvoorwaardelijke domeinen

(ondersteuningsplan; veiligheid; vrijheidsbeperking; kwaliteit van personeel en organisatie;

samenhang in zorg en ondersteuning) worden niet regelmatig geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.

De zorgaanbieder heeft relevante disciplines niet betrokken bij de ontwikkeling en evaluatie van het

beleid over veiligheid en het beleid over vrijheidsbeperking.

Organisatorische randvoorwaarden voor cliëntgerichtheid

De cliënt en/of cliëntvertegenwoordiger wordt niet betrokken bij de uitkomsten van

cliënttevredenheidsonderzoeken en de daarop genomen maatregelen.

De zorgaanbieder biedt geen of onvoldoende intervisiemogelijkheden en feedbackmomenten die

gericht zijn op het eigen handelen van de werknemer in de leefwereld van de cliënt.

Het is medewerkers niet toegestaan om (beargumenteerd) af te wijken van protocollen en

richtlijnen.

Vastgesteld rapport van het algemeen toezichtbezoek aan ... · PDF fileWelke acties moet SEIN,...

Documents

Transcript of Vastgesteld rapport van het algemeen toezichtbezoek aan ... · PDF fileWelke acties moet SEIN,...