Variëren en arrangeren met leermateriaalLuc Sluijsmans (SLO)

Manon Haartsen (Kennisnet)

Geeske Steeneken (Codename Future / GEU)

Variëren en arrangeren met leermateriaal

Onderwijswens:

Wat zijn de ervaringen van docenten bij arrangeren en variëren in de

proeftuin Arrangeren?

Luc Sluijsmans, SLO

Kennisnet-oplossing:

Welke mogelijkheden biedt Edurep om te komen tot leermiddelenmixen?

Manon Haartsen, Kennisnet

Toepassing in het veld:

Wat zullen Educatieve Uitgeverijen doen met deze uitkomsten?

Geeske Steeneken, Codename Future / GEU

Wat is er opgeleverd in het project arrangeren?

1. Overzicht van de proefopstellingen

zoeken-vinden-arrangeren wiskunde – aardrijkskunde vo

2. Evaluatie-onderzoek

1. Verdieping Leermiddelenmix vo: Resultaten van het gebruik van de

proefopstellingen door docenten in hun onderwijspraktijk

2. Proefopstelling Hondsrugcollege: specifiek rapport over de

proefopstellingen met het adaptieve leersysteem PulseOn waarin het

wiskundemateriaal van de stichting Math4all is opgenomen.

3. Onderzoeksrapport leermiddelenbeleid schoolleiders

Visie van schoolleiders op de scholen van de proefopstellingen

Overzicht proefopstellingen

Overzicht proefopstellingen

Overzicht proefopstellingen

Overzicht proefopstellingen

Overzicht proefopstellingen

Het onderzoek: verdieping leermiddelenmix vo

• Kwalitatief onderzoek: 2 maanden in gesprek, doorvragen, intensief

• Respondenten: 10 scholen, 27 docenten (13 AK, 14 WI)

• Onderzoeksinstrumenten: logboek, interview, procesbeschrijving

• Samenstellen mix: zo objectief en zorgvuldig mogelijk beschrijven De bedoeling: wat is de visie?

De digitale omgeving: hoe is de visie vertaald naar een digitale omgeving?

De interpretatie: welk type docenten werkten met de proefopstelling?

De uitvoering: hoe werkten de docenten in de proefopstelling?

De ervaringen: wat vonden de docenten van het zoek-, vind- en samenstelproces?

De opbrengst: wat leverde het de docenten op en wat leren "we" van het proces?

Hoe ondersteunen de proefopstellingen?

De proefopstelling ondersteunt bij het zoeken omdat:• Er kan gewerkt worden vanuit de methode,

ELO en vanuit één portaal.• Er komt snel een zoekresultaat. • Er is een inhoudelijk en herkenbaar overzicht van

leerdoel- en inhoudsspecificaties waarbij het zoeken op onderwerpen belangrijk is.

De proefopstelling ondersteunt bij het vinden als:• Er een zoekresultaat komt dat aansluit op het onderwerp van het

lesprogramma en de beoogde doelgroep (nu nog onvoldoende door een brede metadatering).

De proefopstelling ondersteunt bij het samenstellen als:• Er gezocht kan worden op onderwerp en niveau • Er wordt vooral gevarieerd (arrangeerniveau 1/2)

Wat zijn tips voor een volgende stap?

1. Benut het complete SLO-vocabulaire (dus ook onderwerpen).

2. Maak zoeken op onderwerp altijd mogelijk.

3. Gebruik een specifiekere aanduiding voor het niveau

(onderwijstype, leerjaar), type leeropdracht en type leermateriaal.

4. Zorg voor een drempelloze toegang tot leermateriaal.

5. Voeg een kwaliteitsoordeel van gebruikers toe.

6. Koppel het plaatsen van het leermateriaal aan de ELO.

7. Agendeer de kwaliteit van de metadatering (wie en hoe).

8. Koppel de resultaten aan de ontwikkelingen binnen het OBK.

Kennisnet-oplossing: Edurep

Variëren met digitaal leermateriaal via

A. de (klassieke) methodesite

B. een zoekportal

C. de (klassieke) ELO

Onderwijs-begrippen

Methodesite Zoekportalen ELO / Leersystemen

Edurep

Architectuur Educatieve Contentketen

Aanbieder A

Leermaterialen

Labels

Aanbieder C

Leermaterialen

Labels

Aanbieder B

Leermaterialen

Labels

Leermaterialencollecties

OBKOnderwijsbegrippenkader

Labels(Metadata)

KN-oplossing: Edurep

• Eenvoudiger zoeken naar leermateriaal

• Maar ook: direct aanvullend leermateriaal laten zien

• Gebaseerd op OnderwijsBegrippenKader of via trefwoorden

• Meerdere technische oplossingen:

• Via de Edurep-widget interface

• Of volledig eigen implementatie

(bijvoorbeeld voor combinatie met andersoortige data à la Linked

Data project)

Sneak Preview: Edurep widget

Toepassing in het veld

Tot slot gaan we in op wat dit nu betekent voor de toekomst: wat kunnen

en zullen educatieve uitgeverijen hiermee gaan doen?

Geeske Steeneken

25

De Groep Educatieve Uitgeverijen (GEU)• branchevereniging educatieve uitgeverijen• kenniscentrum op het gebied van ontwikkelingen

in leermiddelen• uitgevers van leermiddelen voor primair

onderwijs, voortgezet onderwijs, beroeps- en volwassenen-educatie en hoger beroepsonderwijs

• 34 leden (95% van de markt in PO en VO)• onderdeel van Nederlands Uitgeversverbond

(NUV)

26

One size fits all?

Onderwijs op maat• per sector: po-vo-mbo-ho• per groep: zwak-gemiddeld-sterk-excellent• per leerling: tempo, niveau, leerstijl, talent, interesse• per docent: jong, oud, ervaren, onervaren, bevoegd,

onbevoegd

Daarom adaptief onderwijs• flexibiliteit in de leermiddelen• personalisering leerstof• inspelen op gevarieerd scala aan docentvaardigheden

Aanpasbaarheid voor PO en VO zeer belangrijk Welke criteria speelde een rol bij uw keuzeproces?

Bron: Oriëntatie- en keuzeproces leermiddelenpakketten, TNS-NIPO, 2013

Ontwikkeling in leermiddelen

• Multimediaal: mix van open & methodisch en digitaal & print

• Groter en diverser aanbod: adaptieve leermiddelen, toetsen én lesstof geïntegreerd

• Steeds meer dienstverlening: implementatie-ondersteuning, training / bijscholing docenten, …

• Veel digitale leermiddelen: toename van gebruik

Enkele cijfers• Uitgevers ontwikkelen leermateriaal voor 15 cohorten

leerlingen: 3 miljoen leerlingen/studenten over diverse vakken– Meer dan 3 miljoen gebruikers sessies per maand VO en

MBO– 1,6 miljoen licenties op digitale leermiddelen via Single

SignOn bereikbaar in het VO – 1,2 miljoen leerlingen in basisonderwijs die dagelijks les

krijgen via een speciaal ontwikkelde digibordmethode– Meer dan 1.000 handboeken en werkboeken die via een

tablet gebruikt kunnen worden– Ca 2 miljoen digitale toetsen Nederlands, rekenen en

Engels in 2012 afgenomen om de intake, voortgang en afsluiting te toetsen in het voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs

– Rekenmethode Rekenblokken 6 terrabyte aan data (0,5 miljoen telefoonboeken) per jaar

– Tussen de 75-100 miljoen pageviews per mnd– Meer dan 100 Dos en Ddos aanvallen per week

31

Bijdragen en initiatieven van de GEUSamenwerking (met het onderwijs, publiek-privaat) aan oplossingen voor de gemeenschappelijke uitdagingen:

1) Ontwikkeling en implementatie standaarden - ECK

2) Denkhulp voor bestuurders en management

3) Stichting leerKRACHT – multimediale leermiddelen

Discussiepunten

• Balans tussen pull vanuit cultuurverandering en push vanuit technologie

• Pluriformiteit versus standaardisering• Privacy versus data driven learning• Opbrengstgericht werken en

gepersonaliseerd onderwijs versus economische randvoorwaarden

ICT is overal om ons heen en niet meer weg te denken.

Jongeren zijn opgegroeid met digitale toepassingen.

Voordelen gebruiken om onderwijsleerproces anders in te richten.

- Aansluiten op belevingswereld (betekenisvol leren)

- Contextgebonden (authentiek leren)- Sociaal en actief leren (reflecteren en

delen)- Leerlingen activeren, actieve

leerhouding (motivatie en betrokkenheid)

ICT is een verrijking en geen vervanging

Digitale didactiek

Visie• Onderwijs minder overdracht van kennis, maar

meer het zelfstandig vaardigheden ontwikkelen en kennis opdoen op een interactieve wijze en in samenwerking met anderen.

• Vakinhouden integreren met elkaar, leerlingen gaan op een andere manier met de lesstof om.

• Leren wordt persoonlijker (differentiatie) en minder uniform. Een balans tussen weten, doen en samenleven.

• Leerkrachten krijgen een meer begeleidende en coachende rol.

Waar staat de school; arrangeren

• Er is behoefte aan ondersteuning bij het zoeken naar digitale leermaterialen– Leerlijnen en methode– Open en gesloten materiaal

• Er zijn verschillende type docenten / scholen die verschillende zoeken– De onderzoekende adequate school – De zoekende experimenterende school – De laissez faire school– De kritische school

Niet het middel of de vorm moet centraal staan maar de inhoud

•Actualisatie•Regionalisatie

•Variatie

Vorm:

Games & gamification

Interactieve films

Films & TV programma’s

Interactieve tools

Mobiele applicaties

reserve

ECK1Een project in 2005

Doelstelling:1. Docenten in het MBO laten zoeken, vinden en arrangeren voor het vak Zorg2. Onsluiten materiaal van twee uitgevers:

1. Codename Future; vaardigheden2. Thieme Meulenhoff; Icare

Resultaten:3. Een zoek, vind en arrangeeromgeving in “ elo” van Codename Future4. Een zoek, vind en arrangeeromgeving in Sharepoint van Microsoft5. I-care gemetadateerd6. Alle opbjecten van Codename Future gemetadateerd7. Docenten aan de slag

ConclusieDocenten vinden het lastig om te zoeken. Dit is ondersteund door een medewerker van Codename

FutureDocenten vinden het moeilijk om een arrangement te maken. Dit is ondersteund door Codename

FutureDocenten vinden het lastig om de structuur van I-care los te laten.

Meer dan 5 jaar later!• Codename Future zoekt, vindt en arrangeert bij meer dan 300 VO

scholen– Docententraining techniek– Docententraining didactiek– Aanwezig bij eerste les

• Alle materialen van Codename Future zijn gemetadateerd en hebben aanvullende metadata

• 10 Scholen hebben met Codename Future arrangementen gemaakt met materialen van derde via zoekportals als Wikiwijs en SLO leermiddelenplein.

• 20 studenten Hogeschool Utrecht lerarenopleiding Biologie worden opgeleid om te kunnen arrangeren

• 40 Studenten van Fontys Hogeschool arrangeren met medewerkers van Codename Future op scholen

• Samenwerking met andere uitgevers om digitale materialen te implementeren in de school

Bedankt voor uw aandacht!

Manon Haartsenproductmanager Edurep

e-mail:

m.haartsen@kennisnet.nl

Kennisnet.nl

twitter: @kennisnet

Geeske Steenekenbestuurder (Codename Future) & portefeuillehouder ICT (GEU)

e-mail:

geeske@codenamefuture.nl

Luc Sluijsmans onderzoek & advies

e-mail:

l.sluijsmans@slo.nl

Slo.nl

mail: info@slo.nl

Codenamefuture.nl

twitter: @codenamefuture