Van Sagen en legenden Graag nodigen we u uit voor onze volgende lezing op DINSDAG 24 SEPTEMBER om 20.00 uur in

Zaal de Adelaar, Baroniestraat 75 te Boxtel. Drs. M. KERSTENS houdt een lezing met dia’s over SAGEN EN LEGENDEN.

Heksenkringen, maretak, duivelsbeet, moederkoren, padden, judasoor, feeënlampje,gallen, vlier, duivelsnaaigaren, waterjuffers, wilgenroosje, heksenbezem, paddestoelen, sint-janskruid:ook in het verleden trachtte de mens de natuur en natuurverschijnselen een plaats te geven. Daarbij werd hij vooral geleid door wat in de onmiddellijke nabijheid direct waarneembaar was. Verder speeldede grote afhankelijkheid van de levende omgeving en geloofselementen een belangrijke rol. Diverse sagen en legenden ontstonden. Allemaal verhalen die ons tegenwoordig een glimlach ontlokken omdat de herkomst van de verschillende verschijnselen nu immers veelal bekend is. Wij kennen oorzaken en verbanden, hebben inzicht in de totale samenhang in de natuur. De noodzaak van natuurbehoud en natuurbeheer kunnen wij met veel argumenten onderbouwen, de motieven ervoor helder onderscheidenen de adequate aanpak voor een belangrijk deel uitstippelen. Toch zijn we – alle kennis en inzicht ten spijt – waarschijnlijk meer kwetsbaar dan ooit. De natuur – en daarmee ons eigen leefmilieu – werd nog nooit zo ernstig bedreigd. Maar natuurwetenschappelijke verworvenheden kunnen alléén tot hun recht komen als er een volstrekte bereidheid bestaat de politieke, maatschappelijke én persoonlijke consequenties te aanvaarden. Kennis van zaken alléén is daartoe zeker niet voldoende. Een echt gevoel voor de natuur en een vanzelfsprekende verbondenheid met alles wat leeft moeten de fundamenten zijn.Natuureducatie moet zich vooral dáárop richten. Al deze elementen heeft de heer de heer Kerstens, conrector op het Zwijsencollege in Veghel, in een boeiende lezing met dia’s verwerkt

11

Secretariaat & ledenadministratie: Hanneke Meulenaars-Van der Eerden

Liempdseweg 3 - 5283 RB Boxtel - tel. 0411-684586www: http://go.to/heemkundekring.boxtel

e-mail: heemkunde.secretaris@go.topenningmeester:

Frans van SusanteHendrik Verheeslaan 29 - 5283 CP Boxtel - tel. 0411-678103

giro 3725764

Excursie naar Naarden en Muiden

UITNODIGING OM DEEL TE NEMEN AAN DE JAARLIJKSE EXCURSIE VAN DE HEEMKUNDEKRING BOXTEL OP ZATERDAG 21 SEPTEMBER 2002

De reis voert langs onderdelen van de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie. We bezoeken Fort Asperen, de vestingstad Naarden, de vestingstad Muiden met het Muiderslot, en sluiten de dag, na een mooie bustocht langs de Vecht, af met een diner in de vestingstad Heusden.

PROGRAMMA: 8.30 uur Vertrek met de bus uit Boxtel vanaf het parkeerterrein bij Sporthal De Haagakker.9.30 uur Koffie met scones in Fort Asperen in Aquoi.

10.00 uur Rondleiding met gids door Fort Asperen. 11.00 uur Vertrek met de bus naar Naarden. 12.00 uur Aankomst in Naarden, rondgang door de vesting en lunchtijd. 14.00 uur Bezoek met gids aan het Vestingmuseum in Naarden. 15.15 uur Vertrek met de bus naar Muiden. 15.45 uur De kruidentuin van Kasteel Muiderslot. 16.00 uur Bezoek met gids aan Kasteel Muiderslot. 17.00 uur Vertrek met de bus voor een rondrit langs de Vecht. 18.30 uur Diner in de vestingstad Heusden.

AANMELDEN EN KOSTEN: De kosten voor deelname aan deze excursie bedragen € 54.00. In deze prijs is ingegrepen: vervoer per luxe touringcar, koffie met scones, gidsen, entree Fort

Asperen, entree Vestingmuseum, entree Muiderslot, diner, reisverzekering. De reis kan alleen doorgaan bij een minimale deelname van 30 personen. Aanmelden zo snel mogelijk (in verband met het doorgaan van de reis) bij Frans van Susante,

Hendrik Verheeslaan 29, 678103 of bij Hanneke Meulenaars, Liempdseweg 3, 684586. Betaling door overmaking van het bedrag op gironummer 3725764 ten name van de

Penningmeester Heemkundekring Boxtel.

REISWETENSWAARDIGHEDEN: 22

De bus vertrekt vanaf het parkeerterrein van Sporthal de Haagakker in Boxtel-Oost, waar voldoende parkeergelegenheid is.

We reizen met een luxe touringcar met toilet. In de bus krijgt u een plattegrond van Naarden. In het Muiderslot zijn kortingskaarten geldig: Museumjaarkaart, Rabopas, NS-MJK, 65+pas. Wilt u

bij de aanmelding doorgeven of u een kortingskaart meeneemt. Dieetwensen graag van te voren doorgeven. Hebt u vragen of wilt u meer informatie, dan kunt u contact opnemen met Hanneke Meulenaars

684586 of Joop Schuller 672939. DE HOLLANDSE WATERLINIE In 1589 ontstond het idee om grote delen van Holland tegelijkertijd te verdedigen, in plaats van het tot dan toe gebruikte systeem om de verdediging per vesting of stad ter hand te nemen. Door het inunderen(onder water zetten) van grote stukken land met 30 cm water kon met betrekkelijk weinig militairen de Waterlinie verdedigd worden. De inlaatpunten voor het water werden verdedigd door forten. De Water-linie liep van de Zuiderzee bij Muiden via Woerden en Schoonhoven naar de Biesbosch. Later werd de stad Utrecht binnen de linie gebracht en werd de Nieuwe Hollandse Waterlinie in gebruik genomen. Voor meer info: www.hollandsewaterlinie.nl en www.forten.info

FORT ASPEREN Fort Asperen is gebouwd tussen 1816 en 1881 om, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, in oorlogstijd als verdedigingswerk te dienen. Het fort ligt bij Acquoy aan de Linge waar Vijfheren-landen, de Nederbetuwe en de Tielerwaard aan elkaar grenzen, en sloot bij inundatie in oorlogstijd de vrije doorgang over de Lingedijken en de doorgang over de Linge af. Tevens zorgde het fort voor de verdediging van de sluizen. Het gebouw is een torenfort, hier nog geheel in takt, maar bij de meeste forten is de kwetsbare bovenverdieping er afgehaald. Wij krijgen een rondleiding in het fort, waar ook enkele informatieve tentoonstellingen zijn opgesteld. In 1959 heeft het fort zijn militaire functie verloren en sinds 1986 is Staatsbosbeheer eigenaar van het fort geworden. De artillerieloods is als taveerne in gebruik. Voor meer info: www.fortasperen.nl en www.lamsma.net/fortasperen

NAARDEN De vesting Naarden werd eind 16e eeuw als onneembaar verdedigingswerk gebouwd. Eeuwenlang was Naarden de belangrijkste stad in het Gooi en ook nu is Naarden nog een groot openluchtmuseum. Veel van de geschiedenis is terug te zien in het Vestingmuseum, waar wij een bezoek aan brengen. In het Groot Arsenaal, de historische wapenopslagplaats, kunt een bezoek brengen aan de moderne meubels in de toonkamers van Jan des Bouvrie, het restaurant van Fagel of een van de andere boetieks en showrooms. De Promerskazerne is ondertussen ook door designers in gebruik genomen. In Naarden ligt de grote Tsjechische geleerde Jan Amos Komensky, ofwel Comenius, in de Waalse kapel in een mausoleum begraven. Het Mausoleum en Comeniusmuseum zijn te bezoeken.

33

Voor meer info: www.vestingmuseum.nl

MUIDERSLOT Het Muiderslot ligt aan de monding van de Vecht aan de voormalige Zuiderzee. De Middeleeuwse waterburcht werd in 1280 gebouwd in opdracht van graaf Floris V. Het Muiderslot speelde een strategische rol als vesting langs de handelsroute over water naar Utrecht en later naar het rijke Amsterdam. In de gouden eeuw ging het Muiderslot onderdeel uitmaken van de Hollandse Waterlinie en gaf Willem van Oranje opdracht tot het aanbrengen van de vestingwallen, van waar u uitzicht heeft over het forteiland Pampus, Muiden en Amsterdam. In de 17e eeuw bewoonde de bekende Nederlandsedichter P.C. Hooft, in zijn functie van ambtenaar in dienst van de stad Amsterdam, het Muiderslot en richtte hier de vriendenkring de ‘Muiderkring’ op. De inrichting van het kasteel is uit die tijd, de elegante sobere Hollandse Renaissance. We bezoeken het slot onder leiding van een gids. Rondom het kasteel is een oude boomgaard met pruimen- en perenbomen. Hier vindt u de gereconstrueerde 17e eeuwse Warmoeshof en Kruidenhof, waarbij u lopend onder de loofgang geniet van de geuren en kleuren in de groenten- en kruidentuinen. Voor meer info: www.muiderslot.nl

BUITENHUIZEN AAN DE VECHT In de gouden eeuw bouwden veel rijke Amsterdammers buitenhuizen aan de rivier de Vecht. De Vecht mondt uit bij Muiden en wij rijden een stuk langs deze mooie route.

DINER IN HEUSDEN ‘In den Burcht’. We sluiten de dag af met een diner in de vestingstad Heusden.

Mededelingen Oude films De twee extra ingelaste filmavonden op 21 en 28 mei waren een groot succes. Op beide

avonden kwamen ruim 70 belangstellenden, zowel leden als niet-leden, en door het enthousiasme konden veel gebeurtenissen en personen benoemd worden. We zijn bezig om de gegevens allemaal uit te werken en willen de film aan belangstellenden te koop aan bieden.

De foto-documentatiegroep (Piet Rood, August van Vught en Jan van Asveldt) exposeert van 2 september tot 21 september in de Openbare Bibliotheek in Boxtel met een selectie uit de foto’s die ze de afgelopen jaren gemaakt hebben. Er hangen 40 foto’s die een overzicht geven van het veranderende Boxtel van de afgelopen jaren. Piet Rood heeft onlangs de 3e prijs gewonnen met een Boxtelse foto in een door Brabants Landschap uitgeschreven fotowedstrijd. Proficiat.

44

Volgende lezingen: dinsdag 22 oktober en dinsdag 26 november 2002 dinsdag 21 januari, dinsdag 18 februari en dinsdag 25 maart 2003.

De excursie naar Kasteel Stapelen en de excursie naar het Kapucijnenklooster in Velp werden beiden, gezien de vele positieve reacties, op uitstekende wijze verzorgd door de leden van onze kring Corrie van den Brekel en Hans de Visser. Bedankt hiervoor.

55