t o k s ï Lisette Eindhoven

De helden in de IJslandse sagen dronken mensenbloed en atendrakenhart. Een IJslander die zijn tradities hoog houdt, eet rottehaai of geblakerde schapenkop of toch minstens lamssoep.Een onheilspellend vooruitzicht voor een vegetariër die IJslandwil bezoeken. Zouden IJslanders inmiddels met de modernevegetarische tijd zijn meegegaan? Wat eten ze, als het even geenvlees of vis hoeft te zijn?

Tijdens een kort bezoek aan het onher-bergzame, maar prachtige eiland, gaan

we op zoek naar vegetarische kost. Hetresultaat valt niet tegen. Gelukkig iszuivel in IJsland een geliefd product,

vooral de traditionele skyr is populair.

En in het kleine biologische yoghurt- enskyrfabriekje Bio-bü blijkt er nog veelmeer zuivellekkers te bestaan.

IJsland is kaal en het is er kouden nat. Wat heb je er te zoeken? Toch

is het juist dat ruige, lege landschapmet de honderden vogelsoorten envrij lopende schapen en koeien dat

toeristen naar IJsland trekt. Je kunt ereindeloos wandelen zonder ook maareen mens tegen te komen. In de zomerschijnt de zon bijna 24 uur per dag en inde winter heerst een groot deel van dedag de duisternis. Bij bewolkte hemel

is het tussen tien en drie uur hooguitschemerig. Gelukkig zorgt de sneeuw

ervoor dat het weinige licht dat er is,gereflecteerd wordt. IJslanders klagendat er door de klimaatverandering veel

minder sneeuw is dan een jaar of dertiggeleden.

Zelfs midden in de winter zijn er

bijna dagelijks excursies naar de

bezienswaardigheden van IJsland.

Wo l n i . ' i l c i i ' i i i i . i . n ho l verhaal vnn do

OU (1(1 l | : . l . i i n l : . c ' l n ' L ! i - n 1 1 l',. I I I 1 1 H U M ! l i p

sneeuw en ijs nog adembenemenderuitzien dan in de zomer. Voorzichtigschuifelen we langs de ijzige oevers van

de Gullfoss, de gouden waterval diezonder zon grijs uit ziet. 's Avonds zijn

we getuige van het mysterieuzenoorderlicht. Alsof er iemand met een

grote groengekleurde zaklantaarn in delucht schijnt en een magneet het lichtbeweegt.

IJslanders eten graag voedsel van

eigen bodem zoals vis, lam en zuivel,groenten van de volle grond of uit dekassen. Vanaf half december moeten diegeïmporteerd worden. Het noordelijke

klimaat laat slechts een korte groeitijdtoe en de verlichting van de kassen iste duur om het hele jaar door te kunnentelen. De verwarming is overigens welgoedkoop, die komt gewoon uit de

IJslandse bodem. Dierlijke productendomineren de IJslandse keuken,traditioneel of niet. Het hoeft immers

niet duur geïmporteerd te worden. Hetis een uitdaging om vegetariër te zijn

in IJsland en aangezien vrijwel overalzuivelproducten in zijn verwerkt kun jeals veganist hier alleen maar loven nis jecompromissen sluit. Gelukkig bobben

ookIJslandors ontdekt dat oon maal t i jd/ondei' v loos ( i l vis bost kan smaken,l )o o u n s i i m i i l ie v.'m i ' ï o o n l o n i s H i n k

Hoewel IJslanders net zo inter-nationaal eten als elke inwoner vanEuropa, houden ze vast aan hun

tradities. Typisch IJslandse gerechtenzijn die met vis, lam, zuivel en kaas.Vis wordt gerookt, gezouten,

gebakken of gedroogd als stokvisgegeten. Knoflook is een belangrijke

smaakmaker. Lam, het favoriete vlees,wordt vaak met een mosterdsausgeserveerd. IJslanders eten ook paarden-

een gerenommeerd vegetarisch enbiologisch restaurant — het stond vijftienjaar geleden ook al in de Lonely Planet

- de proef op de som te nemen.In deweekenden voor de kerst heeft A naestu

grösum een kerstbuffet. Wat een ruimekeuze! Het restaurant zit vol.De IJslanders komen er om iets te vieren,

romantisch met zijn tweetjes of met dekinderen. Er zit zelfs een familie vandrie generaties in het restaurant.

De soepen smaken naar verse groenten, maarde boter is even schrikken

runder- en rendiervlees.Ook populaire gerechten zijn brood-soep, vis- of lamspaté, garnalen, lams-

vleessoep, gerookte papegaai duiker enkabeljauwstamppot.Voor de zoetekauwen zijn er rijst-pudding met rozijnen en kaneel-

broodjes. Rotte haai is een beruchtIJslands gerecht. Ze eten Porrablóthiei

alleen in de eerste drie maanden van hetjaar. Dat is de tijd voor de traditionele

gerechten zoals gerookte lam, stokvis enuitdagender kost als geblakerdeschapenkoppen, schaaptestikels opzuur en dus rotte haai. Deze gerechtenstammen uit de middeleeuwen.

Ze spoelen het weg met brennivm, eensoort brandewijn, gemaakt van gefer-menteerde aardappelpulp, op smaak

gebracht met komijn, karwijzaden ofengelwortel.

Een IJslands winterbuffet bestaatuit visvariaties, geconserveerd vleesmet stevig roggebrood, steaks meteen roomsausje en gekaramolisoordc

Het buffet doet best Hollands aan, maardan met een modern tintje. Bietjes meteen rooksmaak, rode kool met kaneel,pompoentaart, een pompoen-pastinaak-wortelgerecht, aardappelkrieltjes,

pruimen, notengehakt en IJslandsvolkoren roggebrood. Verder heerlijke

verse sauzen: pesto, cottage cheese metkruiden, hummus, zoetscherpe chutneyen nagerechten zoals chocoladetaart,chocolademousse, mueslitaart met peeren appel, en een pecannotentaart. Niet

erg IJslands allemaal, maar dat het volzit, is niet zo vreemd.

Tijdens onze winterse excursies

door het sagenland, langs de Geijsiren de Gullfoss, staan bij elke stop detraditionele IJslandse lamssoep envissoep prominent op het menu.Na even zoeken ontdekken we toch ook

altijd een vegetarische soep. Zoals eengoed gevulde prei-bloemkoolcremesoep

of champignonsoep met vers witbrood en boter. De soepen smakennaar vorso groent on, maar de bol (M' is

zoutloos tot superzout. Alleen het

IJslands op de verpakking is niet altijdeven duidelijk.

Er is een groot aanbod hamburgers,ook vegetarische varianten. Bij eenSubway, op 20 kilometer buiten

Reykjavik, zijn ze zelfs in de aanbieding.Het is een stokbrood met twee gigan-tische lappen vegetarische burger, zo

groot als spareribs. De man voor ons inde rij is zeker tien minuten bezig om

te bepalen welk groenvoer hij bij zijnhamburger wil: tomaat, komkommer,ijsbergsla, paprika, augurk, ui, jalapeno

en hij kiest drie van de zes sauzen.Grijnzend van genoegen loopt hij naareen tafel. Wanneer we de volgende dag

in de haven van Reykjavik zijn vooreen dolfrjnentocht, stappen we volgoede hoop een kleine Hamburgerjoint

binnen. De jonge hamburgerbakker

heeft een burger met Chilipuff, potato

and chicken. Kip vegetarisch? Hij blijktchickpeas te bedoelen, kikkererwten.

Vegetariërs eten graag yoghurt.In IJsland is de keuze in de schappenenorm. Het is een product dat vankoeien en schapen van eigen bodemafkomstig is. Er is yoghurt, van mager

tot vol, met of zonder smaakje. En dannog de verschillende soorten room,melk, zure melk of karnemelk of ietser tussenin. En er is skyr, een typischIJslands zuivelproduct. Het lijkt op

hangop en houdt het midden tussenkwark, yoghurt en verse kaas. Vroegerwerd het gemaakt van melk met eenskyrbacteriecultuur en (kaas)stremsel.

Gelukkig voor vegetariërs maken ze skyrtegenwoordig meestal met vegetarischstremsol.

We proeven diverse yoghurts en doskyr, ze smaken naar meer. We besluitenop bezoek te gaan bij Bio-Bü, de enige

biologische yoghurt- en skyrfabriek dieIJsland rijk is. Vanuit Reykjavik is hetongeveer drie kwartier met de bus naarGufunes, dat volgens kaarten uit hetjaar 1000 al een nederzetting was. In

de sneeuw langs witte, donkerrode endiepblauwe portiekwoningen lopen wobijna het kleine fabriekje voorbij.

De deur is gewoon open. Binnen wordon

we opgewacht door een vriendelijkejongeman in het wit. Hij zet ons een

kopje laffe koffie voor met bonbonsen... yoghurt met kokos-, koffie- en

mangosmaak. De yoghurt is opvallenddun, maar smaakt goed. Bio-bü blijkt aleen jaar of vijf heerlijke smaakjesyoghurlte verkopen en sinds kort is er biolo-

gische melk genoeg voor de dikkeromige, friszure Griekse yoghurt on

de skyr die we al in Reykjavik had< l i M igekocht. Bio-bü gebruikt voor boidoproducten dezelfde yoghurtbacloiïi!.De skyr en de Griekse yoghurt z i j n /,< >lekker dik omdat de mysa (wei) vim dr

melk gescheiden wordt. Het vet dal voorde skyr niet nodig is, gebruiken /oombiologische boter te maken.De bedrijfsleider laat ons enthousiasthet allernieuwste product van Bio-bü

zien: Mysa-ijs! IJslanders eten graagweiproducten, meestal is de smaak

ervan voor ons een beetje moeilijk.Maar wanneer we het kokos-wei-

sorbetijs in de mond laat smolten, woolje waarom je helemaal naar IJslandkomt.