Van diamantzoeker tot grensboer

Van Johannesburg naar de TranskeiVan de Transkei via de Tuinroute naar Kaapstad

De opzet van onze Stichtingsreis is een gebied te bezoeken dat niet direct in elke toeristische reisgids staat. Voor de echt geïnteresseerde Afrika reiziger willen we proberen een alternatief te bieden door van het geijkte toeristische pad af te wijken. We willen trekken door enkele specifieke, mooie gedeelten van het uitgestrekte Zuid Afrika. Naar regenwouden en de droge Karoo, van ruig gebergte naar ververlaten vlakten, van industriesteden nar dorpjes in de wildernis. Langs de Wilde kust in het vrijwel onbekende Transkei en dan de mooie tuinroute naar de Kaap. Ook historische gebeurtenissen hebben een plaats binnen het geheel van onze reis. Denk aan de diamantkoorts die geleid heeft tot het ontstaan van de stad Kimberley of aan de strijd tussen de zwartman en de grensboer in de Oost Kaap! Ontdek (opnieuw) de culturele banden tussen Nederland en Zuid Afrika. Een verblijf bij Afrikaanse gastgezinnen is een bijzondere ervaring. U maakt kennis met de veelkleurigheid van de Regenboog natie ZA. Hoogtepunten worden gecombineerd met een minder bekend Zuid-Afrika.

Kom deel die veelkleurigheid van dit boeiende land met anderen, verzamel ervaringen en leg de beelden vast als herinnering aan deze reis.

Reisdatum: 5 tot 27 februari 2009

Donderdag 5 februari

U arriveert in de provincie Gauteng op de vroegere luchthaven Jan Smuts die nu de naam draagt van Oliver Tambo. Vervolgens rijdt u naar Die Agterplaas, www.agterplaas.co.za, in Melville (Johannesburg!). Op die plek verblijft u tot de maandagochtend. Genoeg tijd dus om te rusten en die omgeving te verkennen. Tijdens uw verblijf in Gauteng brengt u bezoeken aan plekken in Johannes burg en Pretoria, waar de alledaagse toerist niet snel zal komen.

Vrijdag 6 februariOnder leiding van een Afrikaans sprekende gids brengt u een ochtend door in Soweto. U bezoekt het Hector Peterson Museum 1 In dit museum worden de kinderen herdacht die in 1976 in Soweto zijn omgekomen. De Regina Mundi kerk mag niet ontbreken. Dit is het spirituele middelpunt van Sowetoi. De mogelijkheid bestaat om een straatkinderen project te bezoeken. Het middageten in ’n shebeen mag niet ontbreken Een bezoek aan de kerk van Ds. Beyers Naudé in Johannesburg is een belevenis op zich. “s Middags gaat de reis naar Krugersdorpii, waar u de leeuw van dichtbij kunt bekijkeniii in het wildreservaat.

Zaterdag 7 februari

1

1

Natuurlijk zult u met de stadstoer het Voortrekkersmonument zien. Een toer door Pretoria met een stop bij het Uniegebouw en de prachtige tuinen brengt de geschiedenis tot nieuw leven zoals bij For Schanskop. iv Op 5 september 2008 is het Erfenissentrum geopend. Dit centrum biedt een gebalanceerd beeld op die bijdrage van de Afrikaner, van zijn prestaties, maar ook van zijn fouten, vanaf de Boerenoorlog tot heden. Het zal interessant zijn om hier kennis van te nemen. We sluiten de dag af met een maaltijd in Melville.

Zondag 8 februariEen rustdag. De mogelijkheid is er om in de plaatselijke gemeente een kerkdienst bij te wonen.

Maandag 9 februariDe grote trek begintVroeg verlaten we Johannesburg op pad naar Pots. Potschefstroom is van historische betekenis. Het is het eerste dorp dat door de Voortrekkers ten noorden van de Vaal rivier werd gesticht! Het ligt aan de Mooirivier (eventueel een korte wandeling erlangs) en komt voor in het bekende ZA volkliedje “ Sarie Marais” . In het kader van de strijd om Afrikaanse namen te veranderen vinden er daar heftige discussies plaats. Pots is bekend vanwege zijn universiteit en Theologische opleiding. De Nederlander Postma heeft hieraan een grote bijdrage geleverd. Dit is ook de plaats waar de bekende Totius zijn Afrikaanse psalmen berijmde. Als theoloog, dichter en vertaler leverde hij een groot aandeel aan de Bijbel vertaling in het Afrikaans in 1933. We kunnen daar het Totiusmuseum en de Potchefstroomkampus van die Noordwes Universiteit bezoeken,, maar dezelfde dag reizen we door via Klerksdorp,Wolmaranstad, Bloemhof, Christiana en Warrenton naar Kimberley, waar we twee nachten verblijven in ‘n 4-ster gastehuis, nl Aletheim Gastehuis (www.aletheim.co.za).

Dinsdag 10 februari Bezoek aan het “Groot Gat” (ontdekking diamanten!) en het Kimberley mijn museum. De ontdekking van diamanten en de toestroom van fortuinzoekers betekende een grote verandering in de toenmalige agrarische samenleving. Kimberley is de hoofdstad van de Noord-Kaap provincie met veel historische gebouwen. De eerste burgermeester en stichter van die Anglo American Corporation was Sir Ernest Oppenheimer. Na de ontdekking van goud heeft hij zijn fortuin nog eens verdubbeld. Ten zuiden van Kimberley bevinden zich slagvelden die bekend zijn uit de boeken van Penning zoals Magersfontein! De slagvelden gaan we in de middag bezoeken.

Woensdag 11 februariVan Kimberley reizen we naar Bloemfontein. Dit is de hoofdstad van de Vrijstaat. Een stad rijk aan traditie en monumentale gebouwen. De oude naam Oranje Vrijstaat herinnert nog aan de nauwe band met ons koningshuis. Het is de stad van de oude Boeren maar ook de plaats waar in 1912 het ANC werd opgericht! We bezoeken het Oorlogsmuseum (herinnert u aan de tijd van Paul Kruger) en het Vrouwen monument. Verder de Oude Raadzalen en het Nationaal Afrikaans Letterkundig Museum. We rijden door de historische President Brandstraat met al zijn Nationale gedenkwaardigheden. Daarover zijn heel wat verhalen te vertellen door de reisleider. Een nachtje slapen bij en gastgezin brengt u zeker dichter bij het huidige Zuid-Afrika. Ook hopen we contact te hebben met een van de projecten van onze stichting: de Afrikaanse schrijversvereniging

Donderdag 12 februariVan het Oosten van de Vrijstaat naar de Oost Kaap.Grenzend aan het Oosten van de Vrijstaat ligt het bekende bergkoninkrijk LESOTHO. In het grensgebied vinden nog steeds schermutselingenplaats tussen Zuid Afrika en Lesotho. Regelmatig komen dieven uit Lesotho schapen stelen! Een gebied waar vanouds de Bosjesmannen woonden. Aan de oever van de Garieprivier ligt het mooie dorp Aliwal dat bekend is uit de Boerenoorlog. Een van de grootste Engelse concentratie kampen bevond zich in dit dorp. Vandaag is het een gewild vakantiegebied en niet in het minst vanwege een warmwaterbron. Er zijn prachtige zandsteenformaties en historische dorpjes als De Wetsdorp, Wepener, Zastron en Lady Grey. Het dorpje Rhodes is genoemd naar de eerste Engelse goeverneur van de Kaapkolonie, Cecil Rhodes, die tevens de oprichter van de Beers Mining was. We rijden naar een boerenbedrijf in de omgeving van Moshjesh’s Fort en zien daar één van de beste voorbeelden van de Boesman zijn schilderkunst. Wij zijn één van de eerste toeristen die deze schilderkunst kunnen bewonderen. ’s Avonds komt de lokale gemeenschap ons gezelschap houden tijdens een heerlijke braai. We slapen in een heerlijk chalet aan de oever van de rivier.

Vrijdag 13 februariVanaf Aliwal –Noord trekken we in oostelijke richting verder. In dit oostelijk gebied bevindt zich een schitterend berggebied. Hier wordt geskied en kunt u over steile bergpassen rijden o.a. de Barkleypas. We rijden richting Wilde kust en onderweg komen we dan door de Transkei, het vroegere thuisland, dat bekend staat om zijn ongerept natuurschoon. Deze kuststreek benadert het “echte”Afrika het dichtst. Tijdens de apartheid was Transkei het eerste zgn. Thuisland met een zekere mate van onafhankelijkheid. Sedert 1994 is het weer

2

onderdeel va de Republiek Zuid Afrika. In Umtata zien we de naam Mandela veelvuldig op de borden staan. We komen op de plek waar Nelson Mandela is geboren en opgegroeid, het gebied van de Xhosa stam. Even buiten Umtata is Shaka Ngomsi, een soort MBO school voor gehandicapten. Het overgrote deel van de leerlingen is doof. Er zijn ook een aantal blinde leerlingen. Heel bijzonder om te zien dat er ook blinde, slechtziende of dove docenten zijn. Deze opleidingsschool wordt financieel ondersteund door Woord en Daad. Tijdens ons bezoek zullen de leerlingen vast ook hun zelf geweven kleedjes en andere producten te koop aan ons bieden. Zo vaak gebeurt het niet dat ze rechtstreeks met potentiële klanten in contact komen. In dit gebied komen nauwelijks toeristen.

Na Umtata bezocht te hebben rijden verlaten we het hoogland en gaan richting “Wild Coast”. De parel van de Oost Kaap.We komen bij één van de meest ongerepte gedeelten van Zuid Afrika: de magnifieke Wilde Kust! Zoals de naam al doet vermoeden is de kust berucht vanwege het woeste water en de vele schepen die hier zijn vergaan. Onderweg zien we de typische Xhosa hutten die te zien zijn tussen de uitgestrekte graslanden. U slaapt in het Mazeppa Bay Hotel dicht bij zeestroom van Agulhas. (http://mazeppabay.co.za)

Zaterdag 14 februariBezoek aan de Setlaarswereld. Een gebied met veel herinneringen aan de Engelse tijd. We rijden vandaag rustig naar Oos Londen en stoppen onderweg om de mooie stranden te bewonderen. Voor de volgende twee nachten verblijven we in het luxe Thornycroft Lodge (www.thornycroft.co.za). Oos-Londen heeft een prachtige verzameling Victoriaanse gebouwen en is in het hart van de ”setlaars” wereld. Oos Londen ligt aan de Buffalo Rivier en is in 1858 door Duitse en Ierse kolonialisten gesticht. We maken een korte stadstoer en bezoeken het monument van Steve Biko op het stadsplein.

Zondag 15 februariJuist op deze rustdag zijn we op een geschikte plek om een Afrikaanse kerkdienst bij te wonen, bij bijvoorbeeld de Nederduitse Gereformeerde Gemeente.

Maandag 16 februariVandaag rijden we naar Hogsback in het Amatolagebergte. Hogsback ligt hoog. De eerste kolonisten waren van Engelse afkomst. Dit gebergte heeft een speciaal microklimaat waardoor het een gewilde vakantie bestemming is geworden. Vanwege de feeërieke atmosfeer en het dramatische landschap werd het dorp al gauw een thuishaven voor artiesten en alternatieve genezers. Deze plek herinnert u aan het Engelse platteland met zijn vele wandelpaden, inheemse wouden en watervallen. Excursie mogelijkheden in overvloed;de “:Madonna met kind”, de 39 stappen waterval en nog veel meer watervallen en dan nog de tuin van Eden. Ter afwisseling is er een labyrint. Een 700 meter lang wandelpad dat gebouwd is volgens het labyrint in de Chartres cathedral in Frankrijk en de vele kunstenaars proberen ook de aandacht te trekken.We brengen de nacht door in het Arminel Hotel. (www.arminelhogsback.co.za).

Dinsdag 17 februari, Woensdag 18 februariU wilt nog wild zien? Ok, we gaan een paar dagen en nachten doorbrengen in het Groot Visrivier Natuur Park! (www.ecparks.co.za/parks-reserves/great-fish-river/index.html),Hoewel er geen leeuwen zijn is er een verscheidenheid van wild. Er is hippo viewing. Olifanten, giraffen, zebra’s, wildebeesten en Kaapse Buffalo’s komen er ook voor. We zoeken rust in het Mvubu Lodge Kompleks. We gaan daar op safari toer en na afloop genieten we van een typische safari stijl spitbraai. We proberen onderweg Fort Harare, de beroemde universiteit te zien waar Nelson Mandela, Oliver Thambo en waar nog andere Afrikaanse presidenten hebben gestudeerd. Misschien zelfs even de gelegenheid om in De Beers Art Gallery binnen te stappen. Vervolgens laten w e de natuur weer achter ons en gaan op weg naar de culturele hoofdstad van het Setlaarsgebied Grahamstad.

Donderdag 19 februariWe rijden door die “”setlaars”” wereld richting Grahamstown, waar we het Setlaarsmonument en het setlaarsmuseum bezoeken. We zien ook de erfenis van de Britse kolonisten in de kathedraal van St Michael en St George. Het zijn echt Victoriaanse gebouwen. Er is ook de invloedrijke Rhodes universiteit. We vervolgen de reis naar Port Elisabeth, een moderne stad maar mooi gelegen aan de waterkant. Zoals zovele plekken in Zuid Afrika heeft dit oord ook nu een nieuwe naam namelijk Nelson Mandela’s Bay. We overnachten in het elegante Beach hotel. (www.pehotels.co.za/beach_hotel/index.php)

Vrijdag 20 februariWe laten Port Elisabeth weer achter ons en trekken opnieuw het binnenland in. U proeft het leven in de Karoo. Stond eerder de Engelse cultuur centraal nu snuift u de Boeren lucht op. Hier bevindt u zich bij de bakermat van

3

de Groot Trek 1834! De Boeren waren de Engelse overheersing zat en zo begonnen de Voortrekkers hier aan hun historische trek. Bekende voortrekkers als Andries Potgieter en Andries Pretorius waren afkomstig uit deze streek ook wel aangeduid als het Graaf Reinet district. Met de Bijbel als “kompas” trokken de Voortrekkers het binnenland in. We overnachten in het hartje van de Karoo, een semi woestijn, bij Nieu Bethesda (www.nieubethesda.co.za) . Dit is hier waar die Uilvrou, Helen Maartens, haar eigenaardige uilen beelden gemaakt heeft en met glas en spiegels en met ligt en duisternis speelt. Die Nederlandse prinses Irene bezit ‘n boerderij in die omgeving met die naam Bergplaas! We verblijven in verscheidene gastenhuisjes en ons eten wordt bereid door een door ‘n Bruinvrou, Antie Evelyn, die ons trakteert op echte “” kontreikos””. Na de regenwouden en de ruwe kust gebieden is een bezoek aan Nieuw Bethesda iets van heel andere aard. Hier lijkt de tijd stil te staan. Geniet van de rust en de vorstelijke Oranje sfeerv

Zaterdag 20 februari

i http://www.southafrica.info/travel/cultural/reginamundi.htmii Krugersdorp (oorspronkelijk Paardekraal) is een mijnstad in de provincie Gauteng in Zuid-Afrika. In 2001 had de plaats 290.000 inwoners. In 1887 werd het dorp gesticht door Marthinus Wessel Pretorius en die vernoemde het naar de 'boerenleider' Paul Kruger. Paardekraal was de naam van de aldaar gevestigde boerderij van Pretorius. De stad is vooral bekend door zijn rol in de Eerste Boerenoorlog (hier was ook een concentratiekamp gevestigd voor de Boeren). Het dorp trok in het einde van de 19e eeuw vele mijnwerkers en het was in 1952 de eerste plaats in de wereld waar uranium werd gedolven.

iii Nissan baas in knyp toe leeu byt

OM die Koning van die Oerwoud vanuit die veiligheid van jou eie voertuig te aanskou is goed en wel. As hierdie dierasie egter 'n hap uit die agterstamper van jou voertuig neem, is dit 'n ander saak veral as jy van 'n land kom waar leeus gewoonlik net op TV gesien word.Dit is egter presies wat met een van Nissan Suid-Afrika se Japanese bestuurslede, Yuki Kamitoh, gebeur het toe hy gaste van Japan onlangs op 'n ``aangename'' Sondagmiddag-uitstappie na die Krugersdorp Wildreservaat geneem het. Terwyl hulle besig was om na die leeus te kyk, het 'n groot mannetjie 'n skynbare voorliefde vir die nuwe Nissan Terrano II ontwikkel. Maar in plaas daarvan om soos 'n gewone bewonderaar die bande te skop, het hy sy tande in die agterstamper weggesink. Om die situasie te vererger het mnr. Kamitoh streng opdrag gehad om die vyfdeur-Terrano II sonder 'n krapmerkie terug te bring, omdat dit die volgende week as 'n vertoonvoertuig gebruik sou word. Terug by die werk moes mnr. Kamitoh maar katvoet wees. ``Ek moet om verskoning vra. 'n Leeu het ons voertuig aangeval terwyl ons na die diere gekyk het, en die agterstamper gebyt,`` was sy verleë verduideliking. Gelukkig was die skade gering en die Terrano kon tot sy vertoonstatus herstel word, om in volle glorie op die vertoonvloer te pryk.

iv The Pretoria Forts consisted mainly of four forts built by the government of the South African Republic (ZAR) just before the outbreak of the Second Anglo-Boer War around PretoriaAfter the abortive Jameson Raid, the government of the ZAR became concerned about the safety of its capital city, Pretoria, both from foreign invasion as well as from the growing number of Uitlanders (Foreigners) on the Witwatersrand.Consequently, a defence plan for Pretoria was drawn up my a former French artillery officer, Leon Grunberg. This plan was approved on 24 March 1896 by the Executive Council of the ZAR.The plan recommended that eight strategic positions around the city should be fortified by means of armoured turrets equipped with artillery. The positions identified were Schanskop, Kwaggaspoort, Daspoortrand, Magaliesberg-wes, Wonderboompoort, Derdepoort, Strubenkop and Klapperkop. The armoured turrets were subsequently found to be unaceptable, and thus the plan of two German engineers, Otto Albert Adolph von Dewitz and Heinrich C Werner to build forts instead, were accepted. However, due to a lack of money, only four forts were eventually built:

v Nieu Bethesda is gelegen in de vallei van de Sneeuwberg (2015m), tenmidde de dramatische, droge, soms harde terroire gekend als de Grote Karoo. Het dorpje ligt volledig geisoleerd op 24 kilometer van de N9 en op 55 kilometer van Graaff Reinet. Oorspronkelijk was het een goed draaiende boerengemeenschap die leefde van de schapenteelt en de wolindustrie. Echter in de jaren 40 en 50 van de 20ste eeuw kwam het dorp door de komst van andere grotere, meer centrale dorpen, in verval. Het resulteerde in een geisoleerde, arme bevolkingsgroep maar net door toedoen van dit laatste bleef het dorpje ook gevrijwaard van de vermodernisering die anderen wel ondergingen.

Ondanks het feit dat er zo goed als geen werkgelegenheid is in het dorp, leven er nog steeds heel wat mensen. Het meest gekende gebouw is ongetwijfeld het “Uil huis” (Owl House) dat toebehoorde aan Helen Martin, die er een schat aan zelfgemaakte, vaak soms bizarre kunstvoorwerpen achterliet en welke nu onder de Owl House Foundation bewaard worden.

4

We bezoeken Graaff Reinet. Deze plaats wordt algemeen beschouwd als het Juweel van de Karoo. Prachtige gebouwen en een rijk verleden kenmerken dit Karoo dorp. Het dorp is gelegen aan de voet van de Sneeuberg en aan de Zondag rivier. Het is de 4e oudste stad van Zuid-Afrika. De traditionele architectuur is vrijwel onaangetast en het centrum bevat maar liefst 200 nationale monumenten. Een kerkdienst bijwonen in de prachtige kerk waar ooit de bekende ds. Andrew Murray stond is wel iets bijzonders. Die NG Moederkerk is zeker de meest gefotografeerde kerk in Zuid-Afrika wegens zijn bijzondere bouwstijl.vi Dit dorp heeft veel voorbeelden van die oude Kaapse bouwstijl. We bezoeken het Reinethuis. http://www.graaffreinet.co.za/pages/reinet.html. en als we nog tijd en energie over hebben kunnen we het Pierneef Museum en het Hester Rupert kunstmuseum nog bezoeken. Voor liefhebbers van tuinen zijn de prachtig aangelegde tuinen van een van de Bedford dames interessant. We overnachten twee nachten in het schitterende Drosdy Hotel met zijn Slavenverblijven. Dit is een hoogtepunt. (www.drostdy.co.za). In de avond bezoeken we de beroemde Vallei der Verlatenheid, een

uniek natuurgebied. Grillige rotsformaties torenen uit boven de uitgestrekte Karoo. Op een heldere dag kunt u 180 km ver kijken. Op onze weg terug moeten we uitkijken voor overstekende kudu’s!

Zondag 21 februariJa en dan is het reisprogramma zo opgesteld dat we juist op de zondag in Graaff Reinet zijn zodat er op deze rustdag de mogelijkheid is om de eredienst in deze monumentale kerk bij te wonen.

Maandag 22 februariDeze dag moeten we vroeg vertrekken om richting kust te gaan. We rijden door dorpen zoals Willowmore en Uniondale, via die adembenemende Albertpas en komen dan uit bij de Tuinroute met dorpen zoals Knysna en Sedgefield tot Wildernis. We gaan logeren bij (www.tramonto-venue.co.za) in die omgeving van George.vii

vi Waarschijnlijk één van de mooiste oude dorpjes in Kaap-Hollandse stijl, Graaff-Reinet is gelegen in de hete droge Grote Karoo langs de oevers van de Zondagsrivier. De belangrijkste redenen dat blanken zich hier hebben gevestigd was wel dat er ontzettend veel wild zat in dit gebied. Brede straten vertellen ons dat hier vroeger met os en kar door de straten werd gereden en de dieren met kar en al konden ronddraaien. In Graaff-Reinet bevinden zich het meeste aantal nationale monumenten van Zuid-Afrika. Voor de landbouw is dit gebied het beste geschikt als land voor schapen (Merino's) en mohair geiten.

Vlak bij Graaff-Reinet ligt het Camdeboo National Park, ideaal om te wandelen en om de dieren in het park te observeren. Bij zonsopgang of zonsondergang is het mooi om aan de Vallei der Verlatenheid te gaan staan en uit te kijken over de stad en de Spandau (grote dolemietformatie), werkelijk adembenemend mooi.

5

Dinsdag 23 februariWe gaan weer vroeg op pad richting Mosselbaai waar we het Dias museum gaan bezoeken. Dit wordt beschouwd als eerste postkantoor, daar er een brief onder een boom werd gelegd in 1500 en nu kun je die “post office tree”als nationaal monument bezoeken. http://www.diasmuseum.co.za/tree.html. Er is nog veel meer te zien, maar voor de plantenliefhebbers is er verzameling planten die oorspronkelijk daar voorkomen of door kolonisten zijn gebracht. De natuur bij Die Punt is weer schitterend, maar helaas moeten we verder om op tijd via Riversdal, Heidelberg en Swellendam, in Gansbaai te zijn. Dan vertrekt er namelijk een boot als het weer dit toelaat. Wellicht kunnen we de beruchte witte doodshaaien van Dyereiland viiizien. Als alternatief kunnen we Elim, een oude Moravische zendingspost bezoeken of Flowervalley, die grootste exporteerders van fynbos naar Europa. We verblijven die nacht in het luxe onderkomen op de boerderij van Boet Schoeman, Uylenvlei, net buiten Gansbaai, waar we die avond met traditioneel eten (visbraai, vleisbraai of potjiekos) onthaald worden (www.openafrica.org/participant/uylenvlei-retreat).

Woensdag 24 februari

Weer vroeg uit de veren om verder te gaan op die mooie tuinroute. We zien Hermanusix (waar we zullen stoppen, maar helaas is de walvistrek nu niet te zien), Kleinmond, Bettiesbaai, Valsbaai via Pringlebaai, Gordonsbaai, Muizenberg, Vishoek en Simonstadx tot aan adembenemende Kaappunt, waar we en tijdje zullen blijven. We besluiten de schitterende kustroute met de bekende Chapman’s Peakroete tot in Kaapstad waar we de volgende een of twee) avonden in Protea Breakwater Lodge (www.breakwaterlodge.co.za) aan het beroemde Victoria en Albert Waterfront verblijven.

vii Tussen Mosselbaai en de Stormsrivier ligt een prachtige kuststreek met diepe baaien en lange zandstranden, die wordt afgewisseld door woeste kliffen, waar de bergen steil in zee afdalen. Lagunes reiken ver landinwaarts en regenwouden strekken zich op sommige plaatsen uit tot vlakbij de verbrokkelde kust. Even achter de kustlijnen ligt een reeks zouthoudende meren. Door deze unieke streek loopt de Tuinroute. De kust wordt gescheiden van het binnenland door een berggordel. Er valt het gehele jaar door regen. De Tuinroute kent vele attracties. Steden als George en Knysna, het Tsitsikamma Nationaal Park en het Wilderness NP. De uitbundige vegetatie is zo kleurrijk dat de naam Tuinroute een juiste is. Zie verder http://www.stocks.nl/read/tuinroute

viii Haaibesigtiging: wag tot dié gogga jou byt

OM die manjifieke witdoodhaaie in hul natuurlike omgewing te sien, is 'n ondervinding wat die adrenalien behoorlik deur jou are laat pomp. Om te weet waar, hoe en hoekom hulle aanval, is interessant, informatief en opvoedkundig. En 'n besoek aan Shark Alley is eenvoudig sensasioneel. Kim MacLean het in 1993 begin met hok- en oppervlakbesigtigings van die witdoodhaaie. Met haar omvangryke ervaring en haar wye algemene kennis van die witdoodhaaie, is sy die aangewese persoon om 'n opvoedkundige en informatiewe toer in die Gansbaai omgewing aan te bied. Gansbaai spog met 'n unieke gebied vir witdoodhaai-besigtigings. Dyereiland huisves 'n broeikolonie van brilpikkewyne en Geysereiland, wat 'n klein entjie daarvandaan geleë is, is 'n broeiplek vir robbe. Die gebied rondom die twee eilande, waarna algemeen verwys word as Shark Alley, loop oor van voël- en seelewe en is 'n bekende weiveld vir 'n groot aantal witdoodhaaie. White Shark Expeditions bied daguitstappies na Dyereiland en gun jou die opwindende geleentheid om dié vreesaanjaende diere van die oppervlak af dop te hou terwyl hulle vreet. 'n Ander opsie is om met 'n duikpak binne die veiligheid van 'n staalhok dié diere in hul natuurlike habitat dop te hou. Die beste maande vir besigtigings is Februarie tot November.

6

Donderdag 25 en vrijdag 27 februari

Afhangend van het weer, vluchtbeschikbaarheid, en voorkeuren van de groep zijn er de volgende mogelijkheden: Heerlijk kuieren langs de Victoria en Albert Front, omhoog met de lift de Tafelberg op, bezoek aan Kirstenbosch Botaniese Tuin, wijnkelder in de omgeving bezoeken, stadswandeling met fort en Kompanjie tuinen, Robbeneiland, Jan van Riebeek of bezoek aan Huis der Nederlanden. Er is genoeg te beleven in Kaapstad dat bekend staat als een van de mooiste steden ter wereld.

. Extra informatie:1 To be honest, I had never heard of Hector Pieterson before I visited South Africa. I went to this museum as part of a tour of Soweto. I can honestly say this day was one of the most memorable, moving and thought provoking days of my life. This museum was one of the most "simple" (it mostly deals with one day in SA/JoBurg history) yet comprehensive museums I have ever visited. I learned so much and gained so much perspective on the cultural, social and racial influences on South African history. Quote from a tourist

ix Hermanus is een kustplaats in Zuid-Afrika. Onder toeristen staat het vooral bekend als een geschikte plaats voor het spotten van walvissen. Hier bevindt zich namelijk het paringsgebied van de zuidkaper, een grote walvissoort. De walvissen zijn tot op enkele meters nabij te benaderen. Het dorp beschikt over een walvisomroeper, deze blaast in het walvishoogseizoen (augustus tot oktober) op een grote hoorn en geeft in morse de plaats aan waar de walvissen te zien zijn.x Een typisch Brits getinte stad, Simonsstad, met vele Victoriaanse gebouwen met hun, op stalen palen dragende balkons, met als meest gekende, het Brits Hotel in de hoofdstraat (het Afrikaans voor dergelijke ondersteuningen is Broekieskant, verwijzend naar kousbanden).

Dit dorp is tevens de thuisbasis van de Zuid Afrikaase marine en vanop het paradeplein kan je heel makkeijk de marinebasis zien liggen

Op het paradeplein vind je het standbeeld van de hond "Just Nuisance", die een wel heel bewogen leven leidde.

Net voorbij de haven ligt Boulders een plaats waar een 15 tal jaren geleden een kolonie "African Jackass Pinguin" zich vestigden. In de afgelopen jaren is de kolonie uitgegroeid tot een 2.500 dieren. Mits een kleine bijdrage kan je een bezoek brengen aan dit park.

7