Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...

Duurzaam Bouwen!Wat? Hoe? Waarom?

ir. Marcus Peeters [email protected]

Odisee-hogeschool – Campus Dirk Martens – Aalst

pBa Bouw – pBa Vastgoed / onderzoekskern DUBiT

1972: Grenzen aan de Groei

Club van Rome:• Particulier stichting wetenschappers

• Opgericht in 1968

• Wereldproblemen onderzoeken, de

verbanden en de ernst, publieke opinie en

politici aanzetten tot verandering

• Publicatie 1972: Grenzen aan de Groei

• Impact versterkt door oliecrisis 1973, hoewel

geen rechtstreeks verband

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 2

Bron: Jmortier - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9658070

Train The Teacher 2016

Rechtstreeks aanleiding: Jom Kipoeroorlog (1973)

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 3Train The Teacher 2016

1984: Gat in de ozonlaag is echtDe verdunning van de

ozonlaag boven de

zuidpool ten tijde van de

minimale ozonlaagdikte (=

oktober = lente) voor

diverse jaren.

4

1979

20102006

1989

Montreal Protocol

1987

Bron: KNMIDuurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

1987: Brundtland-rapport


Foto: Harry Wad 2007

Our Common Future (1987) http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm

Gro Harlem Brundtland• Voorzitster VN commissie WCED• Noors premier (1981; ‘86-’89;’90-’96)“Milieuproblemen door enerzijds armoede (in één deel van de wereld) en anderzijds niet-duurzame consumptie en productie (in een ander deel van de wereld)”


http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm

Duurzaam

Duurzame ontwikkeling:

ontwikkeling die aansluit op de

behoeften van het heden,

zonder het vermogen van de

toekomstige generaties,

om in hun eigen behoeften te voorzien,

in gevaar te brengen

6

Drie generaties door Ineke van Dijk - Stolwijk 1965

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Het Brundtland-rapport=

definitie van duurzame ontwikkeling


3 onderling verbonden domeinen

Ecologie

Economie

Maatschappij

7Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Een evenwichtsoefening


De 3 P’s – 3 stevige pijlers

de duurzaamheidsdriehoek (Johannesburg 2002): people, planet, prosperity met enkele van de bijbehorende thema’s

8Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

3 P’s en bouw

9

Bron : Johann Dréo, 2006

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

3 P’s en bouw


3 P’s + Project = 4 P’s

duurzaam bouwen (Oslo 2002):

de tetraëder van duurzaam bouwen, ruimtelijke kwaliteit toegevoegd aan en

gebaseerd op duurzame

ontwikkeling


gebouw

duurzaamheid


Thematische opdeling


duurzaamheid

ruimte en tijd

gebouwschil

ventilatie

verwarmingelektriciteit

water

materialen


EnergiedriehoekTrias Energetica

1

bron: elektronzine.be

Bron: passiefhuisplatform


Trias Energetica - Energiedriehoek


Basisprincipe

15

Energiedriehoek

Bron: energiesparen.be/kalender



Gebruik duurzame energie

16

2

ruimte en tijd

gebouwschil

ventilatie

verwarming

elektriciteit

water

materialen

duurzaam(ver)bouwen

zon

wind

water

aarde

biomassa

hernieuwbareenergie


Indien het niet anders kan, gebruik fossiele

brandstoffen zo schoon en efficiënt mogelijk.

17

3

Verwarmen met condensatieketel



Basisprincipe

1

23

Energiedriehoek


Trias Ecologica

1. Voorkom onnodig gebruik

van materialen• klein bouwen

• vernieuwbouw in plaats van nieuwbouw

2. Gebruik zo veel mogelijk onuitputtelijke materialen• materialen met een zo klein mogelijke negatieve milieu-impact

3. Gebruik niet-duurzame materialen doordacht• enkel wanneer er technisch geen andere mogelijkheden bestaan

Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 19

Lineair versus circulair


Bron: http://www.passievoorsystemen.nl/2014/10/economische-transitie-van-lineair-naar-circulair/


Bron: http://www.passievoorsystemen.nl/2014/10/economische-transitie-van-lineair-naar-circulair/

Materiaalkringloop

AFVAL

=

GRONDSTOF

Bron: kringbouw.nl

hout beton


MateriaalkringloopHout

AFVAL

=

GRONDSTOF

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Bron: machiels building solutions

23Train The Teacher 2016

Materiaalkringloop

AFVAL

=

GRONDSTOF

Bron: kringbouw.nl

BETON


Duurzame Concepten

1. BEN

2. Bio-Ecologisch

3. Passiefhuis

4. Active House

5. Bio-klimaat en solair bouwen

6. Duurzame wijken


BEN – Bijna Energie Neutraal

Europa: EPBD 2003

Energy Perfomance of Buildings Directive 2003

Vlaanderen: start EPB en EPC in 2006

Europa: EPBD Recast 2010:

Vlaanderen: BEN


As of 31 December 2020 new buildings in the EU will have to consume 'nearly zero' energy and the energy will be 'to a very large extent' from renewable sources.


Nieuwbouw 2021=

BIJNA ENERGIE NEUTRAAL=

E30 (woongebouwen)E40 (scholen en kantoren)


BEN – Bijna Energie NeutraalCriteria

• Umax, K-peil, E-peil, Netto Energie, Ventilatie,

Oververhitting, Hernieuwbare Energie

Vlaams Energie Agentschap

• www.energiesparen.be

• vanaf 2019 voor overheidsgebouwen

• Vanaf 2021 voor overige gebouwen


http://www.energiesparen.be/

Evolutie E-peil woongebouwen

29

Bron: www.energiesparen.be


Bio-Ecologisch

Ecologische

• Impact op milieu minimaal

Biologisch

• Natuurlijke producten voor welzijn en comfort gebruiker

Bio-ecologischhttp://www.vibe.be/


http://www.vibe.be/

Bio-ecologisch


Bio-ecologisch

• Ruimte

• Materialen

• Gezondheid

• Energie

• Water


PassiefhuisZeer energiezuinig - specifieke eisen

• Criteria: netto energie, luchtdichtheid, oververhitting

• Aanbevelingen


http://pixii.be/


http://pixii.be/

Passiefhuis

Bron: passiefhuisplatform

+ + + +

isolatie luchtdichtheid oriëntatie ventilatieverlies installaties

Totaal primair energieverbruik met AFTREK van hernieuwbare energie

en andere (WKK)

Active House

Open gedeeld

netwerk en kennishttp://www.activehousenl.info


http://www.activehousenl.info/

Daglicht

Thermische omgeving

Binnenluchtkwaliteit

Energievraag

Energievoorziening

Jaarlijkse energieprestatie

Milieubelasting

Drink- en afvalwater

Duurzame materialen


39

Moscow, Russia

Copenhagen, Denemarken


Bioklimaat en solair bouwenOriëntatie

Locatie

Zon = energie

Wind = ventilatie


www.zonnewoning.nl


http://www.zonnewoning.nl/

Duurzame wijkenDuurzame wijk / Eco-wijkReferentievoorbeeld: Vauban-Wijk in Freiburg im Breisgau (D)

41

Freiburg, Vauban


42

Freiburg, Vauban


43

Freiburg, Rieselfeld


DE DUURZAME WIJK - Waregem

EXCELLENT


https://www.youtube.com/watch?v=DsTdw1etNBM

https://www.youtube.com/watch?v=Rv-Svsv797w


https://www.youtube.com/watch?v=DsTdw1etNBM

https://www.youtube.com/watch?v=Rv-Svsv797w

De link naar de wereld

Millenniumdoelstellingen (2000 – 2015)


De link naar de wereld

Duurzame ontwikkelingsdoelstelllingen (2015 – 2030)


Kyoto 1997 – vermindering CO2

- 8,0% - 7,5% - 5,2%

1990 = 100%

2008-2012Verlenging: 2012 - 2020

- 5,2%


Na Kyoto?

- 8,0%

Kyoto

2012 = 92%

1990 = 100%

2030 = 60%

2020 = 80%

2050 = 15%


20-20-20 doelEuropese Commissie

Barroso 2007


20-20-20 doelstelling en vervolgEU in 2020 (beslissing 2007)

EU in 2030 (beslissing 2014)

EU in 2050 (roadmap to 2050)

49

CO2: Uitstoot broeikasgassenEE: Energie-ëfficiëntieHE: Hernieuwbare energie

EU CO2 EE HE

2020 -20% +20% 20%

2030 -40% +27% (30) 27%

2050 -85%(95) - -


Paris 2015?

- Van 30/11 tot 11/12/2015

- 2020 – 2050

- 2050: max. +2°C

- Controles en bijsturing

om de 5 jaar


?

COP: Conference of PartiesCMP: Conference Meeting of Parties of the Kyoto Protocol


Hoe duurzaamheid meten?


• Ruimte

• Materialen

• Gezondheid

• Energie

• Water

Bouwelement, geheel gebouw, gebouw +

omgeving

Duurzaamheidsmeters

Overzicht Vlaanderen:http://www.do.vlaanderen.be/home

- Duurzaamheidsmeters

- Checklists

- Quick scans

- Thematische scans


http://www.do.vlaanderen.be/home

Duurzame materialen


http://www.constructionproducts.org.uk/publications/sustainability/www.wtcb.be

Duurzame materialen

Milieuverklaringen (volgens norm ISO 14020 - …).

Type I, II en III.I. Labels

II. (Bedrijfs)verklaringen

III. EPD’s

Algemene principes = veel vrijheid = moeilijk

vergelijkbaar.


Type I: Labels


Extra info:

FSC: https://www.youtube.com/watch?v=tI4pqU6wYKQ

https://www.youtube.com/watch?v=3t_v1deTIa4

C2C: https://www.youtube.com/watch?v=XbVvUp8frnU

Natureplus: https://www.youtube.com/watch?v=R_o7-El8ugQ


https://www.youtube.com/watch?v=tI4pqU6wYKQ

https://www.youtube.com/watch?v=3t_v1deTIa4

https://www.youtube.com/watch?v=XbVvUp8frnU

https://www.youtube.com/watch?v=R_o7-El8ugQ

Type III: EPD

CPR (Construction Product Regulation = door

EU opgelegde regelgeving per productgroep)

BPR (bouwproducten regelgeving)

Van kracht vanaf 1/6/2013: EPD wordt een eis

van CE-markering voor bouwproducten. (2017?)


EPD

LCA: uitgebreide studie (100-den blz)

PCR: wat beschouwen voor bepaald soort product

EPD: leesbare samenvatting = communicatie


LCA - levenscyclus


LCA – 4 stappen

LCI LCIA


voorbeeld

LCA-schema:

Elektriciteits-

centrale op

steenkool


Impactcategorie

Opwarming aarde Aantasting ozonlaagverzuring vermesting

Vorming van fotochemische oxidanten

Uitputting niet-fossiele grondstoffen

Uitputting fossiele grondstoffen

Landgebruik

Landgebruik -biodiversiteit

Eco-toxiciteit


LCAInventarisatie: LCI Life Cycle Inventory

Impactanalyse: LCIA Life Cycle Impact Assesment


LCA

Impact op milieu



Bron: WTCB-Contact 2010/4)


Milieu-impact studies

WTCB gebruikt tool ReCiPe LCIA Methodology

- Etics (WTCB-Contact 2012/3)

- Buitenisolatie met steenstrips (WTCB-Contact 2015/3)

- Houtskelet – massief (WTCB-Contact 2013/1)

- Hellende daken (WTCB-Contact 2010/4)

- Plat dak + plat dak aanvulling (WTCB-Contact 2013/3 +

gekoppelde dossiers 2013/3.6 en 2015/2.19)


EPD


Voorbeeld resultaten EPD


Materiaal Constructiedeel Gebouw

duurzaam gebouw


Constructiedeel


Labels voor gebouwen


Gebouw


74

Gebaseerd op:


Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen

Wegingsfactoren

Certificatie:



Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen

Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...

Documents

Transcript of Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...