Ontdek het geheimvan sushi ensashimi in Japan

Barbecue in desneeuw en elandenop de piste: gaskiën in Zweden

Waar voor uw geld:een champagne-weekend voor 205 euro in Reims

73

De tips&trips-bijlagevan De Morgen

75 76 78ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

Bright lights, big cityLicht in donkere dagen, dat brengen festivals als Radiance, Glow, Luci d’Artista en Fête des Lumières. ‘Steeds meer steden organiseren lichtfestivals om de lange winter te breken’, zegt Alexandre Colombani van de internationale vereniging LUCI. Volgende winter organiseert Gent voor het eerst een lichtfestival. Wie daar liever niet wil op wachten, kan nu al lichtjes gaan kijken in Lyon, Turijn of Genève. DOOR KATRIJN SERNEELS

LICHTFESTIVALS ZETTEN EUROPESE STEDEN IN WINTERSE GLOED

FO

TO

’S M

ICH

EL B

OB

ILLIE

R /

MA

RIE

PE

RR

IN O

FF

ICE

DU

TO

UR

ISM

E D

E L

YO

N /

RV

TURIJN GENEVE

LUXEMBURG LYON

EINDHOVEN

DMVAMOS74 ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

Licht is een universeel symboolvan hoop: over de hele wereldvind je lichtrituelen en -feesten.

De lichtfestivals moderne stijl, met licht-sculpturen van kunstenaars die de helestad in een bijzondere gloed zetten, zijnontstaan in Europa. “Tien jaar geleden, in1999, besloot de burgemeester van Lyonom het traditionele Fête des Lumières, datal sinds 1643 op 8 december plaatsvindt,een modernere invulling te geven”, zegtAlexandre Colombani van LUCI. “De inwo-ners plaatsten gewoontegetrouw kaarsenachter de ramen, om de maagd Maria tebedanken omdat ze de stad van ziekteredde. De burgemeester schakelde dit-maal ook lichtartiesten in. Met groot suc-ces: het Fête des Lumières kreeg zo eennieuw, modern elan en trekt nu tiendui-zenden bezoekers van heinde en verreaan. Artiesten en designers die met lichtwerken, zijn actief sinds de jaren negen-tig. Het is een jonge kunstvorm, en in hetbegin was het zoeken om de juiste men-sen te vinden. Lichtartiesten komen uitallerlei disciplines: architectuur, concep-tuele kunst, stadsplanning, designers...Nu is het een volwaardig beroep.”

Uitstraling versterken

In 2002 richtte men in Lyon LUCI op, eeninternationale organisatie die lichtfesti-vals over de hele wereld wil verenigen. Zebegonnen met een tiental leden, nu zijner al zestig.”Elk jaar komen er zo’n tienleden bij”, zegt Colombani. “Almaar meersteden willen een lichtfestival. Soms omhun traditionele lichtfeest een modernerelan te geven maar vaak ook om anderereden: om de culturele uitstraling van de

stad te versterken en kunst dichter bij debewoners te brengen, zoals in Turijn.Turijn heeft verschillende musea voorhedendaagse kunst en ziet Luci d’Artista,waarbij elk jaar lichtsculpturen vanhedendaagse kunstenaars wordengetoond, als een manier om zijn reputatieals stad die het voortouw neemt op hetvlak van kunst te versterken. Chartres,bekend om zijn kathedraal met een bij-zonder mooie lichtinval, noemt zichzelfstad van het licht en organiseert een licht-festival dat vier maanden duurt om toe-

risten te overtuigen er de nacht door tebrengen. Anders blijven ze doorgaansmaar enkele uren in de stad om de kathe-draal te bekijken. Voor hen is het aantrek-ken van toeristen een belangrijk doel. InGenève, dat trots is op zijn parken en zijngroen, is het Festival des Arbres etLumières een manier om de natuur in destad ook ’s winters in de kijker te zetten.Elke stad die een lichtfestival organiseert,weeft daar zijn verhaal rond: het wordteen manier om de identiteit of de uitstra-ling van de stad te versterken.”

Al die festivals hebben met elkaargemeen dat de bewoners er massaal voor

op straat komen. “Het breekt de langewinter, brengt leven in een stille, koudestad. Het zorgt voor sociale binding. Eenlichtfestival trekt vaak toeristen aan,zowel uit binnen- als buitenland.Daardoor zorgen ze ook voor een econo-mische meerwaarde.”

Toch zien enkele steden zich genood-zaakt om het lichtfestival dit jaar uit te stel-len. “In Glasgow is er dit jaar geenRadiance”, zegt Simon Smith, die hetSchotse lichtfestival organiseert. “De crisisheeft roet in het eten gegooid. Dit jaar heeftde stad geen budget om een lichtfestival teorganiseren. Volgend jaar, in 2010, kan hethopelijk wel. We organiseren het nog maarenkele jaren, en als er bespaard moet wor-den sneuvelen nieuwe initiatieven als eer-ste. Jammer, want veel bewoners en toeris-ten vragen wanneer het festival dit jaarplaatsvindt. De vorige edities waren eensucces, bewoners leerden wijken kennenwaar ze zonder lichtfestival niet zoudenkomen. We gaan Radiance missen: dit jaargeen lichtpunt in de winter.”

Ook Luxemburg stak zijn lichtfestivaldit jaar in de koelkast. “Geen budget”,luidt het bij de toeristische dienst.

Kan een lichtfestival een minder kitsche-rig alternatief zijn voor de kerstverlich-ting in de straten? “Het publiek dat vankerstlichtjes houdt, is deels hetzelfde alshet publiek dat van lichtfestivals houdt”,zegt Simon Smith. “Maar het ene kan hetandere niet vervangen: ik denk dat heelwat mensen teleurgesteld zouden zijn alsze moderne lichtsculpturen in de stratenzouden zien in plaats van de traditioneleslingers. Terwijl de bedoeling van kerst-verlichting vooral is om een gezelligesfeer te creëren hebben lichtfestivals een

ander doel: zij willen verbazen, ontroe-ren, bewegen. Door de magie van het lichtgaan mensen een straat, een beeld of eengebouw met heel andere ogen bekijken.”

Groene technologieën

Hoe groen zijn lichtfestivals eigenlijk?Al die lichtjes moeten toch wel voor eenextra hoge energiefactuur zorgen. “Weorganiseren ons lichtfestival Radiance opzo’n manier dat het CO2-neutraal is”, zegtSimon Smith. “Zo beperk je ook de ener-giefactuur.” Alexandre Colombani vanLUCI wijst erop dat lichtfestivals ook eenvoortrekkersrol kunnen spelen. “Nieuwe

technologieën, zoals led, werden al langerdoor lichtartiesten gebruikt. De artiestenzijn op zoek naar nieuwe technologieëndie een ander lichtspel creëren, en zo wor-den op lichtfestivals vaak nieuwe, groene-re technologieën geïntroduceerd diesoms het resultaat zijn van experimentenvan studenten.”

Voor Colombani blijft het geheim vanhet succes van de lichtfestivals de socialefactor. “Zoveel mensen die samen opstraat komen om van schoonheid enkunst te genieten, het geeft me telkensweer een warm gevoel. Het brengt men-sen op een spontane manier samen in tij-den van individualisme.”

Volgende winter organi-

seert Gent zijn eerste licht-

festival. “De winter van

2010-2011 wordt een echte

lichtwinter”, zegt Nathalie

De Neve, coördinator pers,

trade en externe relaties op

de dienst toerisme Gent.

“De curator is Enrico

Bagnoli, die nu kunstenaars

aan het selecteren is. Het

festival zal samenvallen met

of aansluiten op de opening

van het STAM, het nieuwe

stadsmuseum van Gent dat

in oktober of november

2010 de deuren opent. De

eerste tentoonstelling zal

als thema ‘Licht in de stad’

hebben, waardoor het festi-

val buiten in het verleng-

stuk van de tentoonstelling

binnen zal liggen. Gent

hecht veel belang aan licht:

in 2004 heeft ons lichtplan,

om gebouwen en straten

stemmig te verlichten, een

award gewonnen. Eigenlijk

hebben we die troef nog

niet uitgespeeld, en een

festival is de ideale gele-

genheid om er de aandacht

op te trekken. Het lichtfesti-

val is voor ons ook een erg

belangrijk middel om meer

kunst op straat te brengen.

Kunst, cultuur en design

maken voor Gent deel uit

van onze unique selling

point. We hebben veel

kunst in de stad, maar nog

geen lichtkunst. Het licht-

festival zal tussen november

2010 en februari 2011

plaatsvinden. Nu is er nog

enige discussie over in hoe-

verre het lichtfestival de

kerstverlichting kan aanvul-

len of vervangen. Ik zou

persoonlijk zeggen: weg

met de traditionele kerst-

verlichting, laten we er iets

origineels van maken. Maar

daarover zit niet iedereen

op dezelfde lijn, het is nog

even afwachten welk kamp

het haalt.” (KS)

Winter 2010-2011: lichtfestival in Gent

>Lichtfestivals zetten Europese steden in winterse gloed

ALEXANDRE COLOMBANI (LUCI):

Een lichtfestivalbrengt kunst opstraat en mensenbuiten in de koudewinterdagen

■ Chartres en Lumière zorgt van april tot september voor bijzondere lichtspektakels in de stad, www.chartresenlumière.fr

■ Fête des Lumières in Lyon van 4 tot 8 december, www.lumieres.lyon.fr/ ■ Berlin Illuminiert verenigt de stad met lichtstralen, www.city-stiftung-berlin.eu/ ■ Genève licht op,www.arbresetlumieres.ch

■ Valon Voimat of ‘kracht van het licht’ zorgt voor wintersfeer in Helsinki, www.valonvoimat.org ■ Het Smart Lights Festival in Sydney zet de opera in een onaardse gloed, www.smartlightsydney.com.

FO

TO

’S R

V

DMVAMOS 75ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

“Japan is één groot cliché.Toeristen uit het Westen gaan ernaartoe om houten huizen tezien, kimono’s en geisha’s: driedingen die enkel in leven wordengehouden om de toeristen enzakenlui te plezieren. Zo’n traditi-oneel tiengangenmenu met eengeisha in kimono kan je hier endaar nog wel krijgen, maar het isheel duur en geen enkele normaleJapanner gaat er ooit naartoe. Inde reis die mijn vrouw en ik voorVreemde Kontinenten hebbensamengesteld lopen we in eengrote cirkel om dat soort dingenheen, maar gaan we op zoek naarwat de gewone Japanner doet. Wereizen enkel met het openbaarvervoer, we slapen in zogenaamde‘business hotels’ en we eten wat zijeten.”

“Gohan in het Japans betekentrijst, maar het betekent ookgewoon maaltijd. Dat zegt al ietsover het basisingrediënt van devoeding. Als je geen rijst lust, komje beter niet naar Japan. Maar bijdie rijst krijg je een enorme varia-tie aan groenten, vis en vlees.

“In heel Japan vind je ‘isakajas’:een soort Japanse tapasrestau-rants waar je op de grond, aantafel of aan de bar drank en etenbestelt. Oorspronkelijk waren hetnet als tapas hapjes bij alcohol,maar nu is het uitgegroeid tot eenvolwaardige maaltijd van kleinegerechtjes. Behalve rijst krijg jesushi, sashimi (rauwe vis), kipsa-tés, salades, inktvis, oesters enzelfs frietjes als je daarnaar vraagt.

“Een andere populaire formuleis de ‘okonomijaki’, die specifiekin Hiroshima voorkomt. Het iseen soort Japanse pizza, waarbij jemet een groep aan een tafelgroteronde kookplaat gaat zitten eneen kok bestelt om deeg met vanalles en nog wat aan je tafel tekomen bereiden. In andere steden

bestaat ook een variant waarbij jeje pizza zelf samenstelt enbereidt.”

“Zolang je gaat waar deJapanners gaan en eet wat zij etenis Japan helemaal geen duur land.De isakaja’s en de okonomijakizijn daar voorbeelden van, maarook als je goedkoper gaat, zijn ernog een heel aantal mogelijkhe-den. Op straat kan je ook heerlijkehapjes krijgen in eindelozekraampjes. IJskroketten zijn popu-

lair bij de Japanners en giosa, eensoort grote ravioli. Daarnaast hebje ook kuro kuro-eetplaatsen,waarbij het eten op een lopendeband voorbij schuift, specifieke

noedelrestaurants waar je allesoorten noedelsoep kan krijgenen de ‘bentos’-lunch boxen die jein elk station kan kopen omonderweg op te eten.”

“Dat valt eigenlijk enorm goedmee. Je zou misschien denken datje na twee weken Japans etenenorme trek hebt gekregen inbiefstuk-friet, maar tot nog toeheb ik het nog niet meegemaaktdat iemand daarnaar gevraagdheeft. Dat heeft er vooral mee temaken dat het Japans eten enormgevarieerd is en bovendien vanzeer hoge kwaliteit. Sashimi ofrauwe vis eten de Japanners bij-voorbeeld enkel in de vissersdorp-jes en op de Tsukiji-markt in Tokio,de grootste vismarkt van het land.Alleen daar is de vis volgens henvers. Door de zeer strenge hygiëni-sche voorschriften hoef je inJapan ook niet bang te zijn omziek te worden.”

“Het duurt wel een paar dagenvoor je in de Japanse samenlevingje weg vindt en gelukkig reistmijn vrouw altijd mee. Als je alstoerist alleen toekomt, loop je vol-gens mij helemaal verloren. Toenik in 2005 voor het eerst aan-kwam, wist ik niet hoe ik memoest gedragen, ik kon zelfs niet

alleen naar de winkel gaan. Je valtoveral op omdat je zo groot bent,niemand spreekt Engels en boven-dien zijn de Japanners meesters inhet verbergen van hun emoties.Hun lichaamstaal is zo miniemdat het voor westerlingen lijktalsof ze geen emoties hebben.Maar zodra je door die façadeheen prikt, zijn ze heel hartelijken gaat een hele wereld voor jeopen. Zonder een Japanse gidskrijg je dat nooit te zien en dat zoujammer zijn.”

“Het opzet van de reis is ‘achterde glimlach’ van de Japanners tegaan kijken. Tijdens een rondreisvan twee weken zien we debelangrijkste bezienswaardighe-den van het eiland, zoals deFujiberg, Tokio, Kyoto en Osaka,maar in de plaats van tempels platte lopen volgen wij de Japannerszelf terwijl ze hun religieuzeplicht vervullen. Daardoor krijg jeeen veel beter inzicht in hun cul-tuur. We organiseren de reizenook telkens tijdens een speciaalevent in Japan: in oktober tijdenshet festival van Tokio en in maarttijdens de grote sumowedstrijd inKyoto. Als buitenstaander heb jegeen kans daar binnen te geraken,maar dankzij mijn vrouw kunnenwij aan kaartjes geraken. Een bui-tenkans!”

Drie pluspuntenDe stijlvolle manier vanomgaan Niemand belt met gsm

in een restaurant of op het open-

baar vervoer en roken in het open-

baar is verboden.

Zeer hoge kwaliteit De enor-

me efficiënte van Japan op econo-

misch vlak leidt tot een hoge kwali-

teit op alle vlakken, van openbaar

vervoer tot maaltijden.

Prachtige zentuinenOngelooflijk hoe’n rust een zen-

tuintje van drie op vier meter kan

brengen. Dat gevoel kan ik het

best vergelijken met de rust die in

een woestijn heerst.

Drie minpuntenOverbevolking Door de overbe-

volking - zo’n 120 miljoen mensen

woont in de steden - is Japan totaal

gericht op Japanners. Toeristen

moeten zich aanpassen.

Veel stress Als toerist merk je er

niet veel van, maar de hoge eisen

zorgen voor veel stress. In Japan

zijn er veel zelfmoorden, huiselijk

geweld en alcoholisme.

Overorganisatie Naar Japanse

normen is de organisatie perfect,

voor ons overdreven. Bij een tem-

pelbezoek loop je met 4.000 man

dezelfde richting uit in hetzelfde

tempo.

DE GIDSWie?

Gunnar Verlot (46)

Wat? Reisbegeleider voor

Vreemde kontinenten sinds

1994, gespecialiseerd in de

woestijn en Japan.

Waarom Japan?

“In 2003 leerde ik mijn

vrouw, een Japanse reis -

begeleidster, kennen in

Rusland en in 2005 ben ik

haar vader om haar hand

gaan vragen in Japan.

Ik was voordien al gefasci-

neerd door het land en

dat is sindsdien niet

geminderd.”

Reizen naar Japan?

“Mijn vrouw en ik organise-

ren en begeleiden twee-

maal per jaar een reis naar

Japan. De eerste reis ver-

trekt in maart, net op tijd

voor de bloeiperiode van

de kersenbloesems en de

sumo-wedstrijd in Osaka.

De tweede reis gaat in

oktober, telkens tijdens het

grote festival van Kyoto en

het traditionele vuurfeest

in diezelfde stad.”

Praktisch?

De reis duurt twee weken

en kost 3.650 euro, alles

inbegrepen behalve

persoonlijke uitgaven. Alle

verplaatsingen gebeuren

met het openbaar vervoer

en slapen doen we in

businesshotels.

Voor meer info zie

www.vreemdekontinenten.be

■ Ga naar een kampioenschapsumoworstelen kijken.

■ Mount Fuji, de hoogste top inhet vulkanische binnenland.

De Japanse keuken is niet alleen wereldbekend vanwege de sushi, maar is bovendieneen heel stuk gevarieerder dan algemeen wordt aangenomen. Dat ontdekte ookGunnar Verlot toen hij in 2005 voor het eerst naar Japan reisde om zijn schoonvaderde hand van zijn vrouw te vragen. ‘Sinds 1986 heb ik intensief de wereld rondgereisd,maar in Japan heb ik voor de eerste keer een cultuurshock gevoeld.’ DOOR TINA DE GENDT

NAAR JAPANVOLG DE GIDS

■ Geisha’s in kimono zijn een stereotype dat weinig met het echteJapan te maken heeft.

■ Op de Tsukiji-markt in Tokio vind je de beste rauwe vis voor delekkerste sushi en sashimi.

■ Doe een terrasje onder de lentebloesems in Kyoto, vroeger de keizerlijke hoofdstad van Japan.

FO

TO

’S V

AN

PA

RY

S, JN

TO

EN

RV

Japanners zijnmeesters in hetverbergen vanhun emoties.Maar zodra jedoor die façadeheen prikt, zijnze heel hartelijken gaat een hele wereldvoor je open

DMVAMOS76 ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

Zweden zien zichzelf graag als natuurmensen. In hunwintersportgebieden betekent dit minder bars en bier,meer buitenlust. Het ruikt in Åre zelfs anders dan in deAlpen: naar dennen, naar sledehonden, naar vers vuurwaarboven gezinnen ’s middags worst roosteren.DOOR TOINE HEIJMANS

Langs de piste zitten twee mannen.Ze hebben een gat gegraven in desneeuw waarin hun benen kun-nen bungelen, en halen opvouw-bare matten uit hun rugzak tegen

de kou. Uit hun rugzak diepen ze ook eenspiritusbrander op, en een pan en een flesmet water. Zo maken ze de soep warm dieze hebben meegenomen: blåbärssoppa.Bosbessensoep. Scandinaviërs hebbeneen ander gevoel voor sneeuw. Ze malenminder om bars, restaurants en bier als zegaan skiën – ze komen hier uit buitenlust.De mannen langs de piste dragen hippenieuwe zilveren koptelefoons voor huniPods, die ze verstopt hebben in hunhippe ski-jacks, maar als ze lunchen, zeg-gen ze, willen ze de winterlucht inade-men. Ook nu, als het 8 graden vriest. Ja, eris een eetgelegenheid langs de pistes, nietver van hun middagbivak. Dat is een var-mahus, een warmtehuis waar de Zweedsewintersporters beschutting vinden aanlichthouten tafels, hun eten opwarmenen thee maken uit roestvrijstalen thermo-sflessen. Je kan er, eventueel, nog ietskopen. Fruit, of een broodje gezond.

Het Scandinavische sneeuwgevoelhangt samen met een manier van leven.Scandinaviërs zien zichzelf graag alsnatuurmensen; ook verstokte stadsbewo-ners onderhouden er een grote liefdevoor de wildernis. Alleen buiten kunnenze ademhalen, dus crossen de Zweden ‘swinters in hun Volvo’s en Saabs de 600kilometer van Stockholm naar Åre, waarze de pistes af suizen maar liever nog oplanglaufski’s het bos in trekken – de kinde-ren mee in een moderne fjellpulka die zeachter zich aanslepen: een afsluitbare,kunststof slee die poolreizigers ook welgebruiken voor lange oversteken.

Åre (spreek uit: oore) ligt halverwegeZweden, aan de boorden van een langge-rekt bevroren meer waarachter deÅreskutan rijst, een berg die hoger lijktdan hij is (1.400 meter), omdat hij zo steilvanuit het meer vertrekt. Het dorp dientexact honderd jaar als wintersportplek –de oude skilift uit die tijd, de ÅreBergbana, midden op het dorpsplein, is

een nationaal monument en functioneertnog steeds. De laatste jaren is het gebiedonstuimig groter geworden: de honderdalpiene afdalingen vormen nu het groot-ste wintersportgebied van Scandinavië.Met wat buurtschappen is Åre zo ver-groeid tot een lintdorp in een verder leeglandschap. Links het meer, rechts de berg,omringd door vergezichten.

Vanaf de top van de Åreskutan kijken deskiërs kilometers ver. Als de zon onder debewolking vandaan kruipt, zien zeNoorwegen liggen achter een mozaïekvan heuvels en meren. Alles voelt andersdan in de Alpen. Het klimaat is er ruig –hoog op de berg plakken meters vast -gevroren stuifsneeuw aan de liftpylonen,en vormen eigenaardige ijskunstwerkenin het landschap. De gondelbanen moe-ten halt houden omdat de cabines te veelzwaaien in de wind. Hier is een skibrilgeen modeartikel, maar noodzaak.

Het licht is er anders. Noordelijk blauwin het hart van de winter, roodachtig laterin het seizoen als het voorjaar komt aan-snellen. Het ruikt er anders – naar dennen,naar sledehonden, naar vers vuur waarbo-ven gezinnen ‘s middags worst roosteren.

Tot voor kort was Åre voorbehouden aande Zweden zelf. Maar omdat de Zweedsekroon goedkoper is geworden, stromensteeds meer Duitsers, Britten enNederlanders toe. Vanaf deze winter vliegteen charter rechtstreeks van het nabijgele-gen Östersund naar Amsterdam, waar-door de lange omweg via Trondheim nietmeer nodig is. Dat heeft gevolgen. Het

dorpje Björnen, aan de oostkant van hetgebied, is in vijf jaar uit zijn voegengegroeid. De huizen zijn er “absurd duurgeworden”, zegt Anders Gunnarson, die 18jaar geleden als skileraar in Åre terecht-kwam en er nooit meer weg wil. Hij wijstde nieuwe wijken met vakantiehuizenaan. En achter Björnen steekt stijlvol eenvijfsterrenhotel uit de berg, gebouwddoor buitenlandse investeerders eninmiddels overgenomen door een Noorsehoteltycoon: Copperhill Mountain Lodge.

Soms, zegt Anders, staan er rijen voor deskiliften, “maar dat lossen we op, dat isniet erg”. Wat hem wel steekt, is de anderesneeuwcultuur die de toeristen meene-men. Het is de manier waarop ze de pisteaf knallen, zegt hij. Als projectielen. “Meerdan ooit is het zien en gezien worden.Maar het hoort hier niet te gaan om hetskiën alleen; het gaat om de buitenlucht.Al geloof ik niet dat het buitengevoel ooituit de genen van dit gebied verdwijnt.”

Het gevoel van sneeuw

In elk geval: honderd meter van de pistevandaan verandert het skiresort in eenDisneylandschap van zingende dennen.De sneeuw die de takken dragen, demptelk geluid. Marcus Sundström schuifterdoorheen op zijn langlaufski’s. Hijwerkt in de skiwinkel van Åre Björnen enleent zich vandaag als cross country-gids –zo noemen de Scandinaviërs langlaufen.Op zijn pols heeft Marcus een sneeuwvloklaten tatoeëren. Hij heeft het geprobeerdin de stad, zegt hij, maar hield het er nietuit. “Ik kwam hier als kind in de vakanties.Ik ben er komen wonen en wil niet meerweg. Als ik in de stad ben, kan ik het gevoelvan sneeuw niet uit mijn hoofd zetten.”

Zo gaat het de bossen in, met de kinde-ren veilig opgeborgen in de fjellpulka’s,die met stangen aan de skiërs hangen. Dekinderen trekken hun pulka’s dicht envallen in slaap. Een ijsvisser laat kalm zijnlijn zakken in een bevroren meer. Langsde route staat een vervallen kopermijn –de reden van bestaan van Åre voordat deskiërs kwamen.

Het klimaat is ruig: degondelbanen moetenhalt houden omdat decabines te veel zwaaien in de wind. Hier is eenskibril geen modeartikel,maar noodzaak

REIZENÅre ligt 650 kilometer vanOslo. Het snelst raak je erdoor te vliegen op de ÅreÖstersund Airport. VanuitBrussel kan je met SAS viaStockholm naar Östersund,prijzen enkel schommelen tus-sen 225 en 300 euro, ziewww.fly-sas.com. Vanaf 14februari 2010 vliegt ScandJetvoor circa 375 euro rechts-treeks van Amsterdam naarÖstersund, www.scandjet.com.

SLAPENÅre is deels in handen van hetbedrijf Skistar, dat meerderewintersportplaatsen en

accommodaties exploiteert.Een verblijf boeken kan opwww.skistar.com, maar ook bijspecialisten zoals BureauScandinavia, www.bureaus-candinavia.be. Het aanbod isgevarieerd: van vrijstaandehuisjes in Björnen (beste kinder gebied) over all inclusi-ve in het moderne HolidayClub (www.holidayclub.se) totsuperluxe in de nieuweCopperhill Mountain Lodge(www.copperhill.se).

TIJDSkiseizoen van december totmei; maart is de beste maand.Dan is het lang licht en is het

klimaat zacht.

ACTIVITEITENLanglauftochten en -spullenzijn te boeken en te huren bijSkidcenter in Åre Björnen,www.skidcenter.se. De berg-hut Fröå Gruva is alleen openin het winter seizoen,www.bergstuganfroa.se.Hondensleetochten (70 eurovoor een halve dag per gezin):www.hundspann.z.se/denturadogs. Meer informatie bij hetZweeds verkeers bureau:www.visitsweden.com/fitfort-hewintergames, en opwww.visitare.se.

Doen & Laten

48 uur in Åre■ Acht honden en een traditionele slee van hout en ijzer zijn alles wat je nodighebt om door de ruige wildernis te reizen.

■ Rond halfelf is het tijd voor de picknick en komen de thermossen met warmebosbessenlimonade boven. ’s Middags wordt er gebarbecued met worstjes.

DMVAMOS 77ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

En dan staat boven op een heuvel eenrood geschilderd, eenzaam houten huismet fier de Zweedse vlag erop. Voor hethuis zijn keurig de pulka’s geparkeerd; dekinderen die erin horen, zitten al binnenbij de houtkachel en spelen met Lego. Hethouten huis is een bergstugan, een aan-legplaats voor de lunch. De berghut wordtbestierd door drie vrouwen die geenandere taal dan Zweeds spreken, en opeen houten tafel in het midden van hunrestaurant staat de lunch die ze vandaagkookten: hun fika (koffietafel) met dam-pende soep, aardappels, pannekoeken,yoghurt en muesli. “Eet zoveel je kunt”,zegt Marcus. “Eten en buiten zijn horenbij elkaar. Vinden wij, in Zweden.”

En zo is er nog een buitenmens in Åre,die er ooit terechtkwam en nooit meerweg wil. Hij woont buiten Björnen en heetKaj Westerlund. Zijn honden laten zichhoren over de pistes, als hij ze klaarmaaktvoor een sledetocht. Acht honden vooreen traditionele slee van hout en ijzer. “Gaachterop staan”, zegt hij, en hou de ploe-grem ingetrapt totdat ik zeg dat je ‘m loskunt laten”. Als Kaj zegt dat de rem loskan, schiet een karavaan van vijf sleeën enveertig honden het sprookjesland in – delage bomen schudden hun sneeuwvrachtaf als de sleeën de stammen raken, dehonden trekken met de tong uit hun bekomdat ze niets liever doen dan rennendoor dit landschap.

Over de sleeën heeft Kaj rendiervellengelegd. “Dat is genoeg”, zegt hij. “In denatuur heb je meestal minder nodig danje denkt.” Hij laat de karavaan stoppen bijeen jachthut, die daar al sinds mensen-heugenis staat. Hij veegt de sneeuw vande balustrade, opent de deur, schuift naarbinnen en draait een gasfles open. “Neemde rendierhuiden maar mee”, zegt hij.“Het is koud binnen.” Het vriest binnen.Buiten liggen de honden uitgevloerd inde sneeuw. Kaj rommelt wat, giet water ineen pan en maakt limonade, die hij optafel zet. Warme, rode bessenlimonade.En dan weer terug, met de hondentrein.

© De Volkskrant

Moeilijke piste

Matige piste

Gemakkelijke piste

Zeer gemakkelijke piste

Pistes

Langlauf

Snelheid aanpassen

Lawinegevaar

Avondpiste

Ski-bus stop

Skiverhuur

Parking

Liften

Skipas - Skischool

Toilet

Resto

Paragliding

Sauna

Info

De drie meest populairewintersportgebieden inZweden zijn Åre, Idre Fjällen Sälen (van noord naarzuid). Deze gebieden liggenin de mooie fjällen op degrens van Noorwegen enZweden. Hier kan alles watin de Alpen ook kan:(carve)skiën, snowboardenen langlaufen. Veel Zwedenskiën of boarden veel off-piste omdat dat daar relatiefongevaarlijk is. Dankzij denoordelijke ligging kan er algeskied worden op niet al tegrote hoogtes. Zo kan je dustussen de loofbomen dooroff-piste skiën; er zijn zelfsspeciale gebieden voor, de‘niet-geprepareerde pistes’. Het leuke van deze gebie-

den is dat er niet al te veeltoeristen zijn. Het gevolg is dat er geenlange rijen staan bij de liftenen dat je het gevoel krijgtauthentiek Zweeds van degebieden te kunnen genie-ten. Hiervoor hoef je alleenmaar om je heen te kijken:veel Zweden stoppen hunactiviteiten rond half elf omlangs de kant van de pisteste gaan zitten met hun in een thermosfles mee -genomen fika: koffie of chocolademelk met eenkaneelbol. Rond lunchtijdzie je veel Zweden beschut-tende sneeuwmuren bou-wen rond de barbecueplaat-sen, waarna ze er een uurtjegaan barbecuen. Vooral

worst is dan in trek. Vooralle gebieden geldt dat detypisch Zweedse stuga’s(hutjes) de meest gebruike-lijke accommodaties zijn. Jekan ook een hotelkamer ofappartement huren. Naast

wintersporters zijn deZweden ook goede après-skiërs: op de muziek vanlivebandjes wordt er lustigop los gedanst.● , met z’n 97 pistes en40 liften, ligt zo'n 630 km

van Stockholm en 890 kmvan Göteborg. De meesteZweden rijden er met deauto heen.● viert in 2008 z’n 40-jarig bestaan. Hetgebied is in 1968 geopendin samenwerking tussen degemeente Idre en deZweedse vereniging terbevordering van het out-doorleven. ● bestaat uit viergebieden, met elk z’n eigencharme: Lindvallen,Högfjället, Tandådalen enHundfjället. Lindvallen ishet meest kindvriendelijken wordt in de Zweedsevolksmond vergeleken meteen attractiepark in desneeuw: het is er belangrij-

ker om het je zo goedmogelijk naar de zin temaken dan om de wildstecarves te maken. InHögfjället liggen langebrede pistes voor de minder geoefende winter-sporter. Mocht je op zoekzijn naar extreem avontuurdan kun je altijd een afda-ling wagen in het BlackCountry Terrain Park, waarde natuur zelf rails en eenfunpipe heeft geschapen.De meeste zwarte pistesliggen in Tandådalen.Hundfjället ligt het dichtstbij Noorwegen en staatbekend als het gebied vande trollen. In totaal zijn er85 liften en 110 pistes in allecategorieën.

Skiën in Zweden

■ Rendieren op de piste, dat zie je niet in de Alpen.

■ Après-ski op zijn Zweeds: ontspannen in de sauna van Kall Auto Lodge.

■ De scooter is het snelste - en leukste - vervoermiddel in de sneeuw. ■ Van familieski tot offpiste, alles kan.

■ Fika is koffie of choco met kaneel. ■Het frisse, vrolijke interieur van Hotel Diplomat.

FO

TO

‘S

TO

ER

ISM

E Z

WE

DE

N, JO

NA

S K

ULLM

AN

, S

KIS

TA

R P

ER

ER

IKS

SO

N E

N R

V

DMVAMOS78 ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

dmvamos● Redactionele leiding: Rudy Collier (rudy.collier@persgroep.be) ● Coördinatie: Katrijn

Serneels (katrijn.serneels@demorgen.be, 02/423.17.02) ● Artdirector: Martin Huisman

● Eindredactie: Pieter Coupé, Gert De Vos, Wilfried Poelmans ● Vormgeving: Tom De

Reuck, Arne Depuydt, Tom Sonck ● Fotoredactie: Brigitte van Wees

WAAR VOOR UW GELD

¤6,50

Overnachten in Zwitserse bunker

In de Zwitserse gemeente Sevelen is deze maand ’swerelds allereerste ‘nulsterrenhotel’ geopend in eenoude bunker. De gemeente liet de ondergrondse bun-ker bouwen ten tijde van de Koude Oorlog om deinwoners te beschermen tegen nucleaire aanvallen.Twee kunstenaars, de tweelingsbroers Patrik enFrank Riklin, hebben de bunker nu omgevormd toteen hotel zonder ook maar het minste comfort. Intotaal kunnen vijftien gasten er terecht in kamerswaar enkel een bed in staat, een televisiescherm deenige blik naar buiten biedt en het douchewatergerantsoeneerd wordt. Voor een nachtje betaal je tus-sen 6,50 en 20 euro.www.null-stern-hotel.ch

¤149

Drie dagen shoppen in Londen

Budgetreizigers wisten het al langer: Londen is decitytripbestemming van het jaar en nu bevestigt ookLonely Planet dat Londen, naast IJsland en Las Vegas,tot de beste ‘travel deals’ van 2010 zal behoren. In deBritse hoofdstad kosten logies en restaurantsbezoe-ken een pak minder dan enkele jaren geleden, ookwie gaat shoppen kan er zijn voordeel doen door delage pond. Reisorganisator Transeurope biedt nog toteind februari een driedaagse Londentrip aan vanaf149 euro per persoon. Inbegrepen zijn de heen- enterugreis met de Eurostar vanuit Brussel en tweenachten in het Hotel Novotel in de Greenwich wijk inLonden met Engels ontbijt.www.transeurope.com

¤205

Bubbels in Reims

Haal de bubbels boven want gespecialiseerde tour-operator Grape Escapes ontkurkte onlangs een nieu-we serie van betaalbare trips naar de Champagne -streek. De kersverse budgetoptie heeft als uitvalsbasisde stad Reims vanwaar de streek en vooral de terroirvan de Champagne kan worden ontdekt. Het pakketomvat twee nachten in een bed & breakfastformule,een halve dag rondleiding in een familiaal en char-mant champagnehuis met degustatie, een driegan-genlunch of -diner met drie verschillende glazenchampagne en een namiddagbezoek aan een van deprestigieuze champagnehuizen in centraal Reims. Endat allemaal voor de prijs van 205 euro per persoon.Uitgebreider champagne of wijn proeven kan natuur-lijk ook met de langere self-drivetochten van GrapeEscapes die op maat van de klant kunnen worden uit-gewerkt en alle wijnstreken in Frankrijk omvatten. www.grapeescapes.net

¤385

Restaurant Week in NYC

Van 25 januari tot 7 februari 2010 kan je weer in NewYork City voor een prikje eten in de beste restaurantsvan de stad. Tijdens deze periode is het opnieuw tijdvoor de beroemde NYC Restaurant Week, die al aanzijn 19de editie toe is en een van de grootste foodevents van de wereld is. De driegangenmenu’s kostennog steeds evenveel als in 2006, namelijk ongeveer 17euro voor de lunch en 24 euro voor het diner, drank,taksen en service niet inbegrepen. Meer dan 250 res-taurants participeren, waaronder ook gevestigdewaarden waar je anders nooit voor dit bedrag eenmenu zal kunnen proeven. Naar NYC rechtstreeks enin comfort vanaf Brussel en voor amper 385 euro, kantegenwoordig met JetAirways, te boeken viaConnections. nycgo.com/restaurantweek en www.connections.be

Onze reisredactie zoekt iedere week naar value for money, aanbiedingen die waar voor hun geldbieden, zowel in binnen- en buitenland. DOOR DEBBIE PAPPYN EN TINA DE GENDT

KLIKTIPS DOOR DEBBIE PAPPYN

Kleinschalige logies op CuraçaoDe website Klein en Sfeervol.nl, met kleine accommodaties op Curaçao, zorgt er

nu ook voor dat de surfer de kleinschalige logies op dit Caribische eiland vlot enveilig online kan boeken. Veel van de accommodaties die Klein en Sfeervol.nl aan-biedt, zoals Lagun Blou, liggen aan de mooiste baaien en direct aan zee. Deze dui-delijke Nederlandstalige website biedt enkel de kleinere maar bijzondereaccommodaties op Curaçao aan, gaande van verzorgde appartementen, kleineresorts en een intiem hotel. Alle logies worden gepresenteerd met video’s, zowelvan de accommodatie als een interview met de beheerder/eigenaren, zodat er terplekke geen negatieve verassingen zijn. www.kleinensfeervol.nl

Reisvriend op iPhoneStuur al je online reisplannen, zoals hotelbevestigingen, vluchten en auto -

verhuurdetails door naar plans@TripIt.com enhet ingenieus systeem achter de website doet derest. Het resultaat is dat al jouw boekingen wor-den gecentraliseerd op een plaats en je een dui-delijk, online overzicht krijgt van wat ergeboekt is, samen met handige informatiezoals weersvoorspellingen, plattegron-den... Alles kan dan worden afgeprint,verstuurd naar de iPhone ofgedeeld worden met vriendenen familie die achterblijven.Ook handig van TripIt is de soci-al-netwerkoptie, die je laat zienof je tijdens je trip vrienden ofkennissen die ook lid zijn vanTripIt kan tegenkomen in een bepaaldestad of tijdens een transfer in een lucht-haven. www.tripit.com

Verborgen parels van Cumbria

Voor wie van plan is het noordwesten vanEngeland te gaan verkennen, is The IndustralPowerhouse een webiste waar je niet omheenkan. Deze mooi ontworpen en duidelijke siteis een verzameling van bezienswaardighedenen activiteiten die je zeker niet mag missen inde grootsteden als Manchester, maar ook instreken als Cumbria en Lancashire. Denadruk ligt vooral op het industrieel erf-goed en uitgestippelde routes die jekan volgen om zowel de bekendesites als de verborgen pareltjeste gaan ontdekken. Ook biedt dewebsite een handige tool om demooiste logies te boeken en eenoverzicht van alle events en fes-tiviteiten in de streek. www.industrialpowerhouse.co.uk/

Top tien van de beste kerstmarkten

1 TallinnDe kerstmarkt in de hoofdstad van Est -

land is een traditie uit presovjettijden die zein ere hersteld hebben. Op het sprookjes-achtige witte plein rond het stadhuis zouvolgens de overlevering ook de eerste kerst-boom ter wereld gestaan hebben. Rond diedennenboom zouden in 1441 ongetrouwdemeisjes en jongens hebben gedanst, waar-na de boom verbrand werd. Er worden ditjaar 200.000 bezoekers verwacht, maar deboom wordt niet meer verbrand. Van 23november tot 7 januari.

2 BerlijnWie in de Duitse hoofdstad naar een

kerstmarkt wil, heeft keuze te over. InBerlijn worden tussen 23 november en 31december maar liefst zestig kerstmarkt-jes gehouden. De populairste en grootsteis de markt aan de Gedächtnis kirche,bezocht door 4 miljoen mensen. Hou jeniet van massa’s, dan is een bezoek aande Weihnachts Zauber op de Gendarmen -markt een beter idee

3 KeulenGeen enkele stad wordt meer met

kerst geassocieerd dan Keulen, dat maarliefst zes kerstmarkten telt die te bezoe-ken zijn tussen 27 november en 23 decem-ber. De grootste keuze aan kraampjes vindje op de Neumarkt. Vlak bij het Lindt -museum voor chocolade vindt een marktin middeleeuwse sfeer plaats, en erg bij-zonder is ook de kleinere kerstmarkt opeen boot op de Rijn.

4 MünchenDe Christkindlmarkt, die plaatsvindt

van 27 november tot 24 december, is eenfeestelijke traditie waarbij kinderenkerstliedjes zingen en erg kleurrijkekraampjes in rood en groen voor eengroot jingle bells-gevoel zorgen. Door denabijheid van de Alpen is de kans grootdat er sneeuwvlokken uit de hemel vallenterwijl je op de markt rondwandelt: eenidyllische ervaring.

5 ValkenburgDe locatie van deze kerstmarkt in

Nederland is uniek: de Fluweelengrot iseen ondergronds grottencomplex datonder het oude stadscentrum ligt. Debrandende kaarsen zorgen voor een bij-zondere sfeer. In het oude stadscentrumvind je de ruïnes van een kasteel, wat bijdraagt tot de romantische kerstsfeer.De markt heeft plaats van 21 novembertot 21 december.

6 BruggeDeze middeleeuwse stad biedt met

haar reien en historische gebouwen hetperfecte kader voor een aantrekkelijkekerstmarkt. Vergeet er niet van de lekke-re chocolade te proeven – een zeergeschikt cadeau voor onder de kerst-boom. Een ijspiste maakt het plaatjecompleet.

7 BrusselPlezier voor de hele familie is gega-

randeerd op de Brusselse kerstmarkt,

die het Sint-Katelijneplein van 27 novem-ber tot 3 januari verandert in WinterWonderland. Loop er langs de stemmigehouten chalets vol cadeautjes en lekker-nijen en trek je schaatsen aan om eenrondje te glijden over de ijspiste.

8 KopenhagenVan 20 november tot 30 december

veranderen de Tivoli Gardens in deDeense hoofdstad in een groot kerstfes-tijn. Met rollercoasters en andere pret-parkattracties is dit de kerstmarkt waarje de grootste dosis adrenaline kunt krij-gen. Kerstbomen, cadeautjes, kraampjesen elfjes maken het plaatje compleet.Erg mooi zijn de Tivoli Lights, die de wil-gen rond het Tivolimeer in een grotelichtzee doen baden.

9 ParijsDe lichtstad krijgt er nog wat extra

lichtjes bij tussen 5 en 31 december. De Parijse kerstmarkten zetten deBoulevard Saint-Germain en Place Saint-Sulpice in een winterse gloed. Als je erde Kerstman of een van zijn helperstegenkomt, klink dan samen op een zali-ge kerst met een glas warme wijn.

10 WenenVanaf 14 november 2009 is

het weer zover. Aan het stadhuis vanWenen wordt een grote kerstboomgeplaatst. Meteen het startsein van deWiener Christkindlmarkt, waar veel aandacht wordt geschonken aan kinderen. Die kunnen een traditioneelponyritje maken tussen de kerstbomenof zich vergapen aan de talrijke mime-kunstenaars. Voor de ouders zijn ermaar liefst 140 kerstkraampjes die wach-ten om ontdekt te worden. Nog tot 24december.

November loopt ten einde, de kerstmarkten veroveren de marktpleinen met glühwein

en ijspistes. The Times maakte een lijst van de beste kerstmarkten van Europa: Brugge

en Brussel veroverden ook hun plaats in de top twintig. Brussel wordt geprezen voor zijn

gezellige chalets met cadeautjes rond de ijspiste, Brugge voor zijn sprookjesachtige sfeer

en zijn lekkere chocolade.

■ Op het plein waar nu de kerstmarkt van Tallinn plaatsvindt, zou in 1441 de eerste kerstboom ter wereld hebben gestaan.

FO

TO

SH

UT

TE

RSTO

CK

FO

TO

RV

DMVAMOS 79ZATERDAG 28 NOVEMBER 2009 DE MORGEN

¤1.788

Te paard naar de Machu Picchu

Span het zadel voor deze unieke Machu PicchuLuxury Lodge to Lodge Trail Ride. Deze rondreis van 7dagen werd opgenomen in de top-50 van ‘Tours of aLifetime’ door National Geographic Traveler. De paar-dentrektocht legt de nadruk op de natuurpracht vanPeru, de vriendelijkheid van de bevolking en dearcheologische sites. Slapen gebeurt in comfortabelelodges en voor de bagage wordt gezorgd. Niet-paard-rijders kunnen de tocht meedoen te voet. The RidingCompany helpt de bevolking op de route naarMacchu Picchu door samen te werken met YanapanaPeru, een organisatie die de armoede bestrijdt. Eenweek rondreis, alles inbegrepen, zonder internatio-nale vluchten en met vertrek vanaf Cusco kan vanaf1.788 euro.www.theridingcompany.com

¤695

Elf dagen op ‘Los zand’

De smaak van Namibië na het zien van Los zand tepakken gekregen? Wil je zelf de immense rode vlaktevan de Sossusvlei en de ruige Atlantische kustenzien? Dan heeft Connections nog tot eind volgendjaar goed nieuws voor u. Elf dagen op je eentje (of ingezelschap) Namibië verkennen kan nu al vanaf 695euro, tien overnachtingen in Namibische tophotels,maaltijden onderweg en reisdocumenten inbegre-pen. Wie weet kom je wel een woestijnolifant tegen.Wie het land liever op zijn eentje verkent, kan zelf eenauto huren vanaf 284 euro per week, inclusief een ‘allin, all risks’ verzekering. De prijzen voor een heen- enterugvlucht naar Windhoek, de hoofdstad vanNamibië, liggen rond de 1.000 euro per persoon.www.connections.be

¤825

Werelderfgoed op Fraser Island

Ontdek Fraser Island, dat op de werelderfgoedlijst isgeplaatst. Naar Queensland, waar Fraser Island zichbevindt, kan rechtstreeks van Brussel via Abu Dhabinaar Brisbane vanaf 825 euro, alle taksen inbegrepen.Fraser Experience Tours organiseert er nieuwe een-daagse tochten met een Hummer. De daguitstap kost135 euro per persoon per dag, voor die prijs word jeopgehaald en weer afgezet bij het hotel Hervey Bay enkrijg je een koffiepauze, een lunchpakket en een spe-ciale verrassing in de namiddag. Met een lengte van120 km is Fraser Island het langste zandeiland terwereld. De tocht gaat langs de vele hoogtepuntenervan, zoals de regenwouden van Central Station, hetscheepswrak van de Maheno en de kristalhelderewateren van Lake McKenzie. www.etihadairways.com, www.fraserexperience.com

en www.aussietours.be

¤1.119

Olympische vibes in Whistler

Ruil deze winter de Alpen eens in voor een van debeste skigebieden van Noord-Amerika. Whistler isniet alleen de trotse gastheer van de Winterspelen2010 maar opende vorig jaar de hoogste skigondel inde wereld. Door de lage dollar is het bovendien ergvoordelig om hier te verblijven: uit eten gaan is vaakeen stuk goedkoper dan in Europa. Profiteer ook vande nieuwe infrastructuur zoals in het OlympischePark gaan nachtskiën, geweerschieten en bobsleeën.Met het Noord-Amerikapakket van Snowtime kan jezeven nachten naar Whistler vanaf 1.119 euro per per-soon. Logeren doe je dan in een appartement in hetSummit Lodge Hotel in het autovrije centrum vanWhistler. Internationale vluchten en transfers zijnbegrepen.www.snowtime.nl/wintersport/usa.htm.

LEZERS TIPPEN LEZERS

Vulkanische pracht op de AzorenEr wordt weleens beweerd dat de

Azoren naast Portugal het door Platobeschreven Atlantis zouden zijn. Deoverlevering wil dat Atlantis door eenramp onder de golven verdwenen is.Alleen de Azoren en de CanarischeEilanden zouden als toppen van de mid-den-Atlantische berg rug boven de zee-bodem overgebleven zijn. Waar of niet,het vulkanische verleden van de Azorenzorgt voor extra spanning naast deandere bezienswaardigheden die dearchipel te bieden heeft.

Als echte eiland hoppers verkenden wezes van de negen eilanden. Hoogtepuntvan de reis was de beklimming van devulkaan Pico (2.351 meter), de hoogsteberg van het grondgebied Portugal. Wevertrokken ’s ochtends vroeg en kwa-men tegen de avond afgemat maar vol-daan boven. We plantten de tent in de

caldeira (krater) van de vulkaan engenoten die avond van een adembene-mende zonsondergang. Na vijf uurslaap beklommen we die nacht nog hetlaatste berg topje van de Pico (o piquin-ho, letterlijk ‘de kleine Pico’). Doodstilwachtten we eenzaam en alleen op hetdak van de Atlantische Oceaan tot dezon de ochtend bracht. Wat later wierphet zonlicht een schaduw van de Pico opde Atlantische Oceaan. Prachtig!

Behalve voor de schoonheid van dePico zijn de Azoren ook een paradijsvoor walvis- en dolfijnen spotters, bloe-menliefhebbers en duikfanaten. Je kunter exotische bossen verkennen, met deverweerde locals praten, diep in hetzwavelrijke hart van een vulkaan krui-pen en genieten van warm water -bronnen. www.visitazores.org

Win met uw tipook een BongoStuur je tip (+vakantiefoto’s) naar lezerstippenlezers@demorgen.beVergeet naam en adres niet te vermelden.

Murales op SardiniëIk was onlangs op vakantie in Sardinië. Met grote emoties kwam ik terug

van deze bijzondere reis. Ik zag een ontoegankelijk binnenland, voelde veelgastvrijheid en ontdekte prachtige natuur aan de kust. Erg veel indrukmaakte Orgosolo, in de provincie Nuoro, waar we de murales gingen bekij-ken. Deze beschilderde muren met politieke thema’s zijn soms aanklach-ten tegen de Italiaanse corruptie en het fascisme. Maar ze beelden vaak ooktedere filmthema’s uit en brengen lof aan verscheidene artiesten. Nogmeer onder de indruk was ik van de forse kogelgaten die sommige muralesontsierden. Zelfs de mooie straatverlichting was doorzeefd met kogels.Helaas vieren maffia encriminaliteit hier somshoogtij, maar gelukkigbieden de artiestenmet hun murales vol vredes oproepen eentegengewicht. Sardiniëheeft me erg verrast. Ikben zo nieuwsgieriggeworden dat ik heteiland nog een tweedekeer wil bezoeken.

ARIANE DAEZE

Bier proeven in Portland Wie Portland, de hoofdstad van de

Amerikaanse staat Oregon bezoekt moet zekereven langs gaan in het restaurant Rock Bottom(206 SW Morrison Street). Het is een gezelligrestaurant annex pub waarbij je boven de tap-kast de aluminium brouwvaten ziet uitsteken.Brouwerij Rock Bottom zit volledig geïnte-greerd in het restaurant. Het bier van dezebrouwerij kan je nergens anders drinken danhier, in hun eigen bar. De leidingen lopen, netzoals dat vroeger ook bij Wieze het geval wastussen brouwerij Van Roy en de Oktoberhallen,rechtstreeks vanuit de brouwerij naar de tap-kranen. Rock Bottom brouwt een zevental bie-ren, variërend in sterkte en kleur. De smakengaan van troebel witbier (wheat beer) overamber naar donker abdijbier. Op eenvoudigverzoek kan je de brouwmeesters gaan groetenin hun brouwzaal boven het restaurant. Als zehoren dat je uit België komt laten ze zeker éénvan hun biertjes proeven gebrouwd in ‘Belgianstyle’. De Amerikaanse brouwers kijken erg opnaar het Belgisch bier waarvan ze trouwens erg

veel merken en types bij naam kunnen noe-men. Ze weten zelfs hoe ze smaken en eruit-zien. Terugkeren naar je hotel als je een paarbiertjes op hebt, is geen enkel probleem: detram houdt halt voor het terras van RockBottom en brengt je veilig terug. In Portlandbevinden zich nog tientallen kleinschalige enenkele grotere brouwerijen. Full Sail ligt aaneen gezellig haventje in het Waterfront CityPark (307 SW Montgomery St). Vanuit het resau-rant kan je via grote vensters een blik werpenop de vrij moderne brouwzaal van Full Sail. Enook hier vloeit het bier rechtstreeks vanuit debrouwerij naar de tapkranen. Hier leggen ze denadruk op drie eigen bieren: een amberkleurigsmaakvol bier, een Engelse en een AmerikaansePale Ale. Ondanks de nabijheid van enkelebruggen met een drukke highway erop (deAmerikaanse versie van de Antwerpse LangeWapper) was het toch gezellig toeven op hetterras met onze Ale in de hand. CheersPortland!

LUC VAN DRIESSCHE

Trendy en arty slapenin het Waasland

Wij logeerden vorige zomer in eenwel zeer originele B&B in hetWaasland. Op de private kunst siteVerbeke Foundation in Kemzeke over-nachtten we in een hedendaagskunstwerk. De Casanus van Joep vanLieshout is een maag- en darm stelsel,ingericht als sobere maar trendyhotelkamer. Voor 120 euro per nachtlogeer en ontbijt je er met twee op hetfantastische museum domein van 12hectare. Wie met minder comforttevreden is, kan al voor 15 euro over-nachten in een campingflat van Kevinvan Braak. Verbeke Foundation is eenprachtig open lucht museum, eenplek waar kunst, natuur en ecologiesamenkomen. Middenin de natuurvind je hedendaagse kunstwerken eninstallaties van vooral Belgische kun-stenaars. BRIGITTE BLOMME

FO

TO

SH

UT

TE

RSTO

CK

FO

TO

’S S

HU

TT

ER

STO

CK

/ V

RT

/ R

V

Hadewych Neirinckx laat ons het verlorengewaande Atlantis ontdekken. Haar tip wordt beloond met een relaxbon van 50 euro.