Negatieve spiraalongezondheid-schulden-armoede

voorkomen & doorbreken

Meedoeninwoners zonder belemmeringen

Vergroten kennis & bewustwording

Dienstverleningstress-sensitiever

Klantreis HUNetwerken

partners

Kennis over oorzakenarmoede en ongezonde voeding

Oplossingen met inwoners en partners

Onderzoekin opdracht

Kennis delensupermarkten

Versterken signaleren

Pledgeondertekend

Borgen

Consulting Kids

Doorverwijzen

� � � � � � � � �

� � � � �� � � �

� � � � � �� � � �

stressgez

onde voeding rol van jgz

verantwOORDING “gezond rondkomen”

in d

e wijk

Bewonersinitiatieven Veel aandacht in de Versnelling

Samenwerkingen: klankbord & initiatieven

Armoede-antenne

Info

rgra

phi

c: w

ww

ann

eboe

rtie

n nl

in o

pdr

acht

van

Gem

eent

e U

trec

ht

GezondetenmeteenlaaginkomenEenkwestievanwillen,kunnenoftoeinstaatzijn?

WinnieScherpenzeel–UniversiteitUtrecht

1

Eetgedrag in relatie tot moeite met rondkomen Een kwalitatief onderzoek naar de onderliggende oorzaken van

(ongezond) eetgedrag bij ouders die moeite hebben met rondkomen.

Student: Winnie Scherpenzeel

Studentnummer: 4151194

Master: Arbeid, Zorg en Participatie

Faculteit Sociale Wetenschappen

Universiteit Utrecht

Begeleider: Prof. dr. John de Wit

Tweede lezer: Marcel Hoogenboom

Datum: 30 juni 2018

aantal woorden: 11185

2

Abstract

People from lower income groups often eat unhealthier than people from higher income

groups. The purpose of this study was to identify the factors people with a low-income

experience as causes for their unhealthy eating. It is often thought this is due to people’s

lack of cognition or negative intention towards healthy eating. This research suggested that

the direct costs of eating healthily are of more influence. It assumes that the high prices of

healthy food, in combination with a low-income, form a barrier for healthy eating

behaviour. This research also focused on the experience of ‘scarcity’ and its consequences.

Previous research had shown that people with a low-income are frequently dealing with

‘financial strain’, which leads to continuous stress that affects several of their abilities. This

research investigated to what extent low-income people experience continuous stress and if

this could be an internal barrier for healthy eating. The results suggest that direct factors as

the prices and indirect factors like stress are related to unhealthy eating. Based on the

results it is recommended that interventions focus on stress regulation in low-income

groups to achieve health gains.

KEYWORDS: Unhealthy eating behaviour, low-income groups, food prices, scarcity of

money, financial strain, stress.

Combineer, associeer en vind nog meer!Combineer en associeer op basis van de ideeën van de kinderen en jullie eigen kennis en

ervaring en vind nog veel meer volwasseninspiratie.

4. Vertaling naar volwasseninspiratie

2. Vertaling naar de kinderwereld

3. Inspiratie van de kinderen

1. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het praten in de kamer van de JGZ over de oorzaken en gevolgen van (financiële) problemen in het gezin de normaalste zaak van de wereld wordt,

voor zowel voor ouders als voor professionals, zodat ouders/gezin zo goed mogelijk geholpen kunnen worden?

Een prachtige GompiestadEr was eens een prachtige stad en in deze stad wonen de

Gompies. Gompies zijn een soort grote grappige en vrolijk ogende kabouters met kleine benen, grote voeten met gympies en een groot

hoofd met 3 haren er op. Gompies van jong tot oud vinden het super tof om in spijkerbroek te dansen op muziek van Martin Garrix, Justin

Bieber, Ariana Grande en soms maar dan ook heel soms op muziek van Nick en Simon. Dat laatste eigenlijk alleen omdat veel Gompies Nick zo knap vinden...Er gebeurt heel veel in de Gompiestad. Sommige Gompies zijn lekker aan sporten. Andere Gompies gaan naar school en weer andere Gompies maken wat eten klaar met wat muziek van Justin Bieber op de achtergrond. In het weekend kijken de jongere Gompies graag naar tv programma’s als “The Voice of het Gompiebos” of “So youthink you can Gompiedance”. Wat dat betreft zijn het net mensen...

De gompiestad bestaat uit een heleboel huizen, straten, winkels en scholen. En in een van die straten woont een heel leuk kind genaamd Gompie Winnie. Gompie Winnie loopt elke dag naar school, samen met haar vriendjes en vriendinnen Gompies.

Alle Gompies blij en gelukkig....Gompie Winnie woont samen met haar Gompie-pappa en Gompie-mamma in de Hartenstraat. Om zeker te weten dat het goed gaat met gompie Winnie, moet ze soms samen met haar ouders langs een hulp-Gompie, die werkt in een Gompie-hulpcentrum.In het hulpcentrum kijken ze hoe het met gompie Winnie gaat: groeit ze goed, eet ze eigenlijk wel lekker bij haar ouders? En is ze blij en gelukkig? Ze praten over hoe groot Winnie eigenlijk is geworden, en wat ze lekker vindt om te eten, of ze al goed kan lezen en schrijven en of ze niet gepest wordt. Zeg maar een soort van kind- en gezin- scan. De hulp-Gompies kijken of het allemaal goed gaat met Winnie en ze praten hierover met de ouders van Winnie. De allerbelangrijkste vraag die de hulp-Gompies stellen is of Gompie Winnie wel een beetje blij en gelukkig is! Want dat willen ze graag, dat alle Gompiekinderen in de stad gelukkig zijn.

...maar 1 ding is heel moeilijk om over te praten!Heel veel wordt goed besproken in het hulpcentrum maar er is 1 ding wat altijd een beetje moeilijk is om te bespreken. En dat is praten over geld en misschien wel geldproblemen thuis. Dat is echt heel jammer want professor Gompies hebben namelijk ‘gezien’ dat het heel belangrijk is om ook over geld en geldproblemen thuis te praten.

Dit omdat sommige gezinnen die maar weinig geld hebben daardoor juist de problemen ontstaan waardoor kinderen zich niet blij voelen. En...als de Gompies van het hulpcentrum NIET weten dat ‘niet blij zijn’ door geldproblemen kan komen, dan weet je ook niet hoe je de kinderen het beste kunt helpen!

Belevingsvraag: waarom denken jullie dat kinderen, ouders en de Gompies van het hulpcentrum het zo moeilijk vinden om met elkaar over geldproblemen thuis en de gevolgen daarvan te praten?

Oh en wat ook interessant is...zowel de kinderen, als de ouders als de Gompies van het hulpcentrum vinden het moeilijk om over geldzaken te beginnen of er naar te vragen.

Praten over geld in de gompiespreekkamerEen aantal professor Gompies hebben ook gemerkt dat er een paar redenen zijn waarom het zo moeilijk is om over geldproblemen en de gevolgen daarvan te praten tijdens het bezoek aan het hulpcentrum. De belangrijkste zijn:• Te weinig tijd: in de Gompie spreekkamer moeten heel veel onderwerpen besproken worden. Het is tenslotte een soort van complete Gompie-scan. Maar als je al heel veel moet bespreken, dan is er niet altijd genoeg tijd om ook nog over geldzaken te hebben.• Voelt niet goed maar weten het niet zeker: de hulp-Gompies denken soms wel dat er niet genoeg geld is bij Winnie thuis (en er daardoor problemen zijn). Dit weten ze niet zeker en vinden het daarom extra moeilijk om erover te beginnen.

• Te weinig bekend wat er niet goed gaat als je niet genoeg geld hebt: zowel de ouders van Winnie als de hulp-Gompies weten nietaltijd wat er gebeurd als je niet zoveel geld hebt. Ze zien dan niet altijd dat als Winnie bijvoorbeeld pijn in haar hoofd heeft of heel druk is in de klas, dat het eigenlijk komt omdat er thuis niet zoveel geld is. Daarnaast weten de hulp-Gompies, maar ook de ouders, soms ook niet zo goed hoe ze dan het beste kunnen helpen. Ook vinden hulp-Gompies het soms moeilijk om echt te begrijpen hoe het voelt als er geld problemen zijn omdat ze het zelf nooit hebben meegemaakt.

• Schaamte bij Winnie en haar ouders om te vertellen dat ze thuis niet zoveel geld hebben: als je veel geld hebt, ben je vaak belangrijk, maar als je arm bent, is het iets om je voor te schamen. En dat is eigenlijk

heel gek! En ook helemaal niet nodig. Maar zo voelen veel Gompies het nu wel.

Kunnen jullie Janne helpen met de volgende vraag?Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het praten over geldzaken, in de kamer bij de hulp- Gompies normaal is, om zo de beste hulp te kunnen bieden voor problemen die er zijn?

Let op: geldzaken gaat niet alleen over veel of weinig geld, maar ook over wat er gebeurd met je als weinig of veel geld hebt.

Gompie Janne heeft jullie hulp nodig!Natuurlijk willen de hulp-Gompies dat alle kinderen in de stad blij en gelukkig zijn. En ze willen graag dat ze met ouders en met Gompie Winnie kunnen praten over ALLES (ook geldzaken) wat er thuis gebeurd. Maar dan wel op zo’n manier dat het voor kind, ouders en hulpgompies ok is.En toen bedacht gompie Janne het volgende... wat nu, als we het eens aan kinderen vragen! Zij denken namelijk heel anders dan volwassenen en zijn stiekem soms ook een beetje slimmer... :-)

Intrigerend

Ze maken vals geld en dan zijn ze uit de problemen

Kijken wat ze zouden zeggen als de hulpgompies niks zouden doen

Kinderen die arm zijn en de ouders die arm zijn dat die het vragen en erover praten en die het dan vertellen aan de hulp gompies

Alles gratis makenEerst veel geld verdienen en dan pas naar de gompie hulpcenter gaanHypnotiseren, dan gaan ze erover praten

Vliegtuigje sturenDat er opeens geld uit de lucht komt vallen dat iedereen daar wat van krijgt

Een weekje bij een arm gezin logeren Geld ophalen! Robots die helpen Een robot die jou helpt met oplossenVerplicht maken Als ze ander werk zoeken, kunnen ze daar drinken van kopen

Een robot maken die alle problemen oplost

Prive afspraken maken bij jou thuis

Ze winnen de loterijJe geeft ze gewoon heel veel extra geld (1 miljoen), dan kunnen ze makkelijk over geld praten

Kinderen eruit GeldmachineGeld met de post bezorgen

Als iemand in hele dure limousine komt, hoef je het niet te vragen

Allemaal neerschieten, dan worden ze geesten en dan kunnen ze makkelijk pratenWachten tot ze echt in de moeilijkheden zodat ze vanzelf zouden toegeven

Politie halen als iemand boos wordt

Dat er een gompie is die voor de baby gompie kan zorgen zodat moeder gompie kan werken

Heel veel vragen achter elkaar stellen

Niet kinderen pesten als ze geld problemen hebben Zaken doen

Beleving

Het is belangrijk dat je het erover hebt want de hulpgompies kunnen helpen en dan moeten ze het wel weten

Als je het niet wilt vertellen RUN!!!! Escaperoute

De mensen kunnen boos worden en zeggen 'daar mag je het niet over hebben'

Omdat je misschien schaamt

Het kan gemeen zijn om te vragen of je wel genoeg geld hebt thuis

Dat heel veel kinderen heel vaak nieuwe dingen krijgen en jij niet

Omdat mensen denken dat je je aanstelt je hebt veel maar jij vindt het heel weinigAls je er niet over wilt praten is het prima Misschien beetje er buiten staan

Als je met kinderen praat dat ze dan zeggen 'we kunnen niet over geld praten' want dan denken de kinderen we krijgen geen geld, kleren en cadeautjes meer en dat willen de ouders liever niet aan ze vertellen

Misschien schamen ze zich

Omdat het moeilijk is om over geld te praten omdat sommige gezinnen niet zoveel geld hebben en dat heb je nodig voor eten enzo

Zorgen maken, bijvoorbeeld je gaat naar college en je moet geld betalen en dat kan je dan niet

Onbeschoft!!

Ze worden er misschien nerveus van

Als je geldproblemen hebt niet zo fijn, durf je niet te zeggen Dat je er zorgen om gaat maken

Zichtbaar maken

Onderzoek eerst of er een geldprobleem is Meer werknemers

Laat haar praten over wat ze heeft en wat ze krijgt Meerdere vragen combinerenDe vragenlijst en dan kun je invullen nakijken wie dan wat heeft ingevuld en dan kun je het er op de afspraak over hebben

Er met de familie over praten Vragen of je in ze huis mag kijkenSpecial haar te laten praten over wat ze in het weekend heeft gedaan

Even met een kritische blik kijken wat ze kunnen doen Een enquête over geldproblemenKijken of ze belasting kunnen betalen

Het onderzoeken (spionage)! Luisteren naar wat ze zeggen

Maak het meer bespreekbaar door met anderen onderwerpen een uitweg tot het geld te makenBoodschappen met ze doen, dan zie je het Zo duidelijk mogelijk ideeën aan elkaar vertellen

Kijken of ze het schoolgeld kunnen betalen Naar elkaar toelopenDat je gewoon iemand kan scannen en dan weet je alle problemen

Ze pakken een portemonnee

Een extra vraag stellen, zodat je het zeker weet Een speciale dag hebben met elkaarEen paar dagen in zo'n gezin logeren

Ze onderzoeken het

Naar zijn bankrekening kijkenPraten over de vakantie kijken of ze ergens naartoe gaat

Praten over wat ze krijgt en wat ze heeft

Een voorbeeld op papier tekenen

Vragen of hij een baantje heeft zo niet zorg dan dat jij een baantje voor hem regelt

Afleiden

Juist iets met de gompies doenSpeed surves Gratis de dingen die ze willen weggeven!

Steen-papier-schaar

MonopolyEen robot die alle problemen oplost

Vraag of ze koffie willen

Meerdere dingen combineren

Gamen Stressbal voor de ouders Epic games Eerst het ene en dan het andere Allemaal woorden opschrijven voor hulp

Kop of munt doen voor wie er als eerst mag Schaken Als ze lang moeten wachten maak het dan gezellig

Ze moeten aan hun kind denken Een liedje zingen Er iets grappigs van maken

Tijdens een potje fortnite over praten (dan is het makkelijker)

Liedjes repeteren Samen freerunnen Een toneelstukjeTussendoor pauze Door een computer (in de muur) Kauwgom kauwen zodat ze beter kunnen denken

Een liedje maken

Lief tegen elkaar doen

In een challenge

Als ze over geld hebben hun afleiden met een spel of een quiz Je werk moet leuk zijnGezellig eten er bij Muziek om te kalmeren Er een spelletje van maken

Je krijgt voor elke tijdwinst die je maakt geld

Liedjes luisteren

Een gezellige plek, met muziek, koffie, lekkere bank en vertrouwen maken

Een sponsorloop

Ze kunnen voorwerpen gebruiken Iets leuks van maken zoals een spel of met een liedje

Dammen

Elkaar vrolijk maken Een alarm zetten Eerst de hulpgompies laten uitpraten In een spelletje verwerken (wie er als eerst mag)

Geld verstoppertje

Loten Een speelplek voor kinderen

Moppen vertellen

Durven

te doen

Vraag hen waarom ze het moeilijk vinden

Ze moeten oefenen om erover te praten

De schaamte overwinnen

Dan zeg ik 'praat erover'

Vraag het beleeft

Dat er een organisatie wordt opgericht voor kinderen en grote mensengompie leuke dingen kunnen doen en dat iedereen met elkaar kunnen praten

Vragen of ze er een andere keer over kunnen praten Eerst iets over jezelf vertellen Begin er mee als eerste in gesprek

Gewoon zeggen: willen jullie geld? Het hulpcentrum advies vragen

De situatie naspelen om te oefenen

Durven

Ze doen het

De kinderen met elkaar laten praten en iemand die geldproblemen heeft daarmee pratenGewoon eerlijk zijn en het zeggen en probeer samen ideeën te verzinnen om het op te lossen

Er vaker over praten, zodat het een gewoonte wordGewoon vragen

Door een omweg te creëren

De hulpgompies moeten zelf maar eens een maand zonder geld leven Een cursus volgen dat het niet erg is om te vragen voor de hulp gompiesDurf meer

Stoppen met ingewikkeld gedoe, denk simpel

Samenwerken met diegene die het wel durft te vragen

Overleggen

Het vaak proberen om wel te pratenTijd beter verdelen, bijv als je denkt dat iemand geldproblemen heeft, het eerst daarover hebben omdat dit belangrijk is

Gewoon doen, jij weet dat het helpt

Aan de mensen zelf vragen

Eerlijk zijn

Hulp vragen als ze niks weten

Begrip hebben voor de situatie

Zeg dat je niet boos zal zijn, als er geen geld is Blijven zijn wie je bent

Je moet van te voren goed weten wat je wilt zeggen en hoe je het gaat zeggen

Niet zeggen dat je heel rijk bent dat je gewoon vertelt wie je bent en dat je problemen hebt en andere dingen

Er gewoon over praten!!!!!!!

Iedereen van het gezin, alleen en omstebeurt mee praten

Zelf proberen op te lossen Ze overwinnen de schaamte Door met de burgemeester over te praten Maak meerdere afspraken met haar

Vrienden worden met andere arme mensen

Gewoon vragen stellen Als de hulpgompies het niet durven, meer oefenen om te durven vragen Als je het niet leuk vindt, zeggen

Je moet eerst vertrouwen hebben

Soms heel even naar de tijd kijken Niet teveel tijd verspillen

Out

of c

onte

xt

Zeggen dat ze wat minder geld hebben of ze korting mogen

Geef de ouders geld

Zeggen dat ze geldproblemen hebben

Een bos bloemen plukken, dat kost geen geldHet komt later als ik meer geld heb gespaard

De volgende trein pakken

De winkel sluiten!

Minder stroom gebruiken

Zelf iets maken

Eigenlijk zochten we een modern restaurant

Spel voor wie het minste geld heeft: die wint een miljoen! :)

Gompie gezin geeft zodat zij rijk worden

Rijk worden zodat ze over geld kunnen praten

Thuis hebben we beter eten

Vertraging veroorzaken voor de trein

Het belangrijkste zeggen

Een liefdesbrief schrijven

In de trein verder praten

Geld verdienen met een baan en dat dan haar ouders geven en het dan vertellen dan doen ze het eerder omdat ze blij zijn

Meer dan 2 poten onder de tafel zetten anders valt de tafel omBrieven schrijven

Er omheen draaienOpnieuw koken

Als de ober wegkijkt, RUN!

Naar de voedselbank en eten halen

Geld gratis weggeven

Dat de rijkste gompie iedere dag 1 week lang 1 euro aan iedere arm geeft

Eten meenemen en een slaapzakZeggen dat ze naar een ander restaurant gaan

Sorry zeggen en helpen in het restaurantVragen of ze een klusje mogen doen

Door met eten te beginnen en daarna met hun problemen verder te gaanIemand die je vertrouwd om hulp vragen

Tegen elkaar het zeggen en op een andere trein wachtenGeld voor haar ouders verdienen en dan wat lenen

We hebben geen trek

Valentijn hoeft niets te kosten

Volgende keer op de korting letten :)

Meer winkels openen! Dan gaat het sneller!

Door de trein schreeuwen

Postduif

Vraag familie om hulp met betalen

Zeggen: jij bent het beste cadeau voor mijDe armen geld geven

We willen toch liever ergens anders eten

Gooi de tafel tegen hem aan en ren weg

Haar ouders SMEKEN!!!

Wij zijn vegetarisch

Geld sparen

Stiekem geld onder hun kussen leggen!

Sorry

De kindergompie bellen om over de situatie te praten

Dat ze niet bij mensen wonen die juist geld hebben

Samen iets leuk gaan doen wat geen geld kost

Later terug betalen

Vertel het hem gewoon, snapt ie heus wel

Gold rush: een spel waarbij de armste 10 euro krijgt

Naar de voedselbank gaanIk heb nu geen geld

We houden niet van aardappelen Haal een politie als ze te ver gaan

Ervoor zorgen dat ze in dezelfde trein gaan Gewoon weglopen

Ze verkopen spullen die ze niet nodig hebben

Winnie stalken

Jumbo

Geef de ouders een map Een dikke zoen

Maak zelf een kaartje Krantenwijk

Ze gebruiken hun geld goed Geld aan goed doel geven

Doen alsof je deze dingen koopt

Ze besteden al hun geld in iets Probeer de ober om te kopenVragen of ze het gratis mogen krijgen voor 1 keer

Ze pakken de rekenmachine

Brief schrijven naar haar ouders

Ren voor je leven

De rijen korter maken (zeggen dat er maar 15 mensen in de rij mogen staan)

Collecteren bij de rijken

Sorry zeggen en als het de eerste keer is moet het restaurant het gewoon laten gaanGezond eten

Andere (bouw)gompies een andere laten gaan naar het gesprek

Stelen

Ze verdelen het geld

Heitje voor een karweitje doen en iets kopen van het geld

Geld lenen van je ouders

Vragen of ze de prijzen iets lager willen maken

Ze zoeken een baan

Even aan de conducteur vragen of hij even wil wachten

Ze tellen het geld

Norm

aliseren

Niet teveel aan denken

Dat meer mensen er over gaan praten

Zeggen dat de mensen zich er niet voor hoeven te schamen en dat ze positief moeten blijven denken

Dat je hun kan helpen

Bijvoorbeeld dat je met 2 personen bent en de ene is met jouw ouders en de ander doet ergens anders met jou een spelletje

Meer hulpcentra bouwen

Ga op het internet zoeken

Overal posters ophangen met 'over geld praten is gewoon'

Het gaat je wel helpen

Met andere mensen praten die ook arm zijn

Ouders bellen

Het is voor je eigen bestwil

Posters over dat over geld praten normaal isAls je het niet leuk vindt, niks van aantrekken

Reclames tegen pestenHet is belangrijk, overtuig ze om erover te praten

Er rustig over praten en niet te hardVoorbeelden geven (zoals het verhaal van de gompies)

De ouders moeten nadenken over hun problemenSorry zeggen en hopen dat ze het oké vinden

Ze kunnen helpen door tips te geven wat ze kunnen doen

Dat er een actie komt

Zeg tegen iedereen dat het normaal isVeel tijd aan besteden

Positief blijven

Zeggen dat het normaal is en dat er ook meer mensen met dit te maken hebbenDat de hulp gompie niks doorvertelt

Een strip maken waar het over gaat, hoe je met geld moet omgaan

Kijk naar de huisdierenLaat haar meer zien over hoe arm en rijk met elkaar omgaan, dan wordt ze misschien wijzer

Een map geven of een brief zodat je weet wat ze gaan vragenVertellen wat ze gaan doen met de informatie

Proberen te begrijpen

Zeggen dat het normaal is om erover te pratenNoem het het gompiehulpcentrum, dat klinkt veel leuker

Dat er mensen zijn die kunnen helpenGoed met je geld omgaan en niet te veel duren dingen kopen

Een strip ervan maken: als u niet genoeg geld hebt, moet u het zeggen blabla enz en dat moet!!!

Niet erg over doen en mensen die moeite hebben over geld zaken helpen

Dat kindergompies met elkaar er over gaan pratenMeer hulp gompies aannemen Vast onderwerp maken

Om hun te overtuigen :-)

Bedenk dat er veel meer mensen zijn zoals jijDat het niet zo erg is dat je arm bentVertellen dat het is om hun te helpen

Als je niet durft te praten over geldzaken zeg het dan tegen iemand die je vertrouwt, zoals je vrienden/BFF

Gewoon zeggen dat is beter want mensen kunnen je dan helpen

Makkelijker maken

Gewoon praten tegen elkaar

Kort houden en daarna een afspraak maken om er verder over te praten

Appen

Samen bespreken wat je wilt zeggen als je met de hulpgompies aan het praten zijn

Een vragenlijst maken over geld maar ze op een andere manier stellen

Niet huilen als het mislukt

Dat er meer kamers komen om er over te praten meer hulp gompiesNaar het hulpcentrum gaan

Dat mensen eerst praten met ervaringsdeskundige en dat de hulpgompie erbij zit en luistert

Niet zo duidelijk maken dat je het over geld hebt, beetje afleiden ondertussen met een spelletje tussendoor doen

Rij computers waar je je problemen kan invoeren dan geeft de computer je advies

Elkaar laten uitpraten

Met andere vragen er toch achter komen

Chatten

Kind even apart nemen die wil het misschien wel zeggen (als de ouder het niet zegt)

Door het op te schrijven

Als ze over geld praten dat de kinderen er NIET bij zijn (dan gaan ze een spel of wat anders met iemand spelen)

Een map of brief met plaatjes sturen en info wat ze gaan vragenGeen haast hebben

Met andere vragen bij een antwoord komen

Communiceren met de telefoon

Voor geen tijd, misschien meer tijd plannen

Een goeie tijd plannenOp een filmpje laten zien

Als je klaar bent met het gesprek kun je misschien een extra afspraak maken

Met elkaar praten voor de afspraak

De kinderen er niet bij laten zijn en ze afleidenCommuniceren Luisteren naar elkaar

Door met een omweg daar te komen bij de geld zaken

Een brief schrijven met veel plaatjes er in

Zorg dat je er uitziet als iemand die een geheim kan bewarenEen serieus gesprek met winnie voeren

Misschien voordat je naar zo'n afspraak gaat al op een mail zetten 'we gaan het over geld hebben dus hou daar rekening mee'De situatie nadoen We zoeken samen naar oplossingenEen videoboodschap

Een online vragenlijst maken die persoonlijk is en dat je ook de vraag kunt skippenDe kinderen thuis laten of ze in de gang laten lezen of spelen of praten met anderen mensen die daar zijn

Even apart van elkaar bedenken wat ze gaan doenEven apart gaan houden

Privekamer

BellenDat de persoon met wie de hulp gompie praat een masker op haar gezicht heeft en dan haar naam zegt maar niet weet hoe die persoon der uit ziet

Alleen vertellen aan echt goede vrienden die je kan vertrouwenVragen stellen aan de gompies

Gewoon vragen alles voor de zekerheid

Het van tevoren zeggen dat het over geld gaat

Niet op de gang al erover praten

Al helpen tijdens het gesprek in het hulpcentrum

Geef iedereen die hulp nodig heeft een brief en stel daar al je moeilijke vragen alvast

Als je het over geld hebt van tevoren zeggen, maar ook laten weten dat jij ook niet alles hebt

Een brief met erop informatie over waar ze het over gaan hebben

Zorgen dat er niet teveel mensen er bij zijn

Draai aan het radSteen-papier-schaar” was de simpele oplossing van één van de kinderen op de vraag hoe je kunt bepalen waar je mee begint in het gesprek. Daarbij uiteraard de uitleg dat zowel ouders als professionals kunnen bepalen welke onderwerpen aan bod komen. Ons idee: in de spreekkamer een rad maken, waar je in totaal vijf keer aan kan draaien. En waarop de verschillende onderwerpen, waaronder financiën, staan. Elke drie minuten mag je aan het rad draaien en na drie minuten gaat er een alarm af. Is er meer tijd nodig? Dan maak je een vervolgafspraak. Een andere (spel)vorm is een dobbelsteen, waarbij je aan het begin van het gesprek bepaalt voor de onderwerpen hoeveel tijd je eraan wilt besteden.

De gezinsscan - laat cliënten zélf onderzoeken wat er aan de hand is“Ze onderzoeken het” is één van de oplossingen die de kinderen adviseren. Kun je cliënten beter helpen door ze vooral ook zélf inzicht te laten krijgen in hun problematiek? Alles wat een professional moet onderzoeken zou je eigenlijk door de cliënt zelf kunnen laten onderzoeken. Er zijn creatieve en vooral visuele manieren om dat onderzoek te doen. Wij denken hierbij aan een grote scan in de wachtkamer waar je als ouder en kind doorheen kan lopen. Een tunnel of een onderzoek-het-zelf-wasstraat waarin je alvast jouw eerste gegevens in kaart kan brengen: je gewicht, je lengte, de vraagstukken die je hebt. Uiteraard alles direct digitaal, waardoor het in het dossier beschikbaar is. Een simpelere vorm is om gebruik te maken van een vaas waarin je eerst de grote brokken doet in het leven (je zou stenen kunnen gebruiken waar mensen iets op kunnen schrijven), daarna kleinere stenen en daarna een fles water (waar mensen ook op kunnen schrijven). Dat is een mooie en simpele methodiek om te prioriteren. En dit zou je bijvoorbeeld in de wachtkamer neer kunnen zetten. De uitkomsten van de scan geven een eerste indicatie van de situatie binnen het gezin die gebruikt kan worden in het gesprek. Nadat de mensen in de wachtkamer de scan hebben doorlopen, begin je in het gesprek met die onderdelen die de meeste prioriteit hebben voor mensen. Zo vul je samen de uitkomsten van de scan verder in en kan je het beeld verbreden als dat nodig is.

Vereenvoudig de naam (“Gompie-hulpcentrum”)Eén van de adviezen om het praten in de JGZ-spreekkamer makkelijker te maken is om in ieder geval in één oogopslag duidelijk te maken wat de bedoeling is. “Noem het gompie hulpcentrum, dat klinkt veel leuker”, stellen de kinderen dan ook voor. Een naam, en vooral de associaties met de naam, doet al veel met de beeldvorming over het gesprek dat gevoerd gaat worden. Zo is met de naam 'jeugdgezondheidszorg' al snel een medische relatie gelegd en zijn mensen die er binnenkomen wellicht verbaasd dat het gesprek ook over geld kan gaan. Ons advies: kies een naam die in één oogopslag duidelijk maakt waarvoor je er bent. Denk hierbij aan het 'hoe gaat het - centrum', 'levensscan centrum' of 'check-up centrum'.

Korting op de tijdstippen Het gesprek over geld kan makkelijker gevoerd worden als geld al op alle momenten in het proces onderdeel is van het bezoek aan de JGZ. Zo is één van de voorstellen om meer tijd te creëren om over geld te praten, en mensen te belonen als ze zelf al veel informatie vooraf aanleveren. Het idee is om een 5 punten lijst vooraf aan mensen mee te geven en voor elk volledig ingevuld formulier/informatie een financiële beloning te geven. “Je krijgt voor elke tijdswinst die je maakt geld” stellen de kinderen voor. Ander idee hierbij is om mensen uit te nodigen op tijdstippen die goedkoper en duurder zijn. Denk aan iets als de AH-bezorgservice waar je op piekuren meer betaalt dan op daluren.

Breng je problemen in beeld – speel de game! “Bij computers waar je je problemen in kan vullen en dan advies krijgt” en “Een robot maken die alle problemen oplost”. Niet geheel verrassend kiezen kinderen voor digitale ondersteuningsvormen voor het in beeld brengen van alle problemen in een gezin (of uiteraard positieve zaken). Ons idee is dan ook om in spelvorm een scan voor de kinderen te maken. Kinderen kunnen hierdoor spelenderwijs inzicht geven in hoe het thuis gaat, waarbij armoede één van de onderwerpen kan zijn. Dit kan zowel helpen bij het inzichtelijk maken van knelpunten in een gezin, als bij het tussentijds verder helpen van het gezin (hoe staat het er mee?). We denken aan een game waarin verschillende onderwerpen van het leven in beeld komen en kinderen via verschillende levels inzicht geven in de situatie in het gezin. Maar bijvoorbeeld ook met een filmpje aan het einde van elk level een advies krijgen op de score die ze hebben op bepaalde thema’s.

Vanuit de workshop: een VR game! Ontwerp een VR game voor in de wachtkamer, waarbij je gedurende het spel verschillende vragen moet beantwoorden om verder te komen. De antwoorden kunnen dan als input dienen voor de vragenlijst die ook tijdens het gesprek ingevuld moet worden. De antwoorden komen daarna direct bij de JGZ medewerker terecht en die gaat in gesprek over de antwoorden en geeft een goede samenvatting. Op deze manier combineer je spel en informatie ophalen in een.

Uit de workshop: maak het consult vertrouwd, anoniem en leuk! Een van de ideeën die door jullie aangevuld werd, was om de ruimte van de JGZ verpleegkundige en arts vertrouwder te maken. Veel van de kinderen geven aan makkelijk dingen te vertellen aan hun vriendje of vriendinnetje, of op het internet (anoniem). Idee was om een knuffel, met daarop een geldteken in de spreekkamer te plaatsen. Of een spelletje te doen. Denk bijvoorbeeld aan Twister, waarbij je op de vlakken verschillende onderwerpen hebt staan. Of denk aan een zorgrobot, die je ook makkeijk beet kan pakken en waar je gevoelsmatig anoniem mee kan praten. Je kunt de setting ook aanpassen: naast elkaar zitten bij een zitje in plaats van met een computer voor je, voor het invoeren. Voorbeeld Victor: dit kan al bij de huisarts en voelt prettiger.

Uit de workshop: digitaal is wel ok! Doorgaand op het idee van anonimiteit opperden jullie om een analogie te maken met de gamewereld. Op forums gekoppeld aan deze games, durven mensen vaak makkelijk te vertellen wat er met hen aan de hand is (gameverslaafd, niet gelukkig, last van depressiviteit etc). Met andere woorden: kun je daar ook een onderwerp als armoede bespreken of opzoeken in de forums en daar als gemeente je bijdrage leveren door te verwijzen naar de juiste hulpverlening. “Ren weg” à waar rennen kinderen dan heen? Inspireerde tot dit idee, in een forum ben je veilig en anoniem, en kan je ook gelijk een advies geven of krijgen. “De burgemeester om hulp vragen” gaf voor jullie aan dat het dan ook nodig is om duidelijk te maken wie je om hulp kan vragen. Denk hierbij ook aan kleine vormen als een dilemma op dinsdag posten.

Maak meer gebruik van data die vooraf beschikbaar is“Dat je gewoon iemand kan scannen en dan weet je alle problemen”, dat zou natuurlijk het mooiste zijn. Maar op dit moment moeten we het 'slechts' doen met de open data die tot onze beschikking is. Daar zouden we wel slimmer gebruik van kunnen maken! Een dataspecialist kan helpen om in de voorbereiding op een gesprek al relevante gegevens van een cliënt op te zoeken en dit te analyseren, zodat allerlei verbanden duidelijker worden. Deze analyse kan uiteraard gedaan worden met anonieme grotere databestanden, waar je de kenmerken van een gezin in plot. Het combineren van data biedt een kans om mensen veel gerichter te kunnen bevragen. Hierbij is het een optie om aan de mensen hun toestemming hiervoor te vragen met de uitleg dat hierdoor de hulpverlening beter en gerichter op gang kan komen. Denk hierbij aan informatie van banken (uiteraard met toestemming), Facebook, LinkedIn, Twitter en andere open data. Dit voelt voor nu wellicht wat extreem, maar volgens de kinderen is het een hele logische kans.

Uit de spreekkamer en naar het gezin: ‘de JGZ komt naar jou toe!’“Privé afspraken maken bij jou thuis”: Simpelweg bij een gezin langs gaan is volgens de kinderen een goede manier om erachter te komen wat er speelt bij een gezin. Wanneer je twijfelt over bepaalde (financiële) problematiek bij een gezin kan je ervoor kiezen om twee of drie keer in één week, op verschillende momenten, langs te gaan. Zo krijg je een redelijk beeld van het gezin en de omgeving. Dit kan twijfels wegnemen of juist bevestigen wat het makkelijker kan maakt om het gesprek aan te gaan of actie te ondernemen. Vanuit de ervaringen die je daarbij opdoet kan je de gezinnen beter helpen. Om dit zo slim mogelijk in te steken kan je een overzicht maken van gezinnen waar twijfels over bestaan. Als je daar een overzicht van hebt kan je à la Picnic, Coolblue en andere bezorgservices een efficiënte route opstellen waardoor je zo handig mogelijk zoveel mogelijk gezinnen bezoekt en de tijd zoveel mogelijk aan die gezinnen wordt besteed. Bij gezinnen langsgaan lijkt op het eerste gezicht wellicht minder efficiënt, maar denk eens aan alle onderzoeken en afspraken die je daarmee bespaart. Zeker als je met behulp van beschikbare data een shortlist maakt van die gezinnen die je thuis bezoekt en die gezinnen die je op consult laat komen. De ene week werk je op kantoor, de andere week werk je in de wijk.

Kies jouw escape!“Als je het niet wilt vertellen RUN!!! Escaperoute”. Wat de kinderen hier raken is dat mensen geholpen zouden kunnen zijn met een uitweg van een moeilijk gesprek of onderwerp. Ons voorstel: biedt deze uitweg aan door dit te visualiseren via bijvoorbeeld een rode knop op tafel. Wanneer je echt over een bepaald onderwerp niet wilt praten mag je die knop indrukken: dit mag zowel door de ouders als door het kind/de kinderen worden gedaan. Het feit dat je op de knop drukt is al belangrijke informatie voor de professional: hier is iets aan de hand. De rode knop indrukken betekent niet dat je het vervolgens nooit meer over het moeilijke onderwerp hoeft te hebben. Het betekent dat er een gesprek over dat onderwerp wordt ingepland met een ervaringsdeskundige of specialist.

Vanuit de workshopAanvullingen op dit idee waren om niet een grote rode knop te maken, maar meerdere mogelijkheden te bieden. Denk hierbij aan opties om het gesprek even stil te zetten om een spelletje te doen, of meerdere kleinere escape knoppen bij de verschillende onderwerpen toe te voegen.

De ervaringsdeskundige “Een paar dagen in een gezin logeren” en “Eerst iets over jezelf vertellen”,“De hulpgompies moeten zelf maar eens een maand zonder geld leven” en “Boodschappen met ze doen, dan weet je het”. Kinderen adviseren veel over het uit eigen ervaring vertellen. Dus niet technisch vanuit je rol als verpleegkundige of arts, maar inhoudelijk: dit is hoe ik het zelf ervaren heb. Ons voorstel: ga zelf echt meer ervaring opdoen. Dit kan in een extreme vorm: een ‘onbewust’ opleidingsprogramma voor professionals waarbij bijvoorbeeld elke keer dat je wil betalen, jouw kaart geblokkeerd is. Maar het kan natuurlijk ook in een minder extreme vorm: als JGZ-arts en verpleegkundige moet je bij de start van je baan 3 maanden lang een keer in de maand een week leven van 50 euro per maand. Of door mee te gaan met de gezinnen, bij de voedselbanken vrijwilligerswerk te doen, et cetera. Op deze manier creëer je ervaringsmomenten voor professionals, die ze daarna in kunnen zetten in hun werk.

Gratis geld! “Dat er opeens geld uit de lucht komt vallen en iedereen daar wat van krijgt” “Gewoon zeggen: willen jullie geld” en “Je geeft ze gewoon heel veel extra geld (1 miljoen) en dan kunnen ze makkelijker over geld praten”. De oplossing van de kinderen is vrij simpel: biedt mensen geld aan tijdens het gesprek en kijk hoe ze hierop reageren. Gratis geld zeg maar. Een lichtere variant kan zijn om de vraag te stellen: je mag een jaar lang gratis geld, of jaar gratis eten, of… Het antwoord op de vraag vormt de start voor het gesprek. En het kan afgesloten worden met “als ik je nu 150 euro geef, wat ga je er dan mee doen?’. Ons idee: geef gezinnen in nood die met een mooi antwoord komen ook daadwerkelijk dit geld. Het beloont het bewustzijn en het feit dat mensen erover durven te praten. Geven mensen een gericht antwoord, bijvoorbeeld het schoolreisje, dan vergoed je dit voor het gezin.

Vanuit de workshop: gebruik het zichtbare geld als middel om het gesprek langs te voerenEen van de quotes die aansprak was “geef geld, dan kan je er pas daarna over praten”. Deze inspireerde tot het idee om gewoon te beginnen met geld als onderwerp van het gesprek en er niet te moeilijk over te doen. De vraag of een gezin geld aan zou nemen als dat beschikbaar kwam, leek opeens niet meer zo gek. Aanvullend hierop kwamen de volgende ideeën op voor de uitwerking: - De gemeente heeft eerder gewerkt met een cashmachine voor studenten om inzicht te krijgen in waar ze geld mislopen, vervolgens kon men in gesprek met een geldcoach. Dit zou ook in de JGZ wachtkamer kunnen. - idee van jullie is om in de spreekkamer al een U-pas aan te bieden (als een soort ‘geld geven’). En van daaruit de vraag stellen “kunt u tips geven voor andere in soortgelijke situaties”. Of om mensen een fysiek cadeau te geven om daarmee/daaromheen het gesprek te voeren.

Study the caseIn de adviezen ‘De ervaringsdeskundige’ en ‘Uit de spreekkamer en naar het gezin: de JGZ komt naar jou toe!’ hebben we al aandacht besteed aan het opdoen van ervaring met de gezinnen. Logischerwijs is het voor minder ervaren professionals lastiger om de situatie echt te begrijpen wanneer ze zelf (nog) geen ervaringsdeskundige zijn of bij een gezin zijn langsgegaan. Het team samen heeft echter een schat aan ervaring en lessen: deel die met elkaar. En dan specifiek die informatie over hoe je om gaat met een ‘niet-pluis gevoel’, gezinnen die weigeren om over financiën te praten en ervaringen met het hebben van weinig geld en het leven in armoede. De kinderen hebben al een idee hoe je dit het beste aan iedereen kan overbrengen: “Op een filmpje laten zien”. Of er een filmpje komt of een werkoverleg: zorg voor de uitwisseling van ervaringen en biedt de ruimte om dit ook gewoon te proberen: "Om vragen te stellen” en “Durf meer” zijn uiteindelijk de beste manieren om de ervaring op te doen.

Gewoon vragen: niet te moeilijk over doen!“In zijn huis mag kijken”, “Naar zijn bankrekening kijken” en “Vragen of ze een baantje hebben en zo, niet, dan gewoon eentje voor hen regelen” Volgens de kinderen moeten we er niet te moeilijk over doen. Hoe kun je zeker over geld praten? Door gewoon te vragen waar het op staat. Iets waar wij Nederlanders over het algemeen vrij goed in zijn. Geen schroom dus, het mag gewoon!

Aanvullingen vanuit de workshop: vraag het gewoonAls professionals moeten jullie er ook niet te moeilijk over doen, zo geven de kinderen aan. Kunnen we het dus opnemen in de vragenlijst bij 0-18 jaar: heb je zorgen over financiele zaken? Of kunnen we het gesprek ook richting het kind gewoon voeren over geld? Gewoon beginnen bij het kind en je meer verplaatsen in de belevingswereld van het kind was een tip die jullie meenamen vanuit de workshop.

Laat je inspireren door de kinderen!Uit ervaring weten wij dat kinderen de vragen stellen wij al niet meer durven te stellen of waar we zelfs helemaal niet meer over nadenken. Kinderen zijn eerlijk en kunnen daardoor tijdens een gesprek signalen afgeven of zelfs belangrijke onderwerpen op tafel leggen. Juist voor moeilijke onderwerpen zoals de financiële situatie van een gezin kan dit toegevoegde waarde hebben. Geef de kinderen daarom een stem in het gesprek: ze zijn niet ‘alleen’ mee maar mogen als start van het gesprek vragen stellen aan de hulpverlener. Deze vragen mogen over van alles gaan en die kunnen daarna ook gesteld worden aan de ouders. Zo benut je de ongetwijfeld inspirerende, verrassende vragen van de kinderen en voelt het kind zich serieuzer genomen waardoor de kans groter is dat hij/zij problemen op tafel legt. Wie weet wat voor mooie gesprekken hieruit kunnen komen!

Aanvullingen vanuit de workshop: Kauw jezelf naar ontspanningEen van de quotes van kinderen was “Kauwgom kauwen”. Dit inspireerde tot het idee om het consult meer ontspannen te maken door ouders en kinderen te laten ontspannen. Op het moment dat je gestrest bent, kan je minder helder nadenken en zal het lastiger zijn om over alle onderwerpen die je als ouder aan je hoofd hebt te praten. Een simpele vorm kan zijn: kauwgom kauwen, maar je kan ook denken aan iets extra’s bieden om ouders en kinderen tot rust te brengen. De meest extreme variant: mensen een weekje op vakantie sturen en daarna pas in gesprek bij de JGZ. Maar je zou kunnen denken aan een yoga les voorafgaand aan het gesprek of even sporten/wandelen. Kern hierbij is om te zorgen voor afleiding en ontspanning: niemand vind het leuk om over zijn pijnpunten te praten, dus kunnen we dit wat meer ontspannen maken?!

Is de wachttijd nu al voorbij?!De wachttijden voor doorverwijzingen en volgende gesprekken kunnen al snel oplopen. Dit is vervelend voor het betreffende gezin: als ze hulp nodig hebben willen ze dat ook zo snel mogelijk ontvangen. Dit is alleen niet altijd mogelijk, maar dat betekent niet dat de gezinnen in de tussentijd losgelaten moeten worden. Zorg ervoor dat de wachttijd leuk en nuttig wordt gemaakt. "Moppen vertellen" en "Elkaar vrolijk maken" zijn volgens de kinderen goede manieren om de wachttijd te besteden. Dit kan je ook in een groepssetting doen: de gezinnen kunnen veel van elkaar leren dus waarom zetten we ze niet eens bij elkaar? Biedt daarnaast de wachtenden ook goede afleidingen aan. Denk hierbij aan een abonnement bij de bibliotheek of op de sportschool. Deze zijn geldig gedurende de hele wachttijd. Als je de wachttijd informatief of oplossingsgericht kan maken en vrolijk en gezellig dan vliegt de wachttijd om!

Aanvullingen uit de workshop: ‘Wachtverzachter’De term ‘wasverzachter’ sprak aan. Een van de ideeën was om in ieder geval tussen de wachttijd voor de hulpverlening en het eerste contact met het gezin, het gezin niet los te laten. Een van de ideeën is om dit ook samen met andere gezinnen te ‘matchen’. Kan je bijvoorbeeld door slim plannen ervoor zorgen dat gezinnen zien dat ze niet de enige zijn. Een lichte vorm van ‘over de streep’ zou iets kunnen zijn dat vervolgens in de wachtkamer beschikbaar is, zodat mensen elkaar kunnen leren kennen. In sommige wijken is dit wel een probleem, in andere wijken niet. Kan je hierbij ook (eventueel in speelsetting) financiën gelijk handen en voeten te geven: nibud of rabobank zichtbaar in de spreekkamer aanwezig laten zijn.

Lotgenoten bij elkaar brengen, contact in de wachtkamerHet is altijd makkelijker om over iets te praten als je ziet dat je niet de enige bent. Ons idee: de consulten meer strategisch plannen, waardoor bepaalde gezinnen met elkaar in de wachtkamer in contact komen. De tijd in de wachtkamer kun je dan ook nog benutten door een spel te maken dat interactie tot stand brengt. De NS heeft hier een mooi voorbeeld van: met een mobiele telefoon in tweetallen speel je een spel in de coupe, waardoor gesprekken tot stand komen. Na afloop van het spel kan je vragen of er behoefte is aan coaching/buddy systeem: vinden de gezinnen het leuk om in contact met elkaar te blijven?

Informeer en stimuleer kinderen om in gesprek te gaan “Een map of brief met plaatjes sturen en info over wat ze gaan vragen” is een goed advies vanuit de klassen. Net zoals: “Het van tevoren zeggen dat het over geld gaat”. Ons idee: als het voor ouders wellicht een gek onderwerp van gesprek is, kan het gesprek makkelijker via de kinderen gevoerd worden. Hierbij geef je ze ook een expliciete rol in het gesprek. Uiteraard is dit pas mogelijk in een later stadium van de opvoeding. Om kinderen te informeren kun je denken aan een leuk werkboek (met informatie in stripvorm en spelletjes, zoals het Donald Duck Vakantieboek of andere educatievere soortgelijke uitgaven). Een werkboek om aan de kinderen te geven kan helpen om vragen te stellen en samen met kinderen het gesprek over geldzaken te voeren. Het vooraf informeren over de inhoud van het gesprek kan bovendien ook via de kinderen lopen; zij gaan namelijk al vooraf in gesprek met hun ouders over wat er straks in het gesprek naar voren gaat komen. De werkboeken of kleurboeken zouden bijvoorbeeld via de scholen uitgedeeld kunnen worden.

Samenvatting “Praten in de kamer van de JGZ over de oorzaken en gevolgen van (financiële) problemen”. De Jeugdgezondheidszorg (JGZ) heeft als uitvoeringsorganisatie van de gemeente Utrecht een belangrijke rol bij het uitvoeren en versterken van het signaleren van gezinnen die moeite hebben met rondkomen. Het gesprek met ouders en kinderen over hun financiële situatie is echter niet altijd makkelijk. Er zijn verschillende (oor)zaken die maken dat het nog niet altijd lukt dit gesprek op een goede manier te voeren en er vervolgens naar te handelen (weinig tijd, schaamte/ongemakkelijkheid bij professional/gezin, weinig kennis over wat geld en stress met mensen doet, gespreksvaardigheden, JGZ juiste plek?, Wachttijden bij doorverwijzing etc.). De ambitie is dan ook om zowel wel aan de kant van ouders, als aan de kant van de professionals het gesprek over deze problemen, met als oorzaak de financiële situatie, normaal te maken in de spreekkamer bij de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Traject ConsultingKids Gemeente Utrecht is in het voorjaar van 2018 samen met ConsultingKids een traject gestart om nieuwe verfrissende ideeën bij kinderen op te halen om financiën bespreekbaar te maken in de JGZ spreekkamer. Drie klassen (groep 6/7/8) in Utrecht hebben oplossingen bedacht voor de vraag:

‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het praten in de kamer van de JGZ over de oorzaken en gevolgen van (financiële) problemen in het gezin de normaalste zaak van de wereld wordt, voor zowel voor ouders als voor professionals, zodat ouders/gezin zo goed mogelijk geholpen kunnen worden?’. Dit is de volwassen formulering van de vraag en deze is uiteraard “vertaald” naar de kinderwereld, voordat deze aan de kinderen is voorgelegd. De adviezen van de kinderen zijn in een workshop weer vertaald naar

de praktijk van de gemeenten en de JGZ. In een grote poster zijn alle ideeën weergeven. De meest bruikbare/verfrissende ideeën staan in deze samenvatting. Draai aan het rad “Steen-papier-schaar” was de simpele oplossing van één van de kinderen op de vraag hoe je kunt bepalen waar je mee begint in het gesprek. Daarbij uiteraard de uitleg dat zowel ouders als professionals kunnen bepalen welke onderwerpen aan bod komen. Idee: in de spreekkamer een rad (of een andere spelvorm) maken, waar je in totaal vijf keer aan kan draaien. En waarop de verschillende onderwerpen, waaronder financiën, staan. Elke drie minuten mag je aan het rad draaien en na drie minuten gaat er een alarm af. Is er meer tijd nodig? Dan maak je een vervolgafspraak.

Gewoon vragen: niet te moeilijk over doen! “In zijn huis kijken”, “Naar zijn bankrekening kijken” en “Vragen of ze een baantje hebben en zo, niet, dan gewoon eentje voor hen regelen”. Volgens de kinderen moeten we er niet te moeilijk over doen. Hoe kun je over geld praten? Door gewoon te vragen waar het op staat. Iets waar wij Nederlanders over het algemeen vrij goed in zijn. Geen schroom dus, het mag gewoon! Als professionals moeten jullie er ook niet te moeilijk over doen, zo geven de kinderen aan. Idee: Kunnen we het dus opnemen in de vragenlijst bij 0-18 jaar: heb je zorgen over financiële zaken? Of kunnen we het gesprek ook richting het kind gewoon voeren over geld? Breng je problemen in beeld – speel de game! “Computers waar je je problemen in kan vullen en dan advies krijgt” en “Een robot maken die alle problemen oplost”. Niet geheel verrassend kiezen kinderen voor digitale ondersteuningsvormen voor het in beeld brengen van alle problemen in een gezin (of uiteraard positieve zaken). Idee is om in spelvorm een scan voor de kinderen te maken. Kinderen kunnen hierdoor spelenderwijs inzicht geven in hoe het thuis gaat, waarbij armoede één van de onderwerpen kan zijn. We denken aan een (VR) game waarin verschillende onderwerpen van het leven in beeld komen en kinderen via verschillende levels inzicht geven in de situatie in het gezin. De antwoorden kunnen dan als input dienen voor de vragenlijst die ook tijdens het gesprek ingevuld moet worden.

De gezinsscan - laat cliënten zélf onderzoeken wat er aan de hand is “Ze onderzoeken het” is één van de oplossingen die de kinderen adviseren. Alles wat een professional moet onderzoeken zou je eigenlijk door de cliënt zelf kunnen laten onderzoeken. Er zijn creatieve en vooral visuele manieren om dat onderzoek te doen. Idee: Wij denken hierbij aan een grote scan in de wachtkamer waar je als ouder en kind doorheen kan lopen. Een tunnel of een onderzoek-het-zelf-wasstraat waarin je alvast jouw eerste gegevens in kaart

kan brengen: je gewicht, je lengte, de vraagstukken die je hebt. Uiteraard alles direct digitaal, waardoor het in het dossier beschikbaar is. Nadat de mensen in de wachtkamer de scan hebben doorlopen, begin je in het gesprek met die onderdelen die de meeste prioriteit hebben voor mensen. Zo vul je samen de uitkomsten van de scan verder in en kan je het beeld verbreden als dat nodig is. Maak het consult vertrouwd, anoniem en leuk! Maak de ruimte van de JGZ verpleegkundige en arts vertrouwder. Veel van de kinderen geven aan makkelijk dingen te vertellen aan hun vriendje of vriendinnetje, of op het internet (anoniem). Idee is om een knuffel, met daarop een geldteken in de spreekkamer te plaatsen. Of een spelletje te doen. Of denk aan een zorgrobot, die je ook makkelijk beet kan pakken en waar je gevoelsmatig anoniem mee kan praten. Je kunt de setting ook

aanpassen: naast elkaar zitten bij een zitje in plaats van met een computer voor je, voor het invoeren. Daarnaast kun je nog denken aan een vorm/spel die je daarna mee naar huis kunt nemen.

Gratis geld! “Dat er opeens geld uit de lucht komt vallen en iedereen daar wat van krijgt” “Gewoon zeggen: willen jullie geld” en “Je geeft ze gewoon heel veel extra geld (1 miljoen) en dan kunnen ze makkelijker over geld praten”. De oplossing van de kinderen is vrij simpel: biedt mensen geld aan tijdens het gesprek en kijk hoe ze hierop reageren. Gratis geld zeg maar. Een lichtere variant kan zijn om de vraag te stellen: je mag een jaar lang gratis geld, of jaar gratis eten, of… Het antwoord op de vraag

vormt de start voor het gesprek. En het kan afgesloten worden met “als ik je nu 150 euro geef, wat ga je er dan mee doen?’. Idee: geef gezinnen in nood die met een mooi antwoord komen ook daadwerkelijk dit geld. Het beloont het bewustzijn en het feit dat mensen erover durven te praten. Geven mensen een gericht antwoord, bijvoorbeeld het schoolreisje, dan vergoed je dit voor het gezin. Het zichtbare geld wordt als middel gebruikt om het gesprek langs te voeren. Meer informatie? Neem dan contact op met Janne Kuijpers (0624862410 of j.kuijpers@utrecht.nl).

JGZ PLEDGE

Aanpak Kinderarmoede: JGZ aan zet!

378.000 kinderen in Nederland groeien op in Armoede, dat is 1 op de 9 kinderen1. Armoede kunnen we daarmee beschouwen als sociaal-maatschappelijke epidemie. De Kinderombudsman concludeert in haar onderzoek2 dat kinderen die opgroeien in armoede op alle levensgebieden belemmerd worden in hun ontwikkeling. Tijd voor actie: de JGZ is aan zet! Uitgangspunt daarbij is het VN-Kinderrechtenverdrag (artikel 27) dat aangeeft dat ieder kind recht heeft op een levensstandaard die toereikend is voor zijn of haar lichamelijke, geestelijke, intellectuele, zedelijke en maatschappelijke ontwikkeling.

In 2020:

•  bereikt mijn JGZ-organisatie de gezinnen die in armoede leven, zijn we alert op de signalen en maken armoede bespreekbaar in de spreekkamers.

• �ondersteunt�mijn JGZ-organisatie de gezinnen in armoede door goed te adviseren over opvoeden in armoede en toe te leiden naar de juiste hulp als dat nodig is. Dit ondersteuningsaanbod is ook bekend bij jeugdigen en hun ouders.

• �werkt mijn JGZ-organisatie samen op lokaal, regionaal en landelijk niveau om impact te creëren op het verbeteren van ontwikkelingskansen van jeugdigen in armoede.

• �hierbij�heeft�mijn�JGZ-organisatie�bewust�aandacht�voor�het�versterken van beschermende factoren en voor het verbeteren van gezondheidsvaardigheden binnen die gezinnen en werkt mijn organisatie krachtgericht: dit betekent het versterken van (het persoonlijk netwerk van) gezinnen en gebruik makend van netwerken in de wijk/gemeente/ regio.

Het NCJ, de brancheorganisaties, de beroepsorganisaties en de nog samen te stellen werkgroepen krijgen het�mandaat�om�namens�de�sector�deze�samenwerking�en�onderlinge�afstemming�te�stimuleren�en�te�versterken.

�1 Cijfers:��SCP�2 Alle kinderen kansrijk – De Kinderombudsman, dec. 2017