Update Onderwijshuisvesting; Een Stelselwijziging is nodig

Gert-Jan van Midden, Adviseur PO Raad (mede namens VO Raad)

7-3-2012 2

Waarom aanpassingen aan het bestaande stelsel

noodzakelijk is.

Gertjan van Midden Beleidsadviseur PO-Raad

7-3-2012 3

1200 besturen 70% == < 5 scholen 1.6 miljoen leerlingen 7.500 scholen 10.000 gebouwen gemiddelde school = 225 leerlingen 15 % van de leerlingen zit op een school (= 30%) met < 145 leerlingen Gemiddelde leeftijd van de gebouwen is_35 jaar. 100 nieuwbouwprojecten per jaar 10 miljoen m2 bruto vloeroppervlakte € 9.5 miljard lumpsum. 15% leegstand

7-3-2012 4

'Of het nu gaat om het investeringsfonds, doordecentralisatie of een nieuw kenniscentrum scholenbouw, als de wil tot samenwerking er is worden de beste resultaten bereikt'. Dus niet de structuur, maar de gezamenlijkheid is essentieel.

Bron: discussie op linkedIn.

Maar: Waarom wordt er dan al jaren gediscussieerd over de huisvesting en de rol van gemeenten????? En………Hoeveel tijd gaat er verloren met het uitvinden van een nieuw wiel dat elders al lang is uitgevonden

7-3-2012 5

Kwaliteit van de gebouwen functioneel, binnenklimaat, duurzaamheid, energieverbruik, asbest Leeftijd van de gebouwen 7.500 scholen gemiddeld 35 jaar oud 100 nieuwbouwprojecten geen recht op renovatie…Complexe, tijdrovende en achterhaalde regelgeving

Gemiddeld 8 jaar nodig voor ontwikkeling van een nieuwe school = 2 college periodes

Economische crises “helpt” niet echt.

3 kernproblemen

7-3-2012 6

Op zoek naar de “schuldige”de gemeente als de “boze buurman” ????????- gemeente is dé partij waarmee een schoolbestuur te maken heeft - macro besteden gemeenten minder geld aan onderwijs dan ze ontvangen- schoolbesturen (65%) hebben ook last van gemeentelijke bezuinigingen (Uit- of afstel projecten, schoolbegeleiding, zwemmen etc. etc.)

de “wereld” is veranderd, maar het stelsel en de normering niet.!!!!! - hogere eisen vanuit de rijksoverheid maar geen €€€€€€. - schaalvergroting (veel schoolbesturen in veel gemeenten) - normatief stelsel achterhaald (financieel en situationeel) - krimp (regionaal probleem lokaal oplossen?????) - kinderopvang binnen onderwijsgebouwen - stelsel gericht op enkelvoudige basisschool

7-3-2012 7

Wat is het probleem niet ? Hoeveelheid geld is niet het probleem, MITS:

- al het geld dat beschikbaar is er voor wordt gebruikt. - het geld slimmer en anders wordt benut. o.a. door geldstromen samen te voegen waar mogelijk en verantwoord. - doordecentralisatie - investeringsfonds - pps-constructie

7-3-2012 8

Probleem oplossen binnen het stelsel??????

Binnen het bestaande stelsel zijn alle oplossingen denkbaar…én...in de praktijk ook uitgewerkt

-tig varianten van PPS -tig varianten van doordecentralisatie

-tig varianten van beheers- en exploitatiemoddelen

Binnen het bestaande stelsel zijn alle vormen van samenwerking mogelijk

Waarom houden we dan zoveel problemen….????

7-3-2012 9

Gebrek aan kennis: -de basiskennis -de kennis om “creatief om te gaan het stelsel” -kennis van elkaar en zelfs van de eigen organisatie

Gescheiden geldstromen Besturen die in veel gemeenten scholen hebben De politieke wil om er lokaal echt een item van te maken is er niet altijd De illusie dat “greep” hebben op detailzaken leidt tot betere huisvestingKrimp: lokale besluitvorming voor regionale problemen?????

De frustrerende greep van afhankelijkheid

Complexiteit van samenwerken

Waarnemingen:

7-3-2012 10

Wat moet blijven en wat moet erbij ????

Zorgplicht gemeente -Vanuit het belang voor een behoorlijk lokaal voorzieningen niveau.

Ten minste huidige niveau cluster educatie gemeentefonds handhaven- aanpassing is een negatief signaal en begin van een negatieve spiraal.- passend onderwijs - nieuwe bouwbesluit (eisen binnenklimaat)

7-3-2012 11

Wat zou er anders moeten-Enkele aanpassingen binnen het bestaande stelsel w.o. doordecentralisatie onderhoud versterkte mogelijkheid op doordecentralisatie renovatie mogelijk maken (Levensduur verlengend) uitgaan van een kwaliteitsstandaard ipv financiele norm

-Onderwijsgebouwen net zo behandelen als andere overheidsgebouwen. Bijv. discussies over de kosten van een zonnescherm, terwijl elk ander overheidsgebouw dat allang heeft.

- Afspraak is afspraak.

- Kennisvermeerdering bij schoolbesturen en gemeenten

- Zet meer in op renovatie dan op nieuwbouw. Niet elk gebouw hoeft vervangen te worden! Zelfs met de huidige budgetten kan dan de achterstand worden ingelopen.

7-3-2012 12

Wat kan er meer ????

Investeringsfonds

Kenniscentrum objectief, onafhankelijk, vraaggestuurd

Wetenschappelijk onderzoek.

Vereenvoudiging procedures/stelsel

Doordecentralisatie waar het kan Start 1 april

7-3-2012 13

Maatwerk door Doordecentralisatie

Doordecentralisatie is positief voor gemeenten en schoolbesturen

Doordecentralisatie is niet het doorsnijden van de banden tussen

gemeente en schoolbestuur.

- Vooraf maken van afspraken over kwaliteit en maatschappelijk gebruik (= het belang en sturingsmiddel van de gemeente ofwel regie op afstand)

- Geeft ruimte aan schoolbestuur om integrale afwegingen te maken die verder gaan dan het gebouw alleen = gebouw ten dienste van kwaliteit van onderwijs.- Verhoudingen tussen gemeente en schoolbestuur wordt niet langer vertroebeld door procedureel gedoe en dubbele politieke afwegingen

7-3-2012 14

Acties en inzet PO-Raad

In willekeurige volgorde: Middelen cluster educatie behoudenSterkere positie van schoolbesturen die aan

kwaliteitseisen voldoen bij doordecentralisatie PO-Raad ontwikkelt deze kwaliteitseisen

Overheveling onderhoud buitenkant Aandacht voor renovatie Invoering investeringsfonds Vorming kenniscentrum Ontwikkeling kwaliteitsstandaard PO-Raad ontwikkelt deze kwaliteitsstandaard

Aanpassing normvergoeding aan nieuw bouwbesluit Samenwerking op alle niveaus

7-3-2012 15

Overtuiging dat dit moet worden ondersteunt door aanpassingen aan het stelsel zonder dat in essentie omver te gooien.

Samenwerking met VNG – PO-Raad – VO-Raad - investeringsfonds- kenniscentrum- vorming kwaliteitskring met een aanjaagfunctie. - problematiek asbest - activiteiten binnenklimaat

Waren zeer gelukkig met het initiatief van de VNG onderzoek te doen naar een kwaliteitsstandaard. Stopzetten was aanleiding voor onze leden dit als eigenaar en bouwheer zelf op te pakken.

We gaan niet wachten op anderen maar actief op zoek naar samenwerking en verbeteringen

Samenwerking

7-3-2012 16

Eindhoven als de slimste regio ??

Win vertrouwen

Ga het gesprek aan over dingen die ertoe doen en, laat je niet afleiden door procedureel gedoe

Zoek het gezamenlijk belang en werk van daaruit verder.

Neem samen de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het onderwijs d.m.v. de huisvesting en zorg voor voldoende professionaliteit ”

Kortom: beschouw elkaar als “horizontale partners”Vindt niet een wiel uit dat al uitgevonden is, maar huur een bus en ga kijken waar goede = kansrijke ontwikkelingen zijn

7-3-2012 17