Jaarverslag 2 0 0 9 - KAS BANK · Verslag van de Raad van Commissarissen 11 Verslag van de Raad van...
Transcript of Jaarverslag 2 0 0 9 - KAS BANK · Verslag van de Raad van Commissarissen 11 Verslag van de Raad van...
Vijf jaar kerncijfers KAS BANK N.V.
* De BIS-ratio’s over de jaren 2005 tot en met 2007 zijn gebaseerd op Basel I. De BIS-ratio’s over 2008 en 2009 zijn
gebaseerd op Basel II.
Geconsolideerd in miljoenen euro's 2009 2008 2007 2006 2005
193,4 167,5 254,9 217,6 207,8
Aansprakelijk vermogen
193,4 167,5 266,3 247,1 237,3
Totaal activa 6.329,7 7.360,2 8.371,8 6.448,5 7.774,0
Baten Rente 30,6 28,9 21,6 16,8 23,3 Provisie 75,3 89,2 93,4 83,3 77,7 Handel/Beleggingen 28,9 10,9 32,9 28,5 19,1 Overige baten 2,0 0,6 26,2 1,7 0,4
136,8 129,6 174,1 130,3 120,5
Operationele bedrijfslasten 105,3 108,2 102,1 94,2 93,3 Bijzondere waardeverminderingen -0,3 73,4 4,7 - - Bedrijfslasten 105,0 181,6 106,8 94,2 93,3
Resultaat over de verslagperiode voor belastingen 31,8 -52,0 67,3 36,1 27,2
24,6 -39,9 50,9 26,6 19,4
Gegevens per aandeel van nominaal € 1,00 Intrinsieke waarde na voorgesteld dividend 13,27 11,49 14,19 13,65 13,55 Gewoon resultaat per aandeel 1,69 -2,70 3,41 1,79 1,32 Dividend 0,73 0,45 2,60 1,40 1,00
Hoogste slotkoers 14,40 29,30 29,69 23,15 19,10 Laagste slotkoers 6,95 9,45 20,49 18,66 15,11 Koers per ultimo 14,05 9,90 25,00 20,85 18,70
Ratio's Nettorendement op gemiddeld eigen vermogen (%) 13,7 -20,2 23,7 13,2 9,7 Efficiency ratio (operationele bedrijfslasten/baten) 79 81 76 77 77 Groei gewoon resultaat per aandeel (%) 162 -179 91 36 21 BIS-ratio (gemiddeld)* 21 15 16 17 17
Eigen vermogen toekomend aan de aandeelhouders van de bank
(Eigen vermogen toekomend aan de aandeelhouders van de bank en Achtergestelde schulden)
Resultaat over de verslagperiode toekomend aan de aandeelhouders van de bank
Profiel van KAS BANK N.V.
KAS BANK N.V. is een Europese specialist in effectendienstverlening en een schakel tussen financiële
professionele partijen over de hele wereld. De basisdienstverlening bestaat uit beleggingsadministratie,
custody, clearing en settlement. Op basis hiervan worden toegevoegdewaardediensten ontwikkeld op het
gebied van treasury, risicobeheersing en managementinformatie.
De strategie van KAS BANK berust op „pure play‟. Wij verrichten geen actieve asset managementdiensten en
zijn ongebonden. Door onze neutrale positie is belangenverstrengeling uitgesloten. Een laag risicoprofiel vormt
een integraal onderdeel van onze dienstverlening. Dit onderstreept de volledige neutraliteit en
onafhankelijkheid van de bank.
Als onafhankelijke specialist hebben wij een heldere visie op de markt vanuit het perspectief van onze cliënten:
institutionele beleggers (pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen, beleggingsfondsen en asset managers)
en financiële instellingen (banken en brokers). Onze cliënten bevinden zich in heel Europa, waarbij Nederland,
Duitsland en het Verenigd Koninkrijk tot de kernmarkten worden gerekend.
Onderling vertrouwen en volstrekte transparantie staan centraal in onze dienstverlening en de relatie met onze
cliënten. Door hun administratieve diensten uit te besteden aan KAS BANK kunnen onze cliënten zich primair
richten op hun eigen kerndienstverlening. Client Focus en Operational Excellence zijn daarvoor cruciaal: het
gaat om de cliënt en de foutloze processing waarop deze rekent. Dit wordt bereikt door proactieve
dienstverlening, vooruitstrevende informatietechnologie en optimale procesbeheersing. KAS BANK werkt met
één centraal technisch platform voor alle Europese markten waar zij direct op is aangesloten.
KAS BANK is opgericht in 1806 en heeft vestigingen in Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Sinds 1986 is KAS
BANK genoteerd aan de effectenbeurs van NYSE Euronext Amsterdam. Bij KAS BANK werken circa 800
medewerkers.
3
Inhoud
Personalia 4
Aandeelhoudersinformatie 7
Verslag van de Raad van Commissarissen 11
Verslag van de Raad van Bestuur 18
Jaarrekening
• Geconsolideerde winst- en verliesrekening 39
• Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten 40
• Geconsolideerde balans 41
• Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen 42
• Geconsolideerd kasstroomoverzicht 43
• Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 45
• Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 61
• Toelichting op de geconsolideerde balans 66
• Toelichting op de buiten de balanstelling opgenomen verplichtingen 81
• Risicobeheer 82
• Segmentatie 102
• Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen 104
• Honorarium controlerend accountant 111
• Enkelvoudige winst- en verliesrekening 112
• Enkelvoudige balans 113
• Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 114
• Bestuursverklaring en ondertekening 116
Overige gegevens
• Resultaatbestemming 2009 117
• Accountantsverklaring 119
Diverse verslagen en verklaringen
• Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK 121
• Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK Effectenbewaarbedrijf 123
• Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS Derivaten Clearing 124
Corporate governance 125
4
Personalia
per 3 maart 2010
Raad van Commissarissen
Drs. D.J.M.G. Baron van Slingelandt (1946), voorzitter
Prof. dr. J.M.G. Frijns (1947), vicevoorzitter
Drs. C. Griffioen RA (1941)
A.H. Lundqvist (1945)
Prof. dr. R.A.H. van der Meer RA (1949)
Mevrouw drs. H. Donkervoort (1953)
Drs. D.J.M.G. Baron van Slingelandt, voorzitter
Beroep/huidige hoofdfunctie : Geen
Voormalige hoofdfunctie : Lid Raad van Bestuur Rabobank Nederland en voorzitter Directie Rabobank
International
Nevenfuncties : Lid Raad van Commissarissen IHC Merwede Holland B.V. en Redevco Europe
Services B.V.
Eerste benoeming : 2007
Lopende benoemingstermijn : 2011
Prof. dr. J.M.G. Frijns, vicevoorzitter
Beroep/huidige hoofdfunctie : Bijzonder hoogleraar Beleggingsleer aan de Vrije Universiteit
Voormalige hoofdfunctie : Directeur Beleggingen en lid van de Hoofddirectie van Pensioenfonds ABP
Nevenfuncties : Commissaris bij IMC International Marketmakers B.V., Bouwinvest B.V.; lid
van de Board of Directors van de JP Morgan Funds in Luxemburg en van
Rabo Ledencertificaten N.V.; lid van de beleggingscommissie van PFZW en
van de Advisory Board van het Noorse Government Pension Fund;
voorzitter van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code (tot
juni 2009)
Eerste benoeming : 2008
Lopende benoemingstermijn : 2012
Drs. C. Griffioen RA
Beroep/huidige hoofdfunctie : Geen
Voormalige hoofdfunctie : Lid Raad van Bestuur en CFO van Koninklijke KPN N.V.
Nevenfuncties : Vicevoorzitter Raad van Commissarissen en voorzitter Auditcommissie N.V.
Nederlandse Gasunie; vicevoorzitter Raad van Commissarissen Berenschot
Holding B.V.; vicevoorzitter Raad van Toezicht Zorggroep Noorderbreedte;
Lid Raad van Commissarissen en voorzitter Auditcomissie Tennet Holding
B.V., Adviseur lid Raad van Bestuur Deloitte
Eerste benoeming : 1998
Lopende benoemingstermijn : 2010
5
A.H. Lundqvist
Beroep/huidige hoofdfunctie : Voorzitter College van Bestuur van de Technische Universiteit Eindhoven
Voormalige hoofdfunctie : Voorzitter Directie IBM Nederland N.V.
Nevenfuncties : Voorzitter Raad van Commissarissen Generali Verzekeringsgroep N.V.,
Surfnet B.V. en Surfdiensten B.V.; lid Raad van Commissarissen TIAS-
Nimbas Business School; voorzitter Raad van Toezicht St. Anna
Zorggroep; lid van de Adviesraad voor het Wetenschaps- en
Technologiebeleid
Eerste benoeming : 2001
Lopende benoemingstermijn : 2013
Prof. dr. R.A.H. van der Meer RA
Beroep/huidige hoofdfunctie : Hoogleraar Finance aan de Rijksuniversiteit Groningen; directeur P&C B.V./
Lesuut Finance B.V.
Voormalige hoofdfunctie : Lid Raad van Bestuur Fortis
Nevenfuncties : Voorzitter Raad van Commissarissen BNP Paribas Obam, Stadsherstel Den
Haag N.V. en vicevoorzitter Cório N.V.; lid Raad van Commissarissen
European Asset Trust N.V., Robein Leven N.V., J.P Morgan (sicav) en
Teslin Capital Management N.V.; lid Arbitragecommissie DSI; Raad
(plaatsvervanger) Ondernemingskamer (Gerechtshof Amsterdam)
Eerste benoeming : 2005
Lopende benoemingstermijn : 2013
Mevrouw drs. H. Donkervoort
Beroep/huidige hoofdfunctie : Voorzitter College van Bestuur ROC Drenthe College
Nevenfuncties : Directeur ID Management & Advies B.V.; Lid Raad van Commissarissen
Stichting Woonborg; Lid Bestuur Stichting Technomatch; Lid
Programmacommissie samenwerkingsverband Noord-Nederland; lid Raad
van Toezicht Jeugdhulp Friesland
Eerste benoeming : 2006
Lopende benoemingstermijn : 2010
De nationaliteit van de commissarissen is de Nederlandse.
Raad van Bestuur
Jhr. mr. A.A. Röell (1959), voorzitter
R.J. Kooijman RA (1961), Chief Financial Officer
Drs. N.E. Blom (1962), Chief Operational Officer
Drs. S.A.J. van Katwijk (1964), Chief Commercial Officer (met ingang van 1 juli 2009)
Directeur
Drs. L.G. Vis
6
Onderdirecteur
H. Brink
Chief Risk Officer
K. Wulteputte
Interne accountant
J. Voskuilen RA
Secretaris Raad van Bestuur
Mr. M.G.F.M.V. Janssen
7
Geachte aandeelhouder,
2009 is in velerlei opzichten een bijzonder jaar voor de financiële wereld geworden. Als gevolg van breed en
vaak diepgaand ingrijpen van de centrale overheden herstelden de markten zich voldoende om te kunnen
stellen dat een volledige systeemcrisis succesvol is afgewend. Veel banken herbezinnen zich, vaak in
gezelschap van overige financiële instellingen, rating agencies, toezichthouders en regelgevers. Hoe nu verder?
De afgelopen periode heeft aangetoond dat het weerstandsvermogen van grote, internationaal actieve banken
niet steeds voldoende was om een systeemcrisis te vermijden. Waardeveranderingen van gestructureerde
financiële producten en afschrijvingen op bedrijfsleningen hebben de solvabiliteit van deze banken aangetast.
Bovendien ondervonden banken hinder van de afwaardering van onroerend goedportefeuilles. De noodzakelijke
afbouw van schulden leidde tot een krimp van de bankbalansen. Strengere voorwaarden zetten een rem op de
kredietverlening aan de particuliere sector in het Eurogebied. Het bankwezen in het Eurogebied kreeg
omvangrijke liquiditeitssteun vanuit het Europese stelsel van centrale banken.
KAS BANK heeft zich in deze storm goed geweerd. De grote onzekerheid en daarmee gepaard gaande
terughoudendheid binnen de financiële industrie zorgden weliswaar voor een terugval van de omzet, maar de
bank heeft daarop alert gereageerd en 2009 winstgevend afgesloten. De overname van de
beleggingsadministratie van de Duitse Postbank halverwege 2009 heeft onze positie in Duitsland versterkt en
toont aan dat KAS BANK in staat is om ook tijdens slecht weer goed op koers te blijven. De bank heeft niet
terug hoeven vallen op steun van overheden of de kapitaalmarkt.
De tendens in de markt is niet zozeer „groot of klein‟ maar veeleer „gespecialiseerd of gediversifieerd‟. Onze
positionering als „pure player‟, een zakelijke effectenbank met een business model gebaseerd op focus op
cliënten gekoppeld aan een hoge graad van specialisatie, heeft zich tijdens de crisis dan ook alleen maar verder
bewezen.
De periode van wederopbouw lijkt voorzichtig te zijn begonnen. Aan de basis daarvan staat de roep vanuit de
samenleving om een cultuurverandering binnen de financiële sector. Vanuit het oogpunt „eens, maar nooit
weer‟, wordt nieuwe regelgeving ontwikkeld. Daarbij groeit het internationale aspect in dominantie, zoals onder
andere blijkt uit de activiteiten van de G-20 landen en de rapportages en sturing vanuit de Europese Unie.
Wij zijn ons bewust van het feit dat banken door de kredietcrisis publicitair gezien onder druk staan. De bank
streeft ernaar om een inhoudelijke bijdrage te leveren aan mogelijke oplossingen om het vertrouwen in de
financiële industrie weer te herstellen. In dat verband onderschrijven wij de initiatieven die vanuit de
regelgeving en het toezicht worden genomen. Zo hebben wij de Code Banken, in aanvulling op de Nederlandse
corporate governance code, met ingang van 1 januari 2010 vrijwel onverkort geïmplementeerd.
Wij danken onze aandeelhouders, onze cliënten en onze medewerkers voor hun vertrouwen in de bank.
Amsterdam, 3 maart 2010
Jhr. mr. A.A. Röell
Voorzitter Raad van Bestuur
KAS BANK N.V.
8
Aandeelhoudersinformatie
Vertegenwoordiging in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
In de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 22 april 2009 vertegenwoordigden de aanwezige
aandeelhouders en certificaathouders ruim boven 50% van het stemgerechtigde kapitaal (66%). Stichting
Administratiekantoor Aandelen KAS BANK, die optreedt voor certificaathouders die niet zelf naar de vergadering
komen, vertegenwoordigde daarmee minder dan 50% van het stemrecht (34%). Alle certificaathouders die aan
de vergadering deelnamen, kregen automatisch stemvolmacht van het Administratiekantoor. In de vergadering
zijn alle besluiten bij acclamatie genomen.
Beursnotering
De gewone aandelen zijn sinds 1986 in de vorm van certificaten van aandelen genoteerd aan de Officiële Markt
van de effectenbeurs van NYSE Euronext Amsterdam N.V. KAS BANK maakt deel uit van de Amsterdam
Smallcap Index (AScX index) van NYSE Euronext.
Dividendbeleid
Conform het met de Algemene Vergadering van Aandeelhouders besproken dividendbeleid streven wij ernaar
circa 60 tot 80% van het nettoresultaat als dividend uit te keren, tenzij de winstontwikkeling of bijzondere
omstandigheden dat niet toelaten.
Over 2009 zal worden voorgesteld het dividend vast te stellen op € 0,73 per gewoon aandeel. Als interim-
dividend is al € 0,33 per gewoon aandeel ter beschikking gesteld, waardoor het slotdividend uitkomt op € 0,40.
Het slotdividend zal in contanten worden uitbetaald.
5%-belangen
In het kader van de Wet op het financieel toezicht en het Besluit melding zeggenschap en kapitaalbelang in
uitgevende instellingen zijn de volgende meldingen in het openbaar register van de AFM opgenomen:
- Aviva plc. 12,7%
- APG Algemene Pensioen Groep N.V. 8,8%
- Delta Deelnemingen Fonds N.V. 8,6%
- ING Groep N.V. 7,9%
- All Capital Holding B.V. 5,3%
- KAS BANK N.V. 5,1%
Standard & Poor’s rating ‘A-’
In 2009 ontving KAS BANK van Standard & Poor‟s een „A-‟ long-term rating en een „A-2‟ short-term rating.
De vooruitzichten zijn „stable‟. Begin 2010 zijn deze ratings door Standard & Poor‟s bevestigd.
Koersverloop
In de grafiek op de volgende pagina is het (geïndexeerde) koersverloop van het certificaat van aandeel
KAS BANK over de afgelopen tien jaar afgezet tegen het (geïndexeerde) verloop van de AEX-index.
9
Gegevens aandeel KAS BANK
De koers van het aandeel KAS BANK is het afgelopen jaar met circa 42% gestegen van € 9,90 (stand per ultimo
2008) tot € 14,05 (stand per ultimo 2009). Het gewoon resultaat per aandeel KAS BANK bedroeg in 2009
€ 1,69 (2008: € 2,70 negatief). Gemiddeld werden in 2009 op NYSE Euronext Amsterdam per dag zo‟n 24.000
aandelen KAS BANK verhandeld (2008: 14.000). De gegevens per gewoon aandeel KAS BANK zijn opgenomen
in het overzicht „Vijf jaar kerncijfers KAS BANK N.V.‟.
Financiële kalender 2010
4 maart 2010 - bekendmaking jaarcijfers 2009
- analistenbijeenkomst
25 maart 2010 - publicatie jaarverslag 2009
21 april 2010 - jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders
- tussentijdse informatie eerste kwartaal 2010
23 april 2010 - ex-dividendnotering van het certificaat van aandeel KAS BANK
27 april 2010 - record date ter bepaling van de dividendgerechtigheid
5 mei 2010 - betaalbaarstelling slotdividend 2009
26 augustus 2010 - bekendmaking halfjaarcijfers 2010
- analistenbijeenkomst
27 augustus 2010 - ex-dividendnotering van het certificaat van aandeel KAS BANK
31 augustus 2010 - record date ter bepaling van de dividendgerechtigheid
8 september 2010 - betaalbaarstelling interim-dividend 2010
3 november 2010 - tussentijdse informatie derde kwartaal 2010
Financiële kalender 2011
3 maart 2011 - bekendmaking jaarcijfers 2010
- analistenbijeenkomst
24 maart 2011 - publicatie jaarverslag 2010
10
20 april 2011 - jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders
- tussentijdse informatie eerste kwartaal 2011
22 april 2011 - ex-dividendnotering van het certificaat van aandeel KAS BANK
26 april 2011 - record date ter bepaling van de dividendgerechtigheid
4 mei 2011 - betaalbaarstelling slotdividend 2010
25 augustus 2011 - bekendmaking halfjaarcijfers 2011
- analistenbijeenkomst
26 augustus 2011 - ex-dividendnotering van het certificaat van aandeel KAS BANK
30 augustus 2011 - record date ter bepaling van de dividendgerechtigheid
8 september 2011 - betaalbaarstelling interim-dividend 2011
25 oktober 2011 - tussentijdse informatie derde kwartaal 2011
11
Verslag van de Raad van Commissarissen
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Hierbij bieden wij u het jaarverslag en de jaarrekening over het boekjaar 2009 aan, zoals opgesteld door de
Raad van Bestuur. In dit verslag informeren wij u over de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen in
2009 en over de wijze waarop wij toezicht hebben gehouden op het beleid en op de algemene gang van zaken
bij de bank.
Jaarrekening 2009
De Raad van Commissarissen heeft de jaarrekening 2009 met de Raad van Bestuur en de externe accountant
besproken. De externe accountant KPMG Accountants N.V. heeft de jaarrekening 2009 gecontroleerd en
voorzien van een goedkeurende verklaring, zoals opgenomen op pagina 119 van dit jaarverslag. Wij stellen de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om de jaarrekening 2009 vast te stellen.
Wij stellen u voor om in lijn met het dividendbeleid van de vennootschap het dividend over 2009 vast te stellen
op € 0,73 per gewoon aandeel. Als interim-dividend over 2009 is reeds € 0,33 ter beschikking gesteld,
waardoor het slotdividend over 2009 uitkomt op € 0,40, uit te keren in contanten.
Tevens stellen wij u voor decharge te verlenen aan de leden van de Raad van Bestuur voor hun bestuur in 2009
en aan de leden van de Raad van Commissarissen voor het uitgeoefende toezicht in 2009.
Corporate governance
In 2009 is mede naar aanleiding van de kredietcrisis een groot aantal codes, aanbevelingen en principes
verschenen, waaronder de aangepaste Nederlandse corporate governance code (10 december 2008), de
aanbevelingen van de Commissie Maas („Naar herstel van vertrouwen‟), de daaruit voortvloeiende Code Banken
en twee rapporten van DNB en AFM („Principes voor beheerst beloningsbeleid‟ en „Naar een beheerst
beloningsbeleid‟). Daarnaast is het Herenakkoord tussen de financiële sector en de Minister van Financiën
gesloten en heeft het kabinet zijn visie gegeven over de toekomst van de financiële sector. De Nederlandse
corporate governance code en de Code Banken zijn besproken met de Raad van Bestuur en acties om aan de
beide codes te voldoen zijn genomen.
De corporate governance code is met ingang van 1 januari 2010 aangewezen als de officieel na te leven
gedragscode voor de Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen. In het hoofdstuk „Corporate governance‟
doet de bank verslag over de naleving van de geactualiseerde code.
De Code Banken is op 1 januari 2010 in werking getreden. KAS BANK heeft op haar website vermeld welke
stappen zij inmiddels heeft genomen om de Code Banken toe te passen. Vanaf het boekjaar 2010 zal de bank
ieder jaar in haar jaarverslag vermelden op welke wijze zij de principes van de Code Banken heeft toegepast.
De Minister van Financiën heeft aangegeven de wettelijke verankering van de Code Banken per 1 januari 2010
in werking te laten treden.
KAS BANK heeft de volledige corporate governance code en de volledige Code Banken op haar website
geplaatst voorzien van een toelichtende tekst van KAS BANK onder iedere best practice bepaling.
De corporate governance code en de Code Banken zullen in de komende Algemene Vergadering van
Aandeelhouders worden toegelicht.
12
Samenstelling Raad van Bestuur
Met ingang van 1 januari 2009 is de heer R.J. Kooijman RA benoemd tot Chief Financial Officer (CFO) van
KAS BANK en per 22 april 2009 is hij door de Raad van Commissarissen benoemd tot lid van de Raad van
Bestuur.
Met ingang van 1 juli 2009 is de heer drs. S.A.J. van Katwijk benoemd tot lid van de Raad van Bestuur en Chief
Commercial Officer van KAS BANK. De heer Van Katwijk is binnen de Raad van Bestuur de heer Kadiks
opgevolgd, die de bank per 1 september 2009 heeft verlaten. De Raad van Commissarissen is de heer Kadiks
bijzonder erkentelijk voor de bijdrage die hij heeft geleverd aan de verdere commerciële ontwikkeling van
KAS BANK.
Vergaderingen van de Raad van Commissarissen
In 2009 heeft de Raad van Commissarissen negenmaal met de Raad van Bestuur vergaderd, zesmaal conform
het van tevoren vastgesteld vergaderschema en driemaal tijdens een extra vergadering. Eenmaal vergaderde
de Raad van Commissarissen buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Alle commissarissen waren bij alle
vergaderingen aanwezig.
In 2009 was één van de belangrijkste onderwerpen in alle vergaderingen het programma risicobeheersing dat
KAS BANK naar aanleiding van de gebeurtenissen in 2008 is opgestart. De implementatie van het programma is
nauwkeurig door de Raad van Commissarissen gevolgd en staat nog steeds op de agenda van iedere
vergadering. Bij het analyseren en het beheersen van de risico‟s is gebruikgemaakt van de FIRM-systematiek
van De Nederlandsche Bank. De primaire en secundaire processen van de bank zijn geanalyseerd aan de hand
van een framework, waarin de tien belangrijkste risicocategorieën van financiële instellingen zijn
samengebracht. In dat kader is ook de ICT-structuur van de bank uitgebreid aan de orde geweest. De opzet en
werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen bij KAS BANK blijft een belangrijk punt van
aandacht voor de Raad van Commissarissen.
Het risicomanagement en de risicobereidheid van KAS BANK zijn uitgebreid aan de orde geweest en de Raad
van Commissarissen heeft de lage risicobereidheid van KAS BANK bekrachtigd. Het onderwerp risicobereidheid
(risk appetite) zal een jaarlijks terugkerend onderwerp zijn in de vergadering van de Raad van Commissarissen.
De gevolgen van de kredietcrisis voor KAS BANK zijn uitgebreid besproken. Gesproken is over de strategische
ontwikkelingen en plannen van de vennootschap en de risico‟s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten
gegeven de kredietcrisis en de veranderde financiële markt. De Raad van Commissarissen onderschrijft de
strategie van de bank, die is gebaseerd op „pure play‟, neutraliteit, transparantie en financiële stabiliteit, en de
Raad staat achter de Europese consolidatie ambitie van de bank. Verder hebben de Raad van Commissarissen
en Raad van Bestuur stilgestaan bij verschillende strategische scenario‟s. Enkele van deze scenario‟s zijn nader
uitgewerkt en ook de kapitaalstructuur van de vennootschap is kritisch bekeken. KAS BANK heeft de financiële
crisis doorstaan zonder een beroep te hoeven doen op de overheid of kapitaalmarkt.
De ontwikkeling van de financiële resultaten, de analyses van de cijfers en het verslaggevingproces in relatie
tot de doelstellingen en de begroting zijn besproken, alsmede de gevoeligheid van het resultaat voor externe
omstandigheden. De jaarrekening, de jaaranalyse en de adviesbrief zijn in aanwezigheid van de externe
accountant behandeld. De vervroegde publicatie van de jaarcijfers 2008 in verband met de additionele
impairments op de beleggingsportefeuille is met de Raad besproken.
13
Belangrijke onderwerpen waren voorts de samenstelling van de Raad van Bestuur en van de Raad van
Commissarissen en de voorbereiding van het nieuwe bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur, dat in april
2010 aan de aandeelhouders ter goedkeuring zal worden voorgelegd. Daarnaast is de versterking van de
structuur van het eerste echelon besproken. De nieuwe Chief Commercial Officer heeft in de verschillende
vergaderingen zijn commerciële plannen gepresenteerd. Ook is de acquisitie van de KAG van Deutsche
Postbank aan de orde gekomen. Verder zijn besproken de rapporten van de rating agencies en van de
analisten.
Ten slotte zijn aan de Raad van Commissarissen verschillende presentaties gegeven door senior management,
onder andere over het sociaal beleid en de personele ontwikkeling, over Global Fund Services en over risk
management en de risicobereidheid van de bank.
In de vergadering van de Raad van Commissarissen buiten aanwezigheid van de Raad van Bestuur is het eigen
functioneren, de eigen profielschets, het functioneren van de Raad van Bestuur en de relatie tussen de beide
colleges besproken. Het eigen functioneren en dat van de commissies van de Raad van Commissarissen is
kritisch beoordeeld gegeven de kredietcrisis en de druk op financiële instellingen mede vanuit het toezicht.
De Raad van Commissarissen heeft een self-assessment uitgevoerd en geconcludeerd dat op onderdelen
versterking van de Raad mogelijk is. Hieraan zal in de profielschets aandacht worden besteed. Over het
algemeen was de uitkomst van de beoordeling positief. Het functioneren van de Raad van Bestuur werd positief
beoordeeld. In de relatie tussen beide colleges was een punt van aandacht de informatievoorziening ten
aanzien van de personele kant van het bedrijf. Hier zijn afspraken over gemaakt.
Tweemaal hebben leden van de Raad van Commissarissen deelgenomen aan de overlegvergadering van de
Ondernemingsraad, waarin naast de algemene gang van zaken van de onderneming de resultaten van en
ontwikkelingen bij de bank werden besproken.
Buiten de plenaire vergaderingen is regelmatig contact geweest tussen de voorzitters van de Raad van
Commissarissen en de Raad van Bestuur, maar ook tussen de overige leden onderling.
Hoofdlijnen van het bezoldigingsbeleid/remuneratierapport
Het huidige bezoldigingsbeleid van de Raad van Bestuur is in 2007 door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders goedgekeurd en is terug te vinden op de website van KAS BANK. De vaststelling van de
bezoldiging van de Raad van Bestuur vindt plaats door de Raad van Commissarissen op advies van de
Commissie Benoemingen en Beloningen, die voor de vaststelling van de componenten voor de bepaling van de
variabele beloning gebruikmaakt van de Interne Accountantsdienst van KAS BANK.
Het huidige vaste inkomen is gebaseerd op een mandje van circa dertig ondernemingen, die qua
dienstverlening of qua regio (Nederland en Europa) en omvang vergelijkbaar zijn met KAS BANK. Het niveau
van de beloning bevindt zich tussen het zogenaamde mediaanniveau en het derde kwartiel en wordt elke twee
jaar opnieuw getoetst aan de ontwikkelingen in de markt. Een toetsing in 2009 is uitgesteld in verband met de
kredietcrisis.
In 2009 en voor 2010 is het vaste inkomen van de leden van Raad van Bestuur niet aangepast. Het vaste
inkomen van de voorzitter Raad van Bestuur bedraagt sedert 1 januari 2008 € 350.000 op jaarbasis. Het vaste
inkomen van de overige leden van de Raad van Bestuur bedraagt tussen de € 225.000 en € 250.000 op
jaarbasis.
14
De jaarlijkse korte termijn variabele beloning van de Raad van Bestuur wordt bepaald aan de hand van een
aantal door de Raad van Commissarissen vastgestelde performancecriteria. Deze criteria zijn voor 70%
ontleend aan kwantitatieve criteria, zijnde de externe financiële doelstellingen van KAS BANK, en voor 30%
gebaseerd op kwalitatieve criteria, zoals operational performance en strategisch beleid. De kwantitatieve
criteria omvatten onder andere de ontwikkeling van omzet versus kosten („schaar‟), de efficiency ratio, het
rendement op het eigen vermogen en de groei van de winst per aandeel. Naast de performancecriteria is er
sprake van een individuele factor die wordt bepaald op basis van het functioneren van ieder individueel lid van
de Raad van Bestuur. De performancecriteria zetten niet aan tot gedrag van bestuurders in hun eigen belang of
tot het nemen van risico‟s die niet passen bij de vastgestelde strategie.
De performance criteria voor een zogenaamde „at target performance‟ liggen boven de benedengrens van de
externe doelstellingen en daarnaast boven de operationele resultaten van het voorgaande jaar. De „at target
percentages‟ van het vaste inkomen voor de korte termijn variabele beloning bedragen 40% voor de voorzitter
en 30% voor de overige leden van de Raad van Bestuur.
In 2009 is sprake geweest van een beter resultaat met een gegroeide operationele winst en een sterke balans.
De operationele lasten zijn gedaald met 3% ondanks de consolidatie en integratiekosten van een overname in
Duitsland. Met het rente- en beleggingsbeleid is goed ingespeeld op de ontwikkelingen op de Europese
kapitaalmarkten. Bij de kwantitatieve criteria bedroeg de ontwikkeling van de omzet versus kosten („schaar‟)
2,4%, daalde de efficiency ratio van 81% naar 79% en groeide de winst per aandeel met 13%. Dit heeft
geresulteerd in een rendement op het eigen vermogen van 12%, ofwel een premie van 8,3% boven het
rendement op tienjarige staatsleningen. De kwalitatieve criteria waren voor 2009 voornamelijk gewijd aan
risicobeheersing en de administratieve organisatie. Op deze criteria heeft de Raad van Bestuur ruimschoots
boven de targets gepresteerd.
Op basis van de resultaten op de kwantitatieve en kwalitatieve criteria is aan de voorzitter Raad van Bestuur
conform de beloningssystematiek een korte termijn variabele beloning over 2009 toegekend van 48,4% over
het vaste inkomen. Aan de CFO is een korte termijn variabele beloning over 2009 toegekend van 39,9% van
het vaste salaris en aan overige bestuurders van 36,3% van het vaste salaris. Voor oud-bestuurder de heer
Kadiks is conform contract het percentage voor 2009 vastgesteld op 92,6%, te berekenen over de periode tot
en met augustus 2009. De variabele beloning van de heer Kadiks lag hoger omdat in zijn contract is afgezien
van lange termijn variabele beloning.
De lange termijn variabele beloning wordt pas na drie jaar onvoorwaardelijk toegekend. Als maatstaf voor de
bepaling van de hoogte van de lange termijn variabele beloning geldt de gemiddelde groei van de winst per
aandeel gedurende een periode van drie jaar. Een gemiddelde groei van de winst per aandeel van 10% per jaar
gemeten over een periode van drie jaar geldt als „at target performance‟. Bij at target performance ontvangt de
voorzitter van de Raad van Bestuur 50% van zijn vaste bruto jaarsalaris en de leden van de Raad van Bestuur
40% van hun vaste bruto jaarsalaris in de vorm van performance aandelen en opties. Eventuele bijzondere
baten en lasten worden hierin niet meegenomen.
Gegeven het bijzonder slechte jaar 2008 zou de lange termijn variabele beloning over de periode 2007-2009 en
2008-2010 niet tot enige uitkering leiden. De Raad van Commissarissen is van oordeel dat de buitengewone
omstandigheden van 2008 daarmee zouden leiden tot de onbillijke uitkomst dat gedurende een aantal jaren
geen lange termijn variabele beloning aan de Raad van Bestuur zou worden uitgekeerd. Het nieuwe
bezoldigingsbeleid voorziet in een evenwichtiger systematiek voor de lange termijn variabele beloning en dat
met name beter rekening houdt met mogelijke (extreme) uitslagen in het resultaat zowel naar beneden als
15
naar boven. De Raad van Commissarissen is voornemens om het nieuwe bezoldigingsbeleid voor de Raad van
Bestuur ook voor de lopende 3-jaarsperioden voor de zittende bestuurders toe te passen. De lange termijn
variabele beloning voor de Raad van Bestuur over de genoemde perioden leidt daarmee tot een billijke en reële
uitkomst.
Conform de overeengekomen pensioenregeling voor de Raad van Bestuur, die gebaseerd is op een Defined
Contribution (DC)-regeling, is aan de leden van de Raad van Bestuur een vaste bijdrage van 24,9% van het
vaste bruto jaarsalaris in de pensioen- en levensloopvoorziening uitgekeerd. Daarnaast droeg de onderneming
de lasten van het overlijdensrisico en de arbeidsongeschiktheidsvoorzieningen ten behoeve van de leden van de
Raad van Bestuur. De onkostenvergoeding voor de Raad van Bestuur is afgeschaft.
Met twee nieuwe bestuurders is een „change of control‟-bepaling overeengekomen. Deze zal ook in de
contracten met de overige bestuurders worden opgenomen. In de kern komt de regeling erop neer dat bij een
„change of control‟ de bestuurder aanspraak kan maken op één jaarsalaris.
Het remuneratierapport van de Raad van Commissarissen is op de website van de vennootschap geplaatst. Het
rapport bevat een verslag van de wijze waarop het bezoldigingsbeleid in het afgelopen boekjaaar in praktijk is
gebracht en een overzicht van het beoogde bezoldigingsbeleid voor de komende jaren.
Voor 2010 staat een herziening van het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur op de agenda van de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De tekst van het voorgestelde bezoldigingsbeleid is opgenomen in
de agenda voor de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders, te houden op 21 april 2010.
Samenstelling Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen bestaat uit zes leden. Alle commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de
corporate governance code. Voormalige bestuurders hebben geen zitting in de Raad van Commissarissen.
De commissarissen ontvangen geen resultaatafhankelijke beloning. Geen van de commissarissen bezit aandelen
of opties KAS BANK.
De Raad van Commissarissen heeft een profielschets opgesteld voor zijn omvang en samenstelling. De profiel-
schets is besproken met de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2004 en 2005 en is te vinden op de
website van de vennootschap. De belangrijkste elementen zijn kennis van of ervaring of bekendheid met ICT en
administratieve organisatie, nationaal en internationaal bankieren, effecten en derivaten, sociaal beleid,
(internationaal) ondernemen, de werkwijze van institutionele beleggers en financiële instellingen en de
(Europese) effectenindustrie.
De taakverdeling en de werkwijze van de Raad van Commissarissen zijn neergelegd in een reglement dat is te
vinden op de website van de vennootschap.
Voor de leden van de Raad van Commissarissen geldt een rooster van aftreden. In de Algemene Vergadering
van Aandeelhouders van 2009 waren de commissarissen prof. dr. R.A.H. van der Meer RA en A.H. Lundqvist
volgens rooster aan de beurt om af te treden. Beide commissarissen hebben zich beschikbaar gesteld voor
herbenoeming.
De heren Van der Meer en Lundqvist zijn op voordracht van de Raad van Commissarissen herbenoemd als lid
van de Raad van Commissarissen, beiden voor een periode van vier jaar. Door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders zijn geen andere kandidaten aanbevolen.
16
Per het einde van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 21 april 2010 zijn de commissarissen
drs. C. Griffioen RA en mevrouw H. Donkervoort volgens rooster aan de beurt om af te treden. De heer
Griffioen is niet voor herbenoeming beschikbaar wegens het vervullen van de maximale termijn van 12 jaar.
Mevrouw Donkervoort heeft zich niet voor herbenoeming beschikbaar gesteld.
Commissies Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen heeft uit zijn midden drie commissies ingesteld, te weten de Commissie Toezicht
Risicobeheer, de Auditcommissie en de Commissie voor Benoemingen en Beloningen. De taak van die
commissies is om de besluitvorming van de Raad van Commissarissen voor te bereiden.
De Commissie Toezicht Risicobeheer richt zich op het toezicht op de Raad van Bestuur ten aanzien van de
aspecten van de interne risicobeheersing- en controlesystemen binnen de vennootschap vanuit bancair
technisch oogpunt. Hieronder worden begrepen de kredietrisico‟s, liquiditeitsrisico‟s, marktrisico‟s en
operationele risico‟s. De Commissie Toezicht Risicobeheer heeft in 2009 driemaal vergaderd. De belangrijkste
onderwerpen waren de voortgang van het programma risicobeheersing, ICAAP rapportage, Business Continuity
management en kredietrapportages. In het kader van het programma risicobeheersing zijn o.m. besproken de
beleidsplannen voor de verschillende risicobeheersingprogramma‟s en de invulling daarvan.
De Commissie Toezicht Risicobeheer bestaat uit de commissarissen prof. dr. R.A.H. van der Meer RA
(voorzitter), drs. D.J.M.G. Baron Van Slingelandt en prof. dr. J.M.G. Frijns.
De Auditcommissie richt zich op het toezicht op de Raad van Bestuur ten aanzien van de aspecten van de
interne risicobeheersing- en controlesystemen binnen de vennootschap vanuit financieel administratief-
technisch oogpunt. De kwaliteit, integriteit en keuzes van de financiële informatieverschaffing, de rol en het
functioneren van de Interne Accountantsdienst, de relatie met de externe accountant, waaronder in het
bijzonder zijn onafhankelijkheid, en de ICT-beveiliging van de bank staan centraal. De Auditcommissie heeft in
2009 viermaal vergaderd. De belangrijkste onderwerpen waren de financiële verslaglegging van de jaarcijfers
en halfjaarcijfers, de schadeanalyses en het budget voor het komend jaar.
De Auditcommissie bestaat uit de commissarissen drs. C. Griffioen RA (voorzitter), prof. dr. R.A.H. van der
Meer RA en A.H. Lundqvist.
De Commissie voor Benoemingen en Beloningen richt zich op het opstellen van selectiecriteria en
benoemingsprocedures voor bestuurders en commissarissen, en het voorbereiden van (her)benoemingen van
bestuurders en commissarissen. Daarnaast doet deze commissie voorstellen aan de Raad van Commissarissen
betreffende het te voeren bezoldigingsbeleid en de bezoldiging van de individuele bestuurders. De Commissie
voor Benoemingen en Beloningen heeft in 2009 zesmaal vergaderd. In deze vergaderingen zijn onder andere
de voorstellen voorbereid voor de benoemingen van de nieuwe bestuurders en commissarissen, de bezoldiging
van de bestuurders, de voorbereiding van een nieuw bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur en de
pensioenregeling van de bestuurders.
De Commissie voor Benoemingen en Beloningen bestaat uit de commissarissen A.H. Lundqvist (voorzitter), drs.
D.J.M.G. Baron van Slingelandt en mevrouw drs. H. Donkervoort.
De Raad van Commissarissen ontvangt de notulen van iedere vergadering van een commissie, aan de hand
waarvan de voorzitter van die commissie verslag doet van de beraadslagingen, bevindingen en aanbevelingen.
17
Amsterdam, 3 maart 2010
De Raad van Commissarissen:
Drs. D.J.M.G. Baron van Slingelandt, voorzitter
Prof. dr. J.M.G. Frijns, vicevoorzitter
Drs. C. Griffioen RA
A.H. Lundqvist
Prof. dr. R.A.H. van der Meer RA
Mevrouw drs. H. Donkervoort
18
Verslag van de Raad van Bestuur
Resultaatontwikkeling 2009
Het operationeel resultaat is in 2009 toegenomen met 12% tot € 21,0 miljoen (2008: € 18,8 miljoen). Deze
toename wordt met name gedreven door een afname van de operationele bedrijfslasten met € 2,8 miljoen
(3%). De operationele baten zijn in 2009 ten opzichte van 2008 vrijwel gelijk gebleven op € 132,0 miljoen
(2008: € 132,3 miljoen).
Het effect van niet-operationele posten op het resultaat bedraagt in 2009 € 3,6 miljoen (2008: € 58,7 miljoen
negatief) en bestaat voornamelijk uit positieve koersresultaten op effecten die in voorgaande jaren een
bijzondere waardevermindering hebben ondergaan. Inclusief niet-operationele posten bedraagt het resultaat in
2009 € 24,6 miljoen (2008: € 39,9 miljoen negatief).
In juli 2009 heeft KAS BANK Deutsche Postbank Privat Kapitalanlagegesellschaft mbH overgenomen. In het
vierde kwartaal van 2009 is deze onderneming volledig geïntegreerd in KAS Investment Servicing GmbH.
Deutsche Privat Kapitalanlagegesellschaft mbH heeft positief bijgedragen aan het resultaat over 2009.
Op basis van het operationele resultaat bedraagt het rendement op het eigen vermogen in 2009 12% (2008:
9%) en de operationele efficiency ratio 79% (2008: 81%).
Solvabiliteit
De focus van KAS BANK op een laag risicoprofiel wordt weerspiegeld in de kwaliteit van de balans en een
relatief hoge solvabiliteitsratio. De BIS-ratio was in 2009 gemiddeld gelijk aan 21% (2008: 15%). Ultimo 2009
is de BIS-ratio 24% (2008: 18%) en de tier 1 ratio 21% (2008: 15%).
Dividend
De Raad van Bestuur stelt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor, na goedkeuring van de
Raad van Commissarissen een slotdividend in contanten uit te keren van € 0,40 per gewoon aandeel
KAS BANK. Inclusief het interim-dividend van € 0,33 komt het totale dividend per gewoon aandeel hiermee op
€ 0,73 (2008: € 0,45 per gewoon aandeel). KAS BANK heeft als beleid kleine overnames, zoals de acquisitie
van Deutsche Postbank Privat Investment Kapitalanlagegesellschaft mbH, uit de winst over het betreffende
boekjaar te financieren. De dividenduitkering van € 0,73 per gewoon aandeel is bepaald op basis van een
payout-ratio van 61% over het operationele resultaat aangepast voor de investering in de immateriële activa
van de recente overname.
Operationele baten
De operationele baten zijn in 2009 vrijwel stabiel gebleven op € 132,0 miljoen (2008: € 132,3 miljoen). Lagere
provisiebaten werden gecompenseerd door hogere rente- en overige baten.
In miljoenen euro’s 2009 2008 verschil %
Rente 30,7 28,9 1,8 6%
Provisie 75,3 89,2 -13,9 -16%
Resultaat beleggingen 24,0 13,5 10,5 78%
Overige baten 2,0 0,7 1,3
Totaal operationele baten 132,0 132,3 -0,3 0%
Niet-operationele baten 4,9 -2,7 7,6
Totaal baten 136,9 129,6 7,3 6%
19
De rentebaten zijn met 6% gestegen tot € 30,7 miljoen (2008: € 28,9 miljoen) door een hogere rentemarge.
De hogere rentemarge is met name gerealiseerd door beleggingen in de eerst helft 2009 in staats-
gegarandeerde obligaties. Deze obligaties zijn geswapt naar een driemaands rente, waarbij is geprofiteerd van
relatief hoge credit spreads.
De provisiebaten zijn met 16% gedaald tot € 75,3 miljoen (2008: € 89,2 miljoen). Dit wordt grotendeels
veroorzaakt door de afgenomen provisiebaten uit verbruikleen als gevolg van de financiële crisis en de
verslechterde marktomstandigheden met ingang van het vierde kwartaal 2008. Exclusief verbruikleen is er
sprake van een geringe daling met 3%. In de volgende tabel is de mutatie van de provisiebaten uitgesplitst
naar provisiesoort.
De acquisitie van Deutsche Postbank Privat Kapitalanlagegesellschaft mbH heeft bijgedragen aan de toename
van de inkomsten uit hoofde van Custody en Investment Management Services. Lagere transactievolumes zijn
mede oorzaak van de afname van de provisies inzake clearing en settlement. De ontwikkeling van nieuwe
dienstverlening heeft positief bijgedragen aan de stijging van de overige provisies.
In onderstaande tabel is het resultaat beleggingen weergegeven.
Het operationele resultaat beleggingen nam toe met € 10,5 miljoen tot € 24,0 miljoen. Deze stijging is
grotendeels gerealiseerd door verkoopwinst inzake obligaties en in mindere mate door verkoop van aandelen
uit de beleggingsportefeuille. De gedaalde marktrente heeft in de tweede helft van 2009 geleid tot enige druk
op de rente-inkomsten.
Het niet-operationele resultaat beleggingen nam toe met € 7,6 miljoen tot € 4,9 miljoen (2008: € 2,7 miljoen
negatief). Dit niet-operationele resultaat bestaat voor € 4,3 miljoen uit positieve koersresultaten betreffende
obligaties waarop vorig jaar bijzondere waardeverminderingen zijn toegepast. Daarnaast is het positieve
verkoopresultaat inzake een beursbelang (€ 1,5 miljoen) verantwoord als niet-operationeel resultaat. Ten slotte
is het niet-operationeel resultaat voor € 1,1 miljoen negatief (2008: € 2,7 miljoen negatief) beïnvloed door de
waardemutatie van een afgeleid instrument. Omdat de compenserende tegenhanger conform IFRS wordt
verantwoord onder het eigen vermogen, wordt deze last als niet-operationele post beschouwd.
Operationele lasten
In de navolgende tabel zijn de operationele lasten weergeven.
In miljoenen euro’s 2009 2008 verschil %
Custody en Investment Management Services 30,1 28,7 1,4 5%
Clearing en Settlement 33,8 37,6 -3,8 -10%
Overige 6,3 5,7 0,6 11%
Subtotaal provisie 70,2 72,0 -1,8 -3%
Verbruikleen 5,1 17,2 -12,1 -70%
Totaal provisie 75,3 89,2 -13,9 -16%
In miljoenen euro’s 2009 2008 verschil %
Handel – vreemde valuta transacties 11,7 12,1 -0,4 -4%
Handel – effecten en afgeleide financiële
instrumenten 2,4 -0,4 2,8
Beleggingen – beleggingsportefeuille 9,9 1,8 8,1
Operationeel resultaat beleggingen 24,0 13,5 10,5 77%
Niet-operationeel resultaat beleggingen 4,9 -2,7 7,6
Totaal resultaat beleggingen 28,8 10,8 18,0
20
De afname van het aantal ingehuurde externe medewerkers en lagere pensioenlasten zijn de belangrijkste
oorzaak van de gedaalde personeelskosten in 2009. De automatiseringskosten zijn met name gedaald door het
afronden van een aantal projecten waarvan het merendeel van de kosten in 2008 zijn verantwoord. De stijging
van de algemene kosten is voornamelijk veroorzaakt door een toename van de advieskosten.
De niet-operationele bedrijfslasten bestaan in 2009 uit de vorming van een voorziening voor de bijdrage van
KAS BANK uit hoofde van het depositogarantiestelsel inzake DSB (€ 0,8 miljoen).
Bijzondere waardeverminderingen
In 2009 is per saldo € 0,3 miljoen positief (terugname) als bijzondere waardevermindering verantwoord. In
2008 was mede als gevolg van de financiële crisis nog sprake van € 73,4 miljoen aan bijzondere
waardeverminderingen.
Kwaliteit beleggingsportefeuille
In onderstaande tabel zijn de effecten opgenomen in zowel de Beleggingsportefeuille voor verkoop beschikbaar
als de Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties via de winst- en verliesrekening, weergegeven naar
credit rating (Moody‟s Investor Services).
Het beleid van KAS BANK om een deel van haar liquiditeiten uit te zetten/te converteren in triple A beleggingen
is de belangrijkste oorzaak van de toename van de beleggingsportefeuille met € 729 miljoen tot € 1.444
miljoen. Ultimo 2009 heeft 93% van de beleggingen een rating Aa3 of hoger (ultimo 2008: 75%).
Risicogewogen waarde van de activa
De focus van KAS BANK op een laag risicoprofiel komt tot uitdrukking in de toename van de BIS-ratio van
gemiddeld 15% over 2008 naar gemiddeld 21% over 2009. KAS BANK‟s nadruk op hoogwaardige activa komt
in de balans met name tot uitdrukking in de toename van de posten Beleggingen voor verkoop beschikbaar en
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening en de gelijktijdige
afname van de post Kredieten. De relatief grote toename van Bankiers en de afname van Kredieten voor een
groot deel toe te schrijven aan mutaties in het niveau van saldocompensaties. Dit betreft debet en creditsaldi
die conform de regelgeving in de balans niet gecompenseerd worden maar voor de berekening van de gewogen
activa en het solvabiliteitsbeslag wel.
In miljoenen euro’s 2009 2008 verschil %
Personeel 67,3 70,1 -2,8 -4%
Huisvesting 3,4 3,6 -0,2 -7%
Automatisering 14,7 16,1 -1,4 -9%
Algemene kosten 11,0 9,6 1,4 15%
Afschrijvingen 8,1 7,9 0,2 3%
Totaal operationele bedrijfslasten 104,5 107,3 -2,8 -3%
Niet-operationele bedrijfslasten 0,8 0,9 -0,1 -11%
Totaal operationele bedrijfslasten 105,3 108,2 -2,9 -3%
In miljoenen euro’s 31-12-2009 Procentuele
verdeling 31-12-2008 Procentuele
verdeling Aaa t/m Aa3 1.339 93% 537 75% A1 t/m A3 37 2% 35 5% Baa1 t/m Baa3 40 3% 10 1% P1 t/m P2 0 0% 100 14% Aandelen 28 2% 33 5% Totaal 1.444 100% 715 100%
21
Het tier 1 vermogen is toegenomen tot € 145 miljoen. De risicogewogen waarde van de activa, inclusief niet uit
de balans blijkende verplichtingen en operationeel risico, is met € 233 miljoen afgenomen tot € 707 miljoen
(2008: € 940 miljoen). In onderstaande tabel is de boekwaarde ultimo boekjaar vergeleken met de
risicogewogen waarde.
Liquiditeit
In onderstaande tabel worden voor de financiële activa de niet-verdisconteerde kasstromen weergegeven op
basis van de contractuele vervaldatum (exclusief aandelen).
De liquiditeit van de financiële activa blijft hoog met een directe opeisbaarheid van 63% ultimo 2009 (ultimo
2008: 72%). De toename van de financiële activa met looptijden tussen een en vijf jaar van 3% tot 11% vloeit
grotendeels voort uit beleggingen in staatsgegarandeerde obligaties waarvan het renterisico is gemitigeerd door
de rente te swappen naar een driemaands euribor rente met een opslag.
Ultimo 2009 bedroeg het liquiditeitssurplus op basis van de Wet op het financieel toezicht € 1,6 miljard (2008:
€ 1,5 miljard).
Boekwaarde Risicogewogen
waarde
Boekwaarde Risicogewogen
waarde
In miljoenen euro’s 2009 2009 2008 2008
Bankiers 2.707,4 83,2 1.693,7 145,0
Kredieten 907,2 45,4 2.433,9 81,5
Reverse repurchase agreements 584,3 0,6 732,6 0,0
Afgeleide financiële instrumenten 92,1 74,7 386,1 140,7
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en verliesrekening 154,6 - 32,4 -
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 1.289,3 126,1 682,4 110,7
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 44,1 44,1 50,7 50,7
Overige balansposten 550,7 59,9 1.348,4 131,9
6.329,7 434,0 7.360,2 660,5
Voorwaardelijke verplichtingen 30,8 5,5 84,6 7,4
Onherroepelijke faciliteiten 62,8 - 58,0 -
Operationeel risico 252,4 230,1
Verbruikleen 14,9 41,7
Totaal risicogewogen waarde van het krediet 706,8 939,7
2009 BIS 2009 2008 BIS 2008
Tier 1 145,0 21% 141,3 15%
Tier 2 22,3 24,4
Totaal BIS 167,3 24% 165,6 18%
In procenten
Vervalkalender ultimo 2009 Direct
< = 3
mnd
< = 1
jaar
< = 5
jaar
> 5
jaar Totaal
Bankiers, kredieten en overige financiële activa 76% 20% 1% 1% 2% 100%
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 20% 4% 20% 46% 10% 100%
Totaal financiële activa 63% 17% 5% 11% 4% 100%
In procenten
Vervalkalender ultimo 2008 Direct
< = 3
mnd
< = 1
jaar
< = 5
jaar
> 5
jaar Totaal
Bankiers, kredieten en overige financiële activa 81% 18% 0% 0% 1% 100%
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 4% 16% 24% 26% 30% 100%
Totaal financiële activa 72% 18% 3% 3% 4% 100%
22
Strategie en doelstellingen
KAS BANK streeft in Europa naar een toppositie in de zakelijke effectendienstverlening op het gebied van
transactieverwerking, bewaring en risicobeheer. Daarbij hanteren wij een strategie die is gebaseerd op „pure
play‟, neutraliteit, transparantie en financiële stabiliteit.
Vanuit onze duidelijke focus op de zakelijke effectendienstverlening treden wij onze cliënten als partner
tegemoet. KAS BANK heeft haar business model zodanig ingericht dat geen tegenstrijdige belangen met onze
cliënten ontstaan. Bovendien vormen onze activiteiten op geen enkele wijze een bedreiging voor onze cliënten
op hun terrein van specialisatie. Daarmee vormt pure play, naast financiële soliditeit en cliëntgerichtheid, de
kritische toegevoegde waarde van de bank.
De belangrijkste componenten van onze strategie lichten wij hierna nader toe. Daarnaast wordt dieper
ingegaan op de onderwerpen risicobeheer en financiële doelstellingen.
Doelgroepen
KAS BANK opereert sinds 2007 op de zakelijke markt en richt zich daarbij uitsluitend op institutionele beleggers
en financiële instellingen. Onze cliënten zijn onder te verdelen in zes groepen, te weten pensioenfondsen
(inclusief hun klanten, zoals spaarders, en inclusief hun uitvoeringsorganisaties), verzekeringsmaatschappijen,
beleggingsfondsen, vermogensbeheerders, banken en brokers. Binnen deze zes groepen bevinden zich enkele
specifieke categorieën, zoals lagere overheden, charitatieve instellingen en woningcorporaties. Wij bedienen
geen retail cliënten rechtstreeks.
DOELGROEPEN
Institutionele Beleggers
Financiële Instellingen
• Pensioenfondsen
• Verzekeraars
• Beleggingsfondsen
• Vermogensbeheerders
• Banken
• Brokers
Producten en dienstverlening
KAS BANK biedt haar cliënten een breed palet aan effectengerelateerde diensten en producten. De
dienstverlening is gerangschikt onder de noemers transaction servicing (het ondersteunen van de afwikkeling
van effectentransacties in de breedste zin van het woord) en asset servicing (het bewaren en beheren van de
effecten, inclusief administratie, waardering, monitoring en risicobeheer). Uniek hierbij is dat de nadruk volledig
ligt op ondersteunende effectendienstverlening, waarbij de bank enkel en uitsluitend in opdracht van haar
cliënten opereert.
23
KERNDIENSTEN
Asset servicing
Transaction servicing
• Institutional Services
• NAV & Participant services
• Asset Manager services
• Sub- and core custody services
• Clearing & Banking services
• Broker services
In de Europese clearing- en settlementmarkt heeft KAS BANK een sterke positie opgebouwd. Eind 2009 zijn
naast achttien traditionele beurzen tien alternatieve beurzen aangesloten op ons 'single' technisch platform.
Hiermee brengen wij voor onze cliënten de gehele infrastructuur in Europa bijeen in één enkel platform. Het
platform verwerkt zowel effecten als derivaten en faciliteert eveneens Over-The-Counter transacties (OTC, niet-
beursgenoteerde effecten) en bewaakt zowel de risico‟s van cliënten als die van de bank zelf. Door haar
centrale opbouw kan het eenvoudig worden uitgebreid, zowel qua omvang (nieuwe beurzen, Central Counter
Parties en het Target2Securities systeem van de Europese Centrale Bank) als qua productenaanbod (o.a. Direct
Market Access en Back Office Administration).
Op de institutionele markt verlegt de aandacht en de dienstverlening zich in toenemende mate van het
juridische eigendom (custody) naar het economische eigendom (beleggingsadministratie en risicobeheer).
KAS BANK biedt daartoe een compleet pakket diensten dat de komende jaren zal blijven groeien in complexiteit
en diepgang. Mede doordat Nederland een goede naam bezit op het gebied van pensioenbeheer en op basis
van onze eigen reputatie en ervaring, kan KAS BANK haar positie in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en
andere Europese landen gestaag uitbouwen.
Regio‟s
KAS BANK is vooral actief in Europa. De groeiambities van de bank richten zich primair op de West-Europese
markten, maar op termijn behoort groei in Centraal Europa eveneens tot de doelstellingen. Daarnaast staat ons
wereldwijde netwerk van bijna honderd correspondentbanken borg voor een kwalitatief hoogwaardige
dienstverlening buiten Europa.
Onze kantoren in Londen, Wiesbaden en Amsterdam zijn primair ondersteunend aan institutionele beleggers en
financiële instellingen. In de buitenlandse kantoren vinden naast de commerciële activiteiten het noodzakelijk
minimum aan administratieve en risicobeheersende activiteiten plaats. De centrale aansturing en verwerking
gebeuren vanuit Amsterdam. KAS BANK is derhalve een centraal georganiseerde bank, zowel vanuit het
perspectief van de cliënt als van de toezichthouder.
Omgeving
KAS BANK betrekt in haar omgevingsanalyse de componenten financieel/economisch, regelgeving/toezicht,
technologie, sociaal/cultureel en markt/cliënt.
Financieel/economisch
KAS BANK bevindt zich in het middelpunt van de financiële industrie. KAS BANK verleent haar diensten aan
financiële instellingen en institutionele beleggers, is onderdeel van de infrastructuur en heeft derhalve een
afhankelijkheid van de ontwikkelingen op de financiële markten. Deze gevoeligheid betreft enerzijds de
volumecomponent in onder andere effectentransacties en securities lending en anderzijds, vanuit het
rentebedrijf, de ontwikkelingen van de rentecurve.
24
Regelgeving/toezicht
De kredietcrisis heeft laten zien dat de onderlinge verwevenheid van de financiële sector zowel binnen als over
de landsgrenzen heen, groot is. Dit heeft gedeeltelijk geleid tot ongewenste kettingreacties, waarbij bleek dat
de businessmodellen van diverse banken niet bestand waren tegen de druk van de markt als geheel. Door
adequaat ingrijpen van Centrale Banken en diverse overheden is een wereldwijde systeemcrisis vermeden.
De prijs hiervan is dat het gelijke competitieve speelveld uit evenwicht is gebracht door, onder andere, een
veelheid aan liquiditeitsmaatregelen en directe solvabiliteitssteun.
In de naweeën van de kredietcrisis wordt een groot aantal maatregelen genomen om het risicobeheer in de
financiële sector te optimaliseren en het toezicht te verbeteren. Deze maatregelen leiden ertoe dat financiële
instellingen zich opnieuw over hun strategie buigen en bepalen welke activiteiten wel of niet tot de
kerncompetenties behoren. De vraag daarbij zal zijn of, gezien de hoge mate van specialisatie en complexiteit,
de zakelijke effectendienstverlening tot de kerncompetenties van gediversifieerde financiële instellingen gaat
behoren. De eerste indicaties zijn dat de kredietcrisis een nieuwe golf aan outsourcing van effecten-
functionaliteiten tot gevolg zal hebben.
Los van bovenstaande leidt het intensievere risicobeheer vanuit de cliëntorganisaties en vanuit het externe
toezicht tot een verhoogde vraag naar informatie en een stroom aan aanvullende rapportages.
In de institutionele markt valt al langer een trend tot consolidatie van pensioenfondsen waar te nemen. Deze
beweging wordt gedreven door de noodzaak van een minimum omvang om te kunnen voldoen aan de
toegenomen eisen die gesteld worden aan pensioeninstellingen. Gelijkertijd groeit het aantal zogenaamde
pensioenuitvoerders, waartoe in dit verband ook de verzekeraars gerekend worden. Deze partijen nemen de
taken en verplichtingen van de kleinere fondsen over en integreren deze in hun bedrijfsvoering. In Duitsland en
het Verenigd Koninkrijk vinden deze processen eveneens plaats.
Technologie
Hoogwaardige technologie is een essentiële voorwaarde voor een optimale dienstverlening in relatie tot de
omgeving van KAS BANK. Onze ICT processen en procedures worden voortdurend aangepast aan de snelle
ontwikkelingen in de effectenindustrie en verder geoptimaliseerd. Ook blijven wij investeren in hoogwaardige
hard- en software en de kennis en kunde van de medewerkers van ICT. Belangrijk daarbij is het interne „In
Control Statement‟ voor de operationele processen van KAS BANK ICT, voortbordurend op SAS 70. Over de
tweede helft van 2009 heeft KAS BANK ICT een SAS 70-II rapportage gepubliceerd.
Sociaal/cultureel
Ook KAS BANK kreeg als onderdeel van de financiële sector in 2009 te maken met een afkalvend vertrouwen
van politiek en publiek in de bancaire sector. Gelukkig bleef het vertrouwen van cliënten in de bank
onverminderd hoog. In de bredere publieke opinie heeft het vertrouwen in de positie en de werkwijze van de
bank evenmin ter discussie gestaan. Integendeel, financiële instellingen met een duidelijke focus op cliënten
gekoppeld aan een hoge specialisatiegraad mogen zich verheugen in een brede en een in toenemende mate
van positieve belangstelling van de markt, omdat zij worden geacht in staat te zijn hun risicoprofiel goed in te
kunnen schatten en vervolgens te beheersen.
KAS BANK heeft tijdens de kredietcrisis en daarna geen gebruik gemaakt van overheidssteun. Gezien haar
financiële positie was aanvullend kapitaal vanuit haar aandeelhouders evenmin nodig. Ondanks deze relatieve
uitzonderingspositie, zowel binnen de financiële sector als binnen ons internationale werkgebied, onderstrepen
wij het belang van de verschillende maatregelen die de nationale overheden hebben genomen.
25
Markt/cliënt
De Europese effectenmarkt is historisch gezien een versnipperde markt. In 2007 is in Europa de MiFID-richtlijn
in werking getreden. Deze stelt zich ten doel de transparantie en effectiviteit van de Europese markten te
verbeteren. Eén van de gevolgen van MiFID is dat de bestaande Europese beurzen met elkaar en met de
nieuwe alternatieve beurzen, de zogenaamde Multilateral Trading Facilities (MTF‟s), zijn gaan concurreren.
Hetzelfde staat te gebeuren met de clearinginstellingen. Ten slotte ligt er het door de Europese Centrale Bank
geleide initiatief Target2Securities (T2S), dat zich ten doel stelt om de afwikkeling en bewaring van effecten
binnen Europa verder te harmoniseren.
Al deze initiatieven hebben als direct gevolg dat de complexiteit van de Europese effectenafwikkeling alleen
maar is toegenomen en blijft toenemen. KAS BANK juicht het uiteindelijke doel – een competitieve Europese
interne effectenmarkt – toe en biedt tot het zover is een Europese dienstverlening aan die complementair is aan
de genoemde initiatieven en ontwikkelingen.
Om effectiever te concurreren zal KAS BANK in 2010 haar positionering als specialist en maatwerk
dienstverlener verder aanscherpen. Zo gaan wij meer begeleidende capaciteit per relatie beschikbaar stellen,
waarbij wij direct willen inspelen op de groeiende vraag naar intensieve operationele begeleiding door zowel de
financiële instellingen als onze institutionele cliënten.
Een opvallende ontwikkeling hierbij is dat het voorkeursprofiel van de custody-organisatie, mede ingegeven
door de recente gebeurtenissen, aan wijziging onderhevig is. Specialisten en compacte organisaties waarbij de
balans (en dus het tegenpartijrisico) eenduidig interpreteerbaar is, lijken de voorkeur van marktpartijen te
hebben. Als afwikkelspecialist met een hoge liquiditeit en een laag risicoprofiel spreekt KAS BANK (grotere)
marktpartijen aan die het inhuren van een „specialist met een gedegen reputatie dichtbij huis‟ tot relevant
selectiecriterium hebben verkozen. Zij zien KAS BANK steeds vaker als logische gesprekspartner.
Onder invloed van de toezichthouders is het bij de selectie van custody en administratiediensten steeds
belangrijker dat naast een kwalitatief goede service tegen een concurrerende prijs, het geboden controle
raamwerk, de kennis van lokale infrastructuren en fiscale wetgeving en de menselijke invloed op advisering en
begeleiding van de cliënt van hoge kwaliteit is. Hier kunnen specialisten zoals KAS BANK zich nadrukkelijker
profileren. Productie en begeleiding moeten weer dichter bij de cliënt gaan plaatsvinden. KAS BANK speelt
nadrukkelijk in op deze nieuwe voorkeuren om onze concurrentiekracht te vergroten.
SWOT analyse KAS BANK
Sterkte
„Pure play‟ strategie
Sterke positie in de Nederlandse markt
Sterke solvabiliteit en liquiditeit
Zwakte
Beperkte geografische spreiding
Relatieve lage groei
Instabiliteit financiële markten
Kansen
Outsourcing
Groei buiten Nederland
Beleggingsfondsen
Bedreigingen
Concurrentie van CSD‟s
Continue prijsdruk
Traag hestel securities lending markt
26
Trends
Door de jaren heen hebben custodians in toenemende mate de informatiebeheerfunctie op zich genomen. Het is
evident dat deze functie van toenemend belang is in een steeds strenger gereguleerde omgeving als de
effectenindustrie. In de verbreding van haar dienstverlening anticipeert KAS BANK nadrukkelijk op deze
toenemende invloed van regulering. Zo spelen wij actief in op de ontwikkeling dat financiële instellingen hun
transacties via centrale tegenpartijen moeten laten lopen. In 2009 hebben wij ons bijvoorbeeld direct
aangesloten op de Scandinavische infrastructuur nadat daar een centraal clearing mechanisme werd
geïntroduceerd. De binnen Basel II afgekondigde reserveringsverplichtingen voor niet-beursgenoteerde
derivaten zal de trend naar centraal afwikkelen bij deze (en andere) vermogenscategorieën verder versterken
en versnellen. Ook hier zien wij mogelijkheden onze dienstverlening in de nabije toekomst verder uit te
breiden.
De zelfregulerende werking van de markten biedt KAS BANK eveneens goede mogelijkheden tot groei. Zo zijn
de vanwege MiFID opgetreden veranderingen in het beurzenlandschap aanleiding geweest om ons
nadrukkelijker te positioneren als post-trade experts bij broker-oplossingen waarbij directe toegang tot een
meervoud aan beurzen en MTF‟s wordt aangeboden. Onze diensten worden hierbij geïntegreerd in de aan de
handelende cliënt aangeboden software („KAS BANK-inside‟). Wij voorzien een verdergaande ontwikkeling op dit
gebied, waarbij het belang van high-frequency handelaren verder zal toenemen en de traditionele ruime
spreads verder terug zullen lopen. Verder verwachten wij dat de fragmentatie van de handelsliquiditeit in 2010
nog verder door zal gaan, hoewel het tempo hier terugloopt.
De toegenomen complexiteit van het beleggingsproces en de daarbij behorende noodzaak om ‟in control‟ te
zijn, heeft geleid tot een verdere afzet van onze risicobeheersende producten. Met name voor onze Institutional
Risk Management (IRM) monitor en de Peek Through service (die een „doorkijk‟ geeft in de onderliggende
waarden van beleggingsfondsen) bestaat veel interesse. Onze onafhankelijke positie (wij bieden immers geen
vermogensbeheer aan) versterkt hierbij onze propositie. Uitvoering en controle door KAS BANK wordt steeds
meer van belang als een onafhankelijke validatie voor het effectief nemen van bestuursverantwoordelijkheden.
KAS BANK heeft voor vele pensioenfondsbesturen en pensioenbureaus reeds de controlefunctie op de
beleggingsrichtlijnen op zich genomen die door de toezichthouder wordt vereist. Deze functie zal door de
toenemende regeldruk voor pensioenfondsen verder in belang toenemen. Voor het cliëntsegment Institutionele
Beleggers voorzien wij een stijgende vraag naar onze risicobeheer- en rapportagediensten. De trend naar
verdere uitbesteding (geïntensiveerd door de druk van de toezichthouders) verhoogt tevens de noodzaak tot
verdere professionalisering van het controleraamwerk. KAS BANK gaat zich met nog meer nadruk positioneren
als controleur namens het bestuur van de beleggings- en risicorichtlijnen van institutionele beleggers. In deze
functie bieden wij controles op het beleggingsproces, het resultaat en de kwaliteit van prijzen. Het bestuur
krijgt hiermee de gewenste risicoblik op de operationele risico‟s van het onder haar verantwoording gevoerde
beleggingsbeleid.
Met onze dienstverlening sluiten wij aan bij de aanbevelingen van de Commissie Beleggingsbeleid en
Risicobeheer in haar begin januari 2010 verschenen rapport „Pensioen: Onzekere zekerheid‟. Daarin pleit de
Commissie onder meer voor meer professionele aandacht bij pensioenfondsbesturen voor een structurele
verbetering van het risicobeheer en de uitvoering van het beleggingsbeleid.
Andere voor KAS BANK relevante trends zijn de toenemende populariteit van niet-beursgenoteerde beleggingen
en Exchange Traded Funds als actieve beleggingsinstrumenten. Beide instrumenten zijn wat betreft de
afwikkelingsmethodieken nog steeds erg afhankelijk van niet-geautomatiseerde processen (met verhoogde
operationele risico‟s). De geautomatiseerde diensten die KAS BANK hiervoor ontwikkelt leveren zowel een
kwaliteitsbijdrage als een verbetering van de efficiency voor onze cliënten en prospects.
27
Tactische aanpak
De manier waarop KAS BANK de markt tegemoet treedt wordt beschreven in de onderstaande paragrafen pure
play, operational excellence en acquisities.
Pure play
Voor specialist KAS BANK betekent „pure play‟:
* Focus op zakelijke effectendienstverlening geen actief asset management
geen actieve handel voor eigen rekening
geen belangenverstrengeling met cliënten
geen interne Chinese Walls
* Focus op kernwaarden neutraal
transparant
laag risico, stabiel
* Cliëntgedreven meer en betere integratie met cliënten door
focus op vakspecialisme
Operational excellence
In onze dagelijkse activiteiten streven wij voortdurend naar operational excellence. Wij voeren een „zero
tolerance‟ beleid ten aanzien van de procesverwerking. Noodzakelijk om de vertrouwelijke en kwetsbare
processen van onze cliënten met behulp van KAS BANK systemen effectief te ondersteunen.
Het streven naar operational excellence leidt steeds tot de afweging tussen „make or buy‟. Hiervoor worden
zowel IT-platforms als specifieke diensten of producten afgenomen van derden. Bovendien kan daardoor
gespecialiseerde dienstverlening van hoog kwaliteitsniveau aan cliënten worden aangeboden.
Acquisities
De kredietcrisis onderstreept eens te meer het belang van specialisatie en een goede risicobeheersing. Omdat
de zakelijke effectendienstverlening binnen Europa alleen maar complexer wordt als gevolg van nieuwe regels
en de emancipatie van cliënten, zullen generieke financiële instellingen in toenemende mate hun activiteiten op
dit terrein willen uitbesteden. Dergelijke transacties zijn redelijk complex en genieten vaak niet de hoogste
prioriteit van de verkopende partij. Daarom is de snelheid waarmee de industrie zich zal „ontrafelen‟ niet goed
voorspelbaar. Duidelijk is wel dat specialist en „pure player‟ KAS BANK zich hiervoor in een goede
uitgangspositie bevindt. Net als onze eerste acquisitie in Duitsland in 2008 vormt de acquisitie van een deel van
de beleggingsadministratie van de Duitse Postbank halverwege 2009 een mooie illustratie van dit gegeven.
Bij beide acquisities vormde onze volstrekte onafhankelijke en neutrale positie een belangrijke additionele
overweging voor de verkopende partij om de outsourcing richting KAS BANK te laten plaatsvinden. Ook hier
bewijst zich de „pure play‟ strategie van KAS BANK. Immers, het ontbreken van zakelijke belangenconflicten
garandeert de nog jarenlange relatie met de verkopende partij.
Gegeven de onzekerheden die de financiële industrie momenteel beheersen, gaat de aandacht van KAS BANK in
2010 in eerste instantie uit naar additionele kleinere acquisities in Duitsland, en daarnaast in Nederland en het
Verenigd Koninkrijk. Acquisities in andere delen van West- en Noord-Europa worden niet op voorhand
uitgesloten. Daarbij ligt de nadruk met name op institutionele portefeuilles. Doelstelling is om eventuele
overnames uit eigen kapitaal te financieren onder de voorwaarde dat deze bijdragen aan de winst per aandeel.
28
Financiële doelstellingen
KAS BANK publiceert jaarlijks haar langere termijn financiële doelstellingen. Uitgangspunt is dat de
doelstellingen over verloop van jaren gemiddeld gerealiseerd worden. Het kan dus voorkomen dat de
doelstellingen in een individueel jaar niet behaald worden, bijvoorbeeld als gevolg van onrust op de financiële
markten of een acquisitie.
FINANCIËLE DOELSTELLINGEN*
Ratio Doelstelling 2009 2008
Schaar** 3% 2,4% -6,3%
Efficiency ratio 70-77% 79% 81%
RoE10-jrs rente+
5-8%
12%
***9%
Groei winst per aandeel > 8% 13% -20%
Dividend payout60-80%
61%
****35%
Solvabiliteit (gemiddeld) BIS-ratio Basel II 12,5% 21% 15%
* Exclusief niet operationele posten, op jaarbasis** Groei operationele baten -/- groei operationele lasten*** 10-jaars rente 2009: 3,7% (2008: 4,2%)**** De dividend payout ratio is berekend op basis van de operationele winst na aftrek van de
investering in immateriële activa van een recente overname.
De financiële doelstellingen onderstrepen de lage risicobereidheid van KAS BANK. Door het aanhouden van een
relatief hoge BIS-ratio, een realistische aandeelhoudersvergoeding en een groeidoelstelling die gekoppeld is aan
de ontwikkeling van de kosten, wordt voorkomen dat ongewenste incentives binnen de relatie groei, risico en
rendement ontstaan.
Risicobeheersings- en controlesystemen
KAS BANK heeft een lage risicobereidheid of „risk appetite‟. Dit werd in 2009 opnieuw expliciet bevestigd door
de Raad van Bestuur en bekrachtigd door de Raad van Commissarissen.
Het beheerkader voor het bewaken en afdwingen van het lage risicoprofiel bestaat uit drie onderdelen:
Zorgvuldig beheer van de mix van zakelijke activiteiten. Bestaande en nieuwe activiteiten worden getoetst
op hun laag intrinsiek risicoprofiel. De Key Performance Indicatoren (KPIs) van de bank en het
beloningsbeleid zijn in lijn met het lage risicoprofiel en worden hierop getoetst. Vanuit het bestuur en de
compliance functie wordt gewaakt over de reputatie en de verenigbaarheid met het lage risicoprofiel.
Systematisch risicobeheer. Hierin wordt de lage risicobereidheid vertaald naar alle onderkende
risicocategorieën. Per risicoklasse worden concrete doelstellingen aangegeven en afgedwongen binnen de
van toepassing zijnde beheerkaders. Dit zijn onder andere een „zero tolerance‟ beleid voor operationele
risico‟s, het verstrekken van krediet op basis van voldoende en kwalitatief hoogstaand onderpand en het
aanhouden van ruime liquiditeit en kapitaalsreserves.
Kapitaalbeheer. Ook een laag risicoprofiel brengt (beperkte) risico‟s met zich mee; deze zijn inherent aan
het ondernemen. De risico‟s worden opgevangen door het weerstandvermogen van de bank, waarin de
winstcapaciteit en de kapitaalbuffers een belangrijke rol spelen. Naast de eisen van de toezichthouder
worden voor de activiteiten interne kapitaaleisen bepaald. De kapitaalplanning is onderdeel van de
jaarlijkse budgetronde.
29
Het risicobeheerkader gaat uit van een beheerraamwerk dat uit drie verdedigingslijnen bestaat:
Het lijnmanagement is verantwoordelijk voor het onderkennen en het beheersen van de risico‟s in de
processen en producten die zij voeren en vormt als zodanig de eerste lijn van risicobeheersing.
De afdeling Risk Management vormt samen met Human Resources & Administrative & Corporate
Development, Financial Control & Reporting, Compliance en Legal Department de tweede lijn van
risicobeheersing en is belast met de bankbrede analyse, beleidsvoorbereiding en coördinatie van de
beheersing van de risico‟s van de bank.
De Interne Accountantsdienst vormt via zijn onafhankelijke toetsende en controlerende functie de derde
lijn van risicobeheersing.
Het beleid ten aanzien van de verschillende soorten risico‟s wordt vastgesteld in het Asset & Liability Committee
(ALCO) en de Risicobeheercommissie (RBC) van de bank. De Auditcommissie en de Commissie Toezicht
Risicobeheer zien vanuit de Raad van Commissarissen toe op de bewaking door de Raad van Bestuur van de
naleving van het risicobeheerbeleid en de risicoprocedures van KAS BANK.
Inherent aan de strategie, het profiel en de activiteiten van de bank kunnen enkele belangrijke risico‟s
onderkend worden. Dit betreft onder meer:
Gezien de strategische focus van KAS BANK bestaat er een afhankelijkheid van de financiële sector. De
kredietcrisis heeft niet alleen invloed op de reguliere dienstverlening, maar kan ook additionele invloed
hebben op liquiditeit, tegenpartijrisico en het uitzetten van vermogen.
Hoewel KAS BANK een diversificatie aanbrengt in de bronnen van inkomsten is de bank in haar verdiensten
gevoelig voor de transactievolumes in de effectenhandel van onze cliënten en van de koersniveaus.
Terugvallende marktactiviteit en koersen leiden tot lagere inkomsten.
Door het inschakelen van externen en door het aangaan van partnerships werden de kosten de voorbije
jaren deels variabel gemaakt. Echter, de behoefte aan voldoende gespecialiseerd personeel en
voortdurende IT-investeringen zorgen voor relatief hoge vaste kosten.
KAS BANK beconcurreert grote internationale banken. In bepaalde markten kan dit leiden tot
schaalnadelen en een lagere naamsbekendheid voor KAS BANK.
Ondanks de loyale cliëntbasis in de thuismarkt kunnen hervormingen in de Europese kapitaalmarkten en de
toegenomen competitie leiden tot druk op marges.
De hervormingen en consolidatie bij onze cliënten, waaronder pensioenfondsen, brokers en institutionele
beleggers, kunnen gevolgen hebben voor KAS BANK.
Voor de goede afwikkeling van de transacties van onze cliënten en onze dienstverlening in het algemeen
zijn wij afhankelijk van het goed functioneren van onze geautomatiseerde systemen en van de
communicatie met de infrastructuur in het kader van ons Europees platform. Er is een grote mate van
verwevenheid tussen onze systemen en onze processen, en ons vermogen om snel in te spelen op externe
ontwikkelingen blijft van het hoogste belang.
Gezien het gespecialiseerde karakter van de bank is kennis en de vastlegging en ordening daarvan in
procedures, werkinstructies en systemen van eminent belang.
Voor de afwikkeling van de effectentransacties en het betalingsverkeer van cliënten houdt de bank
onderpand aan bij (centrale) banken en in clearing- en settlementcircuits. Een voldoende liquide balans is
daarvoor noodzakelijk. Vanwege de hectiek van de financiële markten in de afgelopen jaren en het feitelijk
vrijwel opdrogen van liquiditeit op de interbancaire markt krijgt de „liquidity contingency planning‟ veel
aandacht.
30
De kredietrisico‟s van de bank worden grotendeels gemitigeerd door onderpand. Het beheer van voldoende
kwalitatief hoogstaand en gediversifieerd onderpand is dan ook van groot belang, met name in tijden van
grote volatiliteit.
De bank is gevoelig voor ontwikkelingen in de externe infrastructuur, regelgeving en (politieke) omgeving
op de gebieden waarop KAS BANK actief is. Internationale overheidssteun voor banken kan leiden tot
verstoorde concurrentieverhoudingen tussen banken en een „unlevel playing field‟.
De securities lending inkomsten hangen af van de bereidheid van vooral pensioenfondsen om hun effecten
uit te lenen.
De eigen effectenpositie van KAS BANK is onderhevig aan koersmutaties als gevolg van markt-, rente- en
kredietontwikkelingen.
Het renteresultaat is gevoelig voor veranderingen in de vorm en het niveau van de rentecurve.
De interne risicobeheersings- en controlesystemen worden vanwege de dynamiek van de dienstverlening in
relatie tot de omgeving op continue basis verder ontwikkeld. In het hoofdstuk Risicobeheer wordt een
kwalitatieve en kwantitatieve toelichting gegeven over de blootstelling van KAS BANK aan kredietrisico,
marktrisico, liquiditeitsrisico, operationeel en compliance risico. Daarbij worden tevens de doelstellingen,
grondslagen en procedures voor het meten en beheren van deze risico‟s toegelicht.
Financiële verslaggevingsrisico’s
KAS BANK rapporteert overeenkomstig International Financial Reporting Standards (IFRS), zoals is aanvaard
binnen de Europese Unie. Continue verbetering van de financiële informatie en de risicomanagementinformatie
is een voortdurend aandachtspunt van de bank.
De structuur en het functioneren van de interne risicobeheer- en controlesystemen worden regelmatig
geëvalueerd met inachtneming van de doelstellingen en het risicoprofiel en getoetst door interne en externe
toezichthouders. Daarbij vindt tevens bespreking plaats met de relevante commissies van de Raad van
Commissarissen.
Met inachtneming van het hiervoor genoemde kan met een redelijke mate van zekerheid gesteld worden dat de
interne risicobeheer- en controlesystemen inzake de verslaggeving op niveau hebben gefunctioneerd en dat de
financiële verslaggeving derhalve geen onjuistheden van materieel belang bevat.
Gezien de beperkingen die naar hun aard verbonden zijn aan de interne risicobeheer- en controlesystemen
dient echter vermeld te worden dat deze systemen:
geen volledige zekerheid kunnen bieden inzake het realiseren van de strategie, de doelstellingen en het
gekozen risicoprofiel; en
niet alle onjuistheden van materieel belang, verlies, fraude en overtreding van wetten of regels kunnen
voorkomen.
Ontwikkelingen
KAS BANK ontwikkelt en onderhoudt haar interne risicobeheersings- en controlesystemen voortdurend en
speelt daarmee in op de dynamiek van de dienstverlening in relatie tot de omgeving. Specifieke
aandachtsgebieden zijn de verdere beheersing van het operationele risico, intraday risk management en
contractbeheer. Daarnaast wordt er verdere aandacht besteed aan de kwantificering van risico‟s, aan het kader
ter bewaking en beheer van de risicobereidheid en aan het verder inbedden van het kapitaalmanagement in de
bedrijfsvoering en de risico-rendement-verhouding van activiteiten.
31
Op het gebied van audit en compliance worden de ontwikkelingen gevolgd en wordt bijgedragen aan
consultaties van toezichthouders, de Nederlandse Vereniging van Banken en accountantsorganisaties. Op
internationaal gebied vormen de aanbevelingen van het Basel Committee on Banking Supervision en de
Financial Action Task Force de randvoorwaarden voor de processen van de bank.
Per 1 september heeft KAS BANK een Chief Risk Officer (CRO) aangesteld. De CRO rapporteert rechtstreeks aan
de voorzitter van de Raad van Bestuur en kan op eigen initiatief onderwerpen aandragen ter bespreking in de
Raad van Bestuur. De CRO kan eveneens rechtstreeks contact opnemen met de Raad van Commissarissen.
Terugblik 2009
Organisatiestructuur
KAS BANK onderzoekt permanent hoe haar organisatiestructuur efficiënter kan worden ingericht. Speerpunten
zijn het verbeteren van de slagkracht, een meer cliëntgerichte organisatie en het verbeteren van de efficiency
ratio van KAS BANK. De organisatiestructuur wordt zodanig ingericht dat die optimale ondersteuning biedt aan
de strategische en commerciële doelstellingen van KAS BANK. Verder staat het verhogen van de kwaliteit van
onze dienstverlening en een verdere verhoging van de effectiviteit van onze bedrijfsvoering centraal. Voor een
eenduidige commerciële dienstverlening zijn zes hoofddiensten gedefinieerd: Institutional Services, Net Asset
Value & Participant Services, Asset Manager Services, Sub- & Global Custody services, Clearing & Banking
Services en Broker Services. De hoofddienst Institutional Services levert bijvoorbeeld diensten aan
pensioenfondsen en verzekeraars; Clearing & Banking Services aan brokers en banken.
In 2009 zijn diverse onderzoeken (positionering netwerkbeheer, organisatie van projectmanagers en de
herstructurering van de operationele en commerciële divisies) en projecten gestart. Hierbij wordt onder meer
gekeken naar het opheffen of splitsen van divisies voor een meer kostenefficiënte inrichting van de totale
organisatie. Alle activiteiten van de bank op het gebied van Treasury en Institutional Risk Management zijn
ondergebracht in een nieuwe, centrale Treasury functie onder een eenhoofdige leiding.
Om de herinrichting goed te begeleiden is een speciaal veranderteam geformeerd. De Ondernemingsraad is
voor advies telkens vroegtijdig bij de plannen betrokken.
Cliënttevredenheid
Ons jaarlijks terugkerende cliënttevredenheidsonderzoek onder cliënten van de divisie Relationship
Management Europe liet een verbetering zien in de gemiddelde score van onze dienstverlening ten opzichte van
2008. De uitkomsten vormen input voor de verdere verbetering van onze dienstverlening in samenwerking met
onze cliënten. In 2009 zijn bijvoorbeeld Dedicated Client Support Teams ingericht om de communicatielijnen
met de cliënt te verkorten en versnellen. Binnen deze teams zijn gespecialiseerde Client Support Officers
verantwoordelijk voor de voortgang van en communicatie over de dagelijkse operationele processen van onze
cliënten via KAS BANK.
In het kader van Client Value First voeren wij vanaf 2010 periodieke Client Reviews uit. Langs deze weg geven
onze cliënten voortdurend feedback op de dienstverlening door KAS BANK. Aan de hand daarvan onderzoeken
wij, in overleg met de cliënt, hoe wij onze dienstverlening verder kunnen verbeteren.
Tijdens de UK Pension Awards 2009 in Londen is KAS BANK uitgeroepen tot Custodian of the Year. De UK
Pension Awards is een initiatief van het vooraanstaande vakblad Professional Pensions voor de
pensioenindustrie.
32
SAS 70 Type II
De SAS 70-rapportage van KAS BANK is verder uitgebreid met een verklaring over de service Clearing. SAS 70-
II is een Statement on Auditing Standards die wereldwijd wordt gehanteerd voor het aantoonbaar maken van
de beheersing van processen. De type II statement behelst behalve opzet en bestaan ook de werking van de
processen die in de verklaring zijn opgenomen. Toetsing vindt plaats door de interne en de externe accountant.
KAS BANK heeft als beleid de werkingssfeer van de SAS 70-verklaring elk jaar uit te breiden, uiteraard na
toetsing van de relevantie.
Client Value
In 2009 is de focus op Client Value verder aangescherpt. De aandacht ging daarbij vooral uit naar cliëntbehoud
en een verdere verdieping van onze productrange onder bestaande cliënten. Per saldo is het aantal cliënten het
afgelopen jaar opnieuw toegenomen.
De outsourcing van beleggingsadministraties door institutionele beleggers volgens het Application Service
Provider (ASP) model is volledig geïntegreerd in de Institutional Management Services (IMS) dienstverlening
van KAS BANK. Via „remote access‟ tot de systemen van KAS BANK kunnen cliënten hun portfolio- en
cashmanagement, analyses en rapportages zelfstandig blijven uitvoeren zonder zelf de bijbehorende IT-
inspanningen te hoeven leveren. Deze vorm van modulaire insourcing is uniek in de Nederlandse institutionele
industrie.
In 2009 hebben wij een nieuw informatieplatform gelanceerd waarmee onze cliënten online alle benodigde
informatie kunnen inzien over de Institutional Management Services (IMS) die zij afnemen bij KAS BANK. Het
IMS Dashboard biedt zowel gecomprimeerde managementinformatie als detailinformatie over de meest actuele
stand van beleggingen, performanceresultaten, risicoanalyses e.d. De bijbehorende reportgenerator biedt de
mogelijkheid om informatie naar eigen inzicht te destilleren.
Het Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen wordt door De Nederlandsche Bank (DNB) steeds
verder verfijnd. Dit betreft onder meer de toetsen ten aanzien van solvabiliteit en continuïteit van de
pensioenfondsen. Daarnaast zijn en worden uitbreidingen gevraagd van de diverse simulaties van stress-
scenario‟s („waarde na schok‟). KAS BANK biedt pensioenfondsen een volledig pakket diensten om aan de FTK-
verplichtingen te voldoen. Na analyse van de diverse gegevens van het pensioenfonds zelf, zijn
vermogensbeheerder(s) en de onderliggende beleggingen voegen wij deze samen tot kant-en-klare FTK-
rapportages voor DNB.
In 2009 zijn nieuwe rapportageverplichtingen van kracht geworden voor beleggingsfondsen (de zogeheten Dra-
rapportages). KAS BANK vervaardigt deze rapportages voor een grote en groeiende groep Beleggingsfondsen.
In aansluiting op de internationale Global Investment Performance Standards (GIPS) richtlijnen, volgen wij de
ontwikkelingen om op dagelijkse basis de performance ontwikkeling van beleggingsportefeuilles te kunnen
monitoren.
Voor Global Fund Services (GFS) – onze geïntegreerde dienstverlening op het gebied van elektronische in- en
uitschrijvingen van investment funds - zijn wij een samenwerking aangegaan met een specialist op het gebied
van investment funds. Via ons eigen Fund Platform bieden wij als service provider ruim 15.000 beschikbare
fondsen aan bij meer dan 300 Asset Management Houses.
KAS BANK is de grootste Fund Agent voor huisfondsen van institutionele beleggers in Nederland. Deze
dienstverlening hebben wij in 2009 opnieuw met een aantal belangrijke cliënten uitgebreid.
33
Nieuw is ook de dienst Broker Services. Hierbij nemen wij alle administratieve werkzaamheden over die de
broker normaal zelf verricht: het genereren van settlementinstructies voor de custodian, tegenpartijbeheer,
fondsenbeheer, reconciliëren, monitoren van transacties, financiële administratie en rapportage. De broker kan
zich zo volledig richten op zijn kernactiviteit.
Onze dienstverlening aan charitatieve instellingen en lagere overheden is verder uitgebreid. Zo ondersteunen
wij besturen van charitatieve instellingen met onze dienst Institutional Risk Management. Wij verzorgen en
leveren de rapportages aan de toezichthouder waarmee zij laten zien dat de instelling voldoet aan de eisen van
goed en transparant bestuur.
Een belangrijke nieuwe dienstverlening van Treasury is Third Party Credit Support Annex (CSA) voor het
managen van het tegenpartijrisico bij niet-beursgenoteerde derivaten.
Om te kunnen blijven voldoen aan de eisen van snelheid, betrouwbaarheid en beveiliging is de infrastructuur
voor het SWIFT verkeer vervangen door een nieuw systeem. Onze webapplicatie KAS-Web kreeg een volledig
nieuwe en meer gebruikersvriendelijke user-interface, die door de gebruikers zeer wordt gewaardeerd.
Operations
Vanuit onze strategische keuze om nieuwe Europese Multilateral Trading Facilities (MTF's) en Central Counter
Parties (CCP‟s) op te nemen in onze gecentraliseerde uniforme clearing en settlement dienstverlening, hebben
wij in 2009 opnieuw een aanzienlijk aantal handelsplatformen opgenomen in ons Europese single clearing &
settlement platform. Bij de start van de CCP in Denemarken, Finland en Zweden in oktober 2009 zijn wij direct
aangesloten als General Clearing Participant voor de gereguleerde beurzen van NASDAQ/OMX en de MTF
Burgundy. Naast deze beurzen bieden wij al langer diensten in Scandinavische effecten aan via o.a. de MTF‟s
Turquoise en Chi-X.
Eind 2009 ondersteunden wij de activiteiten van onze cliënten op in totaal 28 gereguleerde beurzen en MTF's.
Deze activiteiten worden door KAS BANK afgewikkeld via tien directe aansluitingen op CCP‟s en op diverse
Central Securities Depositories (CSD‟s).
In februari 2009 heeft KAS BANK het zogeheten ESES-project succesvol geïmplementeerd. Het Euroclear
Settlement of Euronext-zone Securities (ESES) project had een doorlooptijd van bijna drie jaar. Daarmee was
het één van de grootste en meest complexe projecten van de afgelopen jaren. ESES is een initiatief van drie
CSD‟s (Euroclear Belgium, Euroclear France en Euroclear Nederland) dat voorziet in een geïntegreerde
settlementoplossing voor beursactiviteiten en Over-The-Counter (OTC) activiteiten op de Euronext beurzen in
Amsterdam, Brussel en Parijs. Het project past in de zogenaamde Lissabon agenda van de Europese Unie en de
ambitie om een beter concurrerende kapitaalmarkt te creëren in Europa.
Voor de implementatie van ESES zijn een groot aantal technische veranderingen doorgevoerd in de systemen
van KAS BANK. Daarmee zijn tegelijkertijd ook veel processen voor de cliënten van KAS BANK vereenvoudigd.
Tevens is de informatievoorziening op een nieuwe leest geschoeid.
Bij het betalingsverkeer ging de aandacht vooral uit naar de invoering van de Europese Richtlijn
Betalingsdiensten (Payment Services Directive) per 1 november 2009. De richtlijn stelt regels voor alle
betalingen in de valuta van de landen van de Europese Economische Ruimte (EER), waardoor deze even
gemakkelijk, efficiënt en veilig worden verwerkt als een binnenlandse betalingsopdracht.
Tevens is verder gewerkt aan de invoering van uniforme SEPA (Single European Payment Area) transfers voor
de verdere harmonisatie van het Europese betalingsverkeer. Dit proces gaat in 2010 onverminderd voort.
34
Ontwikkelingen op ICT-gebied
In 2009 is zowel het mainframe van KAS BANK als het beheer hiervan definitief overgedragen aan een externe
partij in Duitsland. Het beoogde doel van de outsourcing van het mainframe, namelijk een verdere verbetering
van de performance van het mainframe en voldoende „capacity on demand‟, is hiermee ruimschoots
gerealiseerd. Het aantal fysieke servers van KAS BANK is verder afgenomen door voortschrijdende „virtualisatie‟
van het serverpark. Daarmee is ook de grootte van de „carbon footprint‟ van ICT duidelijk afgenomen.
KAS BANK ontving in 2009 een TÜViT-certificaat voor de applicatie Tri-Party Collateral Management (TPCM).
Het TÜViT-certificaat geeft aantoonbaar en transparant de technische kwaliteit van een applicatie weer.
Daarnaast geeft het aan dat een applicatie goed aanpasbaar is voor toekomstige veranderingsbehoeften
(flexibiliteit), dat de beheerkosten zijn teruggedrongen en risico‟s beter worden beheerd.
Duitsland
KAS BANK is sinds begin 2008 in Duitsland actief met een lokale Branch van KAS BANK en sinds juli 2008 met
een eigen dochteronderneming voor de administratie van beleggingsfondsen en –portefeuilles van institutionele
beleggers: KAS Investment Servicing GmbH (KAS IS). KAS IS is een zogenaamde „Master–KAG‟
(Kapitalanlagegesellschaft) - een Duitse gereguleerde entiteit voor de uitgave en administratie van
beleggingsfondsen – en houdt zich uitsluitend bezig met fondsadministratie en bijbehorende diensten voor
Duitse institutionele beleggers.
Per 1 augustus 2009 hebben wij onze asset servicing activiteiten verder uitgebreid met de overname van een
tweede KAG, de Deutsche Postbank Privat Investment Kapitalanlagegesellschaft mbH (PPI). De snelle
operationele integratie in de technische systemen van KAS BANK verstevigt onze positie als neutrale,
gespecialiseerde aanbieder van administratieve effecten- en beleggingsdiensten in de Duitse markt. De
juridische samenvoeging van beide KAG‟s in één Duitse KAG voor KAS BANK is kort na de overname afgerond.
Binnen KAS BANK German Branch zijn de voorbereidingen gestart voor Depotbank services naar Duits recht.
Als „Depotbank‟ treden wij op als trustee en global custodian voor Duitse beleggingsfondsen en institutionele
beleggers zoals verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen.
Verenigd Koninkrijk
In moeilijke en uitdagende economische omstandigheden behield KAS BANK UK Branch haar positie als
onafhankelijk specialist. Zowel onder institutionele beleggers als financiële instellingen werd het cliëntenbestand
uitgebreid. Onze onafhankelijkheid, laag risicoprofiel en succesvolle track record bleken belangrijke
overwegingen voor pensioenfondsen, vermogensbeheerders, banken en brokers en hun consultants.
Onze veelomvattende en flexibele clearing, settlement en back office dienstverlening was essentieel bij de
„insourcing‟ van diverse banken en brokers in 2009. Strategische partnerships met enkele vooraanstaande
partijen in de effectenbranche droegen in belangrijke mate bij aan de groei van onze clearing en settlement
dienstverlening voor algo traders en „third-party brokers‟ op zowel de gereguleerde Europese beurzen als MTF‟s.
Met risicobewustzijn hoog op de agenda neemt de belangstelling voor de Institutional Risk Management
dienstverlening van KAS BANK navenant toe, met name bij pensioenfondsen.
35
Vooruitzichten en operationele doelen voor 2010
Momenteel wordt in Europa volop gediscussieerd over interoperabiliteit tussen de verschillende CCP‟s. Daarmee
wordt de één-op-één relatie tussen een handelsplatform en de CCP straks doorbroken. Bij onze keuze voor één
of meerdere CCP‟s zullen factoren als prijsstelling, risicobewaking en operationele efficiency een
doorslaggevende rol spelen.
Een andere belangrijke discussie is de noodzaak van het opzetten van een CCP voor niet-beursgenoteerde
derivaten. Naar alle waarschijnlijkheid zullen vijf CCP‟s gaan concurreren om de handel in niet-beursgenoteerde
derivaten. Voor een stabiel en schokbestendig systeem bepleit KAS BANK dat in ieder geval niet op risico mag
worden geconcurreerd. Verder moeten er duidelijke afspraken over het margebeleid worden gemaakt.
Om de toenemende vraag naar afwikkeling van transacties op de alternatieve beurzen in Europa (MTF‟s) te
ondersteunen wordt het aantal directe aansluitingen van KAS BANK op de Europese infrastructuur in 2010
verder uitgebreid. Zo verwachten wij participant (General Clearing Member) te worden van Oslo Clearing ASA,
de CCP voor de Noorse beurs Oslo Börs. Tevens zullen wij aansluitingen realiseren op de CSD‟s van Zweden en
Finland, Euroclear Sweden en Euroclear Finland.
Verder spelen wij actief in op de voortgaande trend van outsourcing door institutionele beleggers van hun
administratieve processen. In het kader van Pensionfund Governance dienen zij aantoonbaar „in control‟ te zijn.
Hiervoor maken zij gebruik van de risicobeheersende diensten en producten van KAS BANK.
Voor brokers en financiële instellingen ontwikkelen wij een geïntegreerde dienstverlening voor Outsourcing
inclusief Order Executie. Bestaande diensten op het gebied van order executie, custody, clearing & settlement
en outsourcing van back office activiteiten worden als één pakket aangeboden.
In Duitsland krijgt de opbouw van onze dienstverlening verder vorm door de introductie van Depotbank
diensten. Wij verwachten dit jaar definitief toestemming hiervoor te verkrijgen van de Duitse toezichthouder
BaFin. Wij zijn dan de enige onafhankelijke aanbieder in de Duitse markt van (global) custody, Depotbank, en
fondsadministratie („KAG‟) diensten binnen één groep.
Directe interactie met alle belangrijke financiële instellingen in Europa blijft een belangrijk facet van onze
aanwezigheid in het Verenigd Koninkrijk. Tevens voorzien wij een verdere groei van ons institutioneel bedrijf
door verdere samenwerking met de consultants in deze markt. Vanuit onze „pure play‟ strategie kunnen wij ons
met nadruk positioneren als goede partner met aanvullende (niet concurrerende) diensten voor het grote aantal
kleinere en middelgrote pensioenfondsen.
ICT
KAS BANK heeft enkele jaren terug de strategische keuze gemaakt om haar in Adabas/Natural gebouwde
mainframesystemen te migreren naar een nieuwe omgeving gebaseerd op de Microsoft dot.NET architectuur.
Het migratieprogramma FundIT heeft de basis gelegd voor de nieuwe ICT infrastructuur en een nieuwe
omgeving voor het ontwikkelen van applicaties gebaseerd op deze technologie. De komende twee jaren wordt
dit programma verder voortgezet in een gefaseerde aanpak en wordt geleidelijk de bestaande software
vervangen door (nieuwe) pakketten, nieuwbouw of geautomatiseerde conversie. Het migratieprogramma wordt
regelmatig beoordeeld door middel van in- en externe audits en evaluaties. Eveneens worden risk assessments
gedaan van de migratiestappen en risicomitigerende maatregelen geïmplementeerd.
Inmiddels is de Securities lending functionaliteit vervangen door een extern pakket, is de SWIFT architectuur
succesvol gemigreerd en is de KAS BANK portal (KAS-Web) omgezet naar dot.NET architectuur.
36
Human Resources
Binnen KAS BANK bestaat een bedrijfscultuur waarin de eigen verantwoordelijkheid centraal staat. Op deze
wijze wordt een positieve, actieve betrokkenheid van medewerkers gestimuleerd.
Investeren in de opleiding van haar medewerkers behoort eveneens tot de bedrijfscultuur van KAS BANK. In
het afgelopen jaar bedroeg het budget voor opleidingen ongeveer 3% van de loonsom. KAS BANK investeert
onder meer in eigen trainingen die door haar eigen specialisten gegeven worden. Op deze wijze wordt (mede)
invulling gegeven aan het verspreiden van kennis binnen de organisatie.
Voor het optimaal vervullen van vacatures door eigen medewerkers is een Mobiliteitscentrum opgezet.
Daarnaast richt het Mobiliteitscentrum zich op het actief begeleiden van medewerkers naar ander werk.
De invoering van Individueel Performance Management is in 2009 voltooid. Alle medewerkers werken nu met
een Individueel Performance Contract (IPC) en hun beoordeling vindt plaats op basis van dit IPC. De resultaten
van de individuele performance zijn gekoppeld aan een systeem van variabele beloning waarin, naast de
mogelijkheden die de CAO biedt, ook de eventuele optietoekenning afhankelijk is van het behaalde resultaat.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
KAS BANK heeft als eerste „pure play‟ custodian ter wereld de Principles for Responsible Investment (PRI), een
initiatief van de Verenigde Naties, ondertekend. Deze principes helpen investeerders bij de incorporatie van
ESG (environmental, social, governance) factoren in hun investeringsbeslissingen. Als professionele
dienstverlener in de effectenindustrie benutten wij ons netwerk en onze invloed om het belang van de PRI te
benadrukken. Verder ondersteunen wij onze cliënten bij het vertalen van de Principles in praktisch en realistisch
beleid, onder andere via onze dienst Sustainability Risk Screening. Hiermee controleren en rapporteren wij of
vermogensbeheerders geen beleggingen doen in bedrijven die op de door de institutionele belegger opgestelde
„Watch List‟ zijn geplaatst. Zo beschikken zij over een gedegen controlemiddel en signaalfunctie als onderdeel
van hun strategie voor duurzaam beleggen.
Corporate governance verklaring
Deze verklaring is opgenomen uit hoofde van artikel 2a van het Vaststellingsbesluit nadere voorschriften
inhoud jaarverslag d.d. 1 april 2009 (hierna het „Vaststellingsbesluit‟). Voor de mededelingen in deze
verklaring als bedoeld in artikelen 3, 3a en 3b van het Vaststellingsbesluit wordt verwezen naar de
relevante vindplaatsen in dit jaarverslag. De volgende mededelingen dienen als hier ingelast en herhaald te
worden beschouwd:
naleving van de principes en best practice bepalingen van de corporate governance code:
hoofdstuk „Corporate governance‟ en de website van KAS BANK:
www.kasbank.com/investorrelations/corporategovernance
naleving van de principes van de Code Banken: hoofdstuk „Corporate governance‟ en de website
van KAS BANK: www.kasbank.com/investorrelations/corporategovernance
de corporate governance code is opgenomen in de Staatscourant van 3 december 2009, nr 18499 en
is te vinden op www.commissiecorporategovernance.nl
de Code Banken is te vinden op de website van de Nederlandse Vereniging van Banken: www.nvb.nl
de belangrijkste kenmerken van het beheersings- en controlesysteem in verband met het proces van
financiële verslaggeving van KAS BANK: Verslag van de Raad van Bestuur („Risicobeheersings- en
controlesystemen‟) en onderdeel 42 tot en met 49 van de jaarrekening („Toelichting op het
risicobeheer‟)
37
het functioneren van de aandeelhoudersvergadering en haar voornaamste bevoegdheden en de
rechten van de aandeelhouders en hoe deze kunnen worden uitgeoefend: hoofdstuk „Corporate
governance‟ onder „Algemene Vergadering van Aandeelhouders‟
de samenstelling en het functioneren van de Raad van Bestuur: hoofdstuk „Personalia‟ en hoofdstuk
„Corporate governance‟ onder „Raad van Bestuur‟
de samenstelling en het functioneren van de Raad van Commissarissen en hun commissies: hoofdstuk
„Personalia‟, „Verslag van de Raad van Commissarissen‟ en hoofdstuk „Corporate governance‟ onder
„Raad van Commissarissen‟
deelnemingen in de vennootschap waarvoor een meldingsplicht bestaat uit hoofde van de Wet op
het financieel toezicht: hoofdstuk „Aandeelhoudersinformatie‟
de regels voor de benoeming en vervanging van de leden van de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen: hoofdstuk „Corporate governance‟ onder „Raad van Bestuur‟ respectievelijk „Raad
van Commissarissen‟
de regels voor de wijziging van de statuten van de vennootschap: hoofdstuk „Corporate governance‟
onder „Wijziging van de statuten‟
de bevoegdheden van de leden van de Raad van Bestuur of de Raad van Commissarissen, voor wat
betreft de mogelijkheid tot uitgifte of inkoop van aandelen: hoofdstuk „Corporate governance‟ onder
„Raad van Bestuur‟.
De hoofdlijnen van de corporate governance structuur van de vennootschap en de recente ontwikkelingen
op het gebied van corporate governance zijn beschreven in het hoofdstuk „Corporate governance‟.
Verklaring ex artikel 5:25c Wet op het financieel toezicht
De Raad van Bestuur verklaart dat het jaarverslag een getrouw beeld geeft omtrent de toestand op de
balansdatum, de gang van zaken gedurende het boekjaar van de vennootschap en van de met haar verbonden
ondernemingen, waarvan de gegevens in haar jaarrekening zijn opgenomen, en dat in het jaarverslag de
wezenlijke risico‟s waarmee de vennootschap wordt geconfronteerd, zijn beschreven.
Amsterdam, 3 maart 2010
De Raad van Bestuur:
Jhr. mr. A.A. Röell, voorzitter
R.J. Kooijman RA, CFO
Drs. N.E. Blom
Drs. S.A.J. van Katwijk
Geconsolideerde winst- en verliesrekening
39
Totaal
Niet-
operationeel
resultaat
Operationeel
resultaat Totaal
Niet-
operationeel
resultaat
Operationeel
resultaat
In duizenden euro's 2009 2009 2009 2008 2008 2008
Baten
Rentebaten 1 86.886 - 86.886 311.160 - 311.160
Rentelasten 2 56.301 - 56.301 282.283 - 282.283
Rente 30.585 - 30.585 28.877 - 28.877
Provisiebaten 3 90.289 - 90.289 106.009 - 106.009
Provisielasten 4 14.960 - 14.960 16.796 - 16.796
Provisie 75.329 - 75.329 89.213 - 89.213
Beleggingen tegen reële waarde
met waardemutaties door de winst-
en verliesrekening 5 12.780 -1.396 14.176 9.071 -2.684 11.755
Beleggingen voor verkoop
beschikbaar 5 16.133 6.270 9.863 1.815 - 1.815
Resultaat beleggingen 28.913 4.874 24.039 10.886 -2.684 13.570
Overige baten 6 2.015 - 2.015 652 - 652
Totaal baten 136.842 4.874 131.968 129.628 -2.684 132.312
Bedrijfslasten
Personeelskosten 7 67.292 - 67.292 70.141 - 70.141
Andere beheerskosten 8 29.849 805 29.044 30.133 906 29.227
Afschrijvingen 9 8.121 - 8.121 7.902 - 7.902
Operationele bedrijfslasten 105.262 805 104.457 108.176 906 107.270
Bijzondere waardeverminderingen 10 -261 -261 - 73.423 73.423 -
Totaal bedrijfslasten 105.001 544 104.457 181.599 74.329 107.270
Resultaat over de
verslagperiode voor
belastingen 31.841 4.330 27.511 -51.971 -77.013 25.042
Belastingen 11 7.350 713 6.637 -11.950 -18.290 6.340
Resultaat over de
verslagperiode 24.491 3.617 20.874 -40.021 -58.723 18.702
Toekomend aan:
Aandeelhouders van de bank 24.581 3.617 20.964 -39.933 -58.723 18.790
Minderheidsbelang -90 - -90 -88 - -88
Resultaat per aandeel 12
- gewoon (in euro's) 1,69 -2,70
- verwaterd (in euro's) 1,67 -2,69
Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten
40
In duizenden euro's
Vóór
belasting Belasting
Na
belasting
Vóór
belasting Belasting
Na
belasting
Resultaat over de verslagperiode 24.491 -40.021
Herwaarderingen Terreinen en gebouwen
voor eigen gebruik 36 -4.218 1.076 -3.142 - - -
Herwaarderingen Beleggingen voor
verkoop beschikbaar 36 23.826 -6.474 17.352 -31.168 8.724 -22.444
Herwaarderingen Beleggingen voor
verkoop beschikbaar naar winst- en
verliesrekening 36 -8.191 2.089 -6.102 -932 238 -694
Bijzondere waardeverminderingen
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 36 93 -24 69 32.890 -8.387 24.503
Actuariële verschillen inzake pensioenen 37 -3.872 987 -2.885 317 -81 236
Totaal baten en lasten die via het Eigen
vermogen zijn geleid 7.638 -2.346 5.292 1.107 494 1.601
Totaal gerealiseerde en
ongerealiseerde resultaten over de
verslagperiode 29.783 -38.420
Toekomend aan:
Aandeelhouders van de bank 29.873 -38.332
Minderheidsbelang -90 -88
Totaal gerealiseerde en
ongerealiseerde resultaten over de
verslagperiode 29.783 -38.420
2009 2008
Geconsolideerde balans
41
31-12-2009 31-12-2008
Activa
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank 13 469.340 1.248.801
Bankiers 14 2.707.426 1.693.720
Kredieten 15 907.182 2.433.933
Reverse repurchase agreements 16 584.346 732.641
Afgeleide financiële instrumenten 17 92.141 386.095
18
- Beleggingen voor handelsdoeleinden - 5.583
- Beleggingen geclassificeerd als activa tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en verliesrekening 154.630 26.893
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 19 1.289.270 682.440
Acute belastingvorderingen 21 25.447 35.570
Overige activa 22 13.638 24.119
Overlopende activa 23 17.361 19.662
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 24 44.062 50.690
Immateriële activa 25 21.002 17.194
Uitgestelde belastingvorderingen 26 3.840 2.897
Totaal activa 6.329.685 7.360.238
Passiva
Bankiers 27 2.328.351 1.217.131
Toevertrouwde middelen 28 3.649.066 5.524.028
Afgeleide financiële instrumenten 17 116.144 395.689
Acute belastingverplichtingen 21 1.354 1.297
Overige schulden 29 1.235 12.216
Overlopende passiva 30 22.686 28.632
Voorzieningen 31 740 906
Uitgestelde belastingverplichtingen 26 13.097 9.856
Langlopende personeelsverplichtingen 32 3.814 3.055
Totaal verplichtingen 6.136.487 7.192.810
Aandelenkapitaal 33 15.699 15.699
Reserve ingekochte eigen aandelen 34 -25.417 -25.417
Agioreserve 35 21.569 21.569
Herwaarderingsreserve 36 27.688 19.937
Overige reserves 37 134.057 175.653
Onverdeeld resultaat 38 19.772 -39.933
Totaal Eigen vermogen toekomend aan de aandeelhouders van de bank 193.368 167.508
Minderheidsbelang -170 -80
Totaal Eigen vermogen 193.198 167.428
Totaal passiva 6.329.685 7.360.238
Voorwaardelijke verplichtingen 39 30.844 84.615
Onherroepelijke faciliteiten 40 62.816 58.021
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en
verliesrekening
In duizenden euro's
Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen
42
1 Voor details wordt verwezen naar het geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde
resultaten op pagina 40.
In duizenden euro's
Aandelen-
kapitaal
Reserve
ingekochte
eigen
aandelen
Agio-
reserve
Herwaar-
derings-
reserve
Overige
reserves
Onver-
deeld
resultaat
Totaal
toekomend
aan
aandeel-
houders
Minder-
heids-
belang
Totaal
Eigen
vermogen
Balans 1 januari 2008 15.699 -14.675 21.569 18.890 169.582 43.872 254.937 - 254.937
Gerealiseerde en
ongerealiseerde
resultaten over de
periode
Resultaat over de
verslagperiode -39.933 -39.933 -88 -40.021
Realisatie herwaarderingen
binnen het Eigen vermogen -318 318 - - Totaal baten en lasten die
via het Eigen vermogen zijn
geleid1 1.365 236 1.601 1.601
Totaal 1.047 554 -39.933 -38.332 -88 -38.420
Transacties met
aandeelhouders direct
via het eigen vermogen
Winstbestemming
voorgaand jaar 10.118 -10.118 - -
Dividend 2007 -33.754 -33.754 -33.754
Aankopen eigen aandelen -12.081 -12.048 -12.048
Verkopen eigen aandelen 1.339 1.862 3.168 3.168
Op aandelen gebaseerde
betalingen 647 647 647
Interim-dividend 2008 -7.065 -7.065 -7.065
Overige mutaties -45 -45 -45
Verkrijging
minderheidsbelang - 8 8
Totaal -10.742 5.517 -43.872 -49.097 8 -49.089
Balans 31 december
2008 15.699 -25.417 21.569 19.937 175.653 -39.933 167.508 -80 167.428
Balans 1 januari 2009 15.699 -25.417 21.569 19.937 175.653 -39.933 167.508 -80 167.428
Gerealiseerde en
ongerealiseerde
resultaten over de
periode
Resultaat over de
verslagperiode 24.581 24.581 -90 24.491
Realisatie herwaarderingen
binnen het Eigen vermogen -426 426 Totaal baten en lasten die
via het Eigen vermogen zijn
geleid1 8.177 -2.885 5.292 5.292
Totaal 7.751 -2.459 24.581 29.873 -90 29.783
Transacties met
aandeelhouders direct
Winstbestemming
voorgaand jaar -39.933 39.933 - -
Aankopen eigen aandelen - - -
Verkopen eigen aandelen - - - -
Op aandelen gebaseerde
betalingen 796 796 796
Interim-dividend 2009 - -4.809 -4.809 -4.809
Overige mutaties - -
Verkrijging
minderheidsbelang - -
Totaal - -39.137 35.124 -4.013 - -4.013
Balans 31 december
2009 15.699 -25.417 21.569 27.688 134.057 19.772 193.368 -170 193.198
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
43
2009 2008 Kasstroom uit operationele activiteiten
12 24.581 -39.933 Aanpassingen voor: Afschrijvingen 9 8.121 7.902 Bijzondere waardeverminderingen 10 -261 73.423 Rente verantwoord in de winst- en verliesrekening 1/2 -30.585 -28.877 Dividenden verantwoord in de winst- en verliesrekening 5 -1.861 -908
11 7.350 -11.950 Mutaties in: Bankiers (niet direct opeisbaar) 14/27 1.042.491 -706.948 Kredieten 15 1.526.639 -100.357 Reverse repurchase agreements 16 148.295 669.967 Afgeleide financiële instrumenten 17 14.409 26.541
- Aankopen beleggingen voor handelsdoeleinden 18 - -8.852 - Verkopen beleggingen voor handelsdoeleinden 18 5.617 3.269 Toevertrouwde middelen 28 -1.874.962 -338.912 Overige mutaties uit operationele activiteiten -621 -18.181 Betalingen en ontvangsten uit hoofde van: Belastingen 21 3.418 -9.286 Pensioenbijdrage van de werkgever 32 -5.830 -7.786 Rentebaten 87.458 311.704 Dividenden 5 1.861 908 Rentelasten -57.076 -286.391
Totaal netto kasstroom uit operationele activiteiten 899.044 -464.667
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen en aankopen
18 -125.410 -25.652 Beleggingen voor verkoop beschikbaar - Geldmarktpapier 19 -408.650 -1.103.066 - Obligaties 19 -820.152 -360.943 - Aandelen 19 -6.610 -10.431 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 24 -1.204 -2.685 Acquisitie van dochtermaatschappijen 20 -15.032 -18.064 Immateriële activa (exclusief goodwill en overige immateriële activa) 25 -3.558 -5.820
-1.380.616 -1.526.661 Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Beleggingen voor verkoop beschikbaar - Geldmarktpapier 19 266.653 1.427.339 - Obligaties 19 383.754 680.671 - Aandelen 19 12.790 506
663.197 2.108.516
Totaal netto kasstroom uit investeringsactiviteiten -717.419 581.855
In duizenden euro's
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening
Belastingen over het in de winst- en verliesrekening verantwoorde resultaat
Resultaat over de verslagperiode toekomend aan de aandeelhouders van de bank
Beleggingen geclassificeerd als activa tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht
44
2009 2008 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Inkoop eigen aandelen 35/37 - -8.880 Aflossing achtergestelde leningen - -11.344 Betaald dividend 37/38 -4.809 -40.817
Totaal netto kasstroom uit financieringsactiviteiten -4.809 -61.041
Netto kasstroom 176.816 56.147
Kasmiddelen en kasequivalenten aan het begin van het boekjaar 2.611.428 2.555.281 Netto kasstroom 176.816 56.147
Kasmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar 2.788.244 2.611.428
Aansluiting kasstroomoverzicht met balansposten Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank 13 469.340 1.248.801 Direct opeisbare tegoeden bij bankiers 14 2.318.904 1.362.627
Kasmiddelen en kasequivalenten aan het einde van het boekjaar 2.788.244 2.611.428
In duizenden euro's
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
45
Algemeen
KAS BANK N.V. is statutair gevestigd in Amsterdam, Nederland. De geconsolideerde jaarrekening van de
onderneming voor het jaar eindigend op 31 december 2009 bestaat uit de moedermaatschappij en al haar
dochtermaatschappijen, tezamen „KAS BANK‟. Een overzicht van de belangrijkste dochtermaatschappijen is in deze
grondslagen opgenomen.
KAS BANK is een solide, gespecialiseerde Europese bank met een breed scala aan effectendiensten en investor
services. De focus ligt op toegevoegde waarde diensten op het gebied van treasury, risicobeheersing en
managementinformatie. Deze dienstverlening wordt ontwikkeld op de basisdiensten beleggingsadministratie, custody,
clearing en settlement. KAS BANK richt zich primair op institutionele beleggers (pensioenfondsen,
verzekeringsmaatschappijen, beleggingsfondsen en asset managers) en financiële instellingen (banken en brokers).
KAS BANK verricht geen actieve asset management diensten en is ongebonden, hetgeen de neutraliteit en
onafhankelijkheid van de bank onderstreept. KAS BANK streeft naar een laag risicoprofiel.
De Raad van Bestuur heeft op 3 maart 2010 de jaarrekening opgemaakt. De jaarstukken zijn besproken in de
vergadering van de Raad van Commissarissen op 3 maart 2010. De jaarstukken 2009 worden ter vaststelling
voorgelegd aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 21 april 2010.
Overeenstemmingsverklaring
De geconsolideerde jaarcijfers van KAS BANK zijn opgesteld overeenkomstig de International Financial Reporting
Standards (IFRS), zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.
Grondslagen voor consolidatie
Dochtermaatschappijen zijn die entiteiten waarover KAS BANK zeggenschap heeft. Er is sprake van zeggenschap
indien KAS BANK de mogelijkheid heeft om, direct of indirect, het financiële en het operationeel beleid van een
entiteit te bepalen, teneinde economische voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van de entiteiten.
Dochtermaatschappijen worden geconsolideerd vanaf de dag dat de zeggenschap werd verkregen en worden niet
langer geconsolideerd vanaf de dag dat de zeggenschap niet langer aanwezig is.
Tot de belangrijkste dochtermaatschappijen per 31 december 2009 behoren:
Amsterdam Depositary Company N.V. Amsterdam
KAS Derivaten Clearing N.V. Amsterdam
KAS Fondsbeheer B.V. Amsterdam
KAS BANK Effectenbewaarbedrijf N.V. Amsterdam
KAS Trust B.V. Amsterdam
KAS Servicing B.V. Amsterdam
KAS Participatiemaatschappij B.V. Amsterdam
Centrum voor Fondsenadministratie B.V. Amsterdam
Addition Knowledge House B.V. Amsterdam
KAS BANK OG Spuistraat B.V. (per 1 januari 2009) Amsterdam
KAS BANK OG NZVW B.V. (per 1 januari 2009) Amsterdam
KAS Europe BVBA (per 19 mei 2008) Brussel
KB Deutschland Holding GmbH (per 16 mei 2008) Wiesbaden
o KAS Investment Servicing GmbH (per 1 juli 2008) Wiesbaden
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
46
Een volledige lijst met dochtermaatschappijen is gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel
te Amsterdam. Behoudens een belang van 50% plus één aandeel in Addition Knowledge House B.V. houdt KAS BANK
in alle dochtermaatschappijen een 100%-belang.
Een minderheidsbelang wordt afzonderlijk in de geconsolideerde balans gepresenteerd als component van het Eigen
vermogen. Het resultaat over de verslagperiode dat aan het minderheidsbelang kan worden toegekend, wordt apart
zichtbaar gemaakt.
Intragroepssaldi en eventuele niet-gerealiseerde winsten en verliezen op transacties binnen de groep of baten en
lasten uit dergelijke transacties worden bij de opstelling van de jaarcijfers geëlimineerd.
Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de jaarcijfers
De grondslagen voor financiële verslaggeving zijn op alle in deze geconsolideerde jaarrekening vermelde perioden
voor KAS BANK en haar dochtermaatschappijen consistent toegepast. De jaarcijfers worden gepresenteerd in
duizenden euro‟s, tenzij anders weergegeven. In tabellen opgenomen berekeningen zijn gebaseerd op niet-afgeronde
bedragen; er kunnen zich derhalve afrondingsverschillen voordoen. De euro fungeert als de functionele valuta van
KAS BANK.
Voor vergelijkingsdoeleinden zijn, daar waar nodig, de vergelijkende cijfers aangepast.
Een post wordt als niet-operationeel geclassificeerd indien de post niet voortvloeit uit de reguliere operationele
bedrijfsactiviteiten. Niet-operationele posten worden afgestemd met de Raad van Commissarissen en de
Auditcommissie en worden consistent verwerkt.
Waarderingsgrondslagen
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld op basis van historische kostprijs met uitzondering van de
onderstaande activa en passiva:
Financiële instrumenten opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Reverse repurchase agreements
Afgeleide financiële instrumenten
Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik
Langlopende personeelsverplichtingen
Op aandelen gebaseerde betalingen
Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel,
samenhangend met een vermeerdering van een actief of vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden,
waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen
wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of
vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden
vastgesteld.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
47
Gebruik van schattingen en oordelen
Het samenstellen van de jaarcijfers in overeenstemming met IFRS vereist dat de Raad van Bestuur oordelen vormt en
schattingen en veronderstellingen doet, die invloed hebben op de hoogte van de posten gepresenteerd in de balans
en de toelichting en de hoogte van de gepresenteerde posten in de winst- en verliesrekening en het overzicht van
gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten gedurende de periode waarover gerapporteerd wordt. Ondanks het feit
dat de schattingen gebaseerd zijn op ervaringen uit het verleden en de meest actuele ontwikkelingen, kan de
werkelijkheid uiteindelijk afwijken van de gedane inschattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen
worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting
wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de schatting gevolgen heeft.
In het bijzonder wordt informatie over belangrijke punten van schattingsonzekerheden en kritische oordelen bij de
toepassing van de grondslagen die het meest van invloed zijn op de in de jaarrekening opgenomen bedragen gegeven
in de volgende onderdelen van de toelichting:
Toelichting 10; bijzondere waardeverminderingen op beleggingen voor verkoop beschikbaar en op
beleggingen tegen geamortiseerde kostprijs
Toelichting 17; waardering van afgeleide financiële instrumenten
Toelichting 24; waardering van terreinen en gebouwen voor eigen gebruik
Toelichting 25; bepaling van de realiseerbare waarde van kasstroomgenerende eenheden die goodwill
bevatten
Toelichting 32; waardering van de verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenrechten
Toelichting 51 en 52; waardering van op aandelen gebaseerde betalingen
Nieuwe en gewijzigde standaarden en interpretaties uitgegeven door de IASB
De volgende nieuwe standaarden, wijzigingen op standaarden en interpretaties zijn uitgegeven door de International
Accounting Standards Board (IASB), aanvaard door de Europese Unie en in deze jaarrekening voor het eerst
toegepast (voor zover van toepassing):
Aanpassing van IFRS 7 „Financial instruments: disclosures‟ („Financiële instrumenten: informatieverschaffing‟):
Deze aanpassing betreft enerzijds additionele toelichtingen met betrekking tot herclassificatie van financiële
activa vanuit Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening en/of
Beleggingen voor verkoop beschikbaar. Dergelijke herclassificaties zijn binnen KAS BANK niet van toepassing.
Anderzijds zijn additionele toelichtingen vereist met betrekking tot financiële instrumenten die in de balans tegen
reële waarde worden gewaardeerd. Deze aanpassing heeft geleid tot additionele toelichtingen.
IFRS 8 „Operating segments‟ („Operationele segmenten‟): Deze standaard vervangt IAS 14 „Segment reporting‟
(„Segment rapportage‟). Segmentinformatie dient in de jaarrekening verwerkt te worden op basis van interne
rapportages die op regelmatige basis door de Raad van Bestuur worden gebruikt om de ontwikkelingen van elk
segment te beoordelen en middelen toe te kennen. Deze aanpassing heeft geleid tot een gewijzigde presentatie
van de segmentinformatie.
Herziening van IAS 1 „Presentation of financial statements‟ („Presentatie van de jaarrekening‟): Deze herziening
vereist dat in de jaarrekening een geconsolideerd mutatieoverzicht van het Eigen vermogen wordt opgenomen
als één van de primaire overzichten. In dit overzicht presenteert KAS BANK alle mutaties in het Eigen vermogen
die verbandhouden met aandeelhouders in hun capaciteit als aandeelhouder separaat van de mutaties in het
Eigen vermogen die verband houden met baten en lasten die via het Eigen vermogen of de winst- en
verliesrekening zijn geleid. Deze herzieningen hebben geleid tot een gewijzigde presentatie en additionele
informatie in de primaire overzichten en toelichtingen.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
48
Verder zijn de volgende wijzigingen op standaarden en interpretaties geëvalueerd en is bepaald dat deze geen
impact hebben voor KAS BANK: Aanpassingen van diverse standaarden naar aanleiding van „Annual
improvements project 2008‟ („Jaarlijkse verbeterproject 2008‟), aanpassing van IFRS 2 „Share-based payments‟
(„Op aandelen gebaseerde betalingen‟), aanpassing van IAS 23 „Borrowing costs‟ („Leenkosten‟), aanpassing van
IAS 27 „Consolidated and separate financial statements‟ („Geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige
jaarrekening‟), aanpassing van IAS 32 „Financial instruments: presentation‟ („Financiële instrumenten:
presentatie‟), aanpassing van IAS 39 „Financial instruments: recognition and measurement‟ („Financiële
instrumenten: opname en waardering‟), IFRIC 12 „Service concession arrangements‟ („Dienstverlening uit hoofde
van concessie overeenkomsten‟), IFRIC 13 „Customer loyalty programmes‟ („Loyaliteitsprogramma‟s‟), IFRIC 15
„Agreements for the construction of real estate‟ („Overeenkomsten voor het vervaardigen van vastgoed‟) en IFRIC
16 „Hedges of a net investment in a foreign operation‟ („Afdekkingen van netto investeringen in een buitenlandse
activiteit‟).
Indien van toepassing zijn als gevolg van bovenstaande wijzigingen de vergelijkende cijfers aangepast.
Saldering
Vorderingen en schulden die direct opeisbaar zijn dan wel dezelfde looptijd hebben, met betrekking tot één
(rechts)persoon of groep van hoofdelijk aansprakelijke rechtspersonen, worden in de balans gesaldeerd opgenomen
wanneer er een onvoorwaardelijk afdwingbaar recht is om de opgenomen bedragen te salderen en er het voornemen
is om de verplichting op nettobasis af te wikkelen of om het actief te realiseren op hetzelfde moment dat de
verplichting wordt afgewikkeld. Baten en lasten worden niet gesaldeerd, behalve indien zij verband houden met
afdekkingen en met activa en verplichtingen die in overeenstemming met het hiervoor beschrevene zijn gesaldeerd.
Transacties in vreemde valuta
Baten en lasten voortvloeiend uit transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers op
transactiedatum. Monetaire activa en passiva luidende in vreemde valuta worden per balansdatum omgerekend tegen
de op die datum bekende wisselkoers. De koersresultaten voortvloeiend uit voornoemde transacties en waarderingen
worden in de winst- en verliesrekening verantwoord onder Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door
de winst- en verliesrekening.
Ongerealiseerde valutakoersverschillen op niet-monetaire financiële activa zijn een onderdeel van de totale
verandering in waarde van het actief. Voor een niet-monetair financieel actief geclassificeerd als beleggingen tegen
reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening of afgeleide financiële instrumenten zijn
valutawijzigingen onderdeel van de winsten en verliezen op het financieel actief. Voor niet-monetaire activa die zijn
geclassificeerd als voor verkoop beschikbaar, worden ongerealiseerde valutaresultaten verwerkt in het Eigen
vermogen.
Financiële instrumenten
De financiële instrumenten van KAS BANK bestaan uit geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank, bankiers,
kredieten, toevertrouwde middelen, beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en
verliesrekening, beleggingen voor verkoop beschikbaar, reverse repurchase agreements en afgeleide financiële
instrumenten.
Verwerking in en verwijdering uit de balans
Een financieel instrument wordt opgenomen indien KAS BANK een belanghebbende partij is in de contractuele
voorwaarden van het instrument. Financiële activa worden niet langer in de balans opgenomen als de contractuele
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
49
rechten op de kasstromen uit deze financiële activa aflopen of als KAS BANK het financiële actief aan een derde
overdraagt zonder de zeggenschap of vrijwel alle aan het actief verbonden risico‟s en voordelen te houden. Financiële
verplichtingen worden niet langer in de balans opgenomen als de in het contract vermelde verplichtingen van KAS
BANK aflopen, vervuld of ingetrokken zijn.
Alle aankopen en verkopen van financiële instrumenten worden opgenomen op transactiedatum. Dit is de datum
waarop KAS BANK zich verbindt om het actief te kopen of te verkopen.
Waardering bij eerste opname
Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële waarde plus, voor instrumenten die niet
zijn gewaardeerd tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening, eventuele direct
toerekenbare transactiekosten.
Waardering op basis van reële waarde
De reële waarden vertegenwoordigen de bedragen waarvoor de financiële instrumenten op balansdatum op een reële
economische basis tussen goed geïnformeerde en bereidwillige partijen hadden kunnen worden verhandeld („at arm‟s
length‟).
De reële waarden van financiële instrumenten worden op drie niveau‟s bepaald:
Niveau 1: De reële waarden zijn gebaseerd op genoteerde biedprijzen in actieve markten. Een financieel
instrument wordt beschouwd als genoteerd in een actieve markt als de genoteerde prijs regelmatig beschikbaar
is en als deze prijzen de actuele en regelmatig voorkomende „at arm‟s length‟ markttransacties weergeven;
Niveau 2: Voor financiële instrumenten waarvoor geen actieve markt bestaat of waarvoor genoteerde biedprijzen
niet beschikbaar zijn, wordt gebruikgemaakt van waarderingstechnieken. Waarderingstechnieken betreffen onder
andere recente transacties op een reële economische basis tussen goed geïnformeerde en bereidwillige partijen
of verwijzing naar soortgelijk instrumenten waarvoor wel marktprijzen of waarderingsmodellen beschikbaar zijn.
De bij de waarderingstechnieken gehanteerde gegevens zijn waarneembare marktgerelateerde gegevens die
afkomstig zijn uit betrouwbare externe bronnen. De gebruikte waarderingstechnieken worden intern beoordeeld
en goedgekeurd. Testen worden uitgevoerd om vast te stellen of het waarderingsproces heeft geleid tot de juiste
reële waarde van de positie en of deze waarderingen correct tot uitdrukking zijn gekomen in de winst- en
verliesrekening.
De voornaamste waarneembare marktgerelateerde gegevens die zijn toegepast zijn:
o Creditspreads (kredietrisico opslag): voor zover beschikbaar, worden deze afgeleid van de prijzen van
kredietderivaten (Credit Default Swaps).
o Rente: in het algemeen worden benchmark rentes gebruikt, zoals de interbancaire rentecurve en de
swap rentecurve.
o Valutakoersen: er zijn marktgegevens beschikbaar voor zowel spot als termijncontracten voor de
meeste valuta.
o Volatiliteit: de mate van beweeglijkheid van de koers van een aandeel, obligatie of valuta. De volatiliteit
wordt afgeleid van de historische koersontwikkelingen.
o Kredietwaardigheid tegenpartijen: marktprijzen worden aangepast als de kredietwaardigheid van de
tegenpartij afwijkt van de in de marktprijs aangenomen kredietwaardigheid.
o Recovery rates (herstelpercentages): recovery rates worden gebruikt bij cliënten waarvan de
verwachting is dat zij het uitstaande krediet niet (volledig) kunnen aflossen. Recovery rates worden
gebaseerd op informatie van leveranciers van marktdata of afgeleid van zichtbare creditspreads.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
50
Niveau 3: Gebaseerd op waarderingsmodellen waarbij gebruik wordt gemaakt van variabelen die niet zijn
gerelateerd aan waarneembare marktgerelateerde gegevens.
Niet-beursgenoteerde eigen vermogensinstrumenten waarvan de reële waarde niet betrouwbaar kan worden
vastgesteld, worden gewaardeerd op kostprijs.
Reële waarden reflecteren het kredietrisico van het financiële instrument en bevatten, wanneer van toepassing, het
kredietrisico van KAS BANK en de tegenpartij.
Financiële instrumenten opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs
Beleggingen en opnames tegen geamortiseerde kostprijs zijn niet-afgeleide financiële instrumenten, die niet zijn
genoteerd in een actieve markt met vaste of nader vast te stellen rentebetalingen. Deze ontstaan nadat KAS BANK
gelden heeft aangetrokken van dan wel verstrekt aan een cliënt, waarbij het niet de intentie is deze onmiddellijk of in
de nabije toekomst te verkopen.
De hoofdsommen worden tegen geamortiseerde kostprijs in de balans verantwoord onder Bankiers, Kredieten en
Toevertrouwde middelen. De renteresultaten worden op basis van de effectieve rentemethode verwerkt in de winst-
en verliesrekening onder Rente.
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening bestaan uit twee categorieën:
Beleggingen voor handelsdoeleinden: hieronder worden die effecten verantwoord, die verworven zijn om op korte
termijn winsten te genereren;
Beleggingen die door de Raad van Bestuur zijn aangewezen en zijn geclassificeerd als Beleggingen tegen reële
waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening. Deze classificatie vindt alleen plaats als de
gerelateerde beleggingen op basis van reële waarde worden beheerd of als dit een inconsistentie in de
waardering vermindert.
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening worden bij eerste opname
gewaardeerd tegen reële waarde, waarbij de direct toerekenbare transactiekosten als last in de winst- en
verliesrekening worden opgenomen wanneer zij worden gemaakt. De beleggingen worden na eerste opname
gewaardeerd tegen reële waarde. Alle gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten worden verantwoord in de winst-
en verliesrekening onder Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening.
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Effecten die voor onbepaalde tijd worden aangehouden en verkocht kunnen worden wanneer liquiditeiten nodig zijn of
naar aanleiding van veranderingen in marktwaarde, worden geclassificeerd als Beleggingen voor verkoop
beschikbaar. Beleggingen voor verkoop beschikbaar worden na eerste opname op balansdatum gewaardeerd tegen
de reële waarde.
Ongerealiseerde resultaten voortkomend uit veranderingen in de reële waarde worden opgenomen in het Eigen
vermogen, behoudens bijzondere waardeverminderingen en, in geval van monetaire posten, valutakoersverschillen.
Wanneer de effecten worden vervreemd of in geval van bijzondere waardeverminderingen, dan wordt het hieraan toe
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
51
te rekenen geaccumuleerde resultaat dat rechtstreeks in het Eigen vermogen is verwerkt, opgenomen in de winst- en
verliesrekening onder Beleggingen voor verkoop beschikbaar respectievelijk Bijzondere waardeverminderingen.
Voor zover deze effecten rentedragend zijn, wordt de rente op basis van de effectieve rentemethode in de winst- en
verliesrekening opgenomen onder Rentebaten. Dividenden worden in de winst- en verliesrekening verantwoord onder
Beleggingen voor verkoop beschikbaar op het moment dat het recht van de entiteit wordt gevestigd. In het geval van
beursgenoteerde effecten is dit de datum waarop het aandeel ex-dividend gaat.
Reverse repurchase agreements
Effecten die worden gekocht met als bindende voorwaarde dat deze in de toekomst tegen een vooraf vastgestelde
prijs weer worden terugverkocht (reverse repurchase agreements), worden behandeld als leningen tegen onderpand.
De vordering in geld, inclusief opgelopen rente, wordt verantwoord als Reverse repurchase agreement op de
activazijde van de balans. De door middel van reverse repurchase agreements verkregen effecten worden
voornamelijk aangewend voor onderpanddoeleinden en worden niet opgenomen in de balans. De rente uit reverse
repurchase agreements wordt – berekend op basis van de effectieve rentemethode – geamortiseerd over de looptijd
van het contract en verantwoord in de winst- en verliesrekening onder Rentebaten.
Afgeleide financiële instrumenten
KAS BANK maakt gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten) om onder andere valuta-, krediet-, koers-
en renterisico‟s af te dekken die voortvloeien uit operationele, financierings- en investeringsactiviteiten.
Afgeleide financiële instrumenten, waaronder valuta-, rente, krediet- en aandelencontracten, worden bij eerste
opname gewaardeerd tegen reële waarde; direct toerekenbare transactiekosten worden als last in de winst- en
verliesrekening verantwoord onder Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en
verliesrekening wanneer deze kosten worden gemaakt. Na de eerste opname worden deze afgeleide financiële
instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en
verliesrekening onder Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening.
Alle afgeleide financiële instrumenten worden als actief verantwoord bij een positieve reële waarde en als passief
wanneer deze waarde negatief is.
Hedge accounting
KAS BANK past met behulp van afgeleide financiële instrumenten hedge accounting toe op wijzigingen in de reële
waarde van in de balans opgenomen vastrentende activa, voor zover deze wijzigingen verband houden met
veranderingen van de rente. Alle hedgerelaties zijn gedocumenteerd en worden periodiek getoetst op effectiviteit.
Een verandering in de reële waarde van een afdekkingstransactie die geclassificeerd is als reële waarde afdekking
wordt verwerkt in de winst- en verliesrekening onder Rente. De gelijktijdige verandering in de reële waarde van het
afgedekte actief die is toe te schrijven aan het specifieke afgedekte risico, wordt ook verwerkt in de winst- en
verliesrekening onder Rente. De niet-afgedekte verandering in de reële waarde van het actief dat geclassificeerd
wordt als Beleggingen voor verkoop beschikbaar wordt verwerkt in de Herwaarderingsreserve.
In het geval een transactie betrekking hebbend op een rentedragend instrument bij reële waardeafdekking, niet
langer voldoet aan de criteria voor hedge accounting, dan wel de hedgerelatie wordt verbroken, wordt de boekwaarde
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
52
van een afgedekt actief over de resterende looptijd geamortiseerd op basis van de effectieve rentemethode en in de
winst- en verliesrekening verwerkt onder Rente.
Sommige transacties in afgeleide financiële instrumenten, die door KAS BANK beschouwd worden als economisch
effectieve hedgetransacties in het kader van haar risicobeleid, kwalificeren niet voor hedge accounting. De resultaten
op deze transacties in afgeleide financiële instrumenten worden direct in de winst- en verliesrekening verwerkt onder
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening.
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
Het onroerend goed in eigen gebruik is in de balans opgenomen voor de door een externe taxateur bepaalde reële
waarde, verminderd met afschrijvingen. Periodiek wordt een gedeelte van het onroerend goed getaxeerd. De bij
periodieke hertaxatie blijkende waardewijzigingen worden onder aftrek van uitgestelde belastingverplichtingen
verwerkt in het Eigen vermogen. Afschrijvingen worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht volgens
de lineaire methode op basis van de geschatte levensduur van het onroerend goed. Op terreinen wordt niet
afgeschreven. De geschatte levensduur van de gebouwen bedraagt vijftig jaar.
De bedrijfsmiddelen worden gewaardeerd tegen kostprijs, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere
waardeverminderingen. Afschrijvingen worden ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht volgens de lineaire
methode op basis van de geschatte gebruiksduur van het bedrijfsmiddel. Machines en computerapparatuur worden in
drie jaar afgeschreven, meubilair in vijf jaar, technische installaties in tien jaar, verbouwingen van gehuurd onroerend
goed in overeenstemming met de huurperiode. De restwaarde wordt jaarlijks beoordeeld.
Immateriële activa
Goodwill
Goodwill vloeit voort uit de acquisitie van dochtermaatschappijen. Goodwill is het verschil tussen de kostprijs van de
acquisitie (inclusief acquisitiekosten) en de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa, passiva en
voorwaardelijke verplichtingen op het moment van acquisitie. Als het verschil negatief is dan wordt dit onmiddellijk in
de winst- en verliesrekening verantwoord. Goodwill wordt na eerste opname gewaardeerd tegen kostprijs verminderd
met cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Op goodwill wordt niet afgeschreven.
Software
Van derden gekochte software en uitgaven voor ontwikkelingsactiviteiten worden geactiveerd, indien de kosten direct
gerelateerd kunnen worden aan de productie van identificeerbare software die waarschijnlijk langer dan een jaar
economische voordelen zal genereren voor KAS BANK.
De geactiveerde uitgaven betreffen de direct toewijsbare kosten, waaronder de kosten van personeel betrokken bij de
ontwikkeling van de software. De geactiveerde ontwikkelingskosten en de gekochte software worden gewaardeerd
tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De afschrijving
geschiedt lineair ten laste van de winst- en verliesrekening op basis van de geschatte levensduur. De geschatte
levensduur is drie jaar.
Overige immateriële activa
Overige immateriële activa bestaan uit afzonderlijk identificeerbare posten die voortvloeien uit de acquisitie van
dochtermaatschappijen, te weten cliëntrelaties en licenties. Op moment van acquisitie worden deze immateriële
activa gewaardeerd tegen reële waarde. Cliëntrelaties en licenties worden na eerste opname gewaardeerd tegen
kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De afschrijving geschiedt
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
53
lineair ten laste van de winst- en verliesrekening op basis van de geschatte levensduur. De geschatte levensduur van
de cliëntrelaties is afhankelijk van de inschatting van het management en bedraagt tussen de vijf en vijftien jaar. De
geschatte levensduur van de licenties bedraagt vijf jaar.
Voorzieningen
Een voorziening wordt in de balans opgenomen wanneer KAS BANK een in rechte afdwingbare of feitelijke
verplichting heeft als gevolg van een gebeurtenis in het verleden en waarvan een betrouwbare schatting kan worden
gemaakt, en het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichting een uitstroom van middelen nodig is.
Voorzieningen worden bepaald door de verwachte toekomstige kasstromen contant te maken op basis van een
discontovoet vóór belasting die een afspiegeling is van de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld en van
de specifieke risico‟s met betrekking tot de verplichting. De (dotatie aan de) voorziening wordt in de winst- en
verliesrekening verantwoord onder Andere beheerskosten en in de balans onder de Voorzieningen.
Verlieslatende contracten
Er wordt in de balans een voorziening voor verlieslatende contracten opgenomen wanneer de door KAS BANK naar
verwachting te behalen voordelen uit een overeenkomst lager zijn dan de onvermijdbare kosten om aan de
verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst te voldoen. De voorziening wordt gewaardeerd tegen de contante
waarde van de verwachte kosten voor de beëindiging van het contract of, indien dit lager is, tegen de contante
waarde van de verwachte nettokosten van de voortzetting van het contract. Voorafgaand aan de instelling van een
voorziening verantwoordt KAS BANK op de activa die betrekking hebben op het contract een eventuele bijzondere
waardevermindering.
Leaseovereenkomsten
Een leaseovereenkomst wordt geclassificeerd als financiële lease indien vrijwel alle aan het eigendom verbonden
risico‟s en beloningen door de lessor aan KAS BANK worden overgedragen. In alle andere gevallen worden
leaseovereenkomsten geclassificeerd als operationele lease.
Activa die via een financiële lease zijn verworven, worden gewaardeerd op de laagste van de reële waarde en de
contante waarde van de minimale leasebetalingen bij aanvang van de lease, verminderd met cumulatieve
afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. Bij de berekening van de contante waarde van de minimale
leasebetalingen is de disconteringsvoet de in de lease-overeenkomst geïmpliceerde rentevoet. Op geactiveerde
financiële lease wordt afgeschreven conform de criteria vermeld onder Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen.
Gedane leasebetalingen op een operationele lease worden lineair als lasten in de winst- en verliesrekening
opgenomen over de leaseperiode. Wanneer een operationeel leasecontract wordt beëindigd voordat de leaseperiode is
afgelopen, worden eventuele boetes verwerkt in de periode waarin het leasecontract is beëindigd.
Bijzondere waardeverminderingen
Financiële activa opgenomen tegen geamortiseerde kostprijs
Op elke balansdatum wordt beoordeeld of er objectieve aanwijzingen zijn dat een financieel actief in waarde
verminderd is. Een financieel actief is in waarde verminderd als gevolg van één of meerdere gebeurtenissen die zich
hebben voorgedaan na de eerste opname van het actief in de balans en deze gebeurtenissen een betrouwbaar in te
schatten negatief effect hebben op de toekomstige kasstromen van dit financieel actief.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
54
De bijzondere waardevermindering is gelijk aan het verschil tussen de geamortiseerde kostprijs en de contante
waarde van de toekomstige kasstromen, verdisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van dit actief. De
bijzondere waardeverminderingen worden opgenomen in de winst- en verliesrekening onder Bijzondere
waardeverminderingen.
Indien het financieel actief verstrekt is tegen onderpand, wordt bij de berekening van toekomstige kasstromen
rekeninggehouden met de opbrengsten minus kosten uit verkoop van dat onderpand, ongeacht of de uitoefening van
dat onderpand waarschijnlijk is.
Als, in een opvolgende periode, het bedrag van de waardevermindering afneemt en de afname kan objectief
gerelateerd worden aan een gebeurtenis nadat de waardevermindering was vastgesteld, wordt de voorheen
vastgestelde waardevermindering teruggedraaid en het bedrag verwerkt in de winst- en verliesrekening onder
Bijzondere waardeverminderingen.
Financiële activa opgenomen tegen reële waarde
Op elke balansdatum wordt beoordeeld of er objectieve aanwijzingen zijn dat een financieel actief in waarde
verminderd is. Er is sprake van een bijzondere waardevermindering indien er objectieve aanwijzingen zijn dat één of
meerdere gebeurtenissen een negatief effect hebben gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief.
Objectieve aanwijzingen voor een bijzondere waardevermindering kunnen zijn:
aanzienlijke financiële problemen bij de uitgevende instelling;
contractbreuk;
concessie van de bank aan de leningnemer vanwege economische of juridische redenen in verband met
financiële problemen van de leningnemer, die de bank anders niet zou overwegen;
waarschijnlijkheid van faillissement of een andere financiële reorganisatie van de leningnemer; of
het wegvallen van een actieve markt voor het betreffende financieel actief vanwege financiële moeilijkheden.
In aanvulling hierop is er voor beleggingen in eigen vermogeninstrumenten ook sprake van objectieve aanwijzingen
voor een bijzondere waardevermindering bij een langdurige (langer dan negen maanden) of aanzienlijke (meer dan
25%) daling van de reële waarde beneden de kostprijs.
Indien voor beleggingen voor verkoop beschikbaar objectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen
bestaan, wordt het verschil tussen de kostprijs en de huidige reële waarde, verminderd met eventueel eerder
verantwoorde bijzondere waardeverminderingen uit het Eigen vermogen gehaald en verwerkt in de winst- en
verliesrekening onder Bijzondere waardeverminderingen.
Indien voor rentedragende waardepapieren, in een opvolgende periode, het bedrag van de bijzondere
waardevermindering afneemt en de afname kan objectief gerelateerd worden aan een gebeurtenis nadat de
bijzondere waardevermindering was vastgesteld, wordt de voorheen vastgestelde bijzondere waardevermindering
teruggedraaid en het bedrag verwerkt in de winst- en verliesrekening onder Bijzondere waardeverminderingen.
Indien de afname van de waardevermindering niet objectief kan worden gerelateerd aan een gebeurtenis nadat de
bijzondere waardevermindering was vastgesteld, wordt deze afname verwerkt in de winst- en verliesrekening onder
Resultaat beleggingen. Het terugnemen van voorheen vastgestelde bijzondere waardeverminderingen vindt bij eigen
vermogeninstrumenten plaats ten gunste van het Eigen vermogen.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
55
Niet-financiële activa
De boekwaarde van de activa van KAS BANK, uitgezonderd de uitgestelde belastingvorderingen, wordt per iedere
balansdatum opnieuw bezien om te bepalen of er objectieve aanwijzingen zijn voor bijzondere
waardeverminderingen. Indien dergelijke aanwijzingen bestaan, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare
waarde van het actief. Bijzondere waardeverminderingen worden in de winst- en verliesrekening verwerkt onder
Bijzondere waardeverminderingen.
Voor goodwill en immateriële activa die nog niet gebruiksklaar zijn, wordt ieder jaar op dezelfde datum de
realiseerbare waarde geschat.
Voor een actief of een kasstroomgenererende eenheid is de realiseerbare waarde gelijk aan de hoogte van de
bedrijfswaarde of de reële waarde minus verkoopkosten. Bij het bepalen van de bedrijfswaarde wordt de contante
waarde van de geschatte toekomstige kasstromen berekend met behulp van een discontovoet vóór belasting die een
afspiegeling is van zowel de actuele markttaxaties van de tijdswaarde van geld als van de specifieke risico's met
betrekking tot het actief. Voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingen worden activa samengevoegd in de
kleinste te onderscheiden groep activa die uit voortgaand gebruik kasstromen genereert die in grote lijnen
onafhankelijk zijn van andere activa en groepen (de „kasstroomgenererende eenheid‟). De in een bedrijfscombinatie
verworven goodwill wordt voor de toetsing op bijzondere waardeverminderingen toegerekend aan kasstroom-
genererende eenheden die naar verwachting zullen profiteren van de synergievoordelen van de combinatie.
Een bijzondere waardevermindering wordt opgenomen indien de boekwaarde van een actief of de
kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de geschatte realiseerbare waarde.
Bijzondere waardeverminderingen opgenomen met betrekking tot kasstroomgenererende eenheden worden eerst in
mindering gebracht op de boekwaarde van eventueel aan de eenheden toegerekende goodwill, en vervolgens naar
rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (of groep van eenheden).
Met betrekking tot goodwill worden geen bijzondere waardeverminderingen teruggenomen. Voor andere activa
worden in voorgaande perioden opgenomen bijzondere waardeverminderingen bij elke balansdatum beoordeeld op
indicaties dat het verlies afgenomen is of niet langer bestaat. Een bijzonder waardevermindering wordt teruggenomen
als de schattingen zijn veranderd aan de hand waarvan de realiseerbare waarde was bepaald. Een bijzondere
waardevermindering wordt uitsluitend teruggenomen voor zover de boekwaarde van het actief niet hoger is dan de
boekwaarde, na aftrek van afschrijvingen of amortisatie, die zou zijn bepaald als geen bijzondere
waardevermindering was opgenomen.
Eigen vermogen
Aandelenkapitaal
Het maatschappelijk kapitaal van KAS BANK bestaat uit gewone aandelen en preferente aandelen. De op naam
geplaatste en volgestorte gewone aandelen worden in de balans verantwoord onder het Eigen vermogen. De op naam
geplaatste en volgestorte preferente aandelen worden in de balans verantwoord onder de Overige schulden. Het
preferent aandelenkapitaal wordt geclassificeerd als vreemd vermogen, omdat op basis van artikel 25 van de
Statuten de dividenduitkeringen niet vrijwillig zijn. Dividend op deze aandelen wordt als Rentelast opgenomen in de
winst- en verliesrekening.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
56
Inkoop eigen aandelen
Bij inkoop van aandelenkapitaal dat als Eigen vermogen in de balans is verwerkt, wordt het bedrag van de betaalde
vergoeding, met inbegrip van rechtstreeks toerekenbare kosten, als mutatie in het Eigen vermogen opgenomen.
Ingekochte, niet-ingetrokken aandelen worden gepresenteerd als aftrekpost op het Eigen vermogen.
Dividend op aandelen
Dividend op aandelen wordt verwerkt in het Eigen vermogen in de periode in welke dit is goedgekeurd door de
aandeelhouders. Dividend over het jaar dat is vastgesteld na balansdatum wordt in de toelichting op het Eigen
vermogen en in de Overige gegevens verwerkt.
Rentebaten en -lasten
De rentebaten en -lasten van financiële instrumenten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord met behulp
van de effectieve rentemethode. Voor afgeleide financiële instrumenten die betrekking hebben op rentecontracten en
die gebruikt worden voor hedge accounting worden mutaties in de reële waarde verantwoord in de winst- en
verliesrekening onder Rente.
Provisiebaten en -lasten
KAS BANK verdient provisie door het uitoefenen van een grote verscheidenheid aan diensten. Provisie kan worden
onderverdeeld in twee algemene categorieën: inkomsten verdiend voor diensten verricht gedurende een periode,
voor welke de cliënten ook periodiek worden gefactureerd, en inkomsten verdiend op transactiegedreven diensten.
Provisies verdiend voor diensten die gedurende een langere periode worden geleverd, worden naar rato verdeeld over
deze periode. Provisies verdiend op transactiegedreven diensten worden direct in de winst- en verliesrekening
opgenomen.
Personeelsbeloningen
Pensioenverplichtingen
De pensioenregelingen van KAS BANK betreffen regelingen op basis van beschikbare premies (Defined Contribution)
en toegekende rechten (Defined Benefit). KAS BANK heeft het beheer van de Nederlandse Defined Benefit-regelingen
ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds van KAS BANK, die de verplichtingen volledig heeft herverzekerd bij een
levensverzekeringsmaatschappij. De pensioenen voor de Engelse medewerkers zijn ondergebracht in het KAS UK
Retirement Benefit Scheme, die de verplichtingen heeft herverzekerd bij een Britse levensverzekeringsmaatschappij.
De pensioenregeling van Duitse medewerkers betreft een regeling op basis van beschikbare premies.
Defined Contribution-regeling
De Defined Contribution-regeling is een regeling betreffende vergoedingen na uitdiensttreding waarbij KAS BANK
vaste bijdragen afdraagt aan een aparte entiteit of aan de medewerker zelf, en geen in rechte afdwingbare of
feitelijke verplichting heeft om verdere bijdragen te betalen. Deze regeling is van toepassing op leden van de Raad
van Bestuur en medewerkers in Duitsland. De lasten uit hoofde van deze regeling worden in de winst- en
verliesrekening verantwoord onder de Personeelskosten op het moment dat de bedragen verschuldigd zijn. Voor de
Defined Contribution-regeling loopt de vennootschap geen actuariële risico‟s en wordt geen pensioenverplichting in de
balans opgenomen.
Defined Benefit-regeling
Voor de Defined Benefit-regeling loopt de vennootschap actuariële risico‟s en is de medewerker verzekerd van een
vast pensioen vanaf het moment waarop de pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt. De hoogte van de
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
57
pensioenverplichtingen met betrekking tot de Defined Benefit-regelingen wordt voor iedere regeling afzonderlijk
berekend, door de contante waarde van de toegekende rechten op balansdatum te verminderen met de reële waarde
van de pensioenbeleggingen, rekeninghoudend met niet opgenomen kosten van verstreken diensttijd. De waarde van
de toegekende rechten wordt berekend door een schatting te maken van de aanspraken die werknemers hebben
opgebouwd in ruil voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze toegekende rechten worden
contant gemaakt tegen de rente op kwalitatief hoogwaardige ondernemingsobligaties met looptijden in
overeenstemming met de toegekende rechten. Deze berekening wordt jaarlijks uitgevoerd door een actuaris met
behulp van de "Projected Unit Credit Method".
De lasten worden verwerkt in de winst- en verliesrekening onder de Personeelskosten en de netto
pensioenverplichting wordt in de balans verantwoord onder Langlopende personeelsverplichtingen. Actuariële winsten
en verliezen zijn het gevolg van veranderingen in actuariële aannames en afwijkingen tussen de actuariële aannames
aan het begin van het boekjaar en de gerealiseerde resultaten aan het einde van het boekjaar. Actuariële resultaten
worden verantwoord in het Eigen vermogen.
Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden aangepast, wordt het gedeelte van de
aangepaste (pensioen)aanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers lineair als last in
de winst- en verliesrekening onder de Personeelskosten opgenomen over de gemiddelde periode totdat de
pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Aanpassingen van pensioenregelingen die onmiddellijk
onvoorwaardelijk worden, worden verwerkt in de winst- en verliesrekening onder de Personeelskosten.
In geval van een pensioenactief kan KAS BANK dit actief op grond van de uitvoeringsovereenkomst tussen KAS BANK
en het pensioenfonds ongelimiteerd in de balans van KAS BANK opnemen.
Overige lange termijn personeelsbeloningen
De nettoverplichting van KAS BANK uit hoofde van lange termijn personeelsbeloningen, met uitzondering van
pensioenregelingen, is het bedrag van de toekomstige beloning dat werknemers hebben verdiend in ruil voor hun
diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden, met inachtneming van sterfterisico, blijf- en deelnamekans.
De verplichting wordt gedisconteerd tot de contante waarde en in de balans opgenomen onder de Langlopende
personeelsverplichtingen.
De lasten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord onder de Personeelskosten.
Op aandelen gebaseerde betalingen
De vergoedingen voor diensten van leden van de Raad van Bestuur en overige personeelsleden vindt gedeeltelijk
plaats in de vorm van op aandelen gebaseerde betalingen. De kosten van de ontvangen diensten worden bepaald op
basis van de reële waarde van de toegekende aandelen of opties per de toekenningsdatum. De reële waarde wordt
gedurende de vestingperiode onder de Personeelskosten verwerkt in de winst- en verliesrekening, met een
overeenkomstige mutatie in het Eigen vermogen.
De waarde van de toegekende opties wordt berekend met behulp van de trinominale waarderingsmethode, waarbij de
uitoefenprijs van de optie, de aandelenkoers op toekenningsdatum, de risicovrije rentevoet, de volatiliteit van het
aandeel KAS BANK gedurende de looptijd van de optie en het verwachte dividendrendement in aanmerking worden
genomen.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
58
Met de niet-marktgerelateerde voorwaarden voor onvoorwaardelijke toezegging wordt rekeninggehouden door het
aantal aandelen of opties op basis waarvan de kosten van de verleende diensten bepaald zijn aan te passen, zodat
het cumulatief in de winst- en verliesrekening opgenomen bedrag het aantal aandelen of opties weergeeft dat
uiteindelijk onvoorwaardelijk wordt.
Korte termijn personeelsbeloningen
De korte termijn personeelsbeloningen betreffen periodiek betaalde beloningen en variabele beloningen en worden
nominaal in de winst- en verliesrekening onder de Personeelskosten verantwoord wanneer de daarmee verband
houdende prestatie wordt geleverd. Er wordt een reservering opgenomen voor het bedrag dat naar verwachting ten
gevolge van een variabele beloning of een winstdelingsregeling zal worden uitbetaald indien KAS BANK een in rechte
afdwingbare of feitelijke verplichting heeft en deze verplichting betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Belastingen
Belastingen naar winst
De belasting naar de winst of het verlies over de gepresenteerde perioden omvat de over de verslagperiode
verschuldigde, verrekenbare en uitgestelde vennootschapsbelasting. De vennootschapsbelasting wordt in de winst- en
verliesrekening opgenomen, behoudens voor zover deze betrekking heeft op posten die rechtstreeks in het Eigen
vermogen worden opgenomen. In dat geval wordt de belasting in het Eigen vermogen opgenomen.
De over het boekjaar verschuldigde en verrekenbare belasting betreft de naar verwachting te betalen of te
verrekenen belasting over de belastbare winst of verlies over het boekjaar, berekend aan de hand van
belastingtarieven die zijn vastgesteld op balansdatum en correcties op de over voorgaande jaren verschuldigde
belasting.
Uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen
De uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen hebben betrekking op de verschillen tussen de commerciële en
fiscale waardering van activa en passiva. Deze verplichtingen en vorderingen worden bepaald op basis van het op het
moment van afwikkeling geldende belastingtarief en worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Een uitgestelde
belastingvordering wordt opgenomen, voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal
zijn waarmee deze vordering gecompenseerd kan worden. De boekwaarde van de uitgestelde belastingvorderingen
wordt iedere balansdatum beoordeeld.
De uitgestelde belastingverplichtingen en -vorderingen worden gesaldeerd opgenomen, indien een in rechte
afdwingbaar recht bestaat om deze verplichtingen en vorderingen te salderen en de uitgestelde verplichtingen en
vorderingen op dezelfde entiteit betrekking hebben.
Resultaat per aandeel
KAS BANK presenteert gewoon en verwaterd resultaat per aandeel voor het gewone aandelenkapitaal. Het resultaat
per gewoon aandeel wordt berekend aan de hand van het aan de aandeelhouders van KAS BANK toe te rekenen
resultaat gedeeld door het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen die gedurende de verslagperiode uitstaan.
Bij de berekening van het verwaterde resultaat per aandeel wordt het aan de aandeelhouders van de groep toe te
rekenen resultaat en het gewogen gemiddelde aantal gewone aandelen die gedurende de verslagperiode uitstaan
gecorrigeerd voor alle potentiële verwaterende effecten op de gewone aandelen, onder meer door aan medewerkers
en de leden van de Raad van Bestuur toegekende aandelenopties en voorwaardelijke aandelen.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
59
Verbruikleentransacties
Verbruikleentransacties worden in het algemeen aangegaan op basis van onderpand van effecten. De hieruit
voortvloeiende effectenvorderingen en -verplichtingen worden niet in de balans opgenomen. De uit onderpand
ontvangen effecten komen voor herverpanding in aanmerking. Indien het ontvangen onderpand in de vorm van geld
wordt gesteld, worden deze bedragen opgenomen onder Bankiers en Toevertrouwde middelen.
Trustactiviteiten
KAS BANK treedt middels KAS Trust B.V. op als trustee waarbij activa ten behoeve van derden hetzij worden
aangehouden hetzij worden geplaatst. Deze activa vormen geen activa van de bank en worden niet in de jaarrekening
opgenomen.
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgezet volgens de indirecte methode en geeft inzicht in de herkomst van de kasmiddelen
en kasequivalenten die gedurende het verslagjaar beschikbaar zijn gekomen. De kasstromen worden gesplitst naar
operationele, investering- en financieringsactiviteiten.
Als kasmiddelen en kasequivalenten worden aangemerkt Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank en direct
opeisbare tegoeden aangehouden bij andere kredietinstellingen. Direct opeisbare tegoeden aangehouden bij andere
kredietinstellingen zijn in de balans opgenomen onder Bankiers.
Gesegmenteerde informatie
KAS BANK verstrekt gesegmenteerde informatie voor de operationele en geografische segmenten. Een operationeel
segment is een strategisch bedrijfsonderdeel waarover op regelmatige basis interne rapportages aan de Raad van
Bestuur worden verstrekt, op basis waarvan de Raad van Bestuur de ontwikkeling van een segment beoordeelt en
middelen toekent. Een geografisch segment betreft de locatie waar de opbrengsten verdiend worden.
Segmentresultaten bestaan uit resultaten die direct toewijsbaar zijn aan het desbetreffende segment evenals
resultaten die redelijkerwijs naar het segment gealloceerd kunnen worden. Voor de segmentatie worden dezelfde
grondslagen voor waardering en resultaatbepaling gehanteerd als voor de geconsolideerde balans en winst- en
verliesrekening van KAS BANK.
Bewaring en registratie van effecten en afgeleide rechten
Effecten, voor zover zij niet nummergebonden worden bewaard en niet vallen onder de Wet giraal effectenverkeer,
worden bewaard door KAS BANK Effectenbewaarbedrijf N.V. of KAS Nominees Ltd. De rechten en verplichtingen uit
hoofde van posities van derden in afgeleide rechten zijn ondergebracht bij KAS Derivaten Clearing N.V. Daar effecten
en afgeleide rechten van cliënten op deze wijze worden afgescheiden van het vermogen van de vennootschap, zijn
deze niet in de jaarrekening opgenomen.
Nog niet toegepaste nieuwe standaarden en interpretaties
Een aantal nieuwe standaarden, wijzigingen op standaarden en interpretaties uitgegeven door de IASB zijn in 2009
nog niet van kracht en zijn daarom niet toegepast op deze jaarrekening. Deze zullen vanaf 2010 worden toegepast,
tenzij anders aangegeven:
Aanpassing van IFRS 1 „First time adoption of IFRS‟ („Eerste toepassing van IFRS‟) (aanvaard door de Europese
Unie): deze aanpassing is niet relevant voor KAS BANK, omdat KAS BANK de IFRS standaarden sinds 2005
toepast.
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
60
Aanpassing van IFRS 2 „Share-based payments‟ („Op aandelen gebaseerde betalingen‟) (nog niet aanvaard door
de Europese Unie): De aanpassing heeft betrekking op in geld afgewikkelde op aandelen gebaseerde betaling
binnen een groep. Deze aanpassing zal voor KAS BANK geen impact hebben, omdat op aandelen gebaseerde
betalingen worden afgewikkeld in aandelen.
Herziening van IFRS 3 „Business Combinations‟ („Bedrijfscombinaties‟) (aanvaard door de Europese Unie): De
herziening betreft de verwerking van acquisities met betrekking tot kostprijs, goodwill, aankoop in delen en
verkoop van deelnemingen. De herziening van IFRS 3 zal alleen impact hebben bij toekomstige acquisities door
KAS BANK.
IFRS 9 „Financial Instruments‟ („Financiële instrumenten‟) (nog niet aanvaard door de Europese Unie): Deze
nieuwe standaard is het resultaat van de eerste fase van het project van de IASB om IAS 39 „Financial
instruments: recognition and measurement‟ („Financiële instrumenten: opname en waardering‟) te vervangen en
gaat in op de classificatie en waardering van financiële instrumenten. Deze standaard is verplicht vanaf 2013,
maar mag na aanvaarding door de Europese Unie eerder toegepast worden. KAS BANK heeft nog geen beslissing
genomen over het jaar vanaf wanneer deze nieuwe standaard toegepast zal worden. KAS BANK beoordeelt
momenteel de impact van IFRS 9.
Aanpassing van IAS 27 „Consolidated and separate financial statements‟ („Geconsolideerde jaarrekening en de
enkelvoudige jaarrekeninge) (aanvaard door de Europese Unie): De aanpassing bepaalt dat wijzigingen in het
eigendomsbelang van de groep in een dochtermaatschappij, bij behoud van zeggenschap, worden verantwoord
als een aandelentransactie. Wanneer de groep niet langer zeggenschap over de onderneming heeft, wordt een
eventueel resterend belang in de voormalige dochtermaatschappij tegen reële waarde gewaardeerd, waarbij de
daaruit voortvloeiende winsten en verliezen in de winst- en verliesrekening worden opgenomen. De aanpassing
van IAS 27 zal naar verwachting geen impact hebben op de jaarrekening.
Aanpassing van IAS 39 „Financial instruments: recognition and measurement‟ („Financiële instrumenten: opname
en waardering‟) (aanvaard door de Europese Unie): De aanpassing biedt een verduidelijking van de bestaande
grondslagen die worden toegepast om te bepalen of specifieke risico‟s of delen van kasstromen in aanmerking
komen voor toewijzing aan een afdekkingsrelatie. Naar verwachting zal deze aanpassing voor KAS BANK geen
impact hebben.
IFRIC 9 „Reassessment of embedded derivatives‟ („Herbeoordeling van in contracten besloten derivaten‟)
(aanvaard door de Europese Unie): voor de betreffende aanpassing stelde IFRIC 9 dat de beoordeling of een in
een contract besloten derivaat gescheiden moet worden van het basiscontract slechts plaats mag vinden op het
moment dat een entiteit voor de eerste maal partij wordt bij het contract. De aanpassing van IFRIC 9 verplicht
een entiteit om tevens een (her-) beoordeling uit te voeren na een herclassificatie van een actief. KAS BANK
verwacht niet dat deze aanpassing impact gaat hebben op de toekomstige jaarrekening.
IFRIC 17 „Distribution of non-cash assets to owners‟ („Dividenduitkeringen in natura‟) (aanvaard door de
Europese Unie): niet relevant voor KAS BANK.
IFRIC 18 „Transfer of assets from customers‟ („Verwerking van activa ontvangen van clienten‟) (aanvaard door de
Europese Unie): niet relevant voor KAS BANK.
„Annual improvements project 2009‟ („Jaarlijkse verbeterproject 2009‟) (nog niet aanvaard door de Europese
Unie): met uitzondering van de wijziging in IFRS 8, niet relevant voor KAS BANK.
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
61
1. Rentebaten
Hieronder zijn begrepen opbrengsten voortvloeiend uit het uitlenen van gelden en daarmee samenhangende
transacties alsmede hiermee verband houdende provisies en andere baten, die het karakter hebben van rente.
Rentebaten die niet voor saldering in aanmerking komen, worden bruto verantwoord.
2. Rentelasten
Hieronder zijn begrepen de kosten voortvloeiend uit het lenen van gelden en daarmee samenhangende transacties
alsmede andere lasten die het karakter hebben van rente. Rentelasten die niet voor saldering in aanmerking komen,
worden bruto verantwoord.
3. Provisiebaten
Onder dit hoofd zijn onder meer opgenomen de baten uit bewaar- en settlementactiviteiten, verbruikleen en de baten
uit hoofde van derivatenclearing en toegevoegde waardediensten.
4. Provisielasten
Onder dit hoofd zijn onder meer opgenomen de lasten uit bewaar- en settlementactiviteiten, verbruikleen en de
lasten uit hoofde van derivatenclearing.
In duizenden euro's 2009 2008
Deze post omvat rente en soortgelijke baten uit:
Leningen en vorderingen 33.839 206.219
Leningen en vorderingen waarbij sprake is van een bijzondere
waardevermindering - -
Totaal Leningen vorderingen 33.839 206.219
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 32.605 42.716
Beleggingen voor verkoop beschikbaar waarbij sprake is van een bijzondere
waardevermindering 740 -
Totaal Beleggingen voor verkoop beschikbaar 33.345 42.716
Reverse repurchase agreements 6.373 60.164
Afgeleide financiële instrumenten 10.350 1.874
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en
verliesrekening 2.983 187
Reële waardemutatie afdekkingsinstrument reëlewaardeafdekking -6.316 -2.292
Reële waardemutatie afgedekte positie reëlewaardeafdekking 6.312 2.292
Totaal 86.886 311.160
In duizenden euro's 2009 2008
Deze post omvat rente en soortgelijke lasten uit:
Financiële instrumenten tegen geamortiseerde kostprijs 39.029 280.676
Afgeleide financiële instrumenten 17.272 1.607
Totaal 56.301 282.283
In duizenden euro's 2009 2008
Uitsplitsing van de provisie (met saldering van baten en lasten):
Custody & Investment Management Services 30.073 28.676
Clearing & Settlement 33.844 37.626
Verbruikleen 5.118 17.163
Overige provisies 6.294 5.748
Totaal 75.329 89.213
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
62
5. Resultaat beleggingen
Het niet-operationeel resultaat beleggingen bestaat voor € 1,1 miljoen negatief (2008: € 2,7 miljoen negatief) uit
negatieve waarde van een rentederivaat. Hier tegenover staat een positief effect door waardestijging van beleggingen
als gevolg van de renteontwikkelingen. Conform de grondslagen wordt dit positieve (2008: positieve) effect verwerkt
in het eigen vermogen (herwaarderingsreserve). Verder is hierin een niet-operationeel resultaat begrepen van € 0,3
miljoen negatief voor geschreven opties.
Verder bestaat het niet-operationeel resultaat beleggingen voor € 4,3 miljoen uit koersherstel van effecten waarop in
2008 een bijzondere waardevermindering is toegepast. Dit koersherstel kan echter niet objectief worden gerelateerd
aan gebeutenissen nadat de waardevermindering was vastgesteld. Tenslotte bestaat het niet-operationeel resultaat
beleggingen voor € 2,0 miljoen positief uit verkochte aandelen.
6. Overige baten
Deze post betreft onder meer incidentele baten, die naar hun aard niet elders kunnen worden gerubriceerd en indirect
voortvloeien uit de bedrijfsactiviteiten.
7. Personeelskosten
In de Overige personeelskosten zijn onder andere de kosten van ingehuurd personeel (2009: € 6,9 miljoen; 2008:
€ 12,9 miljoen) en secundaire arbeidskosten (2009: € 3,2 miljoen; 2008: € 2,8 miljoen) opgenomen.
In duizenden euro's 2009 2008
Beleggingen voor handelsdoeleinden
Veranderingen in reële waarde van effecten en afgeleide instrumenten -222 -4.292
Dividendopbrengsten 53 25
Koersresultaat vreemde valuta 11.657 12.097
Totaal 11.488 7.830
Beleggingen geclassificeerd als activa tegen reële waarde met
waardemutaties via de winst- en verliesrekening
Veranderingen in reële waarde van effecten 2.688 3.925
Totaal Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door
de winst- en verliesrekening 14.176 11.755
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Verkoopresultaat van effecten 8.055 932
Dividendopbrengsten 1.808 883
Totaal Beleggingen voor verkoop beschikbaar 9.863 1.815
Operationeel resultaat beleggingen 24.039 13.570
Niet-operationeel resultaat beleggingen 4.874 -2.684
Totaal Resultaat beleggingen 28.913 10.886
In duizenden euro's 2009 2008
Salarissen 44.823 39.296
Op aandelen gebaseerde betalingen 796 647
Pensioenlasten 4.178 5.550
Overige sociale lasten 5.618 5.553
Overige personeelskosten 11.877 19.095
Totaal 67.292 70.141
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
63
Pensioenlasten
De lasten betreffende de Defined Benefit-regeling voor het personeel bedragen € 2,7 miljoen (2008: € 4,2 miljoen).
De lasten betreffende de Defined Contribution-regeling voor de leden van de Raad van Bestuur bedragen € 0,2
miljoen (2008: € 0,2 miljoen). Tevens zijn onder de pensioenlasten de uitkeringen aan het personeel betreffende de
levensloopregeling van € 1,1 miljoen (2008: € 1,0 miljoen) opgenomen.
De pensioenlasten voor de medewerkers in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland bedragen in totaal € 0,2 miljoen
(2008: € 0,2 miljoen).
8. Andere beheerskosten
Onder de huisvestingskosten zijn in 2008 de kosten verantwoord voortvloeiend uit een verlieslatend contract van een
gehuurd bedrijfspand dat KAS BANK in 2007 buiten gebruik heeft gesteld. De verwachting is dat de toekomstige
opbrengsten uit onderverhuur lager zijn dan de toekomstige huurlasten. Voor dit contract is in 2008 een voorziening
gevormd voor € 0,9 miljoen (2009: nihil).
In 2009 zijn onder de algemene kosten niet-operationele kosten verantwoord voor € 0,8 miljoen voor een getroffen
reservering inzake de bijdrage van KAS BANK aan het depositogarantiestelsel betreffende het faillissement van DSB
Bank.
9. Afschrijvingen
Personeelsaantallen 2009 2008 2009 2008
Gemiddeld (inclusief ingehuurd personeel)
Nederland 799 825 753 777
Verenigd Koninkrijk 23 20 22 20
Duitsland 21 17 20 16
Totaal 843 862 795 813
Ultimo (inclusief ingehuurd personeel)
Nederland 787 828 740 780
Verenigd Koninkrijk 22 23 21 22
Duitsland 22 17 21 17
Totaal 831 868 782 819
in fulltime-equivalentenin aantal medewerkers
In duizenden euro's 2009 2008
Huisvestingskosten 3.353 4.477
Automatiseringskosten 14.662 16.098
Algemene kosten 11.834 9.558
Totaal 29.849 30.133
In duizenden euro's 2009 2008
Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik 792 792
Andere vaste bedrijfsmiddelen 2.822 2.642
Immateriële activa 4.507 4.468
Totaal 8.121 7.902
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
64
10. Bijzondere waardeverminderingen
De lichte verbetering op de internationale financiële markten in 2009 heeft geleid tot een stabilisering van de waarde
van kredieten en effecten. In 2009 is voor een aantal individuele kredieten de bijzondere waardevermindering
teruggedraaid. Als gevolg hiervan heeft KAS BANK in 2009 per saldo € 0,3 miljoen aan voorzieningen laten vrijvallen
(2008: € 73,4 miljoen afwaardering).
Bankiers en kredieten
KAS BANK verstrekt krediet in de vorm van geld of effecten (verbruikleen) op basis van onderpand van effecten.
Voornamelijk als gevolg van de financiële crisis zijn er cliënten failliet gegaan of is de verwachting dat bepaalde
cliënten hun toekomstige verplichtingen aan KAS BANK niet (volledig) kunnen voldoen. Daarnaast is de waarde van
het gestelde onderpand afhankelijk van beurskoersen. Periodiek wordt door de Raad van Bestuur van KAS BANK een
inschatting gemaakt van de kredietwaardigheid van cliënten en van eventuele aanwijzingen die een bijzondere
waardevermindering dan wel een terugname van een eerdere afwaardering rechtvaardigen. Op basis van deze
inschattingen heeft de bank in 2009 € 0,5 miljoen (2008: € 35,3 miljoen negatief ) aan bijzondere
waardeverminderingen teruggedraaid.
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
De portefeuille Beleggingen voor verkoop beschikbaar bestaat met name uit aandelen en obligaties.
Ten aanzien van obligaties en aandelen zijn er objectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen van
€ 0,1 miljoen (per saldo terugname) (2008: € 21,9 miljoen) respectievelijk € 0,3 miljoen (2008: € 11,0 miljoen). Het
verschil tussen de kostprijs en de huidige reële waarde (genoteerde biedprijzen in een actieve markt) is overgeboekt
van de Herwaarderingsreserve naar de winst- en verliesrekening.
Immateriële activa
Als gevolg van verslechterde marktomstandigheden heeft de bank de winstverwachting voor de per 1 juli 2008
verworven dochtermaatschappij in Duitsland in 2008 naar beneden bijgesteld. Hierdoor is een bijzondere
waardevermindering van € 5,2 miljoen op goodwill in de winst- en verliesrekening over 2008 opgenomen. De
bijzondere waardevermindering op goodwill is fiscaal niet verrekenbaar. In 2009 is er geen aanleiding voor een
bijzondere waardevermindering op goodwill.
11. Belastingen
Deze post betreft de op het boekjaar drukkende belastingen over het in de winst- en verliesrekening verantwoorde
resultaat over de verslagperiode. Bij de bepaling van het belastingbedrag is rekening gehouden met bestaande
belastingfaciliteiten, waaronder vrijgestelde resultaatbestanddelen en niet voor aftrek in aanmerking komende
posten. De effectieve belastingdruk is 23,1% (2008: 23,0%). Het nominaal belastingtarief bedraagt 25,5% (2008:
25,5%).
In duizenden euro's 2009 2008
Bankiers en kredieten -501 35.299
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 240 32.890
Goodwill - 5.234
Totaal -261 73.423
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening
65
12. Resultaat per aandeel
Bij de berekening van het gewone en verwaterde resultaat per aandeel per ultimo 2009 is uitgegaan van het aan
houders van gewone aandelen toe te rekenen resultaat over de verslagperiode van € 24,6 miljoen positief (2008:
€ 39,9 miljoen negatief).
In duizenden euro's 2009 2008
Lasten uit hoofde van belastingen over de verslagperiode:
Acute belastingen boekjaar 7.413 -12.902
Correcties voorgaande jaren 17 -
7.430 -12.902
Uitgestelde belasting:
Ontstaan en afwikkeling van tijdelijke verschillen -80 952
Totaal 7.350 -11.950
Aansluiting met effectieve belastingdruk 2009 % 2008 %
Resultaat over de verslagperiode voor belastingen 31.841 -51.971
Belasting berekend tegen het nominaal tarief 8.119 25,5 -13.253 25,5
Vrijgesteld resultaat uit Beleggingen voor verkoop
beschikbaar -714 -2,2 -236 0,5
Niet-aftrekbare bijzondere waardevermindering
goodwill - - 1.335 -2,6
Tariefsverschillen -307 -1,0 -
Niet-aftrekbare last uit hoofde van personeelsopties 203 0,6 100 -0,2
Overige niet-aftrekbare posten 32 0,1 104 -0,2
Verschuldigde vennootschapsbelasting lopend
boekjaar 7.333 23,0 -11.950 23,0
Aanpassingen als gevolg van aangiften over
voorgaande jaren 17 0,1 - -
Verschuldigde vennootschapsbelasting tegen
het effectieve belastingtarief 7.350 23,1 -11.950 23,0
In duizenden euro's, tenzij anders vermeld
Aantallen in duizenden 2009 2008
Resultaat over de verslagperiode toekomend aan de aandeelhouders van de
bank 24.581 -39.933
Aantal uitstaande aandelen 15.699 15.699
Effect van gehouden eigen aandelen -1.126 -920
Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen 14.573 14.779
Effect van aandelenopties en voorwaardelijke aandelen 104 43
Gewogen gemiddeld aantal gewone aandelen (verwaterd) 14.677 14.822
Gewoon resultaat per aandeel (in euro's) 1,69 -2,70
Verwaterd resultaat per aandeel (in euro's) 1,67 -2,69
Toelichting op de geconsolideerde balans
66
ACTIVA
13. Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank
Onder deze post zijn opgenomen alle wettige betaalmiddelen en onmiddellijk opeisbare tegoeden bij de centrale bank.
14. Bankiers
Deze post omvat alle vorderingen op kredietinstellingen die onder overheidstoezicht op het bankwezen staan,
alsmede op centrale banken, die niet behoren tot Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank en voor zover niet
belichaamd in Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening en Beleggingen
voor verkoop beschikbaar.
Onder de Bankiers zijn vorderingen opgenomen voor € 18,3 miljoen (2008: € 20,1 miljoen) waarvoor een voorziening
voor dubieuze vorderingen is gevormd van € 15,0 miljoen (2008: € 15,6 miljoen). De mutatie van de voorziening
voor dubieuze vorderingen is in de winst- en verliesrekening verantwoord onder Bijzondere waardeverminderingen.
15. Kredieten
Hieronder zijn begrepen alle vorderingen, inclusief vorderingen gedekt door effecten, voor zover geen vorderingen op
kredietinstellingen en voor zover niet belichaamd in obligaties en andere vastrentende waardepapieren. De
kredietverlening betreft hoofdzakelijk kredieten aan professionele cliënten in Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Onder de kredieten zijn vorderingen opgenomen voor € 15,2 miljoen (2008: € 27,5 miljoen) waarvoor een
voorziening voor dubieuze vorderingen is gevormd van € 13,4 miljoen (2008: € 19,7 miljoen). De mutatie van de
voorziening voor dubieuze vorderingen is in de winst- en verliesrekening verantwoord onder Bijzondere
waardeverminderingen.
16. Reverse repurchase agreements
Het gebruik van de wegens zekerheidsstelling gedeponeerde effecten uit hoofde van reverse repurchase agreements
was:
Alle reverse repurchase agreements zijn kortlopend.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Direct opeisbaar van andere kredietinstellingen 2.318.904 1.362.627
Niet direct opeisbaar van andere kredietinstellingen – kortlopend (<= 1 jaar) 388.522 331.093
Totaal 2.707.426 1.693.720
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Verstrekte kredieten 899.798 2.425.882
Leningen met hypothecaire zekerheid 7.384 8.051
Totaal 907.182 2.433.933
Direct opeisbare kredieten 885.400 2.375.915
Niet direct opeisbaar – kortlopend (<= 1 jaar) 14.398 49.922
Niet direct opeisbaar – langlopend (> 1 jaar) 7.384 8.096
Totaal 907.182 2.433.933
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Effecten- en derivatenclearing 268.865 114.566
Verbruikleencircuit 78.749 61.599
Totaal 347.614 176.165
Toelichting op de geconsolideerde balans
67
17. Afgeleide financiële instrumenten
Afgeleide financiële instrumenten (derivaten) dienen zowel ter afdekking van posities op de balans als voor
handelsdoeleinden.
De volgende tabel geeft inzicht in de uitstaande posities per balansdatum. De contracten geven de rekeneenheden
weer, die met betrekking tot derivaten de verhouding weergeven met de waarde van de onderliggende
activa/passiva.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Activa 92.141 386.095
Passiva -116.144 -395.689
Totaal -24.003 -9.594
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) -630 -4.456
Waarvan langlopend (> 1 jaar) -23.373 -5.138
Per 31 december 2009
In duizenden euro's
Nominale
waarde
contracten
met een
positieve
reële waarde
Nominale
waarde
contracten
met een
negatieve
reële waarde
Positieve reële
waarde
Negatieve
reële waarde
Derivaten voor risicobeheersing waarop
geen hedge accounting wordt toegepast
Valutacontracten
- Termijncontracten 472.117 179.388 8.395 2.332
- Swaps 3.711.404 3.904.907 68.517 72.278
Totaal valutacontracten 4.183.521 4.084.295 76.912 74.610
Rentecontracten
- Swaps 122.000 735.615 12.797 29.896
- Swaptions 170.000 170.000 2.294 2.395
Totaal rentecontracten 292.000 905.615 15.091 32.291
Kredietcontracten
Credit Default Swaps - 50.000 - 121
Aandelencontracten
Opties 6.500 67.320 3 321
Derivaten waarop hedge accounting wordt
toegepast
Rentecontracten 60.000 530.500 135 8.801
Totaal 4.542.021 5.637.730 92.141 116.144
Toelichting op de geconsolideerde balans
68
In toelichting 48 wordt een nadere specificatie gegeven van de wijze waarop de reële waarde is bepaald.
18. Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening
Het verloop van de Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de winst- en verliesrekening is als
volgt:
Per 31 december 2008
In duizenden euro's
Nominale
waarde
contracten
met een
positieve
reële waarde
Nominale
waarde
contracten
met een
negatieve
reële waarde
Positieve reële
waarde
Negatieve
reële waarde
Derivaten voor risicobeheersing waarop
geen hedge accounting wordt toegepast
Valutacontracten
- Termijncontracten 2.079.784 2.292.910 58.522 75.608
- Swaps 4.150.462 4.114.250 285.204 271.924
Totaal valutacontracten 6.230.246 6.407.160 343.726 347.532
Rentecontracten
- Swaps 437.000 725.323 28.557 33.082
- Swaptions 120.000 120.000 13.565 13.565
Totaal rentecontracten 557.000 845.323 42.122 46.647
Kredietcontracten
Credit Default Swaps 5.000 15.000 27 244
Aandelencontracten
Opties 33.102 1.664 68 -
Derivaten waarop hedge accounting wordt
toegepast
Rentecontracten 18.500 25.000 152 1.266
Totaal 6.843.848 7.294.147 386.095 395.689
2009
In duizenden euro's
Beleggingen
voor handels-
doeleinden
Beleggingen
geclassificeerd
als activa met
waardemutaties
door de winst-
en verlies-
rekening
Totaal
Balanswaarde per 1 januari 5.583 26.893 32.476
Aankopen - 125.410 125.410
Verkopen -5.617 - -5.617
Mutaties reële waarde 34 2.327 2.361
Balanswaarde per 31 december - 154.630 154.630
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) - 25.121 25.121
Waarvan langlopend (> 1 jaar) - 129.509 129.509
Toelichting op de geconsolideerde balans
69
In toelichting 48 wordt een nadere specificatie gegeven van de wijze waarop de reële waarde is bepaald.
19. Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Hieronder worden opgenomen door publiekrechtelijke lichamen en door anderen geëmitteerde obligaties met een
vaste of variabele rente en andere vastrentende waardepapieren en aandelen. Niet-beursgenoteerde aandelen
betreffen met name strategische belangen in effecten- en clearingorganisaties, waarvoor geen betrouwbare financiële
informatie beschikbaar is om de reële waarde per jaarultimo te bepalen.
In 2009 hebben er bijzondere waarderverminderingen plaatsgevonden op aandelen en rentedragende waardepapieren
uit de portefeuille Beleggingen voor verkoop beschikbaar ter hoogte van € 0,2 miljoen (2008: € 32,9 miljoen).
Zie toelichting 10 voor een verdere uiteenzetting van deze posten.
Het verloop van de Beleggingen voor verkoop beschikbaar is als volgt:
2008
In duizenden euro's
Beleggingen
voor handels-
doeleinden
Beleggingen
geclassificeerd
als activa met
waardemutaties
door de winst-
en
verliesrekening
Totaal
Balanswaarde per 1 januari - - -
Aankopen 8.852 25.652 34.504
Verkopen -3.269 - -3.269
Mutaties reële waarde - 1.241 1.241
Balanswaarde per 31 december 5.583 26.893 32.476
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) 5.583 - 5.583
Waarvan langlopend (> 1 jaar) - 26.893 26.893
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Het gebruik van de wegens zekerheidsstelling gedeponeerde waardepapieren was:
Verbruikleencircuit 165.864 121.145
2009
In duizenden euro's
Geldmarkt-
instrumenten Obligaties Aandelen Totaal
Balanswaarde per 1 januari 99.595 555.273 27.572 682.440
Aankopen 408.650 820.152 6.610 1.235.412
Verkopen -119.000 -193.271 -12.790 -325.061
Mutaties reële waarde -1.592 29.771 6.676 34.855
Lossingen -147.653 -190.483 - -338.136
Bijzondere waardeverminderingen - 130 -370 -240
Balanswaarde per 31 december 240.000 1.021.572 27.698 1.289.270
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) 240.000 308.636 27.698 576.334
Waarvan langlopend (> 1 jaar) - 712.936 - 712.936
2008
In duizenden euro's
Geldmarkt-
instrumenten Obligaties Aandelen Totaal
Balanswaarde per 1 januari 425.027 901.876 42.421 1.369.324
Aankopen 1.103.066 360.943 10.431 1.474.440
Verkopen - -96.670 -506 -97.176
Mutaties reële waarde -1.159 -4.960 -13.799 -19.918
Lossingen -1.427.339 -584.001 - -2.011.340
Bijzondere waardeverminderingen - -21.915 -10.975 -32.890
Balanswaarde per 31 december 99.595 555.273 27.572 682.440
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) 99.595 195.756 27.572 322.923
Waarvan langlopend (> 1 jaar) - 359.517 - 359.517
Toelichting op de geconsolideerde balans
70
In toelichting 48 wordt een nadere specificatie gegeven van de wijze waarop de reële waarde is bepaald.
20. Bedrijfscombinaties
Acquisitie Duitse dochtermaatschappij
Op 16 juli 2009 heeft KAS BANK een 100%-belang in Deutsche Postbank Privat Investment Kapitalanlagegesellschaft
mbH (PPI) verworven voor € 15,0 miljoen. De overgenomen onderneming is met ingang van 1 augustus 2009
opgenomen in de consolidatie van KAS BANK. PPI is per 23 november 2009 operationeel en juridisch volledig
geïntegreerd binnen KAS BANK‟s dochteronderneming KAS Investment Servicing GmbH.
Deze overname versterkt KAS BANK‟s onafhankelijke positie als „pure player‟ op de Duitse markt voor
effectendienstverlening en fondsenadministratie.
Het effect van de overname op de activa en de verplichtingen van KAS BANK is hierna aangegeven. De boekwaarde is
bepaald op basis van de toepasselijke IFRS, direct voorafgaand aan de acquisitie.
Op de acquisitiedatum is de reële waarde van de activa en passiva bepaald. De geschatte reële waarde van het
cliëntenbestand van € 4,2 miljoen is bepaald met toepassing van een discontovoet van 26,5% (na belastingen),
zijnde het verwachte interne rendement op de gedane investering, rekeninghoudend met de te behalen
synergievoordelen vanwege de integratie van PPI in KAS Investment Servicing GmbH.
KAS BANK heeft in 2009 aan de overname gerelateerde kosten gemaakt van € 0,5 miljoen voor advies- en juridische
diensten. Deze kosten zijn meegenomen in de kostprijs van de acquisitie.
De naar aanleiding van de overname opgenomen goodwill is voornamelijk toe te rekenen aan:
het vermijden van de aanloopkosten die zouden moeten worden gemaakt in het geval KAS BANK zelf personeel
had moeten werven om de cliënten van PPI te bedienen;
het rendement op het minimaal vereist door PPI aan te houden eigen vermogen voor solvabiliteitsdoelstellingen;
en
het verschil tussen de reële waarde en de nominale waarde (balanswaarde) van de uitgestelde
belastingverplichting.
Voor verdere informatie over de goodwill wordt verwezen naar toelichting 25. De opgenomen goodwill is naar
verwachting niet fiscaal aftrekbaar. De behaalde omzet en het gegenereerde resultaat over de eerste zeven maanden
van 2009 zijn niet representatief voor de omzet en het gegenereerde resultaat op jaarbasis na acquisitie. Op basis
van de prognose voor het jaar 2010 zouden jaaromzet en netto jaarresultaat naar verwachting van het management
In duizenden euro's
Boekwaarde
1 augustus
2009
Reële waarde-
aanpassingen
Reële waarde
1 augustus
2009
Bankiers 11.809 - 11.809
Kredieten 104 - 104
Immateriële activa - 4.220 4.220
Uitgestelde belastingverplichtingen - -1.318 -1.318
Langlopende personeelsverplichtingen -82 - -82
Overlopende activa en passiva -238 - -238
Netto identificeerbare activa en passiva 11.593 2.902 14.495
Goodwill 537
Totale kostprijs acquisitie 15.032
Toelichting op de geconsolideerde balans
71
€ 5,7 miljoen respectievelijk € 1,6 miljoen positief bedragen. Het resultaat vanaf de acquisitiedatum tot en met de
datum van fusie met KAS Investment Servicing GmbH bedraagt € 0,8 miljoen positief.
21. Acute belastingvorderingen en –verplichtingen
22. Overige activa
Het betreft hier activa, die naar hun aard niet onder één van de andere balanshoofden kunnen worden gerubriceerd,
waaronder nog niet verwerkte uitgegane bedragen bestemd voor cliënten.
23. Overlopende activa
Hieronder zijn opgenomen de vooruitbetaalde bedragen voor kosten die ten laste van de volgende periode(n) komen,
de nog te ontvangen en niet gefactureerde bedragen en de overlopende rente.
24. Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
De reële waarde van de panden betreft de eind 2009 door een externe taxateur bepaalde reële waarde. De reële
waarde is bepaald uitgaande van voortgezet gebruik van de panden. De resterende levensduur van de gebouwen is
ongewijzigd. Deze levensduur is in 2007 door de taxateur vastgesteld op 30 jaar. Bij de waardering zijn de niet-
gebouwgebonden installaties buiten beschouwing gelaten. De waarde van de grond is gebaseerd op de bruto
vloeroppervlakte en een marktconform tarief per vierkante meter.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Acute belastingvorderingen 25.447 35.570
Acute belastingverplichtingen -1.354 -1.297
Saldo belastingvorderingen en belastingverplichtingen 24.093 34.273
Balanswaarde per 1 januari 34.273 7.298
Verrekend met de Belastingdienst -3.418 9.286
Commerciële belastingdruk -7.430 12.902
Mutaties uitgestelde belastingen vanuit herwaarderingsreserve -1.286 1.590
Te verrekenen dividendbelasting voorgaande boekjaren 1.242 3.636
Overige 712 -439
Balanswaarde per 31 december 24.093 34.273
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik
Balanswaarde per 1 januari 40.735 41.527
Afschrijving lopend boekjaar -792 -792
Herwaarderingen reële waarde -5.691 -
Herwaarderingen cumulatieve afschrijving 1.473 -
Reële waarde 53.470 59.161
Cumulatieve afschrijving -17.745 -18.426
Balanswaarde per 31 december 35.725 40.735
Toelichting op de geconsolideerde balans
72
Uitgaande van de kostprijsmethode bedraagt de boekwaarde van de gebouwen en grond € 16,7 miljoen
(2008: € 16,8 miljoen).
Financiële lease
KAS BANK least een deel van de hardware via een aantal financiële leaseovereenkomsten. Aan het einde van de
leaseovereenkomst bestaat een optie om de hardware te kopen tegen een vooraf vastgestelde prijs. De boekwaarde
van de geleasede hardware bedroeg ultimo 2009 nihil (2008: € 0,2 miljoen).
25. Immateriële activa
Onder deze post worden opgenomen de kosten van eigen ontwikkelde software, software gekocht van derden, de
betaalde goodwill voor acquisities en de waarde van geacquireerde cliëntenbestanden en licenties (overige
immateriële activa). Het verloop van deze balanspost is als volgt:
De in bovenstaande tabel verantwoorde goodwill en overige immateriële activa hebben betrekking op KAS Investment
Servicing GmbH (acquisitie in 2008) en Deutsche Postbank Privat Investment Kapitalanlagegesellschaft mbH
(acquisitie in 2009). De laatste entiteit is operationeel en juridisch volledig geïntegreerd binnen KAS BANK‟s
dochteronderneming KAS Investment Servicing GmbH. De situatie na de operationele en juridische integratie
resulteert in één kasstroomgenererende eenheid. De realiseerbare waarde van deze kasstroomgenererende eenheid
is gebaseerd op de bedrijfswaarde berekening die is opgesteld in samenwerking met externe deskundigen. De
realiseerbare waarde is hoger dan de boekwaarde, zodat geen bijzondere waardevermindering nodig is. De
bedrijfswaarde is bepaald op basis van verdiscontering van de verwachte toekomstige kasstromen bij voortgezet
gebruik van de kasstroomgenererende eenheid. De belangrijkste veronderstellingen daarbij luiden als volgt:
In duizenden euro's
Hardware Meubilair Technische
installaties
Totaal 2009 Totaal 2008
Andere vaste bedrijfsmiddelen
Balanswaarde per 1 januari 1.716 653 7.586 9.955 9.912
Investering -21 76 1.149 1.204 2.494
Investering via bedrijfscombinaties - - - - 191
Afschrijving lopend boekjaar -834 -204 -1.784 -2.822 -2.642
Aanschafwaarde 2.863 1.226 16.989 21.078 33.225
Cumulatieve afschrijving -2.002 -701 -10.038 -12.741 -20.068
Cumulatieve bijzondere waardevermindering - - - - -3.202
Balanswaarde per 31 december 861 525 6.951 8.337 9.955
Totaal Onroerende zaken en
bedrijfsmiddelen 44.062 50.690
In duizenden euro's
Goodwill Aangeschafte
software
Eigen
ontwikkelde
software
Overige
immateriële
activa
Totaal 2009 Totaal 2008
Boekwaarde 1 januari 5.250 3.417 4.827 3.700 17.194 6.744
Investering - 2.302 1.256 - 3.558 5.253
Investering via bedrijfscombinaties 537 - - 4.220 4.757 14.899
Afschrijving lopend boekjaar - -2.538 -1.353 -616 -4.507 -4.468
Bijzondere waardeverminderingen - - - - - -5.234
Aanschafwaarde 11.021 12.983 7.392 8.068 39.464 36.877
Cumulatieve afschrijving - -9.802 -2.662 -764 -13.228 -14.449
Cumulatieve bijzondere
waardevermindering -5.234 - - - -5.234 -5.234
Boekwaarde 31 december 5.787 3.181 4.730 7.304 21.002 17.194
Toelichting op de geconsolideerde balans
73
Het businessplan 2010 tot en met 2015 voorziet in een groei variërend van 0% tot 25% per jaar (gemiddeld
11%). Deze groei past bij de verwachte ontwikkelingen van de marktomstandigheden.
De prognose is gebaseerd op het businessplan voor de jaren 2010 tot en met 2015.
Bij het berekenen van de contante waarde van de verwachte kasstromen is een discontovoet van 12% (na
belastingen) aangehouden (2008: 15%). Dit percentage is gebaseerd op de 10-jaars rente (op moment van
overname) verhoogd met een rentabiliteitseis.
Redelijke, alternatieve veronderstellingen dan de hiervoor genoemde veronderstellingen, zouden de volgende impact
hebben op de bedrijfswaarde (ceteris paribus):
Een verlaging van het groeipercentage met 10% zou leiden tot een € 7,2 miljoen lagere bedrijfswaarde;
Een verhoging van de discontovoet met 1% zou leiden tot een € 2,7 miljoen lagere bedrijfswaarde;
Rekeninghoudend met een combinatie van deze aanpassingen zou de bedrijfswaarde € 9,0 miljoen lager uitvallen. Dit
zou niet leiden tot een bijzondere waardevermindering.
26. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen
Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen in de balans voor zover het waarschijnlijk is dat de vorderingen
verrekenbaar zijn met toekomstige winsten.
Verloop uitgestelde belastingvorderingen en –verplichtingen:
1 De fiscaal compensabele verliezen voor een bedrag van € 0,1 miljoen vervallen in 2017 en 2018 en het restant vervalt niet. KAS BANK verwacht dat desbetreffende dochtermaatschappijen vóór de vervaldatum voldoende winstgevend worden, om de fiscaal compensabele verliezen te kunnen realiseren.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Uitgestelde belastingvorderingen 3.840 2.897
Uitgestelde belastingverplichtingen -13.097 -9.856
Saldo -9.257 -6.959
In duizenden euro's
1-1-2009 mutaties via
resultaat
mutaties via
vermogen
Bedrijfs-
combinaties
31-12-2009
Pensioenverplichtingen 486 -811 987 - 662
Beleggingen voor verkoop beschikbaar -1.339 -31 -3.269 - -4.639
- Andere vaste bedrijfsmiddelen 1.863 -48 - - 1.815
- Gebouwen voor eigen gebruik -6.085 - 1.222 - -4.863
- Eigen ontwikkelde software -1.231 107 - - -1.124
- Immateriële activa -1.201 238 - -1.318 -2.281
Fiscaal compensabele verliezen1 477 625 - - 1.102
Overige 71 - - - 71
Totaal -6.959 80 -1.060 -1.318 -9.257
Verschil fiscale en commerciële behandeling:
In duizenden euro's
1-1-2008 mutaties via
resultaat
mutaties via
vermogen
Bedrijfs-
combinaties
31-12-2008
Pensioenverplichtingen 1.474 -907 -81 - 486
Beleggingen voor verkoop beschikbaar -180 -35 -1.124 - -1.339
- Andere vaste bedrijfsmiddelen 1.579 284 - - 1.863
- Gebouwen voor eigen gebruik -6.194 - 109 - -6.085
- Eigen ontwikkelde software -564 -667 - - -1.231
- Immateriële activa - - - -1.201 -1.201
Fiscaal compensabele verliezen1 - 477 - - 477
Overige 175 -104 - - 71
Totaal -3.710 -952 -1.096 -1.201 -6.959
Verschil fiscale en commerciële behandeling:
Toelichting op de geconsolideerde balans
74
PASSIVA
27. Bankiers
Hieronder worden opgenomen de niet-achtergestelde schulden aan kredietinstellingen, voor zover niet belichaamd in
schuldbewijzen.
28. Toevertrouwde middelen
Onder dit hoofd worden opgenomen alle niet-achtergestelde schulden niet zijnde schulden aan kredietinstellingen.
29. Overige schulden
Het betreft hier passiva die naar hun aard niet onder één van de andere balanshoofden kunnen worden gerubriceerd,
waaronder nog niet verwerkte binnengekomen bedragen bestemd voor cliënten.
Onder de overige schulden zijn opgenomen cumulatief preferente aandelen KAS BANK. Van de 12.500.000 preferente
aandelen, van nominaal € 1,00 zijn er 25 uitgegeven die op naam staan van Stichting Preferente Aandelen KAS
BANK. Aan Stichting Preferente Aandelen KAS BANK is een recht verleend tot het nemen van cumulatief preferente
aandelen in het kapitaal van de vennootschap tot een nominaal bedrag dat overeenkomt met 50% van het ten tijde
van het nemen van die aandelen, in de vorm van gewone aandelen nominaal geplaatste kapitaal.
30. Overlopende passiva
Hieronder worden opgenomen de vooruitontvangen bedragen voor baten die ten gunste van de volgende periode(n)
komen en nog te betalen bedragen.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Direct opeisbaar door andere kredietinstellingen 2.251.670 1.198.965
Niet direct opeisbaar door andere kredietinstellingen – kortlopend (<= 1 jaar) 76.681 18.166
Totaal 2.328.351 1.217.131
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Spaargelden 391.449 292.160
Deposito's 253.413 445.509
Overige toevertrouwde middelen 3.004.204 4.786.359
Totaal 3.649.066 5.524.028
Direct opeisbare toevertrouwde middelen 3.004.204 5.096.959
644.804 427.069
58 -
Totaal 3.649.066 5.524.028
Niet direct opeisbaar – langlopend (> 1 jaar)
Niet direct opeisbaar – kortlopend (<= 1 jaar)
Toelichting op de geconsolideerde balans
75
31. Voorzieningen
In 2007 heeft KAS BANK een gehuurd bedrijfspand buiten gebruik gesteld. Dit pand is deels onderverhuurd. De
verwachting is dat de toekomstige lasten minus de toekomstige baten per saldo verlieslatend zijn. Als gevolg hiervan
is in 2008 een voorziening ter hoogte van € 0,9 miljoen gevormd, zijnde de netto contante waarde van de
toekomstige huurverplichtingen (minus de verwachte opbrengsten). Deze situatie is in 2009 niet gewijzigd.
32. Langlopende personeelsverplichtingen
Onder de langlopende personeelsverplichtingen zijn opgenomen de verplichting voor pensioenen, jubilea en non-
activiteitsregelingen.
Pensioenverplichtingen
KAS BANK kent voor leden van de Raad van Bestuur en Duitse personeelsleden een Defined Contribution-regeling.
Voor de overige personeelsleden geldt een Defined Benefit-regeling.
De Nederlandse Defined Benefit-regeling kent een pensioenleeftijd van 65 jaar en is onderverdeeld naar een eind- en
een middelloonregeling. De eindloonregeling geldt tot € 46.500, daarboven geldt de middelloonregeling. De
opbouwpercentages zijn vastgesteld op respectievelijk 1,8% en 2%. De regeling kent een eigenbijdragestelsel; voor
zover de pensioenpremie het percentage van 10% overstijgt, komt de helft van het meerdere boven 10% voor
rekening van de vennootschap, en de helft voor rekening van de medewerkers met een maximum van 5%. Indien de
premie het percentage van 20% overstijgt, komt het meerdere volledig voor rekening van de vennootschap. Voor het
eigenbijdragestelsel geldt een ingroei vanaf 1 juli 2007 van 1% per jaar dat jaarlijks per 1 juli met 1% zal stijgen tot
het maximum van 5%.
De Engelse regeling kent een pensioenleeftijd van 60 jaar en betreft een Defined Benefit-regeling. Indien de
opgebouwde premies onder het verzekerde minimum komen, wordt dit aangevuld door de vennootschap.
De onder dit hoofd opgenomen verplichting betreft de Nederlandse pensioenregeling volgens de „Projected Unit Credit
Method‟ (PUCM). De verplichting is vastgesteld op basis van de door de actuaris per 31 december 2009 uitgevoerde
actuariële berekening. De actuariële resultaten worden grotendeels veroorzaakt door de aanpassing van de
sterftetafel, de naar verwachting van het management van de bank toegenomen kans op de indexatie van rechten
van inactieven en gepensioneerden, ervaringsaanpassingen als gevolg van wijzigingen in het deelnemersbestand en
het positieve rendement van de pensioenbeleggingen.
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Pensioenverplichtingen 2.595 1.895
Overige lange termijn personeelsbeloningen 1.219 1.160
Totaal 3.814 3.055
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008 Stand per 1 januari 906 1.000 In verslagperiode getroffen voorzieningen - 906 In verslagperiode gebruikte voorzieningen -159 - In verslagperiode teruggeboekte voorzieningen -40 -1.000 Aanpassing disconteringspercentage - - Oprenting voorzieningen 33 - Stand per 31 december 740 906
Waarvan kortlopend (<= 1 jaar) 143 163 Waarvan langlopend (> 1 jaar) 597 743
Toelichting op de geconsolideerde balans
76
De dekkingsgraad van Stichting Pensioenfonds KAS BANK bevindt zich op basis van de waarderingsgrondslagen van
het pensioenfonds ultimo 2009 op 102% (2008: 92%). Begin 2009 heeft het bestuur van het pensioenfonds een
herstelplan uitgewerkt, omdat de dekkingsgraad zich destijds onder de 105% bevond. Daarnaast liep het
herverzekeringscontract ultimo 2009 af. Volgens dit contract had KAS BANK een bijstortingsverplichting tot 105% (op
basis van waarderingsgrondslagen van KAS BANK), indien de dekkingsgraad zich bij afloop van het contract op basis
van een discontovoet van 4% onder de 105% bevond. De als gevolg van deze contractuele afspraak verplichte
bijstorting eind 2009 van € 1,2 miljoen is opgenomen in de pensioenbeleggingen.
De post Pensioenverplichtingen kan als volgt worden gespecificeerd:
Actuariële resultaten worden verwerkt in het Eigen vermogen. In 2009 is € 3,9 miljoen ten laste (2008: € 0,3 miljoen
ten gunste) van het Eigen vermogen verwerkt.
Het rendement van de pensioenbeleggingen bedraagt in 2009 € 12,1 miljoen positief (2008: € 16,6 miljoen negatief).
Het verwachte rendement van de pensioenbeleggingen wordt als volgt bepaald: de nominale rente van de obligaties
uit de portefeuille wordt uitgedrukt als een percentage van de marktwaarde van die portefeuille (inclusief lopende
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Contante waarde van toekomstige pensioenverplichtingen 143.119 129.040
Marktwaarde pensioenbeleggingen -140.524 -127.145
Totaal pensioenverplichtingen 2.595 1.895
Stand per 1 januari 129.040 146.129
Kosten opbouw 3.308 4.384
Interestkosten 7.294 7.630
Uitkeringen en kosten -5.587 -4.673
Bijdrage van de werknemers 1.001 717
Waardeoverdracht pensioenen (verkoop private banking) -476
Actuariële schattingsresultaten 8.063 -24.671
Stand pensioenverplichtingen per 31 december 143.119 129.040
Het verloop van de post marktwaarde pensioenbeleggingen is als volgt:
Stand per 1 januari 127.145 140.349
Verwacht rendement 7.944 7.796
Bijdragen van de werkgever 5.830 7.786
Bijdragen van de werknemers 1.001 717
Waardeoverdracht pensioenen (verkoop private banking) - -476
Uitkeringen en kosten -5.587 -4.673
Actuariële schattingsresultaten 4.191 -24.354
Stand pensioenbeleggingen per 31 december 140.524 127.145
De post pensioenlasten bestaat uit:
Kosten opbouw 3.308 4.384
Interestkosten 7.294 7.630
Verwacht rendement -7.944 -7.796
Totaal pensioenlasten 2.658 4.218
Het verloop van de post contante waarde van toekomstige
pensioenverplichtingen is als volgt:
In duizenden euro's 2009 2008
De pensioenbeleggingen bestaan uit:
Aandelen 43.537 31% 32.981 26%
Obligaties 93.498 67% 86.125 68%
Derivaten -2.202 -2% 2.599 2%
Liquide middelen 5.691 4% 5.440 4%
Totaal 140.524 100% 127.145 100%
Toelichting op de geconsolideerde balans
77
rente). Voor aandelen wordt een risico-opslag van 4% op de obligaties gehanteerd. Vervolgens wordt de verhouding
aandelen/obligaties meegewogen.
De premieafdracht, inclusief de bijdrage van de werknemers, voor de Defined Benefit-regeling bedraagt in 2010 naar
verwachting € 4,7 miljoen (de verwachting voor 2009 bedroeg € 5,3 miljoen; de werkelijke afdracht bedroeg in 2009
€ 6,8 miljoen (2008: € 8,5 miljoen)). Het verschil in 2009 tussen de verwachte en de werkelijke afdracht is
voornamelijk het gevolg van de bijstorting van € 1,2 miljoen (2008: nihil), zoals hiervoor toegelicht.
Overige lange termijn personeelsbeloningen
Onder de lange termijn personeelsbeloningen zijn opgenomen de verplichting voor jubilea en nonactiviteitsregelingen.
De gehanteerde veronderstellingen zijn conform de parameters zoals toegepast bij het bepalen van de
pensioenverplichtingen.
33. Aandelenkapitaal
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt € 25 miljoen.
Meerjarenoverzicht
In duizenden euro's 2009 2008 2007 2006 2005
De voornaamste gehanteerde actuariële
veronderstellingen zijn:
Discontovoet 5,60% 5,60% 5,30% 4,60% 4,20%
Rendement pensioenbeleggingen 5,95% 6,07% 5,50% 5,50% 5,25%
Gemiddelde loonsverhogingen1 2,00% 1,00% 2,00% 3,00% 2,50%1 Hiernaast wordt ook rekening gehouden met
promotiestijgingen.
Pensioenverplichtingen
Contante waarde van toekomstige
pensioenverplichtingen 143.119 129.040 146.129 157.047 158.823
Marktwaarde pensioenbeleggingen -140.524 -127.145 -140.349 -135.452 -128.136
Nettoverplichting 2.595 1.895 5.780 21.595 30.687
Ervaringsaanpassingen
Pensioenverplichtingen
Aanpassing carrièretabel 784 3.161 -5.081 -2.499 3.061
Aanpassing indexatieveronderstelling niet actieven -2.429 11.071 - - -
Aanpassing sterftetabel -4.344 - - -5.202 -
Aanpassing discontovoet - 5.409 21.619 12.591 -17.003
Aanpassing arbeidsongeschiktheidsfrequenties - - - - 1.827
Aanpassing ontslagtabel 22 3.587 - 2.032 -
Ervaringsaanpassingen wijzigingen
deelnemersbestand -2.096 1.443 2.175 1.988 2.461
Actuarieel resultaat verplichtingen -8.063 24.671 18.713 8.910 -9.654
Pensioenbeleggingen
Feitelijke rendement op beleggingen 12.135 -16.558 2.615 4.008 11.359
Verondersteld rendement op beleggingen 7.944 7.796 7.524 6.798 6.074
Actuarieel resultaat beleggingen 4.191 -24.354 -4.909 -2.790 5.285
Totaal actuarieel resultaat via het Eigen
vermogen -3.872 317 13.804 6.120 -4.369
Specificatie aantallen gewone aandelen van nominaal € 1,00 aantal 2009 aantal 2008
Aandelen 25.000.000 25.000.000
Aandelen in portefeuille 9.300.983 9.300.983
Op naam geplaatst en volgestort 15.699.017 15.699.017
Toelichting op de geconsolideerde balans
78
Van de uitgegeven aandelen staan 15.616.019 (2008: 15.613.737) aandelen op naam van Stichting
Administratiekantoor Aandelen KAS BANK, die daartegenover toondercertificaten, eveneens met de coupure van
€ 1,00 heeft uitgegeven. De overige 82.998 (2008: 85.280) gewone aandelen zijn voornamelijk in handen van
Toegelaten Instellingen van NYSE Euronext Amsterdam N.V.
Kapitaalbeheer
Het beleid van KAS BANK is gericht op een sterke vermogenspositie om te voorzien in de (toekomstige)
kapitaalbehoefte van de bank en om te allen tijde aan de externe solvabiliteitseisen te kunnen voldoen. De Raad van
Bestuur bewaakt de vermogenspositie van de bank aan de hand van het solvabiliteitspercentage (BIS-ratio). De ratio
wordt bepaald door de risicogewogen waarde van de (buiten)balansposten af te zetten tegen het aanwezige
toetsingsvermogen. Het toetsingsvermogen bestaat uit het kernkapitaal (tier 1-vermogen) plus het aanvullend
kapitaal (tier 2-vermogen). De ratio wordt maandelijks gerapporteerd aan de Raad van Bestuur en de Nederlandsche
Bank N.V. in het kader van haar toezichthoudende functie. KAS BANK hanteert hierbij een minimumpercentage van
12,5%. Wettelijk geldt een aan te houden BIS-ratio van minimaal 8%.
Daarnaast wordt het aanwezige Eigen vermogen regelmatig getoetst op basis van een specifiek op de risico's van
KAS BANK toegesneden model, in lijn met het vanuit het bancaire toezicht aangegeven ICAAP-concept ("Internal
Capital Adequacy Assessment Process").
De met ingang van 2008 geldende solvabiliteitseisen conform Basel II betekenen onder meer een zwaarder
kapitaalbeslag ten aanzien van het uitlenen van effecten en de introductie van solvabiliteitseisen inzake operationeel
risico. Door de daling van de verbruikleenactiviteiten sinds het najaar 2008 als gevolg van marktontwikkelingen, in
combinatie met door KAS BANK verhoogde onderpandseisen, hebben de zwaardere solvabiliteitseisen ten aanzien van
verbruikleen vooralsnog een beperkt effect op de vereiste solvabiliteit.
De bandbreedtes voor wat betreft de samenstelling van het kapitaal zijn vastgelegd in de Richtlijnen balansbeheer en
goedgekeurd door de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Maandelijks wordt in de Asset & Liability
Committee de ontwikkeling van het kapitaal en de risicogewogen waarde van de (buiten)balansposten besproken.
Indien daar behoefte aan is, wordt (op onderdelen) vaker gerapporteerd over de ontwikkeling van het
solvabiliteitsbeslag. Sturing van de vereiste solvabiliteit kan met name plaatsvinden door het uitzettingenbeleid
inzake de eigen posities van Treasury, door voorwaarden te stellen aan het verstrekken van onderpand en door
keuzes in het acceptatiebeleid ten aanzien van cliëntsoorten en kredietproducten. De omvang van het eigen
vermogen respectievelijk toetsingsvermogen en de eventueel te ondernemen acties op dit vlak komen minimaal eens
per kwartaal aan de orde in het Asset & Liability Committee.
Daarnaast wordt er voortdurend gestreefd naar een evenwicht tussen enerzijds de voordelen van een sterke
kapitaalbasis en anderzijds het hogere rendement op het eigen vermogen bij een lagere kapitaalbasis. De doelstelling
van de Raad van Bestuur is een rendement op het gemiddeld eigen vermogen van de rente op tienjarige
staatsleningen verhoogd met 5-8%. Het gemiddelde rendement over het eigen vermogen over 2009 bedroeg 13,7%
(op basis van het operationeel resultaat 11,8%) en in 2008 -20,2% (op basis van het operationeel resultaat 8,7%).
Bij de beoordeling van de winstgevendheid van de diverse activiteiten van KAS BANK speelt het rendement op het, op
basis van risico‟s te alloceren kapitaal, een belangrijke rol.
Solvabiliteitsratio’s 2009 2008
Tier 1 op basis van Basel II ultimo jaar 21 15
Bis-ratio op basis van Basel II ultimo jaar 24 18
Bis-ratio op basis van Basel II gemiddelde jaar 21 15
Toelichting op de geconsolideerde balans
79
34. Reserve ingekochte eigen aandelen
KAS BANK kent jaarlijks voorwaardelijk rechten op aandelen (opties) toe aan de leden van de Raad van Bestuur en
overig personeel en voorwaardelijk aandelen aan de leden van de Raad van Bestuur. Nadere informatie over deze
aandelen- en optieplannen is opgenomen bij Op aandelen gebaseerde betalingen. De vennootschap heeft op 31
december 2009 bij de (voormalige) leden van de Raad van Bestuur en het overige personeel 1.343.021 (2008:
1.094.654) opties uitstaan, waarvan 1.043.785 (2008: 952.724) voorwaardelijk. Daarnaast heeft de vennootschap op
31 december 2009 bij de (voormalige) leden van de Raad van Bestuur 39.157 (2008: 18.619) aandelen uitstaan,
waarvan 36.642 (2008: 18.619) voorwaardelijk.
KAS BANK heeft als beleid de verplichtingen voortvloeiend uit de verleende rechten door inkoop van aandelen in te
dekken. Ter afdekking zijn eigen aandelen ingekocht met een gemiddelde inkoopprijs van € 22,58 (2008: € 22,58)
(fifo-methode). De nominale waarde van de ingekochte aandelen bedraagt € 1.125.579 (2008: € 1.125.579).
Verloopstaat van de aantallen ingekochte aandelen ter afdekking van de verleende en op korte termijn te verlenen
optierechten met de daarbij behorende gemiddelde prijzen:
35. Agioreserve
Van de Agioreserve is € 19,6 miljoen (2008: € 19,6 miljoen) fiscaal vrijgesteld. De Agioreserve is gevormd uit boven
pari stortingen van aandeelhouders.
36. Herwaarderingsreserve
Herwaarderingsreserve Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik
Deze herwaarderingsreserve bevat de cumulatieve netto veranderingen in de reële waarde van de onroerende
goederen in het bezit van KAS BANK.
Aantal 2009 Aantal 2008
Stand per 1 januari à € 22,58 (2008 € 20,17) 1.125.579 727.448
Aankopen (2008 à € 24,82) - 485.397
Verkopen (2008 à € 15,35) - -87.266
Stand per 31 december à € 22,58 (2008 € 22,58) 1.125.579 1.125.579
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
De herwaarderingsreserve kan als volgt worden gespecificeerd:
Herwaarderingsreserve Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik 14.210 17.778
Herwaarderingsreserve Beleggingen voor verkoop beschikbaar 13.478 2.159
Stand per 31 december 27.688 19.937
In duizenden euro's 2009 2008
Het verloop van deze post is als volgt:
Stand per 1 januari 17.778 18.096
Herwaardering Terreinen en gebouwen voor eigen gebruik -4.218 -
Overboeking naar Overige reserves -426 -318
Overboeking van Uitgestelde belastingverplichtingen 1.222 109
Overboeking naar Acute belastingvorderingen -146 -109
Stand per 31 december 14.210 17.778
Toelichting op de geconsolideerde balans
80
Herwaarderingsreserve Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Deze herwaarderingsreserve bevat de cumulatieve netto veranderingen in de reële waarde van voor verkoop
beschikbare effecten.
In de herwaarderingsreserve Beleggingen voor verkoop beschikbaar is inbegrepen, een bedrag van € 1,3 miljoen
negatief (2008: € 1,5 miljoen negatief) voor koersverschillen op aandelen in de beleggingsportefeuille.
37. Overige reserves
38. Onverdeeld resultaat
Op basis van het over het eerste halfjaar 2009 behaalde resultaat is een interim-dividend uitbetaald van € 4,8
miljoen, zijnde € 0,33 per gewoon aandeel (2008: € 0,45). Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt
voorgesteld om het slotdividend over 2009 vast te stellen op € 0,40 per gewoon aandeel. Indien hiervoor goedkeuring
wordt verleend, bedraagt het totale slotdividend € 5,8 miljoen.
In duizenden euro's 2009 2008
Het verloop van deze post is als volgt:
Stand per 1 januari 2.159 794
Herwaardering Beleggingen voor verkoop beschikbaar 23.826 -31.168
-8.191 -932
Bijzondere waardeverminderingen 93 32.890
Overboeking naar Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen -3.269 -1.124
Overboeking naar Acute belastingvorderingen -1.140 1.699
Stand per 31 december 13.478 2.159
Herwaardering Beleggingen voor verkoop beschikbaar naar winst- en
verliesrekening
In duizenden euro's 2009 2008
Het verloop van deze post is als volgt:
Stand per 1 januari 175.653 169.582
Winstbestemming voorgaand jaar -39.933 10.118
Resultaat op verkoop van ingekochte eigen aandelen - 1.862
Op aandelen gebaseerde betalingen 796 647
Actuariële verschillen inzake pensioenen -3.872 317
Aanpassing uitgestelde belastingverplichtingen 987 -81
Overboeking van Herwaarderingsreserve 426 318
Interim-dividend - -7.065
Overige mutaties - -45
Stand per 31 december 134.057 175.653
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Resultaat over de verslagperiode 24.581 -39.933
Interim-dividend -4.809 -
Stand per 31 december 19.772 -39.933
Toelichting op de buiten de balanstelling opgenomen verplichtingen
81
39. Voorwaardelijke verplichtingen
Garanties
Hieronder zijn alle verplichtingen opgenomen die voortvloeien uit transacties waarbij de bank zich garant heeft
gesteld voor een derde. Uit hoofde van de directe aansluitingen op buitenlandse beurzen zijn ten behoeve van
cliënten garanties afgegeven.
Naast de onder de balans vermelde garanties zijn er niet-gekwantificeerde garanties jegens Equens Nederland,
NASDAQ Dubai Ltd., European Multilateral Clearing Facility N.V., LCH Clearnet SA, Eurex Clearing AG, LCH Clearnet
Ltd., SIS X-Clear AG, European Central Counterparty Limited, CCP Austria Abwicklungsstelle für Börsengeschäfte
GmbH en Intesa San Paolo S.P.A.
KAS BANK valt onder het depositogarantiestelsel van de Nederlandsche Bank.
40. Onherroepelijke faciliteiten
Onherroepelijke faciliteiten bestaan voornamelijk uit onherroepelijke kredietfaciliteiten die zijn toegezegd aan
zakelijke cliënten, maar waarop nog geen beroep is gedaan. Voor het merendeel van de onherroepelijke
kredietfaciliteiten waarop geen beroep is gedaan, is zekerheid gesteld in de vorm van onderpand of contra-garanties.
41. Operationele leaseverplichtingen en langlopende huur- en onderhoudscontracten
De operationele leaseverplichtingen en langlopende huur- en onderhoudscontracten hebben voornamelijk betrekking
op computerapparatuur, software, auto‟s en kantoorpanden. Op deze contracten is geen indexatie van lease / huur
van toepassing. In de winst- en verliesrekening onder Andere beheerskosten is voor € 6,8 miljoen (2008: € 6,2
miljoen) aan kosten verantwoord met betrekking tot deze contracten.
De toekomstige lasten van een gehuurd pand in Amsterdam, dat buiten gebruik is gesteld, zijn in 2008 verantwoord
onder de Voorzieningen als een voorziening voor een verlieslatend contract (zie ook toelichting 31).
In duizenden euro's 31-12-2009 31-12-2008
Niet langer dan een jaar 3.440 3.178
Langer dan 1 jaar en niet langer dan 5 jaar 5.653 3.757
Totaal 9.093 6.935
De operationele leaseverplichtingen en langlopende huurcontracten vervallen
als volgt:
Risicobeheer
82
42. Risicomanagement
Belangrijkste ontwikkelingen in 2009 ten aanzien van risico’s
De financiële crisis heeft KAS BANK in 2008 geraakt. In de werking van het risicobeheersingsproces bleken de
beheersingsmaatregelen niet in alle gevallen voldoende adequaat. Daarom stond 2009 in het teken van een
aangescherpt risicobeheer en zijn er maatregelen genomen om de kwaliteit van de beheersingsmaatregelen waar
nodig te verhogen. Eind 2008 is een bankbreed programma „Risicobeheersing KAS BANK‟ gestart dat in de loop van
2009 geleid heeft tot de volgende resultaten:
voor elk primair en secundair proces zijn de risico‟s en interne beheersingsmaatregelen kritisch tegen het licht
gehouden, rekeninghoudend met ongewone marktomstandigheden;
de controle organisatie bij KAS BANK en in het bijzonder binnen de IT organisatie is aangescherpt;
het liquiditeitenbeleid werd kritisch bekeken en een nieuw Liquidity Contingency Plan is opgesteld en ingevoerd;
nieuwe eisen zijn gesteld aan het onderpandbeheer en de verbruikleenactiviteiten;
het intraday risicobeheer werd verder ontwikkeld, wat onverminderd door zal gaan in 2010;
het contractbeheer is opnieuw ingericht;
de risk governance structuur werd tegen het licht gehouden, een nieuwe versie van het risk charter is opgesteld,
en duidelijke statuten voor alle onderdelen van het risicobouwwerk zijn formeel vastgesteld;
de interne rekeningenstructuur is opgeschoond en de meest geschikte reconciliatiemethodes zijn
geïmplementeerd;
een identificatie heeft plaatsgevonden van plekken waar een personele versterking nodig is en waar nodig zijn
stappen gezet met betrekking tot opleiding en invulling;
een werkgroep risicobewustzijn heeft een beleidsplan opgesteld en uitgevoerd;
binnen de organisatie zijn een groot aantal Risk Culture Self Assessments uitgevoerd die tot diverse
verbeteringen hebben geleid.
Daarnaast werd in 2009 formeel door de Raad van Bestuur vastgesteld dat KAS BANK een lage risicobereidheid heeft,
wat bekrachtigd werd door de Raad van Commissarissen. Ook is in 2009 de Risk Management organisatie verstevigd
door het instellen en invullen van de positie van Chief Risk Officer. De afdeling Risk Management is verder ingericht
overeenkomstig de belangrijkste risicocategorieën voor KAS BANK met de aantstelling van „dedicated risk managers‟
voor kredietrisico, operationeel risico en treasury en het inrichten van bedrijfsonderdelen voor Operationeel Risico,
Marktrisico en Kredietrisico. Het operationeel risicobeleid is uitgebreid, geactualiseerd en opnieuw vastgesteld waarbij
KAS BANK gebruik maakt van een netwerk van risicocoördinatoren gekoppeld aan de meer dan vijftig processen
waarin de activiteiten van de bank zijn ingedeeld. Onder andere op deze manier is opnieuw aangegeven dat het
risicobeheer in eerste instantie de verantwoordelijkheid is van elke medewerker. Ter ondersteuning van het gehele
bedrijf in de eigen aanpak van het operationeel risicobeheer werd in 2009 binnen de risk management afdeling een
risicosupport-centrum ingericht ter ondersteuning en opvolging van de activiteiten binnen de lijn gericht op het
inventariseren en mitigeren van risico‟s.
Risicobouwwerk KAS BANK
Risicobereidheid
KAS BANK heeft een lage risicobereidheid. Dit werd in 2009 opnieuw expliciet bevestigd door de Raad van Bestuur en
bekrachtigd door de Raad van Commissarissen. Het beheerkader voor de risicobereidheid bestaat uit drie luiken:
Risicobeheer
83
het zorgvuldig beheer van de activiteitenmix en de wijze waarop de onderneming gestuurd wordt;
het risobeheer, zoals hieronder nader toegelicht;
het kapitalisatiebeleid.
Bij de besturingsvariabelen wordt zorgvuldig toegezien of de gestelde Key Performance Indicatoren te verenigen zijn
met het lage risicoprofiel. Het beloningsbeleid werd door de afdeling risicobeheer getoetst op risicoverhogende
elementen.
Structuur
Het risicobouwwerk van KAS BANK is opgezet aan de hand van drie verdedigingslinies welke waarborgen dat de
risico‟s worden beheerst binnen de door de Raad van Bestuur gedefinieerde risicodoelstellingen. Het bouwwerk
voorziet in een toewijzing van verantwoordelijkheden voor het beheer van risico‟s. De Raad van Bestuur heeft de
eindverantwoordelijkheid voor de inrichting van en het toezicht op het risicobeheerkader. De operationele divisies
vormen de eerste verdedigingslijn; deze divisies hebben de primaire verantwoordelijkheid voor de beheersing van de
dagelijkse risico‟s in hun operationele processen. Belangrijke onderdelen van de tweede defensielijn zijn Risk
Management, Compliance, Legal, Finance en een aantal commissies. Deze risicobeheerfunctie is in het bijzonder
belast met de analyse, beleidsvoorbereiding en coördinatie van de beheersing van de risico‟s van de bank; dit strekt
zich in algemene zin uit over de hele bank. De Chief Risk Officer formuleert het risicobeleid ten aanzien van de door
de Raad van Bestuur gedefinieerde doelen. Op basis hiervan wordt invulling gegeven aan een bankbreed stelsel van
limieten en richtlijnen ten aanzien van het markt-, liquiditeits-, krediet-, operationeel en compliance risico. De Chief
Risk Officer rapporteert direct aan de Raad van Bestuur. De Interne Accountantdienst vormt de derde defensielijn
door een onafhankelijke en objectieve beoordeling van de effectiviteit van de interne controles aan de hand van
operational audits, IT audits, compliance audits en financial audits.
Binnen de bank is een aantal commissies actief op het gebied van risicobeheersing die eveneens deel uitmaken van
de tweede defensielijn. Deze commissies functioneren binnen het mandaat dat door de Raad van Bestuur is verstrekt,
waarbij de Raad van Bestuur de eindverantwoordelijkheid heeft voor de inrichting van en het toezicht op het
risicobeheerkader.
De Risicobeheercommissie van de bank draagt de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en bewaking van
het risicobeheerbeleid van de bank. De Risicobeheercommissie heeft procedures, richtlijnen en limieten ten
aanzien van het markt-, liquiditeits-, krediet- en operationeel risico vastgesteld. De leden van de Raad van
Bestuur en de Chief Risk Officer vormen de vaste kern van de Risicobeheercommissie. De hoofden van divisies
en staven completeren de commissie op uitnodiging. De Risicobeheercommissie komt tweewekelijks bijeen. De
belangrijkste informatieverschaffers aan de Risicobeheercommissie zijn de Chief Risk Officer, de
Risicobeheercommissie Treasury en de Interne Accountantsdienst.
Het Asset & Liability Committee adviseert de Risicobeheercommissie over het beleid ten aanzien van het
marktrisico, ziet toe op de naleving ervan en accordeert voorstellen tot aan- en verkopen in de eigen
effectenportefeuilles van de bank. Het Asset & Liability Committee bestaat uit de leden van de Raad van
Bestuur, het Hoofd Treasury, de Controller en de Chief Risk Officer en komt maandelijks bijeen. De belangrijkste
informatieverschaffer is de Chief Risk Officer.
De Risicobeheercommissie Treasury bespreekt de risico‟s die samenhangen met treasury-activiteiten en komt
tweewekelijks bijeen. De Risicobeheercommissie Treasury bestaat uit het management van Treasury en
backoffice Treasury en uit het Hoofd Credit Risk Management. De belangrijkste informatieverschaffers van de
Risicobeheercommissie Treasury zijn het Hoofd Credit Risk Management en de backoffice Treasury.
Risicobeheer
84
De Auditcommissie en de Commissie Toezicht Risicobeheer zien vanuit de Raad van Commissarissen toe op de
bewaking door de Raad van Bestuur van de naleving van het risicobeheerbeleid en de risicoprocedures van
KAS BANK. De Commissie Toezicht Risicobeheer houdt zich bezig met aspecten van de interne risicobeheersings- en
controlesystemen binnen KAS BANK vanuit bancairtechnisch oogpunt. Hieronder worden begrepen kredietrisico‟s,
liquiditeitsrisico‟s en marktrisico‟s. De Auditcommissie richt zich op de aspecten van de interne risicobeheersings- en
controlesystemen binnen de bank vanuit financieel administratief-technisch oogpunt, inclusief het operationeel- en
compliance risico.
Een afvaardiging van de Raad van Bestuur, de Controller en de interne accountant zijn aanwezig bij de vergadering
van de Auditcommissie en in de regel is ook de externe accountant aanwezig. Bij vergaderingen van de Commissie
Toezicht Risicobeheer is een afvaardiging van de Raad van Bestuur en de Chief Risk Officer aanwezig.
Typen risico’s voor KAS BANK
Het risicoprofiel van KAS BANK bevat de volgende belangrijkste risico‟s die voortvloeien uit onze bedrijfsactiviteiten
en uit het gebruik van financiële instrumenten:
Marktrisico; het risico van een waardeverandering van een financieel instrument als gevolg van veranderingen in
marktvariabelen. Voor KAS BANK betreft dit wijzigingen van koersen van effecten, valuta‟s en rentetarieven.
Liquiditeitsrisico: het risico dat de bank niet op het vereiste moment aan zijn financiële verplichtingen kan
voldoen.
Kredietrisico: het risico van financieel verlies indien een tegenpartij van een financieel instrument de aangegane
contractuele verplichting niet nakomt.
Operationeel risico: het risico dat schade of verlies ontstaat als gevolg van niet afdoende of falende interne
processen en/of systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Hieronder vallen operationele risico‟s
zoals IT-problemen, tekortkomingen van de organisatiestructuur, ontbrekende of inadequate interne controle,
menselijke fouten, fraude en externe bedreigingen.
Compliance risico: het risico dat de reputatie van KAS BANK wordt aangetast, doordat toepasselijke wet- en
regelgeving, intern beleid en procedures niet worden nageleefd. Als KAS BANK het compliance risico niet
effectief beheerst kan dit ook andere consequenties hebben, zoals (bestuurlijke) boetes, strafmaatregelen en in
het uiterste geval tot opschorting of intrekking van vergunningen.
In dit onderdeel van de toelichting wordt informatie gegeven over de blootstelling van KAS BANK aan elk van de
hierboven genoemde risico‟s, de doelstellingen, grondslagen en procedures van KAS BANK voor het beheren en
meten van deze risico‟s. Daarnaast zijn nadere kwantitatieve toelichtingen opgenomen.
43. Marktrisico
Algemeen
Marktrisico betreft het risico van een waardeverandering van een financieel instrument als gevolg van veranderingen
in marktvariabelen. Voor KAS BANK betreft dit wijzigingen van koersen van effecten, valuta‟s en rentetarieven. Het
marktrisico vloeit voort uit posities die worden aangehouden voor eigen rekening en risico en betreffen de handels-
posities die worden aangehouden om te profiteren van koersfluctuaties op korte termijn en niet-handelsposities die
worden aangehouden voor de lange termijn of tot einde looptijd.
Beheersing van het marktrisico
Het beleid van KAS BANK is gericht op terughoudendheid ten aanzien van het blootstellen aan marktrisico‟s,
waaronder renterisico en valutarisico. De Risicobeheercommissie van de bank heeft procedures, richtlijnen en limieten
Risicobeheer
85
ten aanzien van het marktrisico vastgesteld. Het Asset & Liability Committee en de Risicobeheercommissie Treasury
zien toe op de naleving van het beleid en de procedures ten aanzien van het marktrisico. Treasury is verantwoordelijk
voor het beheer van de eigen positie in geld en effecten binnen de door de Risicobeheercommissie van de bank
vastgestelde richtlijnen en limieten.
Het model dat KAS BANK toepast voor de risicobewaking van onderdelen van de eigen effecten-, vreemde valuta- en
derivatenpositie is het Value at Risk-model (VaR). De VaR is gedefinieerd als het mogelijke maximale verlies dat
onder normale omstandigheden, gedurende een vooraf bepaalde tijdshorizon en met een bepaald statistisch
betrouwbaarheidsniveau kan ontstaan als gevolg van veranderingen in risicofactoren. KAS BANK hanteert voor de
VaR-berekening de methode van historische simulatie. Hierbij wordt uitgegaan van gewogen historische gegevens
over een periode van ongeveer anderhalf jaar (met gebruikmaking van de verouderingsmethode), een
betrouwbaarheidsniveau van 97,5% en een tijdshorizon van één week. In de Risicobeheercommissie van de bank is
een VaR-limiet voor de handelspositie van € 1,5 miljoen vastgesteld. Voor de niet-handelspositie is geen VaR-limiet
vastgesteld, wel wordt over deze portefeuille een VaR-berekening gemaakt. Risk Management monitort de VaR voor
de eigen effecten- en derivatenpositie en rapporteert daarover maandelijks aan het Asset & Liability Committee.
De VaR als risicomaatstaf heeft enige beperkingen. De VaR kwantificeert het potentiële verlies alleen onder de
veronderstelling van normale marktomstandigheden. Deze veronderstelling is in de praktijk niet altijd juist, in het
bijzonder gedurende extreme gebeurtenissen. Dit zou daardoor kunnen leiden tot een onderschatting van het
potentiële verlies. VaR maakt verder gebruik van historische gegevens om het gedrag van toekomstige
prijsfluctuaties te voorspellen. Toekomstige fluctuaties kunnen substantieel afwijken van in het verleden
waargenomen fluctuaties. Daarnaast veronderstelt het gebruik van een éénweekshorizon dat alle posities in de
portefeuille in één week kunnen worden geliquideerd of afgedekt. Gedurende periodes van illiquiditeit of extreme
gebeurtenissen in de markt kan deze veronderstelling onjuist zijn. Tevens geeft het gebruik van een 97,5%
betrouwbaarheidsniveau aan dat VaR geen verliezen meeneemt die buiten dit betrouwbaarheidsniveau vallen.
Exposure van het marktrisico
Onderstaande tabel toont VaR-cijfers, zoals intern gerapporteerd:
Andere beheersingsmaatregelen die in het kader van het marktrisicobeheer worden toegepast, betreffen limieten voor
„overnight‟ eigen posities in vreemde valuta. Backoffice Treasury rapporteert wekelijks aan de Risicobeheercommissie
Treasury de „overnight‟ eigen posities in vreemde valuta ten opzichte van de door de Risicobeheercommissie van de
bank vastgestelde limieten.
Valutarisico
Het valutarisico is het risico dat de reële waarde van toekomstige kasstromen van een financieel instrument zal
fluctueren als gevolg van veranderingen in valutakoersen. De onderstaande tabel geeft de per 31 december
uitstaande vreemde valutabedragen weer:
In miljoenen euro's Jaarultimo Hoogste jaar Laagste jaar Gemiddeld
VaR totaal (geen limiet) 2009 2,4 4,9 2,2 3,4
VaR totaal (geen limiet) 2008 8,3 9,2 3,7 5,5
VaR handelsportefeuille (onderdeel van VaR totaal)
(limiet € 1,5 miljoen) 2009 0,0 0,0 0,0 0,0
(limiet € 1,5 miljoen) 2008 0,2 0,2 0,0 0,1
Risicobeheer
86
Van de openstaande termijntransacties in vreemde valuta is een belangrijk deel aangegaan ter indekking van in de
balans opgenomen valutaposities. De overige transacties in vreemde valuta betreffen handelsposities.
Een op balansdatum ingaande en voor elke valuta geldende stijging van de betreffende valutakoers met één procent
leidt, afhankelijk of het een vordering of verplichting betreft, tot een stijging respectievelijk daling van de winst over
de verslagperiode voor belastingen van één procent van de hierboven genoemde open positie. Een daling van de
valutakoers met één procent heeft een even groot tegengesteld effect.
Renterisico
Het renterisico is het risico dat de reële waarde van toekomstige kasstromen van een financieel instrument zal
fluctueren als gevolg van veranderingen in marktrentes.
Het renterisico in het normale bankbedrijf is vanwege het feit dat de rentecondities overwegend variabel zijn gering
van omvang. De belangrijkste renterisico‟s bevinden zich in de Beleggingen voor verkoop beschikbaar. De
renterisico‟s in de Beleggingen voor verkoop beschikbaar worden bewaakt in de VaR-berekening.
De uitgangspunten van het renterisico zijn vastgelegd in de Richtlijnen balansbeheer en goedgekeurd door de
Risicobeheercommissie van de bank. Voor het bewaken van het renterisico wordt gebruikgemaakt van een
renterisicomodel. Met behulp van dit model worden scenarioanalyses, stress-testscenario‟s en Monte Carlosimulaties
uitgevoerd. Elk kwartaal rapporteert de Chief Risk Officer de uitkomsten van de analyses aan het Asset & Liability
Committee.
Een op balansdatum ingaande en voor elke looptijdband geldende geleidelijke stijging van de marktrente met 200
basispunten leidt op jaarbasis tot een 17% daling (2008: 3% daling) van de netto rente-inkomsten, een daling van de
marktrente met 200 basispunten leidt op jaarbasis tot een 14% daling (2008: 6% daling) van de netto rente-
inkomsten.
Een plotselinge stijging van de marktrente met 200 basispunten leidt tot een daling van het Eigen vermogen van 4%
(2008: 12%). Een plotselinge daling van de marktrente met 200 basispunten leidt tot een stijging van het Eigen
31 december 2008 In duizenden euro's Activa Passiva Netto Derivaten
Open positie
USD 342.948 426.930 -83.982 83.924 -58 GBP 210.578 331.972 -121.394 127.269 5.875 CHF 207.432 191.655 15.777 -14.518 1.259 SEK 89.992 93.891 -3.899 3.991 92 JPY 42.162 86.195 -44.033 39.854 -4.179 AUD 25.367 17.096 8.271 -5.828 2.443 CAD 12.070 10.226 1.844 -1.367 477 Overige 42.746 50.475 -7.729 10.186 2.457 Totaal 973.295 1.208.440 -235.145 243.511
31 december 2009 In duizenden euro's Activa Passiva Netto Derivaten
Open positie
USD 100.938 386.700 -285.762 285.870 108 GBP 148.651 174.565 -25.914 29.611 3.697 CHF 35.362 43.947 -8.585 8.601 16 SEK 69.682 79.811 -10.129 9.023 -1.106 JPY 34.105 37.253 -3.148 3 -3.145 AUD 8.260 20.550 -12.290 15.323 3.033 CAD 4.073 12.440 -8.367 8.975 608 Overige 42.551 42.929 -378 1.499 1.121 Totaal 443.622 798.195 -354.573 358.905
Risicobeheer
87
vermogen van 3% (2008: 13%). Hierbij wordt aangenomen dat alle per balansdatum in de balans opgenomen
financiële instrumenten tot het einde van de looptijd worden aangehouden en indien deze binnen een jaar vervallen
door identieke financiële instrumenten worden vervangen.
KAS BANK‟s reële waardeafdekkingen bestaan uit renteswaps die worden gebruikt om het renterisico van een deel
van de Beleggingen voor verkoop beschikbaar af te dekken. De afgedekte posities betreffen voor € 590,5 miljoen
(2008: € 38,5 miljoen) obligaties met een vaste einddatum. Daarnaast was er in 2008 voor € 5,0 miljoen een
eeuwigdurende obligatie met een vaste couponrente tot een renteherzieningsdatum afgedekt. De afdekkingen zijn
opgezet met behulp van renteswaps en hebben betrekking op het renterisico dat wordt gelopen gedurende de periode
dat de obligaties een vaste couponrente geven.
De mutaties van de reële waarde van de rentederivaten die gebruikt worden voor reële waardeafdekkingen worden
verantwoord onder de rente onder dezelfde rubriek als de reële waardemutaties van de afgedekte posities.
44. Liquiditeitsrisico
Algemeen
Het liquiditeitsrisico is het risico dat de bank niet op het vereiste moment aan zijn financiële verplichtingen kan
voldoen. De uitgangspunten van het liquiditeitsrisicobeheer zijn dat voldoende liquiditeiten worden aangehouden om
te kunnen voldoen aan de financiële verplichtingen, in alle omstandigheden.
Beheersing van het liquiditeitsrisico
De operationele systemen en afdelingen informeren Treasury dagelijks over de in- en uitgaande geldstromen, over de
toekomstige financiële vorderingen en verplichtingen en over de onderpandsbehoefte bij centrale banken en
clearinginstellingen ter facilitering van het settlement- en betalingsverkeer van cliënten. Op basis van deze informatie
bewaakt Treasury dagelijks de liquiditeitspositie van de bank en zorgt voor voldoende onderpand.
Het Asset & Liability Committee adviseert de overkoepelende Risicobeheerscommissie met betrekking tot het
liquiditeitsbeleid en ziet toe op de naleving. Aanvullend op het Liquiditeitsbeleid is ook een Liquidity Contingency Plan
vastgesteld en goedgekeurd door het Asset & Liability Committee van de bank. Rapportage over de liquiditeitspositie
vindt elke maand plaats aan het Asset & Liability Committee en aan De Nederlandsche Bank.
Ontwikkelingen in 2009
De interbancaire geldmarkt is in 2008 opgedroogd en heeft zich in 2009 beperkt hersteld. KAS BANK kon in het
verslagjaar aanhoudend beschikken over een ruime liquiditeit. Dit was te danken aan de het op peil blijven van de
toevertrouwde middelen, het aangescherpte liquiditeitsbeleid en het verkorten van de balans. Het liquiditeitssurplus
op weeks- en maandbasis zoals gerapporteerd aan DNB is in het rapportagejaar steeds ruim boven de € 1 miljard
gebleven.
Exposure van het liquiditeitsrisico
De vervalkalender per 31 december toont dat KAS BANK een ruime liquiditeitspositie per jaareinde heeft, mede het
gevolg van de hoge mate van liquiditeit van de balans. De ruime liquiditeitspositie wordt vooral veroorzaakt doordat
cliënten een stabiel saldo van geldtegoeden bij KAS BANK aanhouden. Hierdoor is slechts met mate een beroep op de
interbancaire markt noodzakelijk en heeft KAS BANK minder last van de opdrogende liquiditeitsstromen tussen
financiële instellingen voor het aantrekken van gelden. Wel blijkt het lastig geld in de markt uit te zetten. KAS BANK
streeft wel naar het beschikbaar hebben van voldoende kredietlijnen om een eventuele tijdelijke liquiditeitsbehoefte
Risicobeheer
88
op te kunnen vangen. Daarnaast houdt KAS BANK een grote hoeveelheid onderpand aan bij onder meer de
Nederlandsche Bank en clearinginstellingen om ook bij sterke volumestijgingen van onze cliënten transacties goed af
te kunnen wikkelen.
De vervalkalender geeft de niet-verdisconteerde kasstromen weer van de financiële activa, passiva en afgeleide
financiële instrumenten van KAS BANK op basis van de contractuele vervaldatum. De verwachte vervaldatum is in alle
gevallen gelijk aan de contractuele vervaldatum.
Vervalkalender 31 december 2009
In duizenden euro's Direct <= 3 mnd <= 1 jaar <= 5 jaren > 5 jaren Totaal
Activa
Geldmiddelen en tegoeden bij centrale bank 469.340 - - - - 469.340
Bankiers 2.318.904 388.522 - - - 2.707.426
Kredieten 885.400 14.398 - - 7.384 907.182
Reverse repurchase agreements - 584.346 - - - 584.346
Beleggingen tegen reële waarde met waarde-
mutaties via de winst- en verliesrekening - 1.094 28.679 64.736 85.760 180.269
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 271.384 59.406 275.408 633.763 130.925 1.370.886
3.945.028 1.047.766 304.087 698.499 224.069 6.219.449
Passiva
Bankiers 2.251.670 76.681 - - - 2.328.351
Toevertrouwde middelen 3.004.204 643.634 1.170 58 - 3.649.066
5.255.874 720.315 1.170 58 - 5.977.417
Derivaten
Valutacontracten
· Inkomende geldstroom - 8.377.959 270.341 7.801 - 8.656.101
· Uitgaande geldstroom - -8.375.664 -270.160 -7.802 - -8.653.626
Rentecontracten
· Inkomende geldstroom - 1.185 13.808 34.258 40.191 89.442
· Uitgaande geldstroom - -9.686 -16.948 -46.040 -43.710 -116.384
Aandelencontracten - -338 20 - - -318
Kredietcontracten - - - - - -
- -6.544 -2.939 -11.783 -3.519 -24.785
Niet uit de balans blijkende posities
Garanties en onherroepelijke faciliteiten -93.660 - - - - -93.660
Liquiditeitssurplus / (tekort) -1.404.506 320.907 299.978 686.658 220.550 123.587
Risicobeheer
89
45. Kredietrisico
Algemeen
Kredietrisico is het risico van financieel verlies indien een tegenpartij van een financieel instrument de aangegane
contractuele verplichting niet nakomt.
KAS BANK kent de volgende vormen van kredietverlening:
Kredietverlening uit hoofde van effectentransacties:
Op basis van onderpand van effecten en gelden
Op basis van limieten
Kredietverlening uit hoofde van treasury-activiteiten:
Verbruikleen- en repotransacties
Uitzettingen in geldmarktinstrumenten en derivaten
Eigen effectenportefeuille
De groep Credit Risk Management is verantwoordelijk voor het meten en beheersen van het kredietrisico van
KAS BANK. De kredietbewaking uit hoofde van treasury-activiteiten is belegd bij backoffice Treasury.
De kredietbeheergroep en backoffice Treasury rapporteren direct aan het Hoofd Credit Risk Management en aan de
Risicobeheercommissie Treasury.
Het kredietbeleid van KAS BANK is gericht op het beperken van de kredietrisico‟s van de bank door krediet waar
mogelijk te verstrekken op basis van onderpand van effecten of gelden. Het Hoofd Credit Risk Management adviseert
de Risicobeheercommissie van de bank over richtlijnen en limieten per tegenpartij. De Risicobeheercommissie van de
Vervalkalender 31 december 2008
In duizenden euro's Direct <= 3 mnd <= 1 jaar <= 5 jaren > 5 jaren Totaal
Activa
Geldmiddelen en tegoeden bij centrale bank 1.248.801 - - - - 1.248.801
Bankiers 1.362.627 331.093 - - - 1.693.720
Kredieten 2.375.915 49.922 - 45 8.051 2.433.933
Reverse repurchase agreements - 732.641 - - - 732.641
Beleggingen tegen reële waarde met waarde-
mutaties via de winst- en verliesrekening 5.583 - 1.020 4.080 30.600 41.283
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 31.122 127.368 189.535 200.860 238.094 786.979
5.024.048 1.241.024 190.555 204.985 276.745 6.937.357
Passiva
Bankiers 1.198.965 18.166 - - - 1.217.131
Toevertrouwde middelen 5.096.959 423.322 3.747 - - 5.524.028
6.295.924 441.488 3.747 - - 6.741.159
Derivaten
Valutacontracten
· Inkomende geldstroom - 12.166.139 303.704 41.376 - 12.511.219
· Uitgaande geldstroom - -12.172.002 -302.706 -41.369 - -12.516.077
Rentecontracten
· Inkomende geldstroom - 441 16.287 15.192 42.424 74.344
· Uitgaande geldstroom - -1.203 -16.342 -17.223 -46.264 -81.032
Aandelencontracten - 4 12 52 - 68
Kredietcontracten - - - -255 - -255
- -6.621 955 -2.227 -3.840 -11.733
Niet uit de balans blijkende posities
Garanties en onherroepelijke faciliteiten -142.636 - - - - -142.636
Liquiditeitssurplus / (tekort) -1.414.512 792.915 187.763 202.758 272.905 41.829
Risicobeheer
90
bank accordeert de definitieve richtlijnen en limieten. De goedkeuring van (tijdelijke) overschrijdingen van limieten is
volgens een vastgesteld mandaat belegd bij de Chief Risk Officer of het Hoofd Credit Risk Management.
Ontwikkelingen in 2009
Als gevolg van de financiële crisis heeft KAS BANK maatregelen genomen om het kredietrisico te mitigeren:
Met een hogere frequentie beoordelen van de ontwikkeling in de kredietwaardigheid van cliënten
Intrekken of verlagen van kredietlimieten
Aanpassen van de bevoorschottingspercentages van effecten
Actiever monitoren van cliënten met kredietverlening anders dan op basis van reguliere bevoorschotting
Tijdelijk stopzetten van diensten als contractual income en contractual settlement
Verhogen van de haircuts bij securities lending
Niet langer uitlenen en accepteren als onderpand van effecten van financiële instellingen bij securities lending
Ontvangen van onderpand voordat effecten worden uitgeleend (prepaid) bij securities lending
Stringenter monitoren van de kwaliteit van het onderpand, waaronder de diversiteit en de spreiding
Kredietverlening uit hoofde van effectentransacties
Bij de monitoring van de kredietverlening aan cliënten uit hoofde van de afwikkeling van effectentransacties maakt de
kredietbeheergroep gebruik van een kredietrisico-informatiesysteem dat de risico‟s kwantificeert en een controle
uitvoert op de aanwezige zekerheden. Dit systeem houdt rekening met de economische positie van de cliënt,
geïntegreerd over de verschillende markten waarop deze actief is. KAS BANK bewaakt hierdoor ook de risico‟s in nog
niet afgewikkelde transacties van cliënten. Instructies van cliënten worden in het kader van fiattering door dit
systeem getoetst. De kredietbeheergroep rapporteert overschrijdingen aan het Hoofd Credit Risk Management en aan
de Risicobeheercommissie van de bank.
Bij de afwikkeling van effectentransacties ontstaat een settlementrisico wanneer KAS BANK effecten en/of gelden
levert en geen levering ontvangt van de tegenpartij. Het settlementrisico wordt gewoonlijk beheerst door transacties
met levering tegen betaling. Dit houdt in dat de levering van de effecten simultaan plaatsvindt met de ontvangst van
de gelden. Voordat een afwikkeling plaats vindt, wordt getoetst of voldoende gelden of effecten beschikbaar zijn. Voor
transacties zonder levering tegen betaling gelden de limieten en bevoorschotting zoals hierna beschreven.
KAS BANK hanteert voor de toetsing van de kredietrisico‟s op financiële instellingen een intern ratingsysteem. Deze
interne ratings worden met een periodiciteit van 1-3 jaar herijkt afhankelijk van de risicoclassificatie en de
tussentijdse ontwikkelingen van de cliënten. Het interne ratingsysteem is deels gebaseerd op een analyse van de
financiële positie van de cliënten en deels op een analyse van de operationele risico‟s en ondernemingsrisico‟s
verbonden aan de cliënten. De interne ratings worden gebruikt bij de vaststelling van limieten en in de bepaling van
de hoogte van de aan te houden margin voor nog niet afgewikkelde effectentransacties.
Kredietverlening op basis van onderpand van effecten en gelden
Kredietverlening in het kader van settlement- en clearingfaciliteiten vindt plaats tegen onderpand van effecten en
gelden, waarbij KAS BANK het eerste pandrecht op de effecten en gelden heeft. Het hoofd Credit Risk Management
selecteert de fondsen die voor bevoorschotting in aanmerking komen en stelt de bevoorschottingspercentages vast.
De selectie en vaststelling wordt minimaal jaarlijks herijkt, waarbij vooral aandacht wordt besteed aan de liquiditeit
en de volatiliteit van de desbetreffende fondsen. Goedkeuring van het stelsel van bevoorschottingsvoorwaarden vindt
plaats in de Risicobeheercommissie van de bank.
Risicobeheer
91
Voor de bevoorschottingspercentages wordt gebruik gemaakt van de percentages uit Basel II als basis voor de
waardering van het effectenonderpand. Bij de toepassing van deze percentages wordt onder andere rekening
gehouden met a) een stelsel van spreidingspercentages waardoor de percentages verlaagd worden bij een beperkt
gespreide portefeuille; b) uitsluiting van “emerging markets” en c) geen bevoorschotting op aandelen met een
marktkapitalisatie van minder dan € 200 miljoen.
KAS BANK verstrekt slechts beperkt krediet op niet-beursgenoteerde fondsen in de portefeuilles van cliënten. De
Risicobeheercommissie heeft uitzonderingen toegestaan voor enkele cliënten, waarbij zowel een procentueel als een
absoluut maximum is vastgesteld. Deze cliënten, voornamelijk fund of (hedge) funds, gebruiken deze faciliteit met
name ten behoeve van het faciliteren van veranderingen in hun beleggingsportefeuille. Als onderpand voor deze
kredietfaciliteiten dienen de beleggingsfondsen waarin het fund of (hedge) funds belegd heeft.
Kredietverlening op basis van limieten
Indien kredietverlening niet of niet geheel tegen onderpand van effecten plaatsvindt, dan wordt hierbij een
limietenstelsel gehanteerd. De limieten worden vastgesteld door de Risicobeheercommissie van de bank. Bij de
vaststelling van limieten worden onder meer de aard van de kredietfaciliteit en de daaruit voortvloeiende potentiële
exposure, de creditrating van de kredietnemer, de financiële positie van de kredietnemer, de risicoweging onder
Basel II, eventuele garanties en de al ingeruimde kredietlimieten voor de kredietnemer en aanverwante
ondernemingen in aanmerking genomen.
De limieten hebben als doel het faciliteren van settlementtransacties en het gebruik ervan is in principe kortstondig.
Kredietverlening uit hoofde van treasury-activiteiten
De belangrijkste kredietverlening uit hoofde van treasury-activiteiten betreffen verbruikleen- en repotransacties,
uitzettingen in geldmarktinstrumenten en derivaten en eigen effectenposities.
Verbruikleen- en repotransacties
KAS BANK treedt onder andere op als principaal in verbruikleentransacties. De lener van de effecten is verplicht
onderpand te storten over de effectieve waarde verhoogd met een opslag die afhankelijk is van de kwaliteit van het
onderpand. Onderpand kan gesteld worden in de vorm van effecten of geld. Aan de ontvangen effecten, welke voor
herverpanding in aanmerking komen, is een terugleveringsverplichting verbonden. Ten behoeve van de uitleners
wordt onderpand verstrekt in de vorm van effecten afkomstig uit herverpanding, reverse repurchase agreements en
de eigen effectenportefeuille.
In het kader van risicobeheersing van verbruikleentransacties beoordeelt backoffice Treasury dagelijks de vorderingen
op tegenpartijen en ontvangst van kwalitatief goed onderpand. Backoffice Treasury rapporteert tekorten aan
onderpand aan Risk Management. Tevens rapporteert backoffice Treasury over overschrijding van door de
Risicobeheercommissie van de bank vastgestelde maximale leenposities per tegenpartij. Deze limieten worden
minimaal jaarlijks herijkt op basis van een inschatting van de financiële positie van een cliënt.
Acceptatiecriteria zijn onder meer de rating van het onderpand of uitgevende instelling, spreiding en concentratie van
de onderpandsportefeuille van de lener, de liquiditeit van het fonds en de positie ten opzichte van het dagvolume.
De vorderingen en verplichtingen uit hoofde van verbruikleen betreffen voornamelijk vorderingen op en verplichtingen
aan financiële instellingen gevestigd binnen Nederland en de Europese Unie.
Risicobeheer
92
Onderstaand een overzicht van de vorderingen en verplichtingen uit hoofde van verbruikleen, inclusief het ontvangen
onderpand:
Treasury sluit repotransacties (reverse repurchase agreements) af om te voldoen aan de onderpandsverplichtingen
van de bank. Bij door KAS BANK afgesloten repotransacties worden staatsobligaties tijdelijk gekocht en op termijn
aan dezelfde partij weer verkocht. Bij repotransacties is altijd sprake van levering tegen betaling, waardoor er geen
settlementrisico is. Backoffice Treasury rapporteert dagelijks aan de leden van de Risicobeheercommissie Treasury
over eventuele overschrijding van de limieten.
Uitzettingen in geldmarktinstrumenten en derivaten
De Risicobeheercommissie van de bank stelt jaarlijks per tegenpartij voor geldmarkt- en valutaposities limieten op.
Deze limieten zijn vastgelegd in een risicobeheerinformatiesysteem. Het hoofd Treasury accordeert overschrijdingen
van geldmarkt- en valutalimieten. Backoffice Treasury rapporteert dagelijks aan de leden van de Risicobeheer-
commissie Treasury over eventuele overschrijding van de limieten.
KAS BANK gebruikt uitzettingen in geldmarktinstrumenten (callgelden, deposito‟s) vooral met het doel een
liquiditeitsoverschot of -tekort te beheren. In principe zijn geldmarktuitzettingen kortlopend en wordt geen onderpand
gestort. Het kredietrisico is de nominale waarde van de geldmarktuitzetting. KAS BANK gebruikt derivaten (valuta- en
renteswaps) voor het afdekken van waardemutaties als gevolg van ontwikkelingen in de valuta- of rentetarieven.
Naast het gebruik van limieten wikkelt KAS BANK valutatransacties af met een CLS-member (Continous Linked
Settlement). Een CLS-member waarborgt dat de inkomende en uitgaande geldstromen simultaan worden
afgewikkeld, waardoor er geen tegenpartijrisico voor KAS BANK ontstaat. Ook wordt gebruikgemaakt van „master
agreements‟ van de International Swaps and Derivatives Association (ISDA) voor derivatentransacties. Met een aantal
partijen heeft KAS BANK een Credit Support Annex (CSA) afgesloten, waardoor onderpand (in geld) wordt gestort
over mutaties in de reële waarde van derivaten. Het kredietrisico is in deze gevallen de reële waarde van het derivaat
verminderd met het gestorte onderpand.
Voor renteswaps hanteert KAS BANK een limietenstelsel dat gebaseerd is op de depotlimieten. Met alle partijen
waarmee renteswaps worden afgesloten heeft KAS BANK een Credit Support Annex (CSA) afgesloten, waardoor
onderpand (in geld) wordt gestort over mutaties in de reële waarde van derivaten. Het kredietrisico is in deze
gevallen de reële waarde van het derivaat verminderd met het gestorte onderpand.
In duizenden euro's 2009 2008 Vorderingen uit hoofde van verbruikleen Bancaire partijen 1.465.591 2.303.012 Overige partijen 28.062 82.581
1.493.653 2.385.593 Ontvangen onderpand Effecten 1.710.454 2.935.085 Geld 134.870 189.221
1.845.324 3.124.306 Verplichtingen uit hoofde van verbruikleen Bancaire partijen 72.331 2 Overige partijen 1.456.346 2.453.849
1.528.677 2.453.851 Verpanding ten behoeve van uitleners Herverpandde effecten van leners 1.345.971 2.288.410 Reverse repurchase agreements 78.749 61.599 Beleggingen voor verkoop beschikbaar 165.864 121.145
1.590.584 2.471.154
Risicobeheer
93
Eigen effectenportefeuille
KAS BANK beperkt zijn blootstelling aan kredietrisico in de eigen effectenportefeuille door uitsluitend te beleggen in
courante effecten en uitsluitend met tegenpartijen die een kredietwaardering hebben van minimaal single A van zowel
Moody‟s als Standard and Poors. Uitsluitend met toestemming van de Risicobeheercommissie kan worden afgeweken
van de minimumeis.
De financiële activa zijn als volgt naar rating (volgens Moody‟s) ingedeeld:
De kredietkwaliteit van de niet in bovenstaand overzicht opgenomen financiële activa wordt gemonitord op basis van
gestelde limieten en ontvangen zekerheden in plaats van rating.
De aandelen in de eigen portefeuilles betreffen overwegend index trackers en belangen in effecten- en
clearingorganisaties.
Maximale kredietrisico
Voor alle financiële activa is het maximale kredietrisico, zonder rekening te houden met verkregen zekerheden, gelijk
aan de boekwaarden, zoals opgenomen in de geconsolideerde balans. Deze boekwaarden zijn onder aftrek van reeds
genomen bijzondere waardeverminderingen.
Concentratierisico
Onderdeel van het kredietrisico is het concentratierisico. Concentratierisico‟s kunnen zich in twee vormen voordoen.
Ten eerste grote uitzettingen bij slechts één (of enkele nauw aan elkaar verwante) partijen. Dit wordt middels het
limietenstelsel en de grote postenregeling bewaakt en is ook anderszins, mede gezien de spreiding van cliënten, niet
aan de orde. Ten tweede kan er sprake zijn van concentratie van kredietrisico‟s in één land of sector. Het merendeel
van onze kredietrisico‟s wordt gelopen op financiële instellingen, zodat er dus sprake is van een vorm van
concentratierisico. Mitigerende factoren hierbij zijn de spreiding in ons cliëntenbestand (en in die van het
cliëntenbestand van onze cliënten), het feit dat de kredietverlening in het merendeel van de gevallen tegen
onderpand plaatsvindt, het aanwezig zijn van een goede infrastructuur on- en off-exchange met waarborgen voor
afwikkeling van aangegane effectentransacties en afdoende toezicht op onze cliëntengroep.
In duizenden euro's
Beleggingen
voor verkoop
beschikbaar
Beleggingen
tegen reële
waarde met
waardemutaties
via de winst- en
verliesrekening Totaal
Beleggingen
voor verkoop
beschikbaar
Beleggingen
tegen reële
waarde met
waardemutaties
via de winst- en
verliesrekening Totaal
Staat / staatsgegarandeerd 783.224 154.630 937.854 174.391 26.893 201.284
Overige Aaa t/m Aa3 401.466 - 401.466 335.837 - 335.837
Totaal Aaa t/ Aa3 1.184.690 154.630 1.339.320 510.228 26.893 537.121
A1 t/m A3 36.515 - 36.515 35.226 - 35.226
Baa1 t/m Baa3 40.367 - 40.367 9.819 - 9.819
P1 t/m P2 - - - 99.595 - 99.595
Aandelen 27.698 - 27.698 27.572 5.583 33.155
Totaal 1.289.270 154.630 1.443.900 682.440 32.476 714.916
2009 2008
Risicobeheer
94
Concentratierisico financiële activa
Op verstrekte kredieten ontvangen zekerheden
Leningen aan bankiers en kredieten worden voor een belangrijk deel gedekt door effectendekking en hypothecaire
dekking. Verder zijn, waar mogelijk, met cliënten afspraken gemaakt over het kunnen salderen van vorderingen en
verplichtingen. KAS BANK is niet vrij om de ontvangen zekerheden te verkopen of verpanden, zolang de cliënt aan
zijn verplichtingen voldoet.
Blanco limieten worden vooral verstrekt aan kredietinstellingen ten behoeve van het faciliteren van hun transacties.
In duizenden euro's
Centrale
Overheid
Financiële
Instellingen
Institutionele
beleggers Overige Totaal
Concentratie naar segment 2009
469.340 - - - 469.340
Bankiers en kredieten - 2.826.817 730.425 57.366 3.614.608
Reverse repurchase agreements - 419.183 165.163 - 584.346
Afgeleide financiële instrumenten (activa) - 31.813 55.541 4.787 92.141
77.057 77.573 - - 154.630
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 161.122 1.079.021 - 49.127 1.289.270
707.519 4.434.407 951.129 111.280 6.204.335
Concentratie naar segment 2008
1.248.801 - - - 1.248.801
Bankiers en kredieten - 1.746.341 2.164.167 217.145 4.127.653
Reverse repurchase agreements - 674.433 58.208 - 732.641
Afgeleide financiële instrumenten (activa) - 271.774 110.244 4.077 386.095
26.893 - - 5.583 32.476
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 160.801 475.804 - 45.835 682.440
1.436.495 3.168.352 2.332.619 272.640 7.210.106
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale
bank
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties via de winst- en
verliesrekening
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale
bank
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties via de winst- en
verliesrekening
In duizenden euro's Nederland
Rest van de
Europese
Unie Overige Totaal
Concentratie naar regio
2009
469.340 - - 469.340
Bankiers en kredieten 3.251.292 298.574 64.742 3.614.608
374.507 209.839 - 584.346
74.330 16.791 1.020 92.141
129.509 25.121 - 154.630
449.809 809.288 30.173 1.289.270
4.748.787 1.359.613 95.935 6.204.335
Concentratie naar regio
2008
1.248.801 - - 1.248.801
Bankiers en kredieten 3.279.348 398.401 449.904 4.127.653
526.471 206.170 - 732.641
204.205 177.317 4.573 386.095
26.893 5.583 - 32.476
238.655 437.067 6.718 682.440
5.524.373 1.224.538 461.195 7.210.106
Afgeleide financiële instrumenten (activa)
Reverse repurchase agreements
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties via de
winst- en verliesrekening
Reverse repurchase agreements
Afgeleide financiële instrumenten (activa)
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties via de
winst- en verliesrekening
Risicobeheer
95
Risicogewogen waarde van de kredieten
De volgende tabel geeft een indicatie van het kredietrisico gebaseerd op wegingspercentages die worden gebruikt bij
de periodieke rapportages aan De Nederlandsche Bank N.V. Deze wegingspercentages zijn in het algemeen 0% voor
vorderingen op of onder garantie bij de Europese overheden, 10% voor covered bonds, 20% voor vorderingen op of
onder garantie van Europese banken en 100% voor andere tegenpartijen.
Bij de bepaling van de risicogewogen waarde van de balansposten is rekening gehouden met het aanwezige
onderpand. Tevens zijn vorderingen en schulden die direct opeisbaar zijn dan wel waarvan de looptijd credit langer is
dan of gelijk is aan debet, met betrekking tot één (rechts)persoon of groep van hoofdelijk aansprakelijke
rechtspersonen waar de bank bevoegdheid en intentie heeft tot verrekening, gecompenseerd voor € 2,6 miljard
(2008: € 3,0 miljard).
Voorzieningen en bijzondere waardeverminderingen
Cliënten die in financiële problemen komen, worden in bijzonder beheer geplaatst en actief bewaakt door Risk
Management.
De bank verantwoordt bijzondere waardeverminderingen op kredieten en schuldinstrumenten (met verwerking van
waardemutaties via het eigen vermogen) indien objectieve aanwijzingen bestaan dat kasstromen betreffende rente en
aflossing niet op de vooraf ingeschatte momenten (in de regel conform de contractuele voorwaarden) worden
ontvangen.
Boekwaarde Risico-
gewogen
waarde
Boekwaarde Risico-
gewogen
waarde
In duizenden euro's 31-12-09 31-12-09 31-12-08 31-12-08
Bankiers 2.707.426 83.207 1.693.720 144.951
Kredieten 907.182 45.374 2.433.933 81.526
Reverse repurchase agreements 584.346 597 732.641 8
Afgeleide financiële instrumenten 92.141 74.697 386.095 140.699
154.630 - 32.446 -
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 1.289.270 126.087 682.440 110.669
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 44.062 44.062 50.690 50.690
Overige balansposten 550.627 59.937 1.348.273 131.912
6.329.684 433.961 7.360.238 660.455
Voorwaardelijke verplichtingen 30.844 5.489 84.615 7.454
Onherroepelijke faciliteiten 62.816 - 58.021 -
Operationeel risico - 252.375 - 230.062
Verbruikleen - 14.930 - 41.716
Totaal risicogewogen waarde van het krediet 706.755 939.687
31-12-09 BIS 31-12-09 31-12-08 BIS 31-12-08
Tier 1 144.991 21% 141.253 15%
Tier 2 22.274 24.370
Totaal BIS 167.265 24% 165.623 18%
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening
Risicobeheer
96
Achterstalligheid en bijzondere waardeverminderingen
Toegeëigend onderpand
Cliënten die in bijzonder beheer zijn geplaatst worden actief bewaakt door het Hoofd Credit Risk Management. Indien
het Hoofd geen andere mogelijkheid ziet, dan wordt het jegens KAS BANK verstrekte onderpand toegeëigend. Het
beleid van KAS BANK is om de toegeëigende activa te gelde te maken door deze direct te verkopen. In 2009 heeft
KAS BANK zich van een beperkt aantal cliënten onderpand toegeëigend. Dit onderpand bestaat volledig uit effecten
en de toegekende boekwaarde bedraagt ongeveer € 6,5 miljoen. Indien de markt voor desbetreffende stukken
onvoldoende liquide is, wordt een gefaseerde aanpak gebruikt gericht op het maximaliseren van de
verkoopopbrengst.
46. Operationeel risico
Algemeen
Het operationeel risico is het risico dat schade of verlies ontstaat als gevolg van niet afdoende of falende interne
processen en/of systemen, menselijk gedrag of externe gebeurtenissen. Hieronder vallen operationele risico‟s zoals
IT-problemen, tekortkomingen van de organisatiestructuur, ontbrekende of inadequate interne controle, menselijke
fouten, fraude en externe bedreigingen.
Beheersing van het operationeel risico
De Raad van Bestuur heeft in het verslagjaar een aangescherpt beleidskader vastgesteld ten aanzien van het
operationele risico. Uitgangspunt hierbij is dat het management verantwoordelijk is voor het onderkennen en
In duizenden euro's
Geldmiddelen
en tegoeden
bij de
centrale bank
Bankiers en
kredieten
Reverse
repurchase
agreements
Afgeleide
financiële
instrumenten
(activa)
Beleggingen
tegen reële
waarde met
waardemutaties
door de winst-
en verlies-
rekening
Beleggingen
voor
verkoop
beschikbaar
2009
Totale boekwaarde 469.340 3.614.608 584.346 92.141 154.630 1.289.270
Individuele bijzondere
waardeverminderingen:
Boekwaarde voor bijzondere
waardeverminderingen - 42.051 - - - 50.328
Bijzondere
waardeverminderingen - -36.948 - - - -25.747
Boekwaarde na bijzondere
waardeverminderingen - 5.103 - - - 24.581
Niet achterstallig;
geen bijzondere
waardeverminderingen 469.340 3.609.505 584.346 92.141 154.630 1.264.689
2008
Totale boekwaarde 1.248.801 4.127.653 732.641 386.095 32.476 682.440
Individuele bijzondere
waardeverminderingen:
Boekwaarde voor bijzondere
waardeverminderingen - 47.601 - - - 46.127
Bijzondere
waardeverminderingen - -35.299 - - - -32.890
Boekwaarde na bijzondere
waardeverminderingen - 12.302 - - - 13.237
Niet achterstallig;
geen bijzondere
waardeverminderingen 1.248.801 4.115.351 732.641 386.095 32.476 669.203
Risicobeheer
97
analyseren van operationele risico‟s en het implementeren van adequate controlemaatregelen. Deskundigen op het
gebied van administratieve organisatie & interne beheersing en de operationele risicomanager zijn aangesteld om het
management te ondersteunen bij de uitvoering van deze taak. De Interne Accountantsdienst vervult door middel van
operationele audits een toetsende rol.
Op de volgende manieren geeft KAS BANK verder invulling aan het beleid ten aanzien van operationele risico‟s:
Per proces is een beheersingsbouwwerk aanwezig, waarin onderbouwd het proces, de inherente risico‟s, de
beheersingsdoelstelling en de controlemaatregelen staan beschreven. Het beheersingsbouwwerk wordt periodiek
geëvalueerd aan de hand van risk self assessments, assessments vanuit de risk management afdeling en
operationele audits.
Door middel van het in het verslagjaar opgestelde „Quality Dashboard‟ worden de operationele risico‟s
voortdurend gevolgd.
Systematische vastlegging vindt plaats van schades uit hoofde van operationele risico‟s in de „Operational Loss
Database‟. Periodiek vindt analyse plaats van de vastgelegde gebeurtenissen.
Analyse van gebeurtenissen en risico‟s, inclusief voorstellen tot procesverbetering.
Voortdurend aandacht voor het verder verbeteren van het risico- en kwaliteitsbewustzijn van medewerkers.
Training en professionele ontwikkeling zijn een belangrijk onderdeel van het functioneren van medewerkers.
Voor de beheersing van het continuïteitsrisico is een Business Continuity functie ingericht, waar recovery en
resolution plans worden bijgehouden en geactualiseerd. De Business Continuity manager rapporteert aan de
Risicobeheercommissie.
De Interne Accountantsdienst evalueert systematisch de beheersings-, de risicomanagement- en de
besturingsprocessen en rapporteert de bevindingen aan de Risicobeheercommissie en de Auditcommissie.
De drie interne verdedigingslinies en (als vierde onafhankelijke verdedigingslinie) de externe accountant en
toezichthouders rapporteren geconstateerde tekortkomingen in opzet, bestaan en werking van de interne controle
aan de Risicobeheercommissie van de bank, de Raad van Bestuur en/of de Auditcommissie.
De Risicobeheercommissie van de bank beoordeelt het risico en zet acties uit voor het nemen van tijdelijke en/of
structurele maatregelen om de tekortkoming af te dekken. De Chief Risk Officer en de Interne Accountantsdienst
rapporteren over de opvolging van besluiten van de Risicobeheercommissie van de bank.
Voor het toetsen van de effecten op het eigen vermogen van stress-testen op het gebied van operationeel risico is
een aantal scenario‟s uitgewerkt. Deze uitzonderlijke, maar nog plausibele scenario‟s zijn in overleg met de
lijnorganisatie gekozen en uitgewerkt en zijn mede gebaseerd op (een extrapolatie van) daadwerkelijke schades. Het
stress-test framework zal minimaal jaarlijks worden herbezien en waar nodig worden bijgesteld. De conclusie van de
verwachte schade uit de verschillende stress-scenario‟s is dat deze schades goed zijn op te vangen binnen het eigen
vermogen van de bank.
Jaarlijks verstrekt KAS BANK een SAS70 Type II-rapport. Middels deze rapportage wordt informatie verstrekt over de
effectiviteit van de interne controlemaatregelen om de procesdoelstellingen te behalen.
Risicobeheer
98
47. Compliance risico
Algemeen
Compliance risico is het risico van wettelijke of regulatieve sancties en van materieel, financieel of reputatieverlies dat
de bank kan lopen als gevolge van het onvermogen om gedragsregels na te leven die van toepassing zijn op haar
activiteiten.
De inrichting en reikwijdte van de compliancefunctie
De compliancefunctie is organisatorisch ondergebracht bij Risk Management. De compliancefunctie richt zich op het
beheersen van risico‟s die voortvloeien uit wet- en regelgeving, waaronder wet- en regelgeving specifiek voor de
financiële dienstverlening. De compliancefunctie ondersteunt de organisatie bij de implementatie van nieuwe wet- en
regelgeving. KAS BANK heeft regelingen met betrekking tot voorwetenschap en privébeleggingstransacties en heeft
een klokkenluidersregeling. De klokkenluidersregeling moedigt medewerkers aan om melding te maken van (een
vermoeden van) eventuele schendingen van wet- en regelgeving of intern beleid. Onder deze regeling genieten
medewerkers van KAS BANK bescherming als zij misstanden aankaarten.
Een belangrijke voorwaarde voor het voldoen aan de regels is dat medewerkers de regels kennen en het belang ervan
inzien. Verschillende vormen van training en communicatie ondersteunen dit proces.
Naast de ondersteuning van de organisatie zijn belangrijke aandachtsgebieden voor de Compliance Officer
cliëntgerelateerde integriteitsrisico‟s (witwassen van geld, financiering van terroristen) en integriteitsrisico‟s die
voortvloeien uit het gedrag van personen (handel met voorkennis).
48. Reële waarde van financiële activa en passiva
De volgende tabel geeft inzicht in de reële waarde van de activa en de passiva van KAS BANK. De balansposten die
niet in deze tabel zijn opgenomen, voldoen niet aan de definitie van een financieel actief of passief. Het totaal van de
hieronder weergegeven reële waarden geeft niet de onderliggende waarde van KAS BANK weer.
De volgende tabel geeft een analyse van de financiële instrumenten die worden gewaardeerd op reële waarde, per
waarderingsmethode. De waarderingsmethoden worden ingedeeld naar de volgende niveau‟s:
In duizenden euro's
Reële
waarde
Balans-
waarde
Balans-
waarde
Financiële activa
Geldmiddelen en tegoeden bij de Centrale Bank 469.340 469.340 1.248.801
Bankiers 2.707.419 2.707.426 1.693.720
Kredieten 907.183 907.182 2.433.933
Reverse repurchase agreements 584.346 584.346 732.641
Afgeleide financiële instrumenten 92.141 92.141 386.095
154.630 154.630 32.476
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 1.289.270 1.289.270 682.440
Financiële passiva
Bankiers 2.328.351 2.328.351 1.217.131
Toevertrouwde middelen 3.649.556 3.649.066 5.524.028
Afgeleide financiële instrumenten 116.144 116.144 395.689
Overige schulden 1.235 1.235 12.216
Reële
waarde
1.248.801
1.693.831
2.433.936
732.641
386.095
32.476
12.216
2009 2008
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening
682.440
1.217.135
5.525.027
395.689
Risicobeheer
99
Niveau 1: Genoteerde biedprijzen in een actieve markt
Niveau 2: Waarderingstechnieken of -modellen, waarbij gebruik wordt gemaakt van waarneembare
marktgerelateerde gegevens, niet zijnde de genoteerde biedprijzen als gebruikt bij niveau 1, zowel direct
(bijvoorbeeld als prijzen) of indirect (bijvoorbeeld afgeleide prijzen)
Niveau 3: Waarderingsmodellen waarbij gebruik wordt gemaakt van variabelen die niet zijn gebaseerd op
waarneembare marktgerelateerde gegevens
Reconciliatie reële waarde op niveau 3
Het verloop van financiële instrumenten waarvan de reële waarde is gebaseerd op een waarderingsmethode op
niveau 3 is als volgt:
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Totaal
Afgeleide financiële instrumenten (activa) 3 92.138 - 92.141
· Beleggingen voor handelsdoeleinden - - - -
· Beleggingen geclassificeerd als activa tegen
reële waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening 154.630 - - 154.630
Beleggingen voor verkoop beschikbaar:
· Geldmarktinstrumenten 240.000 - - 240.000
· Obligaties 1.005.239 16.333 - 1.021.572
· Aandelen 19.909 3.721 3.080 27.698
Subtotaal 1.419.781 112.192 3.080 988 1.536.041
Afgeleide financiële instrumenten (passiva) 321 115.823 - 116.144
Totaal 1.419.460 -3.631 3.080 1.419.897
31 december 2009
In duizenden euro's
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en verliesrekening:
Kostprijs
-
-
-
-
988
-
988
-
Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 Totaal
Afgeleide financiële instrumenten (activa) 68 386.027 - 386.095
· Beleggingen voor handelsdoeleinden 5.583 - - 5.583
· Beleggingen geclassificeerd als activa tegen
reële waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening 26.893 - - 26.893
Beleggingen voor verkoop beschikbaar
· Geldmarktinstrumenten 99.595 - 99.595
· Obligaties 538.561 16.712 - 555.273
· Aandelen 19.261 7.297 - 27.572
Subtotaal 590.366 509.631 - 1.014 1.101.011
Afgeleide financiële instrumenten (passiva) 395.689 395.689
Totaal 590.366 113.942 - 705.322
31 december 2008
In duizenden euro's
-
-
-
-
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en verliesrekening:
Kostprijs
-
1.014
1.014
Risicobeheer
100
De waardering van deze financiële instrumenten is mede gebaseerd op liquiditeitsafslagen vanwege onvoldoende
handel in deze stukken (niet-waarneembare gegevens). Onderstaande tabel laat de gevoeligheid van de reële waarde
per 31 december 2009 zien voor redelijke, alternatieve aannames voor de liquiditeitsafslag (10% hoger of lager,
indien mogelijk):
49. Classificatie van financiële activa en passiva
De volgende tabel geeft inzicht in de classificatie van de activa en de passiva van KAS BANK.
In duizenden euro's
Stand per 1 januari 2009
Verkrijging uit toegeëigend onderpand
Verkopen en afwikkelingen
Herclassificaties van/naar niveau 3
Totale baten en lasten
· In de winst- en verliesrekening (Beleggingen voor verkoop beschikbaar)
· In de winst- en verliesrekening (Bijzondere waardeverminderingen)
· Baten en lasten die via het Eigen vermogen zijn geleid
Stand per 31 december 2009
-218
2.542
336
3.080
-
-6.190
Beleggingen voor
verkoop
beschikbaar
-
6.610
In duizenden euro's
Gunstigere
aanname
Ongunstigere
aanname
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 150 -150
In de winst- en
verliesrekening
Baten en lasten die via het Eigen
vermogen zijn geleid
324 -341
Ongunstigere
aanname
Gunstigere
aanname
Aangewezen Handels-
doeleinden
Hedge
accounting
Geen hedge
accounting
Hedge
accounting
Activa
Geldmiddelen en
tegoeden bij de
centrale bank 469.340 - - - - - 469.340
Bankiers 2.707.426 - - - - - 2.707.426
Kredieten 907.182 - - - - - 907.182
Reverse repurchase
agreements 584.346 - - - - - 584.346
Afgeleide financiële
instrumenten - - 92.006 135 92.141
Beleggingen tegen
reële waarde met
waardemutaties door
de winst- en
verliesrekening - 154.630 - - - - 154.630
Beleggingen voor
verkoop beschikbaar - - - - 674.448 614.822 1.289.270
Totaal activa 4.668.294 154.630 92.006 135 674.448 614.822 6.204.335
Passiva
Bankiers 2.328.351 - - - - - 2.328.351
Toevertrouwde
middelen 3.649.066 - - - - - 3.649.066
Afgeleide financiële
instrumenten - 107.343 8.801 - - 116.144
Totaal passiva 5.977.417 - 107.343 8.801 - - 6.093.561
Totaal31 december 2009
In duizenden euro's
Financiële
instrumenten
tegen
geamortiseerde
kostprijs
Financiële instrumenten tegen reële
waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening
Beleggingen voor
verkoop beschikbaar
Risicobeheer
101
Aangewezen Handels-
doeleinden
Hedge
accounting
Geen hedge
accounting
Hedge
accounting
Activa
Geldmiddelen en
tegoeden bij de
centrale bank 1.248.801 - - - - - 1.248.801
Bankiers 1.693.720 - - - - - 1.693.720
Kredieten 2.433.933 - - - - - 2.433.933
Reverse repurchase
agreements 732.641 - - - - - 732.641
Afgeleide financiële
instrumenten - - 385.943 152 - - 386.095
Beleggingen tegen
reële waarde met
waardemutaties door
de winst- en
verliesrekening - 26.893 5.583 - - - 32.476
Beleggingen voor
verkoop beschikbaar - - - - 641.990 40.450 682.440
Totaal activa 6.109.095 26.893 391.526 152 641.990 40.450 7.210.106
Passiva
Bankiers 1.217.131 - - - - - 1.217.131
Toevertrouwde
middelen 5.524.028 - - - - - 5.524.028
Afgeleide financiële
instrumenten - 394.423 1.266 - - 395.689
Totaal passiva 6.741.159 - 394.423 1.266 - - 7.136.848
31 december 2008
In duizenden euro's
Financiële
instrumenten
tegen
geamortiseerde
kostprijs
Financiële instrumenten tegen reële
waarde met waardemutaties door de
winst- en verliesrekening
Beleggingen voor
verkoop beschikbaar
Totaal
Segmentatie
102
50. Gesegmenteerde informatie
KAS BANK richt zich met haar gespecialiseerde diensten en producten in Europa tot twee hoofdgroepen, te weten
Institutionele Beleggers en Financiële Instellingen. Daarnaast is Treasury als belangrijke activiteit geïdentificeerd.
Deze segmenten zijn gebaseerd op de interne managementinformatie aan de Raad van Bestuur.
Operationele segmentatie
1 Rentebaten – en lasten zijn aan de segmenten Financiële Instellingen en Institutionele Beleggers toegerekend op basis van het verschil tussen de externe rentes en benchmarks. De benchmarks zijn gebaseerd op interbancaire of centrale bank rentes.
Geografische segmentatie
KAS BANK heeft Nederlandse, Europese en andere internationale cliënten. De ondersteuning van de dienstverlening
aan deze cliënten vindt plaats vanuit Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Vanuit Londen worden de Engelse en een
aantal internationale cliënten bediend. Vanuit Wiesbaden worden Duitstalige cliënten bediend.
De operationele verwerking vindt hoofdzakelijk plaats op de geautomatiseerde systemen in Amsterdam.
In onderstaand overzicht zijn de totale opbrengsten verdeeld over Nederland en overig Europa (Verenigd Koninkrijk
en Duitsland) op basis van toerekening aan het land van de KAS BANK vestigingen. Bij toerekening op basis van de
Financiële
instellingen
Institutionele
beleggers
Treasury Overige Totaal
Rentebaten en –lasten1 7,4 16,6 6,6 - 30,6
Provisiebaten en -lasten:
- Custody en IMS 2,9 27,2 - - 30,1
- Clearing & settlement 19,8 14,0 - - 33,8
- Verbruikleen 0,4 3,5 1,2 - 5,1
- Overige provisies 1,6 4,4 0,3 - 6,3
Resultaat beleggingen 0,6 6,9 16,5 - 24,0
Overige baten 0,5 1,5 - - 2,0
Niet-operationele baten - - - 4,9 4,9
Totaal baten 33,2 74,1 24,6 4,9 136,8
Operationele bedrijfslasten (direct) -36,7 -45,0 -3,8 -1,6 -87,1
Bijdrage -3,5 29,1 20,8 3,3 49,7
Operationele bedrijfslasten (overhead) -17,4 -17,4
Niet-operationele lasten -0,5 -0,5
31,8
Resultaat over de verslagperiode
voor belastingen
2009
In miljoenen euro's
Financiële
instellingen
Institutionele
beleggers
Treasury Overige Totaal
Rentebaten en –lasten1 10,7 19,5 -1,3 - 28,9
Provisiebaten en -lasten:
- Custody en IMS 4,0 24,7 - - 28,7
- Clearing & settlement 24,6 13,0 - - 37,6
- Verbruikleen 0,9 10,5 5,7 - 17,1
- Overige provisies 2,0 3,6 0,1 - 5,7
Resultaat beleggingen 1,7 10,2 1,7 - 13,6
Overige baten 0,4 0,3 - - 0,7
Niet-operationele baten - - - -2,7 -2,7
Totaal baten 44,3 81,8 6,2 -2,7 129,6
Operationele bedrijfslasten (direct) -35,3 -45,8 -4,4 - -85,5
Bijdrage 9,0 36,0 1,8 -2,7 44,1
Operationele bedrijfslasten (overhead) -21,8 -21,8
Niet-operationele lasten -74,3 -74,3
-52,0
Resultaat over de verslagperiode
voor belastingen
2008
In miljoenen euro's
Segmentatie
103
markten waar de transacties plaatsvinden en de inkomsten worden gegenereerd, is ongeveer de helft van de
provisiebaten in 2009 toe te rekenen aan landen buiten Nederland.
Concentratie van opbrengsten
KAS BANK heeft een brede cliëntenbasis. De 25 grootste cliënten van KAS BANK zijn goed voor 39% (2008: 49%)
van de totale opbrengsten. Verder heeft KAS BANK geen (2008: geen) cliënten die goed zijn voor meer dan 10% van
de totale opbrengsten.
2009 2008
Land van vestiging van KAS BANK
Nederland 122,4 114,1
Overig Europa 14,4 15,5
Totaal 136,8 129,6
Geografische segmentatie van de opbrengsten
In miljoenen euro’s
Geografische segmentatie van de onroerende zaken, bedrijfsmiddelen en immateriële activa
In miljoenen euro's 2009 2008
Land van vestiging van KAS BANK
Nederland 50,5 57,9
Overig Europa 14,6 10,0
Totaal 65,1 67,9
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
104
51. Op aandelen gebaseerde betalingen
Beschrijving aandelen- en optieplannen
KAS BANK kent aandelen- en optieplannen voor de leden van de Raad van Bestuur, voormalige leden van de Raad
van Bestuur en overige personeelsleden. De opties geven elk recht op één certificaat van aandeel van nominaal
€ 1,00.
Optieplan Raad van Bestuur (tot en met 2006) en overige personeelsleden
De tranches tot en met 2005 zijn onvoorwaardelijk en hebben een looptijd van 5 jaar. Voor de tranches vanaf 2006
geldt een vestingperiode van 3 jaar. Voor de tranches vanaf 2002 hebben de leden van de Raad van Bestuur en
enkele sleutelfunctionarissen de mogelijkheid om de einddatum met twee jaar te verlengen voor een derde van de
aan hen verleende optierechten. Voor de tranches vanaf 2007 geldt deze mogelijkheid ook voor het gehele eerste
echelon en voor de tranches vanaf 2008 ook voor de overige personeelsleden. Vanaf 2007 geldt voor leden van de
Raad van Bestuur een aparte optieregeling.
Aandelenplan Raad van Bestuur (tot en met 2006)
Tot en met verslagjaar 2006 was een aandelenplan voor leden van de Raad van Bestuur actief.
De voorwaarde voor toekenning was dat de leden van de Raad van Bestuur de vooraf vastgestelde doelen hebben
gerealiseerd. De aandelen worden voorwaardelijk toegekend en worden onvoorwaardelijk (inclusief opgebouwd
dividend) drie jaar na de toekenning. Het lid van de Raad van Bestuur aan wie aandelen zijn toegekend, dient op het
moment van onvoorwaardelijke verkrijging in dienst van de vennootschap te zijn, dan wel aansluitend daaraan met
pensioen te zijn gegaan.
De Commissie voor Benoemingen en Beloningen stelde bij deze regeling jaarlijks het aantal toe te kennen aandelen
vast aan de hand van de beoordeling van het presteren van de leden van de Raad van Bestuur en maakt een voorstel
voor de Raad van Commissarissen, die hierover besluit. Bij een „at target performance‟ werd het equivalent van één
maandsalaris in aandelen tegen de gewogen gemiddelde koers van het voorafgaande jaar toegekend. De aandelen
die onder deze regeling zijn toegekend, worden aangehouden voor een periode van telkens vijf jaar na toekenning.
Aandelen- en optieplan Raad van Bestuur (vanaf 2007)
De Commissie voor Benoemingen en Beloningen stelt jaarlijks het aantal toe te kennen aandelen en opties vast aan
de hand van de beoordeling van het presteren van de leden van de Raad van Bestuur en maakt een voorstel voor de
Raad van Commissarissen, die hierover besluit.
Opties waarvan 'vesting' nog niet heeft plaatsgevonden Toekenningsdatum maart 2009 maart 2008 maart 2007 Reële waarde op toekenningsdatum € 1,84 / € 2,00 € 2,42 / € 3,64 € 1,43 / € 1,10
Aandelenkoers op toekenningsdatum € 8,31 € 26,00 € 22,89 Uitoefenprijs € 8,31 € 26,00 € 22,89 Looptijd 5 / 7 jaar 5 / 7 jaar 5 / 7 jaar Vestingperiode 3 jaar 3 jaar 3 jaar Vestingeis Doorlopende
arbeids- overeenkomst
Doorlopende arbeids-
overeenkomst
Doorlopende arbeids-
overeenkomst
Verwacht dividend 4,50% / 4,50% 7,50% / 7,50% 7,70% / 11,25% Verwachte volatiliteit 31,73% /
29,74% 20,31% /
25,23% 17,17%
Risicovrije rentevoet 2,74% / 3,08% 3,65% / 3,87% 4,04% / 4,08%
Opties
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
105
De aandelen en opties worden voorwaardelijk toegekend en worden onvoorwaardelijk drie jaar na de toekenning,
onder de voorwaarde dat de leden van de Raad van Bestuur de vooraf vastgestelde doelen hebben gerealiseerd. Het
lid van de Raad van Bestuur aan wie aandelen en opties zijn toegekend, dient op het moment van onvoorwaardelijke
verkrijging in dienst van de vennootschap te zijn, dan wel aansluitend daaraan met pensioen te zijn gegaan. Na
onvoorwaardelijke toekenning dienen de aandelen nog minimaal twee jaar te worden aangehouden. De opties hebben
na de onvoorwaardelijke toekenning nog een looptijd van vijf jaar.
In 2009 heeft de Commissie voor Benoemingen en Beloningen de prestatiecriteria tegen het licht gehouden. Daarbij is
onderkend dat een extreem resultaat in één jaar een te grote invloed heeft op de prestaties, waardoor de uitwerking
van de geformuleerde prestatiecriteria een ongewenste invloed kan hebben op de totale beloning voor de leden van
de Raad van Bestuur. Dit was voor de Commissie voor Benoemingen en Beloningen reden om de prestatiecriteria op
enkele punten aan te passen. Uitgangspunten bij het nieuwe beleid zijn:
De lange termijn variabele beloningsdoelstelling is de voor de leden van de Raad van Bestuur vastgestelde
target, zijnde budget minus 10% (ongewijzigd);
De winstontwikkeling is het operationeel resultaat, aangepast voor de door de Raad van Commissarissen
bepaalde niet-operationele posten, van KAS BANK in enig jaar ten opzichte van de lange termijn variabele
beloningsdoelstelling (ongewijzigd);
Bij een winstgroei van meer dan 5% boven de lange termijn variabele beloningsdoelstelling zal een percentage
van de initieel toegekende opties en aandelen opgebouwd worden. Bij een winstontwikkeling van meer dan 5%
onder de lange termijn variabele beloningsdoelstelling zal een kortingspercentage van de initieel toegekende
opties en aandelen opgebouwd worden. De som van de percentages over een periode van drie jaar bepaalt het
percentage van de initieel toegekende opties en aandelen dat onvoorwaardelijk zal worden (aangepast).
Winstontwikkeling ten opzichte van lange termijn variabele beloningsdoelstelling in enig jaar
Lange termijn variabele beloning opbouw in enig jaar
Winstontwikkeling ten opzichte van lange termijn variabele beloningsdoelstelling in enig jaar
Lange termijn variabele beloning korting in enig jaar
5% 0 5% tot -5% 0
6% 6,66% -6% -0,74%
7% 13,3% -7% -1,5%
8% 20% -8% -2,2%
9% 26,66% -9% -3%
10% 33,33% -10% -3,7%
11% 35% -11% -4.4%
12% 36,6% -12% -5,2%
13% 38,3% -13% -5,9%
14% 39,9% -14% -6,7%
15% 41,6% -15% -7,5%
16% 43,3% -20% -11,1%
17% 44,9% -25% -14,7%
18% 46,6% -30% -18,4%
19% 48,3% -35% -22,2%
20% 50% -40% -25,8%
>20% 50% -45% -29,5%
-50% -33.3%
<-50% -33,3%
Binnen de discretionaire ruimte van de Raad van Commissarissen is met dit beleid reeds rekening gehouden bij het
bepalen van de kosten van op aandelen gebaseerde betalingen. Voor zover dit beleid tot gevolg heeft dat meer opties
en aandelen onvoorwaardelijk worden, zijn de kosten van deze additionele opties en aandelen gebaseerd op de reële
waarde per ultimo 2009.
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
106
De karakteristieken van de oorspronkelijk toegekende opties en aandelen zijn:
De karakteristieken van de additionele opties die onvoorwaardelijk worden zijn:
Op aandelen gebaseerde betalingen in de winst- en verliesrekening
De reële waarde is berekend aan de hand van de trinominale waarderingsmethode op basis van de input in
bovenstaande overzichten. De verwachte volatiliteit wordt geschat op basis van de historisch gemiddelde volatiliteit
gedurende een periode gelijk aan de looptijd van het aandelen- of optieplan. De reële waarde wordt gedurende de
vestingperiode ten laste van de winst- en verliesrekening (Personeelskosten) en ten gunste van het Eigen vermogen
gebracht.
De reële waarde van de in het boekjaar toegekende aandelen en opties kan als volgt worden gespecificeerd:
Het bedrag van de op aandelen gebaseerde betaling in de winst- en verliesrekening is als volgt opgebouwd:
Toekenningsdatum januari 2009 januari 2008 januari 2007 januari 2009 januari 2008 januari 2007
Reële waarde op toekenningsdatum € 8,07 € 19,82 € 16,36 € 2,68 € 3,68 € 1,53
Aandelenkoers op toekenningsdatum € 9,90 € 25,00 € 20,85 € 9,90 € 25,00 € 20,85
Uitoefenprijs n.v.t. n.v.t. n.v.t. € 9,90 € 25,00 € 20,85
Looptijd 5 jaar 5 jaar 5 jaar 8 jaar 8 jaar 8 jaar
Vestingperiode 3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar
Vestingeis Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria als
hiervoor
genoemd
Verwacht dividend 4,50% 7,70% 4,80% 4,50% 7,50% 9,03%
Verwachte volatiliteit 31,67% 17,17% 18,57% 30,85% 24,78% 18,57%
Risicovrije rentevoet 3,25% 4,04% 4,00% 3,62% 4,41% 3,95%
Aandelen Opties
Oorspronkelijke toekenningsdatum januari 2009 januari 2008 januari 2007 januari 2009 januari 2008 januari 2007
Wijzigingsdatum december 2009 december 2009 december 2009 december 2009 december 2009 december 2009
Reële waarde op wijzigingsdatum € 11,90 € 12,37 € 12,88 € 5,20 € 1,50 € 2,03
Aandelenkoers op wijzigingsdatum € 14,05 € 14,05 € 14,05 € 14,05 € 14,05 € 14,05
Uitoefenprijs n.v.t. n.v.t. n.v.t. € 9,90 € 25,00 € 20,85
Looptijd vanaf oorspronkelijke toekenningsdatum 5 jaar 5 jaar 5 jaar 8 jaar 8 jaar 8 jaar
3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar 3 jaar
Vestingeis Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria
als hiervoor
genoemd
Doorlopende
arbeids-
overeenkomst
en de criteria als
hiervoor
genoemd
Verwacht dividend 4,50% 4,50% 4,50% 4,50% 4,50% 4,50%
Verwachte volatiliteit 38,37% 43,82% 50,21% 31,05% 32,71% 35,47%
Risicovrije rentevoet 2,53% 2,21% 1,79% 3,21% 3,01% 2,79%
Vestingperiode vanaf oorspronkelijke
toekenningsdatum
Aandelen Opties
In duizenden euro's 2009 2008
Optieplannen Raad van Bestuur 206 80
Aandelenplannen Raad van Bestuur 79 72
Optieplannen overig personeel 511 495
Totaal 796 647
In duizenden euro's 2009 2008 Optieplannen Raad van Bestuur 368 255 Aandelenplannen Raad van Bestuur 166 105 Optieplannen overig personeel 312 1.074 Totaal 846 1.434
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
107
Toegekende optierechten
Onderstaand overzicht geeft de stand van het aantal toegekende optierechten aan de (voormalige) leden van de Raad
van Bestuur en de overige personeelsleden.
* Alleen voorwaardelijk voor doorlopende arbeidsovereenkomst.
Einddatum Uitoefenprijs
in €
Openstaand
per 31-12-2008
Voorwaardelijk
toegekend
Uitgeoefend Vervallen Openstaand
per 31-12-2009
Status
Raad van
Bestuur
A.A. Röell maart 2010 17,10 813 813 Onvoorwaardelijk
maart 2012 17,10 407 407 Onvoorwaardelijk
maart 2011 20,74 9.760 9.760 Onvoorwaardelijk
maart 2013 20,74 4.880 4.880 Onvoorwaardelijk
maart 2012 22,89 9.760 9.760 Voorwaardelijk
maart 2014 22,89 4.880 4.880 Voorwaardelijk
januari 2015 20,85 53.104 53.104 Voorwaardelijk
januari 2016 25,00 45.812 45.812 Voorwaardelijk
januari 2017 9,90 - 42.475 42.475 Voorwaardelijk
N.E. Blom maart 2009 15,32 3.000 3.000 -
maart 2010 17,10 3.000 3.000 Onvoorwaardelijk
maart 2011 20,74 2.667 2.667 Onvoorwaardelijk
maart 2013 20,74 1.333 1.333 Onvoorwaardelijk
maart 2012 22,89 7.813 7.813 Voorwaardelijk
maart 2014 22,89 3.907 3.907 Voorwaardelijk
januari 2015 20,85 24.837 24.837 Voorwaardelijk
januari 2016 25,00 23.560 23.560 Voorwaardelijk
januari 2017 9,90 - 21.844 21.844 Voorwaardelijk
R.J. Kooijman januari 2017 9,90 - 24.271 24.271 Voorwaardelijk
januari 2017 9,90 - 37.136 37.136 Voorwaardelijk*
S.A.J. van Katwijk januari 2017 9,90 - 11.426 11.426 Voorwaardelijk
Voormalige
leden Raad van
Bestuur
maart 2009 15,32 14.510 14.510 -
maart 2011 15,32 4.880 4.880 Onvoorwaardelijk
maart 2010 17,10 22.133 22.133 Onvoorwaardelijk
maart 2012 17,10 11.067 11.067 Onvoorwaardelijk
maart 2011 20,74 19.693 19.693 Onvoorwaardelijk
maart 2013 20,74 9.847 9.847 Onvoorwaardelijk
maart 2012 22,89 7.813 7.813 Voorwaardelijk
maart 2014 22,89 3.907 3.907 Voorwaardelijk
januari 2015 20,85 29.261 29.261 Voorwaardelijk
Overig
personeel maart 2009 20,10 3.270 3.270 - Onvoorwaardelijk
maart 2009 15,32 21.346 21.346 - Onvoorwaardelijk
maart 2011 15,32 3.000 3.000 Onvoorwaardelijk
maart 2010 17,10 52.650 4.371 48.279 Onvoorwaardelijk
maart 2012 17,10 1.854 -4.146 6.000 Onvoorwaardelijk
maart 2011 20,74 147.797 6.200 141.597 Onvoorwaardelijk
maart 2013 20,74 7.880 -2.000 9.880 Onvoorwaardelijk
maart 2012 22,89 168.547 5.975 162.572 Voorwaardelijk
maart 2014 22,89 8.614 -1.000 9.614 Voorwaardelijk
maart 2013 26,00 184.612 3.650 180.962 Voorwaardelijk
maart 2015 26,00 172.440 3.341 169.099 Voorwaardelijk
maart 2014 8,31 162.199 162.199 Voorwaardelijk
maart 2016 8,31 7.533 7.533 Voorwaardelijk
Totaal 1.094.654 306.884 - 58.517 1.343.021
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
108
Toegekende aandelen
Onderstaand overzicht geeft de stand van het aantal toegekende aandelen aan de (voormalige) leden van de Raad
van Bestuur.
Uitoefening opties
In 2009 zijn geen opties uitgeoefend.
52. Verbonden partijen
Er is sprake van verbonden partijen als één partij zeggenschap kan uitoefenen over een andere partij dan wel invloed
van betekenis kan uitoefenen op het financiële en operationele beleid van de andere partij.
Voor KAS BANK gelden als belangrijkste verbonden partijen de leden van de Raad van Bestuur, de leden van de Raad
van Commissarissen en Stichting Pensioenfonds KAS BANK.
1 Dit beloningselement is inclusief een tekenbonus in de vorm van opties wegens het vervallen van optiebeloningen
bij de vorige werkgever van de heer Kooijman. Op deze opties zijn geen prestatiecriteria van toepassing.
Basis-
salaris
Korte
termijn
variabele
beloningen
Pensioen
bijdrage
Andere
beloningen
Waarde
toegekende
opties
Waarde
toegekende
aandelen Totaal
2009
A.A. Röell 350 169 87 29 114 71 820
250 100 62 22 1641 41 639
N.E. Blom 225 82 56 21 59 37 479
H. Kadiks (tot 1-9-2009) 135 125 - 1 261
125 45 31 26 31 17 275
Totaal 1.085 521 236 99 368 166 2.474
Bezoldiging
Raad van Bestuur
In duizenden euro’s
R.J. Kooijman
(vanaf 1-1-2009)
S.A.J. van Katwijk
(vanaf 1-7-2009)
Toekennings- datum
Openstaand per 31-12-2008
Voorwaardelijk toegekend
Uitgeoefend Vervallen Openstaand per 31-12-2009
Status
Raad van Bestuur A.A. Röell maart 2005 1.430 1.430 Onvoorwaardelijk
maart 2006 1.292 1.292 Voorwaardelijk januari 2007 3.897 3.897 Voorwaardelijk januari 2008 3.500 3.500 Voorwaardelijk januari 2009 - 8.838 8.838 Voorwaardelijk
N.E. Blom maart 2006 755 755 Voorwaardelijk januari 2007 1.823 1.823 Voorwaardelijk januari 2008 1.800 1.800 Voorwaardelijk januari 2009 - 4.545 4.545 Voorwaardelijk
S.A.J. van Katwijk januari 2009 - 2.105 2.105 Voorwaardelijk
R.J. Kooijman januari 2009 - 5.050 5.050 Voorwaardelijk
Voormalige leden Raad van Bestuur
maart 2005 1.085 1.085 Onvoorwaardelijk maart 2006 890 890 Voorwaardelijk
januari 2007 2.147 2.147 Voorwaardelijk
Totaal 18.619 20.538 - - 39.157
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
109
1 Dit beloningselement is een compensatie voor het feit dat de heer Kadiks geen lange termijn variabele beloning
ontvangt. De verplichting is ontstaan in 2008 en is in 2009 uitbetaald. 2 Dit betreft de vertrekregeling voor de heer Van Scheijndel. In 2007 is hiervoor € 700.000 gereserveerd, een deel
hiervan is verwerkt onder de periodiek betaalde beloningen. 3 In verband met het gerealiseerde resultaat in 2008 zullen de voorwaardelijk toegekende opties en aandelen naar
verwachting niet vesten.
Basissalaris
Deze post omvat de salarissen.
Variabele beloningen
Deze beloning is vastgesteld door de Raad van Commissarissen op basis van een voorstel van de Commissie voor
Benoemingen en Beloningen. Binnen de variabele beloningen wordt onderscheid gemaakt tussen korte- en
langetermijnbeloningen.
De kortetermijnbeloningen zijn gebaseerd op het behaalde resultaat en de realisatie van de kwalitatieve en
kwantitatieve doelstellingen van het verslagjaar. Het betreft hier de in geld uit te keren variabele beloning over het
verslagjaar.
De langetermijnbeloningen zijn gekoppeld aan de gemiddelde groei van de winst per aandeel over een periode van
drie jaar en worden uitgekeerd in de vorm van aandelen en opties.
Pensioenbijdrage
Deze post omvat de ten behoeve van leden van de Raad van Bestuur in de winst- en verliesrekening opgenomen
lasten inzake pensioenen.
Andere beloningen
Deze post omvat lasten inzake afkoopregelingen, diensttijduitkeringen, non-activiteitsregelingen, de
hypotheekbijdrage, de leasekosten en de door de werkgever betaalde premies.
Waarde toegekende opties en aandelen
Het betreft hier de waarde van de over het verslagjaar door de Raad van Commissarissen toegekende
voorwaardelijke opties en aandelen, waarbij als uitgangspunt voor het aantal toe te kennen opties een 'at target
performance' is gehanteerd (zie toelichting 51).
Door de actieve bestuurders A.A. Röell en N.E. Blom worden 1.430 respectievelijk 400 certificaten van aandelen in de
vennootschap gehouden.
Basis-
salaris
Korte
termijn
variabele
beloningen
Pensioen
bijdrage
Andere
beloningen
Waarde
toegekende
opties3
Waarde
toegekende
aandelen3 Totaal
2008
A.A. Röell 350 - 87 37 168 69 711
149 - 49 6052 - - 803
N.E. Blom 225 - 56 26 87 36 430
H. Kadiks 203 - - 801 - - 283
Totaal 927 - 192 748 255 105 2.227
Bezoldiging
Raad van Bestuur
In duizenden euro’s
J.S.A. van Scheijndel
(tot 1-9-2008)
Toelichting op de op aandelen gebaseerde betalingen en verbonden partijen
110
Conform zijn vertrekregeling blijven ten aanzien van de door de heer Van Scheijndel verkregen aandelen en opties uit
hoofde van de tot en met 31 december 2006 geldende regeling de rechten onverkort gelden. De verkregen opties en
aandelen uit hoofde van de vanaf 1 januari 2007 geldende regeling worden gefixeerd op 'at target performance',
tenzij in 2010 blijkt dat het percentage onder 100% uitkomt. In dat laatste geval zal de heer Van Scheijndel hetzelfde
lagere percentage ontvangen als de overige leden van de Raad van Bestuur.
Leningen
De actieve leden van de Raad van Bestuur houden geen (2008: geen) kredieten, leningen en garanties aan. Indien
leden van de Raad van Bestuur gebruikmaken van de kredietfaciliteiten van de bank gelden dezelfde condities als
voor het overige personeel. Deze condities zijn marktconform.
53. Bezoldiging Raad van Commissarissen
Het aantal commissarissen ultimo 2009 is zes (2008: zes). De bezoldiging van de leden van de Raad van
Commissarissen afzonderlijk, inclusief de vergoeding voor de subcommissies van de Raad en rekeninghoudend met
BTW, is als volgt (in duizenden euro‟s).
De leden van de Raad van Commissarissen houden geen (2008: geen) leningen en garanties aan bij KAS BANK en
bezitten geen aandelen KAS BANK.
Uitoefen-
prijs Koers Aantal
Resultaat
in €
2009
Geen uitoefeningen
2008
J.S.A. van Scheijndel 14,35 25,85 5.000 57.497
N.E. Blom 14,35 25,85 550 6.320
Opbrengst uitgeoefende optierechten
In duizenden euro's 2009 2008
D.J.M.G. Baron van Slingelandt 44 42
C. Griffioen 33 33
A.H. Lundqvist 37 35
R.A.H. van der Meer 37 37
H. Donkervoort 32 36
J.M.G. Frijns (vanaf 23-04-2008) 37 26
P. Ribourdouille (tot 23-04-2008) - 14
Totaal 220 223
Toelichting op het honorarium controlerend accountant
111
54. Honorarium controlerend accountant
Hieronder volgt een overzicht van de kosten van KAS BANK‟s externe accountant KPMG Accountants N.V. voor de
geleverde diensten, zoals verantwoord in de winst- en verliesrekening.
Bovengenoemde bedragen zijn inclusief niet-terugvorderbare BTW ter hoogte van € 109.000 (2008: € 176.000).
In duizenden euro's 2009 2008 KPMG Accountants N.V. Controle van de jaarrekening 542 515 Andere controle opdrachten 32 64 Overig KPMG netwerk: Fiscale adviesdiensten 32 88 Andere niet-controle opdrachten 313 389 Totaal 919 1.056
Enkelvoudige winst- en verliesrekening
112
In duizenden euro's 2009 2008
Baten
Rentebaten 86.840 311.040
Rentelasten 56.401 282.372
Rente 30.439 28.668
Provisiebaten 85.563 104.559
Provisielasten 14.960 16.804
Provisie 70.603 87.755
Resultaat dochtermaatschappijen -372 -6.616
Beleggingen tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en
verliesrekening 12.789 9.071
Beleggingen voor verkoop
beschikbaar16.112 1.888
Resultaat beleggingen 28.901 10.959
Overige baten 1.895 572
Totaal baten 131.466 121.338
Bedrijfslasten
Personeelskosten 65.038 68.859
Andere beheerskosten 29.350 29.063
Afschrijvingen 4.830 7.473
Operationele bedrijfslasten 99.218 105.395
Bijzondere waardeverminderingen -271 67.184
Totaal bedrijfslasten 98.947 172.579
Resultaat over de 32.519 -51.241
verslagperiode voor belastingen
Belastingen 7.938 -11.308
Resultaat over de
verslagperiode 24.581 -39.933
Enkelvoudige balans
113
31-12-2009 31-12-2008
Activa
Geldmiddelen en tegoeden bij de centrale bank 469.339 1.247.447
Bankiers 2.696.073 1.691.618
Kredieten 903.836 2.441.312
Reverse repurchase agreements 584.346 732.641
Afgeleide financiële instrumenten 92.141 386.095
Beleggingen tegen reële waarde met waardemutaties
door de winst- en verliesrekening
· Beleggingen voor handelsdoeleinden - 5.583
· Beleggingen geclassificeerd als activa tegen reële waarde met
waardemutaties door de winst- en verliesrekening 154.630 26.893
Beleggingen voor verkoop beschikbaar 1.286.782 678.891
Acute belastingvorderingen 25.995 35.570
Overige activa 16.973 23.921
Overlopende activa 12.749 19.134
Financiële vaste activa 135.637 43.832
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen 2.286 50.531
Immateriële activa 7.376 7.688
Uitgestelde belastingvorderingen 2.762 2.420
Totaal activa 6.390.925 7.393.576
Passiva
Bankiers 2.328.136 1.217.131
Toevertrouwde middelen 3.722.370 5.563.024
Afgeleide financiële instrumenten 116.144 395.689
Acute belastingverplichtingen 1.354 1.233
Overige schulden 4.548 10.026
Overlopende passiva 14.316 26.381
Voorzieningen 740 906
Uitgestelde belastingverplichtingen 6.187 8.623
Langlopende personeelsverplichtingen 3.762 3.055
Totaal verplichtingen 6.197.557 7.226.068
Aandelenkapitaal 15.699 15.699
Agioreserve 21.569 21.569
Herwaarderingsreserve 27.688 19.937
Wettelijke reserve 4.405 4.827
Overige reserves 104.235 145.409
Onverdeelde winst 19.772 -39.933
193.368 167.508
Totaal passiva 6.390.925 7.393.576
Voorwaardelijke verplichtingen 30.844 84.615
Onherroepelijke faciliteiten 62.816 58.021
Totaal Eigen vermogen toekomend aan de aandeelhouders
van de bank
In duizenden euro's
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
114
Samenvatting van de waarderingsgrondslagen
De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW met toepassing van de
waarderingsgrondslagen die zijn toegepast in de geconsolideerde jaarrekening op grond van artikel 362:8 Titel 9
Boek 2 BW. Uitzondering hierop vormen de waarderingsgrondslagen ten aanzien van Financiële vaste activa en de
verwerking van de Wettelijke reserve.
De jaarcijfers worden gepresenteerd in duizenden euro‟s, tenzij anders weergegeven. In tabellen opgenomen
berekeningen zijn gebaseerd op niet-afgeronde bedragen; er kunnen zich derhalve afrondingsverschillen voordoen.
De euro fungeert als de functionele valuta van KAS BANK.
Voor vergelijkingsdoeleinden zijn, daar waar nodig, de vergelijkende cijfers aangepast.
Voor zover van toepassing wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Verschillen
hebben betrekking op de consolidatie van de dochtermaatschappijen.
Financiële vaste activa
De geconsolideerde dochtermaatschappijen en deelnemingen waarin KAS BANK invloed van betekenis op het zakelijk
en financieel belang kan uitoefenen, worden in de enkelvoudige jaarrekening gewaardeerd op de netto-
vermogenswaarde conform de waarderingsgrondslagen van KAS BANK, rekening houdend met de omvang van het
door KAS BANK aangehouden belang. Het aandeel in het resultaat van de dochtermaatschappijen is in de winst- en
verliesrekening opgenomen onder de post „Resultaat dochtermaatschappijen‟.
Tot de belangrijkste dochtermaatschappijen per 31 december 2009 behoren:
Amsterdam Depositary Company N.V. Amsterdam
KAS Derivaten Clearing N.V. Amsterdam
KAS Fondsbeheer B.V. Amsterdam
KAS BANK Effectenbewaarbedrijf N.V. Amsterdam
KAS Trust B.V. Amsterdam
KAS Servicing B.V. Amsterdam
KAS Participatiemaatschappij B.V. Amsterdam
Centrum voor Fondsenadministratie B.V. Amsterdam
Addition Knowledge House B.V. Amsterdam
KAS BANK OG Spuistraat B.V. (per 1 januari 2009) Amsterdam
KAS BANK OG NZVW B.V. (per 1 januari 2009) Amsterdam
KAS Europe BVBA (per 19 mei 2008) Brussel
KB Deutschland Holding GmbH (per 16 mei 2008) Wiesbaden
o KAS Investment Servicing GmbH (per 1 juli 2008) Wiesbaden
Financiële vaste activa
In duizenden euro’s
Groeps-
maatschappijen
Vordering op
groeps-
maatschappijen Totaal
Stand per 1 januari 2009 25.178 18.654 43.832
Verstrekte lening - -9.442 -9.442
Uitkering winst vorig boekjaar - - -
Resultaat over de verslagperiode -372 - -372
Aankopen 87.397 - 87.397
Mutatie herwaarderingsreserve 14.222 - 14.222
Stand per 31 december 2009 126.425 9.212 135.637
Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
115
Een volledige lijst met dochtermaatschappijen is gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel
te Amsterdam. Behoudens een belang van 50% plus één aandeel in Addition Knowledge House B.V. houdt KAS BANK
in alle dochtermaatschappijen een 100%-belang.
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen en herwaarderingsreserve
In 2009 heeft KAS BANK N.V. haar twee panden in Amsterdam en bijbehorende componenten ondergebracht in twee
aparte B.V.‟s: KAS BANK OG Spuistraat B.V. en KAS BANK OG NZVW B.V. Ook de aan deze panden gerelateerde
herwaarderingsreserve is overgedragen.
Wettelijke reserve
De Wettelijke reserve is gevormd vanuit de Overige reserves en heeft betrekking op de geactiveerde eigen
ontwikkelde software.
Ingekochte eigen aandelen
De ingekochte eigen aandelen zijn in de enkelvoudige jaarrekening in mindering gebracht op de Overige reserves.
Niet in balans opgenomen financiële verplichtingen
De vennootschap heeft zich op grond van artikel 403 lid 1 sub f van het Burgerlijk Wetboek, Boek 2, Titel 9 hoofdelijk
aansprakelijk gesteld voor de schulden die voortvloeien uit de rechtshandelingen van bovengenoemde
dochtermaatschappijen behalve Addition Knowledge House B.V., KAS Europe BVBA en KB Deutschland Holding GmbH.
Verder heeft KAS BANK intern € 5,0 miljoen kapitaal gealloceerd voor de oprichting van een Depotbank binnen
KAS BANK German Branch voor eventuele verplichtingen van de Depotbank.
Belastingen
Bovengenoemde vennootschappen zijn onderdeel van de fiscale eenheid van KAS BANK voor de vennootschaps-
belasting, behoudens Amsterdam Depositary Company N.V., KAS Derivaten Clearing N.V., KAS BANK
Effectenbewaarbedrijf N.V., Addition Knowledge House B.V., KAS Europe BVBA, KB Deutschland Holding GmbH,
KAS Investment Servicing GmbH. De fiscale eenheid voor de omzetbelasting bevat de KAS BANK N.V., KAS Derivaten
Clearing N.V., Knowledge House B.V., KAS BANK OG Spuistraat B.V. en KAS BANK OG NZVW B.V.
KAS BANK is hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel.
Verbonden partijen
Zowel de verkoop van de panden aan KAS BANK OG Spuistraat B.V. en KAS BANK OG NZVW B.V. als de
huurovereenkomsten tussen KAS BANK N.V. en deze B.V.‟s zijn afgesloten tegen marktconforme tarieven en
voorwaarden.
Overige gegevens
116
Bestuursverklaring
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van KAS BANK verklaren hierbij dat de jaarrekening een
getrouw beeld geeft van de activa, de passiva, de financiële positie en de winst of het verlies van de uitgevende
instelling en de gezamenlijk in de consolidatie opgenomen ondernemingen.
Amsterdam, 3 maart 2010
De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van KAS BANK
Raad van Bestuur
Raad van Commissarissen
A.A. Röell D.J.M.G. Baron van Slingelandt
R.J. Kooijman C. Griffioen
N.E. Blom
S.A.J. van Katwijk
A.H. Lundqvist
R.A.H. van der Meer
H. Donkervoort
J.M.G. Frijns
Overige gegevens
117
Resultaatbestemming 2009
De statutaire bepalingen dienaangaande luiden:
Artikel 25 Uitkeringen, reserves, verliezen
1. De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere gerechtigden tot de voor uitkering vatbare winst
slechts dividenden en andere uitkeringen doen voor zover haar eigen vermogen groter is dan het bedrag van
het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal, vermeerderd met de reserves die krachtens de Wet
moeten worden aangehouden.
2. Uit de winst, die in het laatst verstreken boekjaar is behaald, wordt allereerst, zo mogelijk, op de preferente
aandelen een dividend uitgekeerd, zijnde een percentage van het op die aandelen gestorte bedrag, welk
percentage is gerelateerd aan het gemiddelde rendement op de vijf langstlopende staatsleningen, berekend op
de wijze als hierna bepaald. De berekening van het percentage van het op de preferente aandelen uit te keren
dividend geschiedt door het rekenkundig gemiddelde te nemen van het gemiddelde effectieve rendement
van de leningen, als hiervoor bedoeld, zoals opgemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek en
gepubliceerd in de Officiële Prijscourant van NYSE Euronext Amsterdam N.V. berekend over de eerste twintig
beursdagen van de laatste tweeëntwintig beursdagen, voorafgaande aan de dag van eerste uitgifte van
preferente aandelen, verhoogd met een door de Raad van Bestuur vastgesteld en door de Raad van
Commissarissen goedgekeurd percentage ter grootte van maximaal een half procentpunt afhankelijk van de
dan geldende marktomstandigheden. Indien en voor zover de winst niet voldoende is om de hiervoor in dit
lid bedoelde uitkering volledig te doen, zal het tekort worden uitgekeerd ten laste van de reserves.
3. In geval van intrekking met terugbetaling van preferente aandelen wordt op de dag van terugbetaling een
uitkering gedaan op de ingetrokken preferente aandelen, welke uitkering berekend wordt zoveel mogelijk in
overeenstemming met het bepaalde in lid 2 en lid 4 en wel naar tijdsgelang te berekenen over de periode
vanaf de dag waarover voor het laatst een uitkering als bedoeld in lid 2 en lid 4 werd gedaan – dan wel
indien de preferente aandelen na een zodanige dag zijn geplaatst: vanaf de dag van plaatsing – tot aan de
dag van terugbetaling.
4. Indien in enig boekjaar de winst casu quo de uitkeerbare reserves niet toereikend zijn om de hiervoor in dit
artikel bedoelde uitkeringen te doen, vindt in de daarop volgende boekjaren het hiervoor in lid 2, eerste twee
zinnen, bepaalde en het bepaalde in lid 5 tot en met lid 6 eerst toepassing nadat het tekort is ingehaald.
5. De Raad van Bestuur is bevoegd met voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen de na
toepassing van de vorige leden overblijvende winst geheel of gedeeltelijk toe te voegen aan de reserves.
6. De na reservering als bedoeld in het vorige lid eventueel resterende winst staat ter beschikking van de Algemene
Vergadering. Besluit de Algemene Vergadering tot uitkering, dan geschiedt deze aan de houders van gewone
aandelen in verhouding van hun bezit aan gewone aandelen.
7. Voor zover de Algemene Vergadering niet besluit tot uitkering van winst over enig boekjaar, wordt die winst
bij de reserves gevoegd.
8. De Raad van Bestuur kan, met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, besluiten tot uitkering van een
interim-dividend indien aan het vereiste van lid 1 en lid 13 van dit artikel is voldaan. Op de uitbetaling van het
interim-dividend is het bepaalde in lid 10 van dit artikel van overeenkomstige toepassing.
9. De Algemene Vergadering kan uitsluitend op grond van een door de Raad van Commissarissen goedgekeurd
voorstel van de Raad van Bestuur besluiten tot winstuitkering ten laste van een voor uitkering vatbare
reserve.
10. De Algemene Vergadering kan op grond van een door de Raad van Commissarissen goedgekeurd voorstel
van de Raad van Bestuur besluiten tot uitkeringen van winst – of ook ten laste van een voor uitkering
Overige gegevens
118
vatbare reserve – in aandelen van de vennootschap of in certificaten daarvan, zulks onverminderd het in
artikel 4 van deze statuten bepaalde.
11. Winstuitkeringen vinden plaats ter plaatse en ten tijde als door de Raad van Bestuur te bepalen, doch
uiterlijk binnen één maand na het daartoe door de Algemene Vergadering genomen besluit. Winstuitkeringen
worden aangekondigd per brief aan aandeelhouders en tevens bij advertentie in een landelijk verschijnend
dagblad en in de Officiële Prijscourant van NYSE Euronext Amsterdam N.V.
12. Winstuitkeringen waarover binnen vijf jaar na de dag waarop zij opeisbaar zijn niet is beschikt, vervallen ten
bate van de vennootschap.
13. Tussentijdse uitkeringen geschieden met inachtneming van artikel 2:105, lid 4, Burgerlijk Wetboek.
Voorgestelde resultaatbestemming 2009
De Raad van Bestuur stelt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, na goedkeuring door de Raad van
Commissarissen, de volgende resultaatverdeling voor:
Op basis van het resultaat over 2009 wordt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voorgesteld een
dividend van € 0,73 per aandeel uit te keren. Rekening houdend met het interim-dividend 2009 van € 0,33 per
aandeel bedraagt het slotdividend € 0,40 per aandeel. De dividenduitkering ten laste van het resultaat bedraagt
daarmee € 10,6 miljoen, waarvan als interim-dividend reeds € 4,8 miljoen is uitgekeerd.
Resultaat over de verslagperiode 24.581
Interim-dividend -4.809
Voorgesteld slotdividend -5.829
Voorgestelde toevoeging aan de overige reserves 13.943
Bestemming van het resultaat volgens de geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2009
In duizenden euro's
Accountantsverklaring
119
Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van KAS BANK N.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit jaarverslag in pagina 39 tot en met pagina 116 opgenomen jaarrekening 2009 van KAS BANK
N.V. te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De
geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2009, de geconsolideerde
winst- en verliesrekening, het geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en ongerealiseerde resultaten, het
geconsolideerde mutatieoverzicht van het eigen vermogen en het geconsolideerde kasstroomoverzicht over 2009 en
uit een overzicht van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. De
enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2009 en de enkelvoudige winst- en
verliesrekening over 2009 met de toelichting.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals
aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en
in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de
jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van
fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het
maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben
onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen
aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat
een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de
toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele
oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico's van afwijkingen van
materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het
opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne
beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder
de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit
van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de
aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van
schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de
jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons
oordeel.
Accountantsverklaring
120
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van
het vermogen van KAS BANK N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat en de kasstromen over 2009 in
overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met
Titel 9 Boek 2 BW.
Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het
vermogen van KAS BANK N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9
Boek 2 BW.
Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties
Op grond van de wettelijke verplichting in gevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor
zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amstelveen, 3 maart 2010
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
M.A. Hogeboom RA
121
Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK
Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK („de Stichting‟) beheert en administreert een aanzienlijk deel van
de gewone aandelen in het geplaatste kapitaal in de vennootschap. De Stichting geeft daartegenover met
medewerking van de vennootschap beperkt royeerbare certificaten uit. De Stichting oefent alleen zelf het stemrecht
uit op de aandelen waarvoor geen stemvolmacht aan de certificaathouders is afgegeven of waarvoor geen
steminstructie is ontvangen. Op deze wijze wordt de continuïteit in de besluitvorming binnen de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders bevorderd en kan er sprake zijn van een volwaardige vergadering, waarin niet een
toevallige minderheid van stemgerechtigden het besluitvormingsproces in de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders kan bepalen.
Conform artikel 18 van de administratievoorwaarden van de Stichting brengt het bestuur hierbij verslag uit van zijn
werkzaamheden in het verslagjaar.
Het bestuur heeft in 2009 eenmaal vergaderd ten kantore van de vennootschap. Daarnaast heeft het bestuur in het
verslagjaar enkele malen telefonisch, schriftelijk en per e-mail contact onderhouden. Het bestuur was ook
vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 22 april 2009.
De belangrijkste onderwerpen die daarbij aan de orde zijn gekomen, zijn de recente ontwikkelingen op het gebied
van corporate governance, het rapport van de Commissie Maas („Naar herstel van vertrouwen‟), de statuten van de
Stichting en een voorstel tot wijziging van de Administratievoorwaarden. Het bestuur heeft daarnaast kennisgenomen
van de agenda voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 22 april 2009 en van de daarin opgenomen
voorstellen van de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Naar aanleiding daarvan heeft het bestuur
vragen gesteld aan de Raad van Bestuur van de vennootschap en uitleg op een aantal van de punten laten geven. Op
basis hiervan en overwegende het belang van de certificaathouders, waarbij ook de belangen van de vennootschap,
de daarmee verbonden onderneming en alle stakeholders werden betrokken, heeft de Stichting besloten om op alle
punten van de agenda vóór te stemmen. De Stichting heeft geen externe adviezen ingewonnen.
Voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders d.d. 22 april 2009 heeft de Stichting aan 35 certificaathouders
en/of hun gevolmachtigden stemvolmachten verleend, tegenover 52 het jaar ervoor.
De Stichting heeft van drie certificaathouders steminstructie ontvangen. De aanwezige aandeelhouders en
certificaathouders vertegenwoordigden circa 66,0% van het stemgerechtigde kapitaal in de vergadering.
De Stichting vertegenwoordigde daarmee circa 34% van het stemrecht.
In 2009 is het totaal aantal gewone aandelen in het geplaatste kapitaal van de vennootschap ongewijzigd gebleven
op 15.699.017. De Stichting administreerde hiervan aan het einde van het jaar 15.616.019 gewone aandelen,
waartegenover evenzoveel certificaten zijn uitgegeven. Daarmee is circa 99,5% van het totaal uitstaande
aandelenkapitaal gecertificeerd. De toename van het aantal door de Stichting geadministreerde aandelen ten opzichte
van het jaar ervoor (circa 94%) is het gevolg van certificering door enkele houders van aandelen op naam.
De werkzaamheden verbonden aan de feitelijke administratie worden verricht door de vennootschap. De kosten van
de Stichting over 2009 bedroegen circa € 20.000 en hadden met name betrekking op de vergoeding van de
bestuurders en de CF-omslag van het Centrum voor Fondsenadministratie. De vennootschap heeft zich verbonden om
jaarlijks aan de Stichting een bedrag ter beschikking te stellen, waaruit de Stichting deze kosten kan voldoen.
122
In 2009 was volgens rooster aan de beurt om als lid van het bestuur af te treden de heer H. Zwarts.
De heer Zwarts werd door het bestuur herbenoemd, zulks met ingang van 1 juli 2009 en voor een termijn van drie
jaar. In 2010 is de heer Tesselhoff volgens rooster aan de beurt om af te treden en in 2011 de heer Baan.
De bestuursleden ontvangen voor hun bestuursfunctie ieder een bezoldiging van € 6.000 per jaar. De bestuursleden
zijn geen met de vennootschap verbonden personen als bedoeld in artikel 4 lid 1 van de statuten van de Stichting.
Een overzicht van de functies van de bestuurders van de Stichting ligt ter inzage bij de vennootschap en is
beschikbaar op de eigen website van de Stichting (www.stichtingadministratiekantoor.kasbank.com).
Amsterdam, 2 februari 2010
Het Bestuur:
Drs. A. Baan, voorzitter (2011)
Drs. Chr.H. Tesselhoff (2010)
H. Zwarts (2012)
123
Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK
Effectenbewaarbedrijf
Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK Effectenbewaarbedrijf („de Stichting‟) houdt alle aandelen in KAS
BANK Effectenbewaarbedrijf N.V. (KASEB) en heeft daartegenover aan KAS BANK niet-royeerbare certificaten van
aandeel uitgegeven. KASEB treedt ten behoeve van KAS BANK op als bewaarder van effecten voor cliënten van KAS
BANK, voor zover dergelijke effecten door bewaring door KAS BANK tot het vermogen van KAS BANK zouden
behoren. Iedere andere bedrijfsuitoefening dan de bewaring van effecten, die commercieel risico met zich meebrengt,
is van het doel van KASEB uitdrukkelijk uitgesloten. De bewaring door KASEB vindt plaats onder toepassing van de
„Bepalingen betreffende de bewaarneming van effecten‟ („Bepalingen‟), waarin KAS BANK ten behoeve van haar
cliënten de juiste nakoming van alle verplichtingen van KASEB jegens hen garandeert.
De werkzaamheden verbonden aan de bewaring worden verricht door KAS BANK, die tevens als directie van KASEB
optreedt. De Bepalingen kunnen door KAS BANK en KASEB tezamen worden gewijzigd en aangevuld, mits daarvoor
de voorafgaande goedkeuring van de Stichting is verkregen. In de Statuten van de Stichting is bepaald dat tenminste
de helft van het aantal bestuursleden dient te bestaan uit anderen dan personen in dienst van KAS BANK of van met
haar gelieerde instellingen. Aan dat vereiste wordt voldaan.
Op 4 februari 2010 heeft het bestuur van de Stichting vergaderd over de jaarrekening van KASEB over 2009. Ook is
aan het bestuur van de Stichting gerapporteerd dat de accountant heeft vastgesteld dat de door KAS BANK getroffen
regelingen ten aanzien van vermogensscheiding in opzet en bestaan in overeenstemming zijn met de wettelijke
bepalingen hierover. Na goedkeuring en vaststelling van de jaarrekening werd door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van KASEB de directie van de vennootschap decharge verleend voor het door haar in 2009 gevoerde
beleid.
In 2009 was de heer mr. R.P. Voogd volgens rooster aan de beurt om af te treden als lid van het bestuur. De heer
Voogd werd door het bestuur herbenoemd, nadat de Raad van Commissarissen van KAS BANK de herbenoeming had
goedgekeurd.
Met ingang van 1 juli 2009 is de heer R.J. Kooijman, lid van de Raad van Bestuur van KAS BANK, benoemd tot lid van
het bestuur van de Stichting. In 2010 is de heer Kooijman aan de beurt om af te treden als lid van het bestuur. De
heer Kooijman is door het bestuur herbenoemd onder de voorwaarde van goedkeuring van de benoeming door de
Raad van Commissarissen van KAS BANK.
Amsterdam, 4 februari 2010
Het Bestuur:
Mr. D.H. Cross, voorzitter (2011)
Mr. R.P. Voogd (2012)
R.J. Kooijman RA (2010)
124
Verslag van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS Derivaten Clearing
Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS Derivaten Clearing („de Stichting‟) houdt alle aandelen in
KAS Derivaten Clearing N.V. (KASDC) en heeft daartegenover aan KAS BANK niet-royeerbare certificaten van aandeel
uitgegeven. KASDC treedt ten behoeve van KAS BANK op als clearing member en als houder van de derivatenposities
van de cliënten van KAS BANK. Iedere andere bedrijfsuitoefening die commercieel risico met zich meebrengt, is van
het doel van KASDC uitdrukkelijk uitgesloten. Het aanhouden door KASDC van posities van cliënten vindt plaats onder
toepassing van de „Bepalingen betreffende het aanhouden van afgeleide rechten (derivaten)‟ („Bepalingen‟), waarin
KAS BANK ten behoeve van haar cliënten de juiste nakoming van alle verplichtingen van KASDC jegens hen
garandeert. De administratie van de posities wordt verricht door
KAS BANK, die tot 1 september 2007 tevens als enig bestuurder van KASDC is opgetreden. De Bepalingen kunnen
door KAS BANK en KASDC tezamen worden gewijzigd en aangevuld, mits daarvoor de voorafgaande goedkeuring van
de Stichting is verkregen. In de Statuten van de Stichting is bepaald dat tenminste de helft van haar bestuur dient te
bestaan uit anderen dan personen in dienst van KAS BANK of van met haar gelieerde instellingen. Aan dat vereiste
wordt voldaan.
Op 4 februari 2010 heeft het bestuur van de Stichting vergaderd over de jaarrekening van KASDC over 2009. Ook is
aan het bestuur van de Stichting gerapporteerd dat de accountant heeft vastgesteld dat de door KAS BANK getroffen
regelingen ten aanzien van vermogensscheiding in opzet en bestaan in overeenstemming zijn met de wettelijke
bepalingen hierover. Na goedkeuring en vaststelling van de jaarrekening werd door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders van KASDC de directie van de vennootschap decharge verleend voor het door haar in 2009 gevoerde
beleid.
In 2009 was de heer mr. R.P. Voogd volgens rooster aan de beurt om af te treden als lid van het bestuur. De heer
Voogd werd door het bestuur herbenoemd, nadat de Raad van Commissarissen van KAS BANK de herbenoeming had
goedgekeurd.
Met ingang van 1 juli 2009 is de heer R.J. Kooijman, lid van de Raad van Bestuur van KAS BANK, benoemd tot lid van
het bestuur van de Stichting. In 2010 is de heer Kooijman aan de beurt om af te treden als lid van het bestuur. De
heer Kooijman is door het bestuur herbenoemd onder de voorwaarde van goedkeuring van de benoeming door de
Raad van Commissarissen van KAS BANK.
Amsterdam, 4 februari 2010
Het Bestuur:
Mr. D.H. Cross, voorzitter (2011)
Mr. R.P. Voogd (2012)
R.J. Kooijman RA (2010)
125
Corporate governance
De aangepaste Nederlandse corporate governance code van de Commissie Frijns is op 1 januari 2009 in werking
getreden. De corporate governance code bevat principes en concrete bepalingen die het bestuur, de commissarissen
en de aandeelhouders van beursvennootschappen in Nederland tegenover elkaar in acht moeten nemen. Het betreft
regels van moderne, breed gedragen, algemene opvattingen over goede corporate governance. Daarnaast is op
1 januari 2010 de Code Banken van de Nederlandse Vereniging van Banken in werking getreden. De Code Banken
heeft vooral betrekking op het functioneren van de Raad van Bestuur en van de Raad van Commissarissen in de
specifiek bancaire context, waarbij risicobeheer bijzondere aandacht krijgt. In dit hoofdstuk worden de naleving van
de corporate governance code en de Code Banken en de hoofdlijnen van de corporate governance structuur van
KAS BANK verantwoord.
Hieronder volgt een overzicht van de recente ontwikkelingen op het gebied van corporate governance bij de
vennootschap. Daarna volgen de hoofdlijnen van de corporate governance structuur van de vennootschap waarin het
stelsel van het bestuur door de Raad van Bestuur, van het toezicht daarop door de Raad van Commissarissen, van de
verantwoording daarover aan de kapitaalverschaffers en van de zeggenschap van de kapitaalverschaffers uiteengezet
wordt. Ook wordt het bezoldigingsbeleid, de kapitaalstructuur en de financiële verslaglegging toegelicht.
De beschrijving is onder meer gebaseerd op de statuten zoals deze luiden per 6 juni 2006.
Recente ontwikkelingen
Nederlandse corporate governance code
Op 10 december 2008 heeft de Monitoring Commissie Corporate Governance Code (Commissie Frijns) de
geactualiseerde Nederlandse corporate governance code gepresenteerd. Met ingang van 1 januari 2010 is de
corporate governance code aangewezen als de officieel na te leven gedragscode voor Nederlandse beursgenoteerde
ondernemingen. De belangrijkste aanpassingen ten opzichte van de vorige code uit december 2004 liggen op het
gebied van de bezoldiging van de bestuurders, risicobeheersing, de verantwoordelijkheid van aandeelhouders en de
diversiteit in de samenstelling van de Raad van Commissarissen. De corporate governance code is opgenomen in
de Staatscourant van 3 december 2009, nr 18499 en is te vinden op www.commissiecorporategovernance.nl.
De vennootschap heeft in 2009 de nodige voorbereidende stappen gezet om de corporate governance code vanaf
1 januari 2010 toe te passen. De corporate governance code is geïnventariseerd en is besproken met de Raad van
Commissarissen. De verdere risicobeheersing en de aanpak van het risicomanagement binnen KAS BANK is
besproken, aanpassing van het bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur is voorbereid en beloningsbeleid van
de bank als geheel is beoordeeld.
KAS BANK heeft de tekst van de corporate governance code voorzien van een toelichting, waarin per best practice
bepaling wordt aangegeven of er sprake is van „comply or explain‟. KAS BANK past nagenoeg alle best practice
bepalingen toe („comply‟) en geeft op slechts twee bepalingen een „explain„. Het betreft best practice bepaling
II.1.1 (KAS BANK heeft haar huidige bestuurders voor onbepaalde tijd benoemd) en III.5.10/14 (KAS BANK heeft
een gecombineerde benoemingen- en beloningencommissie).
Een uitgebreide toelichting op de corporate governance code is te vinden op de website van de vennootschap. In de
komende Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 21 april 2010 zal de corporate governance code met de
aandeelhouders worden besproken.
126
Code Banken
Op 1 januari 2010 is de Code Banken in werking getreden. De Code Banken is vastgesteld door de Nederlandse
Vereniging van Banken op basis van het rapport van de Adviescommissie Toekomst Banken („Naar herstel van
vertrouwen‟). De Code Banken bevat principes die in het verlengde liggen van de Nederlandse corporate
governance code. De Code Banken richt zich vooral op de rol van de Raad van Bestuur en van de Raad van
Commissarissen van de bank en op de functie van risicomanagement en van audit binnen de bank. Daarnaast
bevat de Code Banken principes voor een beheerst beloningsbeleid. De code bevat ook principes voor permanente
educatie voor de bestuurders en commissarissen en een moreel ethische verklaring voor bankiers. Naar
verwachting zal de Code Banken dezelfde wettelijke verankering krijgen als de corporate governance code. De
Code Banken is te vinden op de website van de Nederlandse Vereniging van Banken (www.nvb.nl).
De vennootschap heeft in 2009 de nodige voorbereidende stappen gezet om de Code Banken vanaf 1 januari 2010
toe te passen. De Code Banken is besproken met de Raad van Commissarissen.
De risicomanagement aanpak binnen KAS BANK, het doel van risicomanagement en de stappen naar een adequate
organisatie van risicomanagement zijn met de Raad van Commissarissen besproken en binnen de bank verder
aangescherpt. De risicobereidheid van de bank is met de Raad van Commissarissen besproken en door hem
goedgekeurd. Het mandaat van de Risicobeheercommissie is aangescherpt aan de eisen van de Code Banken en
het beloningsbeleid van de bank is getoetst aan ongewenste risicoverhogende prikkels. In 2009 is gestart met de
voorbereiding van een nieuw bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur, waarbij de bepalingen van de Code
Banken mede als leidraad zijn genomen.
KAS BANK heeft de tekst van de Code Banken voorzien van een toelichting, waarin per principe wordt aangegeven
of er sprake is van „comply or explain‟. Bij alle principes is sprake van „comply„. De toelichting is te vinden op de
website van de vennootschap (www.kasbank.com). In de komende Algemene Vergadering van Aandeelhouders op
21 april 2010 zal de Code Banken met de aandeelhouders worden besproken.
De belangrijkste aanpassingen binnen de vennootschap naar aanleiding van de corporate governance code en de
Code Banken zijn hieronder kort toegelicht:
Meer nadruk op risicomanagement: Verdere aanscherping van risicomanagement binnen de bank door het eind
2008 gestarte intensief programma risicobeheersing, bespreking daarvan in elke vergadering van de Raad van
Commissarissen op voortgang, adequate beschrijving van opzet en werking van de interne risicobeheersings-
en controlesystemen, aanstelling van een Chief Risk Officer.
KAS BANK streeft een laag risicoprofiel na. Het lage risicoprofiel is uitgewerkt in het risicomanagement voor
alle relevante onderdelen van de bank. De risicobereidheid van de vennootschap is expliciet aan de orde
geweest in de vergadering van de Raad van Commissarissen in 2009 en is door de Raad van Commissarissen
goedgekeurd.
Bezoldigingsbeleid Raad van Bestuur zal worden aangepast in lijn met de corporate governance code en de
Code Banken en zal in 2010 ter goedkeuring aan de aandeelhouders worden voorgelegd. Uitgangspunten
zullen daarbij zijn dat het totale inkomen iets beneden de mediaan van (nader vast te stellen) vergelijkbare
functies zal uitkomen en dat de variabele beloning per jaar maximaal 100% van het vaste inkomen zal zijn.
In het kader van het nieuwe bezoldigingsbeleid voor de Raad van Bestuur is een scenarioanalyse opgesteld
(analyse van mogelijke uitkomsten van het variabel deel van de bezoldiging in de verschillende scenario‟s), de
bezoldigingsstructuur getoetst op de risicohouding van de bestuurders (bezoldigingsstructuur zet niet aan tot
gedrag van bestuurders in hun eigen belang of tot het nemen van risico‟s die niet passen binnen de
vastgestelde strategie) en een „claw back‟ clausule opgenomen (de Raad van Commissarissen heeft de
bevoegdheid de variabele beloning die is toegekend op basis van onjuiste (financiële) gegevens terug te
vorderen).
127
Programma van permanente educatie voor de Raad van Commissarissen is nader ingevuld en zal verder
worden geformaliseerd. Het programma zal in de jaarlijkse evaluatie van de Raad van Commissarissen worden
meegenomen.
Programma van permanente educatie voor de Raad van Bestuur is nader ingevuld en zal verder worden
geformaliseerd. Verantwoording hierover zal in het jaarverslag over 2010 worden afgelegd.
Moreel-ethische verklaring: de door de Commissie Maas voorgestelde verklaring is ongewijzigd ondertekend
door alle leden van de Raad van Bestuur en op de website van de vennootschap geplaatst. De vertaling
richting medewerkers is onderhanden.
Enkele punten zijn nog onderhanden zoals de gedragscode, de actualisering van de reglementen en de profielschets
Raad van Commissarissen.
Hoofdlijnen Corporate governance structuur
Raad van Bestuur
KAS BANK is een structuurvennootschap. Dat betekent dat de bepalingen van Titel 4, afdeling 6 Boek 2 van het
Burgerlijk Wetboek op haar van toepassing zijn. De vennootschap wordt bestuurd door een Raad van Bestuur
bestaande uit twee of meer bestuurders. De Raad van Bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het
belang van de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en weegt daartoe de in aanmerking komende
belangen van de bij de vennootschap betrokkenen af. De werkwijze van de Raad van Bestuur ligt vast in de statuten
van de vennootschap en in het reglement Raad van Bestuur. De statuten en het reglement zijn op de website van de
vennootschap beschikbaar.
De bestuurders worden benoemd door de Raad van Commissarissen en kunnen door hem worden ontslagen.
De Raad van Commissarissen geeft kennis aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van een voorgenomen
benoeming van een bestuurder. De Ondernemingsraad wordt in de gelegenheid gesteld advies uit te brengen over
een voorgenomen besluit tot benoeming of ontslag van een bestuurder van de vennootschap. Over een voorgenomen
ontslag van een bestuurder hoort de Raad van Commissarissen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Een
aantal bestuursbesluiten is onderworpen aan voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen
respectievelijk van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
Krachtens aanwijzing door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is de Raad van Bestuur bevoegd onder
goedkeuring van de Raad van Commissarissen te besluiten tot uitgifte van aandelen, daaronder begrepen het
verlenen van rechten tot het nemen van aandelen, of tot beperking of uitsluiting van het voorkeursrecht bij uitgifte
van aandelen, daaronder begrepen het verlenen van rechten tot het nemen van aandelen, tot een maximum van
10% van het geplaatste kapitaal van de vennootschap en een additionele 10% van het geplaatste kapitaal van de
vennootschap, indien de uitgifte van deze additionele 10% geschiedt in het kader van een fusie of acquisitie.
Krachtens machtiging van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders is de Raad van Bestuur voorts bevoegd
onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen tot inkoop van eigen aandelen. Deze aanwijzing c.q. machtiging
wordt jaarlijks aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders gevraagd voor de daarin gespecificeerde aantallen
en geldt steeds voor 18 maanden.
Elke vorm van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en bestuurders wordt vermeden. Besluiten tot het
aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van bestuurders spelen die van materiële betekenis zijn voor
de vennootschap en/of de betreffende bestuurders, behoeven voorafgaande goedkeuring van de Raad van
Commissarissen. In voorkomende gevallen van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en bestuurders zullen
128
de best practice bepalingen van de corporate governance code (II.3.2-II.3.4) worden nageleefd. In het verslagjaar is
geen sprake geweest van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en bestuurders.
Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen van KAS BANK heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de Raad van Bestuur
en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden onderneming en staat de Raad
van Bestuur met raad terzijde. Bij ontstentenis van alle bestuurders berust het bestuur van de vennootschap tijdelijk
bij de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het
belang van de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen en weegt daartoe de in aanmerking komende
belangen van de bij de vennootschap betrokkenen af. De werkwijze van de Raad van Commissarissen ligt vast in de
statuten van de vennootschap en in het reglement Raad van Commissarissen. Daarnaast heeft de Raad van
Commissarissen een profielschets vastgesteld voor zijn omvang en samenstelling. De Raad van Commissarissen is
zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de Raad van Bestuur en welk deelbelang dan ook
onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Het reglement en de profielschets zijn op de website van de vennootschap
beschikbaar.
De leden van de Raad van Commissarissen worden op voordracht van de Raad van Commissarissen benoemd door de
Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Bestuur, de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en
de Ondernemingsraad kunnen aan de Raad van Commissarissen personen aanbevelen om als commissaris te worden
voorgedragen. De Ondernemingsraad heeft recht van bezwaar tegen een door de Raad van Commissarissen
voorgenomen voordracht. De Ondernemingsraad heeft daarnaast een versterkt aanbevelingsrecht ten aanzien van de
commissaris met sociaal beleid in de portefeuille.
Elke vorm van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en commissarissen wordt vermeden. Besluiten tot het
aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van commissarissen spelen die van materiële betekenis zijn
voor de vennootschap en/of de betreffende commissarissen, behoeven voorafgaande goedkeuring van de Raad van
Commissarissen. In voorkomende gevallen van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en commissarissen
zullen de best practice bepalingen van de corporate governance code (III.6.1-III.6.4) worden nageleefd. In het
verslagjaar is geen sprake geweest van belangenverstrengeling tussen de vennootschap en commissarissen.
Een commissaris kan maximaal driemaal voor een periode van vier jaar zitting hebben in de Raad van
Commissarissen. Een commissaris treedt af op de leeftijd van 72 jaar. Een commissaris kan onder bepaalde
omstandigheden (bijvoorbeeld bij verwaarlozing van zijn taak of ingrijpende wijziging van omstandigheden) op
verzoek van de Raad van Commissarissen worden geschorst of ontslagen door de Ondernemingskamer van het
Gerechtshof te Amsterdam.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
KAS BANK stimuleert een volwaardige deelname van aandeelhouders aan de besluitvorming in de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders door zo veel mogelijk aandeelhouders en certificaathouders actief uit te nodigen en
beperking van het stemrecht zo veel mogelijk te elimineren. Een houder van aandelen of certificaten die één procent
(1%) van het geplaatste kapitaal vertegenwoordigt, kan onder bepaalde voorwaarden een onderwerp op de agenda
laten plaatsen. Het uitgangspunt dat in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de aandeelhouder stemrecht
heeft en de certificaathouder alleen het woord kan voeren wordt steeds meer verlaten. Jaarlijks wordt tenminste één
Algemene Vergadering van Aandeelhouders gehouden.
De certificaathouder die in persoon of via een gemachtigde aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders
deelneemt, krijgt desverzocht van Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK („Administratiekantoor‟)
129
onbeperkt en onvoorwaardelijk volmacht om in die vergadering stemrecht uit te oefenen. Dus ook in situaties die wel
omschreven worden als „oorlogstijd‟ (dreigend vijandig bod, één partij met een 25%-belang of het belang van de
vennootschap is in het geding) wordt stemvolmacht verleend. De certificaathouder kan zijn stemrecht naar eigen
inzicht uitoefenen. De certificaathouder kan ook een bindende steminstructie aan het Administratiekantoor geven.
De bevoegdheden van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn in wet en statuten vastgelegd.
De belangrijkste bevoegdheden zijn hieronder zakelijk weergegeven:
goedkeuring van besluiten die een belangrijke verandering van de identiteit of het karakter van KAS BANK of
haar onderneming met zich meebrengen;
vaststelling van het bezoldigingsbeleid en goedkeuring van de aandelen- en optieregeling Raad van Bestuur;
benoeming en bezoldiging leden Raad van Commissarissen;
opzeggen van het vertrouwen in de Raad van Commissarissen;
vaststelling van de jaarrekening;
uitkering van de na reservering resterende winst aan de aandeelhouders of toevoeging aan de reserves;
dechargeverlening Raad van Bestuur;
dechargeverlening Raad van Commissarissen;
verlenen van de bevoegdheid aan de Raad van Bestuur tot uitgifte van aandelen en machtigen van de Raad van
Bestuur tot inkoop eigen aandelen;
besluit tot wijziging van de statuten van de vennootschap, tot het aangaan van een juridische fusie of splitsing
dan wel tot ontbinding van de vennootschap (op gezamenlijk voorstel van de Raad van Bestuur en de Raad van
Commissarissen).
De overdracht van gewone aandelen en de overdracht van met medewerking van de vennootschap uitgegeven
certificaten van aandelen, alsmede het omwisselen van certificaten in gewone aandelen in de vennootschap kan
zonder statutaire beperking plaatsvinden.
Bezoldigingsbeleid
Het bezoldigingsbeleid van de Raad van Bestuur wordt op voorstel van de Raad van Commissarissen vastgesteld door
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Binnen het vastgesteld bezoldigingsbeleid wordt de beloning van de
individuele bestuurders en het toekennen van de korte en lange termijn variabele beloning bepaald door de Raad van
Commissarissen op voorstel van de Commissie voor Benoemingen en Beloningen. Het remuneratierapport van de
Raad van Commissarissen bevat een verslag van de wijze waarop het bezoldigingsbeleid in het afgelopen boekjaar in
de praktijk is gebracht. De hoofdlijnen van het bezoldigingsbeleid en van het remuneratierapport, alsmede van de
vastgestelde verschillende salariscomponenten van de individuele bestuurders zijn opgenomen in het verslagvan de
Raad van Commissarissen. Het bezoldigingsbeleid en het remuneratierapport zijn ook op de website van de
vennootschap te raadplegen.
Kapitaalstructuur
Het aandelenkapitaal van de vennootschap bestaat uit gewone aandelen en cumulatief preferente aandelen. Alle
aandelen staan op naam. Bewijzen van aandelen worden niet uitgegeven. Per eind 2009 bedraagt het aantal
uitstaande gewone aandelen KAS BANK 15.699.017 (gelijk aan ultimo 2008). Daarnaast zijn 25 cumulatief preferente
aandelen uitgegeven aan Stichting Preferente Aandelen KAS BANK. Het grootste gedeelte van de gewone aandelen in
het geplaatste kapitaal van de vennootschap (circa 99,5% per ultimo 2009) wordt beheerd en geadministreerd door
Stichting Administratiekantoor Aandelen KAS BANK, die daartegenover eenzelfde aantal certificaten van aandelen
heeft uitgegeven. De nominale waarde van de aandelen en certificaten KAS BANK is één euro (€ 1,00). Ieder aandeel
en ieder certificaat geven recht op het uitbrengen van één stem. Er zijn geen bijzondere zeggenschapsrechten
verbonden aan de aandelen of certificaten. Er is geen stemrecht op door de vennootschap zelf gehouden aandelen of
certificaten KAS BANK.
130
Financiële verslaglegging
In opdracht van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden de jaarstukken van de vennootschap door een
externe accountant gecontroleerd. De jaarrekening van de vennootschap wordt door de Raad van Bestuur opgesteld
en, na voornoemde controle en bespreking met de Raad van Commissarissen, ter vaststelling aan de Algemene
Vergadering van Aandeelhouders en ter bespreking aan de Ondernemingsraad voorgelegd. Tegelijk met de
aanbieding van de jaarrekening aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders brengt de Raad van Bestuur
schriftelijk verslag uit over de zaken van de vennootschap en het gevoerde bestuur. De externe accountant woont de
vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin de jaarrekening wordt besproken.
In de jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders legt de Raad van Bestuur verantwoording af aan de
kapitaalverschaffers over het in het afgelopen boekjaar gevoerde bestuur en legt de Raad van Commissarissen aan
hen verantwoording af over het daarop uitgeoefende toezicht.
Na het voorstel tot vaststelling van de jaarrekening komt in de jaarvergadering een voorstel aan de orde om, in
verband met de jaarrekening en hetgeen daaromtrent in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan de orde
is gekomen, decharge te verlenen aan de bestuurders voor hun bestuur. Vervolgens komt het voorstel aan de orde
om decharge te verlenen aan de leden van de Raad van Commissarissen voor hun toezicht in het afgelopen boekjaar.
Wijziging van de statuten
Een besluit tot wijziging van de statuten van de vennootschap wordt genomen door de Algemene Vergadering van
Aandeelhouders op gezamenlijk voorstel van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur in een
vergadering waarin tenminste twee/derde gedeelte van het geplaatste kapitaal is vertegenwoordigd. Is in de
vergadering het vereiste kapitaal niet vertegenwoordigd dan wordt een nieuwe vergadering, te houden tenminste drie
en ten hoogste vijf weken na de eerste vergadering, bijeen geroepen, waarin onafhankelijk van het vertegenwoordigd
kapitaal een besluit kan worden genomen. Bij de oproeping van de vergadering wordt het onderwerp „wijziging van
de statuten‟ vermeld en wordt een afschrift van het voorstel tot wijziging ten kantore van de vennootschap ter inzage
gelegd en kosteloos verkrijgbaar gesteld.
Beschrijving van de beschermingsconstructies van KAS BANK
Stichting Preferente Aandelen KAS BANK
Stichting Preferente Aandelen KAS BANK („Stichting‟) heeft ten doel het waarborgen van de belangen van de
vennootschap, de met haar verbonden onderneming en alle daarbij betrokkenen, onder meer ter bescherming tegen
invloeden die de zelfstandigheid, continuïteit en/of identiteit van de vennootschap en de onderneming zouden kunnen
aantasten. Aan de Stichting is een recht verleend tot het nemen van cumulatief preferente aandelen in het kapitaal
van de vennootschap tot een nominaal bedrag dat overeenkomt met 50% van het ten tijde van het nemen van die
aandelen, in de vorm van gewone aandelen nominaal geplaatste kapitaal. De Stichting zal van het optierecht
gebruikmaken wanneer het bestuur van de Stichting daartoe besluit („call-optie‟). Het criterium hierbij kan onder
meer zijn of er sprake is van een (dreigende) vijandige intentie of een bedreiging van de zelfstandigheid, continuïteit
of identiteit van de vennootschap. De Stichting kan niet worden verplicht tot het nemen van preferente aandelen
(geen „put-optie‟).
Het bestuur van de Stichting wordt gevormd door drie onafhankelijke leden: de heren prof. dr. H.G. Eijgenhuijsen
(voorzitter), drs. R.A.L. Verstraeten en dr. A.H.G. Rinnooy Kan. De bestuursleden worden benoemd door het bestuur
zelf. Benoeming vindt plaats na overleg met de Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van de
vennootschap.
131
Ten kantore van de vennootschap is voor aandeelhouders en certificaathouders een lijst ter inzage neergelegd,
waarop worden vermeld de functies die de bestuursleden van de Stichting bekleden of hebben bekleed, voor zover
deze van belang zijn in verband met de vervulling van hun taak.
KAS BANK AMSTERDAMP.O. Box 240011000 DB AmsterdamThe NetherlandsSpuistraat 1721012 VT AmsterdamThe NetherlandsT: +31 20 557 59 11
KAS BANK LONDON5th Floor10 Old Broad StreetLondon EC2N 1AAUnited KingdomT: +44 20 7153 36 00
KAS BANK WIESBADEN
Biebricher Allee 2
65187 Wiesbaden
Germany
T: +49 611 1865 3800
www.kasbank.com