UNIVERSITEIT GENT Faculteit Geneeskunde en … · 2014-12-18 · de verkregen feedback. Eveneens...

UNIVERSITEIT GENT

Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen

Academiejaar 2013-2014

WAT IS DE ROL VAN SOCIO-DEMOGRAFISCHE VARIABELEN OP DE

PREVALENTIE VAN SEDENTAIR GEDRAG?

Een cross-sectioneel onderzoek bij adolescenten, volwassenen en senioren

Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van

Master in de Gezondheidsvoorlichting en –bevordering

Door Driesen Marjolijn & Van Hauwermeiren Lien

Promotor: Prof. Dr. De Bourdeaudhuij Ilse

Co-promotor: Prof. Dr. Cardon Greet

Begeleider: Busschaert Cedric

ABSTRACT

Probleemstelling: Technologische vernieuwingen dragen ertoe bij dat er de afgelopen

jaren steeds meer sedentair gedrag gesteld wordt door adolescenten, volwassenen en

senioren, een trend die zich in de toekomst mogelijks verder zal zetten. Omdat sedentair

gedrag gepaard gaat met gezondheidsrisico’s, is het belangrijk om beïnvloedende

factoren (correlaten) in kaart te brengen van verschillende contexten (tv kijken,

computergebruik,..) van sedentair gedrag, waardoor in de toekomst doelgerichte

interventies kunnen worden uitgewerkt.

Doelstelling: In deze masterproef wordt de rol van socio-demografische variabelen op

de prevalentie van tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en het totaal

sedentair gedrag bij adolescenten, volwassenen en senioren bestudeerd. Dit wordt

onderzocht voor een week-, weekend- en gemiddelde dag.

Methode: In dit cross-sectioneel onderzoek vulden 100 adolescenten (11.8 tot 18.3

jaar), 305 volwassenen (25 tot 60 jaar) en 186 senioren (65-plussers) afkomstig uit Sint-

Niklaas een vragenlijst in betreffende (beïnvloedende factoren van) sedentair gedrag.

Resultaten: Het sedentair gedrag bij de verschillende leeftijdsgroepen wordt niet altijd

beïnvloed door dezelfde socio-demografische variabelen. Woonomgeving is een

belangrijke predictor van sedentair gedrag bij adolescenten en senioren. Daarenboven

wordt het sedentair gedrag bij senioren voorspeld door geslacht. Bij volwassenen

voorspellen leeftijd, geslacht, sociaal-economische status en gezinssamenstelling

sedentair gedrag. Ondanks de aanbevelingen om de schermtijd bij adolescenten te

beperken tot maximum twee uur per dag, blijkt het merendeel van de adolescenten deze

aanbeveling toch te overschrijden.

Conclusie: Per leeftijdsgroep voorspellen verschillende socio-demografische variabelen

de tijd die men spendeert aan tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en

totaal sedentair gedrag.

“Aantal woorden masterproef: 28 262 (exclusief bijlagen en bibliografie)”

INHOUDSTAFEL

Voorwoord ........................................................................................................................ 7

Inleiding ............................................................................................................................ 8

1 Literatuurstudie ....................................................................................................... 11

1.1 Sedentair gedrag ............................................................................................... 11

1.1.1 Definitie .................................................................................................... 11

1.1.2 Contexten sedentair gedrag ...................................................................... 11

1.1.3 Sedentair gedrag versus fysieke activiteit ................................................ 12

1.1.4 Risico’s sedentair gedrag .......................................................................... 13

1.1.5 Meten van sedentair gedrag ...................................................................... 19

1.1.6 Aanbevelingen sedentair gedrag ............................................................... 24

1.2 Prevalentie van sedentair gedrag ...................................................................... 27

1.2.1 Adolescenten ............................................................................................ 28

1.2.2 Volwassenen ............................................................................................. 39

1.2.3 Senioren .................................................................................................... 47

1.3 Variantie in totaal sedentair gedrag .................................................................. 52

1.4 Sedentair gedrag gebaseerd op het ecologisch model....................................... 53

1.4.1 Intrapersoonlijk niveau ............................................................................. 55

2 Probleemstelling ..................................................................................................... 61

3 Onderzoeksmethode ............................................................................................... 64

3.1 Opzet ................................................................................................................. 64

3.2 Procedure .......................................................................................................... 64

3.2.1 Onderzoeksdesign ..................................................................................... 64

3.2.2 Steekproef en dataverzameling ................................................................. 64

3.3 Gehanteerd meetinstrument .............................................................................. 66

3.4 Dataverwerking ................................................................................................. 67

3.4.1 Sedentaire contexten ................................................................................. 67

3.4.2 Socio-demografische variabelen............................................................... 70

3.5 Data-analyse ...................................................................................................... 73

4 Resultaten ............................................................................................................... 76

4.1 Beschrijvende statistiek .................................................................................... 76

4.2 Verschillen in sedentair gedrag tussen adolescenten, volwassenen en senioren79

4.3 Verschillen in gemiddelde hoeveelheid sedentair gedrag op basis van socio-

demografische variabelen ............................................................................................ 84

4.4 Aanbeveling schermgerelateerd sedentair gedrag voor adolescenten ............ 100

4.5 Variantie in totaal sedentair gedrag verklaard door tv kijken, computergebruik

en gaming .................................................................................................................. 101

4.6 Predictoren van sedentair gedrag .................................................................... 102

5 Discussie ............................................................................................................... 112

5.1 Beperkingen en sterktes .................................................................................. 120

5.2 Aanbevelingen voor verder onderzoek ........................................................... 121

5.3 Conclusie ........................................................................................................ 122

6 Literatuurlijst ........................................................................................................ 124

7 Bijlagen ................................................................................................................. 145

8 Lijst van tabellen .................................................................................................. 227

VOORWOORD

Deze masterproef zou geen masterproef zijn geweest zonder de medewerking en hulp

van een aantal belangrijke personen. Deze zouden wij dan ook graag willen bedanken.

In eerste instantie willen wij onze begeleider, Cedric Busschaert, bedanken voor zijn

actieve inbreng in de opbouw van onze masterproef. Wij willen hem bedanken voor het

begeleiden, nalezen, verbeteren en bijsturen. Tevens willen wij hem bedanken voor de

vele tips die we gekregen hebben om deze masterproef tot een goed einde te brengen.

Ook zouden wij graag onze promotor, Prof. Dr. Ilse De Bourdeaudhuij, bedanken voor

de verkregen feedback. Eveneens willen we graag onze copromotor, Prof. Dr. Greet

Cardon, op ons lijstje met de te bedanken personen zetten.

Daarnaast zouden wij graag de adolescenten, volwassenen en senioren willen bedanken

voor het enthousiasme waarmee zij de vragenlijsten hebben ingevuld. Zonder hun

medewerking was deze masterproef niet realiseerbaar.

Vervolgens willen wij (Marjolijn en Lien) elkaar bedanken voor de fijne samenwerking,

steun en leuke momenten tijdens deze opleiding, en uiteraard tijdens het realiseren van

deze masterproef.

Wie we zeker ook niet mogen vergeten in ons dankwoord zijn onze familie en vrienden

voor het nalezen en verbeteren van onze masterproef. Eveneens hebben ze veel geduld

opgebracht en steun geboden, niet alleen tijdens deze masterproef maar ook gedurende

de hele opleiding, waarvoor dank!

8

INLEIDING

Sociale en industriële veranderingen doorheen de afgelopen jaren hebben ertoe geleid

dat mensen steeds meer tijd besteden aan sedentaire gedragingen, zoals tv-kijken

(Salmon, Tremblay, Marshall, & Hume, 2011). Deze trend lijkt zich verder te zetten in

de toekomst wegens de enorme beschikbaarheid en toename van technologische

vernieuwingen, die ervoor zorgen dat men minder lichamelijke inspanningen moet

leveren (Hamilton, Hamilton, & Zderic, 2007). Deze vernieuwingen ontwikkelen zich

zowel in de vrije tijd als op school- en werkvlak (Kwon, Burns, Levy, & Janz, 2013).

Sommigen spreken hierbij zelfs over een ‘scherminvasie’, daar veel schermgerelateerde

activiteiten zoals tv kijken, computergebruik en gaming steeds frequenter voorkomen

binnen de bevolking (Salmon et al., 2011). Deze toename in sedentair gedrag heeft ertoe

geleid dat steeds meer onderzoek gevoerd wordt naar gezondheids- en psychosociale

risico’s verbonden aan dit gedrag. Eveneens bestaan er aanbevelingen voor

adolescenten, volwassenen en senioren die tot doel hebben het sedentair gedrag te

beperken (Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012). Echter blijkt dat

het merendeel van de adolescenten, volwassenen en senioren deze aanbevelingen

overschrijden. Om deze reden is het belangrijk na te gaan welke factoren/redenen dit

sedentair gedrag in de hand werken. Deze factoren zullen in toekomstige interventies de

basis vormen om sedentair gedrag aan te pakken.

In deze masterproef zal worden nagegaan wat de rol is van socio-demografische

variabelen op de prevalentie van sedentair gedrag bij adolescenten (12 tot 18 jaar),

volwassenen (25 tot 60 jaar) en senioren (65-plussers). Het betreft een cross- sectioneel,

beschrijvend onderzoek waarbij verschillende socio-demografische variabelen (leeftijd,

geslacht, sociaal economische status (SES), woonomgeving en familiale situatie)

besproken worden. Deze masterproef richt zich tot verschillende contexten van

sedentair gedrag, namelijk zittend tv kijken, zittend computergebruik en het totaal

sedentair gedrag. Voor adolescenten zal eveneens de context gaming opgenomen

worden omdat dit een veelvoorkomende sedentaire activiteit is binnen deze

leeftijdsgroep.

9

Deze masterproef start met een literatuurstudie waarin telkens een duidelijk onderscheid

gemaakt zal worden tussen de verschillende leeftijdsgroepen, alsook tussen de

verschillende contexten van sedentair gedrag. De literatuurstudie begint met een

uitgebreide bespreking van het begrip sedentair gedrag. Hierbij wordt ingegaan op de

definitie en de verschillende contexten van sedentair gedrag, alsook op het verschil

tussen sedentair gedrag en fysieke activiteit. De gezondheids- en psychosociale risico’s

verbonden aan sedentair gedrag zullen eveneens uitgebreid besproken worden, gevolgd

door de meetmethoden en reeds bestaande aanbevelingen met betrekking tot sedentair

gedrag. Een tweede deel van de literatuurstudie bestaat uit een uitgebreide beschrijving

van de prevalentiegegevens per socio-demografische variabele overheen de

verschillende sedentaire contexten, alsook per leeftijdsgroep. De literatuurstudie eindigt

met een bespreking van het sedentair gedrag gebaseerd op het ecologisch model waarbij

de nadruk wordt gelegd op het intrapersoonlijk niveau. De socio-demografische

variabelen leeftijd, geslacht, SES, woonomgeving en familiale situatie zullen hierbij

voor adolescenten, volwassenen en senioren uitgebreid besproken worden wat betreft de

contexten tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag.

Eveneens zal hierbij telkens een onderscheid gemaakt worden tussen een week-,

weekend- en gemiddelde dag.

Het tweede deel van deze masterproef bestaat uit de probleemstelling waarbij specifieke

onderzoeksvragen worden geformuleerd, uitgaande van de bevindingen uit de literatuur.

Het derde deel omvat de onderzoeksmethode waarbij het opzet, de procedure, het

gehanteerde meetinstrument, de dataverwerking en data-analyse aan bod komen. Dit

wordt gevolgd door het resultatengedeelte en de belangrijkste bevindingen en conclusies

uit het onderzoek. Achteraan deze masterproef zijn de gebruikte referenties, bijlagen en

een lijst van tabellen terug te vinden.

10

Het betreft een masterproef gemaakt door twee studenten. De volledige masterproef

werd in continue samenwerking uitgewerkt. Het opzoeken van literatuur gebeurde

echter wel afzonderlijk, daar dit tot een uitgebreidere literatuurstudie leidt. Indien

bepaalde onderdelen toch afzonderlijk werden uitgewerkt, werden deze steeds door

elkaar nagelezen en aangepast waar nodig.

11

1 LITERATUURSTUDIE

1.1 SEDENTAIR GEDRAG

1.1.1 DEFINITIE

Sedentair gedrag is afkomstig van het Latijnse woord ‘sedere’, wat zitten betekent

(Owen, Healy, Matthews, & Dunstan, 2010). Het Sedentary Behaviour Research

Network (2012) omschrijft een activiteit als sedentair wanneer deze gekenmerkt wordt

door een energie-uitgave ≤ 1,5 metabole equivalent (MET) en uitgevoerd wordt in een

zittende of liggende houding. Slapen wordt hierbij niet als sedentair gedrag beschouwd

(Sedentary Behaviour Research Network, 2012).

MET geeft de verhouding weer van het energieverbruik tijdens inspanning/activiteiten,

ten opzichte van het energieverbruik in rust (basale metabolisme). Het is ook een begrip

voor de intensiteit van een inspanning. Het energieverbruik in rust bedraagt 1 MET. Dit

is gelijk aan 3,5 ml zuurstofopname per kg lichaamsgewicht per minuut of 1 kilocalorie

per kg lichaamsgewicht per uur (de Morree, 2006).

1.1.2 CONTEXTEN SEDENTAIR GEDRAG

Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen schermgerelateerd en niet-

schermgerelateerd sedentair gedrag. Schermgerelateerd sedentair gedrag bestaat uit

zittend tv kijken, zittend computergebruik en gamen (Melkevik, Torsheim, Iannotti, &

Wold, 2010). Niet schermgerelateerd sedentair gedrag omvat gemotoriseerd transport

(zitten in auto, trein, tram, bus…), zittend werken voor school, zitten op het werk, zitten

tijdens sociale contacten en alle andere zittende/liggende activiteiten (Foley, Maddison,

Jiang, Olds, & Ridley, 2011).

Feldman, Barnett, Shrier, Rossignol en Abenhaim (2003) maken een onderscheid tussen

productieve en niet- productieve vormen van sedentair gedrag. De productieve vormen

bevatten lezen en computergebruik voor school- en werkgerelateerde activiteiten.

12

De niet- productieve vormen van sedentair gedrag hebben betrekking op de vrije tijd

waartoe tv kijken en niet-educatieve computergames behoren.

1.1.3 SEDENTAIR GEDRAG VERSUS FYSIEKE ACTIVITEIT

Een sedentaire levensstijl is niet per definitie de tegenhanger van een fysiek actieve

levensstijl (Owen et al., 2010). Een individu kan de dagelijkse norm van fysieke

activiteit behalen, maar toch een hoge graad van sedentair gedrag vertonen. Dit

fenomeen wordt door Owen et al. (2010) het ‘Active Couch Potato’ fenomeen genoemd.

Een voorbeeld hiervan is een kantoormedewerker die gedurende de dag een hoge

sedentaire graad bereikt, maar ’s avonds een uur fysiek actief is (Owen et al., 2010).

Sedentair gedrag en fysieke activiteit worden beiden gekenmerkt door verschillende

cellulaire en moleculaire processen (Hamilton et al., 2007; Hamilton, Healy, Dunstan

Zderic, & Owen, 2008). Studies uitgevoerd bij ratten tonen aan dat sedentair gedrag

gepaard gaat met een daling van het lipoproteïn lipase (LPL) in alle spiersecties, met

daarbij het grootste effect in de oxidatieve spiervezels. Sedentair gedrag gaat niet

gepaard met een daling in de LPL mRNA concentratie (Hamilton, Hamilton, & Zderic,

2004; Hamilton et al., 2007). In tegenstelling tot sedentair gedrag, gaat fysieke activiteit

gepaard met een toename in LPL activiteit en LPL mRNA in de witte glycolytische

spiervezels (Hamilton et al., 2004). Bij sedentair gedrag kan de onderdrukking van LPL

leiden tot lokale stoornissen in het triglyceride en HDL cholesterol metabolisme, alsook

aanleiding geven tot een verminderde glucoseopname waardoor gezondheidsproblemen

kunnen optreden (Bey, & Hamilton, 2003; Hamilton et al., 2007; Zderic & Hamilton,

2006). Bij mensen komen Healy et al. (2008) tot gelijkaardige resultaten wat betreft de

verandering in triglyceriden bij sedentair gedrag. Er kan dus gesteld worden dat, in

tegenstelling tot fysieke activiteit, sedentair gedrag kan resulteren in negatieve gevolgen

voor de gezondheid. Deze gevolgen worden in 1.1.4. Risico’s sedentair gedrag verder

toegelicht.

13

1.1.4 RISICO’S SEDENTAIR GEDRAG

o GEZONDHEIDSRISICO’S

Sedentair gedrag gaat gepaard met heel wat gezondheidsrisico’s. Echter zijn de

bevindingen uit de literatuur niet altijd consistent met elkaar (Thorp, Owen, Neuhaus, &

Dunstan, 2011). Hieronder volgt, per leeftijdsgroep, een overzicht van een aantal

belangrijke gezondheidsrisico’s verbonden aan sedentair gedrag. De verschillende

onderzoeken die hieronder worden besproken, werden allen gecontroleerd voor fysieke

activiteit.

Vooreerst dient opgemerkt te worden dat eenzelfde aantal sedentaire gedragingen kan

resulteren in verschillende gedragspatronen. Bij deze gedragspatronen kan een

onderscheid gemaakt worden tussen ‘prolonger’ en ‘breaker’ sedentarisme. Een

‘prolonger’ is een persoon die blijft zitten gedurende een lange tijdsperiode. Een

‘breaker’ is een persoon die regelmatig zal opstaan om zittende activiteiten te

onderbreken (Tremblay, Colley, Saunders, Healy, & Owen, 2010). Het onderbreken van

sedentair gedrag is belangrijk aangezien dit tot verminderde gezondheidsrisico’s leidt

(Healy et al., 2008; Healy et al., 2011; Kwon et al., 2013). Bankoski et al. (2011), Healy

et al. (2011) en Swartz, Suires en Strath (2011) voegen hieraan toe dat het onderbreken

van sedentair gedrag een gunstige invloed heeft op de lichaamssamenstelling en

metabolische kenmerken waartoe lendenomtrek, triglyceride- en glucoseniveaus

behoren. Men kan dus stellen dat het belangrijk is het sedentair gedrag regelmatig te

onderbreken, in het bijzonder in die contexten waarin langdurig zitten frequent

voorkomt zoals bij kantoormedewerkers (Healy, Matthews, Dunstan, Winkeler, &

Owen, 2011; Swartz et al., 2011).

14

Adolescenten

Gebaseerd op bevindingen uit de literatuur kan gesteld worden dat het verband tussen

sedentair gedrag en gezondheidsrisico’s bij adolescenten voornamelijk onderzocht werd

voor schermgerelateerde activiteiten, met bijzondere aandacht voor de context tv kijken

(Tremblay et al. 2011). Voor de contexten gaming, computergebruik en het totaal

sedentair gedrag zijn er slechts beperkte literatuurgegevens beschikbaar.

Uit het cross-sectioneel onderzoek van Mark en Janssen (2008) bij 12 tot 19 jarigen,

blijkt dat wanneer adolescenten meer dan drie uur per dag schermgerelateerd

sedentair gedrag vertonen (zelfrapportage), ze twee à drie keer meer kans hebben op

het ontwikkelen van het metabool syndroom in vergelijking met adolescenten die

maximum één uur schermgerelateerd sedentair gedrag per dag vertonen. Het metabool

syndroom is een clustering van cardiovasculaire ziekten en diabetes type 2

risicofactoren, die het individu vatbaar maken voor een aantal chronische ziekten en

vroegtijdige sterfte (Ardern en Janssen, 2007).

Uit een review van Tremblay et al. (2011) (5 tot 17 jarigen) kan algemeen gesteld

worden dat adolescenten die meer dan twee uur tv kijken per dag (zelfrapportage), een

grotere kans hebben op het ontwikkelen van overgewicht/obesitas. In tegenstelling tot

Tremblay et al. (2011), wordt in de review van Swinburn en Shelly (2008) (6 tot 17

jarigen) geen duidelijk verband gevonden tussen de hoeveelheid tv kijken en obesitas.

Een cross-sectioneel onderzoek van de World Health Organisation, gebaseerd op

zelfrapportage bij 11 tot 15 jarigen, stelt eveneens dat adolescenten die minder dan twee

uur tv kijken per dag, een verminderd risico hebben op het ontwikkelen van

overgewicht (Haug et al., 2009). Hierbij aanvullend werd in het cross-sectioneel

onderzoek van Carson en Janssen (2011) een verband gevonden tussen een hoge tv tijd

(zelfrapportage bij 6 tot 19 jarigen) en een verhoogd risico op cardio-metabolische

risico’s.

15

Aansluitend op de context tv kijken, vond het cross-sectioneel onderzoek van Haug et

al. (2009) (zelfrapportage bij 11 tot 15 jarigen) een verband tussen minder dan twee uur

gaming per dag en een verminderd risico op overgewicht. Echter dient hierbij

opgemerkt te worden dat dit verband slechts in acht van de 30 landen werd gevonden

(Haug et al. 2009). Net zoals bij gaming, zijn in de literatuur weinig studies beschikbaar

die het verband tussen computergebruik en gezondheidsrisico’s nagaan. Daar waar het

cross-sectioneel onderzoek van Carson en Janssen (2011) wel een verband vond tussen

tv tijd en het cardio-metabolisch risico, blijkt dit verband niet aanwezig te zijn voor

computergebruik (zelfrapportage bij 6 tot 19 jarigen). Ook voor het totaal sedentair

gedrag werd geen verband gevonden met cardio-metabolische risicofactoren (Martínez-

Gómez et al., 2012). In het cross-sectioneel onderzoek van Martínez-Gómez et al.

(2012) werd gebruik gemaakt van accelerometers bij 13 tot 17 jarigen voor het bepalen

van de totale hoeveelheid sedentair gedrag.

Volwassenen

Ook bij volwassenen worden voornamelijk studies over tv kijken besproken met

betrekking tot sedentair gedrag (Wijndaele et al., 2010). Aanvullend hierop worden

studies over schermgerelateerd sedentair gedrag en het totaal sedentair gedrag

opgenomen bij het bespreken van gezondheidsrisico’s. In de literatuur werden geen

specifieke studies gevonden die de link leggen tussen computergebruik en

gezondheidsrisico’s.

Het cross-sectioneel onderzoek van Wijndaele et al. (2009) bij 18 tot 75 jarigen, toont

aan dat hoe meer tijd besteed wordt aan schermgerelateerde activiteiten (combinatie

van zelfgerapporteerde tijd tv kijken en computergebruik), hoe groter het risico is op het

ontwikkelen van het metabool syndroom.

Gebaseerd op het longitudinaal onderzoek van Wijndaele et al. (2010) (45 tot 79

jarigen) blijkt dat een toename in tv kijken (zelfrapportage) verbonden is met nadelige

cardio-metabolische veranderingen. Het cross-sectioneel onderzoek van Healy et al.

(2008) bij 25- plussers komt tot gelijkaardige bevindingen.

16

Healy et al. (2008) concluderen dat er een positief verband bestaat tussen de

zelfgerapporteerde hoeveelheid tv kijken en het risico voor het ontwikkelen van het

metabool syndroom. Specifieke verbanden werden gevonden voor lendenomtrek,

systolische bloeddruk en 2-h plasma glucose (Healy et al., 2008). Uit het longitudinaal

onderzoek van Dunstan et al. (2010) (25-plussers), kan geconcludeerd worden dat

langdurig tv kijken (zelfrapportage) verbonden is met een hogere kans op mortaliteit

door cardiovasculaire aandoeningen. Echter werd er geen verband gevonden tussen een

toename in tv kijken en sterfte ten gevolge van kanker (Dunstan et al., 2010).

Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag kan men uit een longitudinaal

onderzoek van Katzmarzyk, Church, Craig en Bouchard (2009) bij 18 tot 90 jarigen,

eveneens besluiten dat hoge niveaus van sedentair gedrag (zelfrapportage) verbonden

zijn aan een hoger risico op sterfte ten gevolge van cardiovasculaire- en andere

aandoeningen. Uit de review van Thorp et al. (2011), gebaseerd op longitudinale

studies, blijkt dat er slechts beperkte evidentie bestaat voor de relatie tussen

zelfgerapporteerd sedentair gedrag en het risico op diabetes, kanker, gewichtstoename

en obesitas bij volwassenen (18-plussers). Healy et al. (2011) komen in hun cross-

sectioneel onderzoek bij 20-plussers tot de bevinding dat er een schadelijk verband

bestaat tussen langdurig totaal sedentair gedrag (objectief gemeten met accelerometers),

en lendenomtrek, HDL cholesterol, c-reactief proteïne en insuline.

Senioren

De gezondheidsrisico’s van sedentair gedrag bij senioren zijn nagenoeg gelijkaardig aan

deze gevonden bij volwassenen. Dit omdat veel onderzoekers geen specifiek

onderscheid maken tussen beide leeftijdsgroepen wanneer ze spreken over

gezondheidsrisico’s verbonden aan sedentair gedrag.

Zoals reeds aangehaald bij volwassenen, vond het cross-sectioneel onderzoek van

Wijndaele et al. (2009) bij 18 tot 75 jarigen, een positief verband tussen

schermgerelateerd sedentair gedrag (combinatie van zelfgerapporteerde tijd tv kijken

en computergebruik) en het risico op het ontwikkelen van het metabool syndroom.

17

De bevindingen uit het cross-sectioneel onderzoek bij 60- plussers van Gardiner et al.

(2011), dat zich richt op de context tv kijken (zelfrapportage), sluiten zich hierbij aan.

Aansluitend op de context tv kijken, werd in het longitudinaal onderzoek van Wijndaele

et al. (2010) (45 tot 79 jarigen) gevonden dat elk extra uur tv kijken per dag

(zelfrapportage) gepaard gaat met een verhoogd risico op cardiovasculaire sterfte.

Het cross-sectioneel onderzoek van Healy et al. (2008) bij 30 tot 87 jarigen, bestudeert

het totaal sedentair gedrag (bepaald met accelerometers) in relatie tot

gezondheidsrisico’s. Dit onderzoek toont aan dat er een positief verband bestaat tussen

het totaal sedentair gedrag en de lendenomtrek alsook met het risico voor het

ontwikkelen van het metabool syndroom (Healy et al., 2008). Het cross-sectioneel

onderzoek van Gardiner et al. (2011) bij 60-plussers (zelfrapportage) sluit zich hierbij

aan. Zoals reeds aangehaald bij volwassenen stellen Katzmarzyk et al. (2009) in hun

longitudinaal onderzoek dat hoge niveaus van totaal sedentair gedrag (zelfrapportage bij

18 tot 90 jarigen) verbonden zijn aan een verhoogd risico op sterfte ten gevolge van

cardiovasculaire- en andere aandoeningen.

o PSYCHOSOCIALE RISICO’S

Adolescenten

Met betrekking tot het schermgerelateerd sedentair gedrag blijkt uit cross-sectioneel

onderzoek van Ianonotti, Kogan, Janssen en Boyce (2009) bij 11 tot 16 jarigen, dat

meer depressieve symptomen, een lager zelfbeeld en een lagere gepercipieerde

eigenwaarde optreden naarmate men meer schermactiviteiten vertoont. Gelijkaardige

resultaten worden gevonden in het cross-sectioneel onderzoek van Carli et al. (2014)

waaruit blijkt dat adolescenten (gemiddeld 14.91 jaar) met een overdreven blootstelling

aan schermgerelateerd sedentair gedrag, meer suïcidale gedachten, depressieve- en

angstsymptomen vertonen. Eveneens vertonen zij meer emotionele problemen alsook

conflicten met leeftijdsgenoten (Carli et al., 2014). Beide onderzoeken maken gebruik

van zelfrapportage voor het bepalen van het schermgerelateerd sedentair gedrag.

18

Overeenkomstig met de bevindingen van het schermgerelateerd sedentair gedrag, blijkt

uit de review van Tremblay et al. (2011) dat een toename in tv kijken (zelfrapportage

bij 5 tot 17 jarigen) verbonden is met meer depressieve klachten, een lager zelfbeeld en

een lagere gepercipieerde eigenwaarde. Aanvullend op deze bevinding stellen Tremblay

et al. (2011) dat mannelijke adolescenten die meer dan drie uur tv kijken per dag, meer

risicogedrag vertonen waartoe agressie en dronkenschap behoren. Eveneens stellen

Tremblay et al. (2011) dat veel tv kijken een negatieve invloed heeft op de

schoolprestaties.

Volwassenen

Hamer, Stamatakis en Mishra (2010) komen in een cross-sectioneel onderzoek tot de

bevinding dat volwassenen met een hoge graad van schermgerelateerde activiteiten

(zelfrapportage bij respondenten met een gemiddelde leeftijd van 51.0 jaar) meer risico

hebben op ‘psychische nood’. Hiertoe behoren bijvoorbeeld het hebben van verdriet,

angst en symptomen gerelateerd aan geestesziekten.

Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag komt het cross-sectioneel onderzoek

van Sloan et al. (2013) bij 18 tot 79 jarigen, tot het besluit dat een hoge graad van totaal

sedentair gedrag (zelfrapportage) verbonden is met een verhoogd risico op ‘psychische

nood’. Ook Proper, Picavet, Bemelmans, Verschuren en Wendel-Vos (2012) spreken

zich uit over psychosociale risico’s verbonden aan totaal sedentair gedrag

(zelfrapportage bij 20 tot 59 jarigen). Hieruit blijkt dat depressie en een laag mentaal

welzijn veel voorkomende problemen zijn bij volwassenen met een hoge graad van

sedentair gedrag (Proper et al., 2012).

Senioren

Withall et al. (2014) stellen in een cross-sectioneel onderzoek bij 70-plussers vast dat er

geen significante relatie bestaat tussen het totaal sedentair gedrag (accelerometer) en

het psychisch, mentaal en sociaal welzijn.

19

Het cross-sectioneel onderzoek van Dogra en Stathokostas (2014), gebruik makend van

zelfrapportage bij 65- plussers, komt tot de bevinding dat het totaal sedentair gedrag wel

degelijk gepaard gaat met stemmingsstoornissen en het gevoel geen deel uit te maken

van de gemeenschap.

1.1.5 METEN VAN SEDENTAIR GEDRAG

Bij het meten van sedentair gedrag kan een onderscheid gemaakt worden tussen

objectieve en subjectieve meetinstrumenten. Beide technieken hebben zowel voor- als

nadelen, waardoor de combinatie van beide meetinstrumenten de voorkeur geniet (Foley

et al., 2011).

o OBJECTIEF

Er zijn verschillende objectieve meetinstrumenten voor het meten van sedentair gedrag

(Tremblay et al., 2010). Kozey-Keadle, Libertine, Lyden, Staudenmayer en Freedson

(2011) en Ward, Evenson, Vaughn, Rodgers en Troiano (2005) stellen dat veel

onderzoekers het gebruik van een accelerometer als meest geschikte, objectieve

methode beschouwen voor het meten van fysieke activiteit/sedentair gedrag. Hiernaast

worden ook ActivPALs in de literatuur vaak beschreven als een objectief

meetinstrument voor het meten van sedentair gedrag (Kozey-Keadle et al., 2011). Het is

belangrijk voorafgaand aan de dataverzameling te bepalen welk type het meest geschikt

is voor het onderzoek dat gevoerd wordt (Ward et al., 2005). Aangezien dit de twee

belangrijkste meetinstrumenten zijn, zullen deze hieronder verder besproken worden.

Accelerometer

Accelerometers (figuur 1) zijn betrouwbare en valide meetinstrumenten voor het

bepalen van sedentair gedrag (Reilly et al., 2008). Het zijn kleine, lichte elektronische

apparaten die bevestigd worden op een verstelbare riem en voornamelijk rond de heup

worden gedragen (Hart, Ainsworth, & Tudor-Locke, 2011; Loprinzi, & Cardinal, 2011).

20

Figuur 1: Actrigraph GT3X+

(ActiGraph, 2014)

Accelerometers geven een gedetailleerde weergave van de frequentie, intensiteit, duur

en patronen van beweging (Tremblay et al. 2010). Afhankelijk van het type

accelerometer (uni-bi-tri-axiaal) dat gehanteerd wordt, worden horizontale, verticale

en/of laterale versnellingen geregistreerd (Hart et al., 2011; Loprinzi, & Cardinal, 2011).

De versnellingen die een accelerometer registreert worden intern opgeteld en

opgeslagen gedurende een vooraf/achteraf bepaald tijdperk, gaande van één seconde tot

enkele minuten. Via speciaal ontwikkelde software (vb ActiLife) worden de gegevens

afkomstig van de accelerometer gedownload naar de computer (Troiano et al., 2008).

De output die men verkrijgt bestaat uit een registratie van de activiteiten en eventueel

het aantal stappen per tijdperk. Het bepalen van de intensiteit van de activiteiten,

gebeurt met behulp van de geregistreerde versnellingen (Hart et al., 2011). Hierbij

wordt rekening gehouden met vooraf bepaalde ‘cut points’ (Hart et al., 2011). ‘Cut

points’ maken het mogelijk een onderscheid te maken tussen verschillende

intensiteitsniveaus (Healy et al., 2007; Healy et al., 2011; Pate, O’Neill, & Lobelo,

2008). Aan de hand van deze ‘cut points’ heeft men een beeld over de totale tijd die

men bijvoorbeeld besteedt aan sedentair gedrag (Hart et al., 2011). De meeste

onderzoeken naar sedentair gedrag maken gebruik van ‘cut points’ die lager zijn dan 50

of 100 tellingen per minuut (Healy et al., 2007; Healy et al., 2011; Pate et al., 2008).

Echter geven Pate et al. (2008) aan dat meer onderzoek gevoerd moet worden naar ‘cut

points’ voor sedentair gedrag overheen verschillende leeftijdscategorieën.

21

Het gebruik van accelerometrie heeft ook zijn beperkingen omdat hierbij geen

onderscheid gemaakt kan worden tussen zitten/liggen en staan (Tremblay et al., 2010).

Toch is deze informatie belangrijk bij het ontwikkelen van interventies voor het

reduceren van het sedentair gedrag (Tremblay et al., 2010). Een ander nadeel verbonden

aan het gebruik van accelerometers is de hoge kostprijs van het meetinstrument (Hart et

al., 2011).

ActivPAL Professional

De ActivPal Professional (figuur 2) is een betrouwbaar en valide meetinstrument voor

het bepalen van sedentair gedrag (Davies et al., 2012). Net zoals accelerometers zijn het

kleine, lichte elektronische apparaten (Dowd, Harrington, Bourke, Nelson, & Donnelly,

2012). In tegenstelling tot een accelerometer wordt de ActivPAL Professional aan de

voorzijde van de rechterdij gedragen en bevestigd met behulp van een dubbelzijdige,

hypoallergene pleister (Hart et al., 2011).

Figuur 2: ActivPAL Professional

(PALtechnologies Ltd, 2011)

Dit meetinstrument maakt gebruik van een inclinometer (hellingmeter) waardoor een

onderscheid gemaakt kan worden tussen sedentaire en dynamische activiteiten (Hart et

al., 2011). In tegenstelling tot een accelerometer kan de ActivPAL Professional wel een

onderscheid maken tussen tijd sedentair (zitten/liggen) en tijd rechtstaan alsook een

weergave geven van tijd wandelen, aantal stappen en transities van zitten naar stappen

per dag (Dowd, Harrington, & Donnelly, 2012; Hart et al., 2011). Er wordt gebruik

gemaakt van specifieke computersoftware (vb: ActivPAL Professional V5.9.1.1) om

toegang te verkrijgen tot de geregistreerde data (Dowd et al., 2012).

22

De data afkomstig van de ActivPAL Professional bestaan uit een output die

geïnterpreteerd kan worden zonder noodzaak voor verdere verwerking (Dowd et al.,

2012).

Zoals reeds aangehaald is een groot voordeel van ActivPAL Professional dat het een

onderscheid kan maken tussen sedentaire en dynamische activiteiten (Hart et al., 2011)

waardoor het mogelijk is een weergave te geven van de tijd sedentair (zitten/liggen) en

tijd rechtstaan, aangevuld met tijd wandelen, aantal stappen en transities van zitten naar

stappen (Dowd et al., 2012; Hart et al., 2011). Echter kan de ActivPAL Professional

geen onderscheid maken tussen zittende en liggende activiteiten en is dit

meetinstrument relatief duur in gebruik (Hart et al., 2011). Wanneer men enkel gebruik

maakt van ActivPAL Professional is het niet mogelijk informatie te verkrijgen over de

context van de geregistreerde gedragingen (Bussman, den Ambtman, Horemans, &

Nooijen, 2012).

o SUBJECTIEF

De meest gebruikte subjectieve methode voor het meten van sedentair gedrag is

zelfrapportage. Hierbij kan een onderscheid gemaakt worden tussen vragenlijsten en

dagboeken.

Een optimaal meetinstrument voor zelfrapportage moet accuraat en betrouwbaar zijn

voor de verschillende leeftijdsgroepen. Er dient een onderscheid gemaakt te worden

tussen slapen, zitten, liggende en rechtstaande activiteiten. Het meetinstrument moet een

lage kostprijs hebben en mag de respondent niet belasten. Hiernaast moet data,

verzameld via zelfrapportage, gemakkelijk te analyseren en te interpreteren zijn (Healy

et al., 2011).

23

Vragenlijsten

Vragenlijsten zijn een populaire methode voor het verzamelen van gegevens over

sedentair gedrag (Prince et al., 2008). Tremblay et al. (2010) geven aan dat vragenlijsten

over sedentair gedrag meestal bestaan uit verschillende contexten waartoe

gemotoriseerd transport, schermgerelateerde activiteiten en eventueel andere

zittende/liggende activiteiten (zoals lezen en muziek luisteren) behoren. De Sit-Q-7d is

een voorbeeld van een vragenlijst die peilt naar het sedentair gedrag van de afgelopen

zeven dagen overheen verschillende contexten. Hiertoe behoren maaltijden, transport,

‘occupation’, schermtijd in de vrije tijd en tijd besteed aan ander sedentair gedrag (zoals

lezen, huishoudelijke taken, zorg voor (klein)kinderen, hobby’s ed.) (Wijndaele et al.,

2014). Voor de bespreking van de betrouwbaarheid en validiteit van de Sit-Q-7d, wordt

de lezer doorverwezen naar 3.3 Gehanteerd meetinstrument.

Naast het voordeel dat verschillende contexten van sedentair gedrag kunnen worden

opgenomen in een vragenlijst zijn ze eveneens praktisch in gebruik, kunnen ze op grote

schaal worden toegepast, hebben ze een lage kost en is de last voor de deelnemer

minimaal (Prince et al., 2008).

Vragenlijsten die pijlen naar de algemene niveaus van sedentair gedrag, hebben een

zekere gevoeligheid voor systematische fouten in de rapportering (Prince et al., 2008).

Het gebruik van vragenlijsten gaat vaak gepaard met retrospectieve data en het

onvermogen om het absolute niveau van sedentair gedrag weer te geven (Prince et al.,

2008). De perceptie van de deelnemer, voorkeuren van de onderzoeker, sociaal

wenselijkheid en het taalkundig en cognitief vermogen van de deelnemer kunnen ook

van invloed zijn op de resultaten bekomen via vragenlijsten (Corder, Ekelund Steele,

Wareham, & Brage, 2008). Deze beperkingen in de rapportage kunnen opgevangen

worden door het gebruik van dagboeken of kortere periodes van rapportage in het

verleden (bijvoorbeeld “laatste 7 dagen”) (Healy et al., 2011).

24

Dagboeken

Dagboeken worden gebruikt voor het beoordelen van dagelijkse ervaringen en

activiteiten. Ze kunnen worden gebruikt in de ‘natuurlijke’ omgeving van de respondent

en zijn minder gevoelig voor bias met betrekking tot activiteiten in het verleden (Bolger,

Davis, & Rafaeli, 2003). Dagboeken maken het mogelijk een overzicht te geven van de

verschillende gedragingen, de locatie en de sociale context ervan (Hamar, Biddle, Soós,

Takács, & Huszár, 2010).

Het gebruik van dagboeken brengt echter een aantal nadelen met zich mee. Voor de

respondenten vergt het veel tijd het dagboek volledig in te vullen. Ook het verwerken

van de gegevens afkomstig uit de dagboeken is moeilijk en dit omwille van

verschillende interpretaties die de respondenten kunnen hebben over hun (sedentaire)

gedragingen. Verder kan het bijhouden van een dagboek ook tot een vertekening van de

resultaten leiden. Uit onderzoek blijkt dat individuen gedurende de periode dat ze een

dagboek bijhouden, minder sedentair gedrag vertonen in vergelijking met periodes

waarin deze dagboeken niet gehanteerd worden (Healy et al., 2011; Prince et al., 2008).

1.1.6 AANBEVELINGEN SEDENTAIR GEDRAG

De Vlaamse Overheid heeft het actieplan ‘voeding en beweging 2009-2015’ opgesteld,

waarbij verschillende doelstellingen en strategieën opgenomen werden. De

hoofddoelstelling voor voeding en beweging is de volgende: ‘het realiseren van

gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat

voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft’. Een

subdoelstelling hierbij heeft betrekking op een daling van het sedentair gedrag binnen

verschillende leeftijdscategorieën. Specifieke cijfers omtrent deze subdoelstelling

worden weergegeven in tabel 1 (Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin,

2012).

25

Tabel 1: Aanbeveling reductie sedentair gedrag 2009-2015 (Vlaams Agentschap Zorg &

Gezondheid, 2013)

JONGENS MEISJES

12-14 JAAR 5% tot 2% 11% tot 2%

15-18 JAAR 8% tot 2% 16% tot 6%

19-59 JAAR 11% tot 2% 22% tot 12%

60-PLUSSERS 44% tot 34% 45% tot 35%

Een van de strategieën om deze doelstellingen te bereiken was het opstellen van een

consensustekst waarbij zorgverstrekkers in staat worden gesteld om patiënten/cliënten

beter te informeren omtrent voeding en beweging. Via deze consensustekst krijgen de

zorgverstrekkers een overzicht van de verschillende aanbevelingen die internationaal

worden gehanteerd (Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012). De

aanbevelingen binnen deze consensustekst werden opgesteld door

organisaties zoals National Association for Sport and Physical Education (NASPE) en

American Academy of Pediatrics (AAP) in de Verenigde Staten, Department of Health

and Ageing in Australië, Department of Health in het Verenigd Koninkrijk en Canadian

Society for Exercise Psychology (CSEP) in Canada.

o ADOLESCENTEN

De aanbevelingen voor adolescenten luiden volgens de internationale bronnen ongeveer

hetzelfde. De American Academy of Pediatrics, de Australische overheid, CSEP

(Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012) en U.S. Department of

Health and Human Services (Martínez Gómez et al., 2012) leggen vooral de focus op

maximum twee uur schermgerelateerde activiteiten per dag. Eveneens heeft NASPE

enkele aanbevelingen opgesteld waarbij er voornamelijk gesproken wordt over

inactiviteit. Door de schermtijd te minimaliseren zal ook het totale sedentaire gedrag

afnemen. De NASPE raadt tevens aan om overdag meer tijd buiten door te brengen,

minder gemotoriseerd transport te gebruiken en in het algemeen niet lang te zitten. De

aanbeveling van de UK Department of Health is meer algemeen door te stellen dat lange

periodes van sedentair gedrag beperkt dienen te worden (Ministerie van Welzijn,

Volksgezondheid en Gezin, 2012).

26

Specifieke cijfers over het aantal adolescenten die de aanbevelingen van maximum

twee uur schermgerelateerde sedentaire activiteiten per dag overschrijden worden

weergegeven in het cross-sectioneel onderzoek van Martínez Gómez et al. (2012) en de

review van Hardy, Denney-Wilson, Thrift, Okely en Baur (2010). Beide onderzoeken

maken hierbij gebruik van zelfrapportage voor het bepalen van de hoeveelheid

schermgerelateerd sedentair gedrag.

Hardy et al. (2010) deden een onderzoek bij 496 adolescenten van 14.3 tot 17.1 jaar

(58% jongens en 42% meisjes) en kwamen tot de conclusie dat het merendeel van de

adolescenten de aanbeveling overschrijdt. Hierbij is een significant verschil waar te

nemen tussen beide geslachten. Op weekdagen overschrijdt 65.50% van de jongens en

48.50% van de meisjes deze aanbeveling, op weekenddagen is dit respectievelijk

88.30% en 77.70% en op een gemiddelde dag 89.70% en 76.20%. Hardy et al. (2010)

geven hierbij aan dat jongens op een weekdag gemiddeld 2.8 uur schermtijd vertonen,

op een weekenddag is dit 4.8 uur en op gemiddelde dag 3.4 uur. Voor meisjes is dit

respectievelijk 2.8 uur, 3.8 uur en 2.7 uur (Hardy et al., 2010). Uit het onderzoek van

Martínez Gómez et al. (2012) bij 1585 adolescenten van 13 tot 16 jaar (48.1 % jongens

en 51.9% meisjes), blijkt eveneens dat het merendeel van de jongens de aanbeveling

overschrijdt op weekdagen (66.0%) en weekenddagen (89.1%). Voor meisjes is dit

respectievelijk 59.8% en 85.4%.

o VOLWASSENEN EN SENIOREN

Ook voor volwassenen en senioren heeft de UK Department of Health een algemene

aanbeveling en deze is tevens dezelfde als de aanbeveling voor adolescenten. Deze stelt

dat lange periodes van sedentair gedrag vermeden moeten worden (Ministerie van

Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012).

Volgens de consensustekst legt de American College of Sport Medicine voor

volwassenen en senioren vooral de nadruk op onderbrekingen van sedentair gedrag.

Recht staan of licht fysiek actief zijn (rustig wandelen, poetsen,…), zijn slechts enkele

voorbeelden die worden opgenomen in hun aanbeveling.

27

Eveneens raden zij aan om de totale zittijd zoveel mogelijk te beperken (Ministerie van

Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012).

Ook stelt men in de consensustekst vast dat de CSEP in 2012 vooral gewerkt heeft rond

aanbevelingen voor volwassenen. In 2013 zouden de aanbevelingen voor senioren

uitgewerkt worden (Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012).

1.2 PREVALENTIE VAN SEDENTAIR GEDRAG

Clark et al. (2011) stellen vast dat de meeste studies betreffende de prevalentie van

sedentair gedrag vooral de focus gelegd hebben op de context tv-kijken. Tabellen 2,3 en

4 geven de prevalentiecijfers weer van de socio-demografische variabelen (leeftijd,

geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonplaats en het al dan niet hebben van

broers/zussen of kinderen) in relatie tot sedentair gedrag. Dit zal besproken worden voor

de verschillende sedentaire contexten (tv kijken, computergebruik, gaming

(adolescenten)) en het totaal sedentair gedrag voor de verschillende leeftijdsgroepen. In

de literatuur werden voornamelijk cross-sectionele studies gevonden. Echter worden er

ook twee longitudinale studies besproken, waaronder deze van Clark et al. (2010) en

Van der Ploeg, Chey, Korda, Banks en Bauman (2012). Het opgenomen onderzoek van

Harvey, Chastin en Skelton (2013) is een meta-analyse.

28

1.2

.1

AD

OL

ES

CE

NT

EN

Ta

bel

2:

Ad

ole

scen

ten

: p

rev

ale

nti

e se

den

tair

ged

rag

in

rela

tie

tot

ver

sch

ille

nd

e so

cio

-dem

og

rafi

sch

e v

ari

ab

elen

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

L

EE

FT

IJD

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Tv

10 -

14 j

.

15-1

8 j

.

n =

825

n =

484

/ /

/ /

13

1.8

min

/dag

13

2.2

min

/dag

Ham

ar e

t

al.

(2010)

Hongar

ije

EM

A d

agb

oek

Tv

13 -

18 j

.

n =

301

100.3

min

/dag

17

3.5

min

/dag

/

Iannott

i en

Wan

g

(2013)

Ver

enig

de

Sta

ten

Hea

lth

Beh

avio

r in

Sch

oo

l-A

ged

Ch

ild

ren

(HB

SC

) su

rvey

Tv

11 -

16 j

.

n =

10 7

41

2.1

u/d

ag

3.0

u/d

ag

2.4

u/d

ag

Ham

ar e

t

al.

(2010)

Hongar

ije

EM

A d

agb

oek

Pc

13 -

18 j

.

n =

301

7.6

min

/dag

11

.7 m

in/d

ag

/

29

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Iannott

i en

Wan

g

(2013)

Ver

enig

de

Sta

ten

Hea

lth

Beh

avio

r in

Sch

oo

l-A

ged

Ch

ild

ren

(HB

SC

) su

rvey

Pc

11 -

16 j

.

n =

10 7

62

1.4

u/d

ag

1.9

u/d

ag

1.5

u/d

ag

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Gam

ing

10 -

14 j

.

15 -

18 j

.

n =

825

n =

484

/ /

/ /

40

.4 m

in/d

ag

57

.8 m

in/d

ag

Ham

ar e

t

al.

(2010)

Hongar

ije

EM

A d

agb

oek

Gam

ing

13 -

18 j

.

n =

301

25.6

min

/dag

55

.1 m

in/d

ag

/

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Act

iGra

ph

acce

lero

met

er

Tv,

gam

es,

school,

pas

sief

tran

sport

en

zelf

zorg

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

10 -

14 j

.

15 -

18 j

.

10 -

14 j

.

15 -

18 j

.

n =

825

n =

484

n =

646

n =

314

/ / / /

/ / / /

50

8.0

min

/dag

54

4.4

min

/dag

39

9.8

min

/dag

45

9.7

min

/dag

30

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Ham

ar e

t

al.

(2010)

Hongar

ije

EM

A d

agb

oek

Gem

oto

rise

erd

tran

sport

,

huis

wer

k,

zitt

en

en p

rate

n,

pc,

gam

es e

n t

v

13 -

18 j

.

n =

301

283.0

min

/dag

39

7.0

min

/dag

/

Mat

thew

s

et a

l.

(2008)

Am

erik

a

Act

iGra

ph

acce

lero

met

er

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

12 -

15 j

.

16 -

19 j

.

n =

886

n =

834

/ /

/ /

7.5

u/d

ag

8.0

u/d

ag

G

ES

LA

CH

T

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

10

-18 j

.

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Tv

♂

♀

n =

703

n =

606

/ /

/ /

13

6.8

min

/dag

12

6.2

min

/dag

Gore

ly,

Atk

in,

Bid

dle

, &

Mar

shal

l

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

f-ra

pp

ort

age

dag

bo

ek

Tv

♂

♀

n =

477

n =

694

127.0

min

/dag

102.3

min

/dag

19

7.6

min

/dag

15

3.6

min

/dag

/ /

31

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Iannott

i en

Wan

g

(2013)

Ver

enig

de

Sta

ten

11

-16 j

.

Hea

lth

Beh

avio

r in

Sch

oo

l-A

ged

Ch

ild

ren

(HB

SC

) su

rvey

Tv

♂

♀

n =

5516

n =

5225

/ /

/ /

2.4

u/d

ag

2.3

u/d

ag

Norm

an,

Sch

mid

,

Sal

lis,

Cal

fas,

&

Pat

rick

(2005)

Cal

iforn

ia

11

-15 j

.

Zel

frap

po

rtag

e

Tv

♂

♀

n =

407

n =

471

/ /

/ /

12

2.0

min

/dag

12

8.0

min

/dag

Gore

ly e

t

al.

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

frap

po

rtag

e d

agb

oek

P

c ♂

♀

n =

477

n =

694

41.9

min

/dag

14.5

min

/dag

84

.0 m

in/d

ag

22

.1 m

in/d

ag

/ /

Iannott

i en

Wan

g

(2013)

Ver

enig

de

Sta

ten

11

-16 j

.

Hea

lth

Beh

avio

r in

Sch

oo

l-A

ged

Ch

ild

ren

(HB

SC

) su

rvey

Pc

♂

♀

n =

5531

n =

5231

/ /

/ /

1.4

u/d

ag

1.7

u/d

ag

32

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

10

-18 j

.

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Gam

ing

♂

♀

n =

703

n =

606

/ /

/ /

58

.3 m

in/d

ag

33

.0 m

in/d

ag

Mar

tínez

Góm

ez

et

al.

(2012)

Span

je

13

-16 j

.

HE

LE

NA

sed

enta

ry

beh

avio

r q

ues

tio

nn

aire

Gam

ing

♂

♀

n =

812

n =

868

> 2

u/d

ag:

11.1

%

> 2

u/d

ag:

6.6

%

> 2

u/d

ag:

26

.6%

> 2

u/d

ag:

16

.9%

/ /

Norm

an e

t

al.

(2005)

Cal

iforn

ia

11

-15 j

.

Zel

frap

po

rtag

e

Gam

ing

♂

♀

n =

407

n =

471

/ /

/ /

77

.0 m

in/d

ag

44

.0 m

in/d

ag

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

10

-18 j

.

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Act

iGra

ph

acce

lero

met

er

Tv,

gam

es,

school,

pas

sief

tran

sport

en

zelf

zorg

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

♂

♀

♂

♀

n =

703

n =

606

n =

520

n =

440

/ / / /

/ / / /

51

6.6

min

/dag

52

6.4

min

/dag

41

8.0

min

/dag

42

1.3

min

/dag

33

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Gore

ly e

t

al.

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

frap

po

rtag

e d

agb

oek

T

v,

pc,

zit

ten &

pra

ten,

tele

foner

en e

n

weg

gaa

n m

et

vri

enden

♂

♀

n =

477

n =

694

206.6

min

/dag

178.1

min

/dag

38

1.0

min

/dag

33

6.6

min

/dag

/ /

Norm

an e

t

al.

(2005)

Cal

iforn

ia

11

-15 j

.

Zel

frap

po

rtag

e

Tv,

gam

ing,

mu

ziek

luis

tere

n e

n

tele

foner

en

♂

♀

n =

407

n =

471

/ /

/ /

28

6.0

min

/dag

30

0.0

min

/dag

AL

DA

N N

IET

HE

BB

EN

VA

N B

RO

ER

S/Z

US

SE

N

Har

dy e

t

al.

(2006)

Aust

rali

ë

12

-13 j

.

Zel

frap

po

rtag

e

Tv

Ja

Nee

n =

320

n =

23

/ /

/ /

> 2

u/d

ag:

67

.2%

> 2

u/d

ag:

47

.8%

S

ES

Har

dy e

t

al.

(2006)

Aust

rali

ë

12

-13 j

.

Zel

frap

po

rtag

e

Tv

< S

ecundai

r

Sec

undai

r –

trad

e ce

rtif

icat

e

> S

ecundai

r

n =

34

n =

224

n =

85

/ / /

/ / /

> 2

u/d

ag:

76

.5%

> 2

u/d

ag:

65

.2%

> 2

u/d

ag:

62

.7%

34

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Norm

an e

t

al.

(2005)

Am

erik

a

11

-15 j

.

Co

mp

ute

rges

tuu

rde

vra

gen

lijs

t

Pc

en

vid

eogam

es,

mu

ziek

luis

tere

n e

n

tele

foner

en

♂ L

aag

♀ L

aag

♂ H

oog

♀ H

oog

n =

113

n =

176

n =

282

n =

287

/ / / /

/ / / /

≤ 2

40

min

/dag

:

49

.6%

> 2

40

min

/dag

:

39

.2%

≤ 2

40

min

/dag

: 4

7.7

%

> 2

40

min

/dag

:

52

.3%

≤ 2

40

min

/dag

:

57

.1%

> 2

40

min

/dag

: 5

0.4

%

≤ 2

40

min

/dag

: 5

4.2

%

> 2

40

min

/dag

:

45

.8%

G

EZ

INS

SA

ME

NS

TE

LL

ING

Gore

ly e

t

al.

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

f-ra

pp

ort

age

dag

bo

ek

♂ n

= 4

77

♀ n

= 6

94

Tv

♂ T

wee

volw

asse

nen

♀ T

wee

volw

asse

nen

♂ A

nder

e

♀ A

nder

e

124.1

min

/dag

103.0

min

/dag

147.0

min

/dag

103.4

min

/dag

19

5.9

min

/dag

15

3.6

min

/dag

22

2.0

min

/dag

15

3.5

min

/dag

/ / / /

35

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Gore

ly e

t

al.

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

f-ra

pp

ort

age

dag

bo

ek

♂ n

= 4

77

♀ n

= 6

94

Pc

♂ T

wee

volw

asse

nen

♀ T

wee

volw

asse

nen

♂A

nder

e

♀ A

nder

e

40.3

min

/dag

14.9

min

/dag

56.1

min

/dag

13.0

min

/dag

81

.3 m

in/d

ag

22

.8 m

in/d

ag

98

.3 m

in/d

ag

17

.2 m

in/d

ag

/ / / /

Gore

ly e

t

al.

(2009)

Engel

and

13

-16 j

.

Zel

frap

po

rtag

e d

agb

oek

♂ n

= 4

77

♀ n

= 6

94

Tv,

pc,

zit

ten &

pra

ten,

tele

foner

en e

n

weg

gaa

n m

et

vri

enden

♂T

wee

volw

asse

nen

♀T

wee

volw

asse

nen

♂A

nder

e

♀A

nder

e

200.1

min

/dag

177.8

min

/dag

257.1

min

/dag

183.3

min

/dag

37

2.3

min

/dag

33

1.4

min

/dag

45

5.3

min

/dag

36

2.7

min

/dag

/ / / /

W

OO

NO

MG

EV

ING

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

10

-18 j

.

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Tv

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

209

n =

1100

/ /

/ /

13

7.4

min

/dag

13

1.2

min

/dag

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

Zee

land

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Gam

ing

L

andel

ijk

Ste

del

ijk

n =

209

n =

1100

/ /

/ /

38

.6 m

in/d

ag

47

.7 m

in/d

ag

36

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Fole

y e

t al

.

(2011)

Nie

uw

-

zeel

and

10

-18 j

.

Mu

ltim

edia

Act

ivit

y

Rec

all

for

Chil

dre

n a

nd

Ad

ole

scen

ts (

MA

RC

A)

Act

igra

ph

acce

lero

met

er

Tv,

gam

es,

school,

pas

sief

tran

sport

en

zelf

zorg

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

209

n =

1100

n =

152

n =

808

/ / / /

/ / / /

52

0.1

min

/dag

52

1.2

min

/dag

42

0.8

min

/dag

41

9.3

min

/dag

Op

mer

kin

g:

tv:

tele

vis

ie k

ijk

en;

pc:

co

mp

ute

rgeb

ruik

; u

: u

ren

; m

in:

min

ute

n;

n:

aa

nta

l res

po

nd

en

ten

♂ =

jo

ng

en; ♀

= m

eisj

e;

WK

= w

eek

da

g;

WK

N =

wee

ken

dd

ag

; D

AG

GE

M.

= d

ag

gem

idd

eld

e;

j. =

ja

ar

37

Uit tabel 2 is af te leiden dat Hamar et al. (2010) en Ianotti en Wang (2013) beiden

onderzoek deden bij adolescenten naar het aantal minuten tv kijken op een week-en

weekenddag. Kijkend naar beide studies kan gesteld worden dat adolescenten op een

weekdag tussen de 100.3 minuten en 126.0 minuten tv kijken, op een weekenddag

situeert het aantal minuten tv kijken zich tussen 173.5 en 180.0 minuten (Hamar et al.,

2010; Ianotti en Wang, 2013). Wat betreft de hoeveelheid tv kijken op een gemiddelde

dag, kan gesteld worden dat de gemiddelden zich situeren tussen 131.8 minuten en

144.0 minuten (Hamar et al., 2010; Ianotti en Wang, 2013). Het aantal minuten

computergebruik op een week- en weekenddag werd eveneens onderzocht door Hamar

et al. (2010) en Ianotti en Wang (2013). De resultaten van beide onderzoeken liggen ver

uit elkaar, gaande van 7.6 minuten tot 84.0 minuten computergebruik op een weekdag

en 11.7 minuten tot 144.0 minuten op een weekenddag. Cijfers betreffende het aantal

minuten computergebruik op een gemiddelde dag worden weergegeven in het

onderzoek van Ianotti en Wang (2013). Ook voor gaming op een week-, weekend- en

gemiddelde dag en voor het totaal sedentair gedrag op een week- en weekenddag, werd

telkens maar één studie gevonden (Foley et al., 2010; Hamar et al., 2010). Het totaal

sedentair gedrag op een gemiddelde dag werd onderzocht door Foley et al. (2011) en

Matthews et al. (2008). Uitgaande van deze onderzoeken kan gesteld worden dat

jongere adolescenten op een gemiddelde dag tussen de 399.8 minuten en 508.0 minuten

besteden aan totaal sedentair gedrag, wat betreft oudere adolescenten situeren deze

waarden zich tussen 459.7 minuten en 544.4 minuten (Foley et al., 2011; Matthews et

al., 2008).

Foley et al. (2011), Ianotti en Wang (2013) en Norman et al. (2005) deden onderzoek

naar verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis van geslacht en

concluderen dat jongens op een gemiddelde dag tussen de 122.0 minuten en 144.0

minuten tv kijken en meisjes tussen de 126.2 minuten 138.0 minuten. In de literatuur

werd enkel de studie van Gorely et al. (2009) gevonden waarin een onderscheid

gemaakt wordt tussen mannen en vrouwen wat betreft het aantal minuten tv kijken op

een week- en weekenddag.

38

Het verschil in de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op basis van geslacht werd

op een week- en weekenddag eveneens onderzocht door Gorely et al. (2009), wat betreft

een gemiddelde dag werd het onderzoek van Ianotti en Wang (2013) gevonden.

Verschillen in de rapportage van gaming op basis van geslacht werden gevonden in de

onderzoeken van Norman et al. (2005) en Foley et al. (2011). Gebaseerd op deze

onderzoeken werd gevonden dat jongens op een gemiddelde dag tussen de 58.3 minuten

en 77.0 minuten besteden aan gaming, voor meisjes is dit 33.0 minuten tot 44.0

minuten. Op een week- en weekenddag werden verschillen in de gemiddelde

hoeveelheid gaming op basis van geslacht onderzocht door Martínez Gómez et al.

(2012). Gorely et al. (2009) geven geslachtsverschillen weer voor het aantal minuten

totaal sedentair gedrag op een week- en weekenddag. Wat betreft een gemiddelde dag,

gingen twee onderzoeken na of er verschillen zijn in de gemiddelde hoeveelheid totaal

sedentair gedrag op basis van geslacht. Voor jongens werden waarden gevonden die

zich situeren tussen 286.0 minuten en 516.6 minuten, voor meisjes is dit tussen 300.0

minuten en 526.4 minuten (Foley et al., 2011; Norman et al., 2005).

Verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis van het al dan niet hebben

van broers/zussen werden in het onderzoek van Hardy et al. (2006) gevonden voor een

gemiddelde dag, voor een week-en weekenddag werden geen resultaten gevonden. Voor

de overige sedentaire contexten werden hierbij geen specifieke studies gevonden (week,

weekend en gemiddelde dag). Verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken en

totaal sedentair gedrag op basis van SES werden enkel gevonden voor een gemiddelde

dag (Hardy et al., 2006; Norman et al., 2005). Verschillen in rapportage van tv kijken,

computergebruik en totaal sedentair gedrag op basis van gezinssamenstelling worden

door Gorely et al. (2009) onderzocht op een week- en weekenddag, voor een

gemiddelde dag werden geen resultaten gevonden. Foley et al. (2011) deden onderzoek

naar verschillen in rapportage van tv kijken, computergebruik, gaming en totaal

sedentair gedrag op basis van woonomgeving wat betreft een gemiddelde dag, voor een

week- en weekenddag werden geen resultaten gevonden. Voor meer uitleg over de

onderzoeken (meetinstrument, aantal respondenten ed.) wordt verwezen naar tabel 2.

39

1.2

.2

VO

LW

AS

SE

NE

N

Ta

bel

3:

Vo

lwa

ssen

en:

pre

va

len

tie

sed

enta

ir g

edra

g i

n r

ela

tie

tot

ver

sch

ille

nd

e so

cio

-dem

og

rafi

sch

e v

ari

ab

elen

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

L

EE

FT

IJD

Burt

on,

Hay

nes

,

van

Uff

elen

,

Bro

wn e

n

Turr

rell

(2012)

Aust

rali

ë

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Tv

40 -

44 j

.

45 -

49 j

.

50 -

54 j

.

55 -

59 j

.

60 -

64 j

.

n =

1621

n =

1775

n =

1544

n =

1467

n =

1312

14

9.0

min

/dag

15

2.0

min

/dag

15

5.0

min

/dag

16

0.0

min

/dag

17

8.0

min

/dag

17

8.0

min

/dag

18

4.0

min

/dag

18

2.0

min

/dag

17

7.0

min

/dag

18

1.0

min

/dag

/ / / / /

Mar

es e

n

Woodar

d

(2006)

Am

erik

a

Zel

frap

po

rtag

e T

v

n =

24 1

86

18 -

21 j

.

22 -

25 j

.

26 -

29 j

.

30 -

33 j

.

34 -

37 j

.

38 -

41 j

.

42 -

45 j

.

46 -

49 j

.

50 -

53 j

.

54 -

57 j

.

58 -

61 j

.

62 -

65 j

.

66 -

69 j

.

70 -

73 j

.

/ / / / / / / / / / / / / /

/ / / / / / / / / / / / / /

3.1

8 u

/dag

2.8

1 u

/dag

3.1

1 u

/dag

2.6

1 u

/dag

2.7

5 u

/dag

2.4

7 u

/dag

2.5

7 u

/dag

2.4

0 u

/dag

2.1

8 u

/dag

3.3

0 u

/dag

2.9

9 u

/dag

2.9

3 u

/dag

3.7

7 u

/dag

3.6

9 u

/dag

40

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

74 -

77 j

.

78 -

plu

sser

s

/ /

/ /

3.4

9 u

/dag

3.8

7 u

/dag

Van

Dyck

et a

l. (

2011)

Bel

gië

Aan

gep

aste

ver

sie

van

de

leis

ure

-tim

e

sed

enta

ry b

ehav

ior

qu

esti

onn

aire

Tv

20 -

45

j.

46 -

65 j

.

n =

169

n =

250

/ /

/ /

11

2.6

5 m

in/d

ag

13

7.9

5 m

in/d

ag

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Pc

40 -

44 j

.

45 -

49 j

.

50 -

54 j

.

55 -

59 j

.

60 -

64 j

.

n =

1621

n =

1775

n =

1544

n =

1467

n =

1312

77

.0 m

in/d

ag

69

.0 m

in/d

ag

70

.0 m

in/d

ag

69

.0 m

in/d

ag

66

.0 m

in/d

ag

76

.0 m

in/d

ag

72

.0 m

in/d

ag

72

.0 m

in/d

ag

66

.0 m

in/d

ag

56

.0 m

in/d

ag

/ / / / /

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag i

n d

e vri

je

tijd

met

uit

zonder

ing v

an

tv e

n p

c

40 -

44 j

.

45 -

49 j

.

50 -

54 j

.

55 -

59 j

.

60 -

64 j

.

n =

1621

n =

1775

n =

1544

n =

1467

n =

1312

73

.0 m

in/d

ag

75

.0 m

in/d

ag

82

.0 m

in/d

ag

90

.0 m

in/d

ag

99

.0 m

in/d

ag

11

9.0

min

/dag

12

4.0

min

/dag

12

4.0

min

/dag

12

7.0

min

/dag

12

3.0

min

/dag

/ / / / /

Mat

thew

s

et a

l. (

2008)

Am

erik

a

Act

iGra

ph

acce

lero

met

er

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

20 -

29 j

.

30 -

39 j

.

40 -

49 j

.

50 -

59 j

.

n =

636

n =

604

n =

628

n =

493

/ / / /

/ / / /

7.4

8 u

/d

ag

7.2

5 u

/d

ag

7.5

5 u

/d

ag

7.8

7 u

/dag

Mie

lke,

da

Sil

va,

Ow

en e

n

Hal

lal

(2014)

Bra

zili

ë

Zel

frap

po

rtag

e fa

ce-t

o-

face

inte

rvie

w

Wer

k, tr

ansp

ort

,

school,

tv e

n p

c

in d

e vri

je t

ijd

20 -

29 j

.

30 -

39 j

.

40 -

49 j

.

50 -

59 j

.

60 -

69 j

.

70 -

plu

sser

s

n =

607

n =

535

n =

586

n=

507

n =

381

n =

258

/ / / / / /

/ / / / / /

47

6.0

min

/dag

39

2.0

min

/dag

32

0.0

min

/dag

31

1.0

min

/dag

25

0.0

min

/dag

20

0.0

min

/dag

41

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

Qu

anti

tati

ve

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

< 1

.5

ME

TS

)

17 -

30 j

.

30 -

39 j

.

40 -

49 j

.

50 –

plu

sser

s

n =

949

n =

1732

n =

2319

n =

1447

/ / / /

/ / / /

46

6.0

min

/dag

45

2.0

min

/dag

48

1.0

min

/dag

49

8.0

min

/dag

Van

Dyck

et a

l. (

2010)

Bel

gië

Inte

rnat

ion

al P

hysi

cal

Act

ivit

y Q

ues

tion

nai

re

(IP

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag

20 -

65 j

.

n =

1166

/ /

42

1.6

min

/dag

Wal

lman

n-

Sper

lich

,

Buck

sch,

Han

sen,

Sch

antz

en

Fro

boes

e

(2013)

Duit

slan

d

De

Glo

bal

Ph

ysi

cal

Act

ivit

y Q

ues

tion

nai

re

(GP

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag:

wer

k,

thuis

,

gem

oto

rise

erd

tran

sport

en

soci

ale

conta

cten

18 -

29 j

.

30 -

45 j

.

46 -

65 j

.

66 -

plu

sser

s

n =

335

n =

550

n =

644

n =

471

/ / / /

/ / / /

36

9.5

min

/dag

32

9.8

min

/dag

31

6.4

min

/dag

26

3.9

min

/dag

G

ES

LA

CH

T

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Tv

♂

♀

n =

3551

n =

4168

16

3.0

min

/dag

15

4.0

min

/dag

19

2.0

min

/dag

17

0.0

min

/dag

/ /

Van

Dyck

et a

l. (

2011)

Bel

gië

20

-65 j

.

Aan

gep

aste

ver

sie

van

de

leis

ure

-tim

e

sed

enta

ry b

ehav

ior

qu

esti

onn

aire

Tv

♂

♀

n =

198

n =

221

/ /

/ /

12

8.8

min

/dag

12

8.0

min

/dag

42

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Pc

♂

♀

n =

3551

n =

4168

81

.0 m

in/d

ag

62

.0 m

in/d

ag

80

.0 m

in/d

ag

60

.0 m

in/d

ag

/ /

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07 H

AB

ITA

T s

tud

ie

(zel

frap

port

age)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag i

n d

e vri

je

tijd

met

uit

zonder

ing v

an

tv e

n p

c

♂

♀

n =

3551

n =

4168

76

.0 m

in/d

ag

89

.0 m

in/d

ag

11

6.0

min

/dag

13

0.0

min

/dag

/ /

Mie

lke

et

al.

(2014)

Bra

zili

ë

20

-70

plu

sser

s

Zel

frap

po

rtag

e fa

ce-t

o-

face

inte

rvie

w

Wer

k,

tran

sport

,

school,

tv e

n p

c

in d

e vri

je t

ijd

♂

♀

n =

1184

n =

1690

/ /

/ /

37

6.0

min

/dag

32

3.0

min

/dag

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

17

-76 j

.

Qu

anti

tati

ve

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

<1.5

ME

TS

)

♂

♀

n =

3768

n =

2679

/ /

/ /

47

5.0

min

/dag

47

4.0

min

/dag

K

IND

ER

EN

Van

Dyck

et a

l. (

2010)

Bel

gië

20

-65 j

.

Inte

rnat

ion

al P

hysi

cal

Act

ivit

y Q

ues

tion

nai

re

(IP

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag

Ja

Nee

n =

596

n =

570

/ /

/ /

40

6.3

min

/dag

43

8.7

min

/dag

43

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

S

ES

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Tv

≤ s

ecundai

r

Cer

tifi

cate

/

dip

lom

a

Univ

ersi

tair

n =

2779

n =

2238

n =

2624

18

1.0

min

/dag

15

8.0

min

/dag

13

2.0

min

/dag

20

5.0

min

/dag

18

1.0

min

/dag

15

3.0

min

/dag

/ / /

Van

Dyck

et a

l. (

2011)

Bel

gië

20

-65 j

.

Aan

gep

aste

ver

sie

van

de

leis

ure

-tim

e

sed

enta

ry b

ehav

ior

qu

esti

onn

aire

Tv

Laa

g

Hoog

n =

181

n =

238

/ /

/ /

16

6.0

min

/dag

10

0.0

min

/dag

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Pc

≤ s

ecundai

r

Cer

tifi

cate

/

dip

lom

a

Univ

ersi

tair

n =

2779

n =

2238

n =

2624

55

.0 m

in/d

ag

72

.0 m

in/d

ag

85

.0 m

in/d

ag

55

.0 m

in/d

ag

68

.0 m

in/d

ag

85

.0 m

in/d

ag

/ / /

Burt

on e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

40

-64 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

HA

BIT

AT

stu

die

(zel

frap

port

age)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag i

n d

e vri

je

tijd

met

uit

zonder

ing v

an

tv e

n p

c

≤ s

ecundai

r

Cer

tifi

cate

/

dip

lom

a

Univ

ersi

tair

n =

2779

n =

2238

n =

2624

86

.0 m

in/d

ag

83

.0 m

in/d

ag

80

.0 m

in/d

ag

12

4.0

min

/dag

12

2.0

min

/dag

12

5.0

min

/dag

/ / /

Wal

lman

n-

Sper

lich

et

al.

(2013)

Duit

slan

d

18 –

66

plu

sser

s

De

Glo

bal

Ph

ysi

cal

Act

ivit

y Q

ues

tion

nai

re

(GP

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag:

wer

k,

thuis

,

gem

oto

rise

erd

tran

sport

en

soci

ale

conta

cten

Laa

g

10 j

aar

onder

wij

s

12 j

aar

onder

wij

s

13 j

aar

onder

wij

s

Univ

ersi

teit

n =

22

n=

350

n =

689

n =

520

n =

392

/ / / / /

/ / / / /

31

1.4

min

/dag

25

3.9

min

/dag

30

0.8

min

/dag

35

5.4

min

/dag

35

2.2

min

/dag

44

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

G

EZ

INS

SA

ME

NS

TE

LL

ING

Cla

rk e

t al

.

(2010)

Aust

alië

25

-91 j

.

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

19

99

/20

00

Au

stra

lian

Dia

bet

es, O

bes

ity, an

d

Lif

esty

le s

tud

y

(Au

sDia

b)

Tv

♂ A

llee

n

♀ A

llee

n

♂ S

amen

♀ S

amen

n =

525

n =

852

n =

3945

n =

4507

/ / / /

/ / / /

2.3

1 u

/dag

2.0

5 u

/dag

1.8

5 u

/dag

1.6

4 u

/dag

W

OO

NO

MG

EV

ING

Ass

ah e

t al

.

(2009)

Kam

eroen

25

-50 j

.

GT

1M

Act

igra

ph

acce

lero

met

er

Sed

enta

ir g

edra

g:

dre

mpel

waa

rde

tuss

en s

eden

tair

e

en a

ctie

ve

tijd

:

100 t

elli

ngen

per

min

uut

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

17

n =

16

/ /

/ /

10

02

.4 m

in/d

ag

10

75

.8 m

in/d

ag

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

17

-76 j

.

A q

uan

tita

tive

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al s

eden

tair

ged

rag (

<1.5

ME

TS

)

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

2077

n =

2276

/ /

/ /

42

1.0

min

/dag

50

8.0

min

/dag

Op

mer

kin

g:

tv:

tele

vis

ie k

ijk

en;

pc:

co

mp

ute

rgeb

ruik

; u

: u

ren

; m

in:

min

ute

n;

n:

aa

nta

l res

po

nd

en

ten

♂ =

ma

n;

♀ =

vro

uw

; W

K=

wee

kd

ag

; W

KN

= w

eek

en

dd

ag

; D

AG

GE

M.

= d

ag

gem

idd

eld

e; a

llee

n =

a

llee

nw

on

end

; sa

men

= s

am

en

wo

nen

d m

et p

art

ner

;

j. =

ja

rig

en

45

Uit tabel 3 is af te leiden dat verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis

van leeftijd bij volwassenen op een week- en weekenddag werden onderzocht door

Burton et al. (2012). Mares en Woodard (2006) en Van Dyck et al. (2011) deden

onderzoek naar de rapportage van tv kijken op basis van leeftijd op een gemiddelde dag.

Daar beide verschillende leeftijdscategorieën hanteren, is het moeilijk specifieke

gemiddelden weer te geven wat betreft het aantal minuten tv kijken op een gemiddelde

dag. (Mares en Woodard, 2006; Van Dyck et al., 2011). Burton et al. (2012) deden

onderzoek naar verschillen in de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op basis van

leeftijd en vonden dat er enkel leeftijdsverschillen zijn op een week- en weekenddag,

voor een gemiddelde dag werden geen specifieke cijfers gevonden. Matthews et al.

(2008), Mielke et al. (2014), Sullivan et al. (2011), Van Dyck et al. (2010) en

Wallmann-Sperlicht et al. (2013) deden onderzoek naar de rapportage van totaal

sedentair gedrag op basis van leeftijd op een gemiddelde dag. Ook hier worden geen

specifieke gemiddelden gegeven, daar er in de verschillende onderzoeken gebruik wordt

gemaakt van andere leeftijdscategorieën.

Verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis van geslacht, worden voor

een gemiddelde dag weergegeven in het onderzoek van Van Dyck et al. (2011). Er

werden echter geen onderzoeken gevonden die verschillen in rapportage van tv kijken

op een week- en weekenddag en verschillen in de rapportage van computergebruik op

een week-, weekend- en gemiddelde dag onderzoeken.

Met betrekking tot het aantal minuten totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag

werden twee studies gevonden die een onderscheid maken tussen mannen en vrouwen.

Het totaal sedentair gedrag voor mannen op een gemiddelde dag situeert zich tussen

376.0 minuten en 475.0 minuten, bij vrouwen is dit tussen 323.0 minuten en 474.0

minuten (Mielke et al., 2014; Sullivan et al., 2011). Voor een week- en weekenddag

werd geen literatuur gevonden die geslachtsverschillen nagaat wat betreft de

hoeveelheid totaal sedentair gedrag.

46

Verschillen in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair gedrag op basis van het al

dan niet hebben van kinderen, werden onderzocht in het onderzoek van Van Dyck et al.

(2010). Voor een week, weekend- en gemiddelde dag, alsook voor de overige sedentaire

contexten werden geen onderzoeken gevonden.

Verschillen in rapportage van tv kijken op basis van SES werden voor een week- en

weekenddag gevonden in het onderzoek van Burton et al. (2012) en voor een

gemiddelde dag in het onderzoek van Van Dyck et al. (2011). Er konden enkel

verschillen gevonden worden in de rapportage van computergebruik op basis van SES

voor een week- en weekenddag (Burton et al., 2012). Eveneens deden Burton et al.

(2012) onderzoek naar verschillen in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair gedrag

op basis van SES op een week- en weekenddag, wat betreft een gemiddelde dag werd

het onderzoek van Wallmann-Sperlich et al. (2013) gehanteerd.

Er werd slechts één studie gevonden die verschillen in rapportage van tv kijken op basis

van gezinssamenstelling op een gemiddelde dag nagaat (Clark et al., 2010). Voor een

week-, weekend- en gemiddelde dag, alsook voor de overige sedentaire contexten werd

geen literatuur gevonden betreffende gezinssamenstelling.

Twee onderzoeken spreken zich uit over verschillen in de gemiddelde hoeveelheid

totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag op basis van woonomgeving. Het totaal

sedentair gedrag bij diegene woonachtig in een landelijke omgeving, situeert zich

tussen 421.0 minuten en 1000.2 minuten, voor volwassenen uit een stedelijk omgeving

is dit tussen 508.0 minuten en 1075.8 minuten (Assah et al., 2009; Sullivan et al., 2011).

Onderzoeken aangaande verschillen in rapportage van totaal sedentair gedrag op basis

van woonomgeving op een week- en weekenddag werden niet gevonden. Voor de

contexten tv kijken en computergebruik werden eveneens geen resultaten gevonden.

Voor meer uitleg over de onderzoeken (meetinstrument, aantal respondenten ed.) wordt

verwezen naar tabel 3.

47

1.2

.3

SE

NIO

RE

N

Ta

bel

4:

Sen

iore

n:

pre

va

len

tie

sed

enta

ir g

edra

g i

n r

ela

tie

tot

ver

sch

ille

nd

e so

cio

-dem

og

rafi

sch

e v

ari

ab

elen

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-

DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

L

EE

FT

IJD

Har

vey

et

al.

(2013)

Aust

rali

ë,

Can

ada,

Jap

an,

Noorw

egen

,

Span

je,

Ver

enig

d

Konin

kri

jk,

Ver

enig

de

Sta

ten

Bes

taan

de

on

der

zoek

en:

rap

port

en

en s

urv

eys

(met

a-

anal

yse

)

Tv

60

- p

luss

ers

n =

275

344

/ /

> 2

u/d

ag:

56

.0%

> 3

u/d

ag:

54

.2%

> 4

u/d

ag:

15

.1%

Kik

uch

i et

al.

(2013)

Japan

Cro

ss-s

ecti

on

ele

mai

l

surv

ey

Tv

65

-74

j.

n =

1665

/ /

≤

2u/d

ag:

51

.4%

> 2

u/d

ag:

48

.6%

Shie

lds

en

Tre

mbla

y (

20

08

)

Can

ada

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

Can

adia

n

Co

mm

un

ity H

ealt

h

Su

rvey

(C

CH

S)

Tv

65

-74 j

.

75

- p

luss

ers

n =

/

n =

/

/ /

/ /

> 2

u/d

ag:

46

.9%

> 2

u/d

ag:

52

.1%

Har

vey

et

al.

(2013)

Aust

rali

ë,

Can

ada,

Jap

an,

Bes

taan

de

on

der

zoek

en:

rap

port

en

en s

urv

eys

(met

a-

anal

yse

)

Pc

65

- p

luss

ers

n =

6742

/

/ >

1.6

u/d

ag:

<1

0.0

%

48

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-

DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Noorw

egen

,

Span

je,

Ver

enig

d

Konin

kri

jk,

Ver

enig

de

Sta

ten

Shie

lds

en

Tre

mbla

y (

20

08

)

Can

ada

Dat

a af

ko

mst

ig v

an d

e

20

07

Can

adia

n

Co

mm

un

ity H

ealt

h

Su

rvey

(C

CH

S)

Pc

65

-74 j

.

75

-plu

sser

s

n =

/

n =

/

/ /

/ /

>1

.6 u

/dag

: 1

1.2

%

> 1

.6 u

/dag

: 5

.9%

Dav

is e

t al

.

(2011)

Ver

enig

d

Konin

kri

jk

Act

iGra

ph

GT

1M

s +

dag

bo

ek

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

0-9

9

tell

ingen

/min

.)

70

-74.9

j.

75

-79.9

j.

80

-84.9

j.

85

-plu

sser

s

n =

83

n =

60

n =

59

n =

28

/ / / /

/ / / /

10

.8 u

/dag

11

.1 u

/dag

11

.0 u

/dag

12

.2 u

/dag

Mat

thew

s et

al.

(2008)

Am

erik

a

Act

iGra

ph

acce

lero

met

er

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

< 1

00

tell

ingen

per

min

uut)

60

-69 j

.

70

-85 j

.

n =

632

n =

805

/ /

/ /

8.4

1 u

/dag

9.2

8 u

/dag

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

A q

uan

tita

tive

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

< 1

.5

ME

TS

)

50

-79 j

arig

en

n =

1447

/ /

49

8.0

min

/dag

G

ES

LA

CH

T

Kik

uch

i et

al.

(2013)

Japan

: 65

-74

j.

Cro

ss-s

ecti

on

ele

mai

l

surv

ey

Tv

♂

♀

n =

865

n =

800

/ /

/ /

≤ 2

u/d

ag:

52

.8%

> 2

u/d

ag:

47

.2%

≤ 2

u/d

ag:

49

.8%

> 2

u/d

ag:

50

.3%

49

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-

DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Dav

is e

t al

.

(2011)

Ver

enig

d

Konin

kri

jk

70

-85

-plu

sser

s

Act

iGra

ph

GT

1M

s +

dag

bo

ek

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

0-9

9

tell

ingen

/min

.)

♂

♀

n =

117

n =

113

/ /

/ /

11

.2 u

/dag

11

.0 u

/dag

Mie

lke

et a

l.

(2014)

Bra

zili

ë

20

-70

-plu

sser

s

Zel

frap

po

rtag

e fa

ce-t

o-

face

inte

rvie

w

Wer

k,

tran

sport

,

school,

tv e

n

pc

in d

e vri

je

tijd

♂

♀

n =

1184

n =

1690

/ /

/ /

37

6.0

min

/dag

32

3.0

min

/dag

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

17

-76 j

.

A q

uan

tita

tive

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

<1.5

ME

TS

)

♂

♀

n =

3768

n =

2679

/ /

/ /

47

5.0

min

/dag

47

4.0

min

/dag

S

ES

Van

der

Plo

eg e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

45 -

≥ 7

5 j

.

Geb

asee

rd o

p d

e 45 a

nd

Up

Stu

dy b

asel

ine

qu

esti

onn

aire

Dag

elij

kse

hoev

eelh

eid

zitt

en o

ver

hee

n

ver

schil

lende

conte

xte

n

Laa

g

n =

70 3

47

/

/

< 4

u/d

ag:

28

.4%

≥ 4

u -

< 8

u/d

ag:

51

.0%

≥ 8

u -

< 1

1u

/dag

:

15

.7%

≥ 1

1u/d

ag:

4.9

%

50

AU

TE

UR

EN

LA

ND

ME

ET

INS

TR

UM

EN

T

CO

NT

EX

T

SO

CIO

-

DE

MO

GR

AF

ISC

HE

VA

RIA

BE

LE

N

GE

MID

DE

LD

E S

ED

EN

TA

IR G

ED

RA

G

WK

W

KN

D

AG

GE

M.

Hoog

n =

55045

/ /

< 4

u/d

ag:

21

.5%

≥ 4

u -

< 8

u/d

ag:

44

.2%

≥ 8

u -

< 1

1u

/dag

:

24

.6%

≥ 1

1u/d

ag:

9.7

%

W

OO

NO

MG

EV

ING

Sull

ivan

et

al.

(2011)

India

17

-76 j

.

A q

uan

tita

tive

ph

ysi

cal

acti

vit

y q

ues

tio

nn

aire

(IM

S-P

AQ

)

Tota

al

seden

tair

ged

rag (

<1.5

ME

TS

)

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

2077

n =

2276

/ /

/ /

42

1.0

min

/dag

50

8.0

min

/dag

Van

der

Plo

eg e

t

al.

(2012)

Aust

rali

ë

45 -

≥ 7

5 j

.

Geb

asee

rd o

p d

e 45 a

nd

Up

Stu

dy b

asel

ine

qu

esti

onn

aire

Dag

elij

kse

hoev

eelh

eid

zitt

en o

ver

hee

n

ver

schil

lende

conte

xte

n

Lan

del

ijk

Ste

del

ijk

n =

65 0

18

n =

157 2

95

/ / / / / / / /

/ / / / / / / /

< 4

u/d

ag:

29

.9%

≥ 4

u -

< 8

u/d

ag:

50

.1%

≥ 8

u -

< 1

1u

/dag

:

15

.5%

≥ 1

1u/d

ag:

4.5

%

< 4

u/d

ag:

24

.8%

≥ 4

u -

< 8

u/d

ag:

47

.9%

≥ 8

u -

< 1

1u

/dag

:

20

.0%

≥ 1

1u/d

ag:

7.2

%

Op

mer

kin

g:

tv:

tele

vis

ie k

ijk

en

; p

c: c

om

pu

terg

ebru

ik;

u:

ure

n;

min

: m

inu

ten

; n

: a

an

tal

res

po

nd

en

ten

♂ =

jo

ng

en;

♀ =

mei

sje;

WK

= w

eek

da

g;

WK

N =

wee

ken

dd

ag

; D

AG

GE

M.

= d

ag

gem

idd

eld

e; j

. =

ja

ar

51

Uit tabel 4, gebaseerd op senioren, is af te leiden dat de gemiddelde hoeveelheid van tv

kijken op basis van leeftijd in drie onderzoeken wordt weergegeven voor een

gemiddelde dag. (Harvey et al., 2013; Kikuchi et al., 2013; Shields en Tremblay, 2008).

Er worden geen specifieke gemiddelden weergegeven wat betreft het aantal minuten tv

kijken, daar er bij de onderzoeken gewerkt wordt met verschillende notatiesystemen en

deze bijgevolg niet vergelijkbaar zijn. De rapportage van de gemiddelde hoeveelheid

computergebruik op basis van leeftijd wordt op een gemiddelde dag nagegaan in de

onderzoeken van Harvey et al. (2013) en Shields en Tremblay (2008). Ook hier worden

geen specifieke gemiddelden gegeven, daar er verschillende notatiesystemen worden

gehanteerd. Verschillen in de rapportage van tv kijken en computergebruik op basis van

leeftijd, werden niet gevonden voor een week- en weekenddag. Voor een gemiddelde

dag werden er wel verschillen gevonden in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair

gedrag op basis van leeftijd (Davis et al., 2011; Matthews et al., 2008; Sullivan et al.,

2011). Daar beide onderzoeken verschillende leeftijden hanteren, worden geen

specifieke gemiddelden weergegeven.

Kikuchi et al. (2013) deden op een gemiddelde dag onderzoek naar het verschil in de

gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis van geslacht. Verschillen in de rapportage

van tv kijken op basis van geslacht werden niet gevonden voor een week- en

weekenddag. Voor het computergebruik op een week-, weekend- en gemiddelde dag

werden geen onderzoeken gevonden naar verschillen in rapportage op basis van

geslacht. Davis et al. (2011), Mielke et al. (2014) en Sullivan et al. (2011) geven op een

gemiddelde dag resultaten weer van verschillen in rapportage van totaal sedentair

gedrag op basis van geslacht. Kijkend overheen de verschillende onderzoeken,

spenderen mannen tussen de 376.0 minuten en 672.0 minuten aan totaal sedentair

gedrag, voor vrouwen is dit tussen de 323.0 minuten en 660.0 minuten.

52

Verschillen in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair gedrag op basis van SES

werden voor een gemiddelde dag gevonden in het onderzoek van Van der Ploeg et al.

(2012). Sullivan et al. (2011) en Van der Ploeg et al. (2012) deden onderzoek naar

verschillen in rapportage van totaal sedentair gedrag op basis van woonomgeving

(gemiddelde dag). Er werden bij senioren geen onderzoeken gevonden die nagaan of er

verschillen zijn in de rapportage van tv kijken, computergebruik en totaal sedentair

gedrag op basis van gezinssamenstelling en het al dan niet hebben van kinderen (week-,

weekend- en gemiddelde dag).

Voor meer uitleg over de onderzoeken (meetinstrument, aantal respondenten ed.) wordt


1.3 VARIANTIE IN TOTAAL SEDENTAIR GEDRAG

In het onderzoek van Biddle, Gorely en Marshall (2009) werd bij adolescenten (13 - 16

jaar) nagegaan hoeveel procent van de variantie in totaal sedentair gedrag verklaard kan

worden door tv kijken. Hierbij werd telkens een onderscheid gemaakt tussen een week-

en weekenddag alsook tussen beide geslachten. Bij jongens werden negen sedentaire

gedragingen bevraagd (zelfrapportage) die samen het totaal sedentair gedrag vormen; tv

kijken, muziek luisteren, computergebruik, computergames, zitten en praten, weggaan

met vrienden, gemotoriseerd transport, hobby’s en huiswerk (Biddle et al., 2009). Bij

meisjes worden dezelfde sedentaire contexten opgenomen, met uitzondering van

computergames en met toevoeging van lezen en telefoneren. Op een weekdag spenderen

jongens 234.0 minuten aan totaal sedentair gedrag waarvan 56% aan tv kijken.

Gedurende het weekend spenderen jongens 527.0 aan totaal sedentair gedrag, waarvan

38% aan tv kijken. Wat betreft meisjes werd gevonden dat deze op een weekdag

gemiddeld 331.0 minuten spenderen aan totaal sedentair gedrag, waarvan 32% besteed

aan tv kijken. Op een weekenddag werden 512.0 minuten totaal sedentair gedrag

vastgesteld bij meisjes waarvan tv kijken 41% vertegenwoordigde (Biddle et al., 2009).

53

Bij volwassenen van 20 - 65 jaar hebben Sugiyama et al. (2008) het totaal sedentair

gedrag onderzocht aan de hand van een vragenlijst. Volgende sedentaire contexten

werden opgenomen bij het totaal sedentair gedrag; tv kijken, computer- en

internetgebruik in de vrije tijd, videogames, lezen, sociaal contact, muziek luisteren,

telefoneren en gemotoriseerd transport. Sugiyama et al. (2008) stelden vast dat

volwassenen gemiddeld 235.0 minuten spenderen aan totaal sedentair gedrag op een

gemiddelde dag, waarvan 47% besteed aan tv kijken.

1.4 SEDENTAIR GEDRAG GEBASEERD OP HET ECOLOGISCH MODEL

Omdat sedentair gedrag gepaard gaat met gezondheidsrisico’s, is het belangrijk inzicht

te verkrijgen in de onderliggende determinanten van sedentair gedrag (Van Dyck et al.,

2011). Determinanten zijn oorzakelijke factoren die het gedrag bepalen (Lechner,

Mesters, & Bolman, 2010). Voor het bespreken van de determinanten wordt vaak

gebruik gemaakt van ecologische modellen. Dergelijke modellen veronderstellen dat het

gedrag van een individu door meerdere niveaus beïnvloed wordt; het individueel niveau,

het sociaal niveau, het organisatorisch/gemeenschapsniveau, het omgevingsniveau en

het beleidsniveau en dat deze niveaus eveneens in wisselwerking treden met elkaar

(Owen et al., 2011).

54

Het ‘Ecologic model of four domains of sedentary behavior’ (figuur 3) is een model dat

specifiek ontwikkeld werd voor het in kaart brengen van determinanten van sedentaire

gedragingen (Owen et al., 2011). Eveneens is dit model toepasbaar op de meeste

leeftijdsgroepen, waaronder kinderen, jeugd, volwassenen en oud volwassenen (Owen

et al., 2011). Om deze twee belangrijke redenen zal dit model verder gehanteerd worden

bij de bespreking van de determinanten.

Bovenstaand model vestigt de aandacht op vier domeinen van sedentair gedrag, met

name de vrije tijd, het huishouden, transport en ‘occupation’ (vb. school en werk)

(Owen et al., 2011). Binnen elk domein zijn verschillende niveaus van belang,

waaronder het sociaal, organisatorisch/gemeenschaps-, omgevings- en beleidsniveau.

Het sociaal niveau heeft betrekking op de directe omgeving van het individu waaronder

vrienden en familie. Het organisatorisch en gemeenschapsniveau richten zich

bijvoorbeeld op initiatieven vanuit de gemeenschap om het sedentair gedrag te

verminderen.

Figuur 3: Ecologic model of four domains of sedentary behavior (Owen et al., 2011)

55

Parkeergelegenheden en een aantrekkelijke omgeving (parken ed.) behoren tot het

omgevingsniveau. Het beleidsniveau bevat de wetgeving, subsidiëring, enzovoort. Al

deze niveaus kunnen het individueel gedrag beïnvloeden en kunnen inwerken op

voorkeuren, barrières en proximaal-sociale factoren (relaties op de werkvloer en

familiale vereisten).

Binnen deze masterproef zal de focus liggen op het intrapersoonlijk niveau en meer

bepaald op socio-demografische variabelen. Naast deze variabelen vallen biologische en

psychologische aspecten eveneens onder de noemer van het intrapersoonlijk niveau. Het

biologische aspect heeft betrekking op de Body Mass Index (BMI), het

vetpercentage,… Gedragsvariabelen zoals attitude en eigen-effectiviteit kunnen

ondergebracht worden bij het psychologisch aspect van het intrapersoonlijk niveau. Het

socio-demografisch aspect omvat de reeds eerder voornoemde variabelen; leeftijd,

geslacht, etniciteit, SES, woonomgeving en familiale situatie. Onder familiale situatie

wordt de gezinssamenstelling, het hebben van broers/zussen of kinderen verstaan.

1.4.1 INTRAPERSOONLIJK NIVEAU

De onderzoeken die hieronder aan bod komen, maken voornamelijk gebruik van

zelfrapportage voor het bepalen van de hoeveelheid sedentair gedrag. Indien er toch

objectieve meetinstrumenten gehanteerd worden, zal dit duidelijk weergegeven worden.

o SOCIO-DEMOGRAFISCHE VARIABELEN

Leeftijd

Uit het cross-sectioneel onderzoek van Van der Aa et al. (2012), blijkt dat het

schermgerelateerd sedentair gedrag (tv kijken, computer- en internetgebruik en

elektronische games) afneemt naarmate de adolescent ouder wordt. De resultaten uit het

longitudinaal onderzoek van Brodersen, Steptoe, Boniface en Wardle (2007) komen

daarentegen tot de omgekeerde bevinding.

56

Brodersen et al. (2007) bespreken hierbij het schermgerelateerd sedentair gedrag aan de

hand van de contexten tv kijken en het spelen van computer- en videogames. Norman et

al. (2005) deden een cross-sectioneel onderzoek naar het totaal sedentair gedrag bij

adolescenten (tv kijken, computergebruik, gaming, zittend luisteren naar de radio,

zittend luisteren naar audiotapes en cd’s en zittend spreken aan de telefoon) en komen

tot het resultaat dat dit toeneemt naarmate de adolescent ouder wordt.

Een cross-sectioneel onderzoek van Van Dyck et al. (2011) komt tot de bevinding dat

46 tot 65 jarigen meer tv kijken dan de 20 tot 45 jarigen. Het cross-sectioneel onderzoek

van Ishii, Shibata en Oka (2013) komt tot dezelfde bevinding voor schermgerelateerd

sedentair gedrag (tv, pc en internetgebruik, computergames en video’s/dvd’s). Wat

betreft het computergebruik bij volwassenen komen Healy et al. (2011) (cross-

sectioneel) tot de omgekeerde bevinding die stelt dat het gebruik afneemt naarmate de

volwassenen ouder worden. Voor de context totaal sedentair gedrag bij volwassenen

komen Proper, Cerin, Brown en Owen (2007) (cross-sectioneel) tot de conclusie dat

jongvolwassenen meer totaal sedentair gedrag vertonen dan de 34-plussers. Het totaal

sedentair gedrag heeft hierbij betrekking op sedentaire gedragingen gedurende het

transport, op het werk en in de vrije tijd (Proper et al., 2007). De resultaten van Proper

et al. (2007) worden bevestigd door de cross-sectionele onderzoeken van Bauman et al.

(2011) en Van Dyck et al. (2010).

Uitgaande van senioren, toont het cross-sectioneel onderzoek van Mielke et al. (2014)

dat de tv tijd toeneemt met de leeftijd. Dogra en Stathokostas (2014) onderzochten op

een cross-sectionele manier het totaal sedentair gedrag (lezen, tv, pc en handwerk) van

senioren en stellen dat 85-plussers meer zitten dan 65- tot 84-jarigen. Deze bevindingen

komen overeen met de resultaten uit het cross-sectioneel onderzoek van Evenson,

Buchner en Morland (2012), die gebruik maken van accelerometers voor het bepalen

van het sedentair gedrag. Gennuso, Gangnon, Matthews, Thraen-Borowski en Colbert

(2013) stellen in hun cross-sectioneel onderzoek geen specifieke leeftijdsgrens voorop

maar hebben op een objectieve manier (accelerometer) aangetoond dat oudere senioren

meer sedentair gedrag vertonen.

57

Geslacht

Wat betreft adolescenten stelt het cross-sectioneel onderzoek van Lowry, Lee, Fulton,

Demissie, & Kann (2013) dat vrouwelijke adolescenten meer overmatig tv kijken. Het

tegenovergestelde resultaat wordt gevonden in het cross-sectioneel onderzoek van

Babey, Hastert en Wolstein (2013).

Met betrekking tot de context computergebruik komen Lowry et al. (2013) en Babey et

al. (2013) tot de bevinding dat jongens meer computergebruik vertonen. Lowry et al.

(2013) maken deze conclusie eveneens aangaande het spelen van videogames. Uit de

longitudinale studie van Brodersen et al. (2007) blijkt dat mannelijke adolescenten meer

schermgerelateerd sedentair gedrag (tv, computer- videogames) vertonen dan hun

vrouwelijke leeftijdsgenoten. Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag van

adolescenten, blijkt uit de resultaten van het cross-sectioneel onderzoek van Norman et

al. (2005) (tv kijken, computergebruik, gaming, zittend luisteren naar de radio, zittend

luisteren naar audiotapes en cd’s en zittend spreken aan de telefoon) dat er hierbij geen

verschil is tussen beide geslachten.

Uitgaande van de volwassen populatie komen de cross-sectionele onderzoeken van

Clark et al. (2010) en Healy et al. (2011) tot de bevinding dat mannelijke volwassenen

meer tv kijken dan hun vrouwelijke leeftijdsgenoten. Eveneens komen Healy et al.

(2011) tot deze bevinding voor computergebruik en algemene schermtijd (combinatie

van tv kijken en computergebruik). Van Dyck et al. (2012) komen, uitgaande van hun

cross-sectioneel onderzoek, tot de conclusie dat voornamelijk vrouwen minder totaal

sedentair gedrag vertonen. De bevinding van Van Dyck et al. (2012) wordt bevestigd in

het cross-sectioneel onderzoek van Wallman-Sperlich et al. (2013). Het totaal sedentair

gedrag binnen dit onderzoek bestaat uit sedentair gedrag op de werkvloer, thuis,

gedurende transport of in het bijzijn van vrienden (Wallman-Sperlich et al., 2013).

58

Karavidas, Lim en Katsikas (2005) (cross-sectioneel onderzoek) hebben bij senioren

geen verschil vastgesteld in het aantal minuten computergebruik tussen mannen en

vrouwen. Mannelijke volwassenen zouden volgens de cross-sectionele onderzoeken van

Evenson et al. (2012) en Gennuso et al. (2013) wel meer totaal sedentair gedrag

vertonen dan vrouwelijke volwassenen. Beide onderzoekers hanteren hierbij

accelerometers voor het bepalen van de totale hoeveelheid sedentair gedrag.

Sociaal economische status (SES)

Het cross-sectioneel onderzoek van Babey et al. (2013) komt bij adolescenten tot de

bevinding dat er een positieve relatie bestaat tussen het opleidingsniveau van de ouders

en tv kijken. In dit onderzoek kon echter geen relatie gevonden tussen het

computergebruik van de adolescent en het opleidingsniveau van de ouders (Babey et al.,

2013). Met betrekking tot schermgerelateerde activiteiten wordt er in de review van

Pate, Mitchell, Byun en Dowda (2011) gesteld dat adolescenten meer schermactiviteiten

stellen als hun ouders over een laag opleidingsniveau beschikken.

Uitgaande van de volwassen populatie stellen de review van Rhodes, Mark en Temmel

(2012) en het cross-sectioneel onderzoek van Van Dyck et al. (2011) dat een laag

opleidingsniveau bijdraagt tot meer tv kijken. Het cross-sectioneel onderzoek van

Teychenne, Ball en Salmon (2012) stelt deze relatie enkel vast bij vrouwen. Kijkend

naar de contexten computer- en internetgebruik stellen de cross-sectionele onderzoeken

van Ishii et al. (2013) en Van Dyck et al. (2011) dat deze gedragingen frequenter

voorkomen bij hoger opgeleide volwassenen. De review van Rhodes et al. (2012) sluit

zich hierbij aan. Het totaal sedentair gedrag bij volwassenen wordt volgens de cross-

sectionele onderzoeken van Van Dyck et al. (2012) en Wallmann-Sperlich et al. (2013)

bepaald door het opleidingsniveau, waarbij het niet hebben van een diploma hoger of

universitair onderwijs bijdraagt tot minder totaal sedentair gedrag. Van Dyck et al.

(2012) maken gebruik van de Long IPAQ voor het bepalen van het totaal sedentair

gedrag (transport, huishoudelijke taken, werk en vrije tijd).

59

In het onderzoek van Wallmann-Sperlich et al. (2013) bestaat het totaal sedentair gedrag

uit sedentair gedrag op de werkvloer, gedurende gemotoriseerd transport, in de

thuisomgeving en gedurende sociale contacten met vrienden. Hier tegenover stelt de

review van Rhodes et al. (2012) dat er geen relatie bestaat tussen het opleidingsniveau

en het totaal sedentair gedrag van volwassenen.

Kikuchi et al. (2013) stellen in hun cross-sectioneel onderzoek bij senioren dat een laag

opleidingsniveau in relatie wordt gebracht met meer tv kijken.

Woonomgeving

Uit de cross-sectionele bevindingen van Al-Nuaim et al. (2012) kan algemeen gesteld

worden dat computergebruik frequenter voorkomt bij adolescenten woonachtig in een

stedelijke omgeving. Het omgekeerde resultaat wordt gevonden voor het gamegedrag

van adolescenten (Carson, Iannotti, Pickett, & Janssen, 2011). Carson et al. (2011)

stellen hierbij in hun cross-sectioneel onderzoek dat adolescenten uit landelijke

omgevingen meer gamegedrag vertonen dan deze afkomstig uit een stedelijke

omgeving. Machado-Rodrigues et al. (2014) spreken zich in een cross-sectioneel

onderzoek uit over het schermgerelateerd sedentair gedrag (tv kijken, computergebruik

en gaming). Uit deze studie blijkt dat adolescenten in een landelijke omgeving meer

schermgerelateerd sedentair gedrag vertonen dan deze in een stedelijke omgeving. Met

betrekking tot het totaal sedentair gedrag, komt het cross-sectioneel onderzoek van

Malete et al. (2013) tot de bevinding dat adolescenten woonachtig in een landelijke

omgeving, meer totaal sedentair gedrag vertonen dan diegenen in een stedelijke

omgeving. Tegenstrijdige bevindingen worden gevonden in de review van Muthuri et

al. (2014). Malete et al. (2013) en Muthuri et al. (2014) geven in hun onderzoek geen

nauwkeurige beschrijving van alle contexten die opgenomen worden bij het totaal

sedentair gedrag.

60

Gebaseerd op volwassenen komt het cross-sectioneel onderzoek van Assah et al. (2009),

tot de bevinding dat volwassenen uit een stedelijke omgeving meer totaal sedentair

gedrag (bepaald met accelerometers) stellen. Het tegenovergestelde resultaat wordt

gevonden in het cross-sectioneel onderzoek van Du et al. (2013). Zittend tv kijken,

zittend lezen, zittend kaarten en zittend computergebruik zijn contexten die opgenomen

worden bij het totaal sedentair gedrag in de studie van Du et al. (2013).

Wat betreft senioren blijkt uit het cross-sectioneel onderzoek van Sullivan et al. (2011)

dat senioren uit een stedelijke omgeving minder tv kijken dan diegene woonachtig in

een landelijke omgeving. Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag komt een cross-

sectioneel onderzoek van Fogelholm et al. (2006) tot gelijkaardige resultaten.

Ook in dit onderzoek werd geen specifieke omschrijving gegeven van de verschillende

contexten die opgenomen werden bij het totaal sedentair gedrag.

Familiale situatie

Gorely et al. (2009) deden een cross-sectioneel onderzoek naar het verband tussen

familiale situatie en sedentair gedrag bij adolescenten. Uit dit onderzoek blijkt dat

jongens die samenwonen met slechts één ouder, meer tv kijken in het weekend.

Specifiek kijkend naar de context computergebruik, stellen Gorely et al. (2009) dat

jongens die samenwonen met slechts één ouder, meer computergebruik vertonen op

weekdagen. Het cross-sectioneel onderzoek van Zboralski et al. (2009) richt zich

eveneens tot computergebruik en stelt vast dat overmatig computergebruik meer

voorkomt bij adolescenten die geen broers of zussen hebben. Gorely et al. (2009)

spreken zich ook uit over het totaal sedentair gedrag bij adolescenten waaruit blijkt dat

jongens die samenwonen met slechts één ouder, meer totaal sedentair gedrag vertonen

in het weekend. Bij meisjes stelt men dat diegene met één of meer zussen, meer totaal

sedentair gedrag vertonen op weekdagen (Gorely et al., 2009).

61

In het onderzoek van Gorely et al. (2009) worden tv kijken, computergebruik, zittend

praten, zittend telefoneren en andere zittende sociale contacten opgenomen bij het totaal

sedentair gedrag.

Voor volwassenen komen Ishii et al. (2013) in een cross-sectioneel onderzoek tot de

bevinding dat ongehuwde personen meer schermgerelateerd sedentair gedrag (tv kijken,

computer- en internetgebruik, gaming, en zittend kijken naar video’s/ DVD’s) vertonen.

Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag, komen Van Dyck et al. (2012) in een

cross-sectioneel onderzoek tot het besluit dat het leven met een partner leidt tot minder

totaal sedentair gedrag. Zoals reeds vermeld werd hierbij gebruik gemaakt van de Long

IPAQ voor het bepalen van het totaal sedentair gedrag. De review van Rhodes et al.

(2012) bespreekt eveneens de context totaal sedentair gedrag en komt tot de conclusie

dat hoe meer kinderen, hoe minder totaal sedentair gedrag men stelt.

Dogra en Stathokostas (2014), deden een cross-sectioneel onderzoek bij senioren

waaruit blijkt dat getrouwde of samenwonende senioren minder zitten dan zij die

alleenstaand zijn. Enkele sedentaire activiteiten die Dogra en Stathokostas (2014)

hierbij opnemen zijn tv kijken, computergebruik, lezen en zittend handwerk.

2 PROBLEEMSTELLING

Technologische ontwikkelingen en vernieuwingen brengen met zich mee dat sedentair

gedrag de laatste jaren enorm toeneemt. Uit de literatuur blijkt dat sedentair gedrag leidt

tot heel wat gezondheidsrisico’s (Proper, Singh, van Mechelen, & Chinapaw, 2011).

Om deze reden is het belangrijk na te gaan hoeveel tijd gespendeerd wordt aan

sedentaire gedragingen en meer belangrijk welke factoren hiertoe bijdragen. Door de

focus te leggen op verschillende leeftijdsgroepen en verschillende contexten, kan

nagegaan worden waarop toekomstige interventies, voor het reduceren van sedentair

gedrag, het best gericht worden.

62

Deze masterproef zal bij adolescenten (11.8-18.3 jaar), volwassenen (25-60 jaar) en

senioren (65-plussers) voornamelijk de nadruk leggen op schermgerelateerde sedentaire

activiteiten (tv kijken, computergebruik en gaming (adolescenten)), aangevuld met de

totale hoeveelheid sedentair gedrag (scherm- en niet schermgerelateerd) op een week-,

weekend- en gemiddelde dag (gemiddelde van een week- en weekenddag).

Vooreerst worden voor de drie leeftijdsgroepen beschrijvende gegevens opgevraagd

betreffende de tijd gespendeerd aan tv kijken, computergebruik en de totale hoeveelheid

sedentair gedrag op een week- en weekenddag, alsook voor een gemiddelde dag. Voor

adolescenten zal eveneens de context gaming toegevoegd worden. Daarenboven zullen

ook beschrijvende gegevens opgevraagd worden wat betreft de socio-demografische

variabelen.

Bij de eerste onderzoeksvraag wordt nagegaan of er een verschil aangetoond kan

worden in het aantal minuten tv kijken, computergebruik en totaal sedentair gedrag,

afhankelijk van de leeftijdsgroep (adolescenten, volwassenen en senioren).

Dit wordt afzonderlijk bekeken voor een week- en weekenddag, aangevuld met een

gemiddelde dag. Eveneens zal voor elke leeftijdsgroep op een week-, weekend- en

gemiddelde dag worden nagegaan of er verschillen zijn in de rapportage van tv kijken,

computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag op basis van de

socio-demografische variabelen (leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen of kinderen). Etniciteit

wordt niet opgenomen in deze masterproef aangezien er te weinig variatie is binnen

deze variabele. Zeven adolescenten op 100 hebben een andere moedertaal dan

Nederlands, bij volwassenen is dit er 17 op 305 en bij senioren op 186. Bij deze

onderzoeksvraag zullen geen hypothesen opgesteld worden, daar de literatuur beperkt is

wat betreft de socio-demografische variabelen en er vaak gebruik wordt gemaakt van

cross-sectionele onderzoekdesigns. Eveneens zijn de bevindingen uit de literatuur niet

consistent met elkaar, wat het opstellen van hypothesen onmogelijk maakt.

63

Omdat er ook een aanbeveling bestaat voor de maximale hoeveelheid schermgerelateerd

sedentair gedrag voor adolescenten, zal dit opgenomen worden bij de

onderzoeksvragen. Hierbij zal worden nagegaan hoeveel procent van de ondervraagde

adolescenten voldoet aan de aanbeveling voor de maximale hoeveelheid van twee uur

schermgerelateerd sedentair gedrag per dag. Daarenboven zal nagegaan worden of er

een verschil is tussen jongere en oudere adolescenten en tussen jongens en meisjes. Dit

zal worden nagegaan voor een week- en weekenddag alsook voor een gemiddelde dag.

Gebaseerd op de literatuur worden volgende hypothesen opgesteld:

- Op een week-, weekend- en gemiddelde dag voldoet meer dan 50% van

de adolescenten niet aan de aanbeveling van maximum twee uur

schermgerelateerde sedentaire activiteiten per dag.

- Meer jongens overschrijden, in vergelijking met meisjes, deze

aanbeveling op een week- en weekenddag, alsook op een gemiddelde

dag.

Als derde onderzoeksvraag wordt voor de drie leeftijdsgroepen afzonderlijk nagegaan

hoeveel procent van de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard kan worden

door tv kijken en computergebruik. Bij adolescenten zal gaming eveneens worden

toegevoegd aan de analyses. Dit zal worden nagegaan voor een week- en weekenddag

alsook voor een gemiddelde dag.

Als laatste zal worden nagegaan of de socio-demografische variabelen (leeftijd,

geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van

broers/zussen of kinderen) een rol spelen bij het vertonen van een lagere/hogere

sedentaire graad binnen verschillende contexten op een week- en weekenddag, alsook

op een gemiddelde dag. Bij de drie leeftijdsgroepen wordt de vraag gesteld of het aantal

minuten tv kijken voorspeld wordt door leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen of kinderen. Eveneens

wordt dit nagegaan voor computergebruik en het totaal sedentair gedrag.

64

Bij adolescenten zal daarenboven de context gaming opgenomen worden. Uitgaande

van de literatuur zijn er geen consistente bevindingen tussen de verschillende

onderzoeken waardoor geen hypothesen opgesteld kunnen worden.

3 ONDERZOEKSMETHODE

3.1 OPZET

Binnen deze masterproef wordt nagegaan wat de rol is van socio-demografische

variabelen op de prevalentie van sedentair gedrag. Dit zal zowel voor adolescenten,

volwassenen als senioren worden onderzocht. Deze masterproef werd goedgekeurd door

het Ethisch Comité van het Universitair Ziekenhuis te Gent.

3.2 PROCEDURE

3.2.1 ONDERZOEKSDESIGN

Deze masterproef hanteert kwantitatieve data verzameld op een cross-sectionele manier.

De data gebruikt in deze masterproef maken deel uit van een longitudinale studie van de

vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen van de Universiteit Gent, waarbij

determinanten van sedentair gedrag en lichte fysieke inspanningen in kaart zullen

worden gebracht bij adolescenten, volwassenen en senioren. In 2014-2015 zullen

opnieuw dezelfde respondenten gecontacteerd worden (follow-up periode van één jaar).

3.2.2 STEEKPROEF EN DATAVERZAMELING

De dataverzameling voor adolescenten, volwassenen en senioren vond plaats in

Vlaanderen (België) en meer bepaald in het Waasland. Adolescenten werden

gerekruteerd door scholen te contacteren. Indien scholen wensten deel te nemen, werd

er met een verantwoordelijke van de school afgesproken om het onderzoek mondeling

toe te lichten (en praktische afspraken te maken). Gedurende het schrijven van deze

masterproef was de dataverzameling voor de adolescenten nog lopende, daar deze data

deel uitmaakt van een longitudinale studie.

65

Tijdens het schrijven van deze masterproef werden vijf scholen aangeschreven met de

vraag tot deelname aan het onderzoek. Van deze vijf scholen hebben twee scholen

aangegeven niet te willen deelnemen omwille van het feit dat ze te vaak de vraag

krijgen tot deelname aan vragenlijsten. Daarnaast gaf één school aan nooit vragenlijsten

te aanvaarden. Uiteindelijk wordt binnen deze masterproef gebruik gemaakt van data

afkomstig van twee scholen, resulterend in 100 deelnemende adolescenten.

Volwassenen werden gerekruteerd aan de hand van een willekeurige steekproef

genomen door de stad Sint-Niklaas (na goedkeuring bij het college van Burgemeester

en Schepenen). Om geïncludeerd te worden in het onderzoek moesten de respondenten

over de mogelijkheid beschikken om recht te staan.

De steekproef bestond uit 1918 personen en naar deze personen werd een schriftelijke

vraag gesteld tot deelname aan het onderzoek. Zeven personen hebben de brief (en

bijhorende vragenlijst) niet ontvangen wegens foutief adres. Van de 1911 volwassenen

die de vragenlijst ontvangen hebben, hebben 312 volwassenen op de vragenlijst

gereageerd. (respons rate: 16.3%). Van de 312 volwassenen waren er 5 respondenten

die fysiek / mentaal niet in staat waren om de vragenlijst in te vullen. Eveneens waren er

2 respondenten die aangaven geen interesse te hebben tot deelname aan het onderzoek.

Uiteindelijk werden data van 305 volwassenen weerhouden.

Wat betreft de dataverzameling voor senioren werd eveneens een steekproef verkregen

van de stad Sint-Niklaas (zelfde procedure als bij volwassenen). Dit college stelde een

lijst ter beschikking van 2500 65-plussers woonachtig te Sint-Niklaas. De voorwaarden

om geïncludeerd te worden in het onderzoek, waren de volgende; in staat zijn om recht

te staan en niet verblijven in een rusten verzorgingstehuis aangezien de personen nog

zelfstandig moeten leven. Uit deze lijst van 2500 personen werden voor deze

masterproef ad random 546 senioren gerekruteerd en aangeschreven met een

informatiebrief (Bijlage 1). Na ontvangst van de informatiebrief werden de senioren

persoonlijk opgezocht of telefonisch gecontacteerd met de vraag tot vrijwillige

deelname, waarna werd afgesproken wanneer de vragenlijst afgenomen kon worden.

66

Voorafgaand aan afname van de vragenlijst, werden het doel en de werkwijze van het

onderzoek mondeling toegelicht alsook werd gevraagd om het informed consent te

ondertekenen. Van de 546 aangeschreven senioren, wensten 186 personen deel te

nemen aan het onderzoek (respons rate: 34.1%).

3.3 GEHANTEERD MEETINSTRUMENT

Binnen deze masterproef werden data verzameld aan de hand van een vragenlijst

gebaseerd op de Sit-Q-7d. Wijndeale et al. (2014) komen tot de conclusie dat de Sit-Q-

7d een nuttig instrument is voor het rangschikken van individuen in grootschalige

observationele studies die het totaal sedentair gedrag, alsook het domein specifiek

sedentair gedrag onderzoeken.

Deze vragenlijst peilt naar liggende/zittende activiteiten gedurende de laatste zeven

dagen. Wijndaele et al. (2014) komen tot een redelijk tot goede test-hertest

betrouwbaarheid van de Sit-Q-7d bij Vlaamse volwassenen van 20 tot 60 jaar. De

vragenlijst kent een IntraClass Correlation (ICC) van 0.68 met een

betrouwbaarheidsinterval [0.50 - 0.81]. Spearman correlaties werden berekend om de

criteriumvaliditeit van deze vragenlijst na te gaan. Er werd een significante correlatie

gevonden van 0.52 voor de totale sedentaire tijd.

De gehanteerde vragenlijsten binnen deze masterproef voor adolescenten (Bijlage 2),

volwassenen (Bijlage 3) en senioren (Bijlage 4) bevatten hoofdzakelijk dezelfde

onderdelen als de Sit-Q-7d en bestaan voornamelijk uit gesloten vragen. In elke

vragenlijst wordt gepeild naar volgende contexten: algemene informatie, tv kijken in de

vrije tijd, computergebruik in de vrije tijd, gemotoriseerd transport en andere zittende en

liggende activiteiten. In de vragenlijsten van de adolescenten en volwassenen wordt

respectievelijk een onderscheid gemaakt tussen school en werk. Huishoudelijke

bezigheden worden daarenboven bevraagd bij volwassenen en senioren. Bij

adolescenten wordt de context gaming toegevoegd, daar waar deze bij volwassenen en

senioren ondergebracht wordt bij computergebruik.

67

3.4 DATAVERWERKING

3.4.1 SEDENTAIRE CONTEXTEN

De verschillende sedentaire contexten werden in de vragenlijsten voor adolescenten,

volwassenen en senioren bevraagd aan de hand van een ‘puntenschaal’. Afhankelijk van

de sedentaire context, werden verschillende ‘puntenschalen’ gehanteerd.

Volgende contexten werden bevraagd, gebruik makend van een 11-puntenschaal; tv

kijken, computergebruik en andere zittende / liggende activiteiten (lezen, zorgen voor

(klein)kinderen en anderen, hobby’s, sociaal contact, muziek luisteren, maaltijden,

schoolwerk en telefoneren).

Eveneens werden gaming en zittend schoolwerk bij adolescenten en huishoudelijke

bezigheden bij volwassenen en senioren bevraagd volgens deze 11-puntenschaal. De

verschillende antwoordmogelijkheden bij deze 11-puntenschaal zijn de volgende; ‘niet’,

‘1-15 min/dag’, ’15-30 min/dag’, ’30-60 min/dag’, ‘1-2u/dag’, ‘2-3 u/dag’, ‘3-4u/dag’,

‘4-5u/dag’, ‘5-6u/dag’, ‘6-7u/dag’ en ‘>7u/dag.

Gemotoriseerd transport werd bevraagd aan de hand van een 14-punten schaal

bestaande uit; ‘niet’, ‘1-15min/dag’, ‘15-30 min/dag’, ‘30-45 min/dag’, ‘45-60

min/dag’, ‘60-90 min/dag’, ‘90-120 min/dag’, ‘2-2.5 u/dag’, ‘2.5-3 u/dag’, ‘3-4 u/dag,

4-5 u/dag’, ‘5-6 u/dag’,’ 6-7 u/dag’ en’ >7u/dag’.

Zitten op het werk werd bevraagd gebruik makend van een 8-puntenschaal bestaande

uit; ‘>2 u/dag’, ‘2-3 u/dag’, ‘3-4 u/dag’, ‘4-5u/dag’, ‘5-6u/dag’, ‘6-7 u/dag’, ‘7-8 u/dag’

en ‘>8 u /dag’.

Voor het uitvoeren van de analytische testen werd de hoeveelheid sedentair gedrag

binnen bovenstaande contexten gehercodeerd op basis van het gemiddelde van de

voorziene antwoordmogelijkheden (1-15 minuten wordt gehercodeerd naar 8 minuten).

68

Deze gehercodeerde variabelen werden verder gehanteerd voor bijvoorbeeld het

berekenen van somscores en daggemiddelden.

Voor adolescenten werd voor een week-, weekend- en gemiddelde dag een extra

variabele ‘schermgerelateerd sedentair gedrag’ aangemaakt, waarbij de contexten tv

kijken, computergebruik en gaming (allen gehercodeerd op basis van het gemiddelde)

werden opgeteld via SUM. Hierna werd deze variabele gedichotomiseerd op basis van

de aanbeveling betreffende de maximale hoeveelheid schermgerelateerd sedentair

gedrag (0-120 minuten en > 120 minuten per dag).

Voor het berekenen van het totaal sedentair gedrag werden voor de drie leeftijdsgroepen

telkens drie somscores (SUM) gemaakt. Hiertoe behoren het totaal sedentair gedrag op

een week-, weekend- en gemiddelde dag.

De specifieke contexten opgenomen bij het totaal sedentair gedrag op een week- en

weekenddag, alsook op een gemiddelde dag worden per leeftijdsgroep weergegeven in

tabel 5. Voor het aftoppen van de totale hoeveelheid sedentair gedrag zijn twee

mogelijke werkwijzen geschikt. Een eerste werkwijze is het werken met de formule;

gemiddelde +/- 2 × standaarddeviatie. Deze hercodering levert onmogelijke waarden op

(>24u per dag) waardoor deze werkwijze niet werd gehanteerd. Een andere en dusdanig

gehanteerde werkwijze is het in rekening brengen van de slaaptijd op een week-,

weekend- en gemiddelde dag. Gebaseerd hierop kan worden nagegaan hoeveel uren de

respondenten wakker zijn en bijgevolg sedentair gedrag kunnen vertonen. Uitgaande

van de literatuur wordt vastgesteld dat adolescenten gemiddeld 7.65u slapen op een

weekdag en 9.15u op een weekenddag (Carskadon, 2011). Dit komt neer op

aftopwaarden van 16.35u (981 min) op een weekdag en 14.85u (891 min) op een

weekenddag. Rekening houdend met de aftopwaarden op een week- en weekenddag,

werd voor een gemiddelde dag een aftopwaarde van 955.29 minuten gehanteerd.

Lauderdale et al. (2006) komen tot de bevinding dat volwassenen gemiddeld 6.65u

slapen op een weekdag en 7.26u op een weekenddag. Uitgaande van deze bevindingen

worden aftopwaarden van 17.35u (1041 min) en 16.74u (1004.4 min) gehanteerd.

69

Bij volwassenen werd de aftopwaarde van 1030.54 minuten gehanteerd voor een

gemiddelde dag. Monk et al. (2006) deden onderzoek naar het slaappatroon van

senioren en constateerden dat senioren gemiddeld 6.53u slapen per nacht, wat neerkomt

op een aftopwaarde van 17.47u (1048.2 min) per dag. Bij senioren worden dezelfde

aftopwaarden gehanteerd voor een week-, weekend- en gemiddelde dag, omdat deze

veelal hetzelfde verloop kennen.

Tabel 5: Adolescenten, volwassenen en senioren: contexten totaal sedentair gedrag

ADOLESCENTEN Weekdag en

daggemiddelde

Tv kijken, computergebruik, gaming, gemotoriseerd

transport (school en vrije tijd), lezen, hobby’s,

sociaal contact, muziek luisteren, maaltijden,

schoolwerk, telefoneren en zitten tijdens de lesuren

Weekenddag Tv kijken, computergebruik, gaming, gemotoriseerd

transport in vrije tijd, lezen, hobby’s, sociaal contact,

muziek luisteren, maaltijden, schoolwerk en

telefoneren

VOLWASSENEN Week-en

weekenddag

Tv kijken, computergebruik, gemotoriseerd transport

in vrije tijd, huishouden/telefoneren, lezen, zorgen

voor kinderen ed., hobby’s, sociaal contact, muziek

luisteren en maaltijden

Daggemiddelde Tv kijken, computergebruik, gemotoriseerd transport

(in vrije tijd, van en naar het werk en tijdens het

werk), zitten op het werk, huishouden, telefoneren,

lezen, zorgen voor kinderen ed., hobby’s, sociaal

contact, muziek luisteren en maaltijden

SENIOREN Week- en

weekenddag,

daggemiddelde

Tv kijken, computergebruik, gemotoriseerd transport,

huishouden, telefoneren, lezen, zorgen voor

kleinkinderen ed., hobby’s, sociaal contact en muziek

luisteren

Zoals reeds vermeld zullen voor de drie leeftijdsgroepen het aantal minuten tv kijken,

computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag besproken worden

voor een week- en weekenddag, alsook voor een gemiddelde dag.

Het daggemiddelde werd berekend aan de hand van volgende formule (Gardiner et al.,

2011);

((sedentair gedrag weekdag × 5) + (sedentair gedrag weekenddag × 2))/7

70

3.4.2 SOCIO-DEMOGRAFISCHE VARIABELEN

De socio-demografische variabelen leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen of kinderen werden

bevraagd in de gehanteerde vragenlijst.

Tabel 6 geeft een overzicht van de wijze waarop de socio-demografische variabelen

werden bevraagd alsook hoe deze werden verwerkt tot bruikbare variabelen

(dichotomisering) opdat statistische analyses konden worden uitgevoerd. Indien

bepaalde socio-demografische variabelen anders werden bevraagd bij de verschillende

leeftijdsgroepen, dan wordt de desbetreffende leeftijdsgroep weergegeven.

Leeftijd werd bij de drie leeftijdsgroepen bevraagd aan de hand van de geboortedatum

(dag/maand/jaar). Via een Excel-file werd de specifieke leeftijd berekend, rekening

houdend met de geboortedatum en de datum waarop de vragenlijst werd afgenomen.

Onderstaande formule werd hierbij gehanteerd:

JAAR.DEEL(datum invullen vragenlijst;geboortedatum;constante)

De constante hierbij was telkens drie omdat er drie variabelen gebruikt werden; het jaar,

de datum waarop de vragenlijst werd ingevuld en de geboortedatum van de respondent.

De variabele leeftijd werd gehercodeerd naar een dichotome variabele (‘jong’ (0) en

‘oud’ (1)) op basis van de mediaan. Alle adolescenten tot en met 14.93 jaar, werden als

‘jong’ gecodeerd, de overige adolescenten als ‘oud’. Bij volwassenen werden diegene

tot en met 44.29 jaar aanzien als ‘jong’, de overige volwassenen als ‘oud’. Voor

senioren wordt de leeftijd tot en met 72.27 jaar bij ‘jong’ gerekend, de overige senioren

kregen hierbij de leeftijdscategorie ‘oud’ toebedeeld.

SES werd bij de drie leeftijdsgroepen bevraagd aan de hand van het hoogst behaalde

diploma. Voor adolescenten heeft dit betrekking op het hoogst behaalde diploma van

moeder en vader.

71

Vanaf het ogenblik dat één van beide ouders een hoger, al dan niet universitair diploma,

behaald heeft, werd een hoge SES toegekend (Cardon, Maes, Haerens, & De

Bourdeaudhuij, 2012). Het opleidingsniveau van beide ouders werd hiervoor

samengebracht op volgende manier; het opleidingsniveau van vader en moeder werd

vooreerst afzonderlijk opgedeeld in lage (tot en met secundair onderwijs) en hoge

educatie (hoger of universitair onderwijs). Hierna werden beide dichotome variabelen

opgeteld via SUM waardoor er waarden verkregen werden van 0 tot 2.

Deze waarden werden gehercodeerd en eveneens gedichotomiseerd naar de eigenlijke

SES. Waarde 0 betekent een lage SES, waarde 1 en 2 betekenen een hoge SES. De

antwoordmogelijkheden die in tabel 6 worden weergegeven zijn dezelfde voor moeder

en vader. De antwoordmogelijkheden ‘weet ik niet’ en ‘niet van toepassing’ werden niet

in rekening gebracht voor de berekening van SES en werden bijgevolg ingegeven als

missing value. Bij volwassenen en senioren werd het behaalde diploma van de

respondent zelf in rekening gebracht voor het bepalen van SES. Ook bij deze

leeftijdsgroep geldt dat een lage SES betekent dat de respondent een diploma lager of

secundair onderwijs heeft behaald, een hoge SES staat gelijk met het behalen van een

hoger, al dan niet universitair diploma (Van Dyck et al., 2011).

Gezinssamenstelling heeft bij adolescenten betrekking op de personen waarbij ze

inwonen. Naast de voorziene antwoordmogelijkheden (tabel 6) werd ook de

keuzemogelijkheid aangeboden om zelf de gezinssamenstelling neer te schrijven indien

de voorziene antwoordmogelijkheden niet passend waren. Voor het uitvoeren van de

statistische analyses, werd deze variabele gedichotomiseerd op basis van al dan niet

wonen bij twee volwassenen en ‘andere’ (grootouders, internaat,…). Bij volwassenen

en senioren werd bij deze variabele een onderscheid gemaakt tussen volwassenen die

alleen wonen en volwassenen die samenwonen met een partner. Om de familiale situatie

in kaart te brengen, werd naast de gezinssamenstelling, ook rekening gehouden met

broers/zussen (adolescenten) of kinderen (volwassen en senioren).

72

Deze variabelen werden eveneens gedichotomiseerd op basis van het al dan niet hebben

van broers/zussen of kinderen. Bij adolescenten werden de variabelen ‘broers’ en

‘zussen’ eerst opgeteld waarna deze variabele gedichotomiseerd kon worden.

Woonomgeving werd bij de drie leeftijdsgroepen opgesplitst in het wonen in een

landelijke omgeving en wonen in een stedelijke omgeving.

Tabel 6: Beschrijving items vragenlijst + dichotomisering

SOCIO-

DEMOGRAFISCHE

VARIABELEN

ANTWOORDMOGELIJKHEDEN ANALYTISCHE

VERWERKING

Geslacht Jongen/man (1)

Meisje/vrouw(2)

1 => 0

2 => 1

SES

Adolescenten

Niet van toepassing (1)

Weet ik niet (2)

Lager onderwijs (3)

Beroeps secundair onderwijs (BSO) (4)

Technisch secundair onderwijs (TSO) (5)

Algemeen secundair onderwijs (AS0) (6)

Hoger onderwijs, niet universitair (7)

Universitair onderwijs (8)

3-6 => ‘lage SES’ (0)

7-8 => ‘hoge SES’ (1)

SES

Volwassenen en

senioren

Lager onderwijs (1)

Beroeps secundair onderwijs (BSO) (2)

Technisch secundair onderwijs (TSO) (3)

Algemeen secundair onderwijs (ASO) (4)

Hoger onderwijs, niet universitair (5)

Universitair onderwijs (6)

1-4 => ‘lage SES’ (0)

5-6 => ‘hoge SES’ (1)

Gezinssamenstelling

adolescenten

Bij je beide ouders (1)

De helft van de tijd bij moeder, de andere

helft bij je vader (2)

Alleen moeder (maar niet bij je vader (3)

Alleen vader (maar niet bij je moeder) (4)

Bij je moeder en nieuwe partner (5)

Bij je vader en nieuwe partner (6)

Grootouders of ander familielid (7)

Instelling/internaat (8)

Andere (9)

2-4 en 7-9 => ‘andere’

(0)

1, 5 en 6 => ‘bij twee

volwassenen’ (1)

Gezinssamenstelling

Volwassenen en

senioren

Vrijgezel (1)

Ik heb een partner, maar we wonen nog

apart (2)

Samenwonend met partner (3)

Gehuwd (4)

Weduwe/weduwnaar (5)

1, 2 en 5 =>

‘alleenwonend’ (0)

3 en 4 =>

‘samenwonend’ (1)

73

SOCIO-

DEMOGRAFISCHE

VARIABELEN

ANTWOORDMOGELIJKHEDEN ANALYTISCHE

VERWERKING

Woonomgeving Op het platteland (1)

In een dorp/gemeente (2)

Aan de rand van de stad (3)

In een stad (4)

1-2 => ‘landelijk’ (0)

3-4 => ‘stedelijk’ (1)

Broers/zussen

Adolescenten

….. broer(s) en/of ….. zus(sen) 0 => geen broers/zussen

(0)

Vanaf 1 => wel

broers/zussen (1)

Kinderen

Volwassenen en

senioren

Nee (1)

Ja (2)

1 => ‘nee’ (0)

2 => ‘ja’ (1)

3.5 DATA-ANALYSE

De vragenlijsten werden ingescand aan de hand van het softwareprogramma Cardiff

Teleform. De data werden geanalyseerd gebruik makend van het statistisch

softwareprogramma SPSS (versie 20).

Om verschillen tussen de leeftijdsgroepen met betrekking tot het aantal minuten

gespendeerd aan tv kijken en computergebruik op een week-, weekend- en een

gemiddelde dag te onderzoeken, zal gebruik gemaakt worden van één One-Way

MANOVA. Het aantal minuten tv kijken en computergebruik zullen hierbij als

kwantitatieve afhankelijke variabelen opgenomen worden. De drie leeftijdsgroepen

worden als één kwalitatieve factor opgenomen.

Om verschillen tussen de drie leeftijdsgroepen na te gaan wat betreft het totaal sedentair

gedrag op een week-, weekend- en gemiddelde dag, zullen drie One-Way ANOVA’S

worden uitgevoerd. Indien de varianties hierbij niet voldoende gelijk zijn (significante

Levene tests), zullen Kruskal-Wallis en Mann-Whitney U testen met Bonferroni

correctie worden uitgevoerd om te bepalen of er significante verschillen zijn tussen de

drie leeftijdsgroepen wat betreft het totaal sedentair gedrag op een week-, weekend-, en

gemiddelde dag.

74

Het totaal sedentair gedrag op een week-, weekend- en gemiddelde dag is hierbij een

kwantitatieve afhankelijke variabele, de drie leeftijdsgroepen vormen een kwalitatieve

factor.

Om bij de verschillende leeftijdsgroepen na te gaan of er verschillen zijn in de

rapportage van tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair

gedrag op basis van de socio-demografische variabelen, zullen Independent Sample T-

tests worden uitgevoerd. Het aantal minuten besteed aan de verschillende sedentaire

contexten op een week-, weekend- en gemiddelde dag worden weergegeven als

kwantitatieve variabelen. De socio-demografische variabelen leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen of

kinderen worden in de 180 Independent Sample T-tests opgenomen als dichotome

variabelen.

Om te bepalen hoeveel procent van de adolescenten voldoet aan de aanbeveling van

maximum twee uur schermgerelateerd sedentair gedrag per dag, zullen de

frequentietabellen voor het aantal minuten schermtijd op een week-, weekend- en

gemiddelde dag opgevraagd worden. Om te bepalen of er bij adolescenten verschillen

zijn in leeftijd en geslacht wat betreft het aantal minuten schermtijd op een week- en

weekenddag, alsook op een gemiddelde dag, zullen zes Chi-Square tests worden

opgevraagd. Het aantal minuten schermtijd op een week-, weekend- en gemiddelde dag,

alsook leeftijd en geslacht worden hierbij opgenomen als dichotome variabelen.

Indien er niet wordt voldaan aan de voorwaarden van een Chi-Square test, zal de

Fisher’s Exact test gehanteerd worden.

Om bij de drie leeftijdsgroepen na te gaan hoeveel procent van de variantie in het totaal

sedentair gedrag verklaard kan worden door tv kijken, computergebruik en gaming

(adolescenten), zullen 21 enkelvoudige Linear Regressions uitgevoerd worden, waarbij

de Adjusted R-Square waarden worden bepaald.

75

Bij de laatste onderzoeksvraag zal voor de drie leeftijdsgroepen gebruik gemaakt

worden van Multiple Linear Regressions om te onderzoeken of het aantal minuten tv

kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag op een

week-, weekend- en gemiddelde dag, voorspeld kan worden door de socio-

demografische variabelen. Het aantal minuten tv kijken, computergebruik, gaming

(adolescenten) en totaal sedentair gedrag op een week-, weekend- en gemiddelde dag

zijn hierbij kwantitatieve afhankelijke variabelen. De socio-demografische variabelen


broers/zussen of kinderen worden in de Multiple Linear Regressions opgenomen als

dichotome onafhankelijke variabelen. De socio-demografische variabele leeftijd is

hierbij echter een kwantitatieve onafhankelijke variabele. Uiteindelijk zullen 30

Multiple Linear Regressions worden uitgevoerd.

Bij alle analyses wordt een significantieniveau van p < 0.05 gehanteerd.

76

4 RESULTATEN

4.1 BESCHRIJVENDE STATISTIEK

Tabel 7 geeft een overzicht van de beschrijvende gegevens van de gehanteerde

sedentaire contexten (tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten)) en het totaal

sedentair gedrag op een week- en weekenddag, alsook op een gemiddelde dag.

Eveneens worden de beschrijvende gegevens van de gehanteerde socio-demografische

variabelen besproken.

Bij adolescenten wordt hierbij gebruik gemaakt van volgende variabelen: leeftijd,


broers/zussen. Bij volwassenen en senioren worden dezelfde variabelen gehanteerd, met

het verschil dat het al dan niet hebben van broers/zussen vervangen wordt door het al

dan niet hebben van kinderen.

77

Ta

bel

7:

Ad

ole

scen

ten

, v

olw

ass

enen

en

sen

iore

n:

besc

hri

jven

de

sta

tist

iek

AD

OL

ES

CE

NT

EN

(n =

100)

VO

LW

AS

SE

NE

N

(n =

305)

SE

NIO

RE

N

(n =

18

6)

N

n

n

Min

. tv

WK

(

± S

D)

98

96.6

1 ±

86.5

7

302

1

22

.72

± 7

7.6

3

18

3

20

0.7

4 ±

99

.90

Min

. tv

WK

N (

± S

D)

97

155.5

9 ±

109.1

8

300

1

45

.74

± 8

3.2

2

18

5

18

3.0

6 ±

11

1.9

2

Min

. tv

DA

GG

EM

(

± S

D)

98

113.0

1 ±

86.3

5

302

1

29

.02

± 7

3.8

6

185

1

94

.14

± 9

7.8

3

Min

. pc

WK

(

± S

D)

97

100.9

8 ±

97.5

8

294

5

7.8

0 ±

70

.74

11

1

75

.77

± 8

1.8

1

Min

. pc

WK

N (

± S

D)

98

148.0

3 ±

113.0

6

292

6

6.9

0 ±

73

.65

11

3

63

.42

± 7

3.1

1

Min

. pc

DA

GG

EM

(

± S

D)

99

112.5

4 ±

94.9

7

295

6

0.0

7 ±

69

.14

11

4

70

.66

± 7

5.6

1

Min

. gam

ing W

K (

± S

D)

98

67.7

1 ±

87.0

2

/ /

/ /

Min

. gam

ing W

KN

(

± S

D)

96

135.1

4 ±

122.5

7

/ /

/ /

Min

. gam

ing D

AG

GE

M (

± S

D)

98

86.1

9 ±

88.7

8

/ /

/ /

Min

. sc

her

mti

jd W

K (

± S

D)

100

257.0

8 ±

188.9

6

/ /

/ /

Min

. sc

her

mti

jd W

KN

(

± S

D)

100

418.4

0 ±

218.4

4

/ /

/ /

Min

. sc

her

mti

jd D

AG

GE

M (

± S

D)

100

304.4

6 ±

184.9

5

/ /

/ /

Min

. to

taal

SG

WK

(

± S

D)

100

806.2

7 ±

171.4

9

302

3

91

.66

± 2

07

.05

18

5

53

7.2

1 ±

18

7.1

3

Min

. to

taal

SG

WK

N (

± S

D)

100

710.3

3 ±

200.9

4

302

5

35

.46

± 2

22

.10

18

5

51

6.2

5 ±

18

8.2

4

Min

. to

taal

SG

DA

GG

EM

(

± S

D)

100

785.6

1 ±

165.8

4

302

6

98

.56

± 2

36

.48

18

5

53

1.4

2 ±

17

8.3

6

Lee

ftij

d (

jaar

)

100

15.0

5 ±

1.8

6

305

4

3.3

4 ±

10

.66

17

7

74

.00

± 6

.34

Lee

ftij

d (

%)

Jon

g

50

50

15

2

49

.8

89

47

.8

O

ud

50

50

15

3

50

.2

97

52.2

Ges

lach

t (%

) ♂

72

72

138

4

5.2

8

9

47

.8

♀

26

26

159

5

2.1

9

4

50

.5

SE

S (

%)

Laa

g

34

34

144

4

7.2

1

36

73

.1

H

oo

g

34

34

157

5

1.5

4

6

24

.7

Gez

inss

amen

stel

lin

g

2 v

olw

. 79

79

/

/ /

/

(%)

An

der

e 20

20

/

/ /

/

78

AD

OL

ES

CE

NT

EN

(n =

100)

VO

LW

AS

SE

NE

N

(n =

305)

SE

NIO

RE

N

(n =

18

6)

N

n

n

A

llee

nw

on

end

/ /

69

2

2.6

5

8

31

.2

S

amen

wo

nen

d

/ /

236

7

7.4

1

27

68

.3

Woonom

gevin

g (

%)

Lan

del

ijk

95

95

94

3

0.8

5

1

27

.4

S

ted

elij

k

5

5

203

6

6.6

1

34

72

.0

Bro

ers/

zuss

en (

%)

Ja

91

91

/

/ /

/

N

ee

9

9

/ /

/ /

Kin

der

en (

%)

Ja

/ /

213

6

9.8

1

67

89

.8

N

ee

/ /

85

2

7.9

1

9

10

.2

Op

mer

kin

g:

tv

= t

v k

ijk

en

; p

c =

co

mp

ute

rgeb

ruik

; to

taa

l =

tota

al

sed

enta

ir g

edra

g;

SG

= s

eden

tair

ged

rag

; W

K =

wee

kd

ag

, W

KN

= w

eek

end

da

g;

D

AG

GE

M.

= d

ag

gem

idd

eld

e;

min

. =

min

ute

n

79

4.2 VERSCHILLEN IN SEDENTAIR GEDRAG TUSSEN ADOLESCENTEN,

VOLWASSENEN EN SENIOREN

Tabel 8 geeft de resultaten weer van de One-Way MANOVA waarbij werd nagegaan of

er significante verschillen zijn in sedentair gedrag tussen adolescenten, volwassenen en

senioren. Multivariaat blijkt dat de drie leeftijdsgroepen significant verschillen op de

combinatie van het aantal minuten tv kijken en computergebruik op een week-,

weekend- en gemiddelde dag (Wilks’ Lambda: F = 21.608, p < 0.001). Univariaat blijkt

dat de leeftijdsgroepen significant verschillen (p < 0.05) voor het aantal minuten tv

kijken op een weekdag en een gemiddelde dag, alsook voor het aantal minuten

computergebruik op een week-, weekend- en gemiddelde dag.

Om na te gaan waar de verschillen tussen de leeftijdsgroepen zich precies situeren,

werden post-hoc testen (Scheffé) uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de drie leeftijdsgroepen

significant van elkaar verschillen voor het aantal minuten tv kijken op een weekdag.

Senioren kijken op een weekdag gemiddeld meer minuten tv ( = 184.66 SD = 93.48)

dan respectievelijk volwassenen ( = 121.81, SD = 77.39) en adolescenten ( = 95.91,

SD = 87.12). Op een weekenddag is geen verschil waar te nemen in het aantal minuten

tv kijken tussen de drie leeftijdsgroepen. Op een gemiddelde dag is er een significant

verschil waar te nemen tussen adolescenten en senioren alsook tussen volwassenen en

senioren. Senioren kijken op een gemiddelde dag gemiddeld meer tv ( = 180.64, SD =

91.83) dan volwassenen ( = 128.84, SD = 73.98) en adolescenten ( = 112.83, SD =

87.68).

Wat betreft computergebruik vertonen adolescenten meer schermtijd binnen deze

context dan volwassenen, zowel op een week- en weekenddag, als op een gemiddelde

dag. Op een weekdag gebruiken adolescenten gemiddeld 100.12 minuten (SD = 98.02)

de computer en volwassenen gemiddeld 58.18 minuten (SD = 71.13). Op een

weekenddag is dit voor adolescenten gemiddeld 141.54 minuten (SD = 108.57) en voor

volwassenen gemiddeld 66.89 minuten (SD = 73.88).

80

Op een gemiddelde dag gebruiken adolescenten gemiddeld 111.96 minuten (SD =

96.29) de computer terwijl dit voor volwassenen 60.67 minuten (SD = 69.56) is. Op een

weekenddag en een gemiddelde dag is er eveneens een verschil waar te nemen tussen

adolescenten en senioren met betrekking tot de hoeveelheid computergebruik. Zowel op

een weekenddag als op een gemiddelde dag gebruiken adolescenten meer de computer

dan senioren. Op een weekdag gebruiken adolescenten gemiddeld 100.12 minuten (SD

= 98.02) de computer en senioren 77.04 minuten (SD = 82.27). Op een weekenddag is

dit respectievelijk 141.54 minuten (SD = 108.57) en 65.31 minuten (SD = 73.88).

Voor een overzichtelijke weergave van gemiddelden en standaarddeviaties, wordt


81

Tabel 8: Adolescenten, volwassenen en senioren: verschil in tv kijken en computergebruik

F P

Multivariaat 21.608 *

Univariaat Min. tv WK 32.715 *

Min. tv WKN 2.519 ns

Min. tv

DAGGEM.

21.393 *

Min. pc WK 10.406 *

Min. pc WKN 32.187 *

Min. pc

DAGGEM.

15.829 *

Scheffé post-hoc testen ± SD Groepen

Min. tv WK Adolescenten 95.91 ± 87.12 Adol.-volw.**

Volwassenen 121.81 ± 77.39 Adol.-sen.*

Senioren 184.66 ± 93.48 Volw.-sen.*

Min. tv WKN Adolescenten 155.12 ± 110.78 Adol.-volw.

Volwassenen 146.42 ± 83.76 Adol.-sen.

Senioren 170.59 ± 111.37 Volw.-sen.

Min. tv Adolescenten 112.83 ± 87.68 Adol.-volw.

DAGGEM. Volwassenen 128.84 ± 73.98 Adol.-sen.*

Senioren 180.64 ± 91.83 Volw.-sen.*

Min. pc WK Adolescenten 100.12 ± 98.02 Adol.-volw*

Volwassenen 58.18 ± 71.13 Adol.-sen.


Min. pc WKN Adolescenten 141.54 ± 108.57 Adol.-volw*

Volwassenen 66.89 ± 73.88 Adol.-sen.*


Min. pc Adolescenten 111.96 ± 96.29 Adol.-volw*

DAGGEM. Volwassenen 60.67 ± 69.56 Adol.-sen.*

Senioren 73.68 ± 76.36 Volw.-sen. Opmerking:

Tv = tv kijken; pc = computergebruik; WK = weekdag, WKN = weekenddag;

DAGGEM. = daggemiddelde; min. = minuten; * p < 0.001; **p < 0.05;

ns = niet significant; adol. = adolescenten; volw. = volwassenen; sen. = senioren

82

Om na te gaan of er verschillen zijn in het totaal sedentair gedrag (week- en

weekenddag en een gemiddelde dag) tussen de verschillende leeftijdsgroepen werden

One-Way ANOVA’S uitgevoerd (tabel 9). Met betrekking tot het totaal sedentair

gedrag op een weekdag kan gesteld worden dat er een significant verschil (p < 0.001)

bestaat tussen adolescenten, volwassenen en senioren. Adolescenten stellen hierbij het

meeste totaal sedentair gedrag ( = 806.27 min., SD = 171.49), respectievelijk gevolgd

door senioren ( = 537.21 min., SD = 187.13) en volwassenen ( = 391.66 min., SD =

207.05).

Om mogelijke verschillen in totaal sedentair gedrag tussen de drie leeftijdsgroepen na te

gaan op een weekend- en gemiddelde dag werden Kruskal-Wallis en Mann-Whitney U

testen met Bonferroni correctie uitgevoerd. Een One-Way ANOVA kon hierbij niet

worden uitgevoerd omdat de varianties niet voldoende gelijk waren (Levene test = p <

0.05). Er werd hierbij een significantieniveau van 0.017 gehanteerd om de kans op het

maken van type- I fouten te reduceren. Uit de Kruskal-Wallis test bleek er een

significant verschil (p < 0.001) te zijn tussen de leeftijdsgroepen en het totaal sedentair

gedrag op een weekenddag (x2 = 55.807). Uit de Mann-Whitney U testen bleek

bijgevolg dat adolescenten en volwassenen, alsook adolescenten en senioren significant

verschillen met betrekking tot het gemiddeld aantal minuten totaal sedentair gedrag op

een weekenddag. Adolescenten vertonen hierbij meer totaal sedentair gedrag dan

volwassenen en senioren. Tussen volwassenen en senioren bleek er geen significant

verschil te zijn.

Uitgaande van het totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag bleek er uit de

Kruskal-Wallis test een significant verschil te zijn (p < 0.001) tussen adolescenten,

volwassenen en senioren (x2

= 98.518). Hierop volgend bleek uit de Mann-Whitney U

testen dat een significant verschil bestaat tussen adolescenten en volwassenen, alsook

tussen adolescenten en senioren. Hierbij vertonen adolescenten op een gemiddelde dag

meer totaal sedentair gedrag vergeleken met de andere twee leeftijdsgroepen. Ook

tussen volwassenen en senioren bleek er een significant verschil te zijn waarbij

volwassenen meer totaal sedentair gedrag stellen op een gemiddelde dag.

83

Tab

el 9

: A

dole

scen

ten

, v

olw

ass

enen

en

sen

ioren

: ver

sch

il i

n t

ota

al

sed

en

tair

ged

rag

A

dole

scen

ten

V

olw

ass

enen

S

enio

ren

O

ne

way A

NO

VA

K

rusk

al-

Wall

is t

est

Man

n-

Wh

itn

ey U

test

±

SD

± S

D

±

SD

F

P

S

chef

fe

Ch

i-

squ

are

(x2)

p

Gro

epen

Min

. to

taal

SG

WK

80

6.2

7 ±

17

1.4

9

39

1.6

6 ±

207.0

5

537.2

1 ±

187.1

3

172.4

02

<0.0

01

Adol.

-vo

lw.*

Adol.

-sen

.*

Volw

.-se

n.*

/ /

/

Min

. to

taal

SG

WK

N

71

0.3

3 ±

20

0.9

4

53

5.4

6 ±

222.1

0

516.2

5 ±

188.2

4

/ /

/ 5

5.8

07

<0

.00

1

Ad

ol.

-sen

.*

Vo

lw.-

sen

.

Ad

ol.

-vo

lw.*

Min

. to

taal

SG

DA

GG

EM

.

78

5.6

1 ±

16

5.8

4

69

8.5

6 ±

236.4

8

531.4

2 ±

178.3

6

/ /

/ 9

8.5

18

<0

.00

1

Ad

ol.

-sen

.*

Vo

lw.-

sen.*

Ad

ol.

-vo

lw.*

*

Op

mer

kin

g:

S

G =

se

den

tair

ged

rag

; W

K =

wee

kd

ag

; W

KN

= w

eek

en

dd

ag

; D

AG

GE

M.=

dag

gem

idd

eld

e; *

p <

0.0

01

; **

p <

0.0

17

; a

dol.

= a

dole

scen

ten

;

volw

. =

volw

ass

enen

; se

n.

= s

enio

ren

; m

in.

= m

inu

ten

84

4.3 VERSCHILLEN IN GEMIDDELDE HOEVEELHEID SEDENTAIR GEDRAG OP

BASIS VAN SOCIO-DEMOGRAFISCHE VARIABELEN

o ADOLESCENTEN

Uit de Independent Sample T-tests bij adolescenten blijkt dat er enkel een significant

verschil bestaat in de gemiddelde hoeveelheid gaming op basis van geslacht, en dit op

een week- (t = 2.246, p = 0.028), weekend- (t = 2.289, p = 0.024) en gemiddelde dag (t

= 2.159, p = 0.033). Het aantal minuten gamen is bij jongens telkens hoger dan bij

meisjes. Daarnaast werden geen significante verschillen gevonden in de gemiddelde

hoeveelheid tv kijken, computergebruik en totaal sedentair gedrag op basis van leeftijd,


broers/zussen (week-, weekend- en gemiddelde dag).

o VOLWASSENEN

Bij volwassenen zijn er significante verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken

op basis van SES en het al dan niet hebben kinderen. Op een week- (t = 3.635, p = <

0.001), weekend- (t = 3.224, p = 0.001) en gemiddelde dag (t = 3.801, p = < 0.001)

kijken volwassenen met een lage SES meer tv dan volwassenen met een hoge SES. Op

een weekenddag draagt het al dan niet hebben van kinderen bij tot significante

verschillen in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken (t = 2.271, p = 0.025). Diegene

zonder kinderen kijken op een weekenddag meer tv dan diegene met kinderen. Op een

week-, weekend- en gemiddelde dag zijn er verder geen verschillen in de gemiddelde

hoeveelheid tv kijken aangaande de overige socio-demografische variabelen.

85

Er werden verschillen gevonden in de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op

basis van leeftijd, gezinssamenstelling, het al dan niet hebben van kinderen en geslacht.

Op een week- en weekenddag, alsook op een gemiddelde dag, kan gesteld worden dat er

een significant verschil bestaat tussen jongere en oudere volwassenen (weekdag t =

3.620, p = <0.001; weekenddag t = 3.811, p = <0.001; gemiddelde dag t = 3.852, p =

<0.001), alleenwonenden en volwassenen die samenwonen met een partner (weekdag t

= 2.881, p = 0.005; weekenddag t = 3.359, p = 0.001; gemiddelde dag t = 3.103, p =

0.003) en volwassenen met en zonder kinderen (weekdag t = 2.121, p = 0.036;

weekenddag t = 2.954, p = 0.004; gemiddelde dag t = 2.449, p = 0.016). Hierbij werd

telkens gevonden dat jongere volwassenen, volwassenen die alleen wonen en

volwassenen zonder kinderen, meer computergebruik vertonen dan oudere volwassenen,

volwassenen die samenwonen met een partner en volwassenen met kinderen. Op een

weekenddag werd eveneens gevonden dat jongens gemiddeld meer minuten

computergebruik vertonen dan meisjes (t= 2.702, p = 0.007). Verder werden geen

verschillen gevonden in de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op basis van de

overige socio-demografische variabelen (week-, weekend- en gemiddelde dag).

Wat betreft volwassenen is er een significant verschil in de gemiddelde hoeveelheid

totaal sedentair gedrag op basis van SES, gezinssamenstelling, leeftijd en geslacht. Op

een weekdag werd vastgesteld dat volwassenen met een lage SES (t = 2.151, p = 0.032),

en volwassenen die alleen wonen (t = 2.221, p = 0.029) gemiddeld meer minuten totaal

sedentair gedrag vertonen, vergeleken met volwassenen met een hoge SES en

volwassenen die samenwonen met een partner. Op een weekenddag werd gevonden dat

alleenwonende volwassenen gemiddeld meer totaal sedentair gedrag vertonen dan

volwassenen die samenwonen (t = 2.221, p = 0.029). Op een gemiddelde dag is er een

significant verschil in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair gedrag op basis van

leeftijd (t = 2.290, p = 0.023), geslacht (t = 2.243, p= 0.026) en SES (t = -2.835, p =

0.005). Hierbij werd gevonden dat jongere volwassenen, mannen en volwassenen met

een hoge SES meer totaal sedentair gedrag vertonen op een gemiddelde dag.

86

Verder werden geen verschillen gevonden in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair

gedrag op basis van de overige socio-demografische variabelen (week-, weekend- en

gemiddelde dag).

o SENIOREN

Wat betreft senioren is er enkel een significant verschil in de gemiddelde hoeveelheid tv

kijken op basis van SES, en dit zowel op een week- (t = 2.303, p = 0.022), weekend- (t

= 2.199, p = 0.029 ) als gemiddelde dag (t = 2.342, p = 0.020 ). Algemeen kan gesteld

worden dat senioren met een lage SES gemiddeld meer tv kijken dan diegene met een

hoge SES.

Er blijkt eveneens een significant verschil te zijn in de gemiddelde hoeveelheid

computergebruik op basis van leeftijd en geslacht. Op een week- (t = 2.420, p =

0.017), weekend- (t = 2.147, p = 0.034) en een gemiddelde dag (t = 2.347, p = 0.021)

vertonen jongere senioren gemiddeld meer minuten computergebruik dan oudere

senioren. Wat betreft geslachtsverschillen op een week- (t = 3.676, p = <0.001),

weekend- (t = 2.991, p = 0.003) en gemiddelde dag (t = 3.544, p = 0.001) gebruiken

mannen meer de computer dan vrouwen. Verder werden geen verschillen gevonden in

de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op basis van de overige socio-

demografische variabelen (week-, weekend- en gemiddelde dag).

Met betrekking tot het totaal sedentair gedrag, kan bij senioren enkel gesteld worden

dat er een significant verschil is tussen jongere en oudere senioren op een weekdag (t=

2.208, p= 0.028) en een gemiddelde dag (t= 2.227, p= 0.027). Jongere senioren

vertonen hierbij meer totaal sedentair gedrag vergeleken met oudere senioren.

Voor een gedetailleerde weergave van de gemiddelden en standaarddeviaties, alsook

bijhorende t- en p- waarden, wordt verwezen naar tabel 10.

87

Ta

bel

10

: A

do

lesc

ente

n,

vo

lwa

ssen

en e

n s

enio

ren

: v

ersc

hil

len

in

sed

enta

ir g

edra

g o

p b

asi

s v

an

so

cio

-dem

og

rafi

sch

e v

ari

ab

elen

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tv W

K

LE

EF

TIJ

D

Jong

90

.93

± 9

0.3

3

-0.6

61

0.5

10

116.7

4 ±

75.7

3

-1.3

49

0.1

78

19

4.7

2 ±

85

.47

-0.7

84

0.4

34

Oud

1

02

.52

± 8

3.0

1

128.7

8 ±

79.3

1

20

6.3

2 ±

11

1.7

9

Tv W

K

GE

SL

AC

HT

♂

91

.98

± 8

6.6

5

-0.8

73

0.3

85

122.6

2 ±

75.7

2

-0.1

80

0.8

57

19

0.1

9 ±

95

.62

-1.3

91

0.1

66

♀

10

9.5

4 ±

90

.11

124.2

6 ±

79.9

9

21

0.7

4 ±

10

2.9

1

Tv W

K

SE

S

Laa

g

93

.77

± 8

3.0

8

-0.1

55

0.8

78

138.9

8 ±

81.7

5

3.6

35

<0.0

01

20

9.0

5 ±

98

.96

2.3

03

0.0

22

Hoog

9

7.1

0 ±

91

.72

106.9

8 ±

70.6

3

17

0.7

1 ±

93

.21

Tv W

K

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

.

98

.65

± 9

4.0

1

-0.8

71

0.3

88

/ /

/ / / 0.1

16

0.9

08

/ / / 1

.74

0

0.0

84

Ander

e 8

5.3

7 ±

47

.63

/ /

All

eenw

on

end

/ 123.8

4 ±

93.5

5

21

9.6

1 ±

11

4.5

0

Sam

enw

on

end

/ 122.4

0 ±

72.6

9

19

1.8

0 ±

92

.11

Tv W

K

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

97

.67

± 8

7.5

0

0.5

87

0.5

58

129.2

7 ±

76.6

3

0.8

74

0.3

83

20

7.4

1 ±

84

.32

0.5

64

0.5

73

Ste

del

ijk

71

.63

± 6

4.2

7

120.7

8 ±

78.2

0

19

8.0

7 ±

10

5.8

9

88

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tv W

K

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

99

.67

± 8

8.8

7

-1.1

04

0.2

72

123.0

0 ±

73.7

4

0.1

21

0.9

04

19

9.6

8 ±

10

0.2

7

0.4

36

0.6

64

Nee

6

6.2

8 ±

53

.35

124.2

9 ±

86.8

5

21

0.5

0 ±

98

.70

Tv W

KN

LE

EF

TIJ

D

Jong

16

0.0

9 ±

96

.68

0.4

17

0.6

78

145.7

2 ±

84.3

0

-0.0

03

0.9

98

18

0.6

4 ±

99

.35

-0.2

83

0.7

78

Oud

1

50

.81

± 1

21

.96

145.7

5 ±

82.3

8

18

5.2

6 ±

12

2.6

9

Tv W

KN

GE

SL

AC

HT

♂

14

9.1

8 ±

10

4.5

0

-0.6

68

0.5

06

147.2

6 ±

81.8

4

0.1

51

0.8

80

18

2.4

9 ±

11

4.2

2

-0.0

14

0.9

89

♀

16

6.0

8 ±

12

3.2

7

145.7

9 ±

83.9

2

18

2.7

3 ±

11

0.6

1

Tv W

KN

SE

S

Laa

g

15

5.1

0 ±

10

1.4

2

0.3

75

0.7

09

161.7

8 ±

83.6

3

3.2

24

0.0

01

19

2.0

0 ±

11

0.4

5

2.1

99

0.0

29

Hoog

1

44

.97

± 1

14

.84

131.1

8 ±

80.4

7

15

0.9

3 ±

10

6.6

7

Tv W

KN

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

60

.97

± 1

15

.33

-0.9

82

0.3

28

/ / / 1.5

77

0.1

18

/ / / 1

.34

6

0.1

80

Ander

e 1

33

.53

± 7

7.7

0

/ /

All

eenw

on

end

/ 162.1

2 ±

101.5

0

20

0.3

2 ±

12

4.5

1

Sam

enw

on

end

/ 141.0

2 ±

76.7

7

17

6.4

0 ±

10

5.2

3

Tv W

KN

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

15

7.9

1 ±

10

8.8

5

1.0

10

0.3

15

143.0

6 ±

79.1

6

-0.5

39

0.5

91

20

4.1

7 ±

97

.14

1.5

98

0.1

12

Ste

del

ijk

10

1.6

3 ±

11

8.4

9

148.7

0 ±

85.2

7

17

4.7

7 ±

11

6.7

9

89

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tv W

KN

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

15

9.0

2 ±

11

1.3

2

-0.9

66

0.3

37

139.3

3 ±

76.0

0

2.2

71

0.0

25

18

0.0

2 ±

11

1.0

7

1.0

96

0.2

74

Nee

1

22

.11

± 8

3.0

8

165.8

4 ±

96.1

8

20

9.7

1 ±

11

8.9

0

Tv D

AG

GE

M.

LE

EF

TIJ

D

Jong

11

0 6

9±

86

.69

-0.2

70

0.7

88

124.7

5 ±

73.5

6

-1.0

12

0.3

12

19

0.7

0 ±

83

.79

-0.4

61

0.6

46

Oud

1

15

.42±

86

.85

133.3

5 ±

74.1

7

19

7.2

6 ±

10

9.3

7

Tv D

AG

GE

M

GE

SL

AC

HT

♂

10

7.7

2±

84

.73

-0.8

97

0.3

72

129.6

6 ±

70.0

6

-0.0

26

0.9

79

18

7.9

9 ±

95

.91

-0.9

09

0.3

64

♀

12

5.6

9±

93

.99

129.8

8 ±

77.6

0

20

1.1

2 ±

98

.72

Tv D

AG

GE

M

SE

S

Laa

g

10

9.9

0±

80

.90

-0.0

40

0.9

68

145.4

9 ±

77.5

7

3.8

01

<0.0

01

20

3.0

8 ±

97

.08

2.3

42

0.0

20

Hoog

1

10

.78±

95

.36

113.6

5 ±

67.4

5

16

5.0

6 ±

89

.35

Tv D

AG

GE

M

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

16

.46

± 9

3.4

1

-1.0

99

0.2

77

/ /

/ / / 0.6

28

0.5

32

/ / / 1

.46

8

0.1

46

Ander

e 9

9.1

3 ±

50

.98

/ /

All

eenw

on

end

/ 134.7

8 ±

89.1

8

21

1.3

5 ±

11

3.8

1

Sam

enw

on

end

/ 127.3

8 ±

69.0

1

18

6.3

2 ±

89

.58

Tv D

AG

GE

M

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

11

4.4

0 ±

86

.82

0.7

74

0.4

41

132.7

7 ±

73.2

9

0.4

57

0.6

48

20

6.4

8 ±

82

.16

1.0

65

0.2

88

Ste

del

ijk

80

.20

± 7

7.1

4

128.5

5 ±

74.2

6

18

9.2

8 ±

10

3.4

4

90

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tv D

AG

GE

M

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

11

6.1

2 ±

88

.20

-1.1

23

0.2

64

127.4

8 ±

70.0

2

0.9

16

0.3

60

19

3.2

0 ±

97

.32

0.3

86

0.7

00

Nee

8

2.2

3 ±

60

.57

136.1

6 ±

82.6

8

20

2.3

6 ±

10

4.6

5

Pc

WK

LE

EF

TIJ

D

Jong

93

.45

± 9

5.6

3

-0.7

83

0.4

36

71.8

5 ±

85.5

5

3.6

20

<0.0

01

91

.53

± 9

0.6

6

2.4

20

0.0

17

Oud

1

09

.00

± 1

00

.01

42.9

8 ±

46.5

3

54

.31

± 6

2.7

0

Pc

WK

GE

SL

AC

HT

♂

92

.96

± 9

2.7

3

-1.3

33

0.1

86

63.1

1 ±

71.1

5

1.1

81

0.2

39

10

0.6

0 ±

92

.07

3.6

76

<0

.00

1

♀

12

3.0

8 ±

11

1.7

1

53.1

6 ±

71.1

4

47

.42

± 5

6.1

1

Pc

WK

SE

S

Laa

g

96

.59

± 9

6.8

7

-0.9

36

0.3

53

60.7

6 ±

78.5

5

0.5

96

0.5

52

70

.22

± 8

1.1

2

-1.1

02

0.2

73

Hoog

1

20

.48

± 1

10

.05

55

.74 ±

63.5

3

88

.29

± 8

3.0

1

Pc

WK

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

06

.05

± 1

00

.66

-1.1

26

0.2

63

/ /

/ / /

2.8

81

0.0

05

/ / / -1

.82

7

0.0

70

Ander

e 7

7.8

4 ±

84

.77

/

/

All

eenw

on

end

/ 85.0

8 ±

91.1

0

54

.65

± 6

2.8

2

Sam

enw

on

end

/ 50.2

2 ±

62.0

8

85

.51

± 8

7.7

4

Pc

WK

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

10

1.6

0 ±

98

.68

0.2

99

0.7

65

52.3

6 ±

56.9

2

-0.8

71

0.3

84

96

.59

± 6

9.7

7

1.4

84

0.1

41

Ste

del

ijk

86

.63

± 7

6.0

6

60.2

0 ±

76.6

2

69

.81

± 8

4.8

5

91

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Pc

WK

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

98

.14

± 9

8.1

1

0.8

96

0.3

72

51.4

7 ±

63.2

7

2.1

21

0.0

36

79

.12

± 8

3.9

4

-1.3

05

0.1

95

Nee

1

28

.78

± 9

2.8

9

73.8

1 ±

86.1

8

45

.32

± 5

2.2

4

Pc

WK

N

LE

EF

TIJ

D

Jong

13

0.8

2 ±

10

5.0

0

-1.5

49

0.1

25

82.3

6 ±

84.3

5

3.8

11

<0.0

01

74

.95

± 8

2.1

0

2.1

47

0.0

34

Oud

1

65

.96

± 1

19

.35

50.5

6 ±

56.1

6

47

.23

± 5

5.0

8

Pc

WK

N

GE

SL

AC

HT

♂

14

3.1

9 ±

11

1.6

7

-0.7

61

0.4

49

79.7

2 ±

80.4

8

2.7

02

0.0

07

80

.49

± 8

1.1

5

2.9

91

0.0

03

♀

1

63

.17

± 1

21

.42

55.7

8 ±

66.4

5

41

.50

± 5

4.5

4

Pc

WK

N

SE

S

Laa

g

16

0.5

6 ±

10

2.8

9

0.3

19

0.7

51

68.1

0 ±

82.9

2

0.2

33

0.8

16

55

.07

± 7

1.6

3

-1.8

17

0.0

72

Hoog

1

51

.81

± 1

18

.94

66.0

4 ±

64.7

1

81

.34

± 7

4.0

5

Pc

WK

N

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

49

.53

± 1

15

.31

-0.5

03

0.6

16

/ /

/ 3.3

59

0.0

01

/ / / -1

.93

7

0.0

56

Ander

e 1

34

.64

± 1

04

.15

/ /

All

eenw

on

end

/ 100.0

1 ±

92.5

5

46

.19

± 5

6.9

7

Sam

enw

on

end

/ 57.9

7 ±

65.0

6

71

.74

± 7

8.3

1

Pc

WK

N

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

14

8.8

8 ±

11

2.9

2

0.3

60

0.7

20

60.1

0 ±

63.4

1

-1.0

21

0.3

08

74

.66

± 6

6.5

1

0.8

90

0.3

75

Ste

del

ijk

12

8.0

0 ±

13

2.3

3

69.6

4 ±

78.0

2

60

.43

± 7

5.3

3

92

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Pc

WK

N

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

14

5.2

6 ±

11

2.7

2

0.7

62

0.4

48

57.8

3 ±

68.3

7

2.9

54

0.0

04

66

.39

± 7

4.8

5

-1.2

56

0.2

12

Nee

1

75

.44

± 1

19

.62

88.5

1 ±

82.5

7

38

.42

± 5

2.3

7

Pc

DA

GG

EM

.

LE

EF

TIJ

D

Jong

10

4.1

3 ±

93

.70

-0.8

90

0.3

76

74.7

0 ±

82.4

8

3.8

52

<0.0

01

83

.55

± 8

3.5

4

2.3

47

0.0

21

Oud

1

21

.13

± 9

6.4

5

44.7

3 ±

47.2

2

52

.29

± 5

8.6

7

Pc

DA

GG

EM

.

GE

SL

AC

HT

♂

10

4.8

7 ±

88

.98

-1.3

55

0.1

79

67.5

1 ±

71.7

7

1.6

66

0.0

97

92

.42

± 8

4.7

9

3.5

44

0.0

01

♀

13

4.5

3 ±

11

1.8

0

53.8

0 ±

67.4

0

45

.50

± 5

2.6

9

Pc

DA

GG

EM

.

SE

S

Lag

e S

ES

1

13

.48

± 9

2.8

9

-0.5

48

0.5

88

62.5

4 ±

77.3

8

0.5

14

0.6

08

64

.53

± 7

4.5

6

-1.3

11

0.1

93

Hoge

SE

S

1

26

.90

± 1

06

.76

58.3

2 ±

61.4

1

84

.09

± 7

7.0

0

Pc

DA

GG

EM

.

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

16

.56

± 9

6.6

5

-1.0

08

0.3

16

/ / / 3.1

03

0.0

03

/ / / -1

.86

6

0.0

65

Ander

e 9

2.0

5 ±

88

.45

/ /

All

eenw

on

end

/ 88.4

5 ±

87.7

7

51

.09

± 5

8.6

0

Sam

enw

on

end

/ 52.2

0 ±

60.9

5

79

.77

± 8

0.8

7

Pc

DA

GG

EM

.

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

11

3.1

4 ±

95

.54

0.3

02

0.7

64

53.9

8 ±

56.8

8

-0.9

96

0.3

20

87

.86

± 6

6.5

5

1.3

45

0.1

81

Ste

del

ijk

98

.45

± 9

1.3

1

62.7

0 ±

74.4

9

65

.76

± 7

8.0

6

93

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Pc

DA

GG

EM

.

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

10

9.5

8 ±

94

.65

0.9

79

0.3

30

52.9

6 ±

62.7

3

2.4

49

0.0

16

74

.19

± 7

7.3

7

-1.4

61

0.1

47

Nee

1

42

.11±

98

.70

77.7

0 ±

82.0

9

40

.65

± 5

1.6

4

Gam

ing W

K

LE

EF

IJD

Jong

61

.74

± 8

1.0

8

-0.6

77

0.5

00

/ / /

/ / /

Oud

7

3.6

7 ±

93

.04

/ /

Gam

ing W

K

GE

SL

AC

HT

♂

76

.84

± 9

5.7

6

2.2

46

0.0

28

/ / /

/ / /

♀

41

.76

± 5

3.5

9

/ /

Gam

ing W

K

SE

S

Laa

g

62

.00

± 7

0.8

4

-0.1

68

0.8

67

/ / /

/ / /

Hoog

6

5.4

3 ±

92

.90

/ /

Gam

ing W

K

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 6

9.5

0 ±

89

.07

-0.4

60

0.6

46

/ / / / /

/ / / / /

Ander

e 5

9.1

6 ±

82

.17

/ /

All

eenw

on

end

/ /

/

Sam

enw

on

end

/ /

/

Gam

ing W

K

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

70

.61

± 8

8.3

1

1.4

32

0.1

55

/ / /

/ / /

Ste

del

ijk

13

.70

± 2

0.3

8

/ /

94

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Gam

ing W

K

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

69

.72

± 8

8.5

4

-0.7

17

0.4

75

/ / /

/ / /

Nee

4

7.8

3 ±

71

.38

/ /

Gam

ing W

KN

LE

EF

TIJ

D

Jong

12

1.5

5 ±

11

0.5

0

-1.0

87

0.2

80

/ / /

/ / /

Oud

1

48

.72

± 1

33

.33

/ /

Gam

ing W

KN

GE

SL

AC

HT

♂

15

2.1

8 ±

12

5.2

3

2.2

89

0.0

24

/ / /

/ / /

♀

86

.65

± 1

07

.55

/ /

Gam

ing W

KN

SE

S

Laa

g

15

8.4

7 ±

11

9.9

6

1.0

20

0.3

11

/ / /

/ / /

Hoog

1

27

.28

± 1

25

.85

/ /

Gam

ing W

KN

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 1

36

.72

± 1

21

.35

-0.4

94

0.6

23

/ / / / /

/ / / / /

An

der

e 1

20

.83

± 1

29

.67

/ /

All

eenw

on

end

/ /

/

Sam

enw

on

end

/ /

/

Gam

ing W

KN

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

13

1.5

7 ±

11

5.2

2

-0.6

63

0.5

43

/ / /

/ / /

Ste

del

ijk

20

0.0

0 ±

22

9.1

9

/ /

95

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Gam

ing W

KN

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

13

5.2

0 ±

11

9.7

8

-0.0

17

0.9

87

/ / /

/ / /

Nee

1

34

.44

± 1

59

.90

/ /

Gam

ing D

AG

GE

M.

LE

EF

TIJ

D

Jong

78

.12

± 8

4.2

2

-0.8

98

0.3

71

/ / /

/ / /

Oud

9

4.2

5 ±

93

.28

/ /

Gam

ing D

AG

GE

M.

GE

SL

AC

HT

♂

97

.75

± 9

4.2

5

2.1

59

0.0

33

/ / /

/ / /

♀

53

.59

± 6

6.2

5

/ /

Gam

ing D

AG

GE

M.

SE

S

Laa

g

88

.15

± 7

1.3

3

0.2

43

0.8

09

/ / /

/ / /

Hoog

8

3.1

0 ±

95

.01

/ /

Gam

ing D

AG

GE

M.

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 8

8.2

1 ±

90

.49

-0.5

79

0.5

64

/ / / / /

/ / / / /

And

ere

74

.96

± 8

4.3

6

/ /

All

eenw

on

end

/ /

/

Sam

enw

on

end

/ /

/

Gam

ing D

AG

GE

M.

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

87

.22

± 8

9.9

7

0.4

96

0.6

21

/ / /

/ / /

Ste

del

ijk

66

.93

± 7

2.2

0

/ /

96

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Gam

ing D

AG

GE

M.

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

87

.99

± 8

9.8

7

-0.6

32

0.5

29

/ / /

/ / /

Nee

6

8.3

1 ±

79

.47

/ /

Tota

al W

K

LE

EF

TIJ

D

Jong

79

2.1

8 ±

16

4.2

4

-0.8

20

0.4

14

402.6

1 ±

221.3

1

1.0

88

0.2

77

56

8.7

8 ±

18

1.6

2

2.2

08

0.0

28

Oud

8

20

.35

± 1

79

.00

378.6

9 ±

192.3

5

50

8.5

8 ±

18

8.3

7

Tota

al W

K

GE

SL

AC

HT

♂

79

2.0

0 ±

17

5.4

0

-1.1

85

0.2

39

399.0

1 ±

191.2

0

0.9

25

0.3

55

55

0.5

6 ±

19

5.3

9

0.9

42

0.3

48

♀

83

8.7

3 ±

16

3.1

7

380.5

5 ±

191.6

3

52

5.1

0 ±

16

9.0

3

Tota

al W

K

SE

S

Laa

g

83

3.3

8 ±

16

4.4

2

0.8

67

0.3

89

418.6

2 ±

244.3

1

2.1

51

0.0

32

52

5.2

7 ±

18

0.8

6

-1.5

78

0.1

16

Hoog

1

98

.41

± 1

68

.17

366.5

6 ±

163.4

8

57

5.6

2 ±

20

4.5

9

Tota

al W

K

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 8

01

.32

± 1

73

.45

0.3

65

0.7

16

/ /

/ / / 2.2

21

0.0

29

/ / / 0

.84

0

0.4

02

Ander

e 8

17

.05

± 1

67

.05

/ /

All

eenw

on

end

/ 446.6

9 ±

239.0

2

55

3.8

1 ±

19

7.2

8

Sam

enw

on

end

/ 375.9

7 ±

194.7

2

52

8.7

1 ±

18

3.0

3

Tota

al W

K

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

80

8.1

2 ±

17

1.4

8

0.4

69

0.6

40

396.3

2 ±

214.9

4

0.1

35

0.8

93

56

6.0

3 ±

17

2.9

9

1.2

66

0.2

07

Ste

del

ijk

17

1.1

0 ±

18

7.8

0

392.8

2 ±

204.7

8

52

7.0

2 ±

19

2.2

3

97

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tota

al W

K

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

80

2.8

0 ±

17

7.3

5

1.0

69

0.3

02

392.4

4 ±

208.7

9

0.1

62

0.8

71

53

8.0

1 ±

19

0.4

3

-0.1

71

0.8

64

Nee

8

41

.33

± 9

2.6

0

396.7

8 ±

206.5

0

53

0.2

4 ±

15

9.6

9

Tota

al W

KN

LE

EF

TIJ

D

Jong

68

3.1

6 ±

20

3.3

1

-1.3

58

0.1

78

558.0

1 ±

230.2

1

1.7

82

0.0

76

54

4.1

5 ±

19

7.3

5

1.9

34

0.0

55

Oud

7

37

.49

± 1

96

.81

512.6

1 ±

211.9

0

49

0.9

4 ±

17

6.8

0

Tota

al W

KN

GE

SL

AC

HT

♂

70

9.6

2 ±

19

8.7

8

0.0

53

0.9

58

548.7

4 ±

230.1

7

0.8

16

0.4

15

52

5.9

0 ±

20

5.5

1

0.8

21

0.4

13

♀

70

7.1

5 ±

21

5.0

8

527.3

4 ±

218.9

2

50

3.2

0 ±

16

4.1

9

Tota

al W

KN

SE

S

Laa

g

74

9.1

3 ±

16

7.3

9

0.8

64

0.3

91

559.5

7 ±

247.0

6

1.6

77

0.0

95

50

8.1

5 ±

18

4.1

3

-0.7

48

0.4

55

Hoog

7

11

.29

± 1

92

.77

516.3

9 ±

193.0

9

53

2.3

1 ±

20

4.2

0

Tota

al W

KN

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 7

08

.58

± 2

03

.86

-0.0

08

0.9

94

/ /

/ / / 2.2

22

0.0

27

/ / / 0

.25

6

0.7

99

Ander

e 7

08

.18

± 1

95

.00

/ /

All

eenw

on

end

/ 588.1

3 ±

229.8

0

52

2.5

7 ±

21

2.3

6

Sam

enw

on

end

/ 520.4

0 ±

218.0

2

51

4.3

2 ±

17

7.6

9

Tota

al W

KN

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

71

0.4

9 ±

19

9.5

4

0.0

35

0.9

72

514.3

4 ±

216.4

9

-1.2

02

0.2

30

54

0.4

5 ±

17

0.2

6

1.0

69

0.2

86

Ste

del

ijk

70

7.2

0 ±

25

2.2

0

547.6

6 ±

224.7

0

50

7.2

2 ±

19

5.1

8

98

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tota

al W

KN

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

70

7.7

0 ±

20

3.6

7

0.4

14

0.6

80

525.9

5 ±

222.2

7

1.5

79

0.1

15

51

7.3

5 ±

18

9.1

3

-0.2

35

0.8

14

Nee

7

36

.89

± 1

79

.18

570.7

6 ±

217.8

8

50

6.6

1 ±

18

4.9

1

Tota

al D

AG

GE

M.

LE

EF

TIJ

D

Jong

76

3.0

1 ±

15

8.9

4

-1.3

68

0.1

74

729.3

0 ±

231.4

5

2.2

90

0.0

23

56

1.7

5 ±

17

5.2

6

2.2

27

0.0

27

Oud

8

08

.20

± 1

71

.07

667.4

1 ±

23

8.2

1

50

3.9

0 ±

17

7.5

6

Tota

al D

AG

GE

M.

GE

SL

AC

HT

♂

77

4.5

6 ±

16

7.8

7

-0.9

29

0.3

55

733.2

4 ±

241.9

7

2.2

43

0.0

26

54

3.5

2 ±

19

0.1

1

0.9

38

0.3

50

♀

81

0.0

7 ±

16

4.6

2

671.1

2 ±

232.3

2

51

9.2

2 ±

15

7.1

8

Tota

al D

AG

GE

M.

SE

S

Laa

g

81

5.5

1 ±

15

4.2

9

0.8

31

0.4

09

659.5

0 ±

252.7

6

-2.8

35

0.0

05

52

0.6

4 ±

17

2.9

5

-1.3

97

0.1

64

Hoog

7

83

.88

± 1

59

.48

736.2

8 ±

212.6

2

56

3.2

6 ±

19

5.7

8

Tota

al D

AG

GE

M.

GE

ZIN

SS

AM

EN

ST

EL

LIN

G

Tw

ee v

olw

. 7

82

.50

± 1

68

.81

0.1

65

0.8

69

/ /

/ / / 0.8

53

0.3

95

/ / / 0

.73

2

0.4

65

Ander

e 7

89

.40

± 1

57

.31

/ /

All

eenw

on

end

/ 720.3

0 ±

244.8

2

54

5.5

1 ±

19

3.6

2

Sam

enw

on

end

/ 692.3

6 ±

234.2

1

52

4.6

0 ±

17

2.1

2

Tota

al D

AG

GE

M.

WO

ON

OM

GE

VIN

G

Lan

del

ijk

78

6.6

2 ±

16

4.5

5

0.2

64

0.7

92

689.3

7 ±

235.3

0

-0.6

23

0.5

34

55

8.7

4 ±

15

9.7

2

1.2

63

0.2

08

Ste

del

ijk

76

6.4

3 ±

20

9.4

7

707.7

5 ±

236.5

3

52

1.6

3 ±

18

5.0

2

99

Soci

o-

dem

ogra

fisc

he

vari

ab

elen

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

±

SD

(m

in.)

t

en p

±

SD

(m

in.)

t

en p

± S

D (

min

.)

t en

p

Tota

al D

AG

GE

M.

BR

OE

RS

/ZU

SS

EN

OF

KIN

DE

RE

N

Ja

78

2.0

9 ±

17

0.4

0

0.6

72

0.5

03

701.1

2 ±

233.8

2

0.0

61

0.9

51

53

2.3

3 ±

18

0.9

0

-0.2

04

0.8

38

Nee

8

21

.15

± 1

10

.17

702.9

7 ±

242.2

7

52

3.4

9 ±

15

8.5

8

Op

mer

kin

g:

T

v =

tv

kij

ken

; P

c =

co

mp

ute

rg

ebru

ik;

vo

lw.

= v

olw

ass

enen

; W

K =

wee

kd

ag

; W

KN

= w

eek

end

da

g;

DA

GG

EM

.= d

ag

gem

idd

eld

e;

m

in.

= m

inu

ten

100

4.4 AANBEVELING SCHERMGERELATEERD SEDENTAIR GEDRAG VOOR

ADOLESCENTEN

Uit de frequentietabellen blijkt dat slechts 20.0% van de adolescenten voldoet aan de

aanbeveling van maximum twee uur schermgerelateerd sedentair gedrag per dag op een

weekdag, 6.0% op een weekenddag en 8.0% op een gemiddelde dag. Gemiddeld

vertonen adolescenten 257.08 minuten (SD = 188.96) schermtijd op een weekdag,

418.40 minuten (SD = 218.44) op een weekenddag en 304.46 minuten (SD = 184.95) op

een gemiddelde dag.

Uit de Chi-Square test en Fisher’s Exact Tests (tabel 11) is er op een week-, weekend-

en gemiddelde dag, geen significant verschil waar te nemen tussen jongere en oudere

adolescenten, alsook niet tussen beide geslachten met betrekking tot de aanbeveling van

maximum twee uur schermgerelateerde activiteiten per dag.

Tabel 11: Adolescenten: verband tussen aanbeveling schermtijd en geslacht / leeftijd

Aanbeveling schermtijd Geslacht Leeftijd

X² P X² P

Weekdag1 0.55 0.458 1.00 0.317

Weekenddag2 0.188 0.678

Daggemiddelde2 0.203 0.269

Opmerking: 1 Pearson Chi-Square;

2 Fisher’s Exact test

101

4.5 VARIANTIE IN TOTAAL SEDENTAIR GEDRAG VERKLAARD DOOR TV

KIJKEN, COMPUTERGEBRUIK EN GAMING

o ADOLESCENTEN

Op een weekdag wordt 3.9% van de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard

door tv kijken, voor computergebruik is dit 21.6% en voor gaming 5.6%. Kijkend naar

een weekenddag kan gesteld worden dat 18.4% van de variantie in het totaal sedentair

gedrag verklaard kan worden door tv kijken, voor computergebruik is dit 35.8% en voor

gaming is dit 22.2%. Op een gemiddelde dag wordt 10.7% van de variantie in het totaal

sedentair gedrag verklaard door tv kijken, voor computergebruik is dit 28.8% en voor

gaming is dit 12.9%.

o VOLWASSENEN


door tv kijken, voor computergebruik is dit 29.3%. Uitgaande van een weekenddag kan

gesteld worden dat 28.9% van de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard kan

worden door tv kijken, voor computergebruik is dit 22.6%. Op een gemiddelde dag

wordt 10.7% van de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard door tv kijken en

10.3% door computergebruik.

o SENIOREN


door tv kijken en 21.5% door computergebruik. Voor een weekenddag wordt 34.4% van

de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard door tv kijken, voor

computergebruik is dit 27.8%. Met betrekking tot een gemiddelde dag wordt 34.4% van

de variantie in het totaal sedentair gedrag verklaard door tv kijken, voor

computergebruik is dit 23.6%.

102

4.6 PREDICTOREN VAN SEDENTAIR GEDRAG

o ADOLESCENTEN

Uit de resultaten blijkt dat 0.2% van de variantie in tv kijken op een weekdag, 0.0%

van de variantie in tv kijken op een weekenddag en 0.0% van de variantie op een

gemiddelde dag verklaard wordt door de predictoren leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen. Bij

adolescenten zijn de predictoren samen niet significant in het voorspellen van het aantal

minuten tv kijken op een week- (F = 1.02, p = 0.424), weekend- (F = 0.94, p = 0.476) en

een gemiddelde dag (F = 0.96, p = 0.464). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt

dat leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet

hebben van broers/zussen het aantal minuten tv kijken op een week-, weekend- en

gemiddelde dag niet kunnen voorspellen.

Voor computergebruik geldt dat 3.2% van de variantie op een weekdag, 0.0% van de

variantie op een weekenddag en 1,4% van de variantie op een gemiddelde dag verklaard

wordt door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving

en het al dan niet hebben van broers/zussen. Bij adolescenten zijn de predictoren samen

niet significant in het voorspellen van het aantal minuten computergebruik op een week-

(F = 1.34, p = 0.253), weekend- (F = 0.69, p = 0.659) en een gemiddelde dag (F = 1.15,

p = 0.345). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen het

aantal minuten computergebruik op een week- en weekenddag alsook op een

gemiddelde dag niet kunnen voorspellen.

De variantie in gaming op een weekdag en op een gemiddelde dag kan voor 0.0%

verklaard worden door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen. Bij adolescenten zijn de

predictoren samen niet significant in het voorspellen van het aantal minuten gamen op

een week- (F = 0.73, p = 0.626) en een gemiddelde dag (F = 0.59, p = 0.741).

103

Specifiek kijkend naar elke predictor blijkt dat leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen het

aantal minuten gamen op een weekdag en op een gemiddelde dag niet kunnen

voorspellen. Op een weekenddag daarentegen wordt 6.8% van de variantie in gaming

verklaard door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen. Bij adolescenten zijn de

predictoren samen niet significant in het voorspellen van het aantal minuten gamen op

een weekenddag (F = 1.75, p = 0.126). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat

woonomgeving een positief, significante predictor is voor het aantal minuten gamen op

een weekenddag. Diegene woonachtig in een landelijke omgeving gamen minder op een

weekenddag in vergelijking met deze afkomstig uit een stedelijke omgeving. De overige

predictoren (leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling en het al dan niet hebben van

broers/zussen) kunnen het aantal minuten gamen op een weekenddag niet voorspellen.

De variantie in totaal sedentair gedrag op een week- en weekenddag alsook op een

gemiddelde dag kan voor 0.0% verklaard worden door de predictoren leeftijd, geslacht,

SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van broers/zussen.

Bij adolescenten zijn de predictoren samen niet significant in het voorspellen van het

aantal minuten totaal sedentair gedrag op een week- (F = 0.34, p = 0.913), weekend- (F

= 0.78, p = 0.587) en een gemiddelde dag (F = 0.618, p = 0.715). Specifiek kijkend naar

elke predictor (leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al

dan niet hebben van broers/zussen), blijkt dat geen enkele het aantal minuten totaal

sedentair gedrag op een weekdag, weekenddag en een gemiddelde dag kan voorspellen.

o VOLWASSENEN

Uit de resultaten blijkt dat op een weekdag 3.5% van de variantie in tv kijken verklaard

wordt door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving

en het al dan niet hebben van kinderen. Voor een weekenddag en een gemiddelde dag is

dit respectievelijk 5.0% en 4.2%.

104

Bij volwassenen zijn de predictoren samen significant in het voorspellen van het aantal

minuten tv kijken op een week- (F = 2.77, p = 0.013), weekend- (F = 3.55, p = 0.002) en

een gemiddelde dag (F = 3.10, p = 0.006). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt

dat enkel SES een negatief, significante predictor is voor het aantal minuten tv kijken op

een week-, weekend- en een gemiddelde dag. Diegene met een lage SES kijken meer tv

op een week- en weekenddag, alsook op een gemiddelde dag in vergelijking met

volwassenen met een hoge SES.

Uit de resultaten blijkt eveneens dat 6.0% van de variantie in computergebruik op een

weekdag, 10.0% van de variantie in computergebruik op een weekenddag en 7.4% van

de variantie in computergebruik op een gemiddelde dag verklaard wordt door de

predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan

niet hebben van kinderen. Bij volwassenen zijn de predictoren samen significant in het

voorspellen van het aantal minuten computergebruik op een week- (F = 4.01, p =

0.001), weekend- (F = 6.18, p = <0.001) en een gemiddelde dag (F= 4.75, p = <0.001).

Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat enkel leeftijd en gezinssamenstelling

negatieve, significante predictoren zijn voor het aantal minuten computergebruik op een

week- en weekenddag alsook op een gemiddelde dag. Jongvolwassenen en volwassenen

die alleen wonen, gebruiken de computer meer op een week-, weekend- en gemiddelde

dag in vergelijking met oudere volwassenen en volwassenen die samenwonen met een

partner. Het computergebruik op een weekenddag kan daarenboven ook voorspeld

worden door geslacht. Het betreft hier eveneens een negatief, significante predictor

waaruit besloten kan worden dat mannen meer de computer gebruiken op

weekenddagen in vergelijking met vrouwen.

De variantie in het totaal sedentair gedrag op een weekdag kan voor 3.8% verklaard

worden door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen. De predictoren zijn samen

significant in het voorspellen van het aantal minuten totaal sedentair gedrag op een

weekdag (F = 2.89, p = 0.009).

105

Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat SES en gezinssamenstelling negatieve,

significante predictoren zijn voor het aantal minuten totaal sedentair gedrag op een

weekdag. Volwassenen met een lage SES en alleenwonende volwassenen vertonen

meer totaal sedentair gedrag op een weekdag in vergelijking met volwassenen met een

hoge SES en volwassenen die samenwonen met een partner. Wat betreft een weekdag,

werden geen andere predictoren gevonden die het totaal sedentair gedrag kunnen

voorspellen. Op een weekenddag wordt 3.6% van de variantie in totaal sedentair gedrag

verklaard door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen. Ook op een weekenddag zijn de

predictoren samen significant in het voorspellen van het aantal minuten totaal sedentair

gedrag (F = 2.81, p = 0.011). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat enkel

leeftijd, SES en gezinssamenstelling negatieve, significante predictoren zijn voor het

aantal minuten totaal sedentair gedrag op een weekenddag. Jongvolwassenen,

volwassenen met een lage SES en alleenwonenden vertonen meer totaal sedentair

gedrag op een weekenddag in vergelijking met oudere volwassenen, volwassenen met

een hoge SES en volwassenen die samenwonen met een partner. De variantie in totaal

sedentair gedrag op een gemiddelde dag kan voor 6.0% verklaard worden door de


niet hebben van kinderen. Bij volwassenen zijn de predictoren samen significant in het

voorspellen van het aantal minuten totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag (F =

4.08, p = 0.001). Specifiek kijkend naar elke predictor, blijkt dat leeftijd en geslacht

negatieve, significante predictoren zijn en SES vormt een positieve, significante

predictor. Dit betekent dat jongvolwassenen, mannen en volwassenen met een hoge SES

meer totaal sedentair gedrag vertonen op een gemiddelde dag in vergelijking met oudere

volwassenen, vrouwen en volwassenen met een lage SES. De overige socio-

demografische variabelen (gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet

hebben van kinderen) konden het aantal minuten totaal sedentair gedrag op een

gemiddelde dag niet voorspellen.

106

o SENIOREN

De variantie in tv kijken op een weekdag kan voor 2.4% verklaard worden door de


niet hebben van kinderen. Bij senioren zijn de predictoren samen niet significant in het

voorspellen van het aantal minuten tv kijken op een weekdag (F = 1.67, p = 0.131).

Geen enkele predictor kan tv kijken op een weekdag voorspellen. Op een weekenddag

wordt 3.4% van de variantie in tv kijken verklaard door de predictoren leeftijd, geslacht,

SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen. Bij

senioren vertonen de predictoren samen een trend tot significantie in het voorspellen

van het aantal minuten tv kijken op een weekenddag (F = 1.97, p = 0.074). Specifiek

kijkend naar elke predictor, blijkt dat enkel woonomgeving een negatief, significante

predictor is voor het aantal minuten tv kijken op een weekenddag. Diegene woonachtig

in een landelijke omgeving, kijken meer tv op een weekenddag dan de senioren

woonachtig in een stedelijke omgeving. Op een gemiddelde dag wordt 3.0% van de

variantie in tv kijken verklaard door de bovengenoemde predictoren. Net zoals op een

weekdag, vormen de predictoren op een gemiddelde dag samen een trend tot

significantie in het voorspellen van het aantal minuten tv kijken (F = 1.85, p = 0.093).

Specifiek kijkend naar elke predictor (leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen), kan geen enkele het tv kijken

op een weekenddag voorspellen.

Wat betreft computergebruik blijkt dat 11.1% van de variantie op een weekdag

verklaard kan worden door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen. Bij senioren zijn de predictoren

samen significant in het voorspellen van het aantal minuten computergebruik op een

weekdag (F = 3.08, p = 0.009). Op een weekenddag wordt 6.6% van de variantie in

computergebruik verklaard door de predictoren leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen.

107

De predictoren vormen samen een trend tot significantie in het voorspellen van het

aantal minuten computergebruik op een weekenddag (F = 2.18, p = 0.051). Op een

gemiddelde dag wordt 10.6% van de variantie in computergebruik verklaard door de


niet hebben van kinderen. De predictoren zijn samen significant in het voorspellen van

computergebruik op een gemiddelde dag (F = 3.01, p = 0.010). Specifiek kijkend naar

elke predictor, blijkt dat geslacht een negatief, significante predictor is voor het aantal

minuten computergebruik op een week- en weekenddag alsook op een gemiddelde dag.

Mannen gebruiken meer de computer op een weekdag, weekenddag en gemiddelde dag

in vergelijking met vrouwen. Het aantal minuten computergebruik op een week-,

weekend- en gemiddelde dag kan niet voorspeld worden door de andere predictoren,

leeftijd, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van

kinderen.

De variantie in totaal sedentair gedrag op een weekdag kan voor 1.9% verklaard

worden door de predictoren leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling,

woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen. Op een weekenddag wordt 0.0%

van de variantie in totaal sedentair gedrag verklaard door de predictoren leeftijd,


kinderen. Op een gemiddelde dag wordt 1.1% van de variantie in het totaal sedentair

gedrag verklaard door bovenvermelde predictoren. Zowel op week- (F = 1.53, p =

0.172), en weekenddagen (F = 0.69, p 0.656) als op gemiddelde dag (F = 1.30, p =

0.261) zijn de predictoren samen niet significant in het voorspellen van het totaal

sedentair gedrag. Specifiek kijkend naar elke predictor (leeftijd, geslacht, SES,

gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben van kinderen), blijkt dat

geen enkele het totaal sedentair gedrag op een week- en weekenddag alsook op een

gemiddelde dag kan voorspellen.

Specifieke t- en p-waarden per predictor worden voor adolescenten, volwassenen en

senioren weergegeven in tabel 12.

10

8

Ta

bel

12

: A

do

lesc

ente

n,

vo

lwa

ssen

en e

n s

enio

ren

: so

cio

-dem

og

rafi

sch

e v

ari

ab

elen

als

pre

dic

tore

n v

oo

r se

den

tair

ged

rag

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

Afh

an

kel

ijk

e v

ari

ab

elen

P

red

icto

ren

B

eta

p

t B

eta

p

T

Bet

a

p

t

Tv W

K (

min

.)

Lee

ftij

d

0.1

8

0.1

59

1.4

3

0.1

1

0.0

76

1.7

8

0.1

0

0.2

38

1.1

9

G

esla

cht

0.1

5

0.2

68

1.1

2

0.0

5

0.4

34

0.7

8

0.1

0

0.2

09

1.2

6

S

ES

0.0

5

0.6

92

0.4

0

-0.1

9

0.0

02

-3.1

7

-0.1

3

0.1

08

-1.6

2

G

ezin

0.1

3

0.3

18

1.0

1

-0.0

3

0.6

26

-0.4

9

-0.0

6

0.4

52

-0.7

5

W

oo

nom

g.

-0.1

0

0.4

78

-0.7

1

-0.0

5

0.4

42

-0.7

7

-0.0

9

0.2

48

-1.1

6

B

roer

s/zu

ssen

0.1

9

0.1

61

1.4

2

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

-0.0

5

0.4

73

-0.7

2

-0.0

4

0.6

18

-0.5

0

Tv W

KN

(m

in.)

L

eeft

ijd

0.0

0

0.9

98

0.0

0

0.0

5

0.4

13

0.8

2

0.0

8

0.3

39

0.9

6

G

esla

cht

0.1

0

0.4

39

0.7

8

0.0

4

0.4

65

0.7

3

0.0

0

0.9

86

0.0

2

S

ES

0.0

1

0.9

69

0.0

4

-0.2

0

0.0

01

-3.3

4

-0.1

5

0.0

62

-1.8

8

G

ezin

0.1

8

0.1

77

1.3

7

-0.0

9

0.1

47

-1.4

5

-0.0

4

0.6

03

-0.5

2

W

oo

nom

g.

-0.1

9

0.1

81

-1.3

5

0.0

2

0.7

91

0.2

7

-0.1

7

0.0

33

-2.1

5

B

roer

s/zu

ssen

0.1

5

0.2

85

1.0

8

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

-0.1

3

0.0

52

-1.9

5

-0.0

7

0.3

58

-0.9

2

Tv D

AG

GE

M. (m

in.)

L

eeft

ijd

0.1

3

0.3

20

1.0

0

0.1

0

0.1

19

1.5

6

0.1

0

0.2

38

1.1

8

G

esla

cht

0.1

4

0.2

96

1.0

6

0.0

5

0.4

25

0.8

0

0.0

7

0.3

54

0.9

3

S

ES

0.0

4

0.7

70

0.2

9

-0.2

1

0.0

01

-3.4

8

-0.1

4

0.0

73

-1.8

1

G

ezin

0.1

5

0.2

43

1.1

8

-0.0

5

0.4

01

-0.8

4

-0.0

6

0.4

70

-0.7

2

W

oo

nom

g.

-0.1

3

0.3

37

-0.9

7

-0.0

3

0.6

53

-0.4

5

-0.1

2

0.1

21

-1.5

6

B

roer

s/zu

ssen

0.1

8

0.1

76

1.3

7

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

-0.0

8

0.2

51

-1.1

5

-0.0

5

0.5

03

-0.6

7

Pc

WK

(m

in.)

L

eeft

ijd

0.2

2

0.0

94

1.7

0

-0.1

8

0.0

05

-2.8

4

-0.1

8

0.0

93

-1.7

0

G

esla

cht

0.2

0

0.1

38

1.5

1

-0.0

6

0.3

44

-0.9

5

-0.2

8

0.0

05

-2.8

5

S

ES

0.1

4

0.3

00

1.0

5

-0.0

7

0.2

52

-1.1

5

0.0

7

0.4

47

0.7

6

G

ezin

0.1

5

0.2

37

1.2

0

-0.1

8

0.0

04

-2.9

0

0.0

9

0.3

79

0.8

8

10

9

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

Afh

an

kel

ijk

e v

ari

ab

elen

P

red

icto

ren

B

eta

p

t B

eta

p

T

Bet

a

p

t

W

oo

nom

g.

-0.0

8

0.5

66

-0.5

8

0.0

6

0.3

21

1.0

0

-0.0

9

0.3

76

-0.8

9

B

roer

s/zu

ssen

-0

.02

0.9

04

-0.1

2

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

0.0

1

0.8

53

0.1

9

-0.0

1

0.9

01

-0.1

3

Pc

WK

N (

min

.)

Lee

ftij

d

0.2

0

0.1

32

1.5

3

-0.2

0

0.0

02

-3.1

4

-0.1

4

0.1

87

-1.3

3

G

esla

cht

0.1

5

0.2

86

1.0

8

-0.1

6

0.0

08

-2.6

8

-0.2

2

0.0

32

-2.1

8

S

ES

-0

.02

0.8

70

-0.1

7

-0.0

3

0.5

55

-0.5

9

0.1

3

0.1

90

1.3

2

G

ezin

0.0

9

0.5

00

0.6

8

-0.2

0

0.0

02

-3.1

6

0.0

9

0.3

86

0.8

7

W

oo

nom

g.

-0.0

4

0.8

00

-0.2

6

0.0

6

0.2

73

1.1

0

-0.0

4

0.6

50

-0.4

6

B

roer

s/zu

ssen

0.0

1

0.9

37

0.0

8

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

-0.0

1

0.8

86

-0.1

4

0.0

1

0.9

49

0.0

6

Pc

DA

GG

EM

. (m

in.)

L

eeft

ijd

0.2

0

0.1

28

1.5

4

-0.1

9

0.0

03

-3.0

4

-0.1

5

0.1

47

-1.4

6

G

esla

cht

0.2

1

0.1

15

1.6

0

-0.0

9

0.1

49

-1.4

5

-0.2

6

0.0

09

-2.6

8

S

ES

0.0

8

0.5

55

0.5

9

-0.0

6

0.2

79

-1.0

9

0.1

0

0.2

80

1.0

9

G

ezin

0.1

5

0.2

62

1.1

3

-0.1

9

0.0

03

-2.9

9

0.1

1

0.3

06

1.0

3

W

oo

nom

g.

-0.0

6

0.6

80

-0.4

2

0.0

6

0.3

01

1.0

4

-0.0

9

0.3

34

-0.9

7

B

roer

s/zu

ssen

-0

.01

0.9

18

-0.1

0

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

0.0

1

0.9

36

0.0

8

0.0

2

0.8

34

0.2

1

Gam

ing W

K (

min

.)

Lee

ftij

d

0.1

8

0.1

69

1.3

9

/ /

/ /

/ /

G

esla

cht

-0.1

6

0.2

45

-1.1

8

/ /

/ /

/ /

S

ES

0.1

0

0.4

69

0.7

3

/ /

/ /

/ /

G

ezin

0.0

4

0.7

44

0.3

3

/ /

/ /

/ /

W

oo

nom

g.

-0.1

7

0.2

20

-1.2

4

/ /

/ /

/ /

B

roer

s/zu

ssen

-0

.01

0.9

42

-0.0

7

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

/ /

/ /

/ /

Gam

ing W

KN

(m

in.)

L

eeft

ijd

-0.0

2

0.8

48

-0.1

9

/ /

/ /

/ /

G

esla

cht

-0.1

2

0.3

56

-0.9

3

/ /

/ /

/ /

S

ES

-0

.08

0.5

42

-0.6

1

/ /

/ /

/ /

11

0

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

Afh

an

kel

ijk

e v

ari

ab

elen

P

red

icto

ren

B

eta

p

t B

eta

p

T

Bet

a

p

t

G

ezin

0.2

0

0.1

29

1.5

4

/ /

/ /

/ /

W

oo

nom

g.

0.3

1

0.0

21

2.3

7

/ /

/ /

/ /

B

roer

s/zu

ssen

0.0

3

0.8

39

0.2

0

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

/ /

/ /

/ /

Gam

ing D

AG

GE

M (

MIN

.)

Lee

ftij

d

0.1

2

0.3

88

0.8

7

/ /

/ /

/ /

G

esla

cht

-0.1

6

0.2

46

-1.1

7

/ /

/ /

/ /

S

ES

0.0

4

0.7

57

0.3

1

/ /

/ /

/ /

G

ezin

0.1

3

0.3

45

0.9

5

/ /

/ /

/ /

W

oo

nom

g.

0.0

1

0.9

28

0.0

9

/ /

/ /

/ /

B

roer

s/zu

ssen

0.0

1

0.9

71

0.0

4

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

/ /

/ /

/ /

Tota

al W

K (

min

.)

Lee

ftij

d

0.0

5

0.7

25

0.3

5

-0.1

1

0.0

73

-1.8

0

-0.1

2

0.1

54

-1.4

3

G

esla

cht

0.1

3

0.3

58

0.9

3

-0.0

1

0.8

22

-0.2

3

-0.0

8

0.3

21

-1.0

0

S

ES

-0

.11

0.4

35

-0.7

9

-0.1

4

0.0

18

-2.3

8

0.1

3

0.0

98

1.6

7

G

ezin

0.0

7

0.6

18

0.5

0

-0.2

0

0.0

02

-3.1

1

-0.0

9

0.2

81

-1.0

8

W

oo

nom

g.

0.1

0

0.4

70

0.7

3

0.0

1

0.8

16

0.2

3

-0.1

2

0.1

31

-1.5

2

B

roer

s/zu

ssen

0.0

1

0.9

41

0.0

7

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

0.1

1

0.1

16

1.5

8

0.0

4

0.6

52

0.4

5

Tota

al W

KN

(m

in.)

L

eeft

ijd

0.2

2

0.0

86

1.7

4

-0.1

6

0.0

13

-2.5

0

-0.0

4

0.6

11

-0.5

1

G

esla

cht

-0.0

2

0.9

08

-0.1

2

-0.0

2

0.7

12

-0.3

7

-0.0

7

0.3

72

-0.9

0

S

ES

-0

.04

0.7

62

-0.3

0

-0.1

2

0.0

38

-2.0

8

0.0

5

0.5

66

0.5

8

G

ezin

0.1

2

0.3

53

0.9

4

-0.1

4

0.0

33

-2.1

5

-0.0

2

0.8

04

-0.2

5

W

oo

nom

g.

-0.0

1

0.9

49

-0.0

6

0.0

8

0.1

64

1.4

0

-0.1

2

0.1

44

-1.4

7

B

roer

s/zu

ssen

-0

.01

0.9

27

-0.0

9

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

0.0

4

0.5

31

0.6

3

0.0

4

0.6

59

0.4

4

Tota

al D

AG

GE

M. (m

in.)

L

eeft

ijd

0.1

6

0.2

28

1.2

2

-0.1

8

0.0

05

-2.8

4

-0.1

0

0.2

31

-1.2

0

G

esla

cht

0.1

1

0.4

31

0.7

9

-0.1

7

0.0

05

-2.8

2

-0.0

8

0.3

16

-1.0

1

11

1

AD

OL

ES

CE

NT

EN

V

OL

WA

SS

EN

EN

S

EN

IOR

EN

Afh

an

kel

ijk

e v

ari

ab

elen

P

red

icto

ren

B

eta

p

t B

eta

p

T

Bet

a

p

t

S

ES

-0

.08

0.5

61

-0.5

9

0.1

6

0.0

08

2.6

5

0.1

1

0.1

62

1.4

1

G

ezin

0.1

1

0.4

16

0.8

2

-0.0

9

0.1

73

-1.3

7

-0.0

8

0.3

73

-0.8

9

W

oo

nom

g.

0.0

8

0.5

42

0.6

1

0.0

4

0.5

21

0.6

4

-0.1

2

0.1

18

-1.5

7

B

roer

s/zu

ssen

0.0

1

0.9

64

0.0

5

/ /

/ /

/ /

K

ind

eren

/

/ /

0.1

3

0.0

51

1.9

6

0.0

4

0.6

31

0.4

8

Op

mer

kin

g:

T

v =

tv k

ijk

en;

Pc

= c

om

pu

terg

ebru

ik;

tota

al

= t

ota

al

sed

enta

ir g

ed

rag;

min

. =

min

ute

n

W

K =

wee

k;

WK

N =

wee

ken

d;

DA

GG

EM

= d

ag

gem

idd

eld

e; g

ezin

= g

ezin

ssa

men

stell

ing

; w

oo

no

mg

. =

wo

on

om

gev

ing

112

5 DISCUSSIE

Het doel van deze masterproef was het nagaan wat de rol is van socio-demografische

variabelen op de prevalentie van sedentair gedrag bij adolescenten, volwassenen en

senioren.

De eerste onderzoeksvraag ging tussen de drie leeftijdsgroepen verschillen na in het

aantal minuten tv kijken, computergebruik en totaal sedentair gedrag. Senioren kijken

op een week- en gemiddelde dag significant meer tv dan adolescenten en volwassenen.

Op een weekdag was er ook een significant verschil tussen adolescenten en

volwassenen, waarbij volwassenen meer tv kijken. Mares en Woodard (2006) komen,

net zoals deze masterproef, tot de vaststelling dat senioren op een gemiddelde dag meer

tv kijken dan volwassenen. Kijkend naar bestaande onderzoeken bij de verschillende

leeftijdsgroepen, werd eveneens gevonden dat senioren op een gemiddelde dag meer tv

kijken dan adolescenten (Foley et al., 2011; Ianotti en Wang, 2013; Mares en Woodard,

2006). Een mogelijke oorzaak die ertoe kan bijdragen dat senioren meer tv kijken dan

adolescenten en volwassenen, kan te wijten zijn aan het feit dat de meeste senioren over

meer vrije tijd beschikken en niet verbonden zijn aan school/werkverplichtingen (Mares

& Woodard, 2006).

Adolescenten gebruiken daarentegen meer de computer dan volwassenen en senioren.

Het verschil tussen adolescenten en volwassenen werd gevonden voor een week-,

weekend- en gemiddelde dag, daar waar het verschil tussen adolescenten en senioren

enkel voor een weekend- en gemiddelde dag werd vastgesteld. Burton et al. (2012) en

Iannotti en Wang (2013) deden respectievelijk onderzoek naar het computergebruik bij

volwassenen en adolescenten. Uit deze onderzoeken blijkt eveneens dat adolescenten,

vergeleken met volwassenen, meer computergebruik vertonen op een week- en

weekenddag.

113

Ondanks het feit dat de resultaten in de onderzoeken van Burton et al. (2012) en Iannotti

en Wang (2013) gelijkaardig zijn aan deze in de masterproef, dienen de resultaten met

enige voorzichtigheid vergeleken te worden omdat de activiteiten toebehorend aan

computergebruik in deze onderzoeken verschillen met deze van de masterproef. In

tegenstelling tot deze masterproef wordt in het onderzoek van Iannotti en Wang (2013)

het maken van huiswerk aan de computer opgenomen. Daarenboven kan uit het

onderzoek van Burton et al. (2012) niet worden opgemaakt of niet- werkgerelateerde

activiteiten verbonden zijn aan computergebruik, daar er gesproken wordt over

computergebruik in de thuisomgeving. Net zoals Iannotti en Wang (2013), hebben ook

Hamar et al. (2010) onderzoek gevoerd naar het computergebruik van adolescenten.

Ondanks het gegeven dat Hamar et al. (2010) dezelfde aspecten opnemen bij

computergebruik zoals in deze masterproef, komt dit onderzoek tot andere resultaten.

Het gemiddeld aantal minuten computergebruik bij adolescenten in het onderzoek van

Hamar et al. (2010) was beduidend lager dan in het onderzoek van Iannotti en Wang

(2013) en in deze masterproef. Dit kan verklaard worden door het gebruik van een ander

meetinstrument (dagboek) in het onderzoek van Hamar et al. (2010).

De drie leeftijdsgroepen verschillen significant van elkaar op een week- en gemiddelde

dag wat betreft het totaal sedentair gedrag. Voor een weekenddag is dit niet het geval

aangezien er dan geen verschil tussen volwassen en senioren kan worden aangetoond.

De gemiddelden tonen aan dat adolescenten op een week-, weekend- en gemiddelde dag

meer totaal sedentair gedrag vertonen dan volwassenen en senioren. Het feit dat er in

deze masterproef sprake is van overrapportering bij adolescenten, kan een mogelijke

verklaring zijn voor deze bevinding. Uitgaande van bestaande onderzoeken bij de

verschillende leeftijdsgroepen werd eveneens gevonden dat adolescenten meer totaal

sedentair gedrag vertonen dan volwassenen en senioren (gemiddelde dag) (Foley et al.,

2011; Mielke et al., 2014; Sullivan et al., 2011; Van Dyck et al., 2010; Wallmann-

Sperlich et al., 2013). Deze onderzoeken zijn vergelijkbaar met de bevindingen uit deze

masterproef, daar er eveneens gebruik wordt gemaakt van zelfrapportage en nagenoeg

dezelfde sedentaire contexten gehanteerd worden voor het bepalen van het totaal

sedentair gedrag.

114

Het is belangrijk te weten welke correlaten bijdragen aan sedentair gedrag, daar

sedentair gedrag gepaard gaat met heel wat gezondheidsrisico’s. Inzicht in deze

correlaten is belangrijk voor het ontwikkelen van toekomstige interventies. Bijgevolg

werd bij de drie leeftijdsgroepen nagegaan of bepaalde socio-demografische variabelen

(leeftijd, geslacht, SES, gezinssamenstelling, woonomgeving en het al dan niet hebben

van broers/zussen of kinderen) mogelijke predictoren zijn van tv kijken,

computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag. Daarenboven werd

voor de drie leeftijdsgroepen nagegaan of er verschillen zijn in de gemiddelde

hoeveelheid tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair

gedrag op basis van de socio-demografische variabelen. Beide onderzoeksvragen

werden beantwoord voor een week-, weekend- en gemiddelde dag.

Bij adolescenten werden nagenoeg geen predictoren gevonden voor tv kijken,

computergebruik, gaming en totaal sedentair gedrag op een week-, weekend- en

gemiddelde dag. Er werd wel gevonden dat gaming op een weekenddag voorspeld

wordt door woonomgeving. Adolescenten woonachtig in een landelijke omgeving

vertonen minder gamegedrag op een weekenddag in vergelijking met diegene uit een

stedelijke omgeving. De grotere facilitaire beschikbaarheid om buiten te spelen en een

veiligere buurt in een landelijke omgeving dragen ertoe bij dat adolescenten uit een

landelijke omgeving minder sedentair gedrag vertonen, waaronder gaming (Loucaides,

Chedzoy, & Bennett, 2004). Daarenboven werd een significant verschil gevonden in de

gemiddelde hoeveelheid gaming op basis van geslacht, en dit voor een week-, weekend-

en gemiddelde dag. De resultaten geven aan dat jongens op een week-, weekend- en

gemiddelde dag meer gamen dan meisjes. Deze bevinding wordt ondersteund door

Foley et al. (2011), Martínez-Gómez et al. (2012) en Norman et al. (2005). Het feit dat

jongens meer psychosociale voordelen ervaren van gamen, zoals voldoening en

socialisatie, dragen ertoe bij dat zij meer gamegedrag vertonen dan meisjes (Sublette, &

Mullan, 2012). Eveneens draagt het feit dat games vaak gericht zijn op geweld, sport,

racen, actie en avontuur er mogelijks toe bij dat jongens meer gamegedrag vertonen dan

meisjes.

115

Tv kijken bij volwassenen wordt op een week-, weekend- en gemiddelde dag voorspeld

door SES. Daarenboven kan een verschil worden aangetoond in de gemiddelde

hoeveelheid tv kijken op basis van deze socio-demografische variabele (week-,

weekend- en gemiddelde dag). Voor beide bevindingen geldt dat volwassenen met een

lage SES minder tv kijken dan diegene met een hoge SES. Deze bevindingen zijn

consistent met deze van Burton et al. (2012) en Van Dyck et al. (2011). Een mogelijke

verklaring voor dit resultaat kan gevonden worden in het feit dat diegenen met een lage

SES meer arbeidsintensief, niet-sedentair werk verrichten en dit in de vrije tijd trachten

te compenseren door tv kijken (Van Dyck et al., 2011). Specifiek voor een weekenddag

geldt eveneens dat er een verschil is in de hoeveelheid tv kijken op basis van het al dan

niet hebben van kinderen, waarbij diegene zonder kinderen meer tv kijken.

Het computergebruik bij volwassenen wordt op een week-, weekend- en gemiddelde

dag voorspeld door leeftijd en gezinssamenstelling, op een gemiddelde dag wordt dit

eveneens voorspeld door geslacht. Hierbij aansluitend wordt een verschil aangetoond in

de hoeveelheid computergebruik op basis van voornoemde socio-demografische

variabelen, alsook op basis van het al dan niet hebben van kinderen (week-, weekend-

en gemiddelde dag). Voor deze bevindingen geldt dat jongvolwassenen, volwassenen

die alleen wonen en volwassenen zonder kinderen, meer computergebruik vertonen op

een week-, weekend- en gemiddelde dag vergeleken met oudere volwassenen,

volwassenen die samenwonen met een partner en volwassenen met kinderen. Healy et

al. (2011) stellen eveneens vast dat het computergebruik afneemt naarmate de

volwassene ouder wordt, wat verklaard kan worden door het feit dat jongvolwassenen

meer gebruik maken van sociale media. Eveneens werd gevonden dat mannen op een

weekenddag gemiddeld 79.72 minuten computergebruik vertonen, wat meer is dan de

55.78 minuten gevonden bij vrouwelijke volwassenen. Deze bevinding wordt

ondersteund door het onderzoek van Burton et al. (2012).

116

Het totaal sedentair gedrag bij volwassenen wordt voorspeld door leeftijd (weekend-

en gemiddelde dag), geslacht (gemiddelde dag), SES (week-, weekend- en gemiddelde

dag) en gezinssamenstelling (week- en weekenddag). Eveneens kan een verschil

aangetoond worden in de gemiddelde hoeveelheid totaal sedentair gedrag op basis van

de zonet vermelde socio-demografische variabelen, met uitzondering van leeftijd en

SES op een weekenddag. Voor bovenstaande bevindingen geldt dat volwassenen met

een lage SES meer totaal sedentair gedrag stellen op een week- en weekenddag,

vergeleken met volwassenen met een hoge SES. Voor een gemiddelde dag is een

omgekeerde trend waarneembaar waarbij volwassenen met een lage SES minder totaal

sedentair gedrag vertonen. Dit kan mogelijks verklaard worden door het feit dat

werkgerelateerd sedentair gedrag enkel opgenomen werd bij het totaal sedentair gedrag

op een gemiddelde dag. Volwassenen met een lage SES vertonen immers minder

sedentair gedrag op de werkvloer (Van Dyck et al.,2011), waardoor het totaal sedentair

gedrag op een gemiddelde dag hier niet of nauwelijks door beïnvloed wordt, wat wel zo

is bij volwassenen met een hoge SES. De bevinding omtrent SES op een gemiddelde

dag wordt bevestigd door Van Dyck et al. (2012) en Wallmann-Sperlicht et al. (2013),

die ook het werkgerelateerd sedentair gedrag opnemen bij het totaal sedentair gedrag.

Eveneens werd gevonden dat volwassenen die alleen wonen meer totaal sedentair

gedrag vertonen, vergeleken met volwassenen die samenwonen met een partner (week-

en weekenddag). Ten slotte geldt dat jongvolwassenen (weekenddag en gemiddelde

dag) en mannelijke volwassenen (gemiddelde dag) meer totaal sedentair gedrag

vertonen, vergeleken met oudere en vrouwelijke volwassenen. Mielke et al. (2014)

bevestigen dat mannen meer totaal sedentair gedrag vertonen op een gemiddelde dag.

Van Dyck et al. (2010) en Wallmann-Sperlich et al. (2013), hanteren ongeveer gelijke

leeftijden, waaruit eveneens blijkt dat jongvolwassenen meer totaal sedentair gedrag

vertonen op een gemiddelde dag. Mogelijks spelen generatie-effecten hierbij een rol,

aangezien jongvolwassenen zijn opgegroeid met technologische vernieuwingen zoals

sociale media (Bauman et al., 2011). Matthews et al. (2008) en Sullivan et al. (2011)

komen op een gemiddelde dag tot de omgekeerde bevinding die stelt dat oudere

volwassenen in vergelijking met jongere volwassenen meer totaal sedentair gedrag

vertonen.

117

Echter moeten de resultaten van Matthews et al. (2008) en Sullivan et al. (2011) met

enige voorzichtigheid vergeleken worden met de bevindingen van deze masterproef,

daar er gebruik wordt gemaakt van verschillende meetinstrumenten voor het bepalen

van het totaal sedentair gedrag. Sullivan et al. (2011) hanteren in hun onderzoek een

recall-periode van een maand (met meer risico op recall-bias) en Matthews et al. (2008)

maken gebruik van een accelerometer voor het bepalen van de hoeveelheid totaal

sedentair gedrag.

Overeenkomstig met adolescenten, werden ook voor senioren weinig predictoren

gevonden voor tv kijken, computergebruik en totaal sedentair gedrag op een week-,

weekend- en gemiddelde dag. Er werd wel gevonden dat tv kijken bij senioren op een

weekenddag voorspeld wordt door woonomgeving. Senioren woonachtig in een

landelijke omgeving kijken meer tv op een weekenddag vergeleken met senioren

afkomstig uit een stedelijke omgeving. Daarenboven werd een significant verschil

gevonden in de gemiddelde hoeveelheid tv kijken op basis van SES. Senioren met een

lage SES kijken meer tv op een week-, weekend- en gemiddelde dag vergeleken met

senioren met een hoge SES. Computergebruik bij senioren wordt op een week-,

weekend- en een gemiddelde dag voorspeld door geslacht. Daarenboven werd een

verschil aangetoond in de gemiddelde hoeveelheid computergebruik op basis van

geslacht en leeftijd (week-, weekend- en gemiddelde dag). Voor een gemiddelde dag

werd bijvoorbeeld gevonden dat mannelijke senioren gemiddeld 92.42 minuten

besteden aan computergebruik, voor vrouwelijke senioren is dit slechts 45.50 minuten.

Karavidas et al. (2005) merken echter, wat betreft computergebruik, geen verschil op

tussen mannelijke en vrouwelijke senioren op een gemiddelde dag. Het resultaat van

Karavidas et al. (2005) kan verklaard worden door het feit dat mannen en vrouwen

gerekruteerd werden uit computerclubs en dus op gelijkmatige tijdstippen dit gedrag

vertonen. Ook werden in deze masterproef respondenten opgenomen die aangaven de

computer niet te gebruiken, terwijl in de studie van Karavidas et al. (2005) alle

respondenten op zeer regelmatige basis de computer gebruiken. Eveneens werd

gevonden dat jongere senioren op een week-, weekend- en gemiddelde dag meer

computergebruik vertonen dan oudere senioren.

118

De kans is groter dat jongere senioren, in het verleden meer blootgesteld werden aan

computergebruik zoals op het werk, en dit bijgevolg verder zetten (Carpenter, & Buday,

2007). Bij senioren is er enkel een verschil in de gemiddelde hoeveelheid totaal

sedentair gedrag op basis van leeftijd (weekdag en gemiddelde dag). Het totaal

sedentair gedrag neemt af naarmate de senioren ouder worden, wat een opmerkelijke

bevinding is. In de literatuur wordt immers het tegenovergestelde aangetoond (Davis et

al.,2011; Matthews et al., 2008). De manier van bevraging in deze masterproef

(zelfrapportage) verschilt met de werkwijze van Davis et al. (2011) en Matthews et al.

(2008) (accelerometer), wat het verschil in de resultaten kan verklaren. Het gebruik van

zelfrapportage brengt nadelen met zich mee (recall-bias en het geven van sociaal

wenselijke antwoorden) die de resultaten kunnen beïnvloeden (Norman et al., 2005).

Tevens verschillen de leeftijden in deze masterproef met de leeftijden in het onderzoek

van Davis et al. (2011), wat de tegenstrijdige bevindingen kan verklaren. In deze

masterproef werden senioren van 65 tot 98.75 jaar opgenomen, waarbij diegene tot

72.27 jaar bij de jongere senioren ondergebracht werden. In het onderzoek van Davis et

al. (2011) worden leeftijden van 70 tot 85-plus gehanteerd. Hieruit kan worden afgeleid

dat een deel van de oudere senioren in deze masterproef, toebehoren aan de jongere

senioren in het onderzoek van Davis et al. (2011).

Te veel en langdurig zitten wordt gelinkt aan gezondheidsrisico’s. Om deze reden

werden bijgevolg aanbevelingen opgesteld die als doel hebben het zittend gedrag bij

adolescenten, volwassenen en senioren te beperken. De Vlaamse consensustekst (2012)

baseert zich op buitenlandse richtlijnen en heeft als aanbeveling dat adolescenten hun

schermgerelateerd sedentair gedrag dienen te beperken tot maximum twee uur per dag

(Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, 2012). De vooropgestelde

hypothese, die stelt dat meer dan 50% van de adolescenten niet voldoet aan de

aanbeveling van maximum twee uur schermgerelateerde sedentaire activiteiten per dag,

wordt sterk bevestigd voor een week-, weekend- en gemiddelde dag. De resultaten in

deze masterproef tonen aan dat slechts 20.0% van de adolescenten voldoet aan deze

aanbeveling op een weekdag. Voor een gemiddelde dag is dit slechts 8.0% en voor een

weekenddag amper 6.0%.

119

In deze masterproef is het percentage adolescenten dat niet voldoet aan de aanbeveling

beduidend hoger dan het percentage vermeld in de vooropgestelde hypothese en dus ook

in de literatuur (50%) (Hardy et al., 2010; Martínez Gómez et al., 2012). Dit kan

mogelijks verklaard worden door het feit dat de resultaten uit deze masterproef een

vertekend beeld geven, daar er sprake is van overrapportering in het aangeven van de

hoeveelheid sedentair gedrag. Het feit dat veel adolescenten de aanbeveling

overschrijden, kan mogelijks ook verklaard worden door het gegeven dat adolescenten

zich niet bewust zijn van de aanbeveling. De tweede hypothese die stelt dat meer

jongens de aanbeveling overschrijden, vergeleken met meisjes, wordt voor een week-,

weekend- en gemiddelde dag niet bevestigd in deze masterproef. Zowel uit de

onderzoeken van Hardy et al. (2010) en Martínez Gómez et al. (2012) komt naar voor

dat meer jongens de aanbeveling overschrijden in vergelijking met meisjes. Het feit dat

in deze masterproef geen significante geslachtsverschillen werden gevonden omtrent de

aanbeveling, kan verklaard worden door het gegeven dat met een kleine sample (n =

100) van adolescenten gewerkt werd, bestaande uit drie keer zoveel jongens als meisjes.

Daarenboven werden bij adolescenten geen significante verschillen gevonden in leeftijd

met betrekking tot de aanbeveling.

Om na te gaan waarop toekomstige interventies ter preventie van sedentair gedrag zich

het best richten, is het belangrijk te weten welke contexten van sedentair gedrag het

meest bijdragen aan totaal sedentair gedrag. Bij de derde onderzoeksvraag werd

bijgevolg bij de drie leeftijdsgroepen nagegaan hoeveel procent van de variantie in het

totaal sedentair gedrag verklaard kan worden door tv kijken, computergebruik en

gaming. Uitgaande van adolescenten werd gevonden dat zowel op een week-, weekend-

als een gemiddelde dag de variantie in totaal sedentair gedrag het meest verklaard wordt

door computergebruik, gevolgd door respectievelijk gaming en tv kijken. In deze

masterproef wordt schooltijd opgenomen bij het totaal sedentair gedrag op een week- en

gemiddelde dag wat het aandeel van tv kijken mogelijks onderdrukt, daar het meeste

sedentair gedrag op een weekdag gesteld wordt tijdens de schooluren.

120

In het onderzoek van Biddle et al. (2009) wordt schooltijd niet opgenomen, wat de

grotere bijdrage van tv kijken aan totaal sedentair gedrag kan verklaren. Bij volwassen

en senioren leveren tv kijken en computergebruik een zekere bijdrage aan het totaal

sedentair gedrag op een week-, weekend- en gemiddelde dag. Echter dient hierbij

opgemerkt te worden dat het aandeel van tv kijken en computergebruik op een

gemiddelde dag bij volwassenen opmerkelijk lager is dan dit op een week- en

weekenddag. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat op een gemiddelde dag het

werkgerelateerd sedentair gedrag werd toegevoegd, wat het aandeel van tv kijken en

computergebruik kan onderdrukken. In de literatuur wordt bij volwassenen 47 % van de

variantie in het totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag verklaard door tv kijken,

wat aanzienlijk hoger is dan de bevindingen in deze masterproef (10.7%) (Sugiyama et

al., 2008). Dit kan verklaard worden door het feit dat er binnen deze masterproef en de

studie van Sugiyama et al. (2008) verschillende contexten werden opgenomen bij het

totaal sedentair gedrag op een gemiddelde dag.

5.1 BEPERKINGEN EN STERKTES

Een eerste beperking van dit onderzoek is het gebruik van een subjectief meetinstrument

voor het bepalen van sedentair gedrag. Het gebruik van vragenlijsten gaat vaak gepaard

met recall-bias en het geven van sociaal wenselijke antwoorden (Hamar et al., 2010;

Norman et al., 2005). Eveneens werd in de vragenlijst van de volwassenen het

werkgerelateerd sedentair gedrag bevraagd overheen de afgelopen zeven dagen.

Hierdoor was het niet mogelijk te bepalen hoeveel werkgerelateerd sedentair gedrag er

specifiek gesteld werd op een week- en weekenddag. Hiernaast bevatten de

vragenlijsten bij adolescenten, volwassenen en senioren verschillende sedentaire

contexten, waardoor het verschil in totaal sedentair gedrag overheen de verschillende

leeftijdsgroepen met enige voorzichtigheid geïnterpreteerd moet worden. Een ander

nadeel is het beperkt aantal adolescenten dat werd opgenomen in deze masterproef,

waarbij eveneens het aantal meisjes sterk ondervertegenwoordigd was.

121

Tenslotte is er binnen deze masterproef ook sprake van overrapportering van het

sedentair gedrag. Ondanks duidelijke instructies, werden simultaan uitgevoerde

sedentaire gedragingen (vb: het maken van huiswerk en tegelijk muziek luisteren), naar

alle waarschijnlijkheid dubbel gerapporteerd, wat niet de bedoeling was.

Een belangrijke sterkte van dit onderzoek is dat er gewerkt werd met verschillende

contexten van sedentair gedrag, aangezien de literatuur zich vaak beperkt tot

schermgerelateerde sedentaire activiteiten met in het bijzonder tv kijken. Eveneens werd

er gebruik gemaakt van verschillende leeftijdsgroepen waardoor deze met elkaar

vergeleken konden worden. Een ander voordeel van deze masterproef is dat de

predictoren voor sedentair gedrag per leeftijdsgroep werden nagegaan. Dit zorgt ervoor

dat per leeftijdsgroep de risicopopulaties werden weergegeven, zodat toekomstige

interventies zich hierop kunnen richten.

5.2 AANBEVELINGEN VOOR VERDER ONDERZOEK

Voor toekomstig onderzoek wordt aangeraden eveneens gebruik te maken van data

verzameld op een objectieve manier zoals het gebruik van accelerometers. De nadelen

van het gebruik van zelfrapportage (recall-bias en sociaal wenselijke antwoorden)

kunnen hiermee gedeeltelijk opgevangen worden. Eveneens is het raadzaam ervoor te

zorgen dat er voldoende respondenten per leeftijdsgroep worden opgenomen binnen het

onderzoek en dat de adolescenten afkomstig zijn uit verschillende onderwijsinstellingen,

wat de generaliseerbaarheid en de vergelijkbaarheid ten goede komt. Gezien het feit dat

de literatuur betreffende de socio-demografische variabelen beperkt is wat betreft het

sedentair gedrag op een week-, weekend- en gemiddelde dag, is het aangewezen meer

longitudinaal onderzoek te voeren. Longitudinaal onderzoek heeft als voordeel dat

oorzaak- gevolgrelaties en veranderingen overheen de tijd onderzocht kunnen worden.

122

5.3 CONCLUSIE

Socio-demografische variabelen als predictoren van sedentair gedrag spelen een

belangrijke rol en zijn tevens leeftijdsspecifiek. Bij adolescenten wordt gaming

voorspeld door woonomgeving (weekenddag). Bij volwassenen wordt tv kijken enkel

voorspeld door SES (week-, weekend- en gemiddelde dag). Het computergebruik

daarentegen, wordt bij deze leeftijdsgroep door meerdere socio-demografische

variabelen voorspeld, zijnde leeftijd en gezinssamenstelling (week-, weekend- en

gemiddelde dag). Daarenboven kan het computergebruik bij volwassenen op een

weekenddag eveneens voorspeld worden door geslacht. De socio-demografische

variabelen die het totaal sedentair gedrag van volwassenen voorspellen, zijn niet gelijk

op een week-, weekend- en gemiddelde dag. De significante predictoren hierbij zijn;

SES (week-, weekend- en gemiddelde dag), gezinssamenstelling (week- en

weekenddag), leeftijd (weekend- en gemiddelde dag) en geslacht (gemiddelde dag). Bij

senioren kan het aantal minuten tv kijken voorspeld worden door woonomgeving

(weekenddag) en het aantal minuten computergebruik door geslacht (week-, weekend-

en gemiddelde dag). Tussen de drie leeftijdsgroepen zijn niet enkel verschillen in

predictoren waarneembaar, maar ook verschillen in de hoeveelheid sedentair gedrag wat

betreft tv kijken, computergebruik, gaming (adolescenten) en totaal sedentair gedrag.

Senioren spenderen hierbij het meeste tijd aan tv kijken, terwijl adolescenten het meeste

computergebruik en totaal sedentair gedrag vertonen. Ondanks de aanbevelingen om de

schermtijd bij adolescenten te beperken tot maximum twee uur per dag, blijkt het

merendeel van de adolescenten deze aanbeveling toch te overschrijden. Tot slot leveren

tv kijken, computergebruik en gaming (adolescenten) een zekere bijdrage aan het totaal

sedentair gedrag bij adolescenten, volwassenen en senioren. Op een weekdag wordt

bijvoorbeeld 21.6% van de variantie in het totaal sedentair gedrag van adolescenten

verklaard door computergebruik, voor volwassenen is dit 29.3 % en voor senioren

21.5%.

123

Bij het ontwikkelen van toekomstige interventies is het bijgevolg belangrijk rekening te

houden met deze schermgerelateerde sedentaire gedragingen. Aangezien de

prevalentiecijfers van sedentair gedrag relatief hoog zijn en gezien het feit dat dit gedrag

gepaard gaat met gezondheidsrisico’s, is meer onderzoek naar onderliggende oorzaken

aangewezen.

124

6 LITERATUURLIJST

ActiGraph (2014). Retrieved April 27, 2014, from

http://www.actigraphcorp.com/products/

Al-Nuaim, A. A., Al-Nakeeb, Y., Lyons, M., Al-Hazzaa, H. M., Nevill, A., Collins, P.,

et al. (2012). The prevalence of physical activity and sedentary behaviours

relative to obesity among adolescents from Al-Ahsa, Saudi Arabia: Rural versus

urban variations. Journal of Nutrition and Metabolism, 2012.

doi:10.1155/2012/417589

Ardern, C. I., & Janssen, I. (2007). Metabolic syndrome and its association with

morbidity and mortality. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism, 32(1),

33-45.

Assah, F. K., Ekelund, U., Brage, S., Corder, K., Wright, A., Mbanya, J. C., et al.

(2009). Predicting physical activity energy expenditure using accelerometry in

adults from sub-Sahara Africa. Obesity, 17(8), 1588-1595.

Babey, S. H., Hastert, T. A., & Wolstein, J. (2013). Adolescent sedentary behaviors:

Correlates differ for television viewing and computer use. Journal of Adolescent

Health, 52(1), 70-76.

Bankoski, A., Harris, T. B., McClain, J. J., Brychta, R. J., Caserotti, P., Chen, K. Y., et

al. (2011). Sedentary activity associated with metabolic syndrome independent

of physical activity. Diabetes Care, 34, 497-503.

http://www.actigraphcorp.com/products/

125

Bauman, A., Ainsworth, B. E., Sallis, J. F., Hagstromer, M., Craig, C. L., Bull, F. C., et

al. (2011). The descriptive epidemiology of sitting. A 20-country comparison

using the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ). American

Journal of Preventive Medicine, 41(2), 228-235.

Bey, L., & Hamilton, M. T. (2003). Suppression of skeletal muscle lipoprotein lipase

activity during physical inactivity: A molecular reason to maintain daily low-

intensity activity. The Journal of Physiology, 551, 673-682.

Biddle, S. J., Gorely, T., & Marshall, S. J. (2009). Is television viewing a suitable

marker of sedentary behavior in young people? Annals of Behavioral Medicine,

38(2), 147-153.

Bolger, N., Davis, A., & Rafaeli, E. (2003). Diary methods: Capturing life as it is lived.

Annual Review of Psychology, 54, 579-616.

Brodersen, N. H., Steptoe, A., Boniface, D. R., & Wardle, J. (2007). Trends in physical

activity and sedentary behaviour in adolescence: Ethnic and socioeconomic

differences. British Journal of Sports Medicine, 41(3), 140-144.

Burton, N. W., Haynes, M., van Uffelen, J. G., Brown, W. J., & Turrell, G. (2012).

Mid-aged adults' sitting time in three contexts. American Journal of Preventive

Medicnie, 42(4), 363-373.

126

Bussmann, J.B.J., Ambtman, P., Horemans, H.D.L & Nooijen, C.F.J (2012). Het meten

van fysieke activiteit en sedentair gedrag: de eerste stap in de ontwikkeling van

een innovatief, breed- toepasbaar instrument. Verslag van het ZonMw project

2010-2011.

Cardon, G. M., Maes, L. R., Haerens, L. L., & De Bourdeaudhuij, I. (2012). Bicycling

to school during the transition from childhood into adolescence: A six-year

longitudinal study. Pediatric Exercise Science, 24(3), 369-383.

Carli, V., Hoven, C. W., Wasserman, C., Chiesa, F., Guffanti, G., Sarchiapone, M., et

al. (2014). A newly identified group of adolescents at "invisible" risk for

psychopathology and suicidal behavior: Findings from the SEYLE study. World

Psychiatry, 13(1), 78-86.

Carpenter, B. D., & Buday, S. (2007). Computer use among older adults in a naturally

occurring retirement community. Computers in Human Behavior, 23(6), 3012-

3024.

Carskadon, M. A. (2011). Sleep in adolescents: The perfect storm. Pediatric Clinics of

North America, 58(3), 637-647.

Carson, V., Iannotti, R. J., Pickett, W., & Janssen, I. (2011). Urban and rural differences

in sedentary behavior among American and Canadian youth. Health Place,

17(4), 920-928.

127

Carson, V., & Janssen, I. (2011). Volume, patterns, and types of sedentary behavior and

cardio-metabolic health in children and adolescents: A cross-sectional study.

BMC Public Health, 11. doi:10.1186/1471-2458-11-274

Clark, B. K., Healy, G. N., Winkler, E. A., Gardiner, P. A., Sugiyama, T., Dunstan, D.

W., et al. (2011). Relationship of television time with accelerometer-derived

sedentary time: NHANES. Medicine & Science in Sports & Exercise, 43(5),

822-828.

Clark, B. K., Sugiyama, T., Healy, G. N., Salmon, J., Dunstan, D. W., Shaw, J. E., et al.

(2010). Socio-demographic correlates of prolonged television viewing time in

Australian men and women: The AusDiab study. Journal of Physical Activity

and Health, 7(5), 595-601.

Corder, K., Ekelund, U., Steele, R. M., Wareham, N. J., & Brage, S. (2008). Assessment

of physical activity in youth. Journal of Applied Physiology, 105, 977-987.

Davies, G., Reilly, J. J., McGowan, A. J., Dall, P. M., Granat, M. H., & Paton, J. Y.

(2012). Validity, practical utility, and reliability of the activPAL in preschool

children. Medicine & Science in Sports & Exercise, 44(4), 761-768.

Davis, M. G., Fox, K. R., Hillsdon, M., Sharp, D. J., Coulson, J. C., & Thompson, J. L.

(2011). Objectively measured physical activity in a diverse sample of older

urban UK adults. Medicine & Science in Sports & Exercise, 43(4), 647-654.

128

de Morree, J. J., Jongert, M. W. A., & van der Poel, G. (2006). Inspanningsfysiologie,

oefentherapie en training. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Dogra, S., & Stathokostas, L. (2014). Correlates of extended sitting time in older adults:

An exploratory cross-sectional analysis of the Canadian Community Health

Survey Healthy Aging Cycle. International Journal of Public Health.

doi:10.1007/s00038-014-0540-3

Dowd, K. P., Harrington, D. M., Bourke, A. K., Nelson, J., & Donnelly, A. E. (2012).

The measurement of sedentary patterns and behaviors using the activPAL

Professional physical activity monitor. Physiological Measurement, 33(11),

1887-1899.

Dowd, K. P., Harrington, D. M., & Donnelly, A. E. (2012). Criterion and concurrent

validity of the activPAL professional physical activity monitor in adolescent

females. PLos One., 7. doi:10.1371/journal.pone.0047633

Du, H., Bennett, D., Li, L., Whitlock, G., Guo, Y., Collins, R., et al. (2013). Physical

activity and sedentary leisure time and their associations with BMI, waist

circumference, and percentage body fat in 0.5 million adults: The China

Kadoorie Biobank study. The American Journal of Clinical Nutrition, 97(3),

487-496.

129

Dunstan, D. W., Barr, E. L., Healy, G. N., Salmon, J., Shaw, J. E., Balkau, B., et al.

(2010). Television viewing time and mortality: The Australian Diabetes, Obesity

and Lifestyle Study (AusDiab). Circulation, 121, 384-391.

Evenson, K. R., Buchner, D. M., & Morland, K. B. (2012). Objective measurement of

physical activity and sedentary behavior among US adults aged 60 years or

older. Preventing Chronic Disease, 9. doi:10.1371/journal.pone.006081

Feldman, D. E., Barnett, T., Shrier, I., Rossignol, M., & Abenhaim, L. (2003). Is

physical activity differentially associated with different types of sedentary

pursuits? Archives of Pediatrics & Adolescents Medicine., 157(8), 797-802.

Fogelholm, M., Valve, R., Absetz, P., Heinonen, H., Uutela, A., Patja, K., et al. (2006).

Rural-urban differences in health and health behaviour: A baseline description of

a community health-promotion programme for the elderly. Scandinavian

Journal of Public Health, 34(6), 632-640.

Foley, L. S., Maddison, R., Jiang, Y., Olds, T., & Ridley, K. (2011). It's not just the

television: Survey analysis of sedentary behaviour in New Zealand young

people. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 8.

doi:10.1186/1479-5868-8-132

130

Gardiner, P. A., Healy, G. N., Eakin, E. G., Clark, B. K., Dunstan, D. W., Shaw, J. E., et

al. (2011). Associations between television viewing time and overall sitting time

with the metabolic syndrome in older men and women: The Australian Diabetes,

Obesity and Lifestyle study. Journal of the American Geriatrics Society, 59(5),

788-796.

Gennuso, K. P., Gangnon, R. E., Matthews, C. E., Thraen-Borowski, K. M., & Colbert,

L. H. (2013). Sedentary behavior, physical activity, and markers of health in

older adults. Medicine & Science in Sports & Exercise, 45(8), 1493-1500.

Gorely, T., Atkin, A. J., Biddle, S. J., & Marshall, S. J. (2009). Family circumstance,

sedentary behaviour and physical activity in adolescents living in England:

Project STIL. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical

Activity, 6. doi:10.1186/1479-5868-6-33

Hamar, P., Biddle, S., Soos, I., Takacs, B., & Huszar, A. (2010). The prevalence of

sedentary behaviours and physical activity in Hungarian youth. European

Journal of Public Health, 20(1), 85-90.

Hamer, M., Stamatakis, E., & Mishra, G. D. (2010). Television- and screen-based

activity and mental well-being in adults. American Journal of Preventive

Medicine, 38(4), 375-380.

131

Hamilton, M. T., Hamilton, D. G., & Zderic, T. W. (2004). Exercise physiology versus

inactivity physiology: An essential concept for understanding lipoprotein lipase

regulation. Exercise and Sport Sciences Reviews, 32(4), 161-166.

Hamilton, M. T., Hamilton, D. G., & Zderic, T. W. (2007). Role of low energy

expenditure and sitting in obesity, metabolic syndrome, type 2 diabetes, and

cardiovascular disease. Diabetes, 56, 2655-2667.

Hamilton, M. T., Healy, G. N., Dunstan, D. W., Zderic, T. W., & Owen, N. (2008). Too

little exercise and too much sitting: Inactivity physiology and the need for new

recommendations on sedentary behavior. Current Cardiovascular Risk Reports,

2(4), 292-298.

Hardy, L. L., Baur, L. A., Garnett, S. P., Crawford, D., Campbell, K. J., Shrewsbury, V.

A., et al. (2006). Family and home correlates of television viewing in 12-13 year

old adolescents: The Nepean Study. International Journal of Behavioral

Nutrition and Physical Activity, 3. doi:10.1186/1479-5868-3-24

Hardy, L. L., Denney-Wilson, E., Thrift, A. P., Okely, A. D., & Baur, L. A. (2010).

Screen time and metabolic risk factors among adolescents. Archives of

Pediatrics & Adolescents Medicine, 164(7), 643-649.

Hart, T. L., Ainsworth, B. E., & Tudor-Locke, C. (2011). Objective and subjective

measures of sedentary behavior and physical activity. Medicine & Science in

Sports & Exercise, 43(3), 449-456.

132

Harvey, J. A., Chastin, S. F., & Skelton, D. A. (2013). Prevalence of sedentary behavior

in older adults: A systematic review. International Journal of Environmental

Research and Public Health, 10(12), 6645-6661.

Haug, E., Rasmussen, M., Samdal, O., Iannotti, R., Kelly, C., Borraccino, A., et al.

(2009). Overweight in school-aged children and its relationship with

demographic and lifestyle factors: Results from the WHO-Collaborative Health

Behaviour in School-aged Children (HBSC) study. International Journal of

Public Health, 54, 167-179.

Healy, G. N., Clark, B. K., Winkler, E. A., Gardiner, P. A., Brown, W. J., & Matthews,

C. E. (2011). Measurement of adults' sedentary time in population-based studies.

American Journal of Preventive Medicine, 41(2), 216-227.

Healy, G. N., Dunstan, D. W., Salmon, J., Cerin, E., Shaw, J. E., Zimmet, P. Z., et al.

(2007). Objectively measured light-intensity physical activity is independently

associated with 2-h plasma glucose. Diabetes Care, 30(6), 1384-1389.

Healy, G. N., Dunstan, D. W., Salmon, J., Cerin, E., Shaw, J. E., Zimmet, P. Z., et al.

(2008). Breaks in sedentary time. Diabetes Care, 31(4), 661-666.

Healy, G. N., Dunstan, D. W., Salmon, J., Shaw, J. E., Zimmet, P. Z., & Owen, N.

(2008). Television time and continuous metabolic risk in physically active

adults. Medicine & Science in Sports & Exercise, 40(4), 639-645.

133

Healy, G. N., Matthews, C. E., Dunstan, D. W., Winkler, E. A., & Owen, N. (2011).

Sedentary time and cardio-metabolic biomarkers in US adults: NHANES 2003-

06. European Heart Journal, 32(5), 590-597.

Healy, G. N., Wijndaele, K., Dunstan, D. W., Shaw, J. E., Salmon, J., Zimmet, P. Z., et

al. (2008). Objectively measured sedentary time, physical activity, and

metabolic risk: The Australian Diabetes, Obesity and Lifestyle Study (AusDiab).

Diabetes Care, 31(2), 369-371.

Iannotti, R. J., Kogan, M. D., Janssen, I., & Boyce, W. F. (2009). Patterns of adolescent

physical activity, screen-based media use, and positive and negative health

indicators in the U.S. and Canada. Journal of Adolescent Health, 44(5), 493-499.

Iannotti, R. J., & Wang, J. (2013). Trends in physical activity, sedentary behavior, diet,

and BMI among US adolescents, 2001-2009. Pediatrics, 132(4), 606-614.

Ishii, K., Shibata, A., & Oka, K. (2013). Sociodemographic and anthropometric factors

associated with screen-based sedentary behavior among Japanese adults: A

population-based cross-sectional study. Journal of Epidemiology, 23(5), 382-

388.

Karavidas, M., Lim, N. K., & Katsikas, S. L. (2005). The effects of computers on older

adult users. Computers in Human Behavior, 21(5), 697-711.

134

Katzmarzyk, P. T., Church, T. S., Craig, C. L., & Bouchard, C. (2009). Sitting time and

mortality from all causes, cardiovascular disease, and cancer. Medicine &

Science in Sports & Exercise, 41(5), 998-1005.

Kikuchi, H., Inoue, S., Sugiyama, T., Owen, N., Oka, K., & Shimomitsu, T. (2013).

Correlates of prolonged television viewing time in older Japanese men and

women. BMC Public Health, 13. doi:10.1186/1471-2458-13-213

Kozey-Keadle, S., Libertine, A., Lyden, K., Staudenmayer, J., & Freedson, P. S. (2011).

Validation of wearable monitors for assessing sedentary behavior. Medicine &

Science in Sports & Exercise ,43(8), 1561-1567.

Kwon, S., Burns, T. L., Levy, S. M., & Janz, K. F. (2013). Which contributes more to

childhood adiposity-high levels of sedentarism or low levels of moderate-

through-vigorous physical activity? The Iowa Bone Development Study. The

Journal of Pediatrics, 162(6), 1169-1174.

Lauderdale, D. S., Knutson, K. L., Yan, L. L., Rathouz, P. J., Hulley, S. B., Sidney, S.,

et al. (2006). Objectively measured sleep characteristics among early-middle-

aged adults: The CARDIA study. American Journal of Epidemiology, 164(1), 5-

16.

Lechner, L., Mesters, I., & Bolman, C. (2010). Gezondheidspsychologie bij patiënten.

Assen: Van Gorcum.

135

Loprinzi, P. D., & Cardinal, B. J. (2011). Measuring children's physical activity and

sedentary behaviors. Journal of Exercise Science & Fitness, 9(1), 15-23.

Loucaides, C. A., Chedzoy, S. M., & Bennett, N. (2004). Differences in physical

activity levels between urban and rural school children in Cyprus. Health

Education Research., 19(2), 138-147.

Lowry, R., Lee, S. M., Fulton, J. E., Demissie, Z., & Kann, L. (2013). Obesity and other

correlates of physical activity and sedentary behaviors among US high school

students. Journal of Obesity, 2013. doi:10.1155/2013/276318

Machado-Rodrigues, A. M., Coelho-E-Silva MJ, Mota, J., Padez, C., Martins, R. A.,

Cumming, S. P., et al. (2014). Urban-rural contrasts in fitness, physical activity,

and sedentary behaviour in adolescents. Health Promotion International, 29(1),

118-129.

Malete, L., Motlhoiwa, K., Shaibu, S., Wrotniak, B. H., Maruapula, S. D., Jackson, J., et

al. (2013). Body image dissatisfaction is increased in male and overweight/obese

adolescents in Botswana. Journal of Obesity, 2013. doi:10.1155/2013/763624

Mares, M. L., & Woodard, E. H. (2006). In search of the older audience: Adult age

differences in television viewing. Journal of Broadcasting & Electronic Media,

50, 595-614.

Mark, A. E., & Janssen, I. (2008). Relationship between screen time and metabolic

syndrome in adolescents. Journal of Public Health, 30(2), 153-160.

136

Martinez-Gomez, D., Eisenmann, J. C., Healy, G. N., Gomez-Martinez, S., Diaz, L. E.,

Dunstan, D. W., et al. (2012). Sedentary behaviors and emerging

cardiometabolic biomarkers in adolescents. The Journal of Pediatrics, 160(1),

104-110.

Martinez-Gomez, D., Veiga, O. L., Zapatera, B., Cabanas-Sanchez, V., Gomez-

Martinez, S., Martinez-Hernandez, D., et al. (2012). Patterns of sedentary

behavior and compliance with public health recommendations in Spanish

adolescents: The AFINOS study. Cadernos de saude publica, 28(12), 2237-

2244.

Matthews, C. E., Chen, K. Y., Freedson, P. S., Buchowski, M. S., Beech, B. M., Pate,

R. R., et al. (2008). Amount of time spent in sedentary behaviors in the United

States, 2003-2004. American Journal of Epidemiology, 167(7), 875-881.

Melkevik, O., Torsheim, T., Iannotti, R. J., & Wold, B. (2010). Is spending time in

screen-based sedentary behaviors associated with less physical activity: A cross

national investigation. International Journal of Behavioral Nutrition and

Physical Activity, 7, 46.

Mielke, G. I., da Silva, I. C., Owen, N., & Hallal, P. C. (2014). Brazilian adults'

sedentary behaviors by life domain: Population-based study. PLoS One, 9(3).

doi:10.1371/journal.pone.0091614

137

Monk, T. H., Thompson, W. K., Buysse, D. J., Hall, M., Nofzinger, E. A., & Reynolds,

C. F. (2006). Sleep in healthy seniors: A diary study of the relation between

bedtime and the amount of sleep obtained. Journal of Sleep Research, 15(3),

256-260.

Muthuri, S. K., Wachira, L. J., LeBlanc, A. G., Francis, C. E., Sampson, M., Onywera,

V. O., et al. (2014). Temporal trends and correlates of physical activity,

sedentary behaviour, and physical fitness among school-aged children in Sub-

Saharan Africa: A systematic review. International Journal of Environmental

Research and Public Health, 11, 3327-3359.

Norman, G. J., Schmid, B. A., Sallis, J. F., Calfas, K. J., & Patrick, K. (2005).

Psychosocial and environmental correlates of adolescent sedentary behaviors.

Pediatrics, 116(4), 908-916.

Owen, N., Healy, G. N., Matthews, C. E., & Dunstan, D. W. (2010). Too much sitting:

The population health science of sedentary behavior. Exercise and Sport

Sciences Reviews, 38(3), 105-113.

Owen, N., Sugiyama, T., Eakin, E. E., Gardiner, P. A., Tremblay, M. S., & Sallis, J. F.

(2011). Adults' sedentary behavior determinants and interventions. American

Journal of Preventive Medicine, 41(2), 189-196.

PAL technologies Ltd (2011). Retrieved April 27, 2014, from

http://www.paltech.plus.com/products.htm

http://www.paltech.plus.com/products.htm

138

Pate, R. R., Mitchell, J. A., Byun, W., & Dowda, M. (2011). Sedentary behaviour in

youth. British Journal of Sports Medicine, 45(11), 906-913.

Pate, R. R., O'Neill, J. R., & Lobelo, F. (2008). The evolving definition of "sedentary".

Exercise and Sport Sciences Reviews, 36(4), 173-178.

Prince, S. A., Adamo, K. B., Hamel, M. E., Hardt, J., Connor, G. S., & Tremblay, M.

(2008). A comparison of direct versus self-report measures for assessing

physical activity in adults: A systematic review. International Journal of

Behavioral Nutrition and Physical Activity, 5. doi:10.1186/1479-5868-5-56

Proper, K. I., Cerin, E., Brown, W. J., & Owen, N. (2007). Sitting time and socio-

economic differences in overweight and obesity. International Journal of

Obesity, 31(1), 169-176.

Proper, K. I., Picavet, H. S., Bemelmans, W. J., Verschuren, W. M., & Wendel-Vos, G.

C. (2012). Sitting behaviors and mental health among workers and nonworkers:

The role of weight status. Journal of Obesity, 2012. doi:10.1155/2012/607908.

Proper, K. I., Singh, A. S., van, M. W., & Chinapaw, M. J. (2011). Sedentary behaviors

and health outcomes among adults: A systematic review of prospective studies.


Reilly, J. J., Penpraze, V., Hislop, J., Davies, G., Grant, S., & Paton, J. Y. (2008).

Objective measurement of physical activity and sedentary behaviour: Review

with new data. Archives of Disease in Childhood, 93(7), 614-619.

139

Rhodes, R. E., Mark, R. S., & Temmel, C. P. (2012). Adult sedentary behavior: A

systematic review. American Journal of Preventive Medicine, 42(3), 3-28.

Salmon, J., Tremblay, M. S., Marshall, S. J., & Hume, C. (2011). Health risks,

correlates, and interventions to reduce sedentary behavior in young people.


Sedentary Behaviour Research Network (2012). Letter to the editor: Standardized use of

the terms "sedentary" and "sedentary behaviours". Applied Physiology,

Nutrition, and Metabolism, 37(3), 540-542.

Shields, M., & Tremblay, M. S. (2008). Screen time among Canadian adults: A profile.

Health Reports, 19(2), 31-43.

Sloan, R. A., Sawada, S. S., Girdano, D., Liu, Y. T., Biddle, S. J., & Blair, S. N. (2013).

Associations of sedentary behavior and physical activity with psychological

distress: A cross-sectional study from Singapore. BMC Public Health, 13.

doi:10.1186/1471-2458-13-885

Sublette, V. A., & Mullan, B. (2012). Consequences of play: A systematic review of the

effects of online gaming. International Journal of Mental Health and Addiction,

10, 3-23.

Sugiyama, T., Healy, G. N., Dunstan, D. W., Salmon, J., & Owen, N. (2008). Is

television viewing time a marker of a broader pattern of sedentary behavior?

Annals of Behavioral Medicine, 35(2), 245-250.

140

Sullivan, R., Kinra, S., Ekelund, U., Bharathi, A. V., Vaz, M., Kurpad, A., et al. (2011).

Socio-demographic patterning of physical activity across migrant groups in

India: Results from the Indian Migration Study. PLoS One., 6(10).

doi:10.1371/journal.pone.0024898

Swartz, A. M., Squires, L., & Strath, S. J. (2011). Energy expenditure of interruptions to

sedentary behavior. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical

Activity, 8. doi:10.1186/1479-5868-8-69

Swinburn, B., & Shelly, A. (2008). Effects of TV time and other sedentary pursuits.

International Journal of Obesity, 32, 132-136.

Teychenne, M., Ball, K., & Salmon, J. (2012). Correlates of socio-economic inequalities

in women's television viewing: A study of intrapersonal, social and

environmental mediators. International Journal of Behavioral Nutrition and

Physical Activity, 9. doi:10.1186/1479-5868-9-3

Thorp, A. A., Owen, N., Neuhaus, M., & Dunstan, D. W. (2011). Sedentary behaviors

and subsequent health outcomes in adults a systematic review of longitudinal

studies, 1996-2011. American Journal of Preventive Medicine, 41(2), 207-215.

Tremblay, M. S., Colley, R. C., Saunders, T. J., Healy, G. N., & Owen, N. (2010).

Physiological and health implications of a sedentary lifestyle. Applied

Physiology, Nutrition, and Metabolism, 35(6), 725-740.

141

Tremblay, M. S., LeBlanc, A. G., Kho, M. E., Saunders, T. J., Larouche, R., Colley, R.

C., et al. (2011). Systematic review of sedentary behaviour and health indicators

in school-aged children and youth. International Journal of Behavioral Nutrition

and Physical Activity, 8. doi:10.1186/1479-5868-8-98

Troiano, R. P., Berrigan, D., Dodd, K. W., Masse, L. C., Tilert, T., & McDowell, M.

(2008). Physical activity in the United States measured by accelerometer.

Medicine and Science in Sports and Exercise, 40(1), 181-188.

van der Aa, N., Bartels, M., te Velde, S. J., Boomsma, D. I., de Geus, E. J., & Brug, J.

(2012). Genetic and environmental influences on individual differences in

sedentary behavior during adolescence: A twin-family study. Arcives of

Pediatrics & Adolescent Medicine, 166(6), 509-514.

van der Ploeg, H. P., Chey, T., Korda, R. J., Banks, E., & Bauman, A. (2012). Sitting

time and all-cause mortality risk in 222 497 Australian adults. Archives of

Internal Medicine, 172(6), 494-500.

Van Dyck, D., Cardon, G., Deforche, B., Owen, N., De, C. K., Wijndaele, K., et al.

(2011). Socio-demographic, psychosocial and home-environmental attributes

associated with adults' domestic screen time. BMC Public Health, 11.

doi:10.1186/1471-2458-11-668

142

Van Dyck, D., Cardon, G., Deforche, B., Owen, N., Sallis, J. F., & De Bourdeaudhuij, I.

(2010). Neighborhood walkability and sedentary time in Belgian adults.


Van Dyck, D., Cerin, E., Conway, T. L., De Bourdeaudhuij, I., Owen, N., Kerr, J., et al.

(2012). Associations between perceived neighborhood environmental attributes

and adults' sedentary behavior: Findings from the U.S.A., Australia and

Belgium. Social Science & Medicine, 74(9), 1375-1384.

Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid (2013). Gezondheidsdoelstelling voeding en

beweging. Retrieved January 29, from http://www.zorg-en-

gezondheid.be/Beleid/Gezondheidsdoelstellingen/Gezondheidsdoelstelling-

voeding-en-beweging/#sub2

Vlaamse consensustekst in verband met evenwichtige voeding en beweging, ten behoeve

van zorgverstrekkers (2012). Brussel: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid

en Gezin.

Wallmann-Sperlich, B., Bucksch, J., Hansen, S., Schantz, P., & Froboese, I. (2013).

Sitting time in Germany: An analysis of socio-demographic and environmental

correlates. BMC Public Health, 13. doi:10.1186/1471-2458-13-196

Ward, D. S., Evenson, K. R., Vaughn, A., Rodgers, A. B., & Troiano, R. P. (2005).

Accelerometer use in physical activity: Best practices and research

recommendations. Medicine and Science in Sports and Exercise, 37, 582-588.

http://www.zorg-en-gezondheid.be/Beleid/Gezondheidsdoelstellingen/Gezondheidsdoelstelling-voeding-en-beweging/#sub2



143

Wijndaele, K., Brage, S., Besson, H., Khaw, K. T., Sharp, S. J., Luben, R., et al. (2011).

Television viewing time independently predicts all-cause and cardiovascular

mortality: The EPIC Norfolk study. International Journal of Epidemiology,

40(1), 150-159.

Wijndaele, K., De, B., I, Godino, J. G., Lynch, B. M., Griffin, S. J., Westgate, K., et al.

(2014). Reliability and validity of a domain-specific last-7-day sedentary time

questionnaire. Medicine and Science in Sports and Exercise.

doi:10.1249/MSS.0000000000000214

Wijndaele, K., Duvigneaud, N., Matton, L., Duquet, W., Delecluse, C., Thomis, M., et

al. (2009). Sedentary behaviour, physical activity and a continuous metabolic

syndrome risk score in adults. European Journal of Clinical Nutrition, 63(3),

421-429.

Wijndaele, K., Healy, G. N., Dunstan, D. W., Barnett, A. G., Salmon, J., Shaw, J. E., et

al. (2010). Increased cardiometabolic risk is associated with increased TV

viewing time. Medicine and Science in Sports and Exercise, 42(8), 1511-1518.

Withall, J., Stathi, A., Davis, M., Coulson, J., Thompson, J. L., & Fox, K. R. (2014).

Objective indicators of physical activity and sedentary time and associations

with subjective well-being in adults aged 70 and over. International Journal of

Environmental Research and Public Health, 11(1), 643-656.

144

Zboralski, K., Orzechowska, A., Talarowska, M., Darmosz, A., Janiak, A., Janiak, M.,

et al. (2009). The prevalence of computer and internet addiction among pupils.

Postepy Hig.Med.Dosw., 63, 8-12.

Zderic, T. W., & Hamilton, M. T. (2006). Physical inactivity amplifies the sensitivity of

skeletal muscle to the lipid-induced downregulation of lipoprotein lipase

activity. Journal of Applied Physiology, 100(1), 249-257.

145

7 BIJLAGEN

146

BIJLAGE 1: INFORMATIEBRIEF

Geachte inwoner van Sint-Niklaas,

De Universiteit Gent heeft recent een project opgestart omtrent het zittend

gedrag van Vlaamse 65-plussers. Dit project, gecoördineerd door een

doctoraatstudent, zal worden uitgevoerd bij de bevolking van Sint-Niklaas.

U bent één van de geselecteerde personen om deel te nemen aan onze

studie. Indien u bereid bent deel te nemen, zullen we u vragen om een

vragenlijst te beantwoorden. Een jaar later zal deze vragenlijst opnieuw

worden afgenomen om zo de evolutie in kaart te kunnen brengen. De

antwoorden op deze vragenlijst zullen strikt anoniem worden verwerkt en zal

ons waardevolle informatie opleveren.

Het afnemen van de vragenlijst zal worden uitgevoerd door Cedric Busschaert,

die bijgestaan zal worden door enkele onderzoekers. Alle onderzoekers

werken voor de universiteit Gent. In de loop van de komende 4 weken zal

volgende onderzoeker bij u thuis langskomen of telefonisch contact opnemen

om meer uitleg te geven over de studie: NAAM ONDERZOEKER. Indien

Mevr./Dhr. X geen telefonisch contact opneemt, zal zij u bezoeken tussen

8u30 en 18 uur en zal zich identificeren aan de hand van een

personeelskaart. Als u niet thuis bent wanneer we langskomen, is dat geen

probleem. Dan zullen we op een ander moment langskomen. Indien u liever

op voorhand een afspraak maakt, kan u contact opnemen met Cedric

Busschaert via telefoon of e-mail. Indien u op dit moment of tijdens het verdere

verloop van het project nog bijkomende vragen heeft, aarzel dan zeker niet om

Cedric Busschaert te contacteren (gegevens vindt u onderaan deze brief).

U kan zich ook vrijblijvend kandidaat stellen voor het dragen van twee kleine

bewegingsmeters, zodat uw activiteitsgraad in kaart kan worden gebracht.

Indien u graag de resultaten van de bewegingsmeters ontvangt, sturen de

onderzoekers u deze later graag door.

Er worden geen kosten of vergoedingen voorzien voor, tijdens of na de studie.

Na afloop van de studie zullen er wel 100 cadeaubonnen ter waarde van 15

euro van het Waasland shopping center verloot worden onder de deelnemers.

Wij danken u reeds op voorhand voor uw tijd en medewerking aan dit project!

Drs. Cedric Busschaert Prof. Ilse De Bourdeaudhuij

Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen Vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen

Watersportlaan 2, 9000 GENT Watersportlaan 2, 9000 GENT

Tel.: 09 264 62 99 Tel.: 09 264 63 11

email: [email protected] email: [email protected]

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

148

BIJLAGE 2: VRAGENLIJST ADOLESCENTEN

Vragenlijst secundair onderwijs

Het is belangrijk elke vraag goed te lezen en te noteren hoe jij je persoonlijk voelt bij elke stelling. Verder dient dezevragenlijst zo correct mogelijk ingevuld te worden (er zijn geen foute antwoorden). De antwoorden worden vertrouwelijk

verwerkt! Je deelname aan deze studie is vrijwillig. Als je deze vragenlijst niet wilt invullen, mag je ons dit zeggen.

Tijdens het invullen van de vragenlijst moet je rekening houden met volgende zaken:

- Gelieve slechts 1 antwoord aan te duiden (indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, zal dit bij de vraag vermeld

staan).

- Indien er een antwoord voluit geschreven moet worden, gelieve dit in drukletters te doen. Bij andere vragen moet jeeen kruis ("X") in het vakje bij het juiste antwoord plaatsen. Indien je een antwoord wil veranderen, laat de "X" staan bij

het foute antwoord en maak het vakje met het juiste antwoord volledig zwart.

- Onder gezinsleden verstaan we: ouders, broers of zussen, opvoeder,...

We willen je alvast bedanken voor het invullen van deze vragenlijst!

1

5147

A) ALGEMENE INFORMATIE

Enkele algemene vragen...

ANONIEME VERWERKING!!

- Naam (achternaam & voornaam):

- Klas (voorbeeld klas 5A):

- Geboortedatum (dag/maand/jaar):

- Datum van vandaag (dag/maand/jaar):

/ /

/ /

A1) Geslacht?

Jongen Meisje

A2) Waar woon je?

Bij je beide ouders

De helft van de tijd bij je moeder, de andere helft bij je vader

Alleen bij je moeder (maar niet bij je vader)

Alleen bij je vader (maar niet bij je moeder)

Bij je moeder en haar nieuwe partner

Bij je vader en zijn nieuwe partner

Bij je grootouders of een ander familielid

In een instelling/op internaat

Andere, verduidelijk:

A3) Hoeveel broers/zussen heb je?

A4) In welke omgeving woon je?

Op het platteland

In een dorp/gemeente

Aan de rand van de stad

In een stad

A5) Ben je het afgelopen jaar verhuisd naar een ander adres?

Ja Neen

2

broer(s) en/of zus(sen)

5147

Hoe bekijk je de nabije omgeving van jouw woonplaats (binnen straal van 1 km of op 10-15 minuten wandelen)?

A6) De meeste woningen in mijn buurt zijn

alleenstaande woningen (open bebouwing).

A7) Er zijn veel winkels op wandelafstand van

mijn huis.

A8) Er is een halte van het openbaar vervoer

(bus en/of tram) op wandelafstand van mijn huis.

A9) Er is een park op wandelafstand van mijn

huis.

A10) Wandelen is gevaarlijk omwille van het

verkeer in mijn buurt.

A11) Wandelen in mijn buurt is gevaarlijk

omwille van de hoge kans op misdaad.

A12) In mijn buurt staan er bomen langs de

straten.

A13) Ik vind mijn buurt een goede plaats om in

te leven.

A14) De omgeving nodigt uit om te bewegen

(geen heuvels, goed onderhouden voetpad,...).

Helemaal niet

akkoord

Eerder nietakkoord

NeutraalEerder

akkoord

Helemaalakkoord

Hoeveel van onderstaande niet draagbare toestellen zijn aanwezig bij jouw thuis EN maak je ZELF ook gebruik van?

A15) Televisies

A16) Videospelers/Dvd-spelers

A17) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,

stereo,...)

A18) Vaste computer

A19) Spelconsoles op tv (Xbox, Playstation,...)

Geen 1 2 3 4 5 Meer dan 5

Hoeveel van deze niet draagbare toestellen bevinden zich in jouw slaapkamer?

A20) Televisies

A21) Videospelers/Dvd-spelers

A22) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,

stereo,...)

A23) Vaste computer

A24) Spelconsoles op tv (Xbox, Playstation,...)


A25) Laptop

A26) GSM (geen smartphone)

A27) Smartphone

A28) Muziekspelers (zoals iPod, MP3,...)

A29)Tablet (iPad, Samsung Galaxy Tab,...)

A30) Spelconsoles (PSP, Game Boy,...)

Gelieve het aantal draagbare toestellen te noteren die aanwezig zijn bij jouw thuis EN waarvan je ZELF ook gebruik maakt.


3

5147

ZITTEN EN LICHT INTENSE ACTIVITEITEN

Het is belangrijk dat je elke periode van zitten of liggen slechts 1 keer in rekening brengt. Indien je bijvoorbeeld 1 uur inde zetel zat om televisie te kijken, maar terwijl ook op de laptop bezig was, reken deze tijd dan als 1 uur televisie kijken

indien dit jouw voornaamste bezigheid was. Reken deze tijd dan niet opnieuw als 1 uur computergebruik.

B) TELEVISIE (tv) KIJKEN IN DE VRIJE TIJD

TV kijken (zittend/liggend) = programma's, video's, DVD's en films afgespeeld op TV/computer !

Het spelen van spelletjes (gamen) op tv (Playstation, Xbox,...) telt hier NIET mee.

Indien je geen tv kijkt in jouw vrije tijd --> ga naar pagina 8: "S)

GAMING (=spelletjes spelen) in de vrije tijd"

Niet

1 tot 15 minuten/dag



1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Weekdag Weekenddag

tv-kijken

B1) Hoe lang zat/lag je gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het kijken naar tv in devrije tijd? Tv-kijken tijdens het eten valt ook hieronder. Beantwoord deze vragen afzonderlijk voor weekdagen weekenddag.

4

5147

Gelieve aan te duiden in welke mate je akkoord gaat met elk van onderstaande stellingen.

B2) Ik vind tv-kijken leuk.

B3) Tv-kijken verhindert me om andere

belangrijkere dingen te doen.

B4) Ik kijk graag verschillende uren aan

een stuk tv.

B5) Tv-kijken is mijn manier om te

ontspannen.

B6) Mijn gezinsleden vinden dat ik te

veel tv kijk.

B7) Ik vind van mezelf dat ik te veel tv

kijk.

B8) Ik zou het zien zitten om de tijd die

ik tv kijk te verminderen.

B9) Ik zou het zien zitten om tijdens het

weekend overdag (tot 17 uur) geen tv te

kijken.

B10) Ik zou het zien zitten om de tv niet

aan te zetten tijdens het eten.

B11) Mijn gezinsleden moedigen me aan

om minder tv te kijken.

B12) Mijn vrienden moedigen me aan


Helemaal niet

akkoord

Eerder niet

akkoord NeutraalEerder

akkoordHelemaal

akkoordNiet van

toepassing

5

B13) Ik denk dat jongeren van mijn leeftijd beter niet meer dan...

30 minuten tv kijken per dag

1 uur tv kijken per dag





5147

B15) Hoeveel tijd kijken jouw gezinsleden gemiddeld naar tv in de vrije tijd?

Niet van toepassing

Kijken geen tv




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

B16) Hoe vaak kijk je SAMEN met jouw gezinsleden naar tv in de vrije tijd?

Niet van toepassing Nooit Zelden Soms Vaak Heel vaak

6

B14) Waar staat het tv-toestel waar je het meest naar kijkt?

In de keuken

In de woonkamer

In een aparte kamer

In de slaapkamer

In een andere kamer (noteer)

OUDERS/OPVOEDERS

Niet van toepassing

Kijken geen tv




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

BROERS en/of ZUSSEN

A) OUDERS/OPVOEDERS

B) BROERS en/of ZUSSEN


Duid voor elke stelling aan in welke mate je het zou zien zitten om onderstaande zaken uit te voeren.

B17) taken rechtstaand uit te voeren terwijl je

tv aan het kijken bent (licht fysiek actieve

rechtsaande activiteiten).

B18) een uur tv-kijken te vervangen door

licht fysiek actieve rechtstaande activiteiten.

B19) tijdens de reclame op tv kort recht te

staan.

B20) recht te staan om van zender te

veranderen.

Ik zie dit

helemaal niet

zitten

Ik zie dit eerderniet zitten

NeutraalIk zie dit

eerder wel

zitten

Ik zie dit zeker

zittenIn welke mate zou je het zien zittenom...

OPMERKING: Indien je bepaalde zaken al doet --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".

5147

B21) Hebben je ouders/opvoeders regels over hoeveel uur per dag je tv mag kijken?

Ja Neen

Hoe beoordeel je volgende beweringen omtrent de voorzieningen bij jou thuis?

B22) De afstandsbediening van de tv ligt steeds

binnen handbereik wanneer ik deze nodig heb.

B23) De zetels bij ons thuis zijn comfortabel om

gedurende een lange tijd in te zitten.

Helemaalniet akkoord

Eerder niet

akkoord

Eerder

akkoordHelemaal

akkoordNiet van

toepassingNeutraal

("niet van toepassing"= geen tv of geen zetels)

7

5147

S) GAMING (=spelletjes spelen) in de vrije tijd

S1) Hoe lang zat/lag je gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij gaming in de vrije tijd?Beantwoord deze vraag afzonderlijk voor weekdag en weekenddag.

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Onder gaming verstaan we volgende zaken:1) zittend spelen van spelconsoles op televisie (Playstation, Xbox, Nintendo,...)

2) zittend spelen van spelletjes op de computer/tablet

3) zittend spelen van spelletjes op GSM/smartphone==> Het rechtstaand spelen van spelletjes zoals Wii games (Wii Fit,...)/... , telt hier NIET mee!

Indien je nooit één van bovenstaande zaken doet, dan mag je verder naar pagina 10:"C) Computergebruik in de vrije tijd".

Gelieve aan te duiden in welke mate je akkoord gaat met elk van onderstaande stellingen (zittendgamen).

S2) Ik vind het leuk om te gamen.

S3) Ik vind het leuk om vele uren te

gamen

S4) Het spelen van games verhindert

me belangrijkere zaken te doen.

S5) Gamen is mijn manier om te

ontspannen.

S6) Mijn ouders zouden blij zijn als ik

minder tijd spendeer aan gaming.

S7) Mijn gezinsleden vinden dat ik te

veel tijd spendeer aan gaming.

S8) Ik vind van mezelf dat ik te veel tijd

spendeer aan gaming.

S9) Ik zou het zien zitten om de tijd die

ik spendeer aan gaming te verminderen.

S10) Mijn gezinsleden moedigen me aan

om minder te gamen.

S11) Mijn vrienden moedigen me aan

om minder te gamen.

Helemaal niet

akkoord

Eerder niet


akkoordHelemaalakkoord

Niet van

toepassing

8

5147

S12) Hoeveel tijd spenderen jouw gezinsleden gemiddeld al ZITTEND aan gaming in de vrije tijd?

Niet van toepassing

Gamen niet




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

S13) Hoe vaak ben je ZITTEND aan het gamen SAMEN met onderstaande personen in de vrije tijd?


OUDERS/OPVOEDERS

Niet van toepassing

Gamen niet




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

BROERS en/of ZUSSEN

A) OUDERS/OPVOEDERS



C) VRIENDEN



OPMERKING: indien je bepaalde zaken al doet --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".

S14) rechtstaand te gamen.

S15) een uur gamen te vervangen door licht

fysiek actieve rechtstaande activiteiten.

S16) na 30 minuten zittend gamen

gedurende enkele minuten rechtstaan.

Ik zie dit

helemaal niet

zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder wel

zitten

Ik zie dit zeker

zitten

In welke mate zou je het zien zittenom...

9

S17) Hebben jouw ouders/opvoeders regels over hoeveel uur per dag je mag gamen?

Ja Neen

5147

C) COMPUTERGEBRUIK IN DE VRIJE TIJD

De tijd die je op school of thuis voor school aan de computer doorbrengt, telt hier NIET mee. Met computergebruik

(zittend/liggend) bedoelen we: E-mailen, websites bezoeken, chatten en sociale netwerksites (facebook,...) bezoeken,...Belangrijk is dat je hier ook rekening houdt met het gebruik van tablets (handcomputer zoals iPad). Ook internetgebruik

op een smartphone valt hieronder.

Indien je bovenstaande zaken (computer, tablet en smartphone) niet gebruikt --> ga naar pagina

13: "D) Gemotoriseerd transport"

C1) Hoe lang zat/lag je gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het gebruik van de computer inde vrije tijd? Beantwoord deze vraag afzonderlijk voor weekdag en weekenddag.

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

10

OUDERS/OPVOEDERS BROERS en/of ZUSSEN

C2) Hoeveel tijd gebruiken jouw gezinsleden gemiddeld al zittend/liggend een computer in de vrije tijd?

Niet van toepassing

Gebruiken geen computer




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet van toepassing





1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

!! Opmerking: Het spelen van spelletjes op de computer telt bij ALLE onderstaande vragen NIET mee!!

5147


OPMERKING: indien je bepaalde zaken al doet --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".

C4) rechtstaand de computer te gebruiken.

C5) een uur computergebruik te vervangen

door licht fysiek actieve rechtstaande

activiteiten.

C6) na 30 minuten de computer te hebben

gebruikt gedurende enkele minuten recht te

staan.

Ik zie dithelemaal niet

zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder wel

zitten

Ik zie dit zekerzitten

11

C3) Hoe vaak gebruik je een computer en dit op hetzelfde moment wanneer een ander gezinslid in dezelfderuimte een andere computer gebruikt in de vrije tijd?


A) OUDERS/OPVOEDERS



In welke mate zou je het zien zittenom...

C7) Hebben jouw ouders/opvoeders regels over hoeveel uur per dag je de computer mag gebruiken?

Ja Neen

5147

Gelieve aan te duiden in welke mate je akkoord gaat met elk van de volgende stellingen over computergebruik inde vrije tijd.

C8) Ik vind het leuk om in de vrije tijd de

computer te gebruiken.

C9) De computer gebruiken verhindert


C10) Ik vind het plezant gedurende een

lange tijd de computer te gebruiken.

C11) De computer gebruiken is mijn

manier om te ontspannen.

C12) Mijn gezinsleden vinden dat ik te

veel de computer gebruik.

C13) Ik vind van mezelf dat ik te veel de

computer gebruik in mijn vrije tijd.

C14) Ik zou het zien zitten om de

computer gedurende enkele dagen in de

week niet te gebruiken in de vrije tijd.

C15) Ik zou het zien zitten om de tijd die

ik spendeer aan computergebruik te

verminderen in de vrije tijd.

C16) Mijn gezinsleden moedigen me aan

om minder de computer te gebruiken in

de vrije tijd.

C17) Mijn vrienden moedigen me aan


de vrije tijd.

Helemaal

niet akkoord

Eerder nietakkoord

Neutraal Eerder akkoordHelemaal

akkoord

Niet vantoepassing

12

5147

D) GEMOTORISEERD TRANSPORT

1) Onder gemotoriseerd transport verstaan we: auto, brommer, moto, trein, tram of bus.

2) Indien je nooit één van bovenstaande vervoersmiddelen gebruikt (als passagier of als

bestuurder) dan mag je verder naar pagina 17: " E) School".

VERPLAATSINGEN: VAN & NAAR SCHOOLD1) Hoe lang ZAT je gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij gemotoriseerde verplaatsingen van ennaar school. Denk aan het gebruik van een auto, bus, trein, tram, moto of brommer; reken fietsen niet mee.

Weekdag Weekenddag

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren per dag

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


13

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


VERPLAATSINGEN: IN DE VRIJE TIJDD2) Hoe lang ZAT je gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij gemotoriseerde verplaatsingen BUITENUW SCHOOLVERPLAATSINGEN. Hou hier dus rekening met jouw transport in de vrije tijd (bv. naar winkel,vrienden opzoeken,...). Denk aan het gebruik van een auto, bus, trein, tram, moto of brommer; reken opnieuwfietsen niet mee. Doe dit apart voor weekdag en weekenddag.

5147

D3) Gelieve aan te geven hoeveel tijd je gemiddeld per dag spendeerde aan wandelen buitenshuis op een rustigtempo (bv: slenteren = rustig stappen, wandelen op "gemak", niet gehaast) als deel van jouw transport (bv.iemand bezoeken, naar bus wandelen, naar winkel wandelen,...) tijdens de laatste 7 dagen. Let op: het wandelenmoet dus een doel hebben (wandelen als ontspanning telt hier niet mee).

Weekdag Weekenddag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

14

Om onderstaande vragen te beantwoorden dien je rekening te houden met jouw transport in de vrije tijd

(naar winkel,...) EN jouw transport naar school.

Gelieve aan te duiden in welke mate je akkoord gaat met elk van onderstaande stellingen.

D4) Ik vind het leuk om me met een

gemotoriseerd voertuig te verplaatsen.

D5) Ik vind het leuk om als passagier tijdens

gemotoriseerd transport aan bepaalde zaken te

werken of uit te rusten (bv. schoolwerk,

telefoneren,...).

D6) Ik voel me lui als ik op mijn bestemming

aankom na mijn gemotoriseerd transport.

D7) Ik vind van mezelf dat ik te veel gebruik

maak van gemotoriseerd transport.

D8) Ik zou het zien zitten om spontaan een

halte vroeger uit te stappen uit tram/bus en het

resterende eind te wandelen.

D9) Ik zou het zien zitten om spontaan de fiets

te nemen of te wandelen ook al kan ik gebruik

maken van tram/bus of meerijden met auto.

D10) Mijn gezinsleden moedigen me aan om

me op een (meer) actieve manier (fietsen,

wandelen) te verplaatsen.

D11) Mijn vrienden moedigen me aan om me

op een (meer) actieve manier (fietsen,


D12) Mijn gezinsleden vinden dat ik te veel

gebruik maak van gemotoriseerd transport.

Helemaal niet

akkoord

Eerder nietakkoord

NeutraalEerder

akkoord

Helemaal

akkoordNiet van

toepassing

5147

D13) Wat zijn voor jou de voornaamste redenen om niet te wandelen of niet te fietsen? (meerdere antwoorden zijnmogelijk)

Duid voor elke stelling aan of je het zou zien zitten om onderstaande zaken uit te voeren.

D15) spontaan recht te staan op de

bus, trein of tram in plaats van neer te

zitten.

D16) na 30 minuten zitten in bus, trein

of tram even kort te gaan rechtstaan.

Ik zie dit helemaal

niet zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal Ik zie dit eerder

wel zittenIk zie dit zekerzitten

D14) Hoe verplaatsen jouw gezinsleden zich meestal...

De omgeving is niet veilig om te wandelen of te fietsenActief transport (wandelen of fietsen) is niet aantrekkelijk (geen groene omgeving in de buurt, saai,...)Actief transport is vermoeiend (zweten, bagage dragen,...)

De voorzieningen voor openbaar vervoer zijn goed uitgerust (bushaltes dicht bij de deur,...)TijdsdrukTe grote afstandWeersomstandighedenHet combineren van verschillende taken (naar bakker, iemand bezoeken,....)Financiële redenen (goedkoper tarief studenten,...)Andere (noteer)

15

In welke mate zou je het zien zittenom:

Ik verplaats me altijd actief (wandelen en/of fietsen)

OPMERKING: Indien je bepaalde zaken al doet --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".

a) naar het werk of school?

Ouders/opvoeders

Niet van toepassing Gemotoriseerd transport Actief transport (wandelen/fietsen)


b) in de vrije tijd?

Broers/zussen

Ouders/opvoeders

Broers/zussen

5147

16

D17) Hoe vaak verplaats je je SAMEN met jouw gezinsleden met gemotoriseerd transport? Doe dit apart voortransport van/naar het werk of school en transport in de vrije tijd (afzonderlijk voor weekdag en weekenddag).

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Ouders/opvoeders Broers/zussen

Vrije tijd

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Weekdag Weekenddag Weekdag Weekenddag

Je bent al voorbij de helft van de vragen

Van/naar het werk of school

Ouders/opvoeders Broers/zussen

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

5147

E) SCHOOL

E1) Hoeveel tijd bracht je gemiddeld per dag al zittend door tijdens de lesuren op school tijdens delaatste 7 dagen? De tijd die je thuis doorbrengt in functie van school telt hier NIET mee.

17

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

E2) Hoeveel uur lichamelijke opvoeding of sport krijg je tijdens de week op school (= echte lesuren,

GEEN naschoolse activiteiten)? (reken hier ook de zwemlessen bij)

uur/uren

E3) Wat doe je meestal tijdens de speeltijd? (1 antwoord)

Zitten

Staan

Wandelen

Sporten/spelen

Er is geen speeltijd

E4) Wat doe je meestal tijdens de middagpauze? (1 antwoord)

Zitten

Staan

Wandelen

Sporten/spelen

Er is geen middagpauze

minuten per week

5147

F1) Zittendlezen - niet

voor school!(boek,

tijdschrift,...)

Niet

1 tot 15minuten

per dag

F2) Zitten bij

hobby's(vrijwilligers-

werk,

tekenschool,...)

F3) Zitten bijsociaalcontact(vrienden

bezoeken,

cinema,...)

F4) Zittendnaar muziekluisteren(radio, MP3,...)

F5) Zittentijdensmaaltijden

(ontbijt-avond)

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

15 tot

30

minuten per dag

30 tot 60

minuten

per dag

1 tot 2uur per

dag

2 tot 3

uur perdag

3 tot 4

uur per

dag

4 tot 5uur per

dag

5 tot 6

uur perdag

6 tot 7uur per

dag

Meer

dan 7

uur perdag

Hoe lang zat/lag je gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen voor de volgende zittende/liggende activiteiten?

OPMERKING: A) MAALTIJDEN --> eten voor tv moet men hier niet meetellen & B) SCHOOLWERK --> huiswerkmaken-studeren-werken op de computer voor school,... & C) zittend LEZEN--> enkel het lezen van papieren versies

F) ANDERE ZITTENDE/LIGGENDE ACTIVITEITEN

18

F6) Zitten bijschoolwerkthuis uitgevoerd

weekdag

weekenddag

F7) Zittendtelefoneren(bellen & SMS)

weekdag

weekenddag

5147

Hoe vaak doe je onderstaande situaties op HETZELFDE (tegelijkertijd) moment?

F8) tv kijken EN GSM gebruiken

F9) tv kijken EN computer/tablet

F10) computer EN GSM gebruiken

F11) computer EN muziek

luisteren

F12) GSM (SMS) EN praten met

vrienden/familie

F13) GSM EN muziek luisteren

Nooit Zelden Soms Vaak Heel vaak Niet vantoepassing

19

OPMERKING:A) "niet van toepassing" kan enkel worden aangeduid als je een bepaald toestel niet gebruikt/heeft of één vanbeide activiteiten niet doet.

5147

Gelieve aan te geven hoeveel tijd je gemiddeld per dag spendeerde aan de onderstaande rechtstaande

activiteiten/situaties tijdens de laatste 7 dagen.

ONTSPANNING (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

R1) Kleinekinderen (rustig

samen spelen,...)

weekdag

weekenddag

TUIN (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

R2) Planten

water gevenen/of dieren

eten geven,...

weekdag

weekenddag

VERZORGING (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

R3) Verzorging(douchen, scheren,

make-up, tanden

poetsen,...)

weekdag

weekenddag

VRIJE TIJD/HOBBY'S (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

R4) Staand

tekenen, staand

muziek luisteren,

staand SMS'en,

feesten (niet

dansen), zingen,

gitaar spelen

weekdag

weekenddag

WANDELEN OP RUSTIG TEMPO (bv. slenteren= rustig stappen, niet gehaast)

R5) Wandelen op

rustig tempo (bv.

slenteren) in huis

weekdag

weekenddag

20

R) RECHTSTAANDE ACTIVITEITEN

RECHTSTAAN TIJDENS DE LESUREN OP SCHOOL (praktijklessen, practica...)

R6) Rechtstaan

tijdens lesuren,

zoals practica

weekdag

Niet1 tot 15

minuten/dag15 tot 30


minuten/dag

45 tot 60

minuten/dag1 tot 2

uur/dagMeer dan 2

uur/dag

5147

G) GEZONDHEID

Deze vragen gaan over je standpunten ten aanzien van jouw gezondheid. Al je antwoorden worden ook hier strikt

vertrouwelijk verwerkt!

21

Hoe vaak heb je in de afgelopen 2 weken last gehad van één of meer van de volgende problemen?

G2) Weinig interesse of plezier in activiteiten

G3) Je neerslachtig, depressief of hopeloos

voelen

Helemaal

niet

Verscheidene

dagenMeer dan de helft

van de dagenBijna elke dag

G1) Wat vind je, over het algemeen genomen, van je gezondheid?

Uitstekend

Zeer goed

Goed

Matig

Slecht

5147

H) MATE VAN FYSIEKE ACTIVITEIT

22

Hoe ga je MEESTAL van en naar school? (duid slechts 1 antwoord aan & vul het totaal aantal minuten in = heen & terug opgeteld)

Met de fiets minuten per dag

Te voet minuten per dag

minuten per dag

minuten per dag

Met de auto, trein, bus of motorfiets

Met de step, autopet, rollerblades, skeelers

H5) Hoeveel uur besteed je in totaal aan beweeg- of sportactiviteiten die op school worden georganiseerd buiten deturnlessen?Dit zijn bijvoorbeeld sportactiviteiten tijdens de speeltijd, over de middag, tijdens de opvang, na de schooluren, op

woensdagmiddag, op klastornooien,...

PAS OP! Gelieve de turnlessen op school er niet bij te rekenen.

Op school worden geen extra beweeg- of sportactiviteiten gegeven

Af en toe

1 uur per maand

2 uur per maand

3 uur per maand

1 uur per week

2 uur per week

3 uur per week

4 uur per week

Meer dan 4 uur per week

Hoe verplaats je je MEESTAL in je VRIJE TIJD? Bijvoorbeeld: hoe ga je naar de sportclub, winkel, je vrienden, de film,...

PAS OP! De verplaatsingen van en naar school mag je niet meerekenen

Fietsen en wandelen als sport mag je ook niet meerekenen.

WEEKDAG

WEEKENDDAG

Wandelen

Wandelen

Fietsen

Fietsen

Niet0-10

min

10-20

min20-30

min

30-40

min40-50

min

50-60

min

1u-

1u10Meer dan

1u10

5147

Geef de belangrijkste sport (al dan niet in clubverband) die je tijdens je vrije tijd het meest beoefent.

PAS OP! De les lichamelijke opvoeding en sport op school tellen niet mee!

Ik beoefen geen sport

Mijn meest beoefende sport is

Doe je deze sport elke week?

Ja, elke week

Hoeveel keer per week? Plaats een kruisje in 1 vakje en vul ernaast in hoe lang je deze sport per keer doet

Neen, niet elke week

Hoe vaak doe je deze sport? Plaats een kruisje in 1 vakje en vul ernaast in hoe lang je deze sport per keer doet

1 keer per week

2 keer per week

3 keer per week

4 keer per week

5 keer per week

6 keer per week

7 keer per week

Meer dan 7 keer per week

uur minuten per keer

Enkele keren per jaar

1 keer per maand

2 keer per maand

3 keer per maanduur minuten per keer

23

5147

I) INFORMATIEF GEDEELTE

I1) Wat is jouw moedertaal? (gelieve 1 antwoord te geven)

Nederlands

Frans

Turks

Arabisch

Engels

Andere (noteer)

I2) In welke onderwijsvorm volg je momenteel les?

Kunstsecundair onderwijs (KSO)

Beroepssecundair onderwijs (BSO)

Technisch secundair onderwijs (TSO)

Algemeen secundair onderwijs (ASO)

24

Wat is het hoogst behaalde diploma of getuigschrift dat jouw ouders behaald hebben/of bezig zijn te behalen?

Niet van toepassing

Weet ik niet

Lager onderwijs

Beroeps secundair onderwijs (BSO)



Hoger onderwijs, niet-universitair

Universitair onderwijs

Niet van toepassing

Weet ik niet

Lager onderwijs






VADER (of inwonende partner van moeder) MOEDER (of inwonende partner van vader)

I6) Hoeveel motorvoertuigen (wagens, moto's of brommers,...) die nog werken, zijn er aanwezig in jouw

gezin? Gelieve de voertuigen waarvan je geen gebruik maakt OOK mee te rekenen.

(Noteer hier het aantal)

I4) Wat is jouw lichaamslengte (cm)? cm

I5) Wat is jouw lichaamsgewicht (kg)? kg

BEDANKT!

5147

173

BIJLAGE 3: VRAGENLIJST VOLWASSENEN

Vragenlijst voor inwoners van Sint-Niklaas

Richtlijnen:

Het is belangrijk elke vraag goed te lezen en te noteren hoe u zich persoonlijk voelt bij elke stelling. Verder dient deze

vragenlijst zo correct mogelijk ingevuld te worden. De antwoorden worden vertrouwelijk verwerkt!

Tijdens het invullen van de vragenlijst dient u rekening te houden met volgende zaken:

- Gelieve telkens slechts 1 antwoord aan te duiden (indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, zal dit bij de vraag

vermeld staan).- Gelieve de vragenlijst in te vullen met een blauwe of zwarte balpen.

- Onder gezinsleden verstaan we: partner, kinderen, oudere inwonende personen,...

- Gelieve onderaan deze pagina uw handtekening (met datum) te plaatsen indien u wenst deel te nemen aan dezestudie.

- De antwoordmogelijkheid "niet van toepassing" wil zeggen dat deze vraag voor u niet mogelijk is om in te vullen (bv. als

u geen kinderen of geen partner heeft).

- Indien er een antwoord voluit geschreven moet worden, gelieve dit in drukletters te doen. Bij de andere vragen moet ueen kruis ("X") in het vakje bij uw juiste antwoord plaatsen. Indien u een antwoord wil veranderen, laat de "X" staan bij

het foute antwoord en maak het vakje met het juiste antwoord volledig zwart.- Er zijn GEEN foute antwoorden!

Ik, ............................................................................................ (naam en voornaam) ga akkoord, na het

lezen van de informatiebrief, om deel te nemen aan de studie over zitten en licht intense activiteiten.

Handtekening (met datum) voor akkoord:

1

3300


Gelieve onderstaande zaken in te vullen in drukletters (anonieme verwerking):

- Initialen van voornaam en achternaam:



- E-mail adres (indien mogelijk):

/ /

/ /

A1) Wat is uw geslacht?

Man Vrouw

A2) Bent u verhinderd om recht te staan (bv. een recente operatie, rugklachten,...)?

Ja ik kan niet rechtstaan Neen ik kan rechtstaan

Indien ja: De vragenlijst is omwille van uw gezondheidstoestand niet van toepassing voor u. We willen u toch

bedanken voor uw interesse! Gelieve deze vragenlijst ook in dit geval zeker op te sturen naar ons.

A3) Hoe kunt u uw huidige gezinssituatie het best omschrijven? (gelieve slechts 1 antwoord aan te duiden)

Vrijgezel

Ik heb een partner, maar we wonen nog apart

Samenwonend met partner

Gehuwd

Weduwe/weduwnaar

A4) Heeft u kinderen?

Neen

Ja

Indien ja, hoeveel kinderen wonen er nog bij u thuis?

A5) In welke omgeving woont u?

Op het platteland



In een stad

A6) Bent u het afgelopen jaar verhuisd naar een ander adres?

Ja Neen

2

3300


Het is belangrijk dat u elke periode van zitten of liggen slechts 1 keer in rekening brengt. Indien u bijvoorbeeld 1 uur inde zetel zat om een boek te lezen terwijl u naar muziek luisterde, reken deze tijd dan als 1 uur lezen indien dit uw

voornaamste bezigheid was. Reken deze tijd dan niet opnieuw als 1 uur muziek luisteren. Voor elke context dient u aante duiden hoeveel tijd u hierin spendeerde de afgelopen 7 dagen en verder dient u ook uw mening te geven over

verschillende situaties per context.

B) TELEVISIE (tv) KIJKEN IN DE VRIJE TIJD

De volgende vragen gaan over zittend/liggend tv-kijken in uw vrije tijd. Met tv-kijken bedoelen we alle zaken (video's,

films en gaming) die op tv worden afgespeeld. DVD's en films bekijken op uw computer worden ook als tv-kijkenbeschouwd. Onder gaming op tv verstaan we bijvoorbeeld het zittend spelen op de Playstation of Xbox.

Indien u geen tv kijkt in uw vrije tijd --> ga naar pagina 6: "C) computergebruik in de vrije tijd"

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Weekdag Weekenddag

tv-kijken

B1) Hoe lang zat u gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het kijken naar tv in de vrijetijd? Tv-kijken tijdens het eten valt ook hieronder. Beantwoord deze vragen afzonderlijk voor weekdag enweekenddag.

3

3300

Gelieve aan te duiden in welke mate u akkoord gaat met elk van de onderstaande stellingen.


B3) Tv-kijken verhindert me om andere

belangrijkere dingen te doen.

B4) Ik kijk graag verschillende uren aan

een stuk tv.

B5) Tv-kijken is mijn manier om te

ontspannen na een werk- of schooldag.

B6) Mijn gezinsleden vinden dat ik te

veel tv kijk.

B7) Ik vind van mezelf dat ik te veel tv

kijk.

B8) Ik zou het zien zitten om de tijd die

ik tv kijk te verminderen.

B9) Ik zou het zien zitten om tijdens het

weekend overdag (tot 17 uur) geen tv te

kijken.

B10) Ik zou het zien zitten om de tv niet

aan te zetten tijdens het eten.

B11) Mijn gezinsleden moedigen me aan


B12) Mijn vrienden moedigen me aan


Helemaal niet

akkoord

Eerder niet


akkoordHelemaal

akkoordNiet van

toepassing

B13) Ik denk dat volwassenen beter niet meer dan...







B14) Waar staat het tv-toestel waar u het meest naar kijkt? Gelieve slechts 1 antwoord te geven.

In de keuken

In de woonkamer

In een aparte kamer

In de slaapkamer


4

3300

B15) Hoeveel tijd kijken uw gezinsleden gemiddeld naar tv?

Niet van toepassing

Kijkt geen tv

Slechts enkele keren per week

Minder dan 30 minuten/dag


1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

Meer dan 4 uur/dag

Niet van toepassing

Kijken geen tv




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

Meer dan 4 uur/dag

Partner Kinderen die thuis wonen

B16) Hoe vaak kijkt u SAMEN met uw gezinsleden naar tv?

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak


Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens tv-kijken kan verminderen of (meer) kan onderbreken dooreven recht te staan. Duid voor elke stelling aan of u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

B17) taken rechtstaand uit te voeren

terwijl u tv aan het kijken bent (zoals

strijken, klusjes uitvoeren,...).

B18) een uur tv-kijken te vervangen doorlichte inspanningen (vb: kuisen, klusjes).

B19) tijdens de reclame op tv kort rechtte staan.

In welke mate zou u het zien zitten om:Ik zie dit

helemaal nietzitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder welzitten

Ik zie dit zeker

zitten

5

3300

C) COMPUTERGEBRUIK IN DE VRIJE TIJD

De volgende vragen gaan over uw zittend computergebruik in de vrije tijd. De tijd die u voor het werk of thuis voor uw job

aan de computer doorbrengt, telt hier NIET mee. Met computergebruik bedoelen we: E-mailen, websites bezoeken,

chatten, sociale netwerksites (facebook,...) bezoeken, spelletjes spelen,... Belangrijk is dat u hier ook rekening houdt methet gebruik van tablets (handcomputer zoals iPad). Ook internetgebruik op een smartphone valt hieronder.

Indien u bovenstaande zaken (computer, tablet en smartphone) niet gebruikt in uw vrije tijd --> ga naarpagina 8: "D) gemotoriseerd transport als woon-werkverplaatsing en in de vrije tijd"

C1) Hoe lang zat u gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het gebruik van de computer in devrije tijd? Beantwoord deze vraag afzonderlijk voor weekdag en weekenddag.

Computer gebruiken in de vrije tijd

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

C2) Hoeveel tijd gebruiken uw gezinsleden gemiddeld een computer (denk aan tablets, internet op smartphone,laptop, computer,...) in hun VRIJE TIJD?

Niet van toepassing

Gebruikt geen computer




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

Meer dan 4 uur/dag

Niet van toepassing





1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

Meer dan 4 uur/dag


C3) Hoe vaak gebruikt u een computer en dit op hetzelfde moment wanneer een gezinslid in dezelfde ruimteeen andere computer gebruikt (in VRIJE TIJD)?

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak


6

3300

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens computergebruik in de vrije tijd kanverminderen of (meer) kan onderbreken door even recht te staan. Duid voor elke stelling aan of u het zou zienzitten om volgende zaken uit te voeren.

C4) rechtstaand de computer te gebruiken.

C5) een uur computergebruik te vervangen

door lichte inspanningen (vb: kuisen,

klusjes).

C6) na 30 minuten de computer te hebben

gebruikt gedurende enkele minuten recht te

staan.

In welke mate zou u het zien zittenom:

Ik zie dithelemaal niet

zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder wel

zitten


Gelieve aan te duiden in welke mate u akkoord gaat met elk van de volgende stellingen over computergebruik inde vrije tijd.

C7) Ik vind het leuk om in de vrije tijd de


C8) De computer gebruiken verhindert


C9) Ik vind het plezant gedurende een

lange tijd de computer te gebruiken.

C10) De computer gebruiken is mijn

manier om te ontspannen na een werk-

of schooldag.

C11) Mijn gezinsleden vinden dat ik te


C12) Ik vind van mezelf dat ik te veel de

computer gebruik.


computer gedurende enkele dagen in de

week niet te gebruiken in de vrije tijd.

C14) Ik zou het zien zitten om de tijd die

ik spendeer aan computergebruik te

verminderen in de vrije tijd.

C15) Mijn gezinsleden moedigen me aan


de vrije tijd.

C16) Mijn vrienden moedigen me aan


de vrije tijd.

Helemaal

niet akkoord

Eerder niet

akkoordNeutraal Eerder akkoord

Helemaal

akkoord

Niet van

toepassing

7

3300

D) GEMOTORISEERD TRANSPORT ALS WOON-WERKVERPLAATSING EN IN DE VRIJE TIJD

1) Personen die nog studeren noteren de tijd die ze nodig hebben om naar hun school/opleiding te gaan.

2) Onder gemotoriseerd transport verstaan we: auto, brommer, moto, trein, tram of bus.3) Indien u nooit één van bovenstaande vervoersmiddelen gebruikt dan mag u verder naar pagina 12: " E)

Zitten op het werk ".

VERPLAATSINGEN VAN & NAAR HET WERKD1) Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij verplaatsingen van en naar uw werk/school? Denkaan het gebruik van een brommer, auto, bus, trein, tram of moto; reken fietsen niet mee.

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


VERPLAATSINGEN TIJDENS HET WERKD2) Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij verplaatsingen als deel van uw werk (= tijdenswerkuren)? Denk aan het gebruik van een brommer, auto, bus, trein, tram of moto; reken fietsen niet mee.

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


VERPLAATSINGEN IN DE VRIJE TIJDD3) Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij verplaatsingen BUITEN uw werk/school. Hou hierdus rekening met uw transport in de vrije tijd (vb. naar winkel, vrienden opzoeken,...). Denk aan het gebruik van een auto,bus, trein, tram, moto of brommer; reken opnieuw fietsen niet mee.

Weekdag Weekenddag

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


8

3300

D4) Gelieve aan te geven hoeveel tijd u gemiddeld per dag spendeerde aan wandelen op een rustig tempo (bv:slenteren) als deel van uw transport (bv. naar werk wandelen, naar bus wandelen, naar winkel wandelen,...)tijdens de laatste 7 dagen.

Weekdag Weekenddag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

Voor onderstaande vragen wordt er onder transport steeds het gebruik van gemotoriseerdevervoersmiddelen verstaan (auto, brommer, moto, trein, tram of bus). Om de vragen te beantwoorden dient u rekening te houden met uw transport in de vrije tijd (naar winkel,...) EN uwtransport naar werk/school.

Gelieve aan te duiden in welke mate u akkoord gaat met elk van onderstaande stellingen.

D5) Ik voel me lui als ik op mijn bestemming

aankom na mijn gemotoriseerd transport.



D7) Ik vind het leuk om als passagier tijdens

gemotoriseerd transport aan bepaalde zaken te

werken of uit te rusten.

D8) Ik vind van mezelf dat ik te veel gebruik

maak van gemotoriseerd transport.

D9) Ik zou het zien zitten om spontaan een

halte vroeger uit te stappen in tram/bus en het


D10) Ik zou het zien zitten om me spontaan wat

verder te parkeren met de auto en het


D11) Ik zou het zien zitten om spontaan de

fiets te nemen of te wandelen ook al heb ik een

auto ter beschikking.

D12) Mijn gezinsleden moedigen me aan om

me op een (meer) actieve manier (fietsen,


D13) Mijn vrienden moedigen me aan om me

op een (meer) actieve manier (fietsen,


D14) Mijn gezinsleden vinden dat ik te veel

gebruik maak van gemotoriseerd transport.

Helemaal nietakkoord

Eerder niet

akkoordNeutraal

Eerder

akkoord

Helemaal

akkoordNiet van

toepassing

9

3300

D15) Wat zijn voor u de voornaamste redenen om u niet actief (wandelen of fietsen) te verplaatsen? Meerdereantwoorden zijn mogelijk.

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens gemotoriseerd transport kan verminderen of (meer) kan

onderbreken door even recht te staan. Duid voor elke stelling aan of u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

D17) spontaan recht te staan op de bus, trein

of tram in plaats van neer te zitten.

D18) na 30 minuten zitten in bus, trein of tram

even kort te gaan rechtstaan.

In welke mate zou u het zien zitten om: Ik zie dit helemaal

niet zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit eerder

wel zittenIk zie dit zeker

zitten

Geef over onderstaande beweringen uw mening i.v.m. de omgeving waarin u zich begeeft tijdens uwgemotoriseerd transport. Beoordeel hier de omgeving op ongeveer 10 à 15 minuten wandelen of op 1 km van uwwoning.

D19) Als ik me buitenshuis begeef naar openbare

plaatsen (winkels/station/...) kan ik gemakkelijk

parkeren.

D20) Via informatieborden langs de weg en/of radio

krijg ik veel info over zittende activiteiten zoals

cinema of sportwedstrijden.

Helemaalniet akkoord

Eerder niet

akkoordEerder

akkoord

Helemaal

akkoord

a) naar het werk of school?

Partner

Kinderen die

thuis wonen


Partner

Kinderen diethuis wonen


b) in de vrije tijd?

D16) Hoe verplaatsen uw gezinsleden zich meestal... (slechts 1 antwoord mogelijk per rij)

De omgeving is niet veilig om te wandelen of te fietsen

Actief transport (wandelen of fietsen) is niet aantrekkelijk (geen groene omgeving in de buurt, saai,...)

Actief transport is vermoeiend (zweten, bagage dragen,...)

De voorzieningen voor gemotoriseerd transport zijn goed uitgerust (bushaltes dicht bij de deur,...)

Tijdsdruk

Te grote afstand

Weersomstandigheden

Het combineren van verschillende taken (naar bakker, kinderen ergens afzetten,....)

Financiële redenen (terugbetaling kilometers van trein, tram, bus of auto via het werk)

Andere (noteer)

10

Neutraal

3300

D21) Hoe vaak verplaatst u zich SAMEN met uw gezinsleden met gemotoriseerd transport? Doe dit apart voortransport van/naar het werk of school en transport in de vrije tijd (afzonderlijk voor weekdag en weekenddag).

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak


Vrije tijd

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Weekdag Weekenddag Weekdag Weekenddag

U bent al voorbij de helft van de vragen

Van/naar het werk of school


Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

11

3300

E) ZITTEN OP HET WERK

E1) Hoeveel tijd bracht u per dag gemiddeld al zittend door op het werk tijdens de laatste 7 dagen?

2 tot 3 uur/dag 3 tot 4 uur/dag 4 tot 5 uur/dag 5 tot 6 uur/dag 6 tot 7uur/dag 7 tot 8uur/dag Meer dan 8 uur

per dag

De volgende stellingen zijn verschillende meningen over uw zittend gedrag op het werk. Gelieve aan te duiden inwelke mate u akkoord gaat met elk van de onderstaande stellingen.

E2) Mijn aandacht neemt af wanneer ik

gedurende een lange tijd neerzit.

E3) Ik vind het plezant om langdurig neer

te zitten tijdens mijn werkuren.

E4) Zitten op het werk is een ideale

gelegenheid om uit te rusten.

E5) Mijn collega's vinden dat ik te veel zit.

E6) Ik vind van mezelf dat ik te veel zit op

mijn werk.

E7) Ik zou het zien zitten om bepaalde

taken (telefoneren,...) rechtstaand uit te

voeren.

E8) Ik zou het zien zitten om na lang zitten

even recht te staan.

E9)Ik zou het zien zitten om meer recht te

staan tijdens de pauzes.

E10) Mijn collega's moedigen me aan om

minder te zitten.

E11) Mijn collega's op mijn bureau en/of

afdeling staan regelmatig recht tijdens de

werkuren en/of pauzes.


Eerder niet

akkoordNeutraal Eerder


E12) Indien u een vraag heeft voor een collega op een ander bureau, wat doet u dan meestal? (gelieve slechts 1antwoord te geven)

Ik ga persoonlijk naar mijn collega

Ik stuur een E-mail

Ik telefoneer naar mijn collega

Ik gebruik een intern chatsysteem op het werk

Niet van toepassing (bv. zelfstandig, niet werken op een bureau,...)

Niet vantoepassing

Minder dan 2 uur

per dag

Indien u momenteel geen werk hebt (bv: studenten, werkzoekenden,...), dan mag u de vragen in ditdeel overslaan en verder gaan naar pagina 15: "F) Huishoudelijke bezigheden en telefoneren".

12

3300

E13) Hoeveel personen zitten er op uw bureau, uzelf ook meegerekend?

Alleen mezelf

2 personen

3 personen

4 personen

Meer dan 4 personen

Beantwoord volgende vragen omtrent uw werk.

E14) Op mijn werk zijn er fietsen ter beschikking gesteld door mijn werkgever

E15) Op mijn werk kan ik genieten van een terugbetaling van openbaar vervoer en/of fietsvergoeding

E16) De (bureau)stoelen zijn comfortabel.

E17) Er is een ruime en/of makkelijke parking aanwezig.

E18) Er is een fietsenstalling aanwezig.

E19) Er zijn standing desks aanwezig (verhoogde bureaus waaraan rechtstaand gewerkt kan worden).

Ja Neen

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag op uw werk kan verminderen of (meer) kan onderbrekendoor even recht te staan. Duid voor elke stelling aan of u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

E20) rechtstaand te werken aan uw

bureau.

E21) rechtstaand te telefoneren.

E22) in plaats van te telefoneren naar een

collega, er zelf naar toe te gaan.

E23) na 30 minuten zitten enkele minuten

recht te staan.

E24) toestellen te verplaatsen zodat u

moet recht staan om deze te bedienen

(printer, telefoon,...).

In welke mate zou u het zien zitten om:Ik zie dit

helemaal nietzitten

Ik zie diteerder niet

zitten

NeutraalIk zie dit

eerder wel

zitten


Zittende activiteiten onderbreken doorrecht te staan op mijn werk zie ik als:E25) storend voor collega's

E26) belachelijk

E27) goed voor mijn gezondheid

Ik ben er zeker van dat ik (meer) kan

rechtstaan als onderbreking tijdensmijn werk, ook al:

E28) doen mijn collega's dit niet

E29 ) word ik niet gesteund door mijn

collega's

Duid aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen.


Eerder niet


akkoordHelemaal

akkoord

Niet van

toepassing

13

3300

Geef aan hoe u het liefst onderstaande taken op het werk zou uitvoeren.

E30) Telefoneren

E31) Kort vergaderenE32) Bureauwerk

E33) Koffie pauzes

E34) Middagpauzes

Rechtstaand Zittend

E35) Gelieve aan te geven hoeveel tijd u gemiddeld per dag spendeerde aan de onderstaandeactiviteiten/situaties op het werk tijdens de laatste 7 dagen.Rechtstaand werken= rechtstaand vergaderen/telefoneren/brainstormen/computer gebruiken/...

Rechtstaand werken Wandelen aan rustig tempo (bv slenteren)

Niet





1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet





1 tot 2 uren/dag

Meer dan dan 2 uur/dag

E36) Ik kan verschillende collega's zien zitten of staan aan

hun bureau wanneer ik aan mijn bureau zit (reken hier geen

bureaus mee met gesloten deuren).

E37) Ik kom regelmatig collega's tegen wanneer ik door de

gangen wandel in mijn gebouw.

E38) Ik zie regelmatig collega's die aan het wandelen zijn in

ons gebouw.

E39) Ik zie regelmatig collega's die rechtstaan en aan het

praten zijn in ons gebouw.

Zeker akkoord Akkoord Niet akkoord Zeker niet akkoord

Niet van

toepassing

Beantwoord onderstaande vragen omtrent uw werk.

14

3300

F) HUISHOUDELIJKE BEZIGHEDEN EN TELEFONEREN

Zittend huishoudelijke taken doen (koken, herstellingen,...) & telefoneren

Weekdag WeekenddagNiet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

F1) Hoeveel tijd bracht u gemiddeld per dag al zittend door tijdens huishoudelijke taken en thuis telefonerentijdens de laatste 7 dagen? Mogelijke huishoudelijke taken zijn: koken, strijken, herstellingen uitvoeren,...

De volgende stellingen zijn verschillende meningen over zittende activiteiten in het huishouden en thuistelefoneren. Gelieve aan te duiden in welke mate u akkoord gaat met elk van de onderstaande stellingen.

F2) Ik vind het leuk om te zitten tijdens

huishoudelijke taken.

F3) Wanneer ik zittend werk in het

huishouden kan ik sneller werken.

F4) Ik zou liever meer rechtstaan tijdens


F5) Ik vind van mezelf dat ik meer kan

rechtstaan tijdens huishoudelijke taken.

F6) Ik zou het zien zitten om rechtstaand

te telefoneren.

F7) Ik zou het zien zitten om taken in de

keuken rechtstaand uit te voeren.

F8) Mijn gezinsleden moedigen me aan

om minder te zitten tijdens huishoudelijke

taken.

F9) Huishoudelijke taken worden door

mijn kinderen meestal zittend uitgevoerd.

F10) Huishoudelijke taken worden door

mijn partner meestal zittend uitgevoerd.


Eerder niet


akkoord

Helemaalakkoord

Niet van

toepassing

15

3300

Geef aan hoe u het liefst onderstaande huishoudelijke taken zou uitvoeren.

F11) Telefoneren

F12) Aardappelen schillen/groenten snijdenF13) Strijken

F14) Was opvouwenF15) Tanden poetsen

F16) Herstellingen uitvoeren

Rechtstaand Zittend

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag in het huishouden kan verminderen of (meer) kan onderbrekendoor even recht te staan. Duid voor elke stelling aan of u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

F17) meer huishoudelijke taken rechtstaand

uit te voeren.

F18) toestellen te verplaatsen zodat u moet

rechtstaan om deze te kunnen bedienen

(printer, afstandsbediening tv,...).

In welke mate zou u het zien zitten om: Ik zie dit helemaal

niet zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit eerder


zitten

Duid aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen.

Ik ben er zeker van dat ik mijn zittendeactiviteiten thuis meer kan

onderbreken, ook al:F19) doen mijn gezinsleden dit niet.

F20 ) steunen/begrijpen mijn gezinsleden

mij niet.


Eerder niet


akkoordHelemaal

akkoord

Niet vantoepassing

Hoe bekijkt u de nabije omgeving van uw woonplaats (binnen een straal van 1 km of op 10-15 minuten wandelen)?

F21) De meeste woningen in mijn buurt zijn

alleenstaande woningen (open bebouwing).

F22) Er zijn veel winkels op wandelafstand van

mijn huis.

F23) Er is een halte van het openbaar vervoer

(bus en/of tram) op wandelafstand van mijn huis.

F24) Er is een park op wandelafstand van mijn

huis.

F25) Wandelen is gevaarlijk omwille van het

verkeer in mijn buurt.

F26) Wandelen in mijn buurt is gevaarlijk


F27) In mijn buurt staan er bomen langs de

straten.

F28) Ik vind mijn buurt een goede plaats om in

te leven.

F29) De omgeving nodigt niet uit om te bewegen

(veel heuvels, geen voetpad,...).


Eerder niet

akkoordNeutraal

Eerderakkoord

Helemaal

akkoord

16

3300

Gelieve het aantal niet draagbare toestellen te noteren die aanwezig zijn bij u thuis EN waarvan u ZELF ookgebruik maakt.

F30) Televisies MET betaalzendersF31) Televisies ZONDER betaalzenders

F32) Videospelers/Dvd-spelersF33) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,

stereo,...)

F34) Computer (vaste)F35) Spelconsoles op tv (Playstation, Xbox,...)

F36) Telefoontoestellen (vaste lijn)


Hoeveel van bovenstaande toestellen bevinden zich in uw slaapkamer?

F37) Televisies MET betaalzenders

F38) Televisies ZONDER betaalzendersF39) Videospelers/Dvd-spelers

F40) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,stereo,...)

F41) Computer (vaste)

F42) Spelconsoles op tv (Playstation, Xbox,...)F43) Telefoontoestellen (vaste lijn)


F44) LaptopF45) GSM (geen smartphone)

F46) Smartphone

F47) Muziekspelers (zoals iPod, MP3,...)F48) Spelconsoles (zoals PSP, game boy,...)

F49) Tablet (iPad, Samsung Galaxy Tab,...)

Gelieve het aantal draagbare toestellen te noteren die aanwezig zijn bij u thuis EN waarvan u ZELF ook gebruikmaakt.


Hoe beoordeelt u volgende beweringen omtrent de voorzieningen bij u thuis?

F50) De afstandsbediening van de tv ligt steeds

binnen handbereik wanneer ik deze nodig heb.

F51) De zetels bij ons thuis zijn comfortabel om

gedurende een lange tijd in te zitten.

Helemaal

niet akkoordEerder nietakkoord

Eerder


Niet van

toepassing

17

Neutraal

3300

Gelieve aan te geven hoeveel tijd u gemiddeld per dag spendeerde aan de onderstaande rechtstaandeactiviteiten/situaties in het huishouden tijdens de laatste 7 dagen.

Voorbeelden van licht intense activiteiten in het huishouden (RECHTstaand uitgevoerd)

Afstoffen

Koken

Strijken

Afwassen, tafel opruimen

Planten water geven

Rechtstaand telefoneren

Aankleden/uitkleden

Spelen met kinderen (rustig)

Eten opdienen

Dieren eten geven

Persoonlijke hygiëne (scheren, make-up,...)

De was doen, kleren ophangen voor te drogen,...

F52) Kuisen

(afstoffen,

strijken,....)

HUISHOUDEN (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

F53) Keuken

(koken,

voorbereiding,...)

F54) Kinderen

(rustig samen

spelen,...)

weekdag

weekenddag

weekdag

weekdag

weekenddag

weekenddag

Niet1 tot 15minuten/dag

15 tot 30


minuten/dag

45 tot 60

minuten/dag1 tot 2uur/dag

Meer dan 2

uur/dag


F55) Planten

water geven,

dieren eten

geven,...

weekdag

weekenddag


F56) Verzorging

(wassen, scheren,

make-up, tanden

poetsen,...)

weekdag

weekenddag


F57) Winkelen,

staand tv-kijken,

staand muziek

luisteren,...

weekdag

weekenddag

WANDELEN OP RUSTIG TEMPO (bv. slenteren)

F58) Wandelen

op rustig tempo

(bv. slenteren) in

huis

weekdag

weekenddag

18

3300

G1) Zittend lezen

(boek, tijdschrift,

krant,...)

weekdag

weekenddag

Niet

1 tot 15

minuten

per dag

G2) Zittend

zorgen voor

kinderen,

familieleden,....

G3) Zitten bij

hobby's

(tekenen,

kaarten,...)

G4) Zitten bij

sociaal contact

(vrienden

bezoeken, café,

cinema,....

G5) Zittend naar

muziek luisteren

(radio, CD,

iPod,...)

G6) Maaltijden

(ontbijt,...)

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

15 tot

30

minuten

per dag

30 tot 60minuten

per dag

1 tot 2uur per

dag

2 tot 3

uur per

dag

3 tot 4

uur per

dag

4 tot 5

uur per

dag

5 tot 6

uur per

dag

6 tot 7uur per

dag

Meerdan 7

uur per

dag

Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen voor de volgende zittende activiteiten? Onderzittende activiteiten worden ook liggende activiteiten verstaan. Elke periode van zitten of liggen mag slechts 1 keer in

rekening worden gebracht. Indien u bv. 1 uur in de zetel zat om een boek te lezen terwijl u naar muziek luisterde, reken

deze tijd dan als 1 uur lezen indien dit uw voornaamste bezigheid was. Reken deze tijd dan niet opnieuw als 1 uur naarmuziek luisteren!

G) ANDERE ZITTENDE/LIGGENDE ACTIVITEITEN

Hoe vaak doet u onderstaande situaties op HETZELFDE moment.

G7) tv kijken - GSM gebruiken

G8) tv kijken - computer/tablet

G9) computer - GSM gebruiken

G10) computer - muziek luisteren

G11) GSM - praten met vrienden/familie

G12) GSM - muziek luisteren

Nooit Zelden Soms Vaak Heel vaakNiet van

toepassing

19

3300

H) Gezondheid

Heeft u gedurende de voorbije maand vaak last gehad van een neerslachtig, depressief of hopeloos gevoel?

Ja Neen

Heeft u gedurende de laatste maand minder plezier of interesse in wat u doet?

Ja Neen

I) Fysieke activiteit

Beantwoord onderstaande vragen rekening houdend met volgende activiteiten: activiteiten op het werk,huishouden, werken in tuin, zich verplaatsen van en naar verschillende plaatsen, activiteiten in vrije tijd alsontspanning en sport.

Op hoeveel dagen heeft u tenminste 10 minuten per keer gewandeld als u denkt aan de laatste 7 dagen? Denkhierbij aan wandelen op het werk en thuis, wandelen om van de ene naar de andere plaats te komen, en al hetandere wandelen dat u deed tijdens recreatie, sport of vrijetijdsbesteding.

Geen wandelen

dag(en) per week

Op de dagen dat u ten minste 10 minuten per keer wandelde, hoeveel tijd heeft u daar dan gewoonlijk aanbesteed?

uur/uren minuten per dag

Op hoeveel dagen heeft u matige fysieke activiteiten verricht, zoals het dragen van lichte lasten, fietsen in eennormaal tempo of dubbeltennis als u denkt aan de laatste 7 dagen? Laat wandelen hier buiten beschouwing.Matig intensieve lichamelijke fysieke activiteit laat u iets sneller ademen dan normaal. Denkt u weer alleen aanactiviteiten die u ten minste 10 minuten per keer heeft verricht.

Ik heb geen matig intensieve lichamelijke fysieke activiteiten verricht

dag(en) per week

Op de dagen dat u matig intensief lichamelijk fysiek actief was, hoeveel tijd heeft u daar dan gewoonlijk aanbesteed?


20

3300

J) Informatief gedeelte

J1) Wat is uw moedertaal? (gelieve 1 antwoord te geven)

Nederlands

Frans

Turks

Arabisch

Engels

Andere (noteer)

J2) Wat is het hoogst behaalde diploma of getuigschrift dat u en eventueel uw partner behaald heeft?

Lager onderwijs






UZELF PARTNER

Niet van toepassing / weet ik niet

Lager onderwijs






Op hoeveel dagen heeft u zware lichamelijke fysieke activiteiten verricht zoals zware lasten tillen, spitten,sporten, aerobics, voetballen of wielrennen als u denkt aan de laatste 7 dagen? Denk alleen aan de activiteitendie u ten minste 10 minuten per keer heeft verricht. Zware lichamelijke fysieke activiteiten zijn activiteiten die veellichamelijke inspanning kosten en voor een veel snellere ademhaling zorgen.

Ik heb geen zware lichamelijke fysieke activiteiten verricht

dag(en) per week

Op de dagen dat u zwaar lichamelijk fysiek actief was, hoeveel tijd heeft u daar dan gewoonlijk aan besteed?


21

3300

J3) Momenteel... (gelieve slechts 1 antwoord te geven)werk ik voltijds

werk ik halftijds of parttime

doe ik het huishouden

ben ik werkloos/werkzoekende

heb ik een loopbaanonderbreking

ben ik gepensioneerd

ben ik student

J4) Indien u werkt, in welke sector werkt u?

Niet van toepassing

Onderwijs

Bediende

Kaderpersoneel

Zelfstandige (geen vrij beroep)

Vrij beroep

Arbeider

J5) Wat is uw lichaamslengte (cm)? cm

J6) Wat is uw lichaamsgewicht (kg)? kg

J7) Hoeveel motorvoertuigen (wagens, moto's, brommers,...) die nog werken, zijn er aanwezig in uw gezin?Gelieve de voertuigen waarvan u geen gebruik maakt OOK mee te rekenen.

BEDANKT!!!


Bent u bereid om gedurende 1 week twee kleine bewegingsmetertjes te dragen, zodat we uw mate van bewegingin kaart kunnen brengen? Deze bewegingsmeters (gedragen op heup en bovenbeen) hinderen u niet met uw dagelijkse

bezigheden. Indien u ons hiervoor de toestemming geeft, nemen we zo snel mogelijk contact met u op. Indien u na hetdragen van de bewegingsmetertjes graag uw persoonlijke resultaten krijgt, sturen we u deze graag door!

Ja

Neen

Indien ja, op welk telefoonnummer kunnen we u bereiken?

22

3300

196

BIJLAGE 4: VRAGENLIJST SENIOREN

Vragenlijst voor 65-plussers uit Sint-Niklaas

A) Instructies voor de INTERVIEWER:

- Gelieve slechts 1 antwoord aan te duiden (indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, zal dit bij de vraag

vermeld staan).

- Gelieve de vragenlijst in te vullen met een blauwe of zwarte balpen.

- Indien er een antwoord voluit geschreven moet worden, gelieve dit in drukletters te doen. Bij andere vragen

moet u een kruis ("X") in het vakje bij het juiste antwoord plaatsen. Indien de deelnemer een antwoord wil

veranderen, laat de "X" staan bij het foute antwoord en maak het vakje met het juiste antwoord volledig zwart.

- Vragenlijst correct invullen en vragen goed lezen!

- De antwoordmogelijkheid "niet van toepassing" wil zeggen dat deze vraag voor de persoon niet mogelijk is

om te beantwoorden (bv. geen partner). Deze antwoordmogelijkheid staat meestal niet op de versie die de

persoon krijgt om mee te lezen, maar wel op de versie van de interviewer. Hiermee willen we uitsluiten dat de

persoon onnodig deze antwoordmogelijkheid geeft (bv. wanneer hij/zij eigenlijk wel kan antwoorden). Hierdoor

is het NIET de bedoeling dat u bij het overlopen van de antwoordmogelijkheden "niet van toepassing" vermeld.

Het is de bedoeling wanneer de persoon geen partner heeft, u voor deze persoon (zonder de vraag te stellen)

"niet van toepassing" aanduidt (zie (*) pagina 2).

- Bij bepaalde vragen moet de deelnemer aangeven hoeveel tijd hij/zij spendeerde aan bepaalde bezigheden.

De antwoordmogelijkheden zijn zo opgebouwd: .... - 1 tot 2 uur/dag - 2 tot 3 uur/dag - .....

Indien hij/zij aangeeft dit 2 uur te doen, dan dient u 2 tot 3 uur/dag aan te duiden (want antwoordmogelijkheden

zijn tot... en niet tot en met!). Reken bij de antwoordmogelijkheid "meer dan 7 uur" ook 7 uur bij.

- Lees bij elke vraag de bijhorende [tips] en [verduidelijkingen]!

- Geef bij de start van het interview enkel pagina's 1 & 2!

- Bij sommige vragen dient er een antwoordkaart te worden gegeven aan de deelnemer. Er zijn verschillende

antwoordkaarten, maar de nummer staat steeds genoteerd bij de bijhorende vraag.

- Wanneer deelnemer bij een vraag moet zeggen hoeveel tijd zij/hij hier gemiddeld aan spendeerde per dag

tijdens de laatste 7 dagen en deelnemer kan niet antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag,

vraag dan "Hoeveel tijd spendeerde u in totaal gedurende de laatste 7 dagen aan .... Deel dit totaal dan zelf

door 5 of 2!

- Laat de deelnemer bij deelname onderaan deze pagina zijn/haar handtekening (met datum) plaatsen.

Overloop hiervoor eerst de informatiebrief, zodat de deelnemer weet waarover dit onderzoek gaat.

B) Instructies meegeven aan de DEELNEMER:

- Aangeven hoe ze zich persoonlijk voelen bij elke stelling.

- Meegeven dat de antwoorden vertrouwelijk worden verwerkt (er worden geen namen vrijgegeven)!

- Er zijn GEEN foute antwoorden!

Ik, ............................................................................................ (naam en voornaam) ga akkoord,na het doornemen van de informatiebrief met de onderzoeker, om deel te nemen aan de studieover zitten en licht intense activiteiten.

Handtekening (met datum) voor akkoord:

1

6171


Enkele algemene vragen... (geef duidelijk mee dat antwoorden anoniem worden verwerkt):

- Initialen van voornaam en achternaam:



- E-mail adres (indien mogelijk):

- Telefoonnummer of GSM-nummer (wordt enkel gebruikt bij onduidelijke gegevens)

/ /

/ /

A1) Geslacht?Man Vrouw

A2) Hoe kunt u uw huidige gezinssituatie het best omschrijven? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Vrijgezel/alleenstaand (*)

Ik heb een partner, maar we wonen nog apart

Samenwonend met partner

Gehuwd

Weduwe/weduwnaar (*)

A3) Heeft u (klein)kinderen?

Neen

Ja

A4) In welke omgeving woont u? [overloop onderstaande mogelijkheden]Op het platteland



In een stad

A5) Bent u het afgelopen jaar verhuisd naar een ander adres?Ja Neen

2

[Tip voor de interviewer: indien deelnemer vraag beantwoordt met (*) --> vragen in vragenlijst

aangeduid met (*) NIET stellen. In dit geval duidt u aan bij de antwoordmogelijkheden dat deze vraag

NIET van toepassing is voor deze persoon!]

A6) Bent u in staat om recht te staan (bv. een recente operatie gehad, rugklachten,...)?

Ja ik kan rechtstaan Neen ik kan niet rechtstaan

Indien neen en/of proefpersoon aangeeft ernstig beperkt te zijn waardoor hij/zij nauwelijks kan

rechtstaan (en dit duidelijk blijkt uit zijn/haar fysieke toestand) is hij/zij niet geschikt voor verdere deelname

aan het onderzoek. Bijgevolg dient het interview te worden afgerond na deze vraag. [LEES: De vragenlijst

is omwille van uw gezondheidstoestand niet van toepassing voor u, maar we willen u toch bedanken voor

uw interesse!]

Indien ja, het interview kan worden verdergezet [geef het vervolg van de vragenlijst aan de persoon].

6171


LEES: Onderstaande vragen gaan over zittende activiteiten (zoals tv-kijken) en licht intense activiteiten (zoals kuisenen het uitvoeren van klusjes). Het is belangrijk dat u elke periode van zitten of liggen slechts 1 keer in rekening brengt.

Indien u bijvoorbeeld 1 uur in de zetel zat om een boek te lezen terwijl u naar muziek luisterde, reken deze tijd dan als 1uur lezen indien dit uw voornaamste bezigheid was. Reken deze tijd dan niet opnieuw als 1 uur muziek luisteren. Deze

vragen zijn onderverdeeld voor verschillende zittende activiteiten afzonderlijk (tv-kijken, computergebruik,...). Voor elke

zittende activiteit dient u aan te duiden hoeveel tijd u hierin spendeerde de afgelopen 7 dagen en verder dient u ookuw mening te geven over verschillende situaties per zittende activiteit.

B) TELEVISIE (tv) KIJKEN

LEES: We starten met tv-kijken. De volgende vragen gaan over zittend/liggend tv-kijken. Met tv-kijken bedoelen we allezaken (video's EN films) die op tv worden afgespeeld. DVD's en films bekijken op uw computer worden ook als tv-kijken

beschouwd.

Indien de deelnemer aangeeft geen tv te kijken --> ga naar pagina 7: "C)

computergebruik"

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Weekdag Weekenddag

tv-kijken

B1) Hoe lang zat u gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het kijken naar tv?

Beantwoord deze vragen afzonderlijk voor weekdag en weekenddag.

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: tv- kijken tijdens het eten valt ook hieronder. Laat de deelnemer de vraagafzonderlijk beantwoorden voor een weekdag en een weekenddag.]

[TIP VOOR DE INTERVIEWER: Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemerniet kan antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan 'Hoeveel tijd spendeerde u in

totaal gedurende de laatste 7 dagen aan tv-kijken?" Deel dit totaal dan zelf door 5 of 2!]

[overloop onderstaande mogelijkheden]

3

6171

Geef met behulp van de antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met elk van onderstaandestellingen.


B3) Tv-kijken verhindert me om

andere belangrijkere dingen te

doen.

B4) Ik kijk graag verschillende

uren aan een stuk tv.

B5) Tv-kijken is mijn manier om

te ontspannen.

(*) B6) Mijn partner vindt dat ik te

veel tv kijk.

B7) Ik vind van mezelf dat ik te

veel tv kijk.

B8) Ik zou het zien zitten om de

tijd die ik tv kijk te verminderen.

B9) Ik zou het zien zitten om

tijdens het weekend overdag (tot

17 uur) geen tv te kijken.

B10) Ik zou het zien zitten om de

tv niet aan te zetten tijdens het

eten.

(*) B11) Mijn partner moedigt me

aan om minder tv te kijken.

B12) Mijn vrienden moedigen me

aan om minder tv te kijken.

Helemaal niet

akkoord

Eerder niet



Niet van

toepassing

[TIP interviewer: Overloop elkestelling afzonderlijk]

4

[TIP interviewer: Indien de persoon aangeeft bijvoorbeeld overdag geen tv te kijken, dienen ze "helemaal

akkoord" te antwoorden. Dit geldt ook zo voor alle gelijkaardige vragen die beginnen met: "zou u het zien zittenom....". Dus als de persoon aangeeft dit al te doen, dan dient u de antwoordmogelijkheid "helemaal akkoord" aan

te duiden".]

6171

(*) B15) Hoeveel tijd kijkt uw partner gemiddeld naar tv? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Niet van toepassing

Kijkt geen tv




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

(*) B16) Hoe vaak kijkt u SAMEN met uw partner naar tv? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

5

B14) Waar staat het tv-toestel waar u het meest naar kijkt? [overloop onderstaande mogelijkheden]

In de keuken

In de woonkamer

In een aparte kamer

In de slaapkamer


B13) Ik denk dat mensen van mijn leeftijd beter niet meer dan... [overloop onderstaande mogelijkheden]







6171

6

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens tv-kijken kan verminderen of (meer)kan onderbreken door even recht te staan. Geef met behulp van de antwoordkaart (2) aan in welke mate

u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

LEES: In welke mate zou u het zien zitten om.... (voor elke stelling afzonderlijk)

B17) taken rechtstaand uit te voeren

terwijl u tv aan het kijken bent (zoals

strijken, klusjes uitvoeren, rustig

spelen met (klein)kinderen,...).

B18) een uur tv-kijken te vervangen

door lichte inspanningen (vb: kuisen,

klusjes).

B19) tijdens de reclame op tv kort

recht te staan.

B20) recht te staan om van zender te

veranderen.

Ik zie dit

helemaal niet

zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder wel

zitten



[TIP interviewer: Indien de persoon aangeeft bepaalde zaken reeds te doen --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".]

6171

C) COMPUTERGEBRUIK

LEES: De vragen omtrent tv-kijken zijn afgerond en nu gaan we over naar computergebruik. De volgende vragen gaanover uw zittend computergebruik. Met computergebruik bedoelen we: E-mailen, websites bezoeken, chatten, sociale

netwerksites (facebook,...) bezoeken, spelletjes spelen,... op een vaste computer of een laptop. Belangrijk is dat u hier

ook rekening houdt met het gebruik van tablets (handcomputer zoals iPad). Ook internetgebruik op een smartphone valthieronder.

[TIP interviewer: indien deelnemer niet weet wat tablets of smartphones zijn, moet je hier niet verder op ingaan.

Benadruk nog eens dat het om computergebruik gaat (laptop en vaste computer).]

Indien de deelnemer aangeeft bovenstaande zaken (computer, tablet en smartphone) niet te

gebruiken --> ga naar pagina 10: "D) gemotoriseerd transport"

C1) Hoe lang zat/lag u gemiddeld neer op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij het gebruik van de

computer? Beantwoord deze vraag afzonderlijk voor weekdag en weekenddag.

Computer gebruiken

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: Laat de deelnemer de vraag afzonderlijk beantwoorden voor een weekdag

en een weekenddag.]

[TIP VOOR DE INTERVIEWER: Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemer

niet kan antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan 'Hoeveel tijd spendeerde u intotaal gedurende de laatste 7 dagen aan computer-gebruik?" Deel dit totaal dan zelf door 5 of 2!]


7

6171

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens computergebruik kan verminderen of

(meer) kan onderbreken door even recht te staan. Geef met behulp van de antwoordkaart (2) aan inwelke mate u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

LEES: In welke mate zou u het zien zitten om .... (voor elke stelling afzonderlijk)

[TIP interviewer: indien persoon aangeeft bepaalde zaken reeds te doen --> aanduiden "ik zie dit zeker

zitten".]

C4) rechtstaand de computer te

gebruiken.

C5) een uur computergebruik te

vervangen door lichte inspanningen

(vb: kuisen, klusjes).

C6) na 30 minuten de computer te

hebben gebruikt gedurende enkele

minuten recht te staan.

Ik zie dit

helemaal niet

zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit

eerder wel

zitten

Ik zie dit zeker

zitten

8

(*) C3) Hoe vaak gebruikt u een computer en dit op hetzelfde moment wanneer uw partner in dezelfderuimte een andere computer gebruikt? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Niet van toepassing

Nooit

Zelden

Soms

Vaak

Heel vaak

(*) C2) Hoeveel tijd gebruikt uw partner gemiddeld een computer (denk aan tablets, internet op

smartphone, laptop, computer,...)? [overloop onderstaande mogelijkheden]


Niet van toepassing

Kijkt geen tv




1 tot 2 uur/dag

2 tot 3 uur/dag

3 tot 4 uur/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

6171

Geef met behulp van de antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met elk van de volgende

stellingen over computergebruik.

C7) Ik vind het leuk om de


C8) De computer gebruiken

verhindert me belangrijkere zaken

te doen.

C9) Ik vind het plezant gedurende

een lange tijd de computer te

gebruiken.

C10) De computer gebruiken is

mijn manier om te ontspannen.

(*) C11) Mijn partner vindt dat ik te


C12) Ik vind van mezelf dat ik te



computer gedurende enkele

dagen in de week niet te

gebruiken.


tijd die ik spendeer aan

computergebruik te verminderen.

(*) C15) Mijn partner moedigt me

aan om minder de computer te

gebruiken.

C16) Mijn vrienden moedigen me

aan om minder de computer te

gebruiken.

Helemaal

niet akkoord

Eerder niet

akkoordNeutraal Eerder akkoord

Helemaal

akkoord

Niet van

toepassing

9


[TIP interviewer: Indien de persoon aangeeft bijvoorbeeld reeds enkele dagen in de week de computer niet tegebruiken, dienen ze "helemaal akkoord" te antwoorden. Dit geldt ook zo voor alle gelijkaardige vragen die

beginnen met: "zou u het zien zitten om....". Dus als de persoon aangeeft dit al te doen, dan dient u de

antwoordmogelijkheid "helemaal akkoord" aan te duiden".]

6171

D) GEMOTORISEERD TRANSPORT

1) Onder gemotoriseerd transport verstaan we: auto, brommer, moto, trein, tram of bus.

2) Bij elke vraag staat één van onderstaande cirkels (toon bijhorende fotokaart horende bij cirkel):

OF

Maak in het begin van dit stuk duidelijk dat fotokaart aantoont over welke vervoersmanieren het

gaat!

3) Indien u nooit één van bovenstaande vervoersmiddelen gebruikt (als passagier of als

bestuurder) dan mag u verder naar pagina 15: " E) Huishoudelijke bezigheden en telefoneren".

VERPLAATSINGEN

D1) Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen bij gemotoriseerde verplaatsingen.

Hou hier dus rekening met uw transport voor verschillende zaken (vb. naar winkel, vrienden

opzoeken,...). Denk aan het gebruik van een auto, bus, trein, tram, moto of brommer; reken fietsen niet

mee.

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: bevraag dit apart voor weekdag en weekenddag & elektrische fiets valt

hier niet onder & deze tijd omvat zowel het transport waarbij men passagier en bestuurder was.]

[TIP INTERVIEWER: er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemer niet kan

antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan "Hoeveel tijd spendeerde u in totaal

gedurende de laatste 7 dagen aan het zitten tijdens verplaatsingen met een gemotoriseerd voertuig. Deel dit

totaal dan zelf door 5 of 2!]


Weekdag Weekenddag

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


10

6171

D2) Hoeveel tijd van de zojuist vermelde tijd was u zelf bestuurder van een gemotoriseerd voertuig

(brommer, moto of auto)? [overloop mogelijkheden in onderstaande tabel]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: bevraag dit opnieuw apart voor weekdag en weekenddag & elektrische

fiets valt hier opnieuw niet onder & maak duidelijk dat ze zich baseren op de vorige vraag.]


antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan "Hoeveel tijd spendeerde u in totaal

gedurende de laatste 7 dagen aan het zitten tijdens verplaatsingen wanneer u zelf bestuurder was van een

gemotoriseerd voertuig. Deel dit totaal dan zelf door 5 of 2!]

Weekdag Weekenddag

Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


Niet







2 tot 2.5 uren/dag

2.5 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag


D3) Gelieve aan te geven hoeveel tijd u gemiddeld per dag spendeerde aan wandelen buitenshuis op

een rustig tempo (bv: slenteren = rustig stappen, wandelen op "gemak", niet gehaast) als deel van uw

transport (bv. iemand bezoeken, naar bus wandelen, naar winkel wandelen,...) tijdens de laatste 7

dagen. [overloop onderstaande mogelijkheden]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: het gaat hier enkel over wandelen op een rustig tempo buitenshuis &

wandelen moet doel hebben zoals bv. naar winkel gaan en wandelen als ontspanning/in vrije tijd hoort hier niet

bij & apart bevragen voor weekdag en weekenddag]

Weekdag Weekenddag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

Niet





1 tot 2 uur/dag

Meer dan 2 uur/dag

11

6171

LEES: Voor onderstaande vragen wordt er onder transport steeds het gebruik van gemotoriseerde

vervoersmiddelen verstaan (auto, brommer, moto, trein, tram of bus) waarvan u als bestuurder of als

passagier gebruik van maakt. Elektrische fiets valt hier ook NIET onder.

Geef met behulp van antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met elk van onderstaande

stellingen.



D5) Ik vind het leuk om als passagier

tijdens gemotoriseerd transport aan

bepaalde zaken te werken of uit te

rusten (bv. naaiwerk, telefoneren,...).

D6) Ik voel me lui als ik op mijn

bestemming aankom na mijn

gemotoriseerd transport

D7) Ik vind van mezelf dat ik te veel

gebruik maak van gemotoriseerd

transport.

D8) Ik zou het zien zitten om spontaan

een halte vroeger uit te stappen uit

tram/bus en het resterende eind te

wandelen.

D9) Ik zou het zien zitten om me

spontaan wat verder te parkeren met de

auto en het resterende eind te

wandelen.

D10) Ik zou het zien zitten om spontaan

de fiets te nemen of te wandelen ook al

heb ik een auto ter beschikking.

(*) D11) Mijn partner moedigt me aan

om me op een (meer) actieve manier

(fietsen, wandelen) te verplaatsen.

D12) Mijn vrienden moedigen me aan

om me op een (meer) actieve manier

(fietsen, wandelen) te verplaatsen.

(*) D13) Mijn partner vindt dat ik te veel

gebruik maak van gemotoriseerd

transport.

Helemaal niet

akkoord

Eerder niet

akkoordNeutraal

Eerder

akkoord

Helemaal

akkoordNiet van

toepassing

12

[TIP interviewer: Overloop elke

stelling afzonderlijk]

[TIP interviewer: Indien de persoon aangeeft bijvoorbeeld reeds spontaan een halte vroeger uit te stappen,

dienen ze "helemaal akkoord" te antwoorden. Dit geldt ook zo voor alle gelijkaardige vragen die beginnen met:"zou u het zien zitten om....". Dus als de persoon aangeeft dit al te doen, dan dient u de antwoordmogelijkheid

"helemaal akkoord" aan te duiden".]

6171

D14) Wat zijn voor u de voornaamste redenen om u niet actief (wandelen of fietsen) te verplaatsen?

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: lees één voor één de antwoordmogelijkheden & meerdere antwoorden

zijn mogelijk]

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag tijdens gemotoriseerd transport kan

verminderen of (meer) kan onderbreken door even recht te staan. Geef met behulp van de antwoordkaart

(2) aan in welke mate u het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

LEES: in welke mate zou u het zien zitten om... (voor elke stelling afzonderlijk)

D16) spontaan recht te staan op de

bus, trein of tram in plaats van neer te

zitten.

D17) na 30 minuten zitten in bus, trein

of tram even kort te gaan rechtstaan.

Ik zie dit helemaal

niet zitten

Ik zie dit eerder

niet zittenNeutraal Ik zie dit eerder


zitten

Gemotoriseerd transport Actief transport (wandelen/fietsen)

(*) D15) Hoe verplaatst uw partner zich meestal...

De omgeving is niet veilig om te wandelen of te fietsenActief transport (wandelen of fietsen) is niet aantrekkelijk (geen groene omgeving in de buurt, saai,...)Actief transport is vermoeiend (zweten, bagage dragen,...)

De voorzieningen voor openbaar vervoer zijn goed uitgerust (bushaltes dicht bij de deur,...)TijdsdrukTe grote afstandWeersomstandighedenHet combineren van verschillende taken (naar bakker, iemand bezoeken,....)Financiële redenen (terugbetaling openbaar vervoer, prijsverlagingen voor 65-plussers)

Andere (noteer)

13


Ik verplaats me altijd actief (wandelen en/of fietsen)

[TIP interviewer: indien persoon aangeeft bepaalde zaken reeds te doen --> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".]

Niet van toepassing (geen partner)

Ik kan/durf niet te fietsen

Ik kan niet lang wandelen

Als ik wandel krijg ik pijn in knie, rug,...

Als ik fiets krijg ik pijn in knie, rug,...

6171

(*) D20) Hoe vaak verplaatst u zich SAMEN met uw partner met gemotoriseerd transport?

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: bevraag dit apart voor weekdag en weekenddag]


NooitZelden

SomsVaakHeel vaak

NooitZeldenSomsVaakHeel vaak

Weekdag Weekenddag

14

LEES: U bent al voorbij de helft van de vragenlijst!

Geef over onderstaande beweringen uw mening i.v.m. de omgeving waarin u zich begeeft tijdens uw

gemotoriseerd transport. Beoordeel hier de omgeving op ongeveer 10 à 15 minuten wandelen of op 1 km

van uw woning. Doe dit opnieuw met behulp van een antwoordkaart (1).

D18) Als ik me buitenshuis begeef naar

openbare plaatsen (winkels/station/...) kan ik

gemakkelijk parkeren.

D19) Via informatieborden langs de weg

en/of radio krijg ik veel info over

cinema/theater of sportwedstrijden waar ik

veel zit.

Helemaal

niet akkoordEerder niet

akkoord

Eerder

akkoord

Helemaal

akkoordNeutraal


Niet van toepassing (geen partner)

6171

E) HUISHOUDELIJKE BEZIGHEDEN EN TELEFONEREN

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

E1) Hoeveel tijd bracht u gemiddeld per dag al zittend/liggend door tijdens huishoudelijke taken en ook

al zittend/liggend tijdens thuis telefoneren tijdens de laatste 7 dagen? Mogelijke huishoudelijke takenzijn: koken, strijken, kleine herstellingen uitvoeren,...

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: onder kleine herstellingen verstaan we bijvoorbeeld een lamp of batterij vervangen

& bevraag huishoudelijke taken afzonderlijk van telefoneren]


antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan "Hoeveel tijd spendeerde u in totaal gedurendede laatste 7 dagen aan huishoudelijke taken OF telefoneren in huis? Deel dit totaal dan zelf door 5 of 2!]


15

LEES: nu gaan we u enkele vragen stellen over huishoudelijke taken en telefoneren in huis.

Huishoudelijke taken (zittend)

Weekdag Weekenddag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Niet




1 tot 2 uren/dag

2 tot 3 uren/dag

3 tot 4 uren/dag

4 tot 5 uren/dag

5 tot 6 uren/dag

6 tot 7 uren/dag

Meer dan 7 uren/dag

Telefoneren (zittend)

6171

De volgende stellingen zijn verschillende meningen over zittende activiteiten in het huishouden en thuis

telefoneren. Geef met behulp van antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met elk van de

onderstaande stellingen.

E2) Ik vind het leuk om te zitten

tijdens huishoudelijke taken.

E3) Wanneer ik zittend werk in het

huishouden kan ik sneller werken.

E4) Ik zou liever meer rechtstaan

tijdens huishoudelijke taken.

E5) Ik vind van mezelf dat ik meer

kan rechtstaan tijdens


E6) Ik zou het zien zitten om

rechtstaand te telefoneren.

E7) Ik zou het zien zitten om taken

in de keuken rechtstaand uit te

voeren.

(*) E8) Mijn partner moedigt me

aan om minder te zitten tijdens


(*) E9) Huishoudelijke taken (en

telefoneren) worden door mijn

partner meestal zittend uitgevoerd.


Eerder niet


akkoord

Helemaalakkoord

Niet van

toepassing

Geef aan of u het liefst volgende huishoudelijke taken al zittend of al rechtstaand zou uitvoeren.

E10) Telefoneren

E11) Aardappelen schillen/groenten

snijden

E12) Strijken

E13) Was opvouwen

E14) Tanden poetsen

E15) Kleine herstellingen uitvoeren

Liefst rechtstaand Liefst zittend

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: hoe zien ze dit zitten in de toekomst & als ze bijvoorbeeld de

was nooit opvouwen, bevraag dit dan hypothetisch.]

16



[TIP interviewer: Indien de persoon aangeeft bijvoorbeeld reeds rechtstaand te telefoneren, dienen ze "helemaal

akkoord" te antwoorden. Dit geldt ook zo voor alle gelijkaardige vragen die beginnen met: "zou u het zien zittenom....". Dus als de persoon aangeeft dit al te doen, dan dient u de antwoordmogelijkheid "helemaal akkoord" aan

te duiden".]

6171

Er zijn verschillende situaties waarin u uw zittend gedrag in het huishouden kan verminderen of (meer)

kan onderbreken door even recht te staan. Geef met behulp van de antwoordkaart (2) aan in welke mateu het zou zien zitten om volgende zaken uit te voeren.

E16) meer huishoudelijke taken

rechtstaand uit te voeren.

E17) toestellen te verplaatsen zodat

u moet rechtstaan om deze te

kunnen bedienen (printer,

afstandsbediening tv,...).

Ik zie dit helemaal

niet zittenIk zie dit eerder

niet zittenNeutraal

Ik zie dit eerderwel zitten

Ik zie dit zeker

zitten

(*) Geef met behulp van de antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met volgende stellingen.

Ik ben er zeker van dit ik mijn zittende activiteiten thuis meer kan onderbreken, ook al (herhaal voor elke stelling)

E18) doet mijn partner dit niet.

E19 ) steunt/begrijpt mijn partner

mij niet.


Eerder niet


akkoordHelemaal

akkoordNiet vantoepassing

Hoe bekijkt u de nabije omgeving van uw woonplaats (binnen een straal van 1 km of op 10-15 minuten

wandelen)? Geef met behulp van de antwoordkaart (1) aan in welke mate u akkoord gaat met

onderstaande stellingen.

E20) De meeste woningen in mijn buurt

zijn alleenstaande woningen (open

bebouwing).

E21) Er zijn veel winkels op

wandelafstand van mijn huis.

E22) Er is een halte van het openbaar

vervoer (bus en/of tram) op

wandelafstand van mijn huis.

E23) Er is een park op wandelafstand

van mijn huis.

E24) Wandelen is gevaarlijk omwille van

het verkeer in mijn buurt.

E25) Wandelen in mijn buurt is gevaarlijk


E26) In mijn buurt staan er bomen langs

de straten.

E27) Ik vind mijn buurt een goede plaats

om in te leven.

E28) De omgeving nodigt uit om te

bewegen (geen heuvels, goed

onderhouden voetpad,...).

Helemaal niet

akkoord

Eerder niet

akkoordNeutraal

Eerder

akkoord

Helemaal

akkoord

17

LEES: in welke mate zou u het zien zitten om... (voor elke stelling afzonderlijk)




[TIP interviewer: indien persoon aangeeft bepaalde zaken reeds te doen -> aanduiden "ik zie dit zeker zitten".]

6171

Hoeveel van onderstaande niet draagbare toestellen zijn aanwezig bij u thuis EN maakt u ZELF ook

gebruik van?

E29) Televisies

E30) Videospelers/Dvd-spelers

E31) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,

stereo,...)

E32) Computer (vaste)

E33) Telefoontoestellen (vaste lijn)


Hoeveel van bovenstaande niet draagbare toestellen bevinden zich in uw slaapkamer?

E34) Televisies

E35) Videospelers/Dvd-spelers

E36) Muziekinstallaties (radio, CD-spelers,

stereo,...)

E37) Computer (vaste)

E38) Telefoontoestellen (vaste lijn)


E39) Laptop

E40) GSM (geen smartphone)

E41) Smartphone

E42) Muziekspelers (zoals iPod, MP3,...)

E43)Tablet (iPad, Samsung Galaxy Tab,...)

Gelieve het aantal draagbare toestellen te noteren die aanwezig zijn bij u thuis EN waarvan u ZELF ookgebruik maakt.


Hoe beoordeelt u volgende beweringen omtrent de voorzieningen bij u thuis?

E44) De afstandsbediening van de tv ligt

steeds binnen handbereik wanneer ik

deze nodig heb.

E45) De zetels bij ons thuis zijn

comfortabel om gedurende een lange

tijd in te zitten.

Helemaal

niet akkoordEerder nietakkoord

Eerder


Niet van

toepassing

18

Neutraal

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER (voor alle onderstaande vragen): indien deelnemer geen antwoord kan geven,

overloop stap voor stap de woning & het moeten toestellen zijn waar ze zelf ook gebruik van maken!]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: indien deelnemer geen smartphone/tablet/... kent, hier niet verder op ingaan]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: gebruik hiervoor antwoordkaart (6) & "niet van toepassing"= geen tv of geen zetels]

6171

F1) Zittendlezen (boek,

krant,...)

weekdag

weekenddag

Niet

1 tot 15

minuten

per dag

F2) Zittendzorgen voor

kleinkinderen,anderen

F3) Zitten bij

hobby's(vrijwilligers-

werk, kaarten,

naaien,...)

F4) Zitten bijsociaalcontact(vrienden

bezoeken,

café,....)

F5) Zittendnaar muziekluisteren(radio, CD,...)

F6) Maaltijden(ontbijt,...)

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekdag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

weekenddag

15 tot

30

minuten

per dag

30 tot 60minuten

per dag

1 tot 2uur per

dag

2 tot 3

uur per

dag

3 tot 4

uur per

dag

4 tot 5

uur per

dag

5 tot 6

uur per

dag

6 tot 7uur per

dag

Meerdan 7

uur per

dag

LEES: tot nu toe hebben we de voorgaande contexten uitgebreid besproken. Nu gaan we andere contexten bevragen,

maar hier willen we enkel weten hoeveel tijd u aan deze contexten spendeerde tijdens de laatste 7 dagen.Hoe lang zat u gemiddeld op één dag tijdens de laatste 7 dagen voor de volgende zittende activiteiten? Onder

zittende activiteiten worden ook liggende activiteiten verstaan. Elke periode van zitten of liggen mag slechts 1 keer inrekening worden gebracht. Indien u bv. 1 uur in de zetel zat om een boek te lezen terwijl u naar muziek luisterde, reken

deze tijd dan als 1 uur lezen indien dit uw voornaamste bezigheid was. Reken deze tijd dan niet opnieuw als 1 uur naar

muziek luisteren!

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER:- Geef antwoordkaart (4) aan deelnemer & bevraag dit apart voor weekdagen en weekenddagen

- Vermeld duidelijk de gegeven voorbeelden

- HOBBY'S: vermeld ook sudoku's, kruiswoordpuzzels,...- Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemer niet kan antwoorden omwille van een

te grote variatie van dag tot dag, vraag dan "Hoeveel tijd spendeerde u in totaal gedurende de laatste 7 dagen aan...Deel dit totaal dan zelf door 5 of 2!

- MAALTIJDEN: eten voor tv moet men hier niet meetellen]

F) ANDERE ZITTENDE/LIGGENDE ACTIVITEITEN

19

F7)Middagdutje

weekdag

weekenddag

6171

Hoe vaak doet u onderstaande situaties op HETZELFDE (tegelijkertijd) moment? (geef antwoordkaart 5)

F8) tv kijken - GSM gebruiken

F9) tv kijken - computer/tablet

(handcomputer)

F10) computer - GSM gebruiken

F11) computer - muziek luisteren

F12) GSM - praten met

vrienden/familie

F13) GSM - muziek luisteren

F14) Naaien (of ander handwerk) -

tv kijken

Nooit Zelden Soms Vaak Heel vaakNiet van

toepassing

[Tip interviewer: "niet van toepassing" kan enkel worden aangeduid als persoon een bepaald toestel nietgebruikt/heeft of één van beide activiteiten niet doet.]

20

[Verduidelijking interviewer: F12: met praten met vrienden/familie bedoelen we het rechtstreekse socialecontact en dus niet opbellen.]

6171

Gelieve aan te geven hoeveel tijd u gemiddeld per dag spendeerde aan de onderstaande rechtstaande

activiteiten/situaties tijdens de laatste 7 dagen (geef antwoordkaart 3).

VERMELD onderstaande voorbeelden van licht intense activiteiten in het huishouden (RECHTstaand uitgevoerd)

Afstoffen (A)

Koken

Strijken (A)

Afwassen, tafel opruimen

Aankleden/uitkleden

Spelen met (klein)kinderen (rustig)

Eten opdienen

Dieren eten geven

R1) Kuisen(afstoffen,strijken,....)

Opmerking: enkel

voorbeelden in tabel

vallen hieronder (A)

HUISHOUDEN (RECHTSTAAND UITGEVOERD)

R2) Keuken(koken,

voorbereiding,...)

R3) (Klein)-kinderen (rustig

samen

spelen,...)

weekdag

weekenddag

weekdag

weekdag

weekenddag

weekenddag

Niet1 tot 15

minuten/dag15 tot 30minuten/dag

30 tot 45

minuten/dag

45 tot 60

minuten/dag1 tot 2

uur/dagMeer dan 2

uur/dag


R4) Planten

water geven,dieren eten

geven,...

weekdag

weekenddag


R5) Verzorging(wassen, scheren,

make-up, tanden

poetsen,...)

weekdag

weekenddag


R6) Winkelen (niet

stappen), staand

tv-kijken, staand

muziek luisteren,

lichte stretching,

rustige yoga,

biljart, staan in

kerk,...

weekdag

weekenddag

WANDELEN OP RUSTIG TEMPO (bv. slenteren= rustig stappen, niet gehaast)

R7) Wandelen op

rustig tempo (bv.

slenteren) in huis

weekdag

weekenddag

21

Planten water geven

Rechtstaand telefoneren

Persoonlijke hygiëne (scheren, make-up,...)

De was doen, kleren ophangen voor te drogen,... (A)

R) Rechtstaande activiteiten6171

G) Gezondheid

Heeft u gedurende de voorbije maand vaak last gehad van een neerslachtig, depressief of hopeloos

gevoel?

Ja Neen

Heeft u gedurende de laatste maand minder plezier of interesse in wat u doet?

Ja Neen

LEES: deze vragen gaan over uw standpunten ten aanzien van uw gezondheid. Al uw antwoorden worden

ook hier strikt vertrouwelijk verwerkt!

22

6171

H) Fysieke activiteit

LEES: denk nu aan alle bewegingsactiviteiten die u de laatste 7 dagen heeft gedaan en dit rekening houdend met

volgende activiteiten: huishouden, werken in tuin, zich verplaatsen van en naar verschillende plaatsen, activiteiten in vrijetijd als ontspanning en sport, vrijwilligerswerk,....

Ook indien u denkt geen actief persoon te zijn, vragen we u goed na te denken over onderstaande vragen.

1) Op hoeveel dagen heeft u tenminste 10 minuten aan één stuk gewandeld als u denkt aan de laatste 7

dagen? Denk hierbij aan wandelen thuis, wandelen om van de ene naar de andere plaats te komen, en

al het andere wandelen dat u deed tijdens recreatie, sport of vrijetijdsbesteding.

Geen wandelen

dag(en) per week

Op de dagen dat u ten minste 10 minuten aan één stuk wandelde, hoeveel tijd heeft u daar dan

gewoonlijk aan besteed?


2) Op hoeveel dagen heeft u matige fysieke activiteiten verricht, zoals tuinieren, kuisen (vb: ruiten

wassen), fietsen op regelmatig tempo, zwemmen op regelmatig tempo of andere fitness activiteiten aan

een matige intensiteit als u denkt aan de laatste 7 dagen? Laat wandelen hier buiten beschouwing.

Matig intensieve lichamelijke fysieke activiteit laat u iets sneller ademen dan normaal. Denkt u weer

alleen aan activiteiten die u ten minste 10 minuten aan één stuk heeft verricht.

Ik heb geen matig intensieve lichamelijke fysieke activiteiten verricht

dag(en) per week

Op de dagen dat u matig intensief lichamelijk fysiek actief was, hoeveel tijd heeft u daar dan gewoonlijkaan besteed?


23

Indien geen wandelen --> ga naar 2)

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met wandelen dat ten minste 10 min heeftgeduurd.]

[TIP VOOR DE INTERVIEWER: Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemer

niet kan antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan 'Hoeveel tijd spendeerde u intotaal gedurende de laatste 7 dagen aan wandelen om ergens heen te gaan?" Deel dit totaal dan zelf door 7!]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met wandelen dat ten minste 10 min heeft

geduurd. Rapporteer de tijd van de hele verplaatsing, dus heen en terug.]

Ga naar 3)

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met matige fysieke inspanningen die ten

minste 10 min hebben geduurd.]

[TIP VOOR DE INTERVIEWER: Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemer niet

kan antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan 'Hoeveel tijd spendeerde u in totaal

gedurende de laatste 7 dagen aan uitvoeren van matig fysieke inspanningen?" Deel dit totaal dan zelf door 7!]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met matig fysieke inspanningen die ten

minste 10 min hebben geduurd.]

6171

I) Informatief gedeelte

I1) Wat is uw moedertaal? (gelieve 1 antwoord te geven)

Nederlands

Frans

Turks

Arabisch

Engels

Andere (noteer)

I2) Wat is het hoogst behaalde diploma of getuigschrift dat u ( * en eventueel uw partner) behaald heeft?


Lager onderwijs






UZELF (*) PARTNER

Weet ik niet

Lager onderwijs






Niet van toepassing

3) Op hoeveel dagen heeft u zware lichamelijke fysieke activiteiten verricht zoals zware lasten tillen,

zwaardere taken in tuin/bouw, hout hakken, aerobics, joggen/lopen of snel fietsen als u denkt aan de

laatste 7 dagen? Denk alleen aan de activiteiten die u ten minste 10 minuten aan één stuk heeft verricht.

Zware lichamelijke fysieke activiteiten zijn activiteiten die veel lichamelijke inspanning kosten en voor

een veel snellere ademhaling zorgen.

Ik heb geen zware lichamelijke fysieke activiteiten verricht

dag(en) per week

Op de dagen dat u zwaar lichamelijk fysiek actief was, hoeveel tijd heeft u daar dan gewoonlijk aanbesteed?


24

Ga naar I)

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met zware lichamelijke fysieke activiteiten

die ten minste 10 min hebben geduurd.]

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: deelnemer mag enkel rekening houden met zware lichamelijke fysieke activiteitendie ten minste 10 min hebben geduurd.]

[TIP VOOR DE INTERVIEWER: Er wordt gepeild naar een gemiddeld aantal uur per dag. Wanneer de deelnemerniet kan antwoorden omwille van een te grote variatie van dag tot dag, vraag dan 'Hoeveel tijd spendeerde u in

totaal gedurende de laatste 7 dagen aan zware lichamelijke fysieke activiteiten?" Deel dit totaal dan zelf door 7!]

6171

I3) Hoe kan u uw huidige werksituatie het best omschrijven? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Ik werk voltijds

Ik werk halftijds of parttime

Ik ben werkloos/werkzoekende

Ik heb een loopbaanonderbreking

Ik ben gepensioneerd

Invalide (waardoor persoon niet kan werken)

I4) Wat is/was uw hoofdberoep? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Huishouden

Onderwijs

Bediende

Kaderpersoneel

Zelfstandige (geen vrij beroep)

Vrij beroep

Arbeider

Andere (noteer)

I5) Hoeveel motorvoertuigen (wagens, moto's of brommers,...) die nog werken, zijn er aanwezig in uw

huishouden? Gelieve de voertuigen waarvan u geen gebruik maakt OOK mee te rekenen.


25

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: elektrische fietsen horen hier niet bij]

[Tip interviewer: Indien je niet weet waar het beroep thuishoort, schrijf het beroep op bij andere.]

6171

I6) Wat vindt u, over het algemeen genomen, van uw gezondheid? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Uitstekend

Zeer goed

Goed

Matig

Slecht

LEES: met behulp van onderstaande vragen kan worden bijgehouden hoe u zich voelt en hoe goed u in staat

bent uw gebruikelijke bezigheden uit te voeren. Ik herhaal nog eens dat alles wat u vertelt strikt vertrouwelijk

blijft.

26

De volgende vragen gaan over dagelijkse bezigheden. Wordt u door uw gezondheid op dit moment beperkt bij

deze bezigheden? Zo ja, in welke mate?

I7) Forse inspanningen, zoals hardlopen, zware voorwerpen tillen, inspannend sporten?[overloop onderstaande mogelijkheden]

Ja, ernstig beperkt

Ja, een beetje beperkt

Nee, helemaal niet beperkt

I8) Een paar trappen lopen?


Ja, ernstig beperkt

Ja, een beetje beperkt

Nee, helemaal niet beperkt

Had u, ten gevolge van uw lichamelijke gezondheid, de afgelopen 4 weken een van de volgende problemen bij

uw dagelijkse bezigheden?

I9) Hebt u minder bereikt dan u zou willen?


Ja

Nee

I10) U was beperkt in het soort bezigheden?


Ja

Nee

6171

Had u, ten gevolge van een emotioneel probleem (bijvoorbeeld doordat u zich depressief of angstig voelde), de

afgelopen 4 weken een van de volgende problemen bij uw dagelijkse bezigheden?

I11) Hebt u minder bereikt dan u zou willen?[overloop onderstaande mogelijkheden]

Ja

Nee

I12) Hebt u dingen niet zo zorgvuldig gedaan als u gewend bent?


Ja

Nee

I13) In welke mate heeft pijn u de afgelopen weken belemmerd bij uw bezigheden?


Helemaal niet Een klein beetje Nogal Veel Heel erg veel

Deze vragen gaan over hoe u zich de afgelopen 4 weken heeft gevoeld. Wilt u bij elke vraag het antwoord

geven dat het beste aansluit bij hoe u zich heeft gevoeld?

I14) Voelde u zich kalm en rustig? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Voortdurend Meestal Vaak Soms Zelden Nooit

I15) Voelde u zich energiek? [overloop onderstaande mogelijkheden]


I16) Voelde u zich neerslachtig en somber? [overloop onderstaande mogelijkheden]


I17) Hoe vaak hebben uw lichamelijke gezondheid of emotionele problemen gedurende de afgelopen 4weken uw sociale activiteiten (zoals bezoek aan vrienden of familie) belemmerd?



I18) Hoe vaak heeft u angst om te vallen? [overloop onderstaande mogelijkheden]

Heel vaak Vaak Soms Zelden Nooit

27

6171

J) Lichaamsmetingen

1. Lengte: 2. leeftijd:

3. Gewicht:

4. Lendenomtrek

Meting 1: cm

Meting 1: Meting 2:kg kg

5. Handknijpkracht

6. Repeated chair stands:

Tijd: sec

Deelnemer was niet in staat deze meting uit te voeren

7. Balans:

Moeilijkste stand uitgevoerd Duur (sec)

Side-by-side

Semi-tandem

Volledige tandem

8. Wandelen 3m

Tijd 1:

Tijd 2:

sec

sec

Deelnemer was niet in staat deze meting uit te voeren

, cm jaar

, kg

, Meting 2: , Meting 3: ,cm cm

,

,

,

,

,

,

28

LEES:

Dit is het einde van het interview! Bedankt voor uw deelname aan ons onderzoek!

Indien u een cadeaubon gewonnen heeft, zult u daar persoonlijk van op de hoogte worden gebracht!

6171

29

K) Bewegingsmeters

Bent u bereid om gedurende 1 week twee kleine bewegingsmetertjes te dragen, zodat we uw mate vanbeweging in kaart kunnen brengen? Deze bewegingsmeters (gedragen op heup en bovenbeen) hinderen

u niet met uw dagelijkse bezigheden. U bent volledig vrij bij uw keuze en dit zal niets veranderen aan de

samenwerking met de onderzoekers. Indien u na het dragen van de bewegingsmetertjes graag uw

persoonlijke resultaten krijgt, sturen we u deze graag door! Deze meters worden later ook de

onderzoekers bij uw thuis opgehaald. (TOON BEWEGINGSMETERS)

Ja

Neen

Op welk telefoonnummer kunnen we u bereiken?

[VERDUIDELIJKING INTERVIEWER: dit nummer zal enkel gebruikt worden bij onduidelijke gegevens. Dit

nummer zal nooit worden doorgegeven aan derden.]

OPMERKING: deze pagina enkel voor hoofdonderzoeker (Cedric Busschaert)

Hoofdonderzoeker:

A) geen bewegingsmeters --> doorloop interview vanaf begin

B) wel bewegingsmeters --> start met lichaamsmetingen, dan uitleg meters en afsluiten met het afspreken van nieuwedatum (vervolg interview +/- 60 min & ophalen bewegingsmeters)

C) reeds 100 personen bewegingsmeters gedragen --> doorloop interview vanaf begin

6171

30

6171

227

8 LIJST VAN TABELLEN

Tabel 1: Aanbeveling reductie sedentair gedrag 2009-2015 (Vlaams Agentschap Zorg &

Gezondheid, 2013)

Tabel 2: Adolescenten: prevalentie sedentair gedrag in relatie tot verschillende socio-

demografische variabelen

Tabel 3: Volwassenen: prevalentie sedentair gedrag in relatie tot verschillende socio-


Tabel 4: Senioren: prevalentie sedentair gedrag in relatie tot verschillende socio-


Tabel 5: Adolescenten, volwassenen en senioren: contexten totaal sedentair gedrag

Tabel 6: Beschrijving items vragenlijst + dichotomisering

Tabel 7: Adolescenten, volwassenen en senioren: beschrijvende statistiek

Tabel 8: Adolescenten, volwassenen en senioren: verschil in tv kijken en

computergebruik

Tabel 9: Adolescenten, volwassenen en senioren: verschil in totaal sedentair gedrag

Tabel 10: Adolescenten, volwassenen en senioren: verschillen in sedentair gedrag op

basis van socio-demografische variabelen

Tabel 11: Adolescenten: verband tussen aanbeveling schermtijd en geslacht/leeftijd

Tabel 12: Adolescenten, volwassenen en senioren: socio-demografische variabelen als

predictoren voor sedentair gedrag

UNIVERSITEIT GENT Faculteit Geneeskunde en … · 2014-12-18 · de verkregen feedback. Eveneens...

Documents

Transcript of UNIVERSITEIT GENT Faculteit Geneeskunde en … · 2014-12-18 · de verkregen feedback. Eveneens...