4 OPH THE RECORD

Uitzoeken, voorop lopen, pionieren 20 jaar Correct Vision, Alkmaar In de rubriek De Kliniek komen vaak nieuwe refractieklinieken aan bod, maar deze keer zijn we te gast bij een jubilerende kliniek van

het eerste uur: Correct Vision in Alkmaar, sinds 1992. Twintig jaar geleden, toen de kliniek begon, verkeerde refractiechirurgie nog in

de pioniersfase. Drs. Sabah Meriwani, een van de oprichters en pioniers vertelt hoe deze vooruitstrevende kliniek begon, weinig last

had van remmende voorsprong en hoe het werkplezier bleef. Door: Kim Sauter

Drs. Sabah Meriwani

OPH THE RECORD 5

e spreken dr. Meriwani vlak voor Oud en Nieuw in zijn spreekkamer in Medisch Centrum Alkmaar (MCA),

een van de grootste algemene ziekenhuizen van Nederland, waar de kliniek gevestigd is. Afgezien van de statige gevel van de voor-malige Cadetten School, oogt het ziekenhuis als alle andere. Het bord bij de afdeling oogheelkunde maakt meteen duidelijk hoe verweven de refractiekliniek en de algemene oogheelkundige zorg hier zijn: Correct Vision, Centrum voor Oogcorrectie, Medisch Centrum Alkmaar. Je kunt er onder meer terecht voor diverse ooglaserbehandelingen, refractieve implantlenzen, maar ook staar- en netvliesoperaties en ooglidoperaties. In de wachtruimte staan mandjes met vuurwerkbrillen en brochures van Correct Vision met wervende teksten als ‘Ooglaseren doe je in Alkmaar’ en ‘20% jubileumkorting’. De brochure bevat opmerkelijk complete en heldere informatie over werkwijze, resultaten van refractiebehandelingen, apparatuur, veel gestelde vragen, verklarende woordenlijsten en voorbeelden van toestemmingsformulieren.

Twintig jaar geleden stond chirurgische laserbehandeling nog helemaal aan het begin. Het eerste artikel over de excimer laser als potentiële oogbehandeling dateert uit 1983; de eerste behandeling op een niet ziend menselijk oog was in 1987. in 1992 schafte professor Deutman in Nijmegen als eerste in Nederland een laser aan, op de voet gevolgd door oogziekenhuis Rotterdam en het ziekenhuis in Alkmaar. Meriwani: ‘De toenmalige directie van ons ziekenhuis stond erg open voor vernieuwingen. Eén van mijn collega-oogartsen uit het ziekenhuis kwam in 1990 heel enthousiast terug van een cursus in Engeland. De oogartsen wilden daarna samen een laserkliniek opzetten van een eigen investering, de ziekenhuis directie heeft gelukkig ook belangstelling getoond, en het is uiteindelijk een intramurale joint-venture geworden.

Meriwani (64), verzorgd grijzend kapsel en geruit wollen jasje, praat met de rust en het overzicht van een vakman van zijn leeftijd. Zo nu en dan een zachte grinnik wanneer hij vertelt over de pioniersjaren. ‘Amerika had nog helemaal geen laser-behandelingen toen wij hier begonnen. FDA-approval kwam pas in 1996. Tot die tijd bleven de refractieartsen in de VS werken met die sneetjes’ - Meriwani’s hand maakt een kleine beweging - radiaire kera-totomie. Ook in de rest van Europa waren laserbehandelingen heel beperkt.

Mijn collega den Boon heeft in zieken-huizen in Athene en in Brussel de eerste laserklinieken nog helpen opzetten. Laserklinieken buiten het ziekenhuis bestonden überhaupt nog niet, die kwamen pas zo’n tien jaar geleden op. Er waren wel extramurale oogartsen, maar daar werd niet geopereerd, er werden geen behandelingen gedaan.

In Alkmaar begonnen ze eerst met een Amerikaanse laser van Summit Technology, deze hebben ze al heel gauw verruild voor een andere ook Amerikaanse laser Visx. Bij de eerste gebruik neming van de Visx, Kwam Steve Trokel, de uitvinder van deze technologie, over uit Amerika om mee te helpen opstarten. De basis technologie is afgelopen jaren verfijnd en verbeterd, maar niet essentieel veranderd. Meriwani legt uit: Het eerste laserconcept ging uit van grote area ablation waarbij een gebied van 5-6 mm tegelijk werd behandeld, tegen-woordig wordt er een scanning strategie

gebruikt, waarbij een spot heen en weer gaat over de cornea, met relatief lage ener-gie en een kleine spotdiameter. De eerste lasers begonnen met veel grotere gebieden en werkten van klein naar groot, of omge-keerd van heel groot naar steeds kleiner. Maar hoeveel je precies moet behandelen, welke behandeling het beste resultaat geeft, hoe het genezings-proces precies verloopt, dat is kennis die je destilleert uit duizenden behandelingen, ‘dus dat is allemaal beslist verbeterd door de jaren heen’, geeft Meriwani grif toe.

‘Toen wij 20 jaar geleden begonnen was laserbehandeling nog totaal onbekend bij de mensen. En als ze er al vanaf wisten, dan waren ze bang en wilden ze wachten tot er meer langetermijnervaring mee opgedaan was. Dus hadden we maar mondjesmaat patiënten. We mochten er zelfs helemaal niet mee adverteren. Ik weet eigenlijk niet hoe we aan klanten

kwamen. Ik herinner me wel dat ik in 1996 dacht: we moeten een website hebben. Dat had nog bijna niemand in Nederland, het was een zeldzaam verschijnsel. Dus ik ben de stad in gegaan. Je had toen nog allemaal computerwinkels, die zijn ook al lang verdwenen. Ik heb een boek Frontpage ‘96 met CD-rom gekocht en heb zelf een website gemaakt. Ik dacht: we moeten een domein-naam hebben en oogheelkunde.com was nog gewoon beschikbaar omdat we zo vroeg waren. Dus dat werd de toegang tot onze website: oogheelkunde.com. Dat bleek later een gouden greep, maar halverwege de 90’er jaren was internet nog niet zo doorgebroken, dus mensen wisten ons daardoor ook niet echt beter te vinden.’ Meriwani kan er nu hartelijk om lachen.

In het begin had Correct Vision net voldoende behandelingen per jaar om de exploitatiekosten te dekken. Het ziekenhuis wilde de exploitatiekosten natuurlijk wel terugverdienen. Wat hielp is dat ze in die tijd de enige laser in Nederland bezaten die astigmatisme kon behandelen. Zo wees het Oogziekenhuis Rotterdam naar hen door voor een astigmatismebehandeling en andere collega’s in de regio ook, waardoor het wat rendabeler werd om met zo’n duur apparaat te werken. Een andere primeur die zich al snel bewees was de introductie van een optometrie-praktijk in het zieken-huis, ter ondersteuning van de oogartsen. Hierdoor kregen patiënten meer tijd en aandacht bij het vooronderzoek en de controles en konden de oogartsen efficiënter omgaan met hun tijd. Nu helemaal inge-burgerd, maar in de jaren 90 was Alkmaar de eerste. En nog steeds loopt Correct Vision niet achter. Vanaf 2008 werken ze, weer als een van de eersten, met een Intralase FemtoSecond laser FS 60. ‘Veel oogheelkundige centra hebben die niet of alleen op leenbasis, en zelfs laserklinieken hebben afspraken met een rondreizend systeem - wij hebben ‘m in huis’, zegt Meriwani niet zonder enige trots. ‘Het is een behoorlijk duur apparaat, maar onze directie vond dat het paste bij het imago van het ziekenhuis.’

Rond 2000 namen laserbehandelingen een vlucht; de economie was verbeterd, mensen hadden inmiddels vertrouwen in de behandeling. Nu, ruim 10 jaar later is het weer anders, stelt Meriwani nuchter vast: ‘Mensen weten dat het kan, willen het ook, maar vinden het duur. De 20% jubileumkorting die Correct Vision biedt is een experiment, om te zien of dat effect heeft op de patiëntenstroom.’

W

‘oogheelkunde.com

was nog

gewoon beschikbaar

omdat we zo

vroeg waren.’

6 OPH THE RECORD

Collega Marije Sminia steekt haar hoofd om de hoek van de deur met een vraag over de Oudjaarsdienst - dr. Sminia is gespecialiseerd in kinderoogheelkunde. Ze is gepromoveerd op de langetermijn-effecten van ARTISAN aphakie lenzen bij kinderen met zwaar oogletsel of het syndroom van Marfan. Ze concludeert daarin dat ARTISAN een goed functionerende lens is met weinig complicaties.

Met ARTISAN implantlenzen liep Correct Vision overigens niet voorop, omdat ze een regionale afspraak hadden waarbij OMC Haarlem ARTISAN deed en zij zelf laser. Toen het in 1999 toch zover was, bleek ARTISAN een mooie aanvulling op het pakket: de hoge myopiegroep en de mensen met een te dunne cornea voor laser stapte over op ARTISAN lenzen. Er volgde een periode waarin Meriwani zelfs helemaal stopte met laser omdat collega’s dat al deden en zich alleen nog bezighield met lenticuliare refractiechirurgie, naast glaucoom- en staaroperaties. Maar door een andere samenstelling van het team is hij later ook weer lasers gaan doen.

Momenteel bestaat het team uit vijf oogartsen en 4 optometristen met een refractie-specialisatie. Samen beslaan ze een heel breed spectrum van oogheelkundige zorg, refractie- en ooglidchirurgie. Een duidelijke scheidslijn tussen afdeling oogheelkunde en de kliniek is er niet. Correct Vision/Medisch Centrum Alkmaar vormt daarmee de noordelijke pendant van het oogheel-kundig ziekenhuis Rotterdam, en krijgt veel doorverwijzingen en spoedgevallen uit de regio. Meriwani is blij met de combinatie: ‘Ik zou het doodsaai vinden om alleen refractiechirurgie te doen. Het werk is heel gevarieerd: ik doe 1,5 dag refractiechirurgie, en de rest is algemene

oogheelkunde, waaronder refractieve cataractchirurgie. Cataractpatiënten willen tegenwoordig maximum resultaat door bijvoorbeeld torische implantaten, multifo-cale lenzen of accomoderende lenzen. We bieden die refractieve lensvervanging ook aan bij mensen die bijvoorbeeld 50 - 60 jaar zijn, leesklachten hebben, +6, +7 waar laser niet goed te doen is, ARTISAN/ARTIFLEX niet vanwege een te grote pupil of die te weinig ruimte hebben in de voorste oogkamer. Dan is er meteen de mogelijkheid om multifocale lenzen te nemen, al dan niet gecombineerd met een cilinder. Er is inmiddels heel veel vraag naar dergelijke speciaal lenzen: 20-30 % van de cataract patiënten die ik doe, zijn premium intra-oculaire lenzen. En het merendeel bekostigt die zelf. Wij maken deze mogelijkheid kenbaar via onze website en brochure, maar het merendeel van de vraag is te danken aan mond-tot-mondreclame.’

Bij de vraag what’s next? betrekt Meriwani zichtbaar: ‘Mijn eigen horizon ligt dichtbij, eind 2013 word ik 65 en moet ik stoppen, maar daar zie ik enorm tegenop. Ik zou in light vorm nog iets willen blijven doen. Vooral het operatieve gedeelte ga ik missen. Wel grappig, want op de middelbare school moest ik er niet aan denken om geneeskunde te doen, maar op de een of andere manier raakte ik erin verzeild. En als geneeskunde-student dacht ik helemaal niet aan een specialisatie oogheelkunde. Ik vond toevallig een oud boekje in de uitverkoop bij de Slegte en dacht: ‘als ik dit lees weet ik alles wat er te weten valt over het oog’. Lacht ‘dat pakte anders uit.’

We kijken de spreekkamer rond, de kamer die Meriwani zegt met spijt te zullen verlaten. ‘Die neemt u zeker wel mee, niet?’ We wijzen naar een ingelijst blad met een oude anato-

mische tekening van het oog en allerlei Arabische teksten eromheen. Hij kijkt ernaar alsof hij het besluit nog niet genomen heeft. ‘Het is een blad uit een Arabisch oogheel-kundig boek uit de 11e eeuw,’ zegt hij. ‘Zonder perspectief getekend, zie je wel? De oogzenuw van opzij getekend, en alleen de rechte oogspieren.’

En dan reist ons gesprek opeens de oog-kliniek uit, weg uit Alkmaar, weg uit de koele natte weilanden van Noord Holland. ‘Ik was de laatste jaren nogal eens in Noord-Irak,’ zegt hij, ‘in Koerdistan, gewoon omdat ik dat leuk vond.’ Om wat te doen? Nou gewoon, een beetje oogheelkunde. Ook rond 2000, de tijd van het embargo, u weet wel; oil for food. Die tijd. Wapens konden ze niet kopen, maar eten wel en medische apparatuur. Dus hadden ze in het belangrijkste hospitaal van Koerdisch Noord Irak een phako apparaat gekocht, maar niemand had enig idee hoe ze ermee moesten werken. Dus ik heb ‘m daar zelf uit de doos gehaald, software erin, keyboard aangesloten, de handleiding gelezen en gewoon maar aan de gang gegaan. Zodoende was ik de eerste die in Irak een phako deed. In 2000.’ Maar hij had toch in Nederland wel phako’s gedaan? ‘Jawel, maar dit ap-paraat kende ik nog niet.’

De tijd dat Meriwani in Irak te hulp kon schieten is overigens wel voorbij, want ook daar gaat het niveau nu omhoog en zijn overal laserapparaten. Ook ARTISAN begint mondjesmaat. Maar je kan merken aan de oud-pionier dat hij dat terugkijkend altijd erg mooi heeft gevonden. Zelf dingen uitzoeken, voorop lopen, pionieren.