Uitwerking werkvormen 040909 - Les 2.0 · PDF fileDigitaal Papier Individueel Klassikaal Groep...

Werkvormenplanner Les 2.0 – september 2009

1

Werkvormenplanner Met behulp van de juiste didactische werkvormen worden leerlingen gestimuleerd tot mentale handelingen. In deze werkvormenplanner wordt een overzicht gegeven van werkvormen die geselecteerd kunnen worden bij de mentale handelingen. Het is uiteraard niet een uitputtende lijst en deze lijst zal in de verschillende fases van het project aangevuld worden. In de werkvormenplanner zijn de werkvormen voorlopig gegroepeerd in categorieën:

� Vragen � Schrijven � Mondeling � Creatief � Exploreren � Mening


2

Vragen

Werkvorm Open vragen

Aanpak Via open vragen wordt de leerling gestimuleerd het antwoord in eigen woorden te formuleren.

Aansturing Leerlinggestuurd

Resultaat Antwoorden in zinnen geformuleerd.

Functie bron Illustratief / inhoudelijk / instructief

Toepasbaar voor de mentale handelingen

o Herkennen o Verkennen o Voorkennis activeren o Verder denken o Construeren o Analyseren o Onderzoeken o Memoriseren

Optimaal gebruik Analyseren en memoriseren

Digitaal Papier Individueel Klassikaal Groep

Kruis aan: X X X X

Tips

- Open vragen beginnen bijvoorbeeld met de vraagwoorden ‘Wie, Wat, Waar, Wanneer, Waarom, Hoe’, - Formuleer objectieve vragen, - Formuleer in korte zinnen, - Baken het onderwerp van de vraag goed af.


3

Werkvorm Juist/onjuist vragen

Aanpak De leerling beantwoordt uitspraken/formuleringen/situaties/handelingen op juistheid.


Resultaat Antwoorden in de vorm van juist/onjuist.



o Voorspellen o Beoordelen o Memoriseren

Optimaal gebruik Beoordelen


Kruis aan: X X

Tips

- Vermijd vage aanduidingen - Bevraag één kennisaspect per vraag - Gebruik een positieve in plaats van negatieve formulering - Vermijd dubbele ontkenningen - Formuleer objectieve vragen - Formuleer in korte zinnen - Zet de antwoordalternatieven in alfabetische volgorde


4

Werkvorm Quiz

Aanpak Leerlingen beantwoorden in groepjes of alleen vragen die de docent stelt/of die via de computer gesteld worden. Via een puntensysteem wordt de winnaar bepaald. Daarna worden de antwoorden besproken/vrijgegeven.

Aansturing Docentgestuurd / leerlinggestuurd

Resultaat Op een speelse manier wordt de inhoud geoefend, toegepast of getoetst.

Functie bron Illustratief / inhoudelijk


o Voorkennis activeren o Ontdekken o Voorspellen o Beoordelen o Toepassen o Memoriseren

Optimaal gebruik Voorspellen en Toepassen


Kruis aan: X X X X X

Tips - ln een extra oefening kunnen leerlingen zelf vragen maken die vervolgens door de docent beoordeeld

worden en opgenomen worden in de quiz.


5

Werkvorm Tijdlijn maken

Aanpak De leerling plaatst van een bepaald onderwerp aspecten (gebeurtenissen, ontwikkelingen, etc) op een digitale tijdlijn.


Resultaat Een (digitale) tijdlijn



o Construeren o Toepassen o Memoriseren o Benoemen

Optimaal gebruik Construeren en toepassen


Kruis aan: X X X

Tips - Laat leerlingen bronnen gebruiken om gegevens op de tijdlijn te plaatsen.


6

Werkvorm Volgordevraag (digitaal)

Aanpak De leerling moet een aantal zaken/stellingen/gebeurtenissen/stappen in de juiste volgorde plaatsen.


Resultaat De leerling denkt na over een bepaalde volgorde van zaken/stellingen/gebeurtenissen/stappen



o Voorspellen o Construeren o Beoordelen

Optimaal gebruik Construeren en beoordelen


Kruis aan: X X X

Tips

- Onderscheid duidelijke stappen - Laat zaken/stellingen/gebeurtenissen niet overlappen - Vermijd vage aanduidingen


7

Werkvorm Selectievraag (digitaal)

Aanpak De leerling moet aangeven welke antwoorden juist zijn. Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn.


Resultaat Eén of meerdere geselecteerde antwoorden die volgens de leerling juist zijn.



o Ontdekken o Voorspellen o Beoordelen o Memoriseren

Optimaal gebruik Voorspellen en beoordelen


Kruis aan: X X X

Tips - Zorg ervoor dat de alternatieven elkaar niet overlappen - Bevraag één kennisaspect per vraag


8

Werkvorm Aanwijsvraag (digitaal)

Aanpak De leerling kan digitaal met de muis over een afbeelding bewegen. Zo kunnen ‘hotspots’ gevonden worden, die informatie geven bij een bepaald onderwerp.


Resultaat De leerling krijgt informatie en feedback op een ‘ontdekkende’ manier



o Ontdekken o Voorspellen

Optimaal gebruik Ontdekken en voorspellen


Kruis aan: X X X

Tips - Zorg voor duidelijke ‘hotspots’


9

Werkvorm MC-vraag (multiple choice - digitaal)

Aanpak De leerling moet aangeven welke antwoorden juist zijn. Er is maar één antwoord goed.


Resultaat Eén geselecteerd antwoord die volgens de leerling juist is en waarop direct feedback volgt.



o Ontdekken o Voorspellen o Beoordelen

Optimaal gebruik Voorspellen en beoordelen


Kruis aan: X X X

Tips

- Zorg ervoor dat de alternatieven elkaar niet overlappen - Bevraag één kennisaspect per vraag - Vermijd vage aanduidingen - Gebruik een positieve in plaats van negatieve formulering - Vermijd dubbele ontkenningen - Formuleer objectieve vragen - Formuleer in korte zinnen - Zet de antwoordalternatieven in de alfabetische volgorde


10

Werkvorm Categorievraag (digitaal)

Aanpak Leerlingen moeten zaken in de juiste categorie/groep plaatsen.


Resultaat De leerling heeft de zaken in de volgens hem juiste categorie geplaatst.



o Voorspellen o Construeren o Beoordelen

Optimaal gebruik Construeren en beoordelen


Kruis aan: X X X

Tips - De categorieën moeten duidelijk en helder zijn


11

Werkvorm Denken, Delen, uitwisselen

Aanpak De docent of digitale leeromgeving stelt een vraag of geeft een opdracht. Leerlingen gaan eerst individueel nadenken en vervolgens delen ze hun gedachten met medeleerlingen. De antwoorden worden klassikaal of online uitgewisseld.

Aansturing Leerlinggestuurd / Docentgestuurd

Resultaat De leerlingen werken binnen vaststaand stramien vraagstukken uit.



o Verkennen o Voorkennis activeren o Verder denken o Analyseren o Onderzoeken o Benoemen o Evalueren

Optimaal gebruik Analyseren


Kruis aan: X X X X

Tips


12

Werkvorm Om beurten

Aanpak De docent of digitale leeromgeving stelt een vraag waarbij meerdere antwoorden mogelijk zijn. Een leerling begint met het weergeven van een antwoord. Vervolgens geeft leerling 2 een antwoord, dan leerling 1 weer etc. De leerlingen proberen zoveel mogelijk te bedenken.


Resultaat De leerlingen verzamelen zoveel mogelijk antwoorden bij een vraag.

Functie bron Inhoudelijk


o Voorkennis activeren o Ontdekken o Voorspellen o Construeren

Optimaal gebruik Construeren


Kruis aan: X X X

Tips Deze werkvorm is ook zeer geschikt voor filosofische vragen.


13

Werkvorm Rotonde

Aanpak De docent of digitale leeromgeving legt elke groep een opgave voor bijv. kenmerken van… De leerlingen geven, met de klok mee, om de beurt (digitaal) een antwoord. Een leerling geeft door een vooraf afgesproken teken aan als hij even iets niet weet.


Resultaat De leerlingen verzamelen een overzicht van kenmerken van een bepaald onderwerp of thema.



o Verder denken o Voorspellen o Construeren o Memoriseren o Benoemen

Optimaal gebruik Voorspellen en momoriseren


Kruis aan: X X X

Tips


14

Werkvorm De vragenlijst

Aanpak

Op een (digitale) lijst bevinden zich vragen. De vragen zijn ingebracht door de leerlingen rondom het onderwerp. De vragen kunnen digitaal aan een expert gesteld worden. Tevens kunnen leerlingen met elkaar proberen om zo snel mogelijk alle vragen te beantwoorden met behulp van diverse informatiebronnen.


Resultaat De leerlingen formuleren vragen die door andere leerlingen of een expert beantwoord worden.



o Voorspellen o Construeren o Analyseren o Onderzoeken

Optimaal gebruik Construeren en analyseren


Kruis aan: X X X

Tips


15

Werkvorm De stopwatch

Aanpak

De leerlingen krijgen een lijst met vragen over een specifiek onderwerp of thema. De leerlingen krijgen een bepaalde tijd om zoveel mogelijk vragen te beantwoorden. Hierbij mogen ze gebruik maken van boeken, internet of andere bronnen. De leerlingen klikken op de stopwatch en deze begint af te tellen. Zodra ze alle vragen beantwoord hebben, stoppen ze de tijd. Hoeveel minuten houdt iedereen over?


Resultaat Leerlingen beantwoorden zoveel mogelijk vragen in een bepaalde tijd.



o Voorkennis activeren o Ontdekken o Memoriseren

Optimaal gebruik Voorkennis activeren en momoriseren


Kruis aan: X X X X

Tips U kunt hierbij ook een competitie-element toevoegen.


16

Werkvorm Memorie

Aanpak

Leerlingen maken een memoriespel waarbij vraag en antwoord centraal staat. Ten eerste formuleren ze minimaal 15 vragen over een specifiek onderwerp. Deze schrijven ze op een kaartje of in een tekstvak. Vervolgens vinden zij door onderzoek het antwoord op de verschillende vragen. De antwoorden worden op kaartjes geschreven of in tekstvakken gezet. Tot slot wordt het spel gespeeld. Wie vindt de meeste vraagantwoordkaartjes bij elkaar?


Resultaat Leerlingen maken een memoriespel over een specifiek onderwerp.



o Construeren o Analyseren o Toepassen o Memoriseren



Kruis aan: X X X X

Tips


17

Schrijven

Werkvorm Brief schrijven

Aanpak De leerling schrijft een (fictieve) brief over een bepaald onderwerp, naar aanleiding van een gebeurtenis of met een bepaald verzoek.


Resultaat Een brief die qua inhoud en vorm goed in elkaar zit.



o Construeren o Toepassen o Benoemen o Evalueren

Optimaal gebruik Toepassen en benoemen


Kruis aan: X X X

Tips - Geef de leerling criteria waaraan de brief moet voldoen


18

Werkvorm Gedicht schrijven

Aanpak De leerling maakt een gedicht over een bepaald onderwerp.


Resultaat De gedachten / ideeën van een leerling over een bepaald onderwerp in de vorm van een gedicht.

Functie bron Illustratief

Ondersteunende vaardigheid

Leer/studievaardigheden: ICT/mediavaardigheden:


o Toepassen o Evalueren

Optimaal gebruik Toepassen


Kruis aan: X X X

Tips - Leg het onderwerp van het gedicht niet te vast: leerlingen moeten zichzelf kunnen ontplooien. - Geef voorbeelden van gedichten met verschillende rijmschema’s.


19

Werkvorm Opstel schrijven

Aanpak De leerling schrijft een opstel over een bepaald onderwerp


Resultaat Een opstel waarin de leerling zijn idee of mening van een bepaald onderwerp probeert uit te leggen.



o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips Geef lengte van opstel aan. Formuleer eisen waaraan het opstel moet voldoen.


20

Werkvorm Krantenartikel schrijven

Aanpak De leerling schrijft (alleen of in een groepje) een krantenartikel over een bepaald onderwerp.


Resultaat Een krantenartikel over een bepaald onderwerp. Het krantenartikel is logisch opgebouwd en heeft een pakkende titel.



o Construeren o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips - Stel een aantal eisen aan het krantenartikel (bijvoorbeeld aantal woorden) - Laat de leerling een pakkende titel bedenken - Laat de leerling een hele pagina voor een krant maken (inclusief advertenties ed)


21

Werkvorm Column schrijven

Aanpak De leerling schrijft een column over een bepaald onderwerp


Resultaat Een column over een bepaald onderwerp waarbij de leerling duidelijk zijn eigen mening laat horen/ de lezer aanzet tot denken.



o Construeren o Toepassen o Evalueren



Kruis aan: X X X

Tips - Stel een aantal eisen aan een column (bijvoorbeeld aantal woorden)


22

Werkvorm Stellingen formuleren

Aanpak De leerlingen moeten stellingen formuleren over een bepaald onderwerp. In de stelling verwerken de leerlingen een mening. Vervolgens moeten de leerlingen met elkaar debatteren over de stellingen.


Resultaat Een lijst van stellingen die bijvoorbeeld in een debat aan de orde kunnen komen. Leerlingen gaan zo een eigen mening vormen over een bepaald onderwerp.



o Construeren o Analyseren o Toepassen

Optimaal gebruik Analyseren en toepassen


Kruis aan: X X X X X

Tips - Zorg dat stellingen zo geformuleerd zijn dat het mogelijk is om erover te debatteren. - Zorg ervoor dat stellingen niet in ‘vraag-vorm’ geformuleerd zijn


23

Werkvorm Interviewvragen formuleren

Aanpak De leerling stelt interviewvragen op over een bepaald onderwerp of thema.


Resultaat Interviewvragen voor een compleet interview (met introductie vragen en afsluitende vragen)



o Verkennen o Voorkennis activeren o Stimuleren tot verder denken o Analyseren o Onderzoeken o Toepassen o Evalueren

Optimaal gebruik Analyseren en onderzoeken


Kruis aan: X X X

Tips - Laat een leerling na afloop de eigen vragen vergelijken met bijvoorbeeld een bestaand interview

over hetzelfde onderwerp. - Geef duidelijk aan wat het doel is van het interview.


24

Werkvorm Reportage maken

Aanpak De leerling maakt een reportage over een bepaald onderwerp.


Resultaat Een reportage over een bepaald onderwerp, waarbij de leerling laat zien dat hij veel van het onderwerp weet.



o Ontdekken o Construeren o Analyseren o Toepassen

Optimaal gebruik


Kruis aan: X X X X

Tips


25

Werkvorm Enquêtevragen maken

Aanpak Leerlingen moeten enquêtevragen maken. Hierbij is het belangrijk dat ze goed nadenken over de vraagstelling en de antwoordmogelijkheden.


Resultaat Een enquête met zelf gemaakte vragen over een bepaald onderwerp. De uitkomst van de enquête kan worden vastgelegd in een verslag. De leerling kan conclusies trekken op basis van de uitkomsten.






Kruis aan: X X X X

Tips - Zorg ervoor dat de vragen duidelijk zijn - Zorg voor goede antwoordmogelijkheden


26

Werkvorm Werkstuk maken

Aanpak De leerling gaat een werkstuk maken over een bepaald onderwerp.


Resultaat Een werkstuk waarin de leerling laat zien wat hij of zij over het onderwerp te weten is gekomen en of hij of zij dat goed kan overbrengen.



o Construeren o Toepassen o Benoemen



Kruis aan: X X X X

Tips

- Combineer het maken van een werkstuk met het geven van een spreekbeurt - Zorg ervoor dat een werkstuk een logische opbouw heeft - Maak eerst de hoofdstukindeling en pas daarna de inhoudelijke tekst


27

Werkvorm Forumreactie schrijven

Aanpak De leerling geeft op een bepaald forum zijn mening over een bepaald onderwerp. Andere leerlingen kunnen hier weer op reageren. Zo ontstaat er ‘online’ een discussie


Resultaat De leerling heeft zijn mening gegeven over een bepaald onderwerp en vormt door reacties van andere leerlingen een beeld van de verschillende meningen.



o Analyseren o Toepassen o Beoordelen o Benoemen o Evalueren



Kruis aan: X X

Tips - Zorg voor een goede onderbouwing - Probeer goed om te gaan met kritiek


28

Werkvorm Weblog bijhouden

Aanpak

De leerling houdt een weblog bij over een bepaald onderwerp. Op dit weblog verzamelt hij informatie zoals foto’s, krantenartikelen en folders. Ook geeft hij zijn mening over het onderwerp. Het is de bedoeling dat het weblog een aantal weken wordt bijgehouden en dat andere leerlingen of kinderen erop kunnen reageren


Resultaat Een interactieve weblog waar steeds aan gewerkt wordt. Het onderwerp komt op verschillende manieren aan de orde.






Kruis aan: X X

Tips

- Kom regelmatig met nieuwe aanvullingen - Probeer goed om te gaan met kritiek - Reageer op reacties


29

Werkvorm Wiki schrijven

Aanpak De leerling schrijft een wiki (een artikel) over een bepaald onderwerp. In de wiki wordt het onderwerp uitgelegd. De opbouw en structuur van de wiki is belangrijk


Resultaat Een wiki over een bepaald onderwerp. Wanneer elke leerling een andere wike maakt kan er een database met informatie aangelegd worden.



o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - Zorg voor een duidelijke structuur - Laat de leerlingen allemaal een ander (deel)onderwerp uitwerken


30

Werkvorm Scenario/script schrijven

Aanpak

De leerlingen bepalen het onderwerp of thema van het scenario/script. Ze bepalen het aantal spelers dat meedoet in het verhaal. Wat zijn de rollen? Wat zijn de karakters van de spelers? De rollen worden d.m.v steekwoorden uitgeschreven. Vervolgens maken ze een grove opzet van de verschillende scènes. Hierna kunnen ze één scene of het volledige script uitwerken. Tot slot kunnen ze het geschreven scenario presenteren.


Resultaat Een zelfgemaakt scenario/script vanuit een bepaald onderwerp of thema.



o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - U kunt er ook voor kiezen om leerlingen tableaus te laten maken.


31

Werkvorm Het ontwikkelen van een gebruiksaanwijzing

Aanpak Leerlingen kiezen een product. Vervolgens maken ze een gebruiksaanwijzing bij het product. Ze letten hierbij op de doelgroep, die de gebruiksaanwijzing gaat lezen.


Resultaat Een gebruiksaanwijzing bij een product voor een bepaalde doelgroep.



o Ontdekken o Construeren o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - Het kan ook een gebruiksaanwijzing zijn bij een uitvinding.


32

Werkvorm Ja maar of Ja en?

Aanpak

Leerlingen krijgen een probleem of stelling voorgelegd. Bij deze stelling gaan ze, in een bepaalde tijd, zoveel mogelijk ‘voors’ en ‘tegens’ opschrijven. Vervolgens wordt de stelling nogmaals gegeven, maar nu reageren leerlingen om de beurt met een ja maar of een ja en. Ze proberen voor ieder tegenargument een oplossing te bedenken door ja en te zeggen.


Resultaat Leerlingen leren oplossingsgericht te denken.

Functie bron Instructief


o Construeren o Toepassen o Beoordelen o Benoemen



Kruis aan: X X X

Tips


33

Werkvorm Kruiswoordpuzzels maken

Aanpak

Leerlingen kiezen een onderwerp waarover de puzzel moet gaan. Vervolgens formuleren ze minimaal 15 vragen waarop met één woord geantwoord kan worden. Tot slot ontwerpen ze een kruiswoordpuzzel. In ieder vakje komt één letter te staan. Onder de puzzel worden de vragen neergezet. Hierna maken de leerlingen naast de puzzel ook een antwoordenblad. De puzzel kan worden opgelost door een medeleerling.


Resultaat Leerlingen maken een puzzel over een bepaald onderwerp.



o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - U kunt met de leerlingen een puzzelboek samenstellen.


34

Werkvorm Domino maken

Aanpak

Verdeel de leerlingen in groepjes. Elk groepje krijgt een bepaald onderdeel van de stof toebedeeld. Ze ontwerpen een domino op een vaststaand format. In het eerst hokje staat start en in het laatste vakje staat einde. In het eerste vakje komt een vraag te staan over het onderwerp. Het hokje dat moet aansluiten bevat het antwoord op de vraag. Als alle groepjes klaar zijn met het maken van hun domino, ruilen ze van spel en proberen de domino te leggen.

Aansturing Docentgestuurd

Resultaat De leerlingen maken een domino waarin de stof spelende wijs behandeld wordt.






Kruis aan: X X X

Tips - Wanneer leerlingen op meerdere wijze kaartjes aan elkaar kunnen leggen ontstaat discussie. Juist deze discussie zal leiden tot betere begripsvorming.


35

Werkvorm Met andere ogen

Aanpak

De leerlingen krijgen een stelling, verhaal, nieuwsbericht of case aangeboden binnen een bepaald thema. Bijvoorbeeld een krantenartikel over het oppakken van een misdadiger. Nadat de leerlingen het stuk gelezen hebben, reageren ze hierop vanuit hun normen en waarden. Wat vind je van dit stuk? Vind je het terecht en waarom wel of niet? Vervolgens krijgen de leerlingen de opdracht om in de huid te kruipen van een ander, bijvoorbeeld de moeder van de misdadiger of iemand uit een ander land waar andere normen en waarden gelden. De leerlingen lezen het stuk nu nogmaals en reageren op het stuk vanuit de andere persoon. Hoe kijkt hij of zij naar dit stuk? Wat is zijn of haar mening?


Resultaat Leerlingen leren te kijken vanuit verschillende perspectieven naar een gegeven tekst, gebeurtenis of nieuwsfeit.



o Toepassen o Beoordelen



Kruis aan: X X

Tips - U kunt deze werkvorm ook gebruiken binnen een rollenspel of een debat.


36

Werkvorm Tabellen/grafieken maken

Aanpak Leerlingen maken naar aanleiding van een onderzoek een tabel of grafiek waarin ze opgedane kennis weergeven.


Resultaat Een tabel/grafiek waarin over een specifiek onderwerp informatie af te lezen is.



o Construeren o Analyseren



Kruis aan: X X X

Tips - Het maken van een tabel of grafiek kunt u ook gebruiken om de resultaten van een enquête weer te geven.


37

Werkvorm Job-aid

Aanpak

Licht leerlingen toe wat een Job-aid is (een Job-aid is een hulpmiddel op de werkplek (of eventueel openbare omgeving) dat zowel informatie kan bevatten als tips, gouden regels of een stappenplan). Wanneer er binnen het thema verschillende sub-thema’s zijn kunnen verschillende groepjes verschillende Job-aids maken. Papier: Per groepje hebben leerlingen stiften en een flap-over of groot vel papier waarop de Job-aid gemaakt kan worden. DIGITAAL: Per groepje/tweetal wordt in word of powerpoint een Job-aid ontwikkeld. Leerlingen presenteren per groepje hun gemaakte Job-aid, wisselen uit en scherpen aan.


Resultaat Leerlingen ontwikkelen, al dan niet in groepjes, een Job-aid rondom het thema/onderwerp.



o Ontdekken o Construeren o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips - Het werkt erg verhelderend om enkele Job aid’s te tonen als voorbeeld. Via Google-afbeeldingen vind je direct enkele voorbeelden.


38

MONDELING

Werkvorm Rollenspel spelen

Aanpak De docent geeft twee of meerdere leerlingen rollen. De leerling moet zich helemaal inleven in zijn rol. De docent geeft een casus op. Vandaar uit voeren de leerlingen het rollenspel uit.


Resultaat Een (interactieve) vorm van het overbrengen van ideeën, waarbij verschillende kanten van een verhaal worden belicht of waarin een beroepssituatie geoefend wordt.



o Ontdekken o Voorspellen o Toepassen



Kruis aan: X X

Tips - Zorg voor een duidelijke rolverdeling - Zeer geschikt voor het oefenen van realistische beroepssituaties en het voorspellen van mogelijk

gedrag


39

Werkvorm Presenteren

Aanpak Een leerling krijgt een onderwerp waarover hij een presentatie moet geven.


Resultaat Een presentatie over een bepaald onderwerp waarbij de leerling laat zien dat hij wat van het onderwerp af weet.



o Toepassen o Memoriseren

Optimaal gebruik Toepassen en memoriseren


Kruis aan: X X X

Tips - Goed te combineren met het maken van een werkstuk - Formuleer duidelijke eisen waaraan de presentatie moet voldoen


40

Werkvorm Debatteren

Aanpak De docent stelt een onderwerp vast waarover gedebatteerd gaat worden. Aan het onderwerp hangen een aantal stellingen vast. De leerlingen bereiden argumenten voor. Ze kunnen zowel voor als tegen de stelling zijn.


Resultaat Een debat waarbij de leerlingen goed onderbouwd kunnen aangeven of ze voor of tegen een stelling zijn.



o Construeren o Toepassen o Memoriseren o Benoemen

Optimaal gebruik Memoriseren en benoemen


Kruis aan: X X X

Tips - Zorg voor een goede onderbouwing - Zorg voor voorbeelden die jouw argument ondersteunen


41

Werkvorm Interviewen

Aanpak De leerling gaat een andere persoon, bijvoorbeeld een expert, bevragen over een bepaald onderwerp. De leerling oefent met het stellen van de juiste vragen.


Resultaat De leerling heeft door het stellen van vragen antwoord gekregen op bepaalde vraagstukken.



o Ontdekken o Onderzoeken

Optimaal gebruik Ontdekken en onderzoeken


Kruis aan: X X

Tips

- Zorg voor een goede opbouw in het interview - Stel open vragen - Hou vast aan de rode draad van het interview - Probeer door te vragen


42

Werkvorm Enquêteren

Aanpak De leerling moet een enquête afnemen over een bepaald onderwerp. De bedoeling is dat hij een beeld krijgt van bijvoorbeeld de mening van andere leerlingen.


Resultaat De leerling krijgt een beeld van de mening van andere leerlingen. Uit de antwoorden kan de leerling een conclusie trekken.

Functie bron Illustratief / Inhoudelijk


o Onderzoeken o Toepassen

Optimaal gebruik Onderzoeken en toepassen


Kruis aan: X X X

Tips

- Probeer de geënquêteerde vast te houden door met boeiende vragen te beginnen, vraag demografische gegevens pas op het einde - Gebruik een neutrale vraagstelling - Maak gebruik van simpele vragen - Vermijd teveel open vragen - Antwoordmogelijkheden mogen elkaar niet overlappen


43

Werkvorm Vergaderen

Aanpak De leerlingen gaan vergaderen over bijvoorbeeld het organiseren van bijvoorbeeld een uitje. Een aantal leerlingen krijgt van te voren een taak, zoals notuleren of de vergadering voorzitten. Het is goed om ook te rouleren in de taken.


Resultaat De leerling leert om te gaan met verschillende taken tijdens een vergadering. De vergadering moet concrete resultaten opleveren.



o Analyseren o Toepassen o Evalueren

Optimaal gebruik Toepassen en evalueren


Kruis aan: X X

Tips

- Zorg ervoor dat er een duidelijk doel aan de vergadering gekoppeld is - Zorg voor een goede agenda - Zorg ervoor dat bepaalde leerlingen zorg dragen voor taken tijdens de vergadering


44

Werkvorm Rotonde

Aanpak

De docent of digitale leeromgeving legt elke groep een opgave voor bijv. kenmerken van… De leerlingen geven, met de klok mee, om de beurt (digitaal) een antwoord. Een leerling zegt/geeft weer pas als hij/zij even iets niet weet.


Resultaat Iedere leerling geeft antwoord op vragen over het onderwerp.






Kruis aan: X X

Tips


45

Werkvorm Dobbelen

Aanpak

In een groepje wordt een (digitale) tekst gelezen. De eerste leerling dobbelt (digitaal) met een of twee dobbelstenen. Op de eerste dobbelsteen staat bijv. op de zes vlakken: waarom, wat, hoe, waar, wie, en wanneer. Op de tweede dobbelsteen staat bijv.: is, kan, zal, wil, doet, heeft. De leerlingen kunnen met een of twee dobbelstenen gooien. Met de twee woorden die na het dobbelen bovenop liggen, maken de leerlingen een vraag over de tekst en proberen de vraag te beantwoorden. De rest van het groepje probeert antwoord te geven op de vraag. De vraag en het antwoord worden opgeschreven door het groepje. Vervolgens is de tweede leerling aan de beurt.


Resultaat Leerlingen stellen en beantwoorden in tweetallen of een klein groepje vragen over een specifiek onderwerp.



o Toepassen

Optimaal gebruik


Kruis aan: X X

Tips - U kunt bestaande dobbelstenen gebruiken en deze beplakken met de gewenste woorden.


46

Werkvorm De legpuzzel

Aanpak

De leerstof wordt verdeeld in gelijkwaardige delen. Het aantal delen is afhankelijk van het aantal groepsleden. De leerlingen worden verdeeld in groepen. De docent nummert de groepsleden van de groepen. Alle nummers 1 gaan bij elkaar zitten, alle nummers 2 etc. De docent verdeelt de onderwerpen. De leerlingen met hetzelfde nummer en dus onderwerp gaan bij elkaar zitten. Dit worden de zg. expertgroepen. In de expertgroep wordt informatie uitgewisseld nav een opdracht. Na het werk in de expertgroep, keren de leerlingen terug naar de groepen. Ze vertellen om de beurt wat ze geleerd hebben in de expertgroep. De informatie van ieder groepslid uit de groep wordt bij elkaar gevoegd in een groepswerk.


Resultaat Een groepswerk waarin alle opgedane kennis zichtbaar is.

Functie bron Illustratief / instructief


o Toepassen o Memoriseren o Benoemen

Optimaal gebruik Memoriseren en benoemen


Kruis aan: X X

Tips


47

Werkvorm Imiteer

Aanpak

Er worden groepen van vier gemaakt. De vier leerlingen vormen tweetallen en gaan tegen over elkaar zitten. Met behulp van een stuk karton wordt een scheidingswandje gemaakt. Ze mogen niet zien wat de ander achter de wand doet. Een van de tweetallen maakt samen een ontwerp. Dit ontwerp kan van alles zijn. De leerlingen aan de andere kant van de wand moeten het ontwerp precies namaken zonder te kijken. Om dit te kunnen doen, moeten ze vragen stellen en moeten de ontwerpers aanwijzingen geven. Wanneer de groep denkt dat ze dezelfde ontwerpen hebben, halen ze de wand weg. Als de imitatie niet helemaal gelukt is, gaan de tweetallen na wat wel goed is gegaan en wat niet. De rollen van de tweetallen draaien om. Deze werkvorm is ook digitaal uit te voeren met twee computers. Interactie vindt plaats via een vorm van chatten.


Resultaat Door vragen stellen en luisteren maken leerlingen een product na.



o Construeren o Toepassen o Memoriseren



Kruis aan: X X

Tips


48

Werkvorm Genummerde hoofden

Aanpak

Iedere leerling in het groepje krijgt een nummer. De docent geeft een opdracht/stelt een vraag. Voordat de leerlingen met elkaar gaan overleggen, denken de leerlingen eerst zelf na. Na de individuele denktijd vertellen de leerlingen aan elkaar in de groep hun antwoord. De groep overlegt met elkaar welk antwoord juist is. De leerlingen weten dat iedereen in het groepje het juiste antwoord moet kunnen geven. De leerlingen weten namelijk niet wie uiteindelijk de beurt krijgt om het antwoord te presenteren en motiveren. De docent noemt een nummer. De leerling die dit nummer heeft, gaat het antwoord presenteren/motiveren.


Resultaat Leerlingen vermenigvuldigen hun kennis over een specifiek onderwerp.



o Construeren o Memoriseren

Optimaal gebruik Construeren en memoriseren


Kruis aan: X

Tips


49

Werkvorm Wandel en wissel

Aanpak

De leerlingen lopen individueel verspreid door de ruimte. Bij een bepaald teken/geluid staan de leerlingen stil. Vervolgens vormen de leerlingen tweetallen met die persoon die het dichtste bij staat. De docent stelt een vraag/geeft een opdracht. Of de leerlingen hebben zelf vragen bedacht rondom een onderwerp. De leerlingen vertellen aan elkaar het antwoord.


Resultaat De leerlingen dragen informatie over aan anderen






Kruis aan: X

Tips


50

Werkvorm Binnencirkel – buitencirkel

Aanpak

De leerlingen vormen tweetallen. Binnen een tweetal is een leerling nummer 1 en de ander nummer 2. De nummers 1 gaan in de binnenkring staan en de nummers 2 in de buitenkring. De tweetallen staan met het gezicht naar elkaar toe. De docent stelt een vraag. Open vragen zijn geschikt voor deze werkvorm. De leerlingen in de buitencirkel geven antwoord, de leerlingen in de binnencirkel luisteren. Een variatie is als de leerlingen elkaar vragen stellen. De rollen van de tweetallen draaien om en blijven op hun plaats staan. De leerlingen van de binnenkring schuiven 1 plaats op met de klok mee. Zo ontstaan er nieuwe tweetallen om informatie uit te wisselen etc.


Resultaat Leerlingen informeren elkaar over een specifiek onderwerp. Verder zorgt deze werkvorm ervoor dat leerlingen die elkaar wellicht weinig spreken met elkaar in gesprek kunnen raken.

Functie bron Ìllustratief / inhoudelijk


o Voorkennis activeren o Toepassen o Memoriseren o Benoemen o Evalueren



Kruis aan: X

Tips - U kunt met deze activiteit van te voren afspreken hoelang de gesprekken mogen duren.


51

Werkvorm Flitsen

Aanpak

Op de ene kant van de flitskaart staat een vraag/opgave; op de andere kant het antwoord. De flitskaarten worden evt. door de leerlingen zelf gemaakt. In tweetallen wisselen de leerlingen hun stapeltje flitskaarten uit en besluiten wie er begint met het flitsen van de kaarten. De helper leest de vraag voor. De leerling zegt het antwoord. De helper controleert het antwoord. Als het antwoord goed is, krijgt de leerling het kaartje terug. Als het antwoord fout is verdwijnt het kaartje onderaan de stapel en komt de vraag later weer terug. Dit duurt net zolang totdat de leerling alle kaartjes heeft teruggewonnen van de helper. De helper mag niets voorzeggen, maar wel evt. aanwijzingen geven. De leerlingen wisselen van rol.


Resultaat Leerlingen automatiseren kennis

Functie bron Inhoudelijk / Instructief


o Ontdekken o Toepassen o Memoriseren

Optimaal gebruik Memoriseren


Kruis aan: X X X X

Tips - De flitskaarten kunnen ook digitaal worden weergegeven, dat kunnen leerlingen deze activiteit individueel doen.


52

Werkvorm Elevator pitch

Aanpak De leerlingen maken in vijf minuten een korte presentatie over een bepaald onderwerp. De presentatie mag één minuut duren en moet zoveel mogelijk informatie verschaffen. De presentatie kan zowel schriftelijk als mondeling.


Resultaat Leerlingen geven een presentatie van één minuut waarin over een specifiek onderwerp zoveel mogelijk informatie wordt gegeven.



o Memoriseren o Toepassen

Optimaal gebruik Memoriseren en toepassen


Kruis aan: X X

Tips - Bij deze werkvorm kunnen leerlingen ook powerpoint presentaties of een filmpje maken.


53

CREATIEF Werkvorm Games spelen

Aanpak De leerlingen spelen een game over het onderwerp.


Resultaat Meer kennis over een bepaald onderwerp doordat de leerlingen tijdens de game zaken onderzoeken



o Construeren o Analyseren o Onderzoeken o Beoordelen

Optimaal gebruik Onderzoeken en beoordelen


Kruis aan: X X X

Tips - Maak gebruik van aanvullende opdrachten die de leerlingen tijdens het spel kunnen gebruiken. - De aanvullende opdrachten kunnen ook de kennis van de leerlingen toetsen.


54

Werkvorm Videoreportage maken

Aanpak

De leerlingen maken een videoreportage over het onderwerp. Leerlingen bedenken eerst een script. Hier komt een lijst van de benodigde materialen en de locaties uit voort. Daarna gaan ze de film opnemen. De laatste stap is het monteren van de video. Eventueel kan hier ook muziek onder gezet worden.


Resultaat Een videoreportage over een bepaald onderwerp waarbij de leerlingen laten zien wat ze over het onderwerp afweten

Functie bron Inhoudelijk / instructief





Kruis aan: X X

Tips

- Stel de maximale lengte van de videoreportage vast - Geef de leerlingen van een groepje elk een andere rol (regisseur, interviewer etc.) - Zorg voor een goede opbouw van de reportage


55

Werkvorm Collage / moodboard maken

Aanpak De leerlingen maken een collage / moodboard over het onderwerp of het onderwerp in relatie met zichzelf. Ze maken van geschikte beelden een beeldcollage. Iedere leerling licht zijn/haar eigen collage toe.


Resultaat Een collage / moodboard over het onderwerp waarbij de leerling laat zien hoe hij/zij over het onderwerp denkt.






Kruis aan: X X X X

Tips

- Variatie: laat de leerlingen een digitale collage maken - Variatie: laat leerlingen raden welk moodboard bij wie hoort of bij welk onderwerp en laat ze dat toelichten - Zorg voor een duidelijke opdracht voor de leerlingen.


56

Werkvorm Poster maken

Aanpak De leerlingen maken een (informatieve) poster over het onderwerp. De leerling laat zien waar het onderwerp over gaat en welke relaties er zijn tussen bepaalde zaken


Resultaat Een (informatieve) poster over het onderwerp waarop de leerling laat zien wat hij/zij van het onderwerp weet.






Kruis aan: X X X X

Tips - Zorg voor een mooie lay-out - Zorg voor een duidelijke titel op de poster


57

Werkvorm Advertentie opstellen

Aanpak De leerling stelt een advertentie op over het onderwerp. De leerling bedenkt voor welke doelgroep de advertentie is en wat het doel is van de advertentie. Bespreek met elkaar de verschillende advertenties.


Resultaat Een heldere advertentie over het onderwerp.






Kruis aan: X X X X

Tips - Geef voorbeelden van goede en slechte advertenties - Laat de leerlingen de meest aansprekende advertentie kiezen


58

Werkvorm Video / filmpje maken

Aanpak De leerlingen bepalen wat de boodschap van het filmpje moet zijn. De leerlingen schrijven een script en bepalen de rolverdeling. Na het opnemen van de scènes kunnen de leerlingen de film bewerken en uiteindelijk presenteren.


Resultaat Een video/filmpje met een duidelijke boodschap over het onderwerp.






Kruis aan: X X X

Tips - Softwareprogramma’s als Photostory en Windows Movie Maker zijn gratis programma’s waarmee eenvoudig filmpjes te maken zijn.


59

Werkvorm Knipselkrant samenstellen

Aanpak De leerlingen stellen een knipselkrant over het onderwerp samen. De knipselkrant bestaat uit gevonden informatie over het onderwerp.


Resultaat Een knipselkrant met verschillende soorten informatie over het onderwerp



o Analyseren o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips


60

Werkvorm Pecha Kucha

Aanpak

Een Pecha Kucha is een evenement waarbij leerlingen een diavoorstelling van twintig afbeeldingen presenteren, in een totale tijd van 6 minuten en 40 seconden. Elke afbeelding wordt daarbij precies twinitg seconden getoond. Deze eisen dwingen de leerlingen creatief en to the point te zijn. Er zijn geen restricties betreffende de inhoud van de presentatie. Meestal probeert men een product of idee te presenteren.


Resultaat Leerlingen presenteren hun bevindingen, ervaringen of ideeën op een korte manier.






Kruis aan: X X

Tips


61

Werkvorm Een kunstwerk maken

Aanpak Leerlingen maken met behulp van beeldende vormingsmaterialen een kunstwerk over het onderwerp. Denk hierbij aan schilderijen, beelden, kleding, tassen of voorwerpen met technische snufjes.


Resultaat Een creatieve weergave van opgedane kennis.

Functie bron illustratief / inhoudelijk / instructief


o Toepassen



Kruis aan: X

Tips - Laat de leerlingen een kort verslag schrijven over de keuzes die ze maakten.


62

Werkvorm Een fotoreportage maken

Aanpak

Leerlingen maken aan de hand van een les een fotoreportage over het onderwerp. Leerlingen bedenken van te voren wat ze willen weergeven met hun fotoreportage. Leerlingen maken een lijst met foto’s die ze willen maken. Na een digitale bewerking van de gemaakte foto’s vindt een presentatie plaats.


Resultaat Leerlingen geven informatie weer doormiddel van foto’s.

Functie bron illustratief / inhoudelijk





Kruis aan: X X X

Tips


63

Werkvorm Een website maken

Aanpak

Leerlingen zoeken informatie en beelden over een specifiek onderwerp, gebied of voorwerp. Vervolgens bepalen de leerlingen de stijl waarin zij de website willen maken. Ze stellen zichzelf de vraag: Wat moeten bezoekers vinden op mijn website? Leerlingen bouwen een website of webpagina over het onderwerp. Hierop moeten meerdere onderdelen behandeld worden. Tot slot zetten zij de gevonden informatie in eigen woorden op de site. Ze kunnen hierbij ook gebruikmaken van beeld- of filmmateriaal.


Resultaat

Een webpagina waarop leerlingen weergeven welke informatie zij hebben verworven over een specifiek onderwerp.






Kruis aan: X X

Tips - Leerlingen kunnen ook een ontwerp maken voor een website zonder het digitaal te doen.


64

Werkvorm Een folder maken

Aanpak Leerlingen verzamelen informatie over een onderwerp, gebied of voorwerp. Vervolgens zoeken ze beeldmateriaal wat de informatie ondersteund. De informatie en beelden komen samen in de mooi vormgegeven folder.


Resultaat Een folder waarin leerlingen opgedane kennis presenteren aan anderen.

Functie bron inhoudelijk





Kruis aan: X X X

Tips - Laat een aantal voorbeelden van folders zien - Let er op dat leerlingen niet te veel tekst gebruiken.


65

Werkvorm (digitaal) spel maken

Aanpak

De leerlingen maken een gezelschapsspel, bijvoorbeeld een bordspel, een kwartetspel of een computergame. Naast de keuze voor het type spel is de doelgroepbepaling belangrijk. Na vastlegging van het doel van het spel volgt de uitwerking. Hierbij zijn goede spelregels van belang. De doelgroep zal met het uitgewerkte spel gaan spelen en feedback geven.


Resultaat Een spel voor een specifieke doelgroep waarin kennis wordt opgedaan.



o Construeren o Ontdekken o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips - Maak gebruik van bijvoorbeeld de gratis tool ‘Game Maker’


66

Werkvorm (online) muurkrant maken

Aanpak

Leerlingen zoeken informatie en beelden over een specifiek onderwerp, gebied of voorwerp. Vervolgens bepalen de leerlingen wat de vormgeving van de muurkrant wordt. Leerlingen maken een krantenpagina over het onderwerp doormiddel van meerdere ‘ artikelen’, advertenties en beelden. Hierbij zetten zij de gevonden informatie in eigen woorden op de pagina.


Resultaat Een muurkrant waarop anderen informatie kunnen vinden over een specifiek onderwerp, gebied of voorwerp.



o Analyseren o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips - Als meerdere leerlingen of subgroepjes een onderwerp behandelen, kunt u een krant maken met meerdere pagina’s en onderdelen.


67

Werkvorm Nieuw product ontwikkelen

Aanpak

Leerlingen bedenken een innovatief product, passend binnen het onderwerp. Leerlingen volgen hierbij een stappenplan: - wat ga je maken? - wat moet het product kunnen? - aan welke eisen moet het product voldoen? - maak ontwerpschetsen - welke materialen zijn nodig? Een volgende stap kan zijn de leerlingen het product ook daadwerkelijk te laten ontwikkelen. Laat indien mogelijk een handleiding bij het product ontwikkelen.


Resultaat Een nieuw innovatief product aan de hand van een gegeven onderwerp.






Kruis aan: X X X

Tips - U kunt leerlingen wijzen op uitvindingen van de laatste eeuw.


68

Werkvorm Pictionary

Aanpak Verdeel de klas in groepen. Een groep tekent het woord (en legt eventueel uit), de andere groep moet raden. De woorden hebben te maken met het thema/onderwerp.


Resultaat Leerlingen zetten woorden en onderwerpen om in beeld.



o Memoriseren o Toepassen o Benoemen



Kruis aan: X X X X

Tips - U kunt deze activiteit ook gebruiken om woorden uit anderen talen te oefenen. - U kunt per woord een gesprekje over het woord in relatie tot het onderwerp op gang brengen.


69

Werkvorm Brainstorm

Aanpak

De leerlingen krijgen een opdracht (via de digitale leeromgeving) om te brainstormen over een onderwerp of stelling. De docent (of digitale leeromgeving) geeft aan hoe lang de leerlingen de tijd hebben. De ideeën worden door de leerlingen aan elkaar toegelicht en op een (digitale) flap weergegeven. Als de tijd om is geeft iedere leerling op de (digitale) flap zijn/haar top drie aan. Vervolgens wordt door de groep bekeken welke drie ideeën de meeste stemmen hebben.


Resultaat Een scala aan ideeën passend bij het gegeven onderwerp of thema.






Kruis aan: X X X X

Tips - Zorg ervoor dat één persoon de ideeën opschrijft - In het begin zijn alle ideeën (ook onrealistische) welkom


70

Werkvorm Stripverhaal maken

Aanpak De leerlingen krijgen een format voor het maken van het stripverhaal. Vervolgens bedenken zij in steekwoorden het verloop van het verhaal. Doormiddel van tekeningen en tekstballonnen werken zij het verhaal uit.


Resultaat Een stripverhaal waarin opgedane kennis is weergeven.



o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - Variatie: een doorgeefstripverhaal maken. De laatste twee tekeningen van het verhaal gaan naar de volgende leerling zonder dat deze weet wat er vooraf gegaan is aan deze tekeningen.


71

Werkvorm Puzzels

Aanpak

Ieder groepje krijgt een envelop met kaartjes. Ieder kaartje bevat een stuk tekst (informatief of verhalend) of afbeelding. Ieder groepslid krijgt een of twee kaartjes en leest deze (om de beurt) voor. De groepsleden leggen de stukken van het verhaal in gezamenlijk overleg, in de goede volgorde zodat een goed lopend verhaal ontstaat. De leerlingen maken samen een korte samenvatting van de tekst. De leerlingen presenteren de samenvattingen aan de andere groepen.


Resultaat Door puzzelen en samenwerken verwerken leerlingen informatie of geven opgedane kennis weer.



o Construeren o Voorspellen o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - Laat de leerlingen zelf een puzzel maken en deze aan een andere groep geven.


72

EXPLOREREN Werkvorm Experiment uitvoeren

Aanpak De leerlingen voeren een experiment uit passend bij het onderwerp.


Resultaat Uitkomsten en conclusies die voortkomen uit het experiment.



o Voorspellen o Onderzoeken

Optimaal gebruik Voorspellen en onderzoeken


Kruis aan: X X X X

Tips - Vergeet niet te vermelden hoe de leerling de resultaten van het experiment moet verwerken.


73

Werkvorm Demonstratie zien/uitvoeren

Aanpak De leerling of een groepje bereidt een demonstratie voor over het onderwerp. De andere leerlingen kijken naar de demonstratie en geven aan wat ze er goed aan vonden of niet.


Resultaat Een demonstratie over het onderwerp waaruit blijkt dat de leerling of het groepje er veel over weet.



o Verkennen o Ontdekken o Voorspellen o Analyseren o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips - Geef verwerkingsvragen voor de leerlingen de demonstratie zien.


74

Werkvorm Film vertonen

Aanpak De docent laat een film over het onderwerp zien.


Resultaat De leerlingen weten meer over het onderwerp door de film

Functie bron Illustratief / Instructief


o Herkennen o Verkennen o Voorkennis activeren o Ontdekken o Voorspellen o Analyseren

Optimaal gebruik Herkennen, verkennen en ontdekken


Kruis aan: X X

Tips - Stel een aantal vragen over de film, dit kan achteraf maar ook vooraf.


75

Werkvorm Simuleren

Aanpak De docent laat een simulatie zien over het onderwerp. De leerling kan ook zelf aan de simulatie meewerken.


Resultaat De leerling heeft een beter beeld van een bepaalde gebeurtenis of een fenomeen.



o Ontdekken o Voorspellen o Toepassen o Benoemen

Optimaal gebruik Ontdekken en benoemen


Kruis aan: X X

Tips - Bespreek met elkaar de ervaringen die opgedaan zijn met de simulatie.


76

Werkvorm Bronnen categoriseren

Aanpak De leerlingen gaan op zoek naar bronnen over het onderwerp. De leerling categoriseert de bronnen op een door hem/haar vastgestelde manier.


Resultaat De leerling denkt na over een indeling van gevonden informatie.



o Herkennen o Verkennen o Ontdekken o Voorspellen o Analyseren



Kruis aan: X X X

Tips - Laat de leerlingen de bronnen categoriseren in een digitale omgeving


77

Werkvorm Bronnen bestuderen

Aanpak De leerling gaat bronnen bestuderen over het onderwerp. De leerling onderscheidt goede en slechte bronnen. De leerling gebruikt de goede bronnen voor de verwerking.


Resultaat De leerling kan goede en slechte bronnen onderscheiden en de goede bronnen gebruiken voor het beantwoorden van vragen.



o Ontdekken o Construeren o Analyseren



Kruis aan: X X X

Tips - Geef duidelijk aan wat de leerling moet doen met de bronnen - Het kan hierbij ook alleen gaan om het beoordelen op betrouwbaarheid.


78

Werkvorm Cartoon analyse

Aanpak De leerling analyseert een cartoon aan de hand van een aantal punten. De leerling kan de cartoon uitleggen aan de hand van eerder opgedane kennis.


Resultaat De leerling kijkt op een andere manier naar een cartoon en haalt hier informatie uit.



o Verkennen o Analyseren o Toepassen o Benoemen



Kruis aan: X X

Tips - Met name voor geschiedenis, relaties en verhoudingen onderling zijn cartoons of spotprenten een goede manier om het inzicht te toetsen.


79

Werkvorm Excursie

Aanpak De leerlingen gaan op excursie naar een plek die te maken heeft met het onderwerp. Tijdens de excursie maken de leerlingen opdrachten.


Resultaat De leerlingen maken opdrachten in de werkelijke context. Hierdoor krijgen ze een goed beeld van het onderwerp.



o Onderzoeken

Optimaal gebruik Onderzoeken


Kruis aan: X X

Tips - Laat de opdrachten goed aansluiten bij de context - Zorg ervoor dat de leerlingen enthousiast worden


80

Werkvorm Het uitwerken van een concreet probleem n.a.v. een case uit de praktijk

Aanpak

De leerlingen krijgen een case uit de praktijk. De case wordt zorgvuldig doorgelezen, waarna leerlingen brainstormen over de mogelijke oplossingen. Vervolgens kiezen de leerlingen één oplossing uit. Deze werken ze helemaal uit in een handelingsplan/actieplan. Iedere stap die gezet moet worden, om het probleem op te lossen schrijven de leerlingen uit.


Resultaat Leerlingen maken aan de hand van een concreet probleem een actieplan.



o Construeren o Analyseren o Beoordelen o Toepassen



Kruis aan: X X

Tips Deze werkvorm kan ook gebruikt worden om leerlingen mee te laten denken in het oplossen van problemen die binnen de groep of het onderwijs ontstaan.


81

Werkvorm Ondernemingsplan maken

Aanpak

De leerlingen krijgen de mogelijkheid om een onderneming te beginnen. Dit kunnen hele diverse ondernemingen zijn. Voorbeelden zijn: het organiseren van een sportdag, het verkopen van bijvoorbeeld producten voor een goed doel, het organiseren van een talentenjacht of het maken van een voorstelling voor het ophalen van geld. Leerlingen schrijven een ondernemingsplan. Als leerlingen het plan afhebben, kunnen ze het plan uitwerken en eventueel uitvoeren.


Resultaat Leerlingen zetten een onderneming op.



o Construeren o Beoordelen o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips

- Laat in het plan minimaal de volgende onderwerpen aan bod komen: o korte beschrijving van de onderneming o doel o doelgroep o datum o locatie o financiën o actielijst waarin de taken verdeeld worden


82

Werkvorm Online discussieforum

Aanpak

Online staat een stelling waarop leerlingen kunnen reageren door aan te geven of ze het eens of oneens zijn met de stelling. Deze mening werken ze uit. De stelling staat een bepaalde tijd online. Na deze periode wordt er bekeken hoeveel procent het eens en oneens is met de stelling. Er kan tevens een lijst komen met voor en tegen argumenten.


Resultaat Leerlingen reageren op een stelling en werken de diverse meningen uit in een voor/tegen argumenten lijst met de daarbij horende procenten.



o Construeren o Toepassen o Evalueren



Kruis aan: X X

Tips - Door de stelling zo zwart/wit mogelijk te maken, is het wellicht makkelijker voor leerlingen om te

reageren. - Laat de leerling ook reageren op de uitkomst. Wordt hun eigen mening hierdoor bijgesteld?


83

Werkvorm Duo’s

Aanpak

Om de beurt maken de leerlingen een opgave terwijl de andere leerling (de helper) observeert welke strategieën/aanpak de ander gebruikt. De maker van de opdracht denkt hardop, zodat de helper weet hoe de maker de opdracht aanpakt. De helper controleert het antwoord. Als het antwoord niet goed is, helpt hij om het goede antwoord te vinden.


Resultaat Leerlingen ervaren dat iedereen een andere aanpak heeft in het oplossen van een opgave.

Functie bron Inhoudelijk / instructief





Kruis aan: X

Tips


84

Werkvorm Tentoonstelling maken

Aanpak Leerlingen presenteren werk dat ze in een bepaalde periode hebben gemaakt. Dit kunnen kunstwerken zijn maar ook een weergave van geleerde vaardigheden of kennis. De tentoonstelling kan voor zowel medeleerlingen als ouders geschikt zijn.


Resultaat De leerling presenteert zijn werk door dit tentoon te stellen.



o Construeren o Toepassen o Benoemen



Kruis aan: X X X

Tips - Laat de leerlingen ook nadenken over de opzet en de informatievoorziening van de tentoonstelling.


85

Werkvorm Menselijke bingo

Aanpak

Alle leerlingen krijgen een vragenformulier waarop ze antwoorden moeten invullen. Dit zijn geen kennisvragen, maar eigen mening vragen. Vervolgens gaan alle leerlingen opzoek naar iemand, die hetzelfde antwoord heeft opgeschreven. Ze vertellen elkaar waarom zij voor dit antwoord hebben gekozen. Vervolgens gaan ze op zoek naar iemand anders. Het doel is om zo snel mogelijk bij ieder vakje een gelijkgestemde te vinden en bingo te roepen. De docent controleert of het een terechte bingo is. Vervolgens kunnen leerlingen in tweetallen informatie zoeken bij een bepaalde vraag.


Resultaat Leerlingen leren elkaar op een andere manier kennen en werken samen een vraag uit die ze beide hebben.



o Verkennen o Ontdekken o Onderzoeken o Toepassen o Memoriseren o Benoemen



Kruis aan: X X

Tips - Deze werkvorm is ook zeer geschikt als kennismakingsactiviteit.


86

Werkvorm Een actie opzetten

Aanpak De leerlingen zetten een actie op om een bepaald doel te bereiken. Hiervoor maken ze eerst een actieplan. Tevens maken de leerlingen een lijstje waarin de taken verdeeld worden.

Aansturing Leerlinggestuurd / docentgestuurd

Resultaat De leerlingen zetten een actie op, om een bepaald doel te bereiken.



o Toepassen



Kruis aan: X X X X

Tips

- Minimale onderwerpen voor het actieplan: o korte beschrijving van de reden van de actie o doel o datum o locatie o materialen om de actie uit te voeren


87

Werkvorm The battle of …

Aanpak De leerlingen zetten een wedstrijd op waarbinnen gestreden wordt voor een bepaald doel. Eerst bepalen ze de inhoud van de battle. Dit kan zowel fysiek als cognitief zijn. Vervolgens worden de battle regels opgesteld. Ook de datum, het aantal deelnemers, de locatie, de prijs en de tijdsduur worden bepaald.


Resultaat De leerlingen organiseren een battle waarin streden wordt voor een bepaalde prijs.



o Verkennen o Onderzoeken o Toepassen



Kruis aan: X X X

Tips -


88

Werkvorm Stille krantenknipsel

Aanpak

De leerlingen worden verdeeld in groepjes. Afhankelijk van het aantal groepjes, verzamel je krantenknipsels of artikelen over een bepaald onderwerp. Ieder groepje krijgt een knipsel en knipt deze in stukjes (niet te klein). Vervolgens worden deze in een envelop gedaan. Ieder groepje geeft zijn envelop aan een ander groepje. Elk groepje moet nu de krantenpagina weer in elkaar zetten, echter zonder overleg en zonder met elkaar te praten. Vervolgens lezen ze het krantenknipsel of artikel.


Resultaat Leerlingen zetten door stil samenwerken een krantenknipsel of artikel over een bepaald onderwerp weer in elkaar.



o Herkennen o Construeren o Ontdekken o Onderzoeken o Memoriseren o Toepassen

Optimaal gebruik Memoriseren en toepassen


Kruis aan: X X X

Tips - U kunt er een competitie element in brengen door een tijd te geven of een ‘prijs’ te geven aan het groepje wat als eerste klaar is.


89

Werkvorm 1 tegen 100

Aanpak

Laat de leerlingen of een groepje leerlingen multiple choice vragen maken binnen een bepaald thema. Kies één leerling uit, die in het midden zit en de hoofdrol speelt. Deze leerling moet de anderen proberen weg te spelen door vragen goed te beantwoorden. Als leerlingen een fout antwoord geven, zijn ze af. Als de hoofdrolspeler een fout antwoord geeft, mag een andere leerling in het midden. U kunt eventueel een escapes invoeren, bijvoorbeeld een hulplijn.


Resultaat Leerlingen beantwoorden vragen over een specifiek onderwerp of thema.



o Voorkennis activeren o Analyseren o Memoriseren o Toepassen o Benoemen



Kruis aan: X X X

Tips


90

Werkvorm Proberen en sorteren

Aanpak

De leerlingen krijgen een enveloppe met daarin verschillende begrippen, tekeningen, bronnen of zinnen, die te verdelen zijn in verschillende categorieën. De leerlingen proberen de informatie te sorteren op soort. Ze verklaren tijdens het proberen waarom ze bepaalde informatie sorteren. Tot slot controleren ze of ze het goed hebben gedaan.


Resultaat De leerlingen sorteren informatie door ze te categoriseren.






Kruis aan: X X X X

Tips


91

MENINGVORMEND

Werkvorm Mindmap

Aanpak De leerlingen krijgen een woord dat met het onderwerp te maken heeft. Nu moeten ze allemaal woorden bedenken die met het eerste woord te maken hebben. Deze worden zetten ze in een mindmap. Door lijnen te trekken is te zien welke woorden een relatie met elkaar hebben.


Resultaat Een mindmap over het onderwerp.



o Verkennen o Voorkennis activeren o Verder denken o Construeren

Optimaal gebruik Verder denken


Kruis aan: X X X X

Tips


92

Werkvorm Woordveld maken

Aanpak De leerlingen gaan alleen of in een groepje een woordveld maken over het onderwerp. Bij een woordveld schrijft een leerling alle woorden op over een bepaald thema die bij hem opkomen. Ook is het mogelijk om de ideeën van de leerlingen in groepjes te bespreken.


Resultaat Een vel papier met woorden over het onderwerp.



o Verkennen o Voorkennis activeren o Verder denken o Construeren

Optimaal gebruik Voorkennis activeren en verder denken


Kruis aan: X X X

Tips


93

Werkvorm Bekend – benieuwd - bewaard

Aanpak

Een groepje leerlingen krijgt en nieuw onderwerp / nieuwe leerinhoud voorgelegd. De groep vat samen wat men al weet over het onderwerp (bekend), ze formuleren vragen over wat men nog niet weet (benieuwd). Nadien volgt verdere uitdieping van het onderwerp (aan de hand van beeld/audio/tekst…) en gaat de groep na wat ze te weten zijn gekomen van het onderwerp (bewaard).


Resultaat De leerlingen onderzoeken hun kennis over een specifiek onderwerp en breiden deze uit.



o Voorkennis activeren o Ontdekken o Memoriseren

Optimaal gebruik Voorkennis activeren en ontdekken


Kruis aan: X X X

Tips - Door met verschillende kleuren pen of stift te werken maken de leerlingen een duidelijk onderscheid tussen bekende en nieuwe kennis.


94

Werkvorm Hoeken

Aanpak

In iedere hoek van het lokaal hangt een groot vel papier. Op elk vel papier staat een alternatief. De alternatieven kunnen stellingen of (deel)onderwerpen zijn. De leerlingen kiezen een hoek d.m.v. eerst individueel denken (en evt. dit voor zichzelf op te schrijven). De leerlingen lopen naar de hoek die ze gekozen hebben. De leerlingen in dezelfde hoek, vormen tweetallen en vertellen elkaar waarom ze voor deze hoek hebben gekozen, praten over de stellingen of wisselen informatie uit. Voor grotere groepen kan in de hoek ook de werkvorm rotonde ingezet worden.


Resultaat De leerlingen denken na over verschillende onderwerpen/stellingen en vormen hier hun mening over. Deze delen ze met medeleerlingen.



o Toepassen o Beoordelen

Optimaal gebruik Toepassen en beoordelen

Digitaal Papier Mondeling Individueel Klassikaal Groep

Kruis aan: X X X

Tips - Leerlingen kunnen zelf ook stellingen formuleren aan de hand van opgedane kennis.


95

Werkvorm Sportdebat

Aanpak

Aan de hand van een stelling of tekst wordt de groep in tweeën gesplitst. De leerlingen mogen niet kiezen of ze voor of tegen de stelling zijn: dit wordt aangewezen door de docent. De leerlingen krijgen een beperkte voorbereidingstijd van maximaal 15 minuten om zoveel mogelijk voor of tegen argumenten te verzamelen. De jurering geschiedt door enkele leerlingen of de docent.

- De basisspelregels zijn als volgt: - Elke partij in het debat krijgt in het totaal evenveel spreektijd. - Sprekers dienen zoveel mogelijk de aan hen toegekende spreektijd vol te maken. - Sprekers dienen zich strikt aan de aangegeven (spreek)tijd te houden.

De leerlingen spreken in een bepaalde volgorde en volgens bepaalde verwachtingen. De rolverwachtingen geven weer wat inhoudelijk van elke spreker in het debat ten minimale wordt verwacht. De eerste spreker van de voorstanders dient de stelling te interpreteren en begrippen te definiëren. De eerste spreker van de tegenstanders is de enige die de door de eerste sprekers van de voorstanders gegeven interpretatie van de stelling, mag uitdagen en aanvallen. De tweede sprekers dienen de argumentatie van hun voorgangers te verdedigen tegen gedane aanvallen, enz.


Resultaat De leerlingen discussiëren over een onderwerp of stelling binnen een vaststaand kader.



o Voorspellen o Toepassen o Memoriseren



Kruis aan: X X


96

Tips

- Door de stelling zo zwart-wit mogelijk te formuleren, kunnen leerlingen wellicht makkelijker voor of tegen argumenten aandragen. - Stel de volgende gedragregels in:

o Een spreker mag een andere spreker niet discrimineren of kwetsen op basis van geloofsovertuiging, sekse, ras, huidskleur, nationaliteit, seksuele voorkeur of handicaps.

o Een spreker mag een andere spreker niet naar willekeur interrumperen, door de speech van de andere spreker heen blijven praten, of door andere gedragingen het de andere spreker onmogelijk maken te spreken.


97

Werkvorm Vragenbox

Aanpak

Bij deze werkvorm neemt een expert plaats voor de groep. Dit kan een leerling, een groepje of een externe zijn. Zij stellen zich kort voor. De rest van de groep krijgt de gelegenheid om vragen op te schrijven over het onderwerp die de expert vanuit zijn eigen ervaringen of expertise kan beantwoorden. De vragen worden verzameld in een box. Vervolgens pakt de docent een vraag uit de box en leest deze voor. De expert beantwoordt de vraag. Afhankelijk van de tijd worden er zoveel mogelijk vragen beantwoord. Tot slot vormen de medeleerlingen aan de hand van het verhaal een mening over dit onderwerp en schrijven deze op een papier.


Resultaat Leerlingen wisselen op innovatieve manier informatie en kennis uit.






Kruis aan: X X X

Tips


98

Werkvorm Meningenlijn

Aanpak In de ruimte hangen meerdere stroken papier. Op iedere strook staat een stelling. Tevens staat er op iedere strook een streep met aan het begin een – en aan het einde een +. De leerlingen geven middels hun naam op de lijn aan hoe ze over de stelling denken. Tot slot bespreekt u enkele meningen.


Resultaat Leerlingen geven schematisch aan hoe zij over een onderwerp denken.



o Verkennen o Onderzoeken o Beoordelen o Toepassen o Evalueren

Optimaal gebruik Toepassen en evalueren


Kruis aan: X X X X

Tips


99

Werkvorm Evalueren met symbolen

Aanpak De leerlingen krijgen aan de hand van een les diverse vragen. Leerlingen beantwoorden de vragen en gebruiken hierbij het internet. Ze beantwoorden de vragen met beelden.


Resultaat Leerlingen geven doormiddel van beelden en woorden aan wat hun bevindingen zijn.






Kruis aan: X X X

Tips

Uitwerking werkvormen 040909 - Les 2.0 · PDF fileDigitaal Papier Individueel Klassikaal Groep...

Documents

Transcript of Uitwerking werkvormen 040909 - Les 2.0 · PDF fileDigitaal Papier Individueel Klassikaal Groep...