Uit Magazin

MAGAZINE Het blad voor reis- en rijplezier

ww

w.u

it.b

e –

ww

w.v

ab.b

e –

ww

w.v

tbKu

ltuu

r.be

Stadstrip: Bolzano/ Bozen

Genieten: Val Sarentino

Recepten & wijnen

Spe

cial

bij

juni

20

08

| ja

arg.

23

nr.

6 |

Nie

t bes

tem

d vo

or a

fzon

derl

ijke

verk

oop

UIT

-Mag

azin

e (m

aand

elijk

s, n

iet i

n au

gust

us) –

P4

09

46

3 –

Gen

t X

Special Zuid-TirolFotoreportage: sterallures in een superstreek

Kontraste/Contrasti

000_SudTirol_CoverNEW.indd 1 16-05-2008 14:00:01

Alphotel Tyrol ****, RatschingsFamiliekamers, 1 kind gratis t.e.m. 12 jaar, gratis kinderfi etsen, gratis ponyrijden voor kinderen, babykeuken en wasruimte met wasma-chine en droogautomaat voor gezinnen.Vanaf € 58,90 p.p. per nacht

Hotel Vinschgerhof **** plus Schlanders2x/week begeleide wandeling inbegrepen,1x/week wijndegustatie, panoramatrein vanuit het naburige Mals naar Merano, combineerbaar met fi etsverhuur in Merano.Vanaf € 53,80 p.p. per nacht

NV

Jeta

ir, L

ic. 1

201

Zuid-Tirol … een betoverend veelzijdige vakantie in de Italiaanse Alpen

AutovakantiesEuropa

ZOMER 2008www.jetair.be

Meer info bij je Jetair reisagent of op www.jetair.be

Een indrukwekkend landschapHet kleurenspel van zon en bergen. De Dolomieten, ze fonkelen als de zon opkomt en gloeien bij zonsondergang rood op…

80 bergtoppen boven de 3.000 m, 8 natuurparken en 1 nationaal park, 100 bergmeren die olijfgroen tot azuur-blauw kleuren afhankelijk van het gesteente, 300 dagen zon per jaar, bebloemde almweiden, boom- en wijngaar-den, maar ook cipressen, palm-, amandelen vijgenbomen, steden en dorpen met een unieke architectonische mix van gotiek, zuidelijke renaissance en vrolijke barok…

Een paradijs voor actieve vakantiesSprakeloos sta je voor een bergwand. Niet zomaar een rots. Veel grilliger, met meer piekenHelderrood steken de geraniums af tegen de donkere houten balkons van de chalets…

Zowel de avontuurlijk ingestelde vakantieganger, de rustzoeker, de levensgenieter als families komen hier niks te kort: ca. 20.000 km wandelroutes van makkelijk tot uitdagend, ruim 600 km lang netwerk van bewegwijzerde fi etspaden, ca. 2.500 km mountainbikeparcours, trek- en bergtochten, klimterreinen, wildobservatie…

Een snufje kaneel en nootmuskaatEen bakker hoort bij een Zuid-Tirools dorp als een toren bij een kerk. Zodra de deur opengaat, komt de heerlijke kruidige geur u tegemoet: wellness voor lichaam en geest.Een samensmelting van Tirools, Italiaans en Ladinisch; een subtiele mix van alpiene en mediterrane keuken, een eigen Gault Millaugids, een waar hof van Eden van aardbeien tot appelen, de kleinste en fi jnste wijnregio vanItalië, de overbekende witte wijnen uit het Valle Isarco/de Eisacktalvallei, de robijnrode Lagreinwijn uit de hoofd-stad Bolzano/ Bozen, de kunst van het spekroken…

Gezinnen aan de topAl gehoord van ‘weermeren’? Het water in die meren maakt geluid als er onweer op komst is.Spelen, fietsen, klimmen, een Haflingerpaardje berijden en zwemmen in de vrije natuur. Een openlucht-museum bezoeken, een dag op de boerderij of gewoon een gezinswandeling maken… elk bergpad heeft hier zijn eigen geheimzinnig verhaal. De dwergenkoning Laurin en de berg Rosengarten, de heksenbanken op de berg Puflatsc, de ‘brullende meren’...

Zuid-Tirol: een dans van contrasten en een levensgevoel

uit-magazine juni 2008 3

Met de vakantie in zicht komt de onweerstaanbare behoef-

te aan zon, licht en het zalig deinen op verliefde verlan-

gens. Zomer geurt naar grijze garnaal, naar West-Vlaams

donker bier, naar vers gemaaid gras en crème glace met een

extra dot slagroom. Ik ken geen beter lied om zomerschmerz

te omschrijven dan dat van Johan Verminnen: “Er zit een

regenjas met mij op een terras. Toch doet zo’n regenjas

dromen dat het zomer was.”

UIT-Magazine stelt deze maand voor het eerst een extra

reisbijlage voor. Ze handelt niet over de zonsondergang

in Cuzco. Er wordt geen capoeira gedanst in Bahia, of

tango gevolgd in Buenos Aires. Je hoort er, behalve in de

exotische cafés, geen fado van Rodrigues of bouzouki van

Dalares. En toch is Südtirol, of in het Italiaans Alto Adige,

voor ons een plek die we à piacere aanbevelen. Het gebeurt

maar zelden dat we een hele tros van onze medewerkers

naar een streek sturen, en dat zij allemaal met hetzelfde

oordeel terugkeren: “Ravissant. Oergezond. Gezellig.

Lekker eten.” En, wat je nog het vaakst hoort:

“Italië, maar nog beter.”

Zuid-Tirol is niet voor niets de enige streek in de

laars waar vooral Duits wordt gebekt. Dat scheelt

voor nogal wat Vlamingen een slok op een borrel

als het om zoiets eenvoudigs gaat als een gesprek, of het

bestellen van twee espresso’s. De Zuid-Tiroler hebben het

eigenlijk deksels goed voor elkaar: ze hebben voor zich-

zelf een ideale wereld gecreëerd met het beste uit de Ti-

roolse en het beste uit de Italiaanse cultuur. Een stad als

Bozen (of Bolzano) oogt archetypisch italiano, maar 20 km

verderop serveren Tiroler oma’s Speck en schnaps. Zuid-

Tirol is ook niet ver. Met de auto 10 tot 12 uur. Vliegtuigen

brengen je naar Munchen of Milaan, de trein zelfs tot in

het hart van de regio.

Deze extra zomerbijlage volgt voor een groot deel het vaste

stramien van UIT-Magazine: je krijgt ontzettend veel va-

kantietips, maar je kunt ook thuis aan de slag met lekkere

zomerse wijnen en recepten. Zuid-Tirol werft vooral met

contrasten: stad tegenover dorp, dolce far niente

tegenover Gründlichkeit, de boerenkeuken en de

moleculaire tegenhanger. En zoals je aan de da-

mes op ons coverbeeld kunt merken: ravissant

hip tegenover oergezond gezellig.

Toni De Coninck

Hoofdredacteur

[email protected]

VOORWOORD

Uit

zich

t va

n S

chlo

ss T

rau

ttm

ansd

orf

f (m

eran

) – f

ot

o w

im k

empe

nae

rs

Italië, maar nog beter

Uit

zich

t va

n S

chlo

ss T

rau

ttm

ansd

orf

f (m

eran

) –f

ot

ow

im k

empe

nae

rs

000_SudTirolNEW.indd 3 16-05-2008 15:35:27

4 juni 2008 uit-magazine

In dit nummer

Reizen & vrije tijd5 In de kijker:

Bolzano/Bozen

6 Val Sarentino/

Sarntal: Genieten

onder de betoverende

bergen

11 Fotoreportage:

Sterallures in een

superstreek

18 Actief: wandel-

vakanties & hiking

Foto cover WIM KEMPENAERSModellen Daniela Cermakova en Eleonora Raffl

Wijn & recepten10 Wijn: portret van

Alois Lageder

16 Recepten:

Het beste uit

2 werelden

17 Wijn: Parels voor

grandioos genot

Belvita Alpine Wellness is een samenwerking tussen de

29 mooiste wellnesshotels in Zuid-Tirol. Ieder VAB-lid geniet

€ 30 korting op een wellness-arrangement bij reservering

van een Belvita-vakantie en op vertoon van deze pagina.

Info: www.belvita.it

Informatie over Zuid-Tirol en Belvita-Hotels: www.vab.be.

Klik door naar het VAB-Reiskantoor.

Reisweg naar Zuid-Tirol

De afstand Brussel -

Bolzano is 978 km en neemt

ongeveer 11 uur in beslag

(zonder fi les). De weg loopt

via de A61 Bonn ▶ Koblenz ▶ Heilbronn naar de A8/A7

Stuttgart ▶ Ulm ▶ Reutte

en dan naar de Brenner-

autosnelweg.

www.suedtirol.info/reisroute



Hoe kom je er? De regio Zuid-Tirol (Südtirol of Alto

Adige) bevindt zich op 150 km ten noorden van Verona en

150 km ten zuiden van Innsbruck. Bolzano bevindt zich cen-

traal in het dal, op een hoogte van 262 meter.

Auto. Brussel – Keulen – Koblenz – Karlsruhe A61 – Mun-

chen A8 – Innsbruck A12 – Brenner A22 – Bolzano/Bozen. Ca.

1.000 km. Info: www.vab.be/nl/viavab/routeplanner. Trein.

Met de Thalys naar Keulen, verder per ICE naar Munchen, en

tot slot per EuroCity naar Bolzano. De reistijd bedraagt ruim

13 uur. Info: www.nmbs.be. Vliegtuig. Tal van mogelijkhe-

den naar de Milanese luchthavens Malpensa en Bergamo

(Brussels Airlines, Easyjet, Ryanair, Air One), en als alterna-

tief naar Munchen (Lufthansa en Brussels Airlines). Milaan is

vaak wat goedkoper (low-cost!), Munchen rijdt wat vlotter.

Wat je meteen mag vergeten “In Zuid-Tirol kun je al-

leen voor bergvakanties terecht.” Klopt niet. Je kunt de

Dolomieten niet wegdenken, maar Bolzano is bijvoorbeeld

een juweeltje van een citytrip. In het stadscentrum heb je

op geen enkel ogenblik het gevoel dat je in het hooggeberg-

te vertoeft. Slurp een espresso op de Piazza della Parrocchia,

ga Ötzi groeten in het Archeologisch Museum en een hippe

handtas kopen van het lokale merk Zilla, www.zilla.it.

Wat je niet mag vergeten Bolzano is al eeuwenlang

een ontmoetingsplaats voor kooplui, en zoiets vormt een

stad. In Bolzano ontmoeten noord en zuid elkaar, al kun je

er onmiskenbaar beter in het Italiaans terecht dan in de taal

van Goethe. Naar schatting 70% van alle inwoners kruist het

Italiaans aan als eerste taal. Dat zorgt voor een heel war-

me, gemoedelijke, zuiderse sfeer, met typische mediterrane

markten waar de fungi porcini en de olijven schreeuwender-

wijs aan de man worden gebracht.

Slapen Stijlvol: Parkhotel Laurin, Via Laurin 4,

tel. 00.39/0471/311.000, www.laurin.it. Vanaf € 166 voor een

tweepersoonskamer met ontbijt.

Trendy budget: Jugendherberge Bozen, Via Renon 23,

tel. 00.39/0471/300.865, www.ostello.bz. Vanaf € 19,50 per

persoon, gedeelde kamer.

Shoppen Alle top-Italiaanse merken hebben in Bolzano een

vestiging: Benetton, Luisa Spagnolli, Armani, Zegna en Prada.

Helemáál in word je pas als je in typische Südtiroler etablisse-

menten inkopen gaat doen. Bij Rizzoli hebben ze een aparte

afdeling voor hoeden en viltpantoff els. Oberrauch Zitt is dan

weer wereldberoemd dankzij de loden. Het is inmiddels reeds

de vijfde generatie. Ook knap: het trendy label Luis Trenker. De

dames zijn meteen weg van de opvallende Zilla-tassen.

Doen Nieuw: Deze zomer wordt ter gelegenheid van de

biënnale Manifesta het nieuwe museum voor moderne en

hedendaagse kunst geopend. Info: www.museion.it.

Klassieker: Ötzi bekijken in het Archäologiemuseum, dat

om nog veel meer redenen de moeite waard is.

Info: www.archaeologiemuseum.it. Check ook het nieuwe

cultuurportaal www.kultur.bz.it.

Toeristische info Informatie Bolzano/Bozen en omgeving:

Area Vacanze Bolzano, Vigneti e Dolomiti/Südtirols Süden,

Via Pillhof 1, I-39057 Frangarto/Frangart,

tel. 00.39/0471/633.488, www.stradadelvino.info.

In de kijker Bolzano/Bozen



Reizen Val Sarentino/Sarntal



Waar?Het Sarntal, ook wel Val Sarentino genoemd,

bevindt zich tussen de Sarntaler Alpen (in het

oosten) en dorpen als Merano 2000, Meltina/

Mölten en San Genesio/Jenesien (in het wes-

ten). Het wordt begrensd door de stad Bolzano/

Bozen en leidt via het Penser Joch naar het be-

kendere Valle Isarco/Eisacktal.

Het dal was tot voor kort toeristisch minder

in trek dan meer bekende vakantieoorden als

Vinschgau of het Pustertal, maar de voorbije

jaren begon een inhaalbeweging. Het meest

tot de verbeelding sprekend dorp heet Saren-

tino/Sarnthein. Vandaar kan je wandelingen

maken naar de mythische Stoanerne Mandln.

Verblijf in stijlWij waren fel te spreken over Hotel Bad Schör-

gau****. Het heeft zich voor een stuk losgerukt

van de alpijnse kneuterigheid en kiest resoluut

voor verfi jning en elegantie. Minder is meer,

lijkt hier het motto. De kamers zijn ruim, met

hout en natuursteen, en een aantal knipogen

naar actuele kunst, zonder daarom koel en af-

standelijk te worden. Meesterwerk is de par-

keerplaats (!), een ruimte waarvoor doorgaans

geen geld rest na afwerking van kamers, spa

en restaurant. De familie Wenter bouwde een

afdak met houten stalactieten, duizenden

staafj es met oneven lengte die ’s avonds als

een toorts gloeien in de duisternis.

Chef Gregor Wenter tovert met lokale produc-

ten die hij soms klassiek, dan weer moleculair

verwerkt. Beroemd zijn de inventieve berei-

dingen met Speck en het nagerecht met subtiel

aangezoet mosterdijs. De wijnkelder hoort tot

de allergrootste van Zuid-Tirol. Knap vonden

wij ook het Badehaus, waar je een bad neemt

in heet water met een zak Sarntaler dennen-

takken (pinus sarentensis). De massages gebeu-

ren met producten van het merk Trehs (www.

trehs.com). Daarin werd ook de karakteristiek

geurende den verwerkt.

Hotel Bad Schörgau, I-39058 Sarentino/Sarnthein,

tel. 00.39/0471/62.30.48, www.bad-schoergau.

com. Vanaf € 83 per persoon per nacht in kamer

en ontbijt, of vanaf € 511 p.p. per week in kamer

en ontbijt. Van 3 tot en met 24 augustus geldt

een toeslag van 10 %. Halfpension € 25 p.p.

Culinaire hoogvliegersVan internationaal niveau is het op een hoog-

plateau gelegen Gourmetrestaurant Auener Hof,

van de Duitse broer en zus Heinrich en Gise-

la Schneider. Auener Hof trad onlangs toe tot

de vereniging Jeunes Restaurateurs d’Europe.

Genieten onder de betoverende bergen

← De parkeerplaats van

hotel Bad Schörgau

glimt als een toorts in de

februari-avond

↙ Bereiding met Speck

↓ Genieten van

een kinderijsje in het

Auener Hof.



Het restaurant heeft doelbewust zijn seventies-

look behouden. Wij vonden de psychedelische

gordijnen en DDR-verlichting hip en trendy.

We waren zeer gecharmeerd door de wijn-

kennis en professionele uitstraling van de

gastvrouw.

Chef Schneider werkt graag met kalfskop en

ossenwang. Hij combineert die met moder-

ne Italiaanse invloeden. Top is de ravioli met

kalfskop (zie het recept p. 16), maar ook met

Penser lam en het beroemde Sarner Grauvieh

weet Schneider als geen ander om te gaan. In

de buurt bezoek je een stoeterij van hafl ingers.

Berghotel & Gourmetrestaurant Auener Hof, Prati 21,

I-39058 Val Sarentino, tel. 00.39/0471/623.055,

www.auenerhof.it. Een deel van de website is

opgesteld in vrij goed Nederlands.

Op de Bozener Hausberg Renon/Ritten wacht

het rustieke pareltje Patscheider Hof. Best vraag

je vooraf hoe je het restaurant bereikt, want de

weg slingert zich kilometers lang door de ber-

gen omhoog. De familie Rottensteiner heeft

van klassieke, maar tot de perfectie uitge-

voerde gerechten haar handelsmerk gemaakt.

Het is feest als Luis Rottensteiner de gerenom-

meerde Schlutzkrapfen maakt, groot uitgevallen

ravioli, of noedels met spinazie, amandelen

of rode biet. Voor de vleesgerechten – eenden-

borst, kalfsgebraad of varkensrib – komt men

van heinde en verre! Zeer typisch interieur,

met de wakende Christus aan het kruis.

Patscheider Hof, I-39059 Signato/Signat-Bolzano,

tel. 00.39/0471/365.267,

www.patscheiderhof.com.

Voor cultuur moet je naar Bolzano, waar het nagelnieuwe Museion,

het Archeologiemuseum (met Ötzi de ijsman!) en het Natuurmuseum

op je wachten. Maar wie van wijn én van architectuur houdt,

moet beslist naar één van de hypermoderne wijnhuizen.

Wijngoed Lageder werd door de architecten Abram &

Schnabl gebouwd. Het past wonderwel in de historische sfeer

van het typische Zuid-Tiroolse dorp Magrè/Margreid.– Vicolo dei Conti,

I-39040 Magrè, tel. 00.39/0471/809.500, www.aloislageder.eu.

Wijngoed Manincor is ook razend interessant: Michael

Graf Goëss-Enzenberg liet zijn kelder niet op, maar ín de wijnberg

bouwen. S. Giuseppe al Lago 4, I-39052 Caldaro, tel. 00.39/0471/960.230,

www.manincor.com.

Misschien wel het meest innovatieve project prijkt in Termeno/

Tramin, de bakermat van de gewürztraminer. Het wijngoed Hof stätter bezit een met hout beklede wijntoren, ontworpen door

Walter Angonese. De toren leunt zachtjes tegen de dorpskerk aan.

Beneden is er een lounge-wijnbar met staal, glas, beton en een open

structuur. – Piazza Municipio 7, I-39040 Termeno, tel. 00.39/0471/860.161,

www.hofstaetter.it.

Wij vielen ook in bewondering voor het schitterende Wijn-centrum in Caldaro/Kaltern. Een kathedraal van

glas, transparant met hier en daar bruine betonvezelplaten, én een

indrukwekkend assortiment topwijnen. – Via Stazione 7, I-39052 Caldaro,

tel. 00.39/0471/966.067, www.winecenter.it.

Wijn & architectuur

3

4

2

1

→ Het wijncentrum

in Caldaro/Kaltern werd

een heuse kathedraal

in glas



Het Wirtshaus Zum Hirschen is nog zo’n klassie-

ke Stube, maar dit restaurant werd zowel qua

keuken als inrichting grondig aangepakt. De

kaart werd bewust kleinschalig gehouden,

met drie voorgerechten, drie pastabereidin-

gen, twee keer vlees en één keer vis, en een

viertal desserts. Alle bereidingen zijn zowel in

een normale portie als in een 3/4den portie be-

schikbaar. Dat laatste opent perspectieven als

je uit elke kaart een gerecht wil proeven.

Wij startten vrij klassiek, met de Venetiaanse

bereiding sarde in saor, gemarineerde sardines

die vrij zuur smaken en zo de maag voorberei-

den voor wat volgen moet. Avontuurlijker zijn

de huisbereide tagliolini met garnaal, paar-

denbloem en passievrucht, en bij de hoofd-

spijzen lam in een combinatie met koffi e en

tonijn (!).

Wirtshaus Zum Hirschen, Via Nalles 22, I-39010

Vilpiano/Vilpian, tel. 00.39/0471/678.533,

www.zumhirschen.net.

Sportief op stapIn Sarnthein start een mooie wandeling naar

de mythische Stoanerne Mandln, reeksen

opgestapelde stenen boven op de berg Gros-

ser Reisch, met een hoogte van 2003 meter.

De tocht verloopt regelmatig en gezwind, via

makkelijk begaanbare en brede paden tot aan

de Auener Alm. Het laatste uur zijn er wat stei-

lere stukken tot de top van de Grosser Reisch.

Denk aan goede bergschoenen in de zomer. In

de winter zijn sneeuwschoenen op bepaalde

stukken een must.

De stenen doen prehistorisch aan en hebben

het aureool van een soort mini-Stonehenge.

Niemand weet precies wie ze hier gebouwd

heeft en wanneer. Maar dat ze na vier uur

klimmen indruk maken, is zeker. In het wes-

ten tuur je naar het Ortler-bergmassief, in het

oosten ontvouwen zich de hoogste Dolomie-

ten-toppen. Stoanerne Mandln betekent in

het lokale dialect “kleine stenen mannetjes”.

Info over deze en andere wandeltochten:

www.suedtirol.info/wandelen en in hotels in

de buurt. Vraag naar berggids Josef Innerebner.

Algemene info

Südtirol InformationPiazza della Parrocchia 11,39100 Bolzano/Bozentel.: 00.39/0471/[email protected].

Info over het Val

Sarentino

Associazione Turistica Val SarentinoVia Europa 15,39058 Sarentinotel. 00.39/0471/623.091.

Bolzano is niet Milaan, Parijs of New York maar biedt het unieke

voordeel dat je alle winkels op wandelafstand van je stadshotel vindt.

Onze top-vijf, in willekeurige volgorde:

Luis Trenker. Ideale mix tussen traditionele alpijnse kledij en

trendy sportswear. Geliefd door Schwarzenegger en co. Trenker

ontwikkelde ook conceptauto’s voor Land Rover en heeft een eigen cd,

Luis Trenker Volume 1. Info: www.luistrenker.com

Zilla. Sylvia Pichler is architect, maar ontwerpt wel heel klei-

ne huisjes. Haar mobile homes voor vrouwen worden uit heel bij-

zondere grondstoff en zoals luchtfi lters, spons, rubber en voetmatten

gemaakt. Een Zilla-handtas draag je nooit onopgemerkt.

Info: www.zilla.it

Thun. Hoe moet je Thun omschrijven? Producent van geschenk-

artikelen komt nog het dichtst in de buurt. Engeltjes, diertjes,

horloges, kandelaars, juwelen, de hele Südtiroler lifestyle op een zak-

doek. In Bolzano vind je het Thuniversum aan de Via Galvani 29.

Info: www.thun.it

Oberrauch Zitt. Dit is de bekendste producent van loden en

alpijnse klederdracht, tot voor kort in het buitenland verguisd als

ouderwets, vandaag dankzij een paar hippe impulsen weer helemaal

terug. Wat is overigens mis met een uitzonderlijk afgewerkte, tot in de

details verzorgde jas uit loden? Info: www.oberrauch-zitt.com

Salewa. Prima bergartikelen van allerlei slag: kledij, schoe-

nen, professionele uitrusting (helmen en klimhaken), rugzakken.

Kortom alles voor de professionele bergbeklimmer en liefh ebbende

amateurklauteraar. Info: www.salewa.com

Leuk winkelen

3

4

5

2

1

← In de wijnbar van

wijngoed Hofstätter.

Krafuss is de top-pinot

noir van Alois Lageder.

↙ Shoppingparadijs

Zuid-Tirol, met rechts

een fl ashy handtas van

Zilla.



UIT: Hoe ben je in de wijnwereld getuimeld?

alois lageder: Ik ben de vierde generatie wijn-

makers in onze familie. Die had in 1855 al een

wijnbedrijf in Bolzano. In 1934 kocht onze fa-

milie het landgoed Löwengang in Magrè, een

palazzo uit het begin van de 17de eeuw. Ik groei-

de op in dit pittoresk wijndorpje. In 1995 heb ik

een hypermodern wijncomplex met ronde vi-

nifi catietoren bijgebouwd. Dat staat in schril

contrast met het historisch gebouw, maar het

is helemaal in symbiose met de natuur wan-

neer je kijkt naar de materialen, de functiona-

liteit en de openheid.

UIT: Wat is de rol van de kunst die je hier verzameld hebt?

Alois Lageder: Ik probeer constant wijnen te

produceren die ‘juist’ gemaakt zijn en het spie-

gelbeeld vormen van de plaats waar ze geboren

zijn. Daartoe ken ik maar één manier om dat

te doen, en dat is op de meest natuurlijke ma-

nier. Om me te helpen daarin de juiste harmo-

nie te vinden, heb ik in onze vinifi catietoren

plaats voorzien voor eigentijdse kunstenaars.

Zij kunnen hun werken installeren waar ze

willen. Artiesten als Mario Airò, Elisabeth

Hölzl, Luca Vitone en anderen inspireren me

om de werking tussen natuur en heelal beter

te begrijpen… om die verworven ervaring te

gebruiken in het wijnmaken. Kunst is voor

mij onafscheidelijk verbonden met de natuur

en onszelf.

UIT: Maar een goede wijn begin je al te maken in de

wijngaard.

Alois Lageder: Er is maar één plek waar dat

verhaal kàn beginnen, in de wijngaard na-

tuurlijk! Wijnstokken begeleid je zoals kinde-

ren. Hoe sterker je ze opkweekt, hoe beter ze

later voor zichzelf kunnen zorgen. De laatste

tien jaren is ons klimaat hier echter ook voch-

tiger en warmer geworden. Er is geen plaats

meer voor nog meer technologie. Voor mij is

de enige te volgen weg biodynamisch.

SuggestiesEen groot wijnmaker herken je aan zijn meest

prijsvriendelijke wijnen. Enkele suggesties:

De Pinot Grigio Südtirol 2007 (€ 11,98) is een

didactische wijn waaraan de hele wijnma-

kerswereld zich graag spiegelt. Pinot grigio

is immers de hippe druif van vandaag. Lek-

ker sappig als dorstlesser, graaggeziene gast

tussen zomerse salades of bij gemarineerde

rauwe vis.

De Lago di Caldaro 2006 (€ 9,99) is één van de

meest typische wijnen uit de regio. Hij speelt

bijna futuristisch in op de komende wijn-

trend. Niet de kleurdiepte maar de inhoud, fi -

nesse en lichtheid zullen een rol spelen. Dit is

een schoolvoorbeeld van wat de wijnliefh ebber

morgen zal genieten.

www.licata.be is de importeur van Lageder-wijnen.

Wijn Portret: Alois Lageder

De meestnatuurlijke weg

Alois Lageder wordt de didacticus van

zijn wijnmakersgeneratie genoemd.

We ontmoetten hem op de binnenkoer

van één van zijn domeinen,

Casòn Hirschprunn. Daar richtte hij

onlangs een wijnshop in.

Andere bekende

huizen uit Zuid-Tirol

in België

▶ Montresor bij www.artevino.be

▶ La Vis bij www.bere.be ▶ Loacker bij

www.biotiek.be▶ Hofstätter bij

www.svi.be▶ Castell Sallegg bij

www.artevinum.be

Wijn & cultuur

www.weinkulturwochen.com.

Tekst Guido Francque



Wim Kempenaers: Ik

had mijn vrienden

vooraf verteld dat ik

naar Zuid-Tirol moest

voor een fotoreporta-

ge. Hun eerste reactie was niet enthousiast.

“Wat ga je daar in godsnaam doen?”, was zo’n

beetje de teneur. Ik moet bekennen dat ik on-

geveer hetzelfde idee had over die streek, maar

dat waren natuurlijk vooroordelen. Ik zag de

beelden met Lederhosen en worst met Sauerkraut

voor me opdoemen.

Ik heb die mening gelukkig snel herzien. Zuid-

Tirol heeft me aangenaam verrast, vooral dan

het contrast tussen oude klassieke huizen en

moderne, trendy winkels in een stad als Bol-

zano. En de wijnen appelplantages rond de

stad. De streek heeft duidelijk een verjon-

gingskuur ondergaan.

UIT: Was je ooit met vakantie geweest in dat deel van

Italië?

Wim Kempenaers: In die regio niet. Ik ben

met mijn vrouw naar Toscane gereisd. Siena,

Firenze, Lucca, Pisa, het archetypische Ita-

lië. We hebben daar leuke herinneringen aan

overgehouden. We logeerden soms in kleine

appartementjes midden in een bosrijk gebied

waar geen straatverlichting was. Heel span-

nend om ’s avonds nog op zoek te gaan naar

een restaurantje, met al die kronkelende we-

gen die loodrecht naar beneden lijken te gaan.

Dat is een beeld dat me altijd is bijgebleven.

UIT: We hadden je de specifi eke opdracht gegeven rond

het thema contrasten te werken. Wat was voor jou de

meest opvallende tegenstelling in Südtirol?

Wim Kempenaers: Je bespeurt nogal wat con-

trasten in de architectuur. Maar ook de men-

sen zijn heel verschillend. Je ziet bergbewo-

ners die hun koeien melken. Wat verderop

Zuid-Tirol Fotoreportage

in een superstreekSterallures

Wim Kempenaers blikte de cover van deze reisspecial in. De portretfotograaf

werkte daarvoor samen met twee amateurmodellen. Maar hij kwam met nog veel

meer verbazend materiaal terug uit de Dolomieten.

↓ Blik op de Dolomieten

vanuit het dorpje

Velturno/Feldthurns



staat dan de Italiaanse signorina met de Fendi-

zonnebril die haar inkopen doet onder de ar-

caden. Het viel me ook op dat er heel veel jon-

ge mensen in Bolzano wonen, daar werken

of studeren. En dan heb je nog de rijstijl! Tja,

daar worden alle clichés tussen Noord en Zuid

me teen bevestigd.

Wie doet mij wat?UIT: Welke plek heeft de sterkste indruk gemaakt?

Wim Kempenaers: Alle landschappen met

bloeiende appelbomen en wijnranken, met de

Dolomieten als achtergrond. Zuid-Tirol moet

ook een prachtige streek zijn om met de motor

te bereizen.

UIT: We speelden al een tijd met het idee om voor de cover

van deze special jong en oud op één beeld te verenigen.

De modellen werden vooraf uitgekozen. Maar dat was

nog altijd koffi edik kijken, neem ik aan?

Wim Kempenaers: We hadden een unieke sa-

menwerking. Eleonore was de oudere dame.

Een vrouw met pit. Zij kon het niet laten af

en toe rare gezichten te trekken. Ze vroeg me

ook voortdurend waarom ik in vredesnaam zo

véél foto’s nam. Na een tijd kreeg ze sterallu-

res. Dat is aan sommige foto’s goed te zien.

Daniela had wél ervaring met fotosessies. Dat

merk je goed aan de manier waarop ze in de

lens kijkt. Een tikje stoer, toch weer verleide-

lijk, met een “wie doet mij iets”-blik. Zij is een

ex-model en dus de geknipte persoon om het

contrast wat uit te vergroten. Op en top pro-

fessioneel. Zij kon perfect uitvoeren welke po-

ses ik in gedachten had.

Misdadig lekkerUIT: Opmerkelijk is de gastronomie in Zuid-Tirol. Hoe

lang duurde het voor je het zuurkoolimago kwijt was?

Wim Kempenaers: Een nanoseconde. Ik heb er

misdadig lekkere schotels gegeten. Pasta met

bospaddenstoelen, pasta opgevuld met asper-

ges, pasta en ravioli in alle mogelijke vormen

en smaken. Het klopt trouwens dat je ook in

de kleine bergrestaurants bijzonder lekker

kunt eten.

UIT: Als fotograaf moet je met verschillende lichtom-

standigheden kunnen omgaan. Zorgt de aanwezigheid

van de bergen voor een ander type licht?

Wim Kempenaers: Toch wel. Dat zorgt meestal

voor een iets blauwer licht, vooral als er wol-

ken hangen. Dat geeft soms heel mooie resul-

taten. Die bergen zorgen voor vakantie sfeer.

Toen ik er was, lag er nog wat sneeuw op de

toppen, maar met de groene weiden op de

voorgrond en de appelbloesems krijg je direct

een zomers gevoel.

UIT: Hou zou je Zuid-Tirol in drie woorden omschrijven?

Wim Kempenaers: Sfeervol, contrastrijk, aan-

genaam. Maar ik kan er nog wel een paar be-

denken (lacht).

↑ In Bolzano kan je volop

shoppen, heel modieus

en in Italiaanse stijl

→ Met de klok mee:

Prisca van het

Oberhaslerhof in

Schenna bij haar

appelbomen – Doris

Gotter, directeur van het

Greif-hotel in Bolzano –

Eleonora Raffl in actie

in haar groentetuintje –

Trap naar het zwembad

van het Hotel Pergola in

Lagundo/Algund



← De wijngaarden van Velturno/Feldthurns

met de Dolomieten als achtergrond

→ Met de klok mee:

Wijnboer Franz Gojer (Glögglhof) –

Hofstätter, trendy wijnbar –

Paolo Coletto in Bolzano’s beste ijsbar

Gelateria Avalon – In de koffi ebar van

Hotel Città in Bolzano kan je alle kranten

uit Italië en Duitsland lezen –

Hippe bar van het Greif-hotel in Bolzano



Twee recepten van chef Heinrich Schneider. Hij draagt de koksmuts van

het idyllisch gelegen restaurant Auener Hof in het Val Sarentino. Typisch zijn de

streekproducten polenta en paardenbloem.

Het beste uit 2 werelden

Ravioli van kalfskop met vloeibare polenta en jakobsvruchten1 dag voorbereiding als je de kalfskop zelf wil bereiden.

Verder ca. 60 min. – duur – hobbykok.

NODIG VOOR 4: Voor de ravioli: 200 g bloem, 70 g griesmeel (tarwe),

250 g eigeel, olijfolie en zout – Voor de kalfskop: 200 g gekookte kalfskop,

50 g groente (wortel, courgette, enz.) in fi jne dobbelsteentjes gesneden,

olijfolie, peper en zout, rozemarijn – En ook: fi jne polentabloem,

8 verse jakobsvruchten, olijfolie, zout, kalfsfond

· Bereid een glad beslag met de ingrediënten van de ravioli en houd het opzij.

· Bak de groenten krokant gaar in wat olijfolie.

· Trek de kalfskop in fi jne draadjes en meng met de gebakken groenten.

· Kruid met peper, zout en eventueel wat fi jngesnipperde rozemarijn.

· Rol het deeg uit en snijd uit het beslag, eventueel met behulp van een pastasnijder, raviolivellen van max. 5x5 cm.

· Schik wat van de vulling op elk vel, bedek met een tweede vel en druk goed aan met behulp van wat eigeel.

· Gaar de ravioli in kokend water.

· Bak de jakobsvruchten in wat olijfolie.

· Kook de polenta in 2 dl water en kruid met olijfolie en zout.

Het is belangrijk dat de polenta vloeibaar blijft.

· Schik twee ravioli op elk bord, schik daarop 2 jakobsvruchten,

en werk af met de polenta en de kalfsfond.

Gastronomie Recepten

IJs van paardenbloem met dropCa. 60 min. – goedkoop – hobbykok

NODIG VOOR 4: Enkele bloesems van paardenbloemen, 8 dl volle melk, 2 dl slagroom,

200 g eigeel, een vanillestokje, 250 g suiker, enkele dropjes

· Breng de bloesems aan de kook met de melk, het vanillestokje

en de slagroom, zet opzij en laat trekken.

· Klop het eigeel met de suiker tot een romige massa

boven een warmwaterbad.

· Voeg de bloesemmengeling toe en verwarm tot 80 °C.

· Draai tot ijs in een ijsturbine.

· Werk af met wat gemalen drop.

Recepten: Heinrich Schneider, Berghotel Gourmetrestaurant Auener Hof,

Prati 21, I-39058 Val Sarentino, tel. 00.39/0471/623.055, www.auenerhof.it.



Gastronomie Wijn

Vogelmaier 2007 (€ 15)Alois Lageder is voor velen een leermeester op het vlak van de biolo-

gische wijnteelt, ook buiten Italië. Dit komt erg van pas bij dit soort

wijnen. Moscato giallo is immers een zeer frêle druivensoort die veel

zorg vraagt om loepzuiver in de fl es te krijgen. Maar Alois weet er per-

fect mee om te gaan.

Dit is een ideale aperitiefwijn, die ook de fi jnste culinaire ingrediënten

weet te bekoren. Piepjong geurt hij naar pas geplette druifj es, net ge-

pelde lychees en juist ontluikende witte rozen. Allemaal subtiele aro-

ma’s die de fi nesse van het slank patroon ondersteunen. Schenk hem

aan 10 °C om optimaal te kunnen genieten van het aroma. Bewaren

heeft weinig zin.

Exilissi 2006 (€ 35)Halverwege tussen Bolzano en Trento, in de V-vormige vallei die de

Adige tussen de uitlopers van de Alpen heeft uitgesleten, ligt de oor-

sprong van één van ’s werelds meest aromatische druiven, de gewürz-

traminer. Hier in Termeno/Tramin aan de Strada dei Vino/Weinstrasse

ligt de bakermat. De wijn die we kozen, is afk omstig van de bergfl anken

aan het Lago di Caldaro. Door de lichtweerspiegeling kunnen de druiven

er extra goed rijpen en de aroma’s zich uitbundig ontplooien. Baron di

Pauli weet ze op ongeschonden manier in de fl es op te vangen.

2006 was een ideaal jaar. De druifeigen gistcellen konden ideaal hun

werk doen in de 500 liter eikenhouten vaten waar de wijn gemaakt

en gerijpt werd. Het resultaat is een meesterwerk. Op zijn best na een

uurtje in een afgesloten karaf, aan 12 °C, en dan in brede glazen.

Sonnengut 2003 (€ 12)Lagrein is een unieke Italiaanse druif. De betere versies zijn echter zeld-

zaam, dus moet je wat zoeken voor je een topper vindt. De Andrianer

Kellerei uit het gelijknamige dorp vlak bij Bolzano is de oudste coöpe-

ratieve wijnkelder uit de hele streek. De kelder zet een erg sterke versie

van deze moeilijke druif op de markt. Het aroma lijkt op dat van zoete

griottes, aangevuld met cederhout en zachte specerijen. In de mond is

de wijn echter zeer verfrissend van karakter, met levendige ondersteu-

nende zuren en een zijdezachte tanninestructuur. Een elegante wijn

dus, maar die zoveel fruit en pit in zich heeft dat hij ook een smaakvol-

le, gekruide keuken perfect kan begeleiden. Een heerlijk glas wijn dat

nu ideaal op dronk is. Gun deze Sonnengut een breed glas en 16 °C voor

optimaal genot.

Wijnfi che

Naam: Vogelmaier

Jaartal: 2007 Prijs: € 15

Wijnmaker: Alois Lageder

Invoerder: Licata, tel. 011/22.20.37,

www.licata.be.

Past bij: fl interdun versneden asperges in

vers gemaakte mayonaise, gepocheerde

tongreepjes met muskaatdruiven, kalfs-

hersenen in limoensausje met krokante

primeurgroentjes, verse geitenkaas in

versnipperde kruiden gewikkeld, heerlijke

Vlaamse aardbeien zonder suiker!

Wijnfi che

Naam: Exilissi


Wijnmaker: Baron di Pauli

Invoerder: Selezioni Vini Italiani,

tel. 011/81.01.81, www.svi.be

Past bij: tempura van asperges met

pikante dipsaus, in kerrie gemarineerde,

in de oven gegaarde kwarteltjes met

wortelen, risotto met verse kruiden,

gerijpte gorgonzola met kweepeerpasta,

aardbeien in groene pepersaus.

Wijnfi che

Naam: Sonnengut


Wijnmaker: Andrianer Kellerei

Invoerder: Brasserie Latem,

tel. 09/282.36.17, www.brasserielatem.be.

Past bij: stoofvlees met frietjes en pickles,

grof brood met boerenpastei en

jeneverbessenjam, schapenbout in

broodkorst met rode wijnsaus,

champignontaart met in de oven gegaarde

rode pepers, rood gebakken duivenborst

met zwarte kersensaus.

Guido Francque bespreekt drie heel bijzondere wijnen uit Zuid-Tirol.

grandioos genotParels voor



Waalwandelen Wie over weinig ervaring of conditie beschikt, zit goed op

de Waalwege (Val Venosta/Vinschgau). Ze volgen het verloop

van de oude irrigatiekanalen (Waale), waarmee de boeren

het water in deze droge uithoek van Zuid-Tirol naar hun

velden leidden. De voordelen voor wandelaars: geringe

hoogteverschillen, veel schaduw en de rustgevende invloed

van ruisend water. Pareltjes zijn de Schnalswaal (Kastelbell

– Juval, 5 km) en de Gschneirer Waal (Schluderns, 8 km).

Info: www.suedtirol.info/wandelen.

BergtochtenPaolina-Höhenweg (Tires/Tiers): de panoramaweg in

de fl ank van de Catinaccio/Rosengarten is ideaal voor

wie een broertje dood heeft aan klimmen en dalen. Toe-

gang: kabelbaan/stoellift. 2 uur.

Info: www.tiers-rosengarten.com.

Alpe di Siusi/Seiser Alm-Rundweg (Ortisei/Sankt

Ulrich): lus over de grootste alm van Europa. Kabel-

baan naar het beginpunt, talloze bergrestaurants en fraaie

uitzichten op de Sassolungo/Langkofel. Beste tijd: vroege

zomer (bloei bergweiden). 3 uur. Info: www.seiseralm.it.

Adolf-Munkel-Weg (Val di Funes/Villnöss): meer con-

ditie vergt dit rondje in de schaduw van de Odle/Geis-

lerspitzen (700 m klimmen en dalen!). Start: Zanser Alm. 5

uur. Tip: Alpenglühen vanaf de Glatschalm.

Info: www.villnoess.com.

Meerdaagse tochten De Meraner Höhenweg

(www.meranerland.com)

is een klassieker. Reken een

week voor de 100 km lange

lus rond de Gruppo di Tessa/

Texelgruppe. Grote delen

zijn ook voor minder geoe-

fenden geschikt. Alterna-

tieven: Keschtnweg (Valle

Isarco/Eisacktal, gemakke-

lijk, www.eisacktal.info),

Tiroler Höhenweg (Mayr-

hofen – Meran, moeilijk).

Via Ferrata De met kabels en ladders beveiligde “ijzeren wegen” vor-

men de overgang van bergwandelen naar rotsklimmen.

Sommige zijn voor kinderen en beginners toegankelijk,

andere enkel voor (zéér) ervaren via-ferratisten. Niet voor

lijders aan hoogtevrees! Naast stevige bergschoenen zijn

helm, klimgordel en Klettersteig-set onontbeerlijk. Voor

cursussen kun je o.m. terecht bij de Alpinschule Catores

(Sankt Ulrich), www.catores.com.

Bergbeklimmen De Dolomieten (o.m. Cati naccio en Marmolata) zijn bij

rotsklimmers geliefd, de Ortler bij liefh ebbers van sneeuw

en ijs. Cursussen en gidsen kunnen op vele plaatsen wor-

den geboekt. Info: www.bergfuehrer-suedtirol.it.

Actief

Wandelvakanties & hiking

Erik Van de Perre is wandeljournalist en kent

zowat alle bergpaden van Zuid-Tirol op zijn duimpje.

De tips van een heel ervaren expert.

Törggelen in het EisacktalTussen Bressanone/Brixen en Barbian staan de laatste

warme herfstdagen tradi tioneel in het teken van het törg-

gelen (van het Latijn torquere = persen). Je wandelt door

de wijnbouwgebieden en geniet in Buschenschanken van

de jonge wijn, geserveerd met zelf gebakken brood, spek,

worst en kastanjes.

www.eisacktal.info, www.suedtirol.info/toerggelen_nl

Home sweet homeDe Südtiroler klimmer

Reinhold Messner

bedwong als eerste alle

14 achtduizenders in de

Himalaya. Maar zijn favo-

riete stekje blijft het

Val di Funes/Villnöss (zijn

geboortestreek). Messner:

“Eén van de mooiste

plekjes ter wereld!”

1

2

3


www.salewa.com Our home is Südtirol

Roger SchäliChristoph Hainz

Magic Mushroom,Eiger North Face

Uit Magazin

Documents

Transcript of Uit Magazin