FIETSREPORTAGE | Nederland

Puur om de mooiigheidRonde van Nederland via LF-routes - deel 2

Van het Zwanenwater over Groningse terpen tot Brabantse vennen, ik maak mijn rondje Nederland helemaal rond. Op en over dijken en duinen, bergen en heuvels. Langs bossen, heide en polders. Dwars door dorpen en steden met een heel eigen karakter.

ÆÆ Tekst en foto’s Wim Vandamme

LF10Wat bistû leaflik, rizende sim-mermoarn! ’t Opgeande sintsje laket my oan (Waling Dykstra)

Oneindige groene weiden, verzopen dorpen, dichtgeslibde binnenzeeën, terpen en basalten

zeedijken en rechte wegen. Functioneel strak. Er zit traagheid in dit polderlandschap. Het is heel rustig. Over de Pishoek rond het Amstel-meer. Waar is iedereen?De oude smalle en kronkelende Wierdijk is een ware verademing. Huisjes verzinken achter de horizon. Hippolytushoef, ooit ‘het klein Parijs’ vanwege zijn vele cafés, is het dorp van Grietje

Boskers. Ik ken veel Grietjes maar deze was me er eentje. Ze bereikte als eerste op 28 mei 1932 de overkant van dé Afsluitdijk over de Vlieter. Grietje tilde haar rokken op tot hoger dan haar molton onderbroek en samen met enkele dijk-werkers, elkaar ondersteunend, strompelde zij als eerste van Noord-Holland naar Friesland, zo schreef Max Dendermonde.

Lang stuk vals plat naar de ‘top’ van de Posbank.

12 | Op Weg 2015-2

Doorzetten op de snelwegHet is zaterdag 19 juli, 28°, 17u30 en 100 km op de teller. De Afsluitdijk, een streep door het water, is een ware beproeving: 32 km ‘hart-stikke’ rechtdoor, zonder ijkpunt op weg naar het verre niets. De ‘platste col’ der Lage Landen. Tussen slierten dagjesmensen met opklaptafel, campingstoel en drie honden draai ik de dijk-kruin op. Het fietspad is een snelweg, geen afleiding, gewoon doortrappen. Het zicht op de Waddenzee is spaarzaam. Na 25 km ligt daar Kornwerderzand, met zijn sluizen en kazemat-ten. Land in zicht! Zurich? Droom ik? Neen, het is een verbastering van het Friese Suderige.Nog 8 km fiets ik bijna rechtdoor naar Harlin-gen, langs ‘de Stenen Man’, het beeld met twee gezichten dat eerst toe- en later nakijkt. Harlin-gen is met zijn zeehaven ‘het schoonst juweel der Vriezen.’ Ook op zondag is het stadje leven-dig druk, maar ‘s winters kan je er een kogel doorschieten. Nooitgedagt is een gezellig, kind-vriendelijk eetcafé in een wijnpakhuis uit 1647. Simon Vestdijk, de schrijver die sneller schreef dan God kon lezen, werd hier geboren. Langs de Slachtedijk, 42 km lang, schieten de windmolens als paddenstoelen uit de terpen. Sexbierum is niet wat ik vermoedde. De Griene Dyk, nog in oorspronkelijk staat, is een uitste-kend fietspad op weg naar Sint Jacobiparochie, de startplaats van de pelgrimsroute naar Santi-ago de Compostela.

Langste bewoonde straatHet slingerende schelpenpad eindigt in de Westhoek op de langste bewoonde straat en dijk van Nederland: Oudebildtdijk, 12,1 km en 2 m boven het maaiveld. In de landarbeiderswonin-gen tegen de dijk huizen Ouwedyksters tussen

verfrieste Hollanders, Duitse zomergasten en veelkleurige drop-outs zonder duidelijk vader-land. Ik laveer over een smal padje langs de Kauwe Faart naar ‘de Slikwerker’. Dit bronzen beeld brengt hulde aan de mannen die deze polder ‘met gyn ânder materiaal as de skop en kroiwagen’ hebben ingepolderd. Het uitzicht over het Friese Wad is er overweldigend. Ein-deloos ver. Hier is uitwaaien beslist uitwaaien. Met zicht op koeien en paarden fiets ik verder, me een weg banend tussen onnoemelijk veel schapen. De zon schildert een mooi licht over de bergen schapenstront. Stiltegebied.

In het onbemande Kweldercentrum kijk ik even binnen om buiten meer te zien. Net op tijd de afslag naar het terpdorp Ferwerd gezien, zo onder de indruk van ‘Het tempeltje’, een kunst-werk dat Ids Willemsma op de zeedijk plaatste. In Holwerd staat de bouwvallige woning van de 19de eeuwse schrijver Waling Dykstra. De Gouden Klok ziet de toekomst hoopvol in: Holwerd aan Zee 2025.

Vijftig tinten grijsAlle plannen om een mooi stukje van de fiets-route Netwerk Fryslân Noordoost mee te pikken stromen ‘s ochtends met de regen door de straten van Holwerd. Het giet. Een verplet-terende grijsheid. De Noardlike Fryske Wâlden

grijs, de lucht grijs, de Waddenzee grijs, het Moddergat grijs en alles er tussen in vijftig tinten grijs. Het Lauwersmeergebied is nog eenzamer dan bij zonnig weer. Geen gesnater van meeuwen, geen gakken van ganzen. Paul van Ostaijen schreef het al in zijn Zomerregen-lied: “Want geen doel heeft de regen dan dit: de wereld voor te bereiden, te reinigen voor de zonnekomst.” Hoopvol rijd ik over de Lau-wersmeerdijk Groningen binnen.

LF14/LF16Bijna geen mens hoeft ‘r te zijn, Bijna geen hond gaat zover mee (Joost Prinsen)

Ik boor me een weg langs een lint van wierde-dorpen. In Oldehove schuil ik onder het afdak van visrestaurant ‘t Kleine Oestertje met hij en zij van wielerclub Tandje-Erbij. Koffie, gebak en een warme babbel met Peter, de kok. Het is gestopt met regenen. De lucht is wat open getrokken. Ik moet verder langs het Reitdiep naar Groningen. Stad met het Prinsenhof en een hoogtepunt van het postmodernisme: het Groninger Museum met Proust-motief. Ik ben te vroeg voor de expo ‘Het geheim van Dresden: van Rembrandt tot Canaletto’. Voor de eerste grote solotentoonstelling van modeontwerper Marga Weimansuist gelukkig niet…

Grafheuvels en hunebeddenBos, hei, beemden, akkers, houtwallen en een flauw zonnetje. De hellingen van de Hondsrug kunnen me niet deren. In het glooiende land-schap langs het grootste hunebed van Neder-

De Afsluitdijk is 32 km ‘hartstikke’ rechtdoor, op

weg naar het verre niets.

Een rondje in de jungle van Gelderland.Friese drukte op het water.

2015-2 Op Weg | 13

land begint het weer te druppelen. Even, maar genoeg.Rechte wegen getekend met potlood en liniaal. Kilometers rijd ik door de bossen over afgescheiden fietspaden. Het Weerdin-gerveld is bezaaid met grafheuvels, hune-bedden en karrensporen, relicten van een handelsweg. Op ‘t Eind in Erm is een heerlijk kopje thee met huisgemaakt gebak van aard-beien en bessen uit de pluktuin een godsge-schenk. Op ‘t eind van de dag geniet ik er van een stevig avondmaal. Erikjan en Petra woonden in de jaren 80 aan mijn achterdeur. Het gevolg is een avondvullend gezellige babbel met Vlaamse klanken.

Natuurkunst in DalenHet zonnetje kleurt de nieuwe dag. Verrassing in Dalen: GreenArtSpot, het landschap in een kader. Drie driehoekige houten geraamtes van imaginaire gebouwen omsluiten een drie-hoekige halfverharde ruimte en symboliseren de hallenhuisboerderij, vakantiewoning en industriehal. Diep onder de indruk fiets ik in Coevorden net niet Plopsaland binnen. Plopperdeplop, was me dat even schrikken. Door het dal van de rijk meanderende Vecht en het glooiende Twentse coulisselandschap nader ik Enschede. In de buurt van Ane heeft op 28 juli 1227 een legertje van Drentse boeren en vrouwen zwaar geharnaste ridders met pijlen, speren, messen en knotsen in de moerassen afgemaakt. Over lanen en smalle fietspaadjes slinger ik verder door natuurgebieden met moeras, rivierduinen

en bos. Ik laat de Sahara links liggen. Oh wat is het hier weer recht, kaarsrechte kanalen en wegen. En warm.

Langste plaatsnaamWesterhaar-Vriezenveensewijk, die naam moet ik onthouden: de langste plaatsnaam van Nederland. In Erve Brager, een mooi oud boerderijcomplex, word ik bedwelmd door de oude schuren. In een zalige roes fiets ik de siepelstad Ootmarsum binnen. Het nostalgi-

sche stadscentrum doet oude tijden herleven. Naast de vele vakwerkhuizen zijn er ook veel kunstgalerieën gevestigd. De bronzen beel-dengroep De Poaskearls trekt mijn aandacht. Acht jonge mannelijke vrijgezellen uit Oot-marsum die een belangrijke rol spelen in de folklore en gebruiken rond Pasen. Met Pasen gaat iedereen ‘vlöggeln’. Wat? In een lange rij hand-in-hand door het stadje lopen. Anne-miek Punt heeft hier haar glasatelier en schil-der-graficus Tom Schulten zijn museum. In ‘t Pläske op het kerkplein pas ik voor de ‘Parijse slagroomsoes’ maar laat de vegetarische wrap niet liggen. Naast een collectie van 100 jaar oude trekharmonica’s vind je hier de ‘plaatse-

lijke’ notabelen recht uit een boerenfilm. Ter herdenking van de slachtoffers van de crash van vlucht MH17 werd deze dag, 23 juli 2014, uitgeroepen tot dag van nationale rouw. Alle vlaggen hangen halfstok.

De HellehondRechtdoor. Heldere Hollandse planning in het Kampenlandschap. Heggen en houtwallen omgeven akkertjes en weilanden, beken slin-geren tussen stukjes land die tegen de Duitse grens aanschuren. Wat een prachtig cultuur-landschap. Na de klim naar de Hooge Lutte, 80   m, volgt een mooie ‘frisse maar donkere’ afdaling naar de schatkamer van Twente. Lutte, waar De Hellehond waakt, het beeld van kun-stenaar Pieter De Monchy.Enschede is verveld tot een bloeiende studen-tenstad. Jan Cremer, de schrijver, werd hier geboren. Vijftien jaar geleden verwoestte een grote vuurwerkramp de woonwijk Roombeek. De kleine onopvallende groene huisjes in de velden tussen de gewassen zijn beelden van de moderne zoutwinning.

LF4Mien vrije leaven is mien alles weer (Normaal)

Achterhoek op zijn mooistOude boerderijen, schaapskooien en bolle akkertjes wisselen elkaar af. De geuren, kleuren en geluiden zijn pure levensenergie. De Achter-

Het zonlicht spat in duizend stukken uiteen op het verharde bospad.

Ooievaars bij het Ballooërveld. Ook dit is Nederland.Nederland ten voeten uit.

14 | Op Weg 2015-2

STEEKKAARThoek is hier op zijn mooist. In Barchem, oord van vrijzinnige christenen, is het uitkijken voor de ‘Witte Wieven’ uit de oude sagen. Soms zijn ze goedaardig, soms kwaadaardig. Bij Bronkhorst, met zijn 157 zielen naar eigen zeggen het kleinste stadje van Nederland, steek ik de IJssel over. Voorbij Brummen, vol prachtige kastelen en landhuizen, fiets ik op de schitterende landgoederenstrook. Over het Apeldoorns kanaal de Veluwezoom op, het oudste Nederlandse Nationale Park. In dit deel van de Veluwe is het even flink klimmen. In een razende vaart vlieg ik door de Onza-lige Bosschen naar beneden. Het zonlicht spat in duizend stukken uiteen op het ver-harde bospad. Ik knal net niet op een Schotse hooglander. Ik sleep me over treiterige lange stukken vals plat naar de top van de Posbank (90 m) en word beloond met een prachtig weids uitzicht over het stuwwallenlandschap. De geboortegrond van Erik Breukink wordt smalend het fietsgebied voor de vergrijzende Nederlander genoemd. Het is zalig afdalen door Rozendaal, een van de miljonairsgemeenten van Nederland. Beneden in Arnhem zoek ik mijn verblijf voor de laatste nacht. Langs het Sonsbeek- en Zypendaalpark moet ik nog 73 m hogerop. Valt dat even tegen. Hotel-restaurant Trix Men-thenberg valt gelukkig niet tegen, alles ruikt er nog nieuw en de verrassende visschotel is overheerlijk. Eindhalte van 1.384 km fietsen. Tien dagen later valt de oorkonde voor mijn ‘Ronde van Nederland’ in mijn brievenbus.

Wim VandammeBegijnhof 198500 Kortrijkbegijnhof19@unitedtelecom.be

OP WEG 2014

nr5: �etsreportage Nederland

116 x 116mm

Oude boerderijen rond de brink in Rheeze.

OorkondeHeb je de Ronde aantoonbaar gefietst, dan kan je bij de Stichting Landelijk Fietsplat-form een gepersonaliseerde oorkonde aanvragen. Op zes locaties moet je een foto of selfie met routebordje of je fiets nemen.

Meer info op www.landelijkefietsroutes.nl.

Uit het wijdvertakte LF-netwerk van 4.500 km bewegwijzerde routes selecteert de fietsgids Ronde van Nederland (te koop in de GR-webshop) 1.300 km voor een lus langs de grenzen van het land. Het eerste deel van onze tocht verscheen in Op Weg 2015 1. Alle info over LF-routes en over de Ronde van Nederland vind je op www.landelijkefietsroutes.nl of www.nederlandfietsland.nl (inclusief gpx-tracks van meer dan 30 LF-routes). Alles over fietsen en zoveel meer in Friesland: www.beleeffriesland.nl.

groteroutepaden.be/opweg/archief > etappes en logies

2015-2 Op Weg | 15