Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste...

20
No. 4- Ie Joargang MEI 1956 Twènlerlaand en -leu en -sproake Maandblad veur 't Twèntse gezin Twentse Taalbank

Transcript of Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste...

Page 1: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

No. 4 - Ie Joargang

MEI 1956

Twènlerlaanden -leuen -sproake

Maandblad veur 't Twèntse gezin

Twentse Taalbank

Page 2: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

('

Twènterlaanden.. leuen.. sproakeMoandblad veur 'tTwèntse gezin

Bij Herman betaalt Ualtijd minder

KLEDING VOOR ELK FIGUUR

TrouU'costuums steeds voorradigRuime keuze exclusieve damesmantels

HERMAN ~~usê~l~t·II.13a2 min. van het station

Abonnementsprijs:90 cent per kwartaal.

Losse nummers 15 cent.

Coöp. Boerenleenbank DELDENALLE BANKZAKEN

TELEFOON K 5107 - 137

,n Oold en good adres veur 'n puik uurwèrk.goold en zilver

isGebr. van Wezel Hengel

I,t Is de woarheid as ik zeg:veur iets fijnsnoar Derking, Oelerweg!

Chemische Wasseriej en Yèrveriej

"ACCURAAT"SCHOOLSTROAT 6 OLDENZEL

Oew adres veur tricoleer'n en drymaster'n(desgewénst binnen I dag terug)

Ook vèrve wiej in alle niejerwetse kleur·n.Gratis haarn en bezorgen. Kuierdroad 391

I

pag. 19. Mooderdag.50. De duivel.55. Zoonder geveul.57. Twente in de

grijze oudheid.62. Aanvulling op

woordenlijst.63. Midden Twentse

woordenlijst.61. 'n Dmkel.

Overname van artikelenzonder schriftelijke toestem­ming van de Redaktie isniet toegestaan.

INHOUD

Uitgave. redaktie enadministratie:

Uitgeverij Twénterlaand.Kortenaerstraat 29.Hengelo (0.)Telefoon K 5100·7987Bank:De Twentsche Bank N.V.Postrekeningnummer:820018.

Samenstelling:Twentse schrijvers.

Bijdragen op papier aan éénzijde beschreven. Voor re­tournering benodigd portobijvoegen.

Advertentietarieven op aan·vraag.

Op de voorpagina: BrulftewBgenmet noabers.

(Foto Haarhuis. Ootmarsum)

"- .JOELERWEG 64 TEL. 2857 HENGELO (0)

Twentse Taalbank

Page 3: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Foto: van Ulzen, Enschede

MOODERDAGDeur de Meien-weend

Geet 't klèène keend

Blcumkes in 't knuuske

Zoas alleen een keend dat kan:

Knöpkes op 't vuuske -

De stell'kes beungeIt d'aander an,

Oet de niendeur tredt de Moa;

't Keend löp bliede' op heer toa,

,,'t Is Mooderdag vandaage!"

Zo röp de bloor!àe blaage,

,,'k Heb Meien-bleumkes veur die brach,

:::Jat möt toch aait op dussen dag!"

De Mooder zeg: "Dat dösse good!"

Het keend leg 't l;äpke an heer'n schoot,

Begint dan zachte-en bleu te f]öst'ren:

,,'k Zal a!tiecl zellte naar die löst'ren,"

Te hoope in den Meien-weelld

staat daar de Mooder en het keend!"

Toon Borghllis,

OldeClze!, MOJ 'del dag '56

I{OPEN BIJ DE SPARIS SPAREN BIJ DE I{OOP

49

Twentse Taalbank

Page 4: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Voor Tricot dameskledjngook U w adres

Automobielbedrijf

W. Noordegraaf

DE DUIVELin 't Nedersaksisch spreekwoord

G. B, VloedbeId, AlmeloAj van de duvel kuiert, :lan zitte'Gûp'n tC211, luidt een Twentse zegs­wijze. Men zou dus verwachten, datde Twent er "hörig" voor zou zijnde l'laal!l van de duivel uit te spre­ken. Niets is minrter waar. In tal vanspreekwoordep en zegswijzen wordtz'n helse majesteit met nadruk ge­nocl:1c!, wênt "nen keunen Tukkeris V;'1"'1.' de duvel en zien besfficor nog11eet bang".Door heel Twente is in allerlei va­riaties het verhaal verbreid van deraan jen :;ik met de duvel hsw. Z'nwapen is de van ouds bekende eekenkoeze. In al die verhalen wacht deman zich wel, om drie maal in suc­cessie toe te sl2an; na de tweedeslag, als satan honend sart:"Nog eens maal ", zegt hijhonend: "Ik hüw gennen duvel dreemacl achter meka, mer met Gûrl enMari'je begin ik wier GOp ni'je". Vanzulk een taktiek heeft de duivel nietterug en hij poetst de plaat.Intussen erkent de Tukker, dat sa­tan geen katje is, om zonder hand­~choenen 2an te pakken. Wil 'n kar­'.-.;eitje niet lukken, zit iets "in 'nknup", clan is 't of de duvel der urnSp :lito In zulke gevallen riep menvroeger, met name in niet-katholiekestreken, den duvelbeunel' te hulp.De duivel is leep en van 'n sluweman zegt men: den is ·de duvel vande schodkaor v5Hen, of ook wel:der' hef bl'j de duvd ziZil besmooroop de kinderleer gaon. Met de slim­heid van satan wordt in vele verha­len de spot gedreven. Daar is b.v.het yertelsel van de boer, die bij 'tboU'.'.-en \"2n een schuur hulp krijgt·,an de boze: als deze in één nachtd;: s-:hu ':- .·Iaar kan maken vóór de"::'22D. kraair. heeft de boer zizne zeelë::.:ie d-'vd vekof. Maar toen deset::.u·-r bijna klaar was, bootste de:"oe:- het kraaien 112 en onmiddellijk'::ê.\-en de hanen in de buurt ant­~::ltwoord.En hoe kwam, volgens de sage, de

dealer ITelefoon ·H-H I

Off.

HE GELO (0.)

A. J. Ii.:A8TELEINRijwielhandel

Bvrgers - Phoenix - Ge 'ffi3.anEnschedesestraat 216 - Telefoon 4380

HENGELO (0.)

MODEHUIS DERKINKNieuwstr.7 - Hengelo - Tel. 6721

HOLLANDIA ONDERGOEDKousen-Sokken·Tricotages (tevens kousen reparatie)

MANUFACTURENHANDELH. J. BEN N IN K

Industriestraat 88 Hengelo (0.l

50

Twentse Taalbank

Page 5: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

zegswijze in de wereld: hee is nog tedom, um vuur de duvel te dansen?Er was eens 'n ..snieder" , die metde duivel 'n weddenschap aanging-- de ziel van de snieder tegenf 100.000! - dat hij (de duivel) ietsniet ongedaan zou kunnen maken,wat de ridder van de naald terechtzou brouwen. Deze danst ..de kuten­flikkers", wat de duivel hem promptnadoet; maar plotseling blijft de snie­der staan, beurt één been hoog op,bat met een knal de muren van Je­richo vallen en zegt: "Va~lg m!'j dences wier oop, aste keer! zins, dowduvel!" Jao, jao, 'n zittend gat be­denkt heel wat! Satan moest de hon­derdduizend uitbetalen.Overigens goede mensen kunnen du­veb w5dden in 'n kop, wanneer daarreden voor is, b.v. als je moeder devrouw in de keuken bij ha<1r werk inde weg loopt: as de wieve zint an't b :ikb~n, hef de duvel eer te pak­ken.Da werden Weiber zu Hyänen! Zeezet 'n gezichte as 'n pötjen vol :luvelsen werpt misschien de maan onchris­telijke verwensingen naar 't hoofd,<1ls: de duvel zal ow gleunig duur dehe! s!eppen. Bijna drie eeuwen na z'ndood krijs:Jt de bekende - en mis­kende! - Munsterse bisschop noguit de Twentse volksmond te horen:Bel'endj:w van Galen, de duvel zaldi'j halen.

VV2nneer iemand een werkje moetopknappen en, als het bijna klaar is,op een onoverkomelijke moeilijkheidstuit, horen we hem mompeln:,,tt Dikke èn kamp nao, zèè de duvel,dcw harre 'n stc!n dr ..., mer de pann:cs nog kcmmen".

Van bijzonder onaangenaam, wei­nig lonend werk, zes:Jt men: dat is't leste, wat de duvel dl' ... heL DeTwentse textielarbeiders beweerdendit V2n het ..snelwèèven", n.1. in de

Voor Kousen, Sokken,Knopen enKousenreparatie:

tijd, toen de werktijden lang en delonen laag waren. Uit die tijd dag­tekent het grafschrift op 'n fabrikant,waarin o.m. gezegd werd: de duvelze! (urn in de hel) wel dekkens wèè­wen la.aten.

Men stelt zich de duivel voor, alsroet zo zwart. "Snort bi' j soort", z:':ède duvel, dow smeete n~n sc '10".3­

r.tee:lVèger in de hel. De smid doetook al aan de duivel denken.'n Smidsjongen had z'n baas de mou­wen van z'n jas dichtgenaaid. Toende smid bij 't einde van de werktijdverÇfeefse pogingen aanwendde, omin z'n jas te komen, en uitriep: ,;t Iscf de duvel der in zit!" merkte dejong~,n lakoniek op: .. Nog neet,baas.

Niet de zwartheid van 't gezicht, ookbepaalde, oj:vallende vormen V<1n 't

BET SPINNEWIELTuindorpstraat 41 Telefoon 4994

HENGELO (0.)

51

Twentse Taalbank

Page 6: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

lich~am zijn voor het volksgeloofa[mWIJzmgen veor iets duivels. Nenspi~[;zn kin, dao zit de duvel in. Menk<::n de boze geest in kinderen metc!:J.vebgeweld, d.i. met zware licha­c:~iijke straf niet uitdrijven, integen­deel: aj3er eenen duvel oet houwt,dUll houw i'j der twee andern wier'in. Toch past op 'n harde bast 'nharde keil: het doet de treiteraar al­licht goed, dat hij eens cop zien du­vd krig.De duivel is slim, zeiden we. Maarz'n slimheid en macht hebben gren­zen. Over die grenzen heef' probe21'thij toch nog zieltjes te vangen: woede duvel z:J!fs neet kommen kan,Gehikt he2 'n co!d wief hen. HeksenW2rCil z'n handlangsters en die wer­c!en vooral onder oude vrouwen ge­zocht. Ook de "bönnezangers" (koor­zangers) moeten vroeger in kwadereuk hebben gestaan: de duvel kampaait duur 'n zangzn!der de kaarkebiIld1en. En als hij de kerk is binnen­gedrongen, zitte oûk voort oop 't al­toOI'.Zelfs met klopjes ging de boze blijk­baar familiaar om. ,,'t Beste peerd in't miln", zèè de duvel, dow reed heetussen twee kloppen. In tegenspraakmet de lof. die in de plakkatentijddoor de katholieken aan haar werdtoegezwaaid, is de zegswijze: Neklop is nen heiligen in de kaark, neklappei oop de straot en nen duvelin hoes. Ook zei men: Woe ne klopin hoes is, zit de duvel aap 'n schos­steen. Misschien de Protestantsevisie? Vermoedelijk niet, want dezegswijzen zijn uit het Katholiekef'Aunsterland tot ons Çlekomen.

De àuivel en de mammon kennenelkaar ook van ouds. De hebzuchtigeis nen geeldduvel; wie geen geldheeft. is nen aarmen duveL Schatrijkdeugt niet, maar straatarm nog min­der: woe 't geeld is, door is de duvel;woe 't neet is, door i,sse z·euw~n

ID,wL Hoe meer geld, hoe erger,daarom schit de duvel aait oop 'ngreutsten hoop. Ja, dat geld! "Naar't goud verlangt, aan 't goud daarhangt toch alles", zegt de dichter.Die drang naar "goud" kan de boer

52

niet uitstaan in z'n koojonge. Toendeze om z'n loon vroeg, zei de boer:i'j zint op 't geeld, as de duvel ool'de zeel.De duivel heeft ook n soort van"Kosename", nl. dujker. "Ter :lujke­da.g", zèè de boer, dow h:reeq zienekoo twee staarkenkalver. Wil mendaarentegen de boze in z'n ergstegedaante voorstellen, dan spreektmen VEln saotan. Mans monder i3vrouws duvel '2D vrouws moeder isman.s saotan. Wel 'n kras oordeelover schoonmoeders! Geheel con­form zegt de boer: de duvel haaltD3it het beste 't eerst, gistern onzenKaro en vandage mien ~lchoûn~ooT.

Wel is de duivel de verpersoonlij­king van alles wat maar lelijk iszelfs de duvel zien besmoor was 'nao;.·;g wicht, dow ze jonk was. Drogehumor is hem niet vreemd: "V'51 ge­schreeuw mer weinig wol", zèè deduvel, dow sch5re 'n varken. Ookontbreekt het hem niet aan kennis,die het menselijk brein te bovengaat. Dat mag ,de duvel weten, zegtiemand, als hem 'n al te moeilijkevreag wordt gesteld. Men spreektvan nen leepen duvel, maar heel in­consequent niet minder van nzndommen duvel van nen keer!. Dathet in de hel lang niet altijd pais envree is, ligt opgesloten in de zegs­wijze: zee höwwen meka as aarmeduvels. Bij zo'n knokpartij hoort menvaak minder-perlementaire uitdruk­kinger.: zee vlokken alle duvel3 02tde hel.Tot besluit: in Twentse katoenfa­brieken draagt 'n bepaald lokaal denaam duvelkaIr-er. Almelo is 'n stads­deel rijk, dat het Duvelseiland wordtgenoemd; bij Oldenzaal, in de Lutteis de Hel, maar duvels zal men daarniet ontmoeten; "een kuier ver vanLochems Veldgemeen " vindt men deDuvelskolken, waar volgens Starigde "helvoogd" in iedere KerstnachtonHewijde klokken luidt; en bij iede­re Twentse dorpskerk bouwt de du­vel ne kapel, d.i. een café, waar menonder 't genot ven 'n glaasje "helsvocht" kan lezen in 't prentenbookvan de duvel, d.i. het kaartspel.

Twentse Taalbank

Page 7: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

DENEKAMPLATTROPDE LUTTE

Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie

Spaar mee bij de Boerenleenbank teOLDENZAALWEERSELODEURNINGENSAASVELD ROSSUM

OOTMARSUM

Het midc'elpunt van Uw uitstapje is nogsteeds

Hote! - Café - Restaurant"DE KETTINGBRUG"

In onze keuken wordt aan Uw spijzen degrootst mogelijke zorg besteed. Onze drankenworden elektrisch gekoeld.

Aan de kraan en in de fles Grols Pilsner

BERNARD WESSELSEnschedestraat 128 Hengelo

BOERENLEENBANK

TUBBERGEN

Spaarbank en Giro-instelling

Voorschot- en Kredietbank

OLDENZAAL

de50

zaak mettoonkamers

meer dan

COÖP. AAN- EN VERKOOPVER.OLDENZAAL - Te!. K 5110 - 371

Veevoeders. Kunstmeststoffen. Zaai- enPootgoed en Brandstoffen.

Alle veevoeders staan onder C L.O ·,ontróle!

Wijnen cn Gedistilleerd

"DE MAÀNGRACHT"

Slijterij - Wijnhandel

D2urningrrstraat 52 (bij de stoplichten)OLDENZAAL - Telefoon 820

Wij zorgen met uiterste zorg

voor de afwerking van Uw fotowerk. U zultdit goede afwerken beslist opmerken. Deuitwerking van de afwerking is dan ook.dat steeds meer foto-amateurs hun keuzelaten vallen op

Veur schuppen. harken. schoffels en 't

sliepen van oew grësmachines mOl biej'n

v3ktnan wèèn.

E. HEIDEMANN & ZN.

Botterslroat 13-15 - Kuierclroad K 5410-377

O!denzaal

=r-----------;* Opel* Chevrolet* Oldsmobile

Off. DealerN.V. Automobielbedrijf

BLEEKERFOTO 'T KIEKKÈSKE

Oldenzaal

53

Deldenerstraat 4 Hengelo

Twentse Taalbank

Page 8: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Voor Uw Interieur

MORSINICHOF

Van wied en ziedkènt ze 't spul

wat de Tasche biedtKcer!s-, Vrouw/eu-

en Kscnclerk!cer'n

El1schedesestraat 16-18 *HENGELO Telefoon 2139 Ben'e- en Berregooc!

*

Voor Heren- en Damesconfectie naar

W. BOERKAMP

Voor alle soorten

Ok de niejerwetseDroadnègelboksen

Venèrgens better dan biej

Geniet van de Twentse Anatuur op een betrouw-bare bromfiets, I . ~

Wij leveren U het bekende \\;~& .merk

Kaptein (Reeds 1,2 millioen in geb,uik)

D. TEESINKLangelermaatweg 152 - Hengelo

•Tdefoon 236

MMM

C onfectie M ltentru,m ' orse

Textiel naar .... , ...

Magazijn voor Rijwielen, Onderdelenen Electra

Willemstraat 37 ~ Telefoon 3913HENGELO

HET WONDER VAN HENGELO

BORNE

'1:

Voor Uw Veevoeder en

Kunstmeststoffen

Coöp. Landbouwvereniging

HAAKSBERGEN

Oldenzaalsestraat ~98

= '''iHengelo * Veevoeder

* Kunstmest en*' Landbouwbenodigdheden

in cle beste kwaliteiten.

Door grote omzet lage prijzen bij:

A. B. T. B. "A L M E L 0" ..1Telefoon 2045 _

COÖPERATIE

DE LANDBOUW-COOPERATIEvan de boer

door de hoer

voor de boer

NU voor de huidige leden

STRAKS voor U.

is een bol werk

ter b~veiliging

ter verdedigingter bevordering

van de economische belangen van de vrijezelfstandige ondernemers in de landbouw t.w.de Boeren.

Coöp. Landbouwersbank en

Handelsvereniging - Almelo

Lonneker COÖp. Land­bouwersbank en Handels­vereniging - Enschede

54

Twentse Taalbank

Page 9: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

ÎOONS KaTTE VE'HAALJloonber gebeul(,.fan van 'n MäU'nkaamp")

Oonz' Teuntje zal zun jaar of twaal­me wèèn 'ewes, 't ""INas 'n öurÎtjkeerike: 'n knap gezichte, met mooikrullig hoar en 't was aait e.etjes inta21 en antwoord.,,'t Is 'n knap jeunk'n" Ze2f11 de leuen daar han'n ze geliek in.Op 'n keer was oonz' Teuntje nigbes in adder. 't Har taandzeerte, 'nHeeln né:ch har Moa d'r met op'e­trökk'n; mer 't wol nig oa'vve gaan.Teuntje huul'n al mer vedan en vansloap'n kwam niks den nach, 'leurTeuntje. nig en vuur Moa o:::>k nig.Van dee asperiel~.tjes wusse wi'jdowdetieds nog nig of, èèmmin vanne taancIdokter. Moa deer Teuntje '11

glèèske foezel en daar mosse metsj:euI'n, mer hee sleuk 't duur en zoveu! e tèg'n mom nog in slaap ook.Hee kon nig nOé: schaale, dat gungnig. Mer urn 'n uur of achte, doa,rha'j em wier. "Moa, komt gauw, i!:heb wier zun taandzeerte!"Moa zuch'n ees; wat zal ij begin­n'n? 000 nöm zee 'n resseloet be­sloet."Komt d'r mer oet en trekt ow an,dan mUl mer noa 'n dokter hen."

"Oh nee", huuI'n Teuntje, "nig naar'n dokter, den dut mi) völs te zeer!""D'r oef', zeer moa, "en gauwas te toa! !) geat noar 'n dokter e:l

"Jan van 'n Mäll'nkaarnJ1l"geb. 27 febr. 190! te Hengelo

IJ vrol'gt em, of 'e ow den zeer'nu:and cl'r oet wil trekk'n zaandergeveuI!"Hé, dat was nen goo'n inval vanMoe, urn te zegg'n: "Zoonder ge­veu]". Want now vreug Tel'.1tje:"Dut dat dan nig zeer, Moa?"

Bonee" was 't bescheed, "zoon­de~: geveul dat beteek'nt dat 't ow i:1't geels nig zeer dut. En dan bij vandee zeerte of! Et now mer gauw watel' dan 'lot. Hennek za! wa ILet owgaan.Hennik dat was zovöl as zien bremen dat was ikke. Now, zunnen hallClmorn vrij dat leek mi) wa. Ik zeur'nwat, dé:'w nig te V1'og bi) den doktertwamm'n.Moa mos ieder bod zegg'n: "Ta dunjonge, maak now an, temet is 'n

Certainly

that's

55

Twentse Taalbank

Page 10: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

dokter vat". Zo gunge wij dan èèn­luk op 'n trad. D'r zatt'n 'n stuk ofwat leu bij 'n dokter in de wach'kamer, zodarre wij nog 'n heel zetjewocht'n moss'n. Ik keek is in de beu­ke dee op 't töafelke lag'n en Teun­tje lag op de knee op 'n stool en keekn02r boet'n. Noa 'n uurk'n wa'wan de buurte. Mer ik har heelmoalsgin zin urn met naar binn'n te gaan;ik ve'trouw'n den dokter mer half.Stel ow veur, dat' e mi' j ook tegroazen nöm! En zo scheuf Teuntje,mer huul'nd dan lach'nd, noa binn'n.Ik luuster'n en joawa, 't doer'n niglange of daar haj 't: 'n geschreeuwvan wat haj mij en 'n spektakel inde sprekkamer! de leu keek'n meka.:lees an en zeem: "Daar hef' e 'm leelkte pakk'n!" Ik zölf wus nig of iklach'n of huul'n zol. En opeens, daarvleug de duure lös en ... mer laatTeuntje 't zölf mer wieder ve'tell'nzoas e det 's middaagns, dow te wiel''n luk bedaad was, an toa fel hefve'tèèld.

"*"Eers", zo begun Teuntje, "wa '1:nig bange want hee zol mij 'n taancljo zoonder geveul trekk'n. Now dan,'n dokter vreug mij wat d'r anschott'n en ik zeer: "Dokter, en ofdokter mij 'n taand zoonder geveulwol trekk'n".

"Dat wil ik wel" zeer e, "ga maarzitten op die stoel". No, en doohaarn e zunne grote tange (enTeuntje wees zunne heenige lengtevan ne meter an) oet 'n keske endaar kwam e met an. "Doe je mondopen", zeer e en doo ik em 'ezeg har,welke koeze 't was, wol' e de tangcd'r opzett'n, mer ik was em veur en

ik greep gauw de tange vaste. "Laatlos!" schreeuw'n 'n dokter, mer ikschreeuw'n nog hadder. En doo wör

'n dokter heIlig en trök an de tange,mer ik heul vaste en zo trök e mijvan 'n één'n hook noa 'n aandern.'n Stool veul op de groond en 'n dok­ter mer schreeuw'n: "laat los'" enikke mer schreeuw'n van bangig­heed. Now, en doo te de tange èèn­luk wier te pakk'n har, scheul e mijoet en vleuk'n, mer ikke vat, noa dedure. Now, en hee mij noa en doo'kin de wach'kamer was, kon'k de durenig zo gauw lös krieg'n en dooschopp'n mij toch aan der 't gat, da'!:de dure oetvleug noa boet'n hen."Zo", zeer e, "dat is zonder gevoel!Ik zal jou'"

"Wat nen n2ar'n keer! toch" zeerMoa. En ze nöm Teuntje zien heufdtusk'n eere haane en kuss'en em opzien krulkop met geveul.

"Wat God gif is good, mer wat mooder gifis better", zee de jonge. doo scheet em d2kreeie op de brugge.

"lej könt nooit weten" zee de boer, doo zet­ten hee 'n hanen op 'n hoondernust.

"Oonzeleemheer weet allens", zee de jonge,"Der nich wat ter in de wost zit!"

"D'r zint vief doon van de wekke" zee dePestoor, en "Joa, joa" zee de köster, "as 'tmer staand hoolt."

"D'r zint ter genog. mer iej mot ze könnenvinnen", zee de keerl, doo zat e zonnercenten.

Voor al Uw Huishoudelijke artikelen,Tuingereedschap en IJzerwaren

E. W. v.d. Broek ~ HengeloIndustl'iestraat 31 Tel. 3959Twekkelerweg 128 - Tel. 6991

Deldenerstraat 36-38VASTE GOEDEREN:Koop I VerkoopHuurincassoVolledig beheerTaxaties

ROTTINK N.V.HENGELO (0.)

ALLE ASSURANTmN:Premiën scherpconcurrerend.Gratis poliscontróleen adviezen

Alle inlichtingen kosteloos.

56

Telefoon 3041 (2 lijnen)PASSAGES:Vliegtuig- enbootpassages over degehele wereld.Emigratie.

Twentse Taalbank

Page 11: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

TWENTE IN DEGRIJZE OUDHEID

(IV)

Karel van Gelre welke er door zijnstrijd met de Habsburgers allerminstmee ingenomen was dat een Bour­gondiër de Bisschoppelijke zetel be­steeg, wierp zich nog voordat de af­stand had plaats gevonden met 7000man op de weerloze Twentse bevol­king gelijk een aasgier op zijn prooi.De strooptochten van 1510 herhaal­clen zich in nog heviger mate: roof,afpersing, heiligschennissen en ze­denschandalen stichtten alom schrei­nend leed. Zij die hun bezittingentrachtten te beschermen werden e~n­

voudig afgeslacht. Goor werd op­nieuw gebrandschat. Alleen Olden­zaal, dat een talrijke bezetting hadingenomen, bleef dit keer gespaard.Ook met de benoeming van Henrickvan Beijeren tot Bisschop vanUtrecht (1524) kon de Hertog vanGelre zich niet verenigen. Hij vielweer Twente binnen en bezette on­derandere Enschede. Tijdens de af­wezigheid van Bisschop Henrick, dieveel in Duitsland vertoefde, sloeg deHertog hier ongehinderd zijn slag.Geheel zonder geldmiddelen om deGelderse Hertog te kunnen bestrij­den, verlangde de Bisschop het we­reldlijk zwaard over te dragen aanKarel V, hetgeen in 1527 te Schoon­hoven geschiedde.

"Als die Bisschop dat wereldlickesweert an den Keiser hadde over­gegeven, heeft de hartog vanGelder die drie hoofdsteden vanOveryssel alsoo benauwt, dat sijniet eens buten de poorte dorstenkomen. En die borgers van de ste­den ende de ingesetenen van delanden waren voir die schuldenbeswaert ende verbonden eJ1de alssij nu op haer groot perickel uit delanden ende steden iewerts reis-

Ga ook fotograferen!Bij ons vindt U de beste camera'suit diverse prijsklassen.

57

"De Pinksterbroed koornp! ,.

(foto RoeI Echtermeyer)

den, dan werden sij voir die land­schulden angeholden ende inhechten geset, ende wat sij omhulpe an den Bisschop solliciteer­den kregen niet, hi hadde oockgeen macht ende cont hem selvenniet bescutten. Diewijle nu geheelOveryssel, ridderschap en stedenmit die gemeene ingesetenen insoodane last waren, sijn sij mitmalckanderen gesloten, dat sij bijgoeden tractate ende dragelickemiddelen onder keizer Carel dievijfte als hartog van Brabant endegrave van Hollant wolden gaen,bij alsoo, dat die Paus van Romendie keizer als keiser ende datrijck ende die Bisschop vanUtrecht daerin sollen bewilligenende haer van den eed, daer sijhem mede verplichtet, solden ont­slaen.

FOTO HAARHUISOOTMARSUM

Twentse Taalbank

Page 12: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Opten 18 Nov. hebben de gesan­ten van den keizer ende den Bis­schop en die uit elcke stat Deven­ter Campen en Swolle mit malc­kanderen getr2.cteerd over detranslatie des bisdoms en wederomop kersavond int leste van dit jaer.Die van Overijssel hadden geerneonder eenen Bisschop geblevenende den keizer op soodane condi­tien angenomen, dat hy macht 01­de hebben gehat denselven Bis­schop te nomineren ende te setten;waartoe die gesanten niet woldenverstaen ende seiden dat des kei­sers enkelicke meinonge was sichmet die land van Overyssel intkleinne noch int grote. te willenbekroenen, ten waer sake sij hem,sijn erfgenamen ende nakomelin­gen ende voer haer ende harenerfgenamen wilden annemen.Na beraat van de steden mit haregemeenten, alsoo 't een saeke vangrote importantie was, hebben syalle eenpaerlick bewilligt, dat menmit Keis: Mejesteit als hartog vanBrabant ende grave van Hollantvoir erfhere' solden anblijven, dochdat sy altijt bij dat Roomsche Rijckende die Duitsche Hanse woldenbliven ende bij haar rechten, pri­vilegiën ende olde gewoonten.Opten 7 January sijn die keiser­lich gesanten weder binnen Cam­pen gekomen insgelijcken die ge­puteerden en ridderschap en ste­den ende hebben den keiser voel'hem, sijne erven ende nakomelin­gen voir haer ende haren ervenals hartog van Brabant ende gravevc:n Holland angenommen.Den 12 Februarij heeft de Bis­schop die van Overyssel ontslagenvan haren eedt, daer sy hem medeverplicht waren, gelyck op den 8Martij dee van Overyssel harenBisschop van synen eedt hebbenverlaten, die hy an haer gedaenhadde. Die ratificatie van het ge-

maeckte accoort tussen den keizerende dee van Overyssel is ge­schiet binnen Mechelen den 21Februari Ao 1527.Den 14 Martij hebben de ridder­schap der landen Sallant enTwente binnen Deventer verga­dert en gevolmachtigden benoemdom uit haren name hulde ende eedtan den keiser te doen.Den 18 Martij hebben dee vanTwente als Jan van Beveren, De­ken, en Humen Wytrock (cano­nik der kercke Plechelmi tot 01­denseel. van wegen het capittel),Johan Mycke van wegen het Duit­se Huis tho Othmersem, de ge­broeders van Twicklo en vanCoeverden en dee van Bevervoor­des en Roelof van Schreven,Lambert van Rhede, richter totOldenseel, mit den burgemeisterenvan Oldenseel, Othmersen, En­schede, Delden en Goor vergade­ringe geholden, geconsenteert en­de belieft int 2.nnemen van denkeiser volgens den opgerigtentractaet ende schreven an denstatholder Georg Schenck - vrij­here van Tautenburg , des keisersstatholder in Vriesland - ver­soeckende onderholdinge van haerprivilegiën, lantbrieven en ge­woonten voer geestelick en we­reltlicke ingesetenen van Twente."

Uit: "Historie van Overyssel"door W. Nagge (geb. plm. 1600,over. 1690).

Karel ven Gelre ontzag vriend nochvijand, kerk noch klooster, het zijnleger leven op kosten van de pJatte­landsmensen, en vernietigde hier enelders gedurende een halve eeuw allewelvaart. Eerst in 1528, toen de Bis­schop van Utrecht afstand deed vanhet wereldlijk gezag, en Karel vanGelre dstand moest doen van al zijnveroveringen in Sticht en Overstichten voortaan in dienst kwam te staan

Coöp. Aan- en Verkoopvereniging IBoer'n, a'j weet'n wilt wa'j koopt, koopt dan~:o~~~~:~~;e~wa;~n h~~:~~:~:~

58

Twentse Taalbank

Page 13: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Boerenleenbank

OOTMARSUM

de spaarbank voor iedereen.

Voorschotten - Kredieten

Telefoon 200 LANGESTRAATHENGELO

DE SCHRIK VAN ALMELO GROTESTRAAT 14750 m. vanaf Postkantoor

Nederlands grootst gesorteerde zaak voor

DAMES~ EN HERENREGENKLEDING ~:i:~c:;e}L~or1en'refJ' ve~~met de iaagste prijzer,. W P.CHT NIET! goed!

HET SPEELGOEDPALEIS I Coöp. Boerenleenbank

TEUTELINK "KEDINGEN"

teEnschedesestr.22 - Tel. 281~ - Hengelo GOOR

"Verzorgt alle Bankzaken.

DEELDENER MOPPENDiepenheimse weg 25

wied en zied bekènd

B. J. MEENTelefoon K 5470 - 654

Langestraat 9 - Deelden

V,", ocw k",emO"'"de=l Heel Twenteland koopt bij IHotelDE GOUDEN LEEUW DE KLEINE VAN DIJK

Oldenzaal Meubelen

GARAGE TER STEGE Karpetten

121Wij verzorgen: Uw trouwpartijen, VitrageLuxe verhuur, Stalling, Onderhoud enReparatie. Hengelo (0.) - Drienerstraat

Oldenzaal Telefoon 05410 - 435

HENGElOSCHE BIERBROUWERIJ

59

Twentse Taalbank

Page 14: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

A+ Brands & zonenW.(N1.é.~i.&1.h.ir.ftti&1.9-

Burgemeesterstraat 1

ENSCHEDE

Deventer Smyrna tapijtenvoorradig in 300;100 - 250/350230/300

Hoogpoolkarpettenin 7 maten vourradig.

Effen karpettenin tien kleuren voorradig.

Tapijtlopersin 90 - 70 - 57 - 50 c. m.IN ENORME KEUZE

•Dames!

voor een mooi kapsel naar

Maison OorthuisDenekamp

Ook voor pal fume riën en toiletartikelen Uwadres.

Voorgoeieschoenenbekend~~

GREVE

FILMEN is niet alleen ons werk. maarook onze HOBBY.

Foto Prins - HengeloWij helpen ti verder met Uw filmerij

VeurKoelkasten, Stofzoegers. Wasmachinesen aandere elektrische apparaten noar

Ruischers en HartgersDrienerstraat 4 - Telefoon 4878 - Hengel

Oldenzaalsestraat 93 Hengelosestraat 17

ENSCHEDE..BALLY" im;;ort voor Twente

COÖP. BOERENLEENBANK

TE HAAKSBERGEN

SpaarbankIngelegd kapitaal 5 miljoen

Aantal spaarders 3700

HUISHOUDTEXTIEL - VOERINGSTOFFEN - JAPONSTOFFEN

D. Jordaan &Zonen's Textielfabrieken n.v.HAAKSBERGEN

60

Twentse Taalbank

Page 15: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

van Karel V, die hem met Gelre be­leende als leen van het rijk, kwamer een einde aan de heilloze activi­teit van deze man, aan wiens belan­gen zulk een ontzettende offers wa­ren gebr2cht. (In 1538 stierf Karelvan Gelre op zijn goederen op deVeluwe, waar hij zich verbitterd hadteruggetrokken) .Wie mocht denken dat nu een tijd­perk van rust en vrede zou aanbre­ken., vergist zich. Een 80-jarige oor­log stonc1 j n het verschiet. Voor dietijd sloegen echter nog andere gol­ven van onrust over Twenteland.Alhoewel de progaganda die doorLuthcr en zijn volgelingen gevoerdwerd niet bij onze grenzen tot stil­stand kwam ondervond Twente inhet begin niet zozeer de invloedenVDn het protestantisme als wel vande ideeën en opvattingen der We­derdopers, waarmee na 1530 veleNederlanders besmet waren. On­danks de strenge regeringsmaatrege­len namen de aanhangers van dezeleer snel toe. De kern der leer vande Wederdopers of Bejaarddopersis de negatie van de kracht der Sa­cramenten, bijzonder het DoopseLdat afhankelijk gemaakt wordt vanhet geloof van de dopeling, en daar­om pas op latere leeftijd mag wor­den toegediend. In hoofdzaak zijntwee grote richtingen te onderschei­den:a. de revolutionnaire dopers, volge­lingen van Thomas Münzer, die in1534 te Munster het Rijk V.:ln Sionstichtte;b. de stille dopers, volgelingen vanMenno Simonsz, Pastoor van Wit­marsurn. In 1535 maakte de Bisschopvan Munster met de herovering vanzijn stad een einde aan het Rijk vanSion, maar daarmee was de ketterijin ons land nog geenszins uitgeroeid.Daarom werden in 1540 de zwaar­ste straffen gesteld op alles wat maarin de verte verband hield met deketterij.Destijds woonde op het Huis te Bec­kum in het gelijknamige Twentsedorp een zekere Jonker Jan van Bec­kum wiens vrouw Ursula van Wer-

61

dum door toedoen van een zustervan de Jonker: Maria van Beckum,met de verboden godsdienst derWederdopers werd besmet. Toen delandvoogdes Maria van Oostendorp(zuster van Karel V) in 1544 eenschrijven richtte aan het provinciaalbestuur van Overijsel en daarin metaandrang verzocht om"alomme ner­stige inquisitie" te doen "om alleherdopers aft der van de se.ctenvan Batenborch oft David Jorif.zzijnde te apprehenderzn ende daarover scerpe iusticie te deen", en bo­vendien de Twentse Drost Goesenvan Raesveldt een beloning uit­schreef voor het aanbrengen vanwederdopers, werd openbaar bekenddat de genoemde twee freules deverboden godsdienst aanhingen. Hettweetal werd onmiddellijk gevangengenomen. Toen het niet gelukte debeide freules tot andere gedachtente brengen ondanks naarstige pogin­gen daartoe ondernomen door deStadhouder van Overijsel: Maximi­liaan van Egmond graaf van Buren,Bernhardus Grouwel de Prior vanhet Predikheren-klooster te Zwolleen door een afgezant uit BrusseLwerden de twee vrouwen veroor­deeld tot de dood op de brandstapel.In het najaar van 1544 werd het vo­nis in de omgeving van Delden vol­trokken.Het gebeuren had grote beroeringgewekt onder de Wederdopers, wel­ke met onblusbare wraakgevoelensvervuld door Twente zwierven, enzich schuldig maakten aan plunde­ring en brandstichting. Onder denaam van "de Vrome Kinderen vanEmmelichheim" hebben zij deze stre­ken nog tal van jaren onveilig ge­maakt.

Historicus.

Steeds 't onovertroffen adres in Hengelo voor

opbouw-serviezen enalle Sola ~ en luxe artikelen

SOLA-speciaalzaakWemenstraat 6 - Telefoon 7832Kotmansweg 6 b - Telefoon 4981

Twentse Taalbank

Page 16: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

BIJEENKOMSTSASSISCHE SCHRIEVERSBOND.

Op 19 mei j.l. sprak Prof. dr. K. H. Heeroma(hoogleraar in het Nedersaksisch en direc­teur van het Nedersaksisch Instituut te Gro­ningen) op een door de Saksische Schrievers­bond belegde bijeenkomst in La Bagatelle teAlmelo ever de wenselijkheid van eenEuropese- of eenheidsspeIling voor het Ne­dersaksische taalgebied en over de daaraanverbonden noodzaak van het invoeren vannieuwe lettertekens. (Het samenstellen vaneen eenheidsspelling vormde al een onder­werp van ernstig overleg op het Nedersak­sisch Symposion, dat in 't voorjaar van 1955op het landgoed Vosbergen te Eelde werdgehouden en waaraan de naam ..Vosbergen­speIling" is ontleend; Redaktie).Drs.Diemer (Groningen) opperde tijdensdeze bijeenkomst het voorstel om een Twent­se bloemlezing samen te stellen, geschikt omals leesboekje te worden gebruikt op de la­gere scholen.

Nen dikkop zat ien een venkenWat deu doar den dikkop ien t

venken?Hee zwörn d'r een betkenOop ees brök zien stetkenDoe zat der nen kikker ien 't venken.

A. J. U. L::mrn, Hengelo.

Aanvulling op de woordenlijstachterboks, deel van paardetuig, omspant

achterdeel van 't paard.achterhoalt, dwarshout op disselboom, wazr

trekkoorden aanzitten.achterlèittken, klein biggetje dat niet hard

groeit, figuurlijk zegt men het ook vaneen min kindje.

anbrod, aangebroede eieren.angieln, eten, schransen.angoan, een paard en wagen nog iets vooruit

laten trekken.anltötteln, beetje voor beetje vermeerderen.

Dat köttelt wa an.anleutig, brutaal.anlegn, bij het dorsen wordt telkens een

nieuwe rij ongedorste schoven aangelegd".betekent ook weI: onderweg even eencafé'tje binnen gaan.

annösn, iemand die uit pure nieuwsgierig­heid kemt.

anschikn, aan tafel gaan zitten om mee teeten.

<1nveurn, de wagen dicht bij de plaats zettenwaar opgeladen of afgeladen moet worden.

anvreutn, telkenjare bij het ploegen of spit­ten iets grond meepikken van de naast­gelegen akker.

anwettern, een kalf niet verkopen maar vetmesten.

anweuln, een ketting om een vracht houtflink aandraaien met een kort stevig eind

62

hout. Ook wordt het gedaan als draadom de wei gespannen wordt.

anwie~en, bij het klootschieten wijzen spe­ciale mannen met stokken hun schutters deplaats aan waar ze het best langs kunnengooien door hard met die stokken op degrond te slaan: Hier is e had!

anzegn, de buurman van de overledenebrengt het bericht bij buren en familie.

-B-baL"'n-bri'j, bereid van meel. water, stukjes

lever en ander eetbare slachtresten.bliksl.ater, krachtterm, zoiets als: wat blik-

sem!bloom'n, bloemen.boesekeerl, boeman.bul!eke, kleine ofwel jonge stier.bol, cementen putring.bölleke, kleine cementen putring, of ook:

eindje (worst e.d.)bombèèsn, kruisbessen.bös, platzak, ik bin bos.buulwegtel'l1, ondeugende jongen.bisscköttel, zenuwachtig jachtig persoon.bicstern, hee is op 'n biestern. hij is kwaad.bèiign, buigen.bèèsnbössche, bessenstruiken.bilnwaage, wij goat met de bilnwaage. we

gaan te voet.brook, broekgrond.buis, jas.

G. Klaas. Ootm.

"Mundus vult decipî' zee 'n kwakzalver, enhee ve'kochen roobeetensap veur oogwater.

..Now wik de wichter bange maken" zee 'nschossteenveger, doo nöm e ne gleunige kallein 'n moond.

"Ik kan 't nich!", zeg nen luien, en doarumkan e 't nich.

"Jagen of streupen" zee 'n hazen .. loat wéénwal 't wil, mer 't is um miej begunnen."

"Al het iej no Jens Döl of Graads Döl ofMans Döl". zee de keerI; ..aj eenmoaI vande f!'milie Döl zint, bliew iej nen Döl."

Loat griep of aander ongemakOw nig te pakken nemm'nGeat noar mij too, de man van 't vakDee 't ongemak kan remm'n.

Drogisterij "Tuindorp"H. E. v. d. HAAR

c. T. Storkstraat 33, Hengelo, Tel. 3751

Spölgcod stelt elk keend op pries't dreumt van 't keender paradies.A'j wat neudig hebt, i'j komt mer heul'Ook keenderwagens te kust en te keur.

G. FLOORS - KinderparadijsWillemstraat 35 Hengelo

Twentse Taalbank

Page 17: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

MIDDEN-TWENTSE WOORDENLIJSTSamengesteld door J.

boksennemmen, het trakteren door de brui­degom bij gelegenheid van zijn huwelijk.Vroeger was het de gewoonte dat hetjongelingschap de bokse (broek) van debruidegom bij het bed wegnam; slechtsdoor een traktatie op bier (boksenbier)kon deze worden teruggekocht.

boksenscheeten, wanneer een bruidegom vlakvoor het huwelijk ten huize van de bruidverbleef of wanneer het bruidspaar tewg­keerde van de ondertrouw. verzamelde hetjongelingschap uit de omgeving zich voorhun huis en vuurde daar met alle be­schikbare geweren drie ere-salvo's af. Naafloop trakteerde de bruidegom de jonge­mannen gewoonlijk op bier.

bo!g!èèsl{en, jeneverglaasje zonder of metafgebroken voet.

boJ(le), mv-n: stier.bol(len), stuk. eind. Dooi miej èèm 'n bollen

touw.bö!!en, loeien.bollenkalf, mv.-kalver: stierkalf.bönne, zolder boven een sc humtje of andere

kleine ruimte.boo, wel Boonee: welnee; booja: welja; boo­

wisse: wclzeker.boolten, os: zie lien.bo(o)lt, spoedig: Zo baalt as: zodra als.

(Duits: bald.) Zie ook: baak.boomleuperken, hoomkruiper (: klimvogel-

tje) .boozem, rookvang boven open vuurhaardbös, barst.boskage, bosbegroeing.bosken, basket. basken..ebasket: slaan.bössel, -s: borstel; weerspannige jongen.bösselen, tegenstribbelen.böst, -e: borst.biistblad, borstriem van een paardetuig. be­

vestigd aan en opgehouden door 'n hamer­zeIlen.

bot, mv. butte: been. D'r bint ook nog aan­dere butte biej 't vuur: je hebt het niet al­leen te zeggen.

bots, stuurs; nors.botterveugel, vlinder (Eng. butterfly).botterb!aa, weegblad (: in het wild groeien-

de zomerplant) .bou~, oogst; verbouw: akker.bouwen, ploegen. D'r veur hen bouwen: een

kus geven. (Jongemannen onder elkaar:He'j d'r al veurhen 'ebouwd?)

bouwmeesterken, b\·ikstaartje. Vogeltje datvaak een ploegende boer volgt om dewormen uit de ploegsnede te pikken.

braannekkel, os: brandnetel.breedvlaags, breeduit; veel ruimte innemend.

Juister: wiedvlaags.breenk, plein binnen een bebouwde kom of

plaats waar wegen samen komen. Vroe­ger vergaderplaats van plattelandsmensenuit de omtrek.

brekken, brekt. brök. 'ebrökken: breken.brengen, brech. brach (en). 'ebrach: brengen.

63

W. M. Gigengack

breuden, brod. brodden. 'ebrod: broeden.breuhenne. broedse hen.breutokse, kip die telkens broeds is.brewwelen, wartaal uitslaan.briej, brij.briejaant, prachtig. (Frans: brilliant).broam, vrucht van de braambessenstruik.bröd, (uithang-) bord. Hee hef 'n bröd veur

'n kop: hij is schaamteloos. (Westf.: vaneen schuldenaar. die zich niet om zijnschuldeiser bekommert: He heff en Brettvör de Kopp.)

broed, bruid.broedlachte, bruiloft.broeken, gebruiken. behoeven. Zik broeken:

zich inspannen; al zijn krachten gebrui­ken: Wiej broekt vandage gin hoeswèrkte maken. (Ook: behoren. Dat broekt ziknich: dat behoort niet).

brök, breuk.brömmel, -s: braambes.brommerd, bromvlieg.broodkrömmel. os: Ook: broodkromen: brood­

kruimel. De broodkromen stekt 'em: hij isbaldadig.

brookkaamp, niet ontgonnen. moerassig land.bruegeman, bruidegom.brugge, -n: boterham.bru ft(e), bruiloft.brussel, (nen brussel: fors manspersoon).buegelkoarf, hengselmand.bu-ig, onstuimig.buken, zie pinnen.bukkum, os: bokking.buren, beuren. opheffen.bute, buit. An de kotste bute kommen: aan

het kort te eind trekken.buten, ruilen.buul, zak; buidel; bult; buil.

D.daalkuieren, kalmeren; op de stoel praten.daal(ten), Noa daalten kommen; naar bene­

den komen.daank, dank. Bij het afslaan van een aan-

bod: 't Is daakensweerd.daawern, daveren.dakhazen, dakhaas; kat.dan, denneboom.danappel, denneappel.dankat, denneappel.darre, -n: dar.dawwelen, stoeien, spelen.deeder, van deeder dikte: van deze dikte.dèèien, dooien. 't Hef duftig 'edèèid 'n dag

of wat.deengseldagskoo, schraal koetje, dat men

maar op de Dinsdagmarkt moet zien teverkopen.

DeenkeI, riviertje dat ontspringt in de om­geving van het dorp Holtwick (Duits!.Westf.). bij de buurtschap Glane (t. Z.van Losser) Twente binnenkomt. geheelOostelijk Twente door stroomt en t. N.\~.

van Lattrop haar loop weer op Duitsgrondgebied vervolgt.

Twentse Taalbank

Page 18: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

.,n Dinkei

ij blieft veur mij altied et mooiste,

waor wij as jongs et zwem'n in leer'n,

dien beeld dat zal mij nooit verweer'n.

Oale dinkeI langs de grenze

(Jan Wo/tees, Enschede)

En as he kump met de zeize

en asse mien hette voond,

dan hop ik, doe oale twèènte

da'k mag rösn in diene groond.

Woar wij uur'n lang kon'n ling'n

an de kaant in 't lange grös,

woar de beeste waar'n te wèèn'n,

doe wais veur mij ne grote rös.

'k Binne riept in al dee joar'n;

'k bin veslet'n, 'k bin noe oald.

Zo lang doe nog vleuis in twèènte

wodt mien hette nog nig koald.

Johannes Wolters. geb. I januari 19J6 teHengelo en m3menteel woonachtig te

Enschede. dicht al vanaf zijn l8de jaar enpubliceert th3ns voor het eerst.

VAN LAAR &Enschedesestraat 127

Co's A U TOM 0 BIE L BED R IJ FHENGELO (0.) Telefoon 3983

Simca64

Twentse Taalbank

Page 19: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

Ne bril van HeynIs mooi van lijn

en zit ow aait merakels fijn

dus ow adres is:

Ant. HeynGedipl. Bandàges - OpticienEnschedestr.15,tel.3154-.Henge1o(0.)

LOB't meer kuul'n, 't löp wa lösOok as 't mangs ne haanddik vrösMeerdan bij van 'n BERG zien'n heerdDéé is de cènt'n dubbel weerd.

Hengcler mènschen, zegt 't voortMet dit sprekwoord goa'k akkoord..Wie de schoen past, trekt haar aan"Meer doot dit dan Bij v. d. Laan.

~..RIPPERDASTR

ENSCHEDE' Za

Voor elke sport

'T HOENde

VAKMAN

Komt es deur de roeten gluur'nEn bekiekt mien manufactuur'nDan is 't wa vaste, kameraadDaj ook bij mij koop'n gaat.

MAGAZIJN "DE STER"D. H. ter Haar

C. T. Storkstraat 31Tel. 2988 - Hengelo

Sj. v. d. LAANSchoen handel en Reparatieinrichting

Emmaweg 16Tel. 3059 - Hengelo

w. T. v.d. Berghuishoudelijke artikelen, c!cctr. smederijvakkundige bewerking

Tel. 253'i, Pastoriestraat30, Hengelo

Drienerstroate 26Hengel

Nu tsspoorbaa nk

Tukkers .... mag ik effen 't woord?Gooit ow gèld nig oaver boordTukkers ... ak ow roan mag ... spoort!!!Goa'j daar almaal mee akkoord?

Brengt dan owgèld naar de

Klaant'n van BISCHOFFBint almoal vol lofNe dame of heer ....Ze komt aaltied weer

want:

Bischoffhef 't beste wat er is!

Oawertuugt ow van disse woarheed

Foto apparatenGrootste sortering van geheel TwenteGespecialiseerd In Toneel· en feest·repor-tages.

Foto Jozef Drienerstr. 23, Hengelo (0.)

Schoon'n kapot loop'n kan iederéénDOM is zovöl keuns nig anMeer . .. a'j nen schoon te maken hebtIs HARMSEN owwe man

Komt meer bi'} mi'j

Henk HarmsenSchoen handel en reparatie· inrichting

Tel. HOI - Winhlgalerij TuindorpHENGELO (0.)

FA. G. KOELINKJUWELIER ANTIQUARE

ENSCHEDEBurgemeesterstraat 2-4 Telefoon 4433

Twentse Taalbank

Page 20: Twènlerlaand - Twentse Taalbank OCR.pdf · DE LUTTE Honderd duizenden spaarders vormen onze beste relatie Spaar mee bij de Boerenleenbank te OLDENZAAL WEERSELO DEURNINGEN SAASVELD

vanaf f 1190

In een ,.RENAUL1"MET 'T STUUR IN DE HAANDDEUR OONS HELE T\VENTERLAAND

Garage De HavenG. A. BRUINSBreemarsweg 415HENGELO vanaf f 7500

IETS NIEUWS VOOR TWENTENiagara Prints (vergrote afdrukken)

van 6x6 op 9x9 f 0.22van 6x9 op 711Ix101/2 f 0,22Alleen bij FOTO HUBERS

Nieuwstr. 6. Hengelo - Gevestigd sinds 1894

HENGELER LEU ! !haalt ow vleisbi'ej de jongs van

van Gelderwant dee kèntow aIlemoaIe.

Veur kalfs- rund· en peerevl~is

dus noar 't VLEESPALEIS

Voor verhuur van

gelegenheidskledinguw adres

H. ZWIERv. Riebeekstr. 42. Enschede. Tel. 8159

annex TOneelkh.ding

COöP. ZUIVELFABRIEK

"NOOIT GEDACHT"OOTMARSUM

Prima melk en melkprodukten.Roomboter steeds eerste kwaliteit

Ik hooI van oons Twènte woar ik bin geboor'nIk hooI van de hei met 't peers en 't roodIk hooI van de essen met 't golvende koor'nEn ik hooI van de grond woar ik rös noa mien dood.

ALBEHS' BEGHAFEXISDIEXSTVergunning Min. van Econom. Zaken o. 57970

Roessinghsbleekweg 17 - ENSCHEDE - Telefoon K 5420 - 2189 - 7096HENGELO (0.): Strooweg 8, - Telef. K 5400 - 4659ALMELO: J. Venema, Lijsterstraat 117

VARIA-VEHZEREHING "NEERLANDIA"Bankiers: RûUerdamsche Bank - Middenstandsbank - Providentia - Giro 516270

Twentse Taalbank