Twitter mee: #watwerkt

Ondernemers denken mee

Pagina 2 van 4

Betrokken Ondernemers

Congres Bewonerspartcipatie vernieuwt.

Wat werkt?Rotterdam, 21 juni 2011

Radboud EngbersenProgrammaregisseur SEV

Vragen

• Waarom is het belangrijk om ondernemers te betrekken bij straat/buurt (algemeen belang)?

• Wele rol/functie kunnen ze vervullen?• Hoe betrek je ondernemers bij de

straat/buurt waar hun onderneming staat?

Drie Casussen

• Alliantie West Kruiskade, Woonstad Rotterdam

• Delfshaven, Oud-Mathenesse, Witte Dorp en Nieuwe Binnenweg, Woonbron Delfshaven

• Overvecht, Labyrinth Onderzoek (Mitros, Portaal, Bo-ex, gemeente Utrecht)

Definitie wijkeconomie

Alle economische, op de markt gerichte activiteiten die door de bewoners van een stadswijk die primair voor bewoning is bedoeld, in die wijk worden verricht.  

 

Bron: Robert Kloosterman (UvA)

Wijkeconomie gedefinieerd

Het volledig benutten van de economische

potenties van de wijk en haar bewoners,

waardoor een bijdrage wordt geleverd aan de

economische vitaliteit en de leefbaarheid van

de wijk

Bron: Erik Louw OTB Delft

Waarom wijkeconomie?

Heeft positief effect hebben op de wijk, in termen van sociale cohesie, sociale veiligheid (ogen op de straat), integratie, maatschappelijke participatie en imago.

NDSM-werf als metafoor economische veranderingen

Toen Nu

Eén groot industrieel bedrijf Talloze kleine bedrijfjes

Hierarchisch Horizontaal

Uniforme bedrijfskleding ‘Anything goes’

Post industriële stadCreatieve StadDigitale stad

Digitale stad

Fijnmazige menging & integratie van:• Werken• Wonen• Zorgen• Ontspannen (vrije tijd)

Opheffen functie-scheiding

Trend tot voor kort:

Werken en wonen uit elkaar getrokken

Trendkering:

Werken en wonen meer samengetrokken

Actualiteit Jane Jacobs, The death and life of great american cities (1961).

WijkeconomieSociale invalshoek Culturele invalshoek Sterk afhankelijk van subsidiesMist: zakelijke of commerciële invalshoek

Third Places

Casus Krugerplein in Transvaalbuurt Amsterdam

Op basis interviews met ondernemers

Bron: Poppegaai & Kloosterman, Zzp’ers zichtbaar gemaakt. SEV 2010.

Pagina 2 van 4

Kop van het tekstschermkan ook met twee regels

» eerste tekstregel» tweede tekstregel

» subtekst regel op tweede niveau» Subtekst» Subtekst

» derde regel van eerste niveau

Titel | 00 maand 2009 | blad 4 van x

Pagina 2 van 4

Opsomming klein

» Opsomming 1» Opsomming 2» Opsomming 3» Opsomming 4» Opsomming 5» Opsomming 6

Conclusie

Titel | 00 maand 2009 | blad 5 van x

Pagina 2 van 4

Kop van het tekstscherm

» eerste tekstregel» tweede tekstregel

» subtekst regel op tweede niveau» Subtekst» Subtekst

» derde regel van eerste niveau

Titel | 00 maand 2009 | blad 3 van x

Presentatie Alliantie West-Kruiskade

16-06-2011Ron van GelderLeonie Melchers

Aanleiding van de aanpak

• Achterblijvende score veiligheidsindex• De WK blijft kerngebied van de drugsgerelateerde

overlast• Neergaande spiraal. Verpauperd gevelbeeld• Centraal district in 2013• Klagende ondernemers• Woonstad heeft aanzienlijk bezit in de omgeving.

Dalende waardes

Start 1 mei 2010

• Samenwerkingsovereenkomst• Uitvoeringsprogramma• 4 tot 10 jaar• Integrale aanpak: Veilig / EAP en Intensief Beheer• Lokatie centraal op de kade• Team formeren• Periodiek directie en Bestuurlijk overleg• Gedeeld opdrachtgeverschap. Geen WOM, Project van

Woonstad

Doelstellingen

• Veiligheid (beleving ) bewoners, ondernemers en bezoekers vergroten

• Aantrekkelijkheid winkelgebied verbeteren• Jaarlijks meten: omzetten, tevredenheid,

publieksstromen, WOZ waardes, meer rendement.• In 2014 is de West-Kruiskade 1 van de meest populaire

internationale winkelstraten van Rotterdam

1e Resultaten

• 1/3 minder drugsgerelateerde meldingen- Sluiting cafés, toezicht en handhaving, camera’s, DNA

douches, verlichting, aanschrijvingsbeleid• 6 panden aangekocht• 40 subsidieaanvragen - Rolluiken, reclame-uitingen, gevels• Leegstand is kans. Wachtlijst!• Positieve uitingen ondernemingen, bewoners en

bezoekers• Evenementen organiseren / nieuwsbrief• Ondernemers en bewoners betrokken

Breekbaar, goede start maar…..

• Positie corpo’s• Bezuinigingen• Overregulering• The Lonely Planet - Imago ombuigen - Rebranchering doorzetten- Jarenlang durende knelpunten oplossen en

publiekstrekkers van maken- Tiendplein- Kruisplein

Woonbron Delfshaven

Bewonersparticipatie vernieuwt

SEV 21 juni 2011

De wijk Delfshaven 2003 - heden

• 6.200 inwoners - Ruim 56 % van woningen eigendom Woonbron• Lage inkomens, hoog werkloosheidscijfer, erg weinig perspectief• Stakeholders willen zich niet meer committeren, laat staan investeren

Maar…• Zeer goedkope en direct toegankelijke bedrijfsruimtes• Ieder dubbeltje talentontwikkeling – betaald of vrijwillig is verbetering• Voorbeeldfiguren kunnen hele gewone mensen zijn, met talenten die je

bijna over het hoofd zou zien, zo dichtbij voelen ze.• Veel voedingsbodem voor creatief ondernemerschap• Participeren en ondernemen overlappen met elkaar

De wijk Oud-Mathenesse + Het Witte Dorp 2008 - heden

• 7.500 inwoners – meer dan 90% particulier bezit in verouderde V.v.E.’s• Voorzieningenniveau loopt terug, wijk al jaren in flauwe daling• (particuliere) vastgoedontwikkeling reden tot grote zorg

Maar…• Ook hier zeer goedkope en direct toegankelijke bedrijfsruimtes• Met name de ouderen zitten te springen om betere voorzieningen• Ondernemers die in dit gat springen, vinden altijd enthousiaste klanten• En zetten stakeholders onder druk om

mee te gaan presteren• Bewoners zo in diverse rollen als aanjagers proces

De wijk het Nieuwe Westen 2005 – hedende Nieuwe Binnenweg

• 19.000 inwoners – 52% corporatiebezit (2 corporaties)• Enorm diverse wijk (buurtjes, culturen, arm-rijk, sfeer, enz.)• Onder die diversiteit veel kansarme bewoners verscholen

Maar…• In de Nieuwe Binnenweg een oude winkelstraat met fors potentieel• Zeer veel ondernemers in kleinere bedrijfsruimtes in de wijk• Grotere ondernemers op de Nieuwe Binnenweg ‘zetten wel de toon’.• Corporatie, overheid en ondernemers jagen dit klimaat

verder aan en schakelen aan de rest van de wijk(toeleveranciers, stageplekken, samenwerking enz.)

De wijk het Nieuwe Westen 2010 – hedenAsset Based Community Development in de wijk

• 19.000 inwoners – 52% corporatiebezit (2 corporaties)• Enorm diverse wijk (buurtjes, culturen, arm-rijk, sfeer, enz.)• Onder die diversiteit veel kansarme bewoners verscholen

Maar…• Zeer veel ondernemers in kleinere bedrijfsruimtes in de wijk• In garage-achtige panden en huiskamers ook ambachtelijk werk• Ruim potentieel laaggeschoolden die graag in beweging willen• Bruisende wijk waar ook kleine initiatieven snel en

goed geschakeld kunnen worden• Bewoners met hun schakelmogelijkheden en

Talenten aan de basis

Wijkeconomie OvervechtOndernemers als kans,

Betrokkenheid van ondernemersLabyrinth Onderzoek & Advies:

Nathan Rozema

2007: Wijkeconomie onderbelichtin wijkactieplannen/wijkaanpakDaarna: Visitatiecommisie

21 juni, 2011

Doelstelling

Kansen en knelpunten , in de wijkeconomie van Overvecht, herkennen

en aanwenden ter verbetering van de wijkeconomie van Overvecht.

“brood op de plank”Niet praten “over”, maar praten “met”

Wijkeconomie

• Heel divers, lokale context van belang• Zichtbare ondernemers vaak wijkverzorgend• Onzichtbare ondernemers vaak

wijkoverstijgend• Push-en pullfactoren van de wijk (aantrekken

of afstoten van ondernemers)

‘Plugging the Leaks’

Ondernemers zitten overal in de wijk!

totale populatie ondernemers Overvecht 1268

populatie ondernemers gevestigd in woonwijken

Overvecht967

populatie zzp'ers591

zzp'ers dnstverl. sectoren

344

Sector Aantal %

Landbouw,bosbouw en visserij 3 0,3

Industrie 12 1,2

Bouwnijverheid 116 12,0

Groot-en detailhandel 260 26,9

Vervoer en opslag 38 3,9

Horeca 46 4,8

Informatie en communicatie 45 4,7

Financiële instellingen 17 1,8

Verhuur en handel in onroerend goed 7 0,7

Zakelijke dienstverlening 215 22,2

Onderwijs 41 4,2

Gezondheids-en welzijnszorg 40 4,1

Cultuur, sport en recreatie 76 7,9

Persoonlijke dienstverlening 51 5,3

TOTAAL 967 100

Overvechtse ondernemers

• Interviews afgenomen onder 125 ondernemers– overwegend klein-bedrijf (zzp’ers)– focus op dienstverlenende sectoren– ondernemers uit heel Overvecht (excl.

bedrijventerrein Overvecht)• Focusgroepen

– ondernemers– vastgoedpartijen

Kenmerken ondernemers Overvecht, a-typisch

• ondernemers ≠ bewoners kwa achtergrondkenmerken

• Geslacht: 69% man, 31% vrouw• Etniciteit: 75% autochtoon• Leeftijd: 40-50 jaar• Opleiding: 52% hoogopgeleid

Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110)

• Bedrijfshuisvesting

Anders

Kantoorpand

Werkplaats

Bedrijfsverzamelgebouw

Winkel

Aan huis

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55%

14%

6%

8%

10%

12%

52%

Omzet laatste 12 maanden

Weet het niet

Wil het niet zeggen

€500.000 of meer

Tussen €200.000 en €500.000

Tussen €150.000 en €200.000

Tussen €100.000 en €150.000

Tussen €75.000 en €100.00

Tussen €50.000 en €75.000

Tussen €25.000 en €49.000

Minder dan €25.000

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

6%

15%

5%

5%

3%

5%

4%

10%

15%

33%

Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110)

• Medewerkers

20 of meer medewerkers

10-19 medewerkers

5-9 medewerkers

1-4 medewerkers

0 medewerkers

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

2%

3%

4%

35%

56%

Kenmerken ondernemingen (veldwerk n=110)

• Aantal uren werkzaam in onderneming

tot 20

21 - 39

40

41 - 50

51 - 60

61 - 80

81 - 100

0 5 10 15 20 25

18

17

21

21

16

13

5

Productiemilieu (veldwerk n=110)

• Kans: wens tot blijven (komende 5 jaar)

Gevestigd blijven Weet niet Vertrekken0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

55%

29%

15%

Betrokkenheid bij de wijk• Meerderheid wil komende 5 jaar gevestigd

blijven• Voedingsbodem om ondernemers te

betrekken bij ontwikkelingen!• een ruime meerderheid wil ook meer

betrokken worden bij activiteiten in de wijk of bij het ondersteunen van ondernemersnetwerkmogelijkheden bij ondersteuning andere ondernemers

Betrokkenheid bij de wijkvoorwaarden die zij stellen zijn:• aansluitende/passende werkzaamheden• bekendheid onderneming (bij activiteiten) • en tijd voor tijd/financiële vergoeding of • netwerkmogelijkheden bij ondersteuning

andere ondernemers

Netwerken

• Klanten• Leveranciers

– diensten– producten

• Samenwerkingsverbanden• Promotie (bekendheid vergroten, bezoeken

bijeenkomsten)

NetwerkenKlantenbestand

0%10%20%30%40%

27% 26%

8%

36%

2%

Netwerken Locatie merendeel klanten

Internationaal

Nederland

Randstad

Provincie Utrecht

Gemeente Utrecht

Overvecht

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

5%

29%

24%

13%

18%

12%

28% neemt diensten af in Overvecht, 72% niet.Terwijl 81% wel diensten wil afnemen in Overvecht, eventueel met lokale partners.

Anders

Nederland

Randstad

Provincie Utrecht

Gemeente Utrecht

Overvecht

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

10%

34%

12%

18%

18%

9%

NetwerkenAfname van diensten hoofdzakelijk in:

Netwerken Afname van producten hoofdzakelijk in:

Anders

Nederland

Randstad

Provincie Utrecht

Gemeente Utrecht

Overvecht

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

16%

18%

9%

12%

24%

21%

• 58% neemt producten af in Overvecht, 42% niet.• 29% wil wel producten afnemen in Overvecht,

eventueel met lokale partners, 71% niet.

Kent u andere ondernemers in Overvecht?

Ja Nee0%

20%

40%

60%

80%

100%

29%

71%

NetwerkenSamenwerking

• 58% werkt samen met andere ondernemers of partijen:

• 70% is geïnteresseerd in samenwerking met lokale ondernemers en partijen

• Bekendheid onder ondernemers met potentiële samenwerkingspartners in Overvecht is 29%

Anders

Voornamelijk (semi-)overheden

Zowel bedrijven als (semi-)overheden

Voornamelijk bedrijven

0% 20% 40% 60% 80%

19%

2%

13%

67%

NetwerkenZichtbaarheid onderneming

• 71% is bezig met het vergroten van de zichtbaarheid van de onderneming (n=77)

Anders

Radio

Televisie

Reclame op woning

Hyves

Reclame op (eigen) vervoermiddel

Twitter

Internetfora

Facebook

Gedrukt reclamewerk

Bezoeken van bijeenkomsten

LinkedIN

Website

0% 20% 40% 60% 80% 100%

49%

4%

6%

6%

10%

13%

19%

26%

27%

30%

40%

47%

84%

Netwerken

• 74% van de ondernemers bezoekt minimaal eens per jaar een bijeenkomst (n=81)

Anders

Bewonersbijeenkomsten

KvK-bijeenkomsten

Netwerkborrels

Vakbeurzen

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%

24%

15%

15%

33%

52%

Enkele conclusies• Ontevredenheid over:

Huidige werk- en opslagruimte (m2) ; Netheid en veiligheid in de directe omgeving, zowel op straat als in de flats (m.b.t. klantontvangst), en let op: zitten er vaak dag en nacht: ogen en oren

• Behoefte aan:– Betaalbare werk-, opslag-, ontmoetings en vergaderruimten in de

buurt– Aansprekende horeca– Reproductiewinkel/copyshop voor drukwerk

• Veel ondernemers zijn niet bekend met elkaars aanwezigheid, terwijl er veel interesse is voor multidisciplinaire samenwerkingsverbanden binnen de wijk

Verschillende typen ondernemers

‘Plugging the leaks’• Digitaal verbinden ondernemers en promoten van

social media

• Organiseren activiteiten: netwerkbijeenkomsten, workshops en thema-avonden, koppelen aan wijk (cursussen voor wijkbewoners, maatschappelijke contracten)

• Aanbod (flexibele) werk- en ontmoetingsplekken

Kansenzones Overvecht

Kansenzone 1

• Werkplaatsen Mitros en Portaal op bedrijventerrein Overvecht– worden vrij weinig gebruikt door werknemers– won. corp. bereid om te kijken naar beschikbaar

stellen

• Meenemen bij mogelijke ontwikkeling– betaald /onbetaald– opslagruimte

Kansenzone 2

• Omgeving winkelcentrum Overvecht– Roelantdreef, nieuw te ontwikkelen complex

(Mitros)– Gloriantdreef (flexplekken)

• ‘Tijdelijke’ locaties– de Ontwerpgarage (H!K)– Vechtclub (voormalig distributiecentrum)– voormalig Spectrumgebouw (Sophies)

Kansenzone 3

• Omgeving station Overvecht– CNV– Overvecht Centraal (oude Wizzl) – de Wissel– sloopflats Camera Obscuradreef (tijdelijk)

Kansenzone 4

• Loevenhout– 19 bedrijfsunits in de plint– uitstekende bereikbaarheid– duurzaam gebouw– geen detailhandel– reeds huurders gevestigd

www.loevenhout.nl

Conclusies Overvecht

• Overvecht kansrijk, ruimte om te groeien– meer behoefte aan ontmoeting– behoefte aan meer geschikte voorzieningen– wil tot participatie bij ondernemers en

organisaties

Breder• Ondernemers betrekken van belang

– Belang bij verbetering– Kansen koppelen aan omzet (plugging the leaks)– Willen meer doen met de wijk– Willen meer doen met elkaar

• Maar, kritisch– Zijn snel sceptisch (botst met langdradigheid)– What’s in it voor me.. € of… Circus van externe

professionals n (voorbeeld Bijlmer)