De grootbeDrijven bestaan bij De gratie van het MKb

syntens jaar-kalender 2013

objecten en producten slim met elkaar verbonden

innovatief voortstuwings-systeem geeft schip vleugels

vinden van de juiste partners cruciaal bij innovatie

Deze jaarkalender omvat activiteiten en bijeenkomsten van syntens innovatiecentrum voor ondernemers in de sectoren htsM, Water, Chemie en energie.

jaarkalender

Meer inForMatie: WWW.sYntens.nL/toPKeteniMPULs

02

04

03

02 02

innovatief

Om een innovatie te laten slagen en groei te bevorderen, is samenwerking met ketenpartners, kennisorganisaties, klanten en andere businesspartners van essentieel belang. Geen bedrijf opereert en concurreert tegenwoordig nog alleen. Binnen het MKB schort echter nog (te) vaak aan kennisuitwisseling tussen de verschillende partijen.

TopsecToren springplank voor groeiambiTie mkb!

en juist voor midden- en kleinbedrijven is die wisselwerking belangrijk, bijvoorbeeld omdat zij niet over de middelen beschik-ken om fundamenteel onderzoek te doen. topsectoren kunnen voor het MKb een springplank zijn. Momenteel organiseert syntens bijna wekelijks samen met top-sectoren en regionale partners ‘innovatie ontketend’ initiatieven. het MKb vervult, vanuit een open aanpak en gericht op samenwerking met het grootbedrijf, expliciet de rol van innovatiemotor voor de uitdagingen waar grootbedrijven zich voor gesteld zien. syntens ondersteunt

ondernemers bij het formuleren van hun kennisvraag en innovatieplan en bij het vinden van samenwerkingspartners.

ook internationaal gezien liggen er groei-mogelijkheden. nu al is een relatief klein deel van het MKb verantwoordelijk voor het grootste deel van de nederlandse export. Wat is dan het exportpotentieel van die andere bedrijven? hoe kunnen zij hun positie versterken? De exportpotentieel Check geeft een eerste ‘wake up call’. Met heel vaak nieuwe inzichten in nieuwe markten.

voor het MKb is samenwerken met de topsectoren als spelen in de eerste divisie. De concurrentie is groot en divers; vertrouwen in de samenwerking is nood-zakelijk evenals de nieuwste kennis, onderscheidende productontwikkelingen processen. Daar staan nieuwe afzet-markten tegenover. De Mit regeling (MKb innovatiestimulering topsectoren) kan het juiste duwtje geven. en zo zijn topsectoren springplank voor de groeiambitie van het MKb.

Paul d’hond, Projectmanager

04

innovatief

Steeds meer objecten en producten zijn digitaal met elkaar verbonden en communiceren ook direct met ons. Deze gezamenlijke verbinding levert substantieel meer toegevoegde waarde op en zorgt voor meer gemak in het dagelijks leven. Syntens speelt met de Innovatiekring Internet of Things in op de kansen die er voor bedrijven liggen in het slim verbinden van producten en systemen.

het ‘internet of things’ is een visie waarin objecten en producten in staat zijn om informatie met elkaar en met de mens uit te wisselen. sensoren die aangebracht zijn in producten verzamelen gegevens over de toestand van de producten zelf en hun omgeving. Deze data vormen de basis om productfuncties te vernieuwen of te verbeteren,additionele diensten te ontwikkelen en voor nieuwe business modellen. Denk aan verwarmingsinstallaties die met de barometer communiceren, wekkers die in verbinding staan met het koffiezet-

apparaat, de realtime informatie over de (vertraagde) aan-komst van de bus of tram en valdetectie voor ouderen.

Interessant voor MKB“internet of things bestaat als term al sinds 1999

maar is nu eigenlijk pas bezig aan een opmars; er wordt veel over geschreven en grootbedrijven zijn

er volop mee bezig. Dat komt doordat elektronica en de sensor- en draadloze communicatie-technologie krachtiger en tegelijkertijd goed-koper zijn geworden. Daarmee is internet of things ook interessant geworden voor het MKb.’’ aan het woord is innovatieadviseur joris Castermans (foto). in samenwerking met onder andere tno en tU Delft leidt hij momenteel de innovatiekring internet of things, bestaande uit vijf businessclusters. Deze businessclusters richten zich op de zorg, beveiliging, retail, verlichting in de openbare ruimte en groene gevels.

Castermans: “elke cluster is samengesteld uit drie tot vijf bedrijven, meestal ketenpartners. in een aantal gevallen is een grootbedrijf en een overheidspartij als ‘lead user’ bij de sessies betrokken.’’

Grote belangstellingDe belangstelling voor de eerste innovatiekring internet of things, die in december 2012 begon en in juli 2013 wordt afgerond, was groot. ondernemers herkennen de potentie van de innovatiekring, namelijk om gezamenlijk versneld innovatieve business te gene-reren vanuit een eigen, centraal idee. De gestructureerde aanpak van de ‘pressure cooker’ sessies spreekt ondernemers aan. Deze leidt in korte tijd tot een nieuw businessconcept en borgt de voort-gang. De clusters krijgen ondersteuning van een multidisciplinair team van professionals.

Nieuwe rondetwee clusters, met vraagstukken aangaande parkeermanagement en de bouw, staan inmiddels op de wachtlijst voor de nieuwe ronde. “in september start de volgende innovatiekring internet of things’’, vertelt Castermans. “er is opnieuw ruimte voor vijf clusters. We werken geheel vraaggestuurd, dus alle opties staan open. Deze innovatiekring is vooral interessant voor complexe vraagstukken die meerdere belanghebbenden betreffen en waarvoor nieuwe en nauwe samenwerking in de keten cruciaal is.’’

scan de code voor een video over de innovatiekring.

kansen voor het mkbInternet of thIngs:

SyntenS InnOvatIecentruMsyntens innovatiecentrum laat de nederlandse economie groeien door het versterken van innovatie in het midden- en kleinbedrijf. syntens maakt ondernemers bewust van de mogelijkheden die zij hebben om te innoveren en helpt ondernemers concreet om daarin stappen te zetten die leiden tot resultaat voor de onderneming. het grote en persoonlijke netwerk van syntens zoals kennis-partners, ondernemers en brancheorganisaties strekt zich uit over de belangrijkste sectoren van de nederlandse economie en is regionaal beschikbaar en toegankelijk. Door nieuwe verbindingen binnen dit netwerk te leggen, bijvoorbeeld tussen ondernemers onderling en tussen ondernemers en kennisinstellingen, ontstaan innovaties die resulteren in nieuwe business. Zo dragen de activiteiten van syntens innovatiecentrum indirect bij aan een extra omzet bij het nederlandse bedrijfsleven van enkele honderden miljoenen euro’s per jaar.

cOlOfOnDeze projectnieuwsbrief topketenimpuls® is een uitgave van syntens innovatiecentrum. Meer informatie: Paul d’hond, tel. 06 – 55 82 44 15, e-mail: paul.dhond@syntens.nl.

tekst: inge heuff Fotografie: syntensopmaak & druk: iszo Media

cOntactsyntens innovatiecentrum, Postbus 1300, 3430 bh nieuwegein t. 088 – 444 0 444, e. info@syntens.nl

nieuwe verbinding, nieuwe business. www.syntens.nl

innovatieFhtsm, chemie, water en energie

innovatief

02

Sinds mei 2012 is Hans Huis in ’t Veld (foto) het boeg-beeld van Topsector Water. Opgeleid in Delft (Civiele Techniek/kustwaterbouw) heeft Huis in ’t Veld gewerkt bij Rijkswaterstaat, was hij directeur van DHV Milieu & Infrastructuur en voorzitter van de raad van bestuur van DHV en TNO. Topsector Water omvat drie clusters: Maritiem, Deltatechnologie en Watertechnologie.

Wat is de ambitie van Topsector Water en hoe denkt u deze waar te maken?“We streven er naar om in 2020 de toegevoegde waarde te heb-ben verdubbeld, met name door de exportpositie te verbeteren. De nederlandse watersector is goed vertegenwoordigd in het buitenland, maar de exportkredietregelingen zijn de afgelopen jaren verslechterd. Daarover voeren we overleg met diverse ministeries. voor de cluster Maritiem beschikt nederland over een aantal grote wereldmarktspelers die bijvoorbeeld actief zijn bij de gaswinning in noordwest-australië. De Deltatechnologie heeft ook een aantal grote spelers die wereldwijd actief zijn. bij Watertechnologie is dat minder evident. toch liggen daar veel mogelijkheden. het initiatief rembrandt Water beoogt de nederlandse export op het gebied van drink- en afvalwaterdiensten te vergroten. Frank heemskerk, tot voor kort voorzitter van het kernteam export en Promotie, heeft een rapport dat dit aantoont tijdens de Waterschapsdag op 18 maart overhandigd aan minister schultz van haegen.”

Waar staat het MKB in deze topsector?“alle grootbedrijven in topsector Water bestaan bij de gratie van het toeleverende MKb. in de cluster Maritiem zie ik een goede samen-werking in de keten tussen grootbedrijven en de toeleveranciers. bij Deltatechnologie is ook waardering van de grote spelers voor het MKb, veel ingenieursbureaus in deze cluster zijn zelf MKb. voor Watertechnologie geldt dat daar veel en heel diverse MKb’ers actief zijn. voor elke cluster komt een MKb loket om de toegang van het MKb tot de kennis van de topsector te bevorderen. De overeen-komsten zijn inmiddels getekend.”

Welke rol ziet u voor Syntens?“syntens gaat de drie MKb loketten concrete inhoud geven. ik ken syntens vrij goed, met name vanuit mijn werk voor tno. De regio-nale aanwezigheid en de brede netwerken van de innovatieadviseurs zijn voor het MKb een ankerpunt. ook waar het onze ambities voor de export betreft, omdat de topsector zich eerst op de thuismarkt moet bewijzen. Projecten als de Zandmotor en de nereda-technologie voor rioolwaterzuivering zijn onze voorbeelden.”

“de grootbedrijven bestaan bij de gratie van het mkb”

03

innovatief

niet zozeer de kwaliteit van de innovatie zelf, maar het vinden van de juiste partners is doorslaggevend voor het slagen van innovatieprojecten. Dat blijkt uit een onderzoek door topketenImpuls onder vijftig innovatieve ondernemers binnen de sectoren HtSM, Water, energie en chemie.

vinden van de juisTe parTners cruciaal bij innovaTie

ook het beschikken over de juiste kennis, financiering en techniek zijn belangrijke succesfactoren. het vinden van nieuwe mogelijkheden om te innoveren, wordt als lastig ervaren. Desondanks blijft innoveren zonder meer aantrekkelijk: het is een stuwende kracht voor de groei van omzet, de toegevoegde waarde en de export. “innovatie heeft het ondernemer-schap leuker gemaakt”, aldus een ondernemer.

Kennis van buitenals het gaat om samenwerken, dan wordt de weg naar toeleveranciers door de meeste ondernemers goed gevonden. Winst valt nog te behalen in de samen-werking met klanten en collega onder-nemers. ondernemers die kennis van buiten halen, beoordelen die als buiten-gewoon belangrijk; het gebeurt echter nog weinig.

GeheimhoudingDe ondervraagde ondernemers vinden het lastig om financiering voor innovatie aan te trekken. Meestal lossen zij dat op door financiering uit eigen middelen, daarmee weten zij de continuïteit van het innovatie-traject te waarborgen. gevraagd naar de belangrijkste organisatorische en sociale succesfactoren, worden het regelen van geheimhouding en het maken van een goed plan het vaakst genoemd. actieve betrokkenheid van alle medewerkers en businesspartners stuwt de resultaten op en tilt het bedrijf naar een hoger niveau.ten slotte goed nieuws voor de totale innovativiteit van het nederlandse MKb: in meer dan de helft van de gevallen

worden collega ondernemers aan-gestoken door het succes van innovatie.

InnovatietoppersDe volledige resultaten van dit onderzoek zijn terug te vinden in de publicatie ‘het mooiste uitzicht is inzicht; inzicht in en uitzicht op het succes van innovatie-toppers‘. voorbeelden van succesvolle innovaties zijn er volop, zoals de Dental scan (foto) waarbij ketenpartners een mobiele mondscan hebben ontwikkeld. samen met een aantal collega’s uit de sectoren htsM, Water, energie en Che-mie is de beschrijving terug te vinden in de uitgave ‘innovatietoppers’, te vinden op www.syntens.nl/topketenimpuls.

scan de Qr code voor een verslag van het onderzoek.

De MKB loketten voor de drie clusters zijn te bereiken via mkbloket@tswater.nl en via doorkiesnummer 088 4440259

“De technologische vinding van de onder-nemers achter o-foil leest als een spannendjongensboek’’, meent innovatieadviseur niklaas van hylckama vlieg (foto: links). “het is een enorme uitdaging om de aandrijving van een binnenvaartschip anders vorm te geven. en vervolgens ga je als buitenstaander deze innovatie in een soms heel behoudende sector introduceren. Daar heb je veel door-zettingsvermogen voor nodig en het inzicht dat anderen je kunnen ondersteunen.’’ De innovatieadviseur is vanaf het begin bij o-foil betrokken en is voor het bedrijf een sparringpartner geweest als het gaat om het busi-nessplan, de verwerving van financiering/subsidies en samenwerking met partners. ook heeft hij o-foil in contact gebracht met

relevante kennispartijen zowel op techno-logisch als juridisch/bedrijfskundig gebied. Middels het enterprise europe network, waar syntens in deelneemt, zijn de eerste stappen gezet om de technologie in het buitenland onder de aandacht te brengen.

heuts: “niklaas en zijn collega’s beschikken over een groot netwerk. Die contacten heb-ben ons geholpen om de ontwikkeling van de o-foil voortstuwing telkens naar een hoger plan te trekken. niet alleen de technologie is een gigantische uitdaging, de markt moet het systeem ook gaan accepteren. nu de ms triade vaart, kunnen we laten zien waarom de investering het waard is.’’

innovatief voortstuwingssysteem geeft schip vleugels

syntens jaarkalender 2013in de syntens jaarkalender 2013 zijn allerlei activiteiten opgenomen die syntens al dan niet met partners organiseert voor de sectoren htsM, Water, Chemie en energie. De kalender is tevinden op www.syntens.nl/topketenimpuls of scan de Qr code.

Vervang de scheepsschroef door een op-en-neer bewegende vleugel en je krijgt een voortstuwing die vergelijkbaar is met die van dolfijnen. Daarmee bespaar je tot vijftig procent van de brandstofkosten en het schip vaart veel stiller.

Dit innovatieve idee voor de binnenvaart leverde o-foil uit rotterdam de Wim timmers ontwerpersprijs op. De afgelopen winter kreeg het binnenvaartschip ms triade een nieuw achterschip met de o-foil voortstuwing aangemeten. het binnenvaartschip heeft inmiddels

de eerste vaart achter de rug en o-foil directeur Patrick heuts (foto: rechts) is enthousiast. “het is wel wennen voor de schipper die gewend is op basis van het schroefgeluid te anticiperen. Dat geluid ontbreekt nu.’’ De toepassing van een horizontaal geplaatste vleugel in plaats van een schroef is zo’n enorme verandering, dat niets meer standaard is. heuts: “het inregelen en verwerken van de aanvangs-perikelen kosten tijd, energie en inzet, maar horen bij zo’n ingrijpende innovatie. Zodra de mechanische vleugel met diesel-elektrische aandrijving op elkaar ingeregeld zijn, kunnen we beginnen met de officiële emissiemetingen.’’