Toetsing van revalidatiegeneeskundige behandeling door klinimetrie

Marcel PostSteven Berdenis van Berlekom

De Hoogstraat

Opbouw presentatie

►Klinimetrie

►Prestatie-indicatoren

►Barthel Index

►Meten=Weten

►Conclusies en kanttekeningen

Gebruiksdoelen meetinstrumenten

►Diagnostiek►Ondersteuning van consultvoering►Formuleren revalidatiedoelen►Bevorderen teamcommunicatie►Monitoren vooruitgang tijdens behandeling ►Vaststellen van uitkomsten van behandeling

• Individueel niveau• Groepsniveau

• Is onderdeel van RN-project ‘Prestatie-indicatoren’

RN project prestatie-indicatoren

►Doelen invoering prestatie-indicatoren:• Beoordeling revalidatiecentra door ‘buitenstaanders’• Onderlinge vergelijking door revalidatiecentra zelf

►Soorten indicatoren• Structuur • Proces• Uitkomst

►RN: Streven naar basisset van circa 20 indicatoren, waarvan 50% uitkomstgericht

Revalidatie Prestatie-indicatoren

verslagjaar 2005

NAAR VOLGENDE DIANAAR VOLGENDE DIABRON: REVALIDATIECENTRA

www.revalidatienederland.nl/projecten/prestatieindicatoren/documenten

Indicatoren

►Een indicator is: ‘een meetbaar fenomeen (meestal een getal) dat een signalerende functie heeft’

►Wat zegt een indicator?• Dat je (niet) afwijkt van een norm• Dat je (niet) afwijkt van een vorige meting• Dat je (niet) afwijkt van een uitkomst van een ander

►Wat zegt een indicator meestal niet?• Waarom je afwijkt• Wat je (dus) moet doen

Bijvoorbeeld

►Wat wil je meten: Windkracht► Indicator: Score op Beaufort schaal►Uitslag: Windkracht = 6 Bft

► Interpretatie is afhankelijk van norm:

Norm: … Norm: …

RN uitkomst indicatoren

ResultaatmetingHeeft u in 2006 projecten uitgevoerd die leiden tot resultaatmeting (zoals FIM, Barthel, Sigam, Pedi, etcetera)o      Jao      Nee

Kunt u weergeven om welke projecten het gaat? …………………………………………..

Resultaten   Welk percentage van de uit klinische revalidatie ontslagen patiënten gaat weer zelfstandig wonen (ontslag naar huis)?

--,--% Registreert het revalidatiecentrum op systematische wijze de effecten van de revalidatiebehandeling op het domein: zelfstandigheid? o      Nee o      Ja  En wat zijn de uitkomsten? ……………………………………………………………………….

Realisatie behandeldoelen op

individueel niveau

De registratie van de behandelingen gebeurt in 50% van de centra. De toelichting op deze vraag is verbeterd, waardoor centra zich mogelijk beter hebben gerealiseerd wat de vraag inhield. Het percentage patiënten dat zelfstandig gaat wonen is ongeveer gelijk gebleven (rond 90%). Bijna de helft van alle centra registreert nu behandeleffecten.

Structurele registratie van de realisatie van behandeldoelen

Weergave percentage ontslagen patiënten, dat zelfstandig gaat wonen

Registratie van de behandeling op zelfstandigheid

N=24

3. Effectiviteit

NAAR VORIGE DIANAAR VORIGE DIA

NAAR VOLGENDE DIANAAR VOLGENDE DIA

NAAR INHOUDSOPGAVENAAR INHOUDSOPGAVE

12

10

19

R e a l i s a t i e b e h a n d e l d o e l e n o p

i n d i v i d u e e l n i v e a u

D e r e g i s t r a t i e v a n d e b e h a n d e l i n g e n g e b e u r t i n 5 0 % v a n d e c e n t r a . D e t o e l i c h t i n g o p d e z e v r a a g i s v e r b e t e r d , w a a r d o o r c e n t r a z i c h m o g e l i j k b e t e r h e b b e n g e r e a l i s e e r d w a t d e v r a a g i n h i e l d . H e t p e r c e n t a g e p a t i ë n t e n d a t z e l f s t a n d i g g a a t w o n e n i s o n g e v e e r g e l i j k g e b l e v e n ( r o n d 9 0 % ) . B i j n a d e h e l f t v a n a l l e c e n t r a r e g i s t r e e r t n u b e h a n d e l e f f e c t e n .

S t r u c t u r e l e r e g i s t r a t i e v a n d e r e a l i s a t i e v a n

b e h a n d e l d o e l e n

W e e r g a v e p e r c e n t a g e o n t s l a g e n p a t i ë n t e n ,

d a t z e l f s t a n d i g g a a t w o n e n

R e g i s t r a t i e v a n d e b e h a n d e l i n g o p

z e l f s t a n d i g h e i d

N = 2 4

3 . E f f e c t i v i t e i t

N A A R V O R I G E D I AN A A R V O R I G E D I A

N A A R V O L G E N D E D I AN A A R V O L G E N D E D I A

N A A R I N H O U D S O P G A V EN A A R I N H O U D S O P G A V E

1 2

1 0

1 9

Meten van effect op zelfstandigheid…

►Score bij ontslag alléén zegt niet veel► Is meten van vooruitgang in zelfstandigheid► Is verschilscore tussen opname en ontslag►Op een gestandaardiseerde wijze

• Vergelijkbaar tussen centra• Vergelijkbaar binnen centrum

(beoordelaars, diagnosegroepen)

►Daarvoor is standaard meetinstrument nodig

Wat voor meetinstrument?

Het ideale meetinstrument is:

►Geschikt voor alle diagnosegroepen►Geschikt op individueel én op groepsniveau►Compleet►Kort►Gemakkelijk in te vullen►Score gemakkelijk te interpreteren►Betrouwbaar►Valide►Responsief

Kandidaat generieke instrumenten

►Barthel Index►Revalidatie Activiteiten Profiel►Functional Independence Measure►Amsterdam Linear Disability Scale►Northwick Park Dependency Score

‘De’ Barthel Index

► In 1965 gepubliceerd door Mahoney&Barthel• 10 items; 2-4 scoreniveaus, 0-100 score

►Alternatieve versies:• Granger (1981) MBI: 15 items, 4 niveaus; 0-100 score• Collin&Wade (1988): 10 items; 0-20 score• Shah (1989) MBI: 10 items; 5 niveaus; 0-100 score• Ellul (1998) BI-3: 3 items• Van Hartingsveld (2006): 8 items, revisie van

scoreniveaus en itemgewichten; 0-45 score

Voor- en nadelen Barthel Index

►Voordelen• Kort, snel in te vullen• Gemakkelijk aan te leren• Items zijn relevant• Vrij verkrijgbaar• Bij mensen met CVA algemeen gebruikt• Betrouwbaar en valide

►Nadelen• Alléén bij mensen met CVA gebruikt• Alleen basale ADL-vaardigheden• Combinatie van mobiliteit, zelfzorg, continentie• Cognitie niet meegenomen• Grof door beperkt aantal vragen en scoreniveaus• Plafondeffect

Voor- en nadelen FIM

►Voordelen t.o.v. Barthel Index• In meerdere diagnosegroepen bruikbaar• Bevat items over cognitie (niet erg gevoelig)• Scores voor zelfzorg, continentie, transfers, mobiliteit

►Nadelen t.o.v. Barthel Index• Langer, complexe scoringswijze• Voor gebruik is licentie vereist • Vergt aparte training

►Gemeenschappelijke nadelen• Plafondeffect • Alleen basale ADL

Meten=Weten project

►Vergelijking van responsiviteit van generieke en diagnosespecifieke instrumenten

►Generieke instrumenten:• Barthel Index• Functional Independence Measure• Utrecht Scale for Evaluation of Rehabilitation• SF-36

►Diagnosespecifieke instrumenten• Stroke Impact Scale• Spinal Cord Independence Measure• SIGAM

Barthel Index scores mensen met hersenletsel (M=W; N=130/110)

Barthel Index en USER scores revalidanten met hersenletsel bij ontslag (N=110)

Vergelijking responsiviteit Barthel Index, FIM en USER (N=109)

T-score Effect Size Standardized Response

Mean

Barthel Index

FIM

USER

12,51

13,01

14,59

0,96

0,89

1,07

1,19

1,25

1,40

Conclusies

►Toetsing van het effect van revalidatie op zelfstandigheid is nuttig en mogelijk

►Standaard meetinstrument voor meten van zelfstandigheid is daarvoor nodig

►Barthel Index is niet het ideale instrument• Niet geschikt voor alle diagnosegroepen• Sub-optimale responsiviteit door plafondeffect

Kanttekeningen

►Meten van uitkomsten van revalidatie moet breder zijn dan alleen basale zelfstandigheid • Ook evaluatie van effect op participatie nodig• Ook evaluatie van halen van individuele doelen nodig

►Revalidatie is geen eiland• Inbedding in stroke service etc.

►Het meetinstrument ten volle implementeren

►Aandacht voor logistiek en automatisering

Dank voor uw aandacht!

m.post@dehoogstraat.nl