www.pwc.nl/sdgs

Tweede editie, februari 2019

Toepassing van SDG’s door Nederlandse organisaties

Beweging onder de oppervlakte

2 PwC | SDG Booster 2019

1 Voorwoord 3

2 Managementsamenvatting 6

3 SDG’s binnen de sectoren: 9 3.1 Overheid 10 3.2 Social enterprises 13 3.3 Goede doelen 16 3.4Bedrijven 18

4 De Nederlandse SDG situatie: bevindingen en kansen 21

5 Hoe staat Nederland ervoor per SDG? 27

BijlageI:Onderzoeksverantwoording 44

BijlageII:Respondenteninterviewsenrondetafel 46

Contactpersonen PwC 47

Inhoudsopgave

3 PwC | SDG Booster 2019

1 Voorwoord

Een studente die vanuit een diep schuldendal omhoog klimt, een ex-verslaafdedieopscholenspreektende valkuilen naar drank en drugs probeert tevermijden,eenafvalcoachdiemensenhelptbijhetscheidenvanafval.Hetzijnmensen die de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties (VN)eengezichtgeven.ZijmakenduidelijkdatdeSDG’sookrelevantzijnvoorNederland;datbijdragenaanderealisatievandedoelenniet–zoalsnogvaakwordtgedacht – een vorm van ontwikkelingshulp is.Inhettweededeelvanditrapportstaan, gekoppeld aan één van de SDG’s, interviews met hen en met anderen.

SDG’s doen een beroep op iedereenDe SDG’s die de VN in 2015 hebben vastgesteld, hebben betrekking op grote mondiale problemen en doen een beroepoppubliekeenprivateorganisatiesomgezamenlijkde ambities waar te maken door hun positieve impact te vergroten en hun negatieve impact te verminderen. Dat betekent concreet dat organisaties de SDG’s moeten integrereninhunstrategieeninhunbedrijfsvoeringendatzijdaarovermoetengaanrapporteren.Ditonderzoekgaatover de manier waarop dit in vier sectoren (overheden, social enterprises,goededoelenenbeursgenoteerdebedrijven)inNederland gebeurt.

Er ontstaat een gemeenschappelijke taalDitishettweedeonderzoekdatPwCpubliceert.Onzeconclusie is, net als vorig jaar, dat organisaties moeite hebben en houden met het doorvertalen van de SDG’s naar hunstrategie.Ookhetdaadwerkelijkconcretiserenvanhunbijdrageaandeoplossingvandewereldproblemenblijkteengroteuitdagingtezijn.Datwilnietzeggendaterinéénjaarnietsveranderdis:onderdeoppervlaktezienwijallerleibeweging,bijvoorbeelddathet‘vastpakken’vandeSDG’sleidttotdeontwikkelingvaneengemeenschappelijketaal, waardoor organisaties uit verschillende sectoren elkaargemakkelijkergaanvinden.Ookzienwijhetaantalorganisaties dat belang hecht aan de SDG’s nog steeds toenemen.Wijzijnervanovertuigddatsamenwerkingenkennisuitwisselingbelangrijkefactorenzijninhetverderbrengen van dit onderwerp.

Niet gemakkelijk, wel reëel en haalbaarWijhebbenalsPwCinNederlandinmiddelsgeleerddathetintegrerenvandeSDG’sindestrategieenbedrijfsvoeringinderdaadgeengemakkelijke,maarweleenreëleenhaalbareopgave is. We willen een paar ervaringen met u delen.

• Committeer je als bestuur en integreer de SDG’s in de strategie RuimtweejaargeledenhebbenwijalsPwCinNederland besloten de SDG’s te omarmen. Voor ons is hetuitgangspunthierbijdatdeSDG’sgeenlosstaand‘duurzaamheidsverhaal’vormen,maardaadwerkelijkgeïntegreerdmoetenwordeninonzestrategieenbedrijfsvoering.Ditpastinonzehuidigetransformatienaareen purposegeleide, waardengedreven organisatie die ernaarstreeftvertrouwentebouwenindemaatschappijenbijtedragenaanhetoplossenvanbelangrijkeproblemen.Het belang van de SDG’s wordt door de hele raad van bestuuractiefuitgedragen.Wijsporenonzemensenaan(enweondersteunenhenhierindoorvoorlichting,informatieeneen training) hierover met klanten en relaties het gesprek aan te gaan.

•Legeenduidelijkefocus OmdatdeVNzeventiendoelenhebbengesteldmetdaaraangekoppeldmaarliefst169subdoelen,zijnwebegonnenmeteen analyse van welke doelen het meest relevant voor ons zijn.Vervolgenshebbenwevanuitdenegendoelendieuitdeanalysenaarvorenkwamen,eennaderekeuzegemaaktvoordevierSDG’sdiehetmeestaansluitenbijonzestrategieenkernactiviteiten.DezevierSDG’sbestrijkeneenbreedgebiedenwezijnervanovertuigddatwedoorhetleggenvaneenfocuseffectieverenimpactvollerzijn.

4 PwC | SDG Booster 2019

•Kijkwaarjeeenstapextrakuntzetten Bijdevierdoelendiewehebbengekozen,hebbenwevervolgens expliciet de vraag gesteld wat we daar al op deden, maar vooral ook hoe dat meer en beter kon. Een bekende valkuil van werken met SDG’s is de acties te beperkentotdehuidigewerkzaamhedenenaandehandhiervandelinkteleggenmetdeSDG’s,hetzogenaamde‘plotten’opbestaandbeleid.DitwildenwevermijdendoorexplicietuittewerkenwatPwCextraofanderskandoenombijtedragenaandeviergekozendoelen.Wehebbenambitiesgeformuleerdenvervolgensindicatorenopgesteldomdevoortgangtemeten(zieafbeeldingpag.5). Metdeuitwerkingvan‘Duurzameconsumptieenproductie’(SDG12)zijnwetotnutoehetverstgevorderd.Daarheeftdevraag‘watkunnenweextradoen’geleidtothetformulerenvandeambitieomin2030circulairteopereren,duszonderemissies,zonderafvalenmetoptimaal(her)gebruik van producten en materialen. We hebben een indicatorontwikkeldomdecirculariteitinonzeorganisatietemeten,watbijvoorbeeldheeftgeleidtotdeaanvullendedoelstellingdatin2025onshelewagenparkfossielvrijis.We rapporteren de voortgang hierop in ons jaarverslag. Afgelopenjaarhebbenweookindicatorenopgesteldomdevoortgang te meten op de ambities van de andere door ons gekozenSDG’swaaroverwevervolgensinonsjaarberichtverslagzullengaandoen.

Waarom zouden bedrijven de SDG’s moeten omarmen?Er zijn veel redenen voor een bedrijf om de SDG’s op te nemen in de strategie.

Verantwoordelijkheid–zonderdeinspanningvanbedrijvenkunnendeSDG’snietwordengerealiseerd.Hetisvanbelangdatbedrijvenverantwoordelijkheidnemen.VoordemeesteoverhedenzalhetfinancierenvandeSDG’sveelgevraagdzijn,waarzeinhetverledenalafstandhebbengenomenvantoezeggingenvoorvergelijkbaredoelen.

Samenwerking – de SDG’s versterken sector overschrijdendesamenwerkingsverbandenenpubliek/private partnerschappen.

Betere prestaties–deduurzameMSCI-indexovertreftdereguliereMSCI-index,meteenpercentage van 3,48 procent in 2017.

Reputatie–deSDG’szijneennuttigeweerspiegelingvanmaatschappelijkeverwachtingen. Handelen in overeenstemming metdezeverwachtingenzalbijdragenaanhetopbouwen van sterkere relaties met stakeholders.

Gemeenschappelijke taal–deSDG’szullendenieuwe taal voor verslaggeving worden over de rol die ondernemingen spelen in het oplossen van maatschappelijkeproblemen.

Behouden van een positieve ‘license to operate’ – door het opstellen van een strategie die in overeenstemming is met de prioriteiten van de overheid.

Reglementaire wijzigingen–blijfbeleidsmaatregelen om richting te geven aan het verwezenlijkenvandeSDG’seenstapvoor.

Geweldige kans – producten en diensten ontwikkelendiezichrichtenopdeuitdagingenvandeSDG’sbiedtsignificantegroeimogelijkhedenvoorbedrijven.

Beleggingsfondsen – milieu-, sociale en governance criteria spelen een steeds belangrijkererolbijhetmakenvaninvesteringsbeslissingen.

Risicobeheer – om de risico’s te beperken die geassocieerd worden met het niet behalen van de SDG’s.

Purposegeleid–bijdragenaandeSDG’spastbijhet worden van een purposegeleide organisatie.

PwCzietveelredenenomdeSDG’steintegrerenindestrategievaneenbedrijf.

5 PwC | SDG Booster 2019

Het is nooit ‘af’HetverderimplementerenvanonzeSDG-ambities,demonitoringdaarvanenbijsturingiseenkarweidatnooit‘af’is.Hetisvanbelangdatelkeorganisatiesteedsbijstuurt:jepositievebijdrageverderuitbouwenenjenegatievebijdrageverderreduceren.Wijwillenmetdezepublicatiezekernietsuggererendatheteeneenvoudigprocesisnochdatwijallewijsheidinpachthebben.Welhopenwijandereorganisatiesteinspireren.Enomdatwij,doordeaardvanonswerk,veleverschillendeorganisatieskennen,zienwijtrendsenkunnenwijpartijenmetelkaarincontactbrengen.DeSDGBoosterishiervaneenvoorbeeld.Alleengezamenlijk,nationaaleninternationaal,kunnenwedezeventiendoelenbereiken.Latenweookindetoekomstdiesamenwerkingblijvenopzoeken. NamenshetPwC-onderzoeksteam,JennyBruin,YonnevanderHorst,AnneKemeling,LindaMidgley,LindaOosdijk,MarijeOudshoorn,KevinPost,RianneSiebengaen Anne-Luise Stroomer, wil ik iedereen bedanken die kennis en ervaringmetonsheeftgedeeld.Zonderhenwasditrapportnooit tot stand gekomen.

Renate de Lange-SnijdersRaadvanbestuurvanPwCinNederlandenverantwoordelijkvoorCorporateResponsibility.

Selected UN SDG Target Target 8.2 Achieve higher levels ofeconomicproductivitythroughdiversification,technologicalupgrading and innovation

PwC ambition Ensure decent work and economic growth by continuous adaptabilityofourorganisation

KPIAverage PwC NL User score on Digital Fitness app

Selected UN SDG Target Target 10.3 Ensure equal opportunity and reduce inequalitiesofoutcome

PwC ambition Achieve an inclusive culture in which we embrace diversity. Inclusivemeansthateveryonefeelsinvolvedandvalued–notinspiteofbutthankstotheirdifferences

KPIRatiofemale/maleandDutch/western/non-western migration origin in partner and director positions

Selected UN SDG Target Target 12.6 Encourage companies, especially large and transnational companies to adopt sustainable practices and to integrate sustainability informationintotheirreportingcycle

PwC ambition To be 100% circular by 2030 (no waste, no carbon emissions, optimal re-use)

KPICircularity in operations (%)

Selected UN SDG Target Target 16.6 Developeffective,accountable and transparent institutions at all levels

PwC ambition Contribute to the (re)shaping oftaxlawsandregulationsonsocial relevant topics

KPI•Amountofhoursmadeavailableforfulfillingourtax thought leadership role on rebuilding trust in taxation (hours spent on e.g. conducting research and knowledge sharing)

•Numberofsocialrelevanttopics we have provided relevant input on

6 PwC | SDG Booster 2019

2 Management- samenvatting

7 PwC | SDG Booster 2019

Voorditonderzoekhebbenwijgetoetstinwelke mate organisaties in vier sectoren (overheid, social enterprises, goede doelen enbedrijven)deSDG’sintegrereninhunstrategie.Weidentificerendeuitdagingendiedesectorenhierbijondervindenendoen aanbevelingen. Dit is het tweede jaardatwijdeSDGBoosterpubliceren.Deonderzoeksgroepissterkgegroeid:we hebben nu circa 500 overheids-organisaties, 300 social enterprises, 250 goede doelen en 40 beursgenoteerde bedrijveninditonderzoekbetrokken,zieOnderzoeksverantwoording.

Dit rapport bestaat uit twee delen: het eerste deel bevat de bevindingenuitonseigenonderzoeknaardemanierwaaropdeoverheid,socialenterprises,goededoelenenbedrijvenomgaanmetdeSDG’s.Wesluitenditafmetmeeralgemenebevindingen en aanbevelingen. Het tweede deel gaat over hoe verschillende (nationale en internationale) organisaties de standvanzakenbeoordelenvanNederlandinzijngeheelalshet gaat om het realiseren van de SDG-ambities.

Wij zien het volgende in de sectorenAlhoewelwijonderdeoppervlaktedenodigebewegingzien,lijkenorganisatiesnogevenveralseind2017.BijdegemeentenzienwedatdegroepdieSDG’sopdeagendaheeftgezet,isgegroeid.

Binnen de overheidsorganisaties leiden de SDG’s nog onvoldoendetotanderekeuzes.Zowelbijdeministeries,alsbijgemeentenenzbo’siseenkleinegroeporganisatiesaan de slag gegaan met de SDG’s. Het serieus oppakken van de uitdagingen rondom de SDG’s is voor een groot deel afhankelijkvandebetrokkenheidvandetopvanorganisaties,diedeinterneslagkrachtkanvergroten.IndithoofdstukkomtooknaarvorendaterbehoefteisaanvisieenrichtingvandeoverheidvooreennationaleSDG-strategie.Wijadviserenalleoverheden: • aan de slag te gaan met de SDG’s en inspiratie op te doen bijorganisatiesdiealverderzijn;

•omdetopvandeorganisatiezichuittelatensprekenoverhet belang van de SDG’s .

De SDG’s worden weinig genoemd in de jaar- en impactverslagen van de social enterprises. De overheersende opvatting is dat een social enterprise vanuithaaraardendoelstellingenaltijdalscorebusinessmaatschappelijkewaardetoevoegtendatzijzichdaarmeeniethoeftte‘verantwoorden’viadeSDG’s.TegelijkziensocialenterprisesdeSDG’swelalseenmogelijkheidommiddelseengemeenschappelijke‘SDG-taal’verbindingteleggenmetandereorganisaties.Wijadviserensocialenterprises:•zichbewusttezijnvanhetbelangvoorhunorganisatiesomaantesluitenbijdeSDG’seninkaarttebrengenwatdezebijdrageis;

•bewusttewordenvandeonderliggendetargetsbijdeSDG’s die de onderliggende doelstellingen per SDG aangevenenhetbetermogelijkmakendedoelenteoperationaliseren;

•deSDG’stegebruikenomactiefnieuwesamenwerkingsverbanden aan te gaan.

Goededoelenorganisatieszijnopzoeknaargoedevoorbeeldenomimpactteverantwoorden,maarziennoglangnietaltijdmeerwaardeomhunimpactverantwoordingtelinkenaandeSDG’s.Indejaarverslagenvangoededoelen-organisaties worden de SDG’s minimaal toegelicht.

Wijadviserengoededoelenorganisaties:•inkaarttebrengenhoehunorganisatiebijdraagtaande

SDG’s;• open te staan voor de ervaring hiermee van andere goede doelenenbedrijven;

•eengemeenschappelijketaalenbewustwordingteontwikkelen.

8 PwC | SDG Booster 2019

Het bedrijfslevenomarmtdeSDG’s,maarextrainzetisnodigomdeSDG’seffectiefteintegrerenindestrategieenactiviteiten.Ookkunnenbedrijvenvakerhunimpactopde SDG’s meten. Om SDG’s succesvol in te bedden in de bedrijfsvoeringadviserenwijbedrijven:•hetbewustzijnvanbelangrijkestakeholdersinde

organisatie over de SDG’s te vergroten om verdere integratie te bevorderen;

•tefocussenopSDG’sdienauwverbondenzijnmetdeactiviteitenenwaardeketenvanhetbedrijf;

•kansenenrisico’steidentificerenenstrategischedoelstellingenteformulerenvoordegeprioriteerdeSDG’s;

•indicatorenoptestellenendatateverzamelenomprestaties en voortgang op het gebied van de geprioriteerde SDG’s te meten;

•transparanttezijnnaarinterneenexternestakeholdersoverwathetbedrijfdoetombijtedragenaandeSDG’s.

Algemene stand van zaken: beweging onder de oppervlakte, maar echte vooruitgang niet zichtbaarInonsvorige rapport,vannovember2017,gavenwijaandat:•hetbedrijfslevendeSDG’somarmt,maardatde

verantwoording beter kan; •dedecentraleoverheidophetRijkwacht;•goededoelenorganisatiesalbijdragen,maardatzijditnogmeerzichtbaarmoetenmaken;

•socialenterprisesdeSDG’snognietzienalsmechanismeomtecommunicerenen/ofzichteverantwoordenoverdeimpactdiedeorganisatienastreeft.

Deconstateringenbijhetbedrijfsleven,degoededoelen-organsatiesensocialenterprisesgaanookvoor2018op.Bijdedecentraleoverhedenzienwewelbewegingdoorgemeenten die de SDG-handschoen oppakken.

OverkoepelendzienwijhetvolgendeindeNederlandDe bekendheid van de SDG’s is toegenomen. Echter, de inbeddingindestrategievanorganisatiesblijftachter.Organisatiesdoennogonvoldoendeiets‘anders’omwillevan de SDG’s. De onderliggende targets, hebben een te kleine rol en bekendheid. Ook worden de SDG’s nog steeds sterk geassocieerd met ontwikkelingssamenwerking. Er is behoefteaaneennationalevisieendoelstellingen.NukijkenpartijennogteveelnaarelkaaromhetSDG-wielinbewegingtekrijgen.Welishetzodatinallesectorenorganisatiestevindenzijndie(bottom-up)initiatievenontwikkelenenopeenofanderemanieraandeslagzijnmetdeSDG’s.WijziendatorganisatieseenbijdrageaanmetnameSDG8en12benoemen,terwijleropnationaalniveaujuistaandachtnodigis voor SDG 5 en 13.

KansendiewijzienomderealisatievandeSDG’sdichterbij te brengen •NationaleSDG-visieendoelstellingenvanuithetRijk

- opdeling in drie periodes -bijonvoldoendevoortgang:dwingenderedoelstellingen-invullingdoelstellingenvrijlaten

•CoördinatievannationaleinvullingbijministerieEZK•InspirerendleiderschapomSDG’sdaadwerkelijkte

realiseren•InbeddingSDG’sinstrategievandeorganisatie• Meer aandacht voor onderliggende targets• Verder ontwikkelen indicatorensets nodig

Top 3 SDG’sbedrijfsleven

Top 3 SDG’s social enterprises

Top 3 SDG’s goede doelen

9 PwC | SDG Booster 2019

3 SDG’s binnen de sectoren: overheid, social enterprises, goede doelen en bedrijven

10 PwC | SDG Booster 2019

3.1. Overheid

SDG’s leiden nog onvoldoende tot andere keuzes binnen overheidsorganisaties DeoverheidheefteendubbeleroltenaanzienvandeSDG’s.ZijkanalsbeleidsmakerrichtinggevenenbindenderegelgevingopstellenenistegelijkertijdactordoorvanuitdediverseoverheidsorganisatieseeneigenbijdrageaandeSDG’steleveren.Wijhebbendeministeries,gemeenten,zbo’senagentschappenonderzocht.EenminderheidvandezeorganisatiesdraagthaarbetrokkenheidbijdeSDG’sactiefuitinhaarexternecommunicatie,jaarverslagenofwebsites.BijdeoverheidsorganisatiesdiebezigzijnmetSDG’sisveelal sprake van het plotten van lopende initiatieven en programma’s onder een SDG-label. Extra stappen worden niet genomen.

WeziendatdeSDG’sbehoorlijkbekendzijnonderoverheidsorganisaties. Echter, de SDG’s spelen nagenoeg geenrolinhunbeleidendeimplementatiehiervan.Tijdensonsonderzoek–dathoeftdusnietoptegaanvoordeheleoverheid–hebbenwegeenvoorbeeldengezienvanoverheidsorganisatiesdiehunbeleidhebbenaangepastofextra nieuwe stappen hebben genomen om hun positieve impacttevergrotenofhunnegatieveimpactteverminderen.Deverantwoordelijkheidwordtergensandersgelegd(bijhetbedrijfsleven,bijdeburger,ofbijderijksoverheid).Ditbeeldgaat overigens ook op voor organisaties in de andere sectoren.

Behoefte aan richtinggevende rol van rijksoverheid Deoverheidwaardeertdeactiviteitenvanbedrijven,goededoelen en social enterprises op het gebied van SDG’s als goedevoorbeeldenvanbottom-upinitiatief.Indeinterviewskomtechterconcreetnaarvorendaterbehoefteisaanmeerhandvattenvanuitderijksoverheid.Inonseersterapportvan

2017constateerdenwealdatdezeeenkansheeftlatenliggenomhierrichtinggevendintezijn.Deregeringlijktnupasinbeweging te komen op het gebied van SDG’s. De beleidsnota ‘Investeren in Perspectief’(2018)vanministerKaagvanBuitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, waarin deSDG’szeernadrukkelijkzijnopgenomen,wordtgezienalseenmanieromdezegemistekansterepareren.Andereministerieszittenindefasevanhetinzichtelijkmakenvanwelkebestaandebeleidsagenda’sbijdragenaandeSDG’s.BinnendeministeriesishetmomenteelnognietmogelijkbeleidskeuzestebaserenopdeSDG’s.Dedepartementenzienhethebbenvaninzichtinlopendeactiviteitendierelaterenaan de SDG’s als een stap in de goede richting.

Leiderschap op ministeries zet SDG’s hoger op de agenda Organisatiesvanuitallesectorenkijkennaarderijksoverheidvoor een nationale invulling van de SDG-agenda. Die rijksoverheidreageertwisselendhierop.Enerzijdswordtaangegeven dat de visie over de SDG’s bestaat en te vinden isinKamerbrievenendatintrinsiekleiderschapopduurzameontwikkelingookvanuithetbedrijfslevenmoetkomen.Anderzijdswordtdebehoefteonderschrevenaaneensterke‘toneatthetop’dieduidelijkisoverhetbelangvandeSDG’s.ZoisvolgenshetministerievanInfrastructuurenWaterstaatde betrokkenheid van haar bewindspersonen, vooral van staatssecretaris Van Veldhoven, cruciaal geweest om de SDG’shoogopdeagendavanhetministerietekrijgen.Alsdeminister-presidentenhetministerievanAlgemeneZakenzichachterdeSDG’szoudenscharen,wordtermeeraandachtindesamenlevinggegenereerdendatzouhetdraagvlakvoordeSDG’senormkunnenvergroten.Deoverheidzouinzichtkunnen bieden in welke stappen er voor Nederland nodig zijnomdedoelenvoor2030tehalen.Zieons advies tot het opstellen van een nationale SDG visie.

Kleine groep zbo’s aan de slag met SDG’sVande109zelfstandigbestuursorganen(zbo’s)zijnervijfdie in hun jaarverslagen communiceren over de SDG’s. Uitdeinterviewsmetvertegenwoordigersvandezezbo’sblijktdatdezeactievehoudingwordtgedrevendooreenbetrokken en actieve top die van de SDG’s een prioriteit maakt.DezeorganisatiesfocussenopSDG’sdiedichtbijhundekerntaakliggen.ZowaarschuwdeDeNederlandscheBank(DNB)inhaarrolalstoezichthouderaloverderisico’svan klimaatverandering die een gevaar vormen voor de Nederlandsefinanciëlesector.Inhetrapport‘Opwaardegeschat.Duurzaamheidsrisico’sen-doelenindeNederlandsefinanciëlesector(https://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en-archief/DNBulletin2019/dnb381614.jsp)’isvooreenaantalmaatschappelijkeenecologischeuitdagingenuiteengezetinwelkematedezerisico’svormenvoorfinanciëleinstellingen.BijdeagentschappenzetdeRijksdienstvoorOndernemendNederland(RVO)deSDG’sinalsgemeenschappelijketaalomgerichtbijtekunnendragenaanmaatschappelijkeopgaven.

Kleine groep zbo’s aan de slag met SDG’s Zbo’sdiedeSDG’sinhunjaarverslagvermelden:DeNederlandscheBank,hetCollegevoorRechtenvoordeMens,deKoninklijkeBibliotheek,deNederlandseOrganisatievoorWetenschappelijkOnderzoekenhetCentraal Bureau voor de Statistiek.

11 PwC | SDG Booster 2019

Het gebruik van de SDG’s door gemeenten wordt gestimuleerddoorVNGInternational.Metdehandreiking‘De global goals in het gemeentelijk beleid’ biedt VNG Internationalgemeenteneenconcreteaanpakeneenhelpende hand voor gemeenten om met de SDG’s aan deslagtegaan.DaarnaastontwikkeltVNGInternationalsamen met het universitair kenniscentrum Telos en een aantal gemeenten het dashboard waarstaatjegemeente.nl,waargemeentendatakunnenvergelijkeneninformatiekunnenophalenomtrentdeSDG’s.EenoverzichtvandedegemeentendieGlobalGoalgemeentezijnstaathier.

DaartoestaandeSDG’sindemeerjarenstrategievanRVO.Kleine, maar groeiende groep decentrale overheden aan de slag met SDG’s UitonsonderzoekblijktdatweiniggemeentenaandeslagzijnmetdeSDG’s.Vande343gemeenteninhetonderzoekbenoemen25deSDG’sinhuncoalitieakkoord,waarvanerzesdedoelenspecifiekhebbenuitgewerkt.Daarnaastbenoemenveertien gemeenten de SDG’s op hun website, waarvan er vierdedoelenspecifiekhebbenuitgewerkt,maarnietinhuncoalitieakkoord hebben opgenomen. Dit betekent dat in totaal 39 gemeenten (11,4%) de SDG’s benoemen en tien gemeenten (2,9%)deSDG’sspecifiekhebbenuitgewerkt.Hieruitkanwordengeconcludeerddatbijeendeelvande gemeenten de SDG’s op de kaart staan. Maar een daadwerkelijkeimplementatievandeSDG’sstaatnoginde kinderschoenen. Een verklaring hiervoor is dat veel gemeentendeverkiezingenvanmaart2018wildenafwachtenvoordatzemetdeSDG’sbegonnenendusnognietvergevorderdzijn.Ookworstelengemeentenmetdevraagwáárzemoetenbeginnen,omdatdedoelenopgemeentelijkniveaunognietconcreetzijn.DaarnaastzijndeonderwerpenvandeSDG’sverspreidoververschillendeafdelingen,wathetookorganisatorisch een uitdaging maakt.

ErzijnverschillenderedenenwaaromgemeentenmetdeSDG’saandeslaggaan.Zokanhetinitiatiefvanuiteencoalitiepartijkomen.Sommigegemeentenkiezeneenselectievandoelenensommigekiezenvooreenintegraleaanpakopalle SDG’s. Echter, alle geïnterviewde gemeenten stellen dat deSDG’seengemeenschappelijketaalvormen,opnationaaleninternationaalniveau.Ditvergemakkelijktdesamenwerkingmetanderegemeenten,maarookmetpartijenuitandere

% gemeenten dat SDG’s wel/niet benoemd (in coalitieakkoord danwel op website).

% gemeenten dat SDG’s wel/niet heeft uitgewerkt.

11,4%

88,6%

2,9%

97,1%

wel wel

niet benoemd niet uitgewerkt

De gemeente Haarlem verwacht dat de eisen die in de toekomst aan de verantwoording van de begroting wordengesteld,nietmeeralleenfinancieelvanaardzullenzijn.Omdieredenneemtzijvoorhaarduurzaamheidsbegrotingnaastfinanciëleindicatorenookniet-financiëleindicatorenmee,meteenlinknaarde SDG’s. Samen met het CBS is Haarlem een pilot gestartomtebekijkenwelkeniet-financiëleinformatieonderdeel kan uitmaken van de verantwoording van de gemeentelijkebegroting.

sectoren,watduurzamerelatieskanopleveren.ZobiedendeSDG’seenkansombijdeinkoopdejuistesocialenterprisesen goede doelen aan te haken op SDG-thematiek waarmee degemeenteworstelt.DegemeentenzittenverdermetdevraaghoedeSDG’sopgemeentelijkniveaumeetbaarkunnenwordengemaakt,zodatzekunnenwordengebruiktalsverantwoordingvoorgemeentelijkbeleid.

Aanbevelingen voor de sector• Overheden, ga aan de slag met SDG’s. Voor

overheden die nog niets doen met SDG’s: wacht niet totdeSDG’sendeonderliggendetargetsconcreterzijngemaaktoftotereennationalestrategieis,maargaaandeslag.Erzijngoedevoorbeeldenvangemeenten,zbo’senministeriesdiealverderzijn.Doebijheninspiratie op.

• Verleid de top van de organisatie tot het doen van een uitspraak over strategisch belang van de SDG’s. Draagvlak in de top van de organisatie iscruciaalvoorinterneslagkracht.Laatdiezichuitspreken over het belang van de SDG’s.

12 PwC | SDG Booster 2019

In 2015 omarmde de gemeente Utrecht de SDG’s. Nu wordt de gemeente zowel nationaal als internationaal gezien als één van de koplopers. In december 2018 werd Utrecht met haar initiatief ‘Lokaal vertalen van SDG’s door multi-stakeholder partnerships’ in China genomineerd voor de Guangzhou Award voor stedelijke innovatie.

Internationale samenwerking‘Utrechtisaltijdalsterkinternationaalgerichtgeweest,’zegtHansSakkers,hoofdInternationaleZakenbijdegemeenteUtrecht.Alsindsdejaren80werktUtrechtaan het leggen van internationale relaties. Eerst via stedenbanden met steden als Léon in Nicaragua en Brno inTsjechiëendeafgelopenjarenookviaeconomischemissies,eenlobbyinBrussel,EU-gefinancierdeprojecten,eeninternationaal‘welcomingcentre’,depromotievanhetbelang van mensenrechten in Utrecht en meer. Onlangs kwam daar, in het kader van SDG 17 (Partnerships), een samenwerkingbijophetgebiedvancirculaireeconomiemetKajjansiinUganda.Hierbijiseengelijkwaardigerelatieeenuitgangspunt,waarbijervaringwordtuitgewisseldoverovereenkomstigestedelijkeproblematiek.

Een dashboard waarin anderen participeren GemeenteUtrechtheefteenafdelingEuropeseenInternationaleZakenvanachttienpersonen,waarvanvierpersonenzichgedeeltelijkbezighoudenmetdeSDG’s. ZoontwikkeltUtrechteendashboarddatinzichtelijkmaakthoelokaleUtrechtseinitiatievenbijdragenaandeSDG’s.Hans:‘Maarhoemakenwevaneendergelijkedescriptievemonitoreenstimulansomalsstedelijkepartnerstoteennieuwsoortmaatschappelijkeagendasettingenactietekomen?Wewillendathetdashboardparticipatiefwordt

endatstedelijkepartnershetverderaanvullenmetinformatie,kennisenverhalen.Endatheteenstartpuntvannieuweinitiatievenwordt.HoofddoelisdatzoveelmogelijkUtrechterswetenwatdeSDG’szijn,zodatditleidttotinnovatieveactie.Watonssterkhelptbijhetbouwenvanons dashboard is veelvuldig contact met andere Europese stedendiemeteenzelfdeexercitiebezigzijn,zoalsMalmö,Bonn,StuttgartenGent.ZoleerdenwevanMalmödathetmogelijkisomookdegemeentelijkebegrotingtekoppelenaan de SDGs.’ Op dit moment werkt Utrecht samen met de UniversiteitUtrechtaaneenEuropeesHorizon2020-projectoverdewijzewaaropdeSDG’sstrategischkunnenwordeningezetoplokaalniveau.

Buiten de gemeente om VoorhetbehalenvandedoelenrichtUtrechtzichnietopdeinternegemeentelijkeorganisatie,hoewelhetbelangvan uitdragen van de SDG’s door de burgemeester en wethouders wordt onderkend. De strategie van Utrecht is juist om grote delen van de bevolking te activeren. Hans: ‘Hetmoetjuistbuitendegemeenteomensamenmetdestad. Als de stad het niet oppakt en niet terug gaat praten, wordt het niets.’ Momenteel is 35 procent van de Utrechters bekendmetdeSDG’s.‘Wewillenditdekomendejarennaar75procentkrijgen.Wewedenkendatditcruciaalis.Wezijnergophetbedrijfslevengericht.Ophetmomentdatdiegaan meedoen kan het echt een grote beweging worden.’

Een bredere beweging nodig Niet alleen binnen Utrecht, maar ook binnen Nederland moetdeSDG-bewegingnogveelmeermassakrijgenomdedoelentebehalen.InNederlandzijnereenpaargemeentendievolopaandeslagzijnmetdeSDG’s.‘Hetistamelijkeenzaam,wehebbeninNederlandeenbrederebeweging

nodig. We redden het niet met een paar gemeenten.’ UtrechtziethiereenrolweggelegdvoorhetRijkofvoordeEuropeseCommissie.WatvolgensHanszouhelpenisalseenhogereoverheidserieuzergaataangevendatzedeSDG’sechtbelangrijkvindt.Bijvoorbeelddoorvanallegemeenteneenplanvanaanpakenomdezoveeljaaromeen eenduidige rapportage op de voortgang op de SDG’s tevragen.‘InDuitslandhebbenveelgemeentenvandefederaleoverheidvoortweejaargeldgekregenomiemandin dienst te nemen die de lokale vertaling van de SDG’s gaat aanjagen.ZoietszouookinNederlandzekerhelpen.’

We redden het niet met een paar gemeenten

Hans Sakkers,hoofdInternationaleZaken,gemeenteUtrecht

13 PwC | SDG Booster 2019

Social enterprises die de SDG’s benoemen in hun jaarrapportzijnTriodos Bank, Tony’s Chocolonely, Dorcas Volunteer Enterprise en WorldGranny.

InenquêtesziensocialenterpriseshuneigenonderneminghetmeestaansluitenbijSDG’s3,8en12.Dezedriezijnvolgenshenrelevantvoorhetprimairedoelvanhunorganisatie,opdiegebiedenmakenzijdegrootste impact en aan die SDG’s dragen de activiteiten vanhunsocialenterprisebij.

‘verantwoorden’viadeSDG’s.OokhetfeitdatdeSDG’s‘pas’driejaarbestaan,wordtgenoemdalsredendatsocialenterprisesnognietactiefmetdedoelenaandeslagzijngegaaninhunstrategieontwikkeling.Ookderelatiefgeringeomvangvansocialenterpriseszoueenrolkunnenspelen.Waar de overgrote meerderheid van de beursgenoteerde bedrijven(bijna90%)deSDG’snoemtinhunjaarverslag, isditbijsocialenterprisesmaareenkleinegroep(9%).

Social enterprises zien de mogelijkheden van de SDG’s als verbinding met andere organisatiesHoewelhunaantalduskleinis,zijnerwelsocialenterprisesdie de SDG’s (steeds meer) gebruiken en hier een meerwaarde inzien.SommigevanhenziendeSDG’salseenmondiaalreferentiekaderwaarbinnen(somsimpliciet)deeigenactiviteitengetoetst kunnen worden op mondiale relevantie. Dit varieert van deSDG’s‘ernaasthouden’alshetgaatomstrategieontwikkelingtothetopnemenvandeSDG’sineentheoryofchange.Daarnaast ervaren sommige social enterprises de SDG’s als een gemeenschappelijketaalommet(potentiële)partners,klantenen investeerders te communiceren. Volgens de Social Enterprise Monitor2018gebruiktvijftienprocentvandebevraagdesocialenterprises de SDG’s in haar communicatie. Ongeveer acht procentgeeftaandatzijeensamenwerkingisaangegaanmet

3.2 Social Enterprises

Een social enterprises is een onderneming die een sociaal-maatschappelijkedoelstellingsteltbovenhetmakenvan(financiële)winstenditcombineertmeteeninclusievestakeholderbenaderingeneengezondverdienmodel(definitie vanuit Europese Commissie). Omdat social enterprises gericht zijnophetmakenvanimpactopdemaatschappijinveleverschillendevormen,dragenzijnagenoegaltijdbijaandeSDG’s.OmarmingvandeSDG’sdoorsocialenterpriseszouheellogischzijn.Ditisechterniethetgeval.

De SDG’s worden weinig genoemd in de rapportages van social enterprisesSocial enterprises onderkennen het belang van de SDG’s, maartegelijkertijdisdesectornagenoegnietopdehoogtevanhetfeitdateronderdezeventiendoelen169concretetargetsliggen.DespecifiekemeerwaardevanSDG’svoordeeigenorganisatiewordtveelalnietgezien.Deoverheersendeopvatting is dat een social enterprise vanuit haar aard en doelstellingenaltijdalscorebusinessmaatschappelijkewaardetoevoegtendatzijzichdaarmeeniethoeftte

VerdelingvanSE’s/bedrijvendieverwijzennaarSDG’sinhetjaarverslag

Social enterprises

Bedrijven

VerwijzingnaarSDG’sin jaarverslagGeenverwijzingnaar

SDG’s in jaarverslag

Onderzoekonder46jaarverslagenvan leden van Social Enterprise NLVan de 369 leden hebben 46 hun jaarverslag/jaarrapport online gepubliceerd.

Onderzoekonder40jaarverslagenvanNederlandsebeursgenoteerdebedrijven.

Uit een McKinsey rapportblijktdatdeinkoopbijsocialenterprises,bijoverhedenenbedrijvenweinigprioriteitheeft.HetgebruikvandeSDG’salsgemeenschappelijketaalkanhelpendezeverbindingmeertotstandtebrengen.

12%

88%

9%

91%

14 PwC | SDG Booster 2019

Social enterprises worden niet gevraagd om de bijdrage aan SDG’s expliciet te makenOmdemaatschappelijkemeerwaardetekunnenaantonenis het meten van impact van groot belang voor de social enterprisesector.Uitonsonderzoekblijkt,netalsbijonsvorigeonderzoek,datsocialenterprisesdeSDG’snagenoegnietgebruikenvoorhetmetenvandezeimpact.EnerzijdsisditomdatdeSDG’saandevoorkantnietaltijdexplicietwordenmeegenomeninbijvoorbeelddetheoryofchangevandeonderneming.Anderzijdsheeftdittemakenmetde

relatieve onbekendheid en complexiteit van de onderliggende targetsenSDG-meetindicatoren.Daarbijgevensocialenterprisesaan,eveneensnetalsinonsvorigeonderzoek,datopdrachtgevers(overhedenenbedrijven)henooknietvragenomhunbijdrageaanSDG’s.Zijzeggendatalsopdrachtgevershetzoudenvragen,zeditwelzoudendoen.Wijverwachtendan ook dat de sector actiever aan de slag gaat met SDG’s zodrahunopdrachtgeversoffinanciershieromvragenofalszijmerkendat(potentiële)partnersverbindingzoekenmiddelsde SDG’s.

eenoverheid,goedendoelenorganisatieofbedrijfrondoméénofmeerdereSDG’s.UitdedooronsgevoerdegesprekkenmetsocialenterprisesblijktdatzijsamenwerkingspartnershebbengevondenomdatzezichduidelijkaangeslotenhebbenbijbepaaldeSDG’s.SocialenterpriseskunneninspelenopdebehoeftevanopdrachtgeversdiebijwillendragenaaneenspecifiekeSDG.EnanderzijdshelpendeSDG’sopdrachtgeversbijhetvindenvaneenpassendesocialepartner.SDG’sfungerenhiermeealsverbindendefactortussendiverseorganisatiesdieelkaarmogelijkandersniethaddengevonden.

Aanbevelingen aan de social enterprise sector• Wees je bewust van het belang voor je organisatie van

aansluiten bij de SDG’s. Met de SDG’s kan getoetst en aangetoondwordeninhoeverrejeondernemingbijdraagtaan het oplossen van de grootste wereldproblematiek.. Klanten van social enterprises willen dat hun inkopen bijdragenaandeSDG’senditkanhiermeeinzichtelijkwordengemaakt.Degemeenschappelijketaalhelptbijhetvinden van partners en het communiceren hiermee.

• Breng in kaart hoe je onderneming bijdraagt aan de SDG’s. Overheden,hetbedrijfsleveneninvesteerderszullenopwegnaar2030desocialenterprisessteedsmeerbevragenopwelkebijdragezijleverenaandeSDG’s.Ditgaatom(overheids)aanbestedingen,maarookomhetzoekenvanverbindingen en het aangaan van nieuwe partnerschappen. Inkaartbrengenvandebijdrageisterealiserenmetrelatiefeenvoudigeacties,zoalshetverbindenvandeactiviteitenvandesocialenterpriseaandeSDG’s,hetopnemenvaneenofmeerdereSDG’sindetheoryofchange,omdezevervolgenstegebruikenbijhetmetenvanimpact.

• Word je bewust van de onderliggende targets. Veel social enterprises weten niet dat er targets gekoppeld zijnaandeSDG’s.DezetargetsgevendeonderliggendedoelstellingenperSDGenmakenhetbetermogelijkdedoelenteoperationaliseren.Doordebijdrageaandetargetsinzichtelijktemakenwordtdedaadwerkelijkebijdragevandeondernemingaandewerelddoelenduidelijker.

• Maak gebruik van de SDG’s om actief nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan. De SDG’s vormeneenuniek,mondiaalafgestemdraamwerkwaardooreropallerleiniveauseengemeenschappelijketaalgesprokenwordt.Ditisvoorgrensoverschrijdendesocial enterprises relevant, maar ook voor lokale ondernemingenkanditeenmanierzijnombijonverwachtepartners aansluiting te vinden. Het gebruiken van deSDG’salsmiddelomverbindingtezoekeniseenrelatiefvoordeligemanieromzetoetepassenindebedrijfsvoeringmetmogelijkgroteopbrengsten.

15 PwC | SDG Booster 2019

Moyee Coffee streeft ernaar om met de koffie die zij levert, ongelijkheid in de koffieketen aan te pakken. Met als doel de opbrengsten eerlijk te verdelen over de gehele keten (‘Fairchain Coffee’). Moyee Coffee sluit zich niet alleen aan bij een aantal SDG’s, maar neemt deze actief mee in haar theory of change, klantvoorstellen en impact report. Echt goed bezig of ‘neuzelen’ in de marge BijdeevaluatievanonzetheoryofchangehebbenwedeSDG’sgebruiktomtetoetsenofwenuechtbezigwarenmetdegroteproblemenindewereld.Ofwarenweaanhetneuzelenindemarge,verteltMarkKauw,impactofficerbijMoyeeCoffee,metinzijnhandeneendampendekopkoffie.‘MoyeeCoffeeisintrinsiekgemotiveerdomeenbijdragete leveren aan het oplossen van wereldproblematiek. Dan moetjealsonderneminggoedbekijkenofjeactiviteitenaansluitenbijwateringezamenlijkheiddoordeVNisbesloten.’

‘Laatsthebbenwijeenopdrachtvaneengrotebankgewonnen.WezagendatzijinhunjaarverslagvijfSDG’snoemdenwaaraanzijwillenbijdragen.InonsvoorstelmaaktenweinzichtelijkhoeMoyeeCoffeebijdraagtaandie SDG’s en dus hoe die bank extra impact maakt door onzekoffietekopen’,vultStefanPetrutiu,strategie-enimpactconsultantbijMoyeeCoffee,aan.DaarnaastgebruiktMoyeeCoffeedeSDG’sindetheoryofchangedoorhetopstellenvaneen‘roadmap’waarindebijdragevanMoyeeCoffeeaandeSDG’sindetailisuitgewerkt.‘DeSDG’sdwingenjeomconcreetteworden.Graafeenswatdieperdoor op de targets en je komt voor vragen te staan die je ondernemingkunnensterkenofjedoenbesluitenomeenandere richting in te slaan.’

Wel focus, maar niet blind zijn voor ander SDG’s MarkKauw:‘DeSDG’svormenvoorMoyeeCoffeeookeenchecklist.WantnatuurlijkfocussenwijonsprominentopeenaantalSDG’s,maartegelijkertijdwillenwijnietblindzijnvoordeandere.Socialenterpriseshebbendeneigingomzichvolledigterichtenophetgeenwaarzeimpactopwillen hebben. Toch moet je niet vergeten dat als je je richt ophetvergrotenvaninkomensvankoffieboeren,jeookrekening moet houden met eventuele onbedoelde gevolgen, bijvoorbeeldecologischeschade.Doordeonderneminglangseendergelijke‘SDG-checklist’tehoudenkunjehierop anticiperen.’

Eendergelijkechecklistkanookinspirerendwerken:‘MoyeeCoffeewasnietexplicietbezigmetgendergelijkheidtotweonsverdieptenindezeSDG.Toenrealiseerdenwijonsdatdekoffiewerelderggedomineerdwordtdoormannen.Nuhebbenwijinonszakendoenmeeraandachtvoordepositievan vrouwen.’

Impact meten is niet moeilijk, maar wel duur FairChain ontwikkelde een tool (gebruik makende van onder andere de PwC SDG Selector),dieMoyeeCoffeegebruikt.MetdetoolmaaktzijhaarimpactopSDG-targetniveauinzichtelijk.StefanPetrutiu:‘ImpactmetenzitinonsDNA.Zodraergenseennieuwrapportuitkomtmetvooronsrelevantedata,spittenwijdaardoorheen.Veelorganisatiesworstelenmethetinzichtelijkmakenvanhunimpact.Maarimpactmetenisnietmoeilijk,maarwelenormkostbaar.’Stefanadviseertandereondernemingendanookomimpactmeting, net als Moyee doet, in samenwerking met anderepartijen(bijvoorbeeldbinnendeketen)tedoen.

MoyeeCoffeewordtinbinnen-enbuitenlandveelgevraagdomtespreken,watzijgraagdoetomdeFairChain-bewegingzoveelmogelijktestimuleren.‘Anderesocialenterprisesmogenookaltijdmetonscontactopnemen,’biedtMarkaan.Zedrukkenanderesocialenterprisesophethart:‘GebruikdeSDG’somjeimpactzichtbaartemaken, want je kunt er je onderneming succesvoller mee maken!’.

https://www.moyeecoffee.com/https://fairchain.org/

SDG’s zitten in het hart van Moyee Coffee MarkKauwenStefanPetrutiu

16 PwC | SDG Booster 2019

Ineenverdiepende‘rondetafel’dievolgdeopdevervolgvragenindejaarlijksetoetsing,kwamnaarvorendatbehoeftebestaataanbegeleidingbijdeinbeddingvandeSDG’s in de strategie en doelstellingen, aan het meetbaar makenvanimpactenaanhulpbijhetlinkenvanhethogeredoel van de organisatie aan de SDG’s.

Goededoelenorganisatiesziennognietdevoordelenomdeimpactverantwoording te linken aan de SDG’sDegoededoelenorganisatieszijnaljarenbezigmethetzichtbaarmakenvanhunimpact.UitonsonderzoekblijktdatdegoededoelenhierbijnietbeginnenbijdeSDG’s,maarbijhuneigenmissie/visieenstrategie.Hierhangentwee vraagstukken aan vast. Het eerste vraagstuk is dat dezemissie/visievaak(sub)doelstellingenvanverschillendeSDG’somvat,waardoorzijhetlastigvindenomdevertaalslag vanuit eigen programma’s te maken naar de SDG’s.Hettweedevraagstukgaatoverhetfeitdatnietalle goededoelenorganisaties hun missie/visie en strategie kunnenkoppelenaandeSDG’s,omdatbijvoorbeeldhetwelzijnvanindividueledierenofbevorderenvancultuurnietexplicietbenoemdzijnindeSDG’s.Deorganisatiesinontwikkelingssamenwerking en natuur en milieu daarentegen gevenaandatdeSDG’sjuisteengoedekapstokzijnvoorhetformulerenvanlangetermijndoelstellingen.Enkandusgebruiktkunnenwordenalsstipopdehorizon.Juistomdatde SDG’s gelden voor de hele wereld. De SDG’s kunnen goed gebruiktwordenbijhetaanscherpenvandemissievaneengoededoelenorganisatie.Hierinzienwijechttoegevoegdewaarde. Verderspelenhetattributievraagstuk(welkeimpactheefthetgoededoelgemaaktenwatkomtdoorandereactiesoffactoren)enhetechtmakenvanhetoplossenvanmaatschappelijkeproblemeneenrolindewijzevanverantwoordingoverimpact.HetCBFgeeftaandatdegoededoelenorganisatiesuitbescheidenheidenzorgvuldigheidmindersneldurventeclaimenwelkeimpactzijhebbengemaakt.OokwordtdevraaggesteldofrapporterenlangsdelijnenvandeSDG’snietafleidtvanwaarhetechtomgaat(veelgroenemarketing).Degoededoelenorganisatiesuitderondetafelziengraagdatde

3.3 Goededoelenorganisaties zijn op zoek naar goede voorbeelden om impact te verantwoorden

Goededoelenorganisatieszijnhettypeorganisatiesdiemeteengeassocieerdwordenmetduurzameontwikkeling.ZijdragenbijaanderealisatievandiverseSDG’s.Veelalisdeduurzameontwikkeling gelinkt aan de impact die de goede doelen nastrevenenvanuitdezevisiebestaatervolgensCBFvaakeennatuurlijkbewustzijnalshetgaatomduurzaamheidsafwegingenindebedrijfsvoering.Alleenwordendebijdragenvandegoededoelenorganisatieslangnietaltijdgecommuniceerdofverantwoord gelinkt aan de SDG’s.

Vande463organisatiesdiedejaarlijksetoetsingbeginseptember2018haddeningevuld,gaf22procentaandatdegrootsteuitdaging‘Opbegrijpelijkeentransparantewijzecommuniceren hoe de organisatie op weg is de missie te realiseren’is.GoededoelengavenverderaanbehoeftetehebbenaaneengoedbeeldvanwatdeSDG’skunnenbijdragenaandetoegankelijkheidvanhuncommunicatieenrapportageen aan voorbeelden van de manier waarop andere goede doelen met de SDG’s werken.

InsamenwerkingmethetCBF,detoezichthoudervoorgoede doelen, hebben we een inventarisatie uitgevoerd omdebehoeftetenaanzienvandeSDG’stemeten.Indejaarlijksetoetsingonderdeledenisgevraagd:alshetgaatomhetvergrotenenbeterzichtbaarmakenvandeimpact van uw organisatie, op welke van de benoemde ontwikkelpuntenindeImpactChallengeervaartuvooruworganisatie de grootste uitdaging?

De Impact Challengeiseensectorbreedinitiatiefomdemaatschappelijkeimpactvandegoededoelensectortevergrotenenmeerzichtbaartemaken.

SDG’snietalleenwordeningezetals‘rapportage-standaard’,maarookals‘versneller’voorhetbereikenvandedoelen.

Omgezamenlijkmaatschappelijkevraagstukkenoptelossen,vergthetvanpartijenomzichopentestellenvoorelkaarskwaliteiten.HetCBFenPwCzijnervanovertuigddatdegoededoelenorganisaties kunnen leren van de kracht, het pragmatismeendesnelheidvanbedrijven.Enbedrijvenkunnenlerenvanhetgedegenonderzoekdatgoededoelenorganisatiesdoennaar(eventuele)impactvoordatzijtotactieenrapportageovergaan. Dat is ook de basis voor de samenwerking binnen deImpactChallenge.AlleenalsorganisatieshetbelangvanhetrapporterenoverdebijdrageaandeSDG’sgaanzienomdathetietsvoorzeoplevert(intermenvansamenwerken,innovatie,partnerschap,versnellinginoplossenvanmaatschappelijkeproblemenofhetlatenzienvandeimpact),zalhetaantalorganisaties dat de verantwoording linkt aan de SDG’s toenemen.

Voorbeelden van organisaties die de SDG’s in het jaarverslaglinkenaanhunmissieenstrategiezijn Woord en Daad, Plan International, SOS Kinderdorpen, Light for the World, ICCO en Trees for All.

17 PwC | SDG Booster 2019

SDG’s minimaal toegelicht in de jaarverslagen van goededoelenorganisatiesUitonderzoeknaardetoelichtingvandeSDG’sindejaarverslagen en websites van goede doelen komt het volgende beeld naar voren.

1. 21% van de goede doelen (met een erkenning en baten groter dan€500.000)lichtdeSDG’stoeinhetjaarverslagofopdewebsite.Daarvangeeft12%weeraanwelkeSDG’seenbijdrageisgeleverd.Demeestegoededoelenverwijzennaar‘Goedegezondheidenwelzijn’(SDG3),‘Kwaliteitsonderwijs’(SDG4),‘Gendergelijkheid’(SDG5)en‘Eerlijkwerkeneconomischegroei’(SDG8).Voorgaandjaarisindejaarlijksetoetsing door het CBF aan de organisaties gevraagd hun missie/visie te linken aan de SDG’s en hier kwam een vergelijkbaarbeelduit.

2. Grotere organisaties lichten vaker de SDG’s toe (24% van de organisaties met een erkenning en baten groter dan €2miljoentenopzichtevan15%vandeorganisatiesmeteen erkenning en baten groter dan € 500.000 tot € 2 miljoen), evenalsdesectorInternationaleHulpenMensenrechtenwaarmeerdandehelftvandeorganisaties(51%)deSDG’stoelichtinhetjaarverslagofopdewebsite.Ditlaatstekanverklaard

Totaalaantalgoededoelenorganisatiespersector(injaarverslagofopwebsite),2018

Percentage goede doelen per categorie (categorie C en D) dat SDG’s toelicht

Natuur, milieu enwildlife

0

10

20

40

30

60

50

80

40%

50%

60%

70%

80%

30%

20%

10%

0%

70

Religieenlevens-beschouwing

Internationalehulpen mensenrechten

Gezondheid Welzijn Dieren Kunst en cultuur

% SDG’s in jaarverslag ofopwebsite

Totaal

16% totaal

21% totaal

% SDG’s in jaarverslag

Totaal aantal organisaties

Onderwijs

4334

56

1014

1

257

25

74

125

41

6 910

0 0

51

611

20

% SDG’s in jaarverslag ofopwebsite

* CategorieCzijnerkendegoededoelenmetbatengroterdan€500.000**CategorieDzijnerkendegoededoelenmetbatengroterdan€2.000.000

% SDG’s in jaarverslag

Cat. C* Cat. D** Cat. C & D

15% 24% 21%

11% 18% 16%

0 0

worden door rapportageverplichting door de overheid in ontwikkelingssamenwerkingsprogramma’s.

3. Van de goede doelen die SDG’s benoemen in het jaarverslag heeft5%indicatorenbenoemdwaarmeedebijdragegemetenwordttenaanzienvandeSDG’s(drieorganisaties).

Aanbevelingen aan de goede doelen sector• Breng in kaart hoe de organisatie bijdraagt aan de SDG’s.Overheden,hetbedrijfsleveneninvesteerderszullenopwegnaar2030desectormeerbevragenopwelkebijdragezijlevertaandeSDG’s.

• Sta open voor hoe andere organisaties hun impact/bijdrage linken aan de SDG’s.Gaopbasisvangezamenlijkemissie/visieendoelstellingenopzoeknaarsamenwerkingenofpartnerschappenomdemaatschappelijkeproblemenopte lossen.

• Ontwikkel een gemeenschappelijke taal en awareness door het delen en creëren van best practices en organiseer kennisuitwisseling met elkaar en met andere partijen zoals het bedrijfsleven.

48

18 PwC | SDG Booster 2019

3.4 Bedrijfsleven

BedrijfslevenomarmtSDG’s,maarextrainzetisnodig.

SDGintegration

SDGintegration

SDGintegration

SDGs in besluitvormings-

processen

Relateer de SDGs

aan materiële onderwerpen

Selecteer een beheersbaar aantal doelen

en targets

Maak een onderscheid tussen SDGs met hoge en gemiddelde

prioriteit

Educatieve materialen

SDGs bereiken interne

belangrijke belang-

hebbenden

Gebruik rapportage-kaders en zorg voor integratie

Identificeer en verzamel gegevens regelmatig Combineer

kwalitatieve en kwantitatieve toelichtingen

Integreer de SDGs in de

bedrijfsstrategie

Overweeg de positieve en negatieve

gevolgen

Definieer doelstellingen

SDG Stra

tegi

e &

Implementat

ie

SD

G Im

pact

M

eten & Rapporteren

SDGIntegratie

companies.

Top 3 SDG’sbedrijven

BedrijvenzijnzichvaakbewustvanderelevantievandeSDG’svoorhunbedrijfsvoering-nogmeerdanvorigjaar-waarbijhetintegrerenvandeSDG’sopintegralewijzeinhunstrategieenactiviteiten nog een weg te gaan is.

DetoenemendebekendheidvandeSDG’sbijhetbedrijfslevenisonmiskenbaarbijdeonderzochtebedrijven.Bedrijvenhebbenaandachtvooronderwerpenzoalsmilieu,arbeidsomstandigheden en mensenrechten en vinden indeSDG’seengemeenschappelijktaalomhierovertecommuniceren.ZoblijktdatbijnanegenopdetienbedrijveninhunverslagennaardeSDG’sverwijzen.Demeestegaannogeenstapverder:eenovergrotemeerderheidheefteenaantalSDG’sgeselecteerdendezetotprioriteitgemaaktvoorhaarorganisatie.DegekozenSDGprioriteitenblijkenstabiel:netalsvorigjaarkiezenNederlandsebedrijvenSDG8(DecentWorkandEconomicGrowth),12(ResponsibleConsumptionandProduction)en13(ClimateAction).IndeSDGvoortgangsrapportagevannovember2018komthetGlobalCompactNetwerkNederlandtotdezelfdebevinding.SDG8,

19 PwC | SDG Booster 2019

AanbevelingenOndanksdepositieveontwikkelingenzijneraanvullendeinspanningenvanbedrijvennodigomdeSDG-agendaterealiseren.WijhebbeniteratieveaspectengeïdentificeerddieessentieelzijnvoorbedrijvenomdeSDG’ssuccesvolintebeddeninhunbedrijfsvoering.• SDG Bewustzijn:vergroothetbewustzijnvanbelangrijke

stakeholders in de organisatie over de SDG’s om verdere integratie te bevorderen.

• SDG Prioritering:focusopSDG’sdienauwverbondenzijnmetdeactiviteitenenwaardeketenvanhetbedrijf.DithoudtdeinzetvaneenbedrijfopdeSDG’sdoelgerichtenoverzichtelijk.MaakvoorhetprioriterenvanSDG’sgebruikvan de perspectieven van interne en externe stakeholders enhoudrekeningmetzowelpositievealsnegatieveimpacts.

• SDG Strategie en implementatie:Identificeerkansenenrisico’senformuleerstrategischedoelstellingenvoordegeprioriteerdeSDG’s.Ontwikkelstrategieënentoepassingendieverdergaandanwathetbedrijfaldoetomvooruitgangteboekenopdegezettedoelen.

• SDG Meting:Stelindicatorenopenverzameldataom prestaties en voortgang op het gebied van de geprioriteerdeSDG’stemeten.BetereinformatiebevorderteenefficiënteallocatievanmensenenmiddelenomzoeffectiefmogelijkbijtedragenaandeSDG’s.

• SDG Rapportage: wees transparant naar interne en externestakeholdersoverwathetbedrijfdoetombijte dragen aan de SDG’s. Wat is anders/beter gedaan doorhetSDG-frameworktegebruiken?Watisdenegatievevoetafdrukenwordtdezegereduceerd?Dezetransparantie vergroot het draagvlak en de betrokkenheid van management, aandeelhouders en andere belanghebbenden.Ditmaakthetookmogelijkomtesturenop SDG-prestaties.

Voormeerinformatieoverbovenstaandestappen, ziedevolgendetweepublicaties:• Integrating the Sustainable Development Goals into

Corporate Reporting: A Practical Guide• Business Reporting on the SDGs: An Analysis of the

Goals and Targets.

12,en13zijnoverigensookdeprioriteitendiewereldwijddoorbedrijvenwordengekozen.

GeziendebreedteencomplexiteitvandeSDG-agendaishetbelangrijkvooreenbedrijfomfocusaantebrengen.Dooreenbeperkt aantal SDG’s en onderliggende targets te selecteren, blijftdeinzetvaneenbedrijfdoelgerichtenoverzichtelijk.InhetprioriterenvanSDG’sleggenmaarweinigbedrijvendelinkmetdethema’sdiebelangrijkzijnvoorhunstakeholders(dezogenaamdemateriëlethema’s)enlatenzezichnogtevaakleidendoordevraagwaarzijhetgemakkelijkstaankunnenbijdragen.Bedrijvenrapporterendanookvooraloverdepositieveimpact van hun activiteiten en besteden in hun rapportage minder aandacht aan het mitigeren van negatieve impact op een SDG.

Bedrijven kunnen vaker impact metenDeSDG’szijngoedvertegenwoordigdinderapportagesenworden in veel gevallen vertaald in meetbare indicatoren. 63%vandebedrijvenheeftindicatorenopgesteldomdeprestaties op SDG’s te meten. Echter, slechts een derde van debedrijvenheeftdezeindicatorengekoppeldaanconcretedoelstellingen.Daarnaastrapporterenbedrijven,netalsvorigjaar,vooralopindicatorendiegelinktzijnaanthema’sdiemakkelijkkunnenwordengekwantificeerdenwaarmeezeredelijkbekendzijn(bijvoorbeeldomdatzeallangervoorkomeninverslaggevingsstandaarden),zoalshetaantalvrouwelijkemanagersendereductievanbroeikasgassen.VoordeSDG’swaarbijditnietgevalishebbenbedrijvenmoeitemethetopstellenvankpi’s.Daarnaastrichtenbedrijvenzichinhunrapportagenogvooralopinput-enoutput-niveau.Zezoudenkunnenoverwegenookindicatorenoptenemeninhunrapportagesdieinzichtgevenindeeffectenenimpactvan hun activiteiten op een SDG.

20 PwC | SDG Booster 2019

‘We moeten de mainstream beleggers meekrijgen’

Piet Klop: blowing in the tide.

Pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM gelooft in de combinatie van financieel en maatschappelijk rendement. Haar beleggingen dragen bij aan de oplossing voor maatschappelijke vraagstukken. Dat maakt het bedrijf een voortrekker in de wereld van de SDG’s. PGGM beheerde als pensioenuitvoeringsorganisatie eind juni2018ruim€215miljardaanpensioenvermogenvoor4,2 miljoen deelnemers. Verreweg de grootste klant is PensioenfondsZorgenWelzijn.ToezichthouderDeNederlandscheBankheeftin2016hetPlatformDuurzameFinancieringgelanceerd.Eenplatformwaarindefinanciëlesector,toezichthoudersenministeriessamenwerkenaanduurzaamheidsinitiatieven.PGGMmaaktdeeluitvanditplatformenisdevoorzittervandeWerkgroepSDG-impactmeting.Indezewerkgroepwerken21,vooralfinanciëleinstantiessamenomdeimpactvanhunfinancieringenenbeleggingenalshetgaatomdeSDG’sinzichtelijktemaken.PGGMheefthierin,vanwege de opgebouwde ervaring met impactmeting, het voortouw genomen. De reden hiervoor is helder, aldus Piet Klop,senioradvisorresponsibleinvestmentbijPGGM:‘PGGMacteertvanuithaarovertuigingomfinancieelenmaatschappelijkrendementtecombinerenendaarmeeeen waardevolle en stabiele toekomst te realiseren voor pensioendeelnemers.PGGMisbinnendefinanciëlewereldéén van de koplopers op het gebied van de SDG’s.’

Geld van investeringen is cruciaal om de werelddoelen te halenMet name door verantwoord te beleggen in oplossingen voormaatschappelijkevraagstukkenlevertPGGMeenbijdrageaandeSDG’s.HetPensioenfondsZorgen

Welzijnheeftvieraandachtsgebiedengeselecteerdvoordezebeleggingen:klimaatenmilieu,water,voedselengezondheid.AlhoeweldezeselectiealvoordelanceringvandeSDG’splaatsvond,isdeaansluitingbijdeSDG-agendaevident.Klop:‘Wezijnalssectorheelgoedinhetmetenvannegatieveimpactenrisico’s.Wijwillenookdepositieve impact van investeringen in kaart brengen. Het geld vanuit investeringen is cruciaal om de werelddoelen te behalen. Dat kost honderden miljarden en red je niet met charitatiefgeldalleen.Detijdvanpuurfinancieelrendementisvoorbij,maarwijgelovendatwijookmarktconformerendementen kunnen halen met positieve sociale impact’. PGGMkijktnaardetoekomst.‘Wezienindesamenlevingsteedsmeerbehoefteombijtedragenaanduurzaamheid.Alserstrakssprakeisvankeuzevrijheidindeselectievanjepensioenfonds,biedtPGGMeenpensioenbeheerwaarbijduurzaamheideenbelangrijkerolspeelt.’

Sustainable Development Investments Voor het meten van impact ontwikkelde PGGM samen metAPG‘taxonomies’,overzichtenvanbelegbareoplossingenvoortenminstedertienvandezeventienSDG’s.InvesteringenindieoplossingenwordenSustainableDevelopmentInvestments(SDI’s)genoemd.DetaxonomiefungeertalsgidsvooranderebeleggersinNederlandendaarbuiten. PGGM deelt haar kennis met anderen om investeringendieeenmeetbarebijdrageleverenaandeSDG’s op te schalen. Klop is nuchter over de meetmethode diezeontwikkelen.Zowerktdezeperinvesteringenwordtvooralsnog alleen positieve impact in kaart gebracht en nietookdenegatieve.‘Integraliteitklinktfantastisch,maar hoe ga je de positieve en negatieve impacts tussen verschillendeSDG’stegenelkaarafwegen?Wehebbengeenwiskundigeformulegevondenomallestegen

elkaartekunnenafwegen.Watwewelkunnenenmoetenbieden is transparantie rond het proces en de kwalitatieve afwegingen.’

Keep it simple HetadviesvanKlop:‘Keepitsimpleanddon’tputtheperfectinthewayofthegood.Brengnaastnegatieve,ookpositieveimpactinkaartenprobeerzoondernemingenenmainstream-beleggersmeetekrijgen.Daarmoetenwehetvanhebben,wantdáárligthetvermogenvoorhethalenvande SDG’s.’

21 PwC | SDG Booster 2019

4 De Nederlandse SDG situatie: bevindingen en kansen

22 PwC | SDG Booster 2019

Bevindingen •BekendheidSDG’stoegenomen,maarinbeddinginstrategieblijftachter.•Organisatiesdoennogonvoldoende‘ietsanders’inhetkadervandeSDG’s.• Meer aandacht nodig voor targets.• Nog steeds sterke associatie met ontwikkelingssamenwerking. •Behoefteaansterkerenationalevisieendoelstellingen.•Inallesectoren(bottom-up)initiatievenaanwezig.•NationaleaandachtnodigvoorSDG5en13.AandachtgaatnaarSDG8en12.

Kansen•NationaleSDGvisieendoelstellingenvanuithetRijk

- opdeling in 3 periodes -bijonvoldoendevoortgang:dwingenderedoelstellingen-invullingdoelstellingenvrijlaten.

•CoördinatievannationaleinvullingbijministerieEZK.•InspirerendleiderschapomSDG’sdaadwerkelijkterealiseren.•InbeddingSDG’sinstrategievandeorganisatie.• Meer aandacht voor onderliggende targets.• Verder ontwikkelen indicatorensets.

Alleen decentrale overheid is bewogen in 2018Inonsvorigrapport van november 2017 gaven we aan:-BedrijfslevenomarmtSDG’s,maarverantwoording

kan beter-DecentraleoverheidwachtopRijk-Goededoelenorganisatiesdragenalbij,maarmoetendatookzichtbaarmaken-SocialenterpriseszienSDG’snognietalsmechanismeomtecommunicerenen/ofverantwoordenoverdeimpactdieorganisatienastreeft

Deconstateringenbijhetbedrijfsleven,degoededoelenorgansatiesensocialenterprisesgaanookvoor2018op.MetgemeentendiedeSDGhandschoenoppakken,zienwebijdecentraleoverhedenwelbeweging.

23 PwC | SDG Booster 2019

B = Bedrijven S = Social enterprisesG = Goede doelen

Top 3 meest benoemde SDG’s per sector

9Positie NLD in Europa(28landen)volgensEurostat

SDSN/Bertelsmann

Positie Nederland t.o.v. OESO gemiddelde

= bovengemiddeld = rond gemiddelde = ondergemiddeld = sterk ondergemiddeld

Aandachtspunt volgens kamerreportage

SDG

15 5 7 14 8 15 9 11 7 10 7 20 14 12 10 11

99,8%

75,7%

95,4% 90,9% 82,5% 90,9% 85,0% 87,7% 83,8%94,7%

88,7%

52,1%

71,3%

39,8%

79,4% 84,2%

49,0%

! !

S B

BGGS G S

B

24 PwC | SDG Booster 2019

Bekendheid SDG’s toegenomen, maar inbedding in strategie blijft achterDetweedeNederlandseSDG-rapportageaandeKamergeeftaan:‘SteedsmeerorganisatiesgevenaandeSDG’stekennenenookteverwelkomen.DeSDG’swordensteedsvakergezienals een eigen programma in plaats van een opgelegde VN-agenda. De SDG’s staan steeds vaker expliciet vermeld in de missie van een organisatie en maken onderdeel uit van de strategieopmiddellangetermijn.’

Onsonderzoek,datisuitgevoerdin2018,onderschrijftdetoenemende bekendheid en verwelkoming van de SDG’s. Echter, dat de SDG’s echt onderdeel uitmaken van de strategievaneenorganisatie(endaterdaadwerkelijksprakeisvanSDG-implementatie),hebbenwijnagenoegingeenvande sectoren (overheid, social enterprises, goede doelen en bedrijven)gezien.

Welzienweeentendens.Metnamebijoverheidsorganisatiesis beleid in de maak waarin de SDG’s een rol spelen. Ook zienwebedrijvenenoverhedendiezichoriënterenopwelke rol de SDG’s strategisch gaan spelen in de toekomst. AanscherpingvanduurzaamheidsbeleidaandehandvanSDG’sisindemaak.Duserzijngunstigevoortekenenvoorverandering. Een aantal goededoelenorganisaties en social enterprises benoemt de link met de SDG’s, maar van stappen totinbeddingvandeSDG’sdanwelvanoriëntatiehierop,hebbenwijbijdezegroepnagenoeggeenvoorbeeldengevonden. De aspectendiewijgeïdentificeerdhebbenvoorbedrijven,kunnenookbehulpzaamzijnvooroverheden,social enterprises en goededoelenorganisaties om de SDG’s succesvolintebeddeninhunbedrijfsvoering.

Organisaties doen nog onvoldoende ‘iets anders’ in het kader van de SDG’s NogaltijdplakkenveelorganisatiesdenaamvaneenSDG op al lopende initiatieven. De individuele SDG’s en de onderliggende targets spelen dan geen rol in het afwegingskader.SDG’swordengebruiktalshetnuttigisvoorde‘business’vanorganisaties.BijvoorbeeldomdatdeSDG’sals‘gemeenschappelijketaal’verbindendwerkenenhelpenbijhetvindenvanpartnersoffinancierders.Erwordtechterniets‘anders’gedaanvanwegedeSDG’s.Dathoudtindatergeenextrabijdragewordtgeleverdaanhethalenvandedoelen(tenopzichtevanwatdeorganisatiealdeed,waarbijhetnatuurlijkkanzijndateenorganisatiealveelbijdraagt).Hetniets‘anders’doengeldtookvoorveelorganisatiesdiealsSDG-koploperwordengezien.DaarhebbendeSDG’sinde dienstverlening naar buiten een rol (dus gericht op andere partijen).EchterbinnendedeinterneorganisatiespelendeSDG’s ook daar vaak (nog) geen rol.

Wijadviserenorganisatiesinallesectorenomaandeslagte gaan met inbedding van de SDG’s in de strategie om de langetermijnwaardecreatievandeorganisatieteoptimaliseren.Enomtekijkennaardegeheleinterneorganisatieendeproductenofdienstendiedeorganisatielevert.

Meer aandacht nodig voor targets Uitdeinterviewsblijktdatdeonderliggendetargetsvaaknietbekendzijn,terwijljuistdetargetshelpeninzichttegeveninwateenspecifiekdoelinhoudt.Ookgevendetargetshandvattenomfocusaantebrengen.Onsadviesisomdeonderliggende targetsmeerbekendheidtegeven,zodatorganisatiesdezegaanmeenemeninhunafwegingskader,bijvoorbeeldbijbeleidsvraagstukken.

Coördinatie van nationale invulling bij ministerie EZKUitonsonderzoekblijktdatdeSDG’snogsteedssterkgeassocieerd worden met ontwikkelingssamenwerking en ‘ietsvandeVN’.HierdoorwordtdenoodzaaktotactiesenaandachtgerichtopNederlandzelf,onvoldoendegezien.OmdeSDG’s(ook)alseenverantwoordelijkheidinNederlandtelatenvoelen,adviserenwijnetalsinonsvorigerapport,omhetministerievanEconomischeZakenenKlimaatverantwoordelijktemakenvoordenationaleSDG-agenda.Hethalenvandedoelenin2030kanalleenmeteengrotebijdragevanuithetbedrijfsleven.MedehieromishetlogischdenationalecoördinatieteverleggennaarEconomischeZakenenKlimaat.DecoördinatievaninternationaalbeleidkanwelbijhetMinisterievanBuitenlandseZakenblijvenliggen.

Behoefte aan sterkere nationale visie en doelstellingenDeSDG’slijkennationaleaandachtteontberen.Sectorenenorganisatiesvoelenzichnietverantwoordelijkvoorhethalen van de doelen en onderliggende targets. Tekenend is ookhetgebrekaanaandachtvanuitdelandelijkepolitiek.Onsonderzoekheeftdewebsitesvandelandelijkepolitiekepartijendoorgelicht.DepartijenvermeldenophunwebsitenagenoegnietsoverdeSDG’s.Weziengeen(harde)sturingvanuithetRijk,evenminalsvanuitkoepelorganisatiesrichtinghun achterban om met SDG’s aan de slag te gaan.

SDG’szijnjuistookopindividueellandenniveautoetepassen.ZiedeSDG Navigator voor lokale prioriteiten.

CBSrapport:‘BelangrijkvoorhetrealiserenvandeSDG’sin Nederland is de nationale strategie. Voor veel SDG-(sub)doelen ontbreken momenteel nog nationale ambities en doelstellingen.’

De Nederlandse SDG situatie

25 PwC | SDG Booster 2019

De visie van het kabinet die nu in de Kamerbrieven staat opgenomen, wordt door de samenleving en door organisaties nietzodanigopgevat.Wijzienorganisatiesnaarelkaarkijkenindeverwachtingdateenanderepartijdeleidingneemt.DecentraleoverhedenroepenomstrategievanuithetRijk.Socialenterpriseswijzennaarhunopdrachtgevers(overheidenbedrijfsleven)omaantegevenwatzijwillenophetgebiedvan SDG’s. En de overheid meent dat de ontwikkelingen ‘vanuithetheleveldmoetenkomen’engaat(vooralsnog)nietsturend optreden.

WijadviserenhetopstellenvaneennationaleSDG-visie,waarinhetRijkaangeeftwaardefocusvanNederlandligtom de doelen in 2030 te behalen. De CBS-rapporten, met weergave van de score op indicatoren, geven aan hoe Nederland ervoor staat op de doelen en de onderliggende targets. Voor de onderdelen waar Nederland niet op koers ligt,zijnnationaledoelstellingennodig.Dezemoetenindevisiekomen.Ineersteinstantiekunnendedoelstellingenniet-dwingendzijn.Gebruikeenstappenplanvanbijvoorbeelddrieperiodes.Doordetoekomstigetwaalfjaaroptebrekeninbehapbarebrokkenishetmakkelijkerinzichtelijktemakenwaarzichdelacunesbevindenenteidentificerenbijwelkepartijenverantwoordelijkhedenbelegdmoetenworden.Gebruiktussentijdseevaluaties.Enmaakdedoelstellingendwingenderbijonvoldoendevoortgang.Laatdeinvullingvandedoelstellingenvrijaandeorganisatiesofsectoren.Ditgeeftdemogelijkheidomtotbijhenpassendeoplossingentekomen.

Inspirerend leiderschap nodig voor realisatie SDG-ambities Hetduidenvanhetbelangdoorderegeringofdeminister-presidentzaleenextrastimulansgevenaandeNederlandsebijdrageaandewerelddoelen.OmdatNederlandzichheeftgecommitteerd aan de VN-doelen is het ook logisch dat de regering dit commitment uitdraagt.

Ook binnen organisaties is het van belang dat de top het belangvandedoelenuitdraagt.Ditadviserenwijdanookaanorganisatiesinallesectoren.Danzijndedoelennietmeervaneenbepaaldeafdeling(bijvoorbeeldduurzaamheidofinternationaal), maar van strategisch belang voor de organisatie.

Ondanksdebehoefteaanvisieensturing,kunnenalleorganisatiesinallesectorennuaandeslaggaan.Wezieninalle sectoren succesvolle voorbeelden van organisaties die, omtalvanredenen,zelfverantwoordelijkheidnemenvoorhunbijdrageaaneenduurzamewereld.Ditbottom-up-werkenmoet vooral doorgaan.

Verder ontwikkelen indicatorensets nodigDebehoefteaaneenindicatorensetomdeimpactopSDG’stemeten,blijktzoweluitderapportageaandeKameralsuitonsonderzoek.Inallesectorenhorenwijdezebehoefte.Erlopenmeerdereinitiatievenomindicatorensets(voorbijvoorbeeldeensector)optezetten.Volgensonsishetvooralsnoggeenbezwaardatdezeinitiatievennaastelkaarbestaan,zonderdater sprake is van veel samenwerking. Want liever nu meerdere indicatorensets ontwikkelen, dan goede initiatieven de kop in tedrukkenineenpogingdezetebundelen.

Nationale aandacht nodig voor SDG 5 en 13. Aandacht gaat naar SDG 8 en 12Uit bestaande rapporten komt het beeld naar voren dat SDG 5 (Gender Equality) en SDG 13 (Climate Action) in Nederland meer aandacht behoeven.

Echter,deSDG’sdiebedrijven,goededoelenensocialenterpriseshetmeestbenoemen,zijnSDG8(DecentWorkandEconomicGrowth)enSDG12(ResponsibleConsumption). Het benoemen van bepaalde SDG’s wil niet zeggendatdeaandachtvaneenorganisatiealleendaarnaartoegaat.WijzienorganisatiesookbijdragenaanandereSDG’s.Daarbijrichtenzijzichnietaltijd(alleen)opNederland.

Echter,ookmetdezekanttekeningenlijktereendiscrepantietezijntussendeSDG’sdiedemeestenationaleaandachtbehoevenendeSDG’swaarmeeorganisatieszeggenbezigtezijn.DaarbijmoetenweaantekenendatwijinonsonderzoeknagenoeggeenoverhedenziendiespecifiekeSDG’sbenoemen.Zijsprekenoverhetalgemeenover‘deSDG’s’.Een conclusie over welke SDG het meest genoemd wordt in de publieke sector kunnen we dan ook niet trekken.

26 PwC | SDG Booster 2019

Hugo von Meijenfeldt is Nationaal SDG Coördinator bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij coördineert alle SDG-acties vanuit het bedrijfsleven, de financiële sector, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en de

overheid. Hij verbindt mensen en initiatieven, stimuleert om met de SDG’s aan de slag te gaan en houdt bij hoe ver Nederland is met de implementatie daarvan. Wij hebben hem gevraagd om op de uitkomsten van ons onderzoek te reflecteren.

VonMeijenfeldtonderschrijftveelvandebevindingenuitonsrapport,bijvoorbeelddatorganisatiesdeSDG’snognietdaadwerkelijkverbindenaanhunstrategie,maarvakerdenaamvaneenSDGopeenlopendinitiatiefplakken.‘SDG-mappingisprima,zolanghetmaaréénkeergebeurt,’zegthij.‘Enervervolgenswordtdoorgepakt’. Targets versterken de doelen Ookhijheeftgemerktdatdetargetsnogredelijkonbekendzijn.HijvindtdatbegrijpelijkomdatdeSDG’szelfnogvrijnieuwzijneneigenlijknupasechtbekendheidhebben.Jammervindthijdatwel:‘Detargetsversterkendedoelen.Vaakalsikmensenverteldaternaastdezeventiendoelennog

169targetszijnvallenzevanhunstoel.Daterindicatorenzijn,isbekenderdandatertargetszijn.Maarsommigemensenwillenjuistmeervastigheidenzijnblijmetdetargets.Ikvindnietdatheterteveelzijn.’

De sterke associatie met ontwikkelingssamenwerking herkenthijook.Hieraanvoegthijtoe:‘Enduurzaamheidwordt uitgelegd als groen en dus als iets wat gaat over hetmilieu.MaardeSDG’szijnjuisteenintegraalgeheelvanzeventiendoelen.Desocialeeneconomischedoelenkrijgenminderaandacht.’

Nationale doelen in de maak Nederland is één van de weinige landen die geen nationale SDG-visieheeft,geeftvonMeijenfeldtaan:‘Hetvoordeelhiervan was dat we meteen aan de slag konden. Dat is de charmevandesnelheid.Maarikzienudatorganisatiestochbehoeftehebbenaandienationalevisie.Demondialedoelen hoeven ook niet allemaal nationaal toepasbaar gemaaktteworden.Sommigenzijnhetaldirectzoalsde50procentverminderingvanarmoede.DezegeldtvoorNederlandnetzozeer.DedoelstellingomdeuitstootvanCO2 met 49 procent terug te dringen, is daarentegen een nationaal doel.’

De nationaal coördinator is in samenwerking met de drieplanbureausbezigmethetopstellenvannationaledoelstellingen.Daarvoorvoerenzijeenanalyseuitopdevolgende punten: Wat is rechtstreeks van toepassing? Wat is al ingevuld? En wat mist er nog?

Extra push voor Climate Action en Gender Equality VonMeijenfeldtgeeftaandatNederlandinderdaadflinkaan de slag moet met SDG 5 (Gender Equality) en SDG 13(ClimateAction).VoordeinvullingvanSDG13zouhetklimaatakkoordmoetendienen.Overdegroteongelijkheidtussenmannenenvrouwen:‘Mannenhebbenvanafhetbegin een voorsprong, onder andere vanwege het old boys

network.IkbenheteensmetwatNeelieKroesooitzei:jekuntzeggendatalseenvrouwgoedis,zeerzelfwelkomt,maar dat als iets een bestaande situatie is, er een extra pushnodigisomdieteveranderen.Ikbenzelfinmiddelszoverdatikzeg,misschienmaareensquota.Datwijonderaan bungelen in Europa is evident’.

Coördinatie van nationale SDG agenda bij Algemene ZakenOnzesuggestieomdecoördinatievandeSDG’steverleggenvanhetministerievanBuitenlandseZakennaarhetministerievanEconomischeZakenenKlimaatzietVonMeijenfeldtminderzitten.‘Wantzonderextravoorzieningenloop je het gevaar het van een context van people, planet, profit,naareeneconomischframeteverschuiven.’HijisbovendienbangdatdesocialedoelenzonderextravoorzieningonderkunnensneeuwenbijEZK.‘Desocialedoelenzijnalhetzwakst,krijgenalhetminsteaandacht.VoorhetverleggenvandiesocialedoelennaarSZWisdanmeerietstezeggen.’VonMeijenfeldthoudtoverigensnietvastaandecoördinatiebijBuitenlandseZaken.‘BuitenlandseZakenheefthetdestijdsuitonderhandeld,daarishetblijvenliggen.InveellandenligthetbijAlgemeneZaken.BijdrievandeviernoordelijkelandenzitdeoverkoepelendeverantwoordelijkheidbijFinanciën.IkzouhetpersoonlijkbijAlgemeneZakenonderbrengen,waarbijdeuitvoeringzelfdanwelblijftbijverschillendebetrokkenministeries,inclusiefBuitenlandseZaken.’

SDG’s op Prinsjesdag Op het moment is er geen verplichting om activiteiten rond deSDG’sinzichtelijktemaken.Denationaalcoördinatorheefthierideeënover.‘DeKamerrapportageisvrijwilligenrooskleurig.DeSDG’szijnalonderdeelvandeverantwoordingsdag, waarom niet ook op Prinsjesdag? Dit isnatuurlijknietzomaargeregeld,maardepremierheeftereen luisterend oor voor.’

SDG-mapping is prima als het maar één keer gebeurt

27 PwC | SDG Booster 2019

5 Hoe staat Nederland ervoor per SDG?

28 PwC | SDG Booster 2019

SDSN Bertelsmann: Nederland scoort goed hieropOESO: Nederland loopt voor op het OESO gemiddeldeEurostat: Nederland op plaats 9 in Europa

CBS: Eén van de fundamenten van duurzame ontwikkeling is dat overal ter wereld mensen kunnen ontsnappen uit armoede. Dat vereist onder andere betere sociale beschermingssystemen, kans op fatsoenlijk werk voor iedereen en meer weerbaarheid voor arme mensen.

Trends in Nederland en de EU.In20166,8%vanNederlandersheeftmeteeninkomenonderdelage-inkomensgrens.EuropeesheeftNederland(opFinlandenTsjechiëna)hetkleinsteaandeelvaninwonersmetrisicooparmoede.Armoedeis meer dan tekort aan inkomen, het is ook een kwestie van onvoldoende kunnen meedoen in de samenleving. Het bredere armoedeconcept met risico op armoede ofsocialeuitsluitinggeldtinNederlandvoor16,7%vandemensen.WaarmeeNederlandzichindetopvanEuropeselandenbevindt.

OESO: Nederland loopt achter op het OESO gemiddelde Eurostat: Nederland op plaats 15 in Europa

CBS: Honger bestrijden is niet alleen een kwestie van meer voedsel produceren, maar ook van een eerlijke verdeling van voedsel over de wereld. Goed werkende markt-mechanismen, hogere inkomens voor kleine boeren, gelijke toegang tot technologische ontwikkelingen en grond, en meer investeringen dragen hier mede aan bij.

- Onder- en overgewicht. Vergeleken met andere landen in de wereld komt ondervoedingenvoedselonzekerheidnietvaakvoorinNederland.Tochmaaktenin2016135duizendpersonen(0,8procentvandebevolking)gebruikvanondersteuningdoordeVoedselbanken.Hetbetrefthiergrotendeelsmensenmeteenlaaginkomenofschulden.

- Landbouwproductiviteit. Qua landbouwproductiviteit draait Nederland, samenmetDenemarken,allangeretijdmeeindetop.

- Mineralenoverschot.Dezeintensievelandbouwenveeteeltheeftookeenaantalnadelen.Zostaathetintensievegebruikvandegrondregelmatigopgespannenvoetmetduurzaambodemgebruikenbehoudvanbiodiversiteit.Ookbijhetterugdringenvanhetstikstofoverschotzijndeafgelopenjarenstappengezet.Ondanksdezeflinkedaling,bevindtNederlandzichvoorstikstofnog steeds in de Europese achterhoede, op positie 23 van de 25 EU-landen waarvoorcijfersbeschikbaarzijn.

- Onder- en overgewicht.InNederlandheeftongeveer13procentvandebevolking (20 jaar en ouder) ernstig overgewicht, vrouwen iets vaker dan mannen.

SDG 1: Einde aan armoede SDG 2: Einde aan honger

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

29 PwC | SDG Booster 2019

‘Niemand snapt hoe het écht is om arm te zijn’SDG 1: Einde aan armoedeDoel: Debeëindigingvanarmoede,overal en in al haar vormen

InterviewRicheidaOvermanInterviewer:LotteStegeman,HouseofHi

InNederlandleven590.00huishoudensinarmoede,waarvan 224.000 huishoudens langer dan vier jaar. Dat brengtveelpersoonlijkeproblementeweeg,zoalsschulden,stressenisolement.RicheidaOverman(23)wasachttientoenzevanuitCuraçaonaarRotterdamverhuisde.Zeverdronk al snel in het onbekende Nederlandse systeem, voorhaaréénonoverzichtelijkwebvanrekeningen.‘Ikleefconstant in stress door schulden.’

‘Vijfjaargeledenzeimijnmoeder:“GajijmaarnaarNederland.Hierzieikjetoekomstniet.”Iksnaptehaar,’verteltRicheida.‘OpCuraçaoisdekwaliteitvanhetonderwijsveellager.’Zewildeniet,maargingtoch.Datbleeknietmakkelijk.‘Ikwistniksvanditland.Hoejeeenverzekeringmoetbetalen,hoehetzitmetbelastingbetalen.Ikmoestnoglerenhoeikmetgeldmoestomgaan.’Alsnelstapeldenderekeningenzichop.

Niemand kijkt naar mijHeteerstejaarlogeerdeRicheidabijhaarzus,dieallangerinNederlandwoonde.Datgingnietgoed.‘Hetwaserveeltedruk,ikhadgeeneigenkamerofruimteomtestuderen.’Viaschoolkwamzeterechtbijeenmaatschappelijkewerkster.‘Diehielpmeaanwoonruimte.’Bijeenandereinstantiekloptezeaanvoorhaargeldproblemen.‘Maardaarwerdiksteeds geholpen door stagiaires die snel weer verdwenen.

Elkekeerwaseriemandanders,diemijnsituatienietkende.Wekwamennooitzoverdatweechtregelingenkondentreffen’,verteltze.‘Niemandkijktnaarmijalspersoon.Alsjeindeschuldsaneringzit,wordterweiniggeletopwatjenodighebt,erisweinigflexibiliteit.Erkomensteedsnieuweschuldenbij,terwijljeoudeprobeertaftelossen.’Richeidadenktdatmensen,helemaalalszenieuwinNederlandzijn,gebaatzijnbijmeeruitlegoverhoehethierwerkt.‘Gewoonconcretetipsomjezakenopordekrijgen.’Enbeternog,omfinanciëleproblementevoorkomen.

Constante stress‘Ikbennogsteedsaanhetuitzoekenhoeikmoetleven’,verteltRicheida.‘Ikweetnuhoeikmoetafbetalen,maar

hetluktmenogniet.Mijnstudiebeursisnietgenoegvooriemand die een huis huurt, een studie moet betalen en moet eten.Ikbenvorigjaareenkeerbijnauithuisgezetomdatikeenhuurschuldhad.Hetisnietfijnomzoonzekerteleven.Ikleefconstantinstressdoorschulden.Ikpiekeroveralles.Soms wil ik stoppen met school en gaan werken. Maar dan heb ik geen diploma.’‘Eigenlijkgaanbestveelvandiewerelddoelenookovermij’,merktRicheidaopalszedezeventienSDG’sbestudeert.Geenhonger,goedegezondheidenwelzijn,kwaliteitsonderwijs.Zehebbenallemaalmetarmoedetemaken.Richeidadoetmbo-bouwkundeophetTechniekCollegeRotterdam.Haardroomisomuitvoerderteworden.‘Alleen,schoolboekeneneenlaptopkaniknietbetalen.Eneenbijbaanzoekendurfikniet.Watalshetdanmindergoedgaat met school?’‘Niemandsnapthoehetechtisomarmtezijn’zegtRicheida.‘Iedereenkentdeverhalen,maarniemandvoelthet.’ Om beter te kunnen helpen, moeten beleidsmakers meerpratenmetmensenomwiehetgaat,vindtze.‘Ikzouzelfookmensenkunnenhelpen,ikweethoehetis.Maaralsjezodrukbezigbentmetoverleven,hoekunjejedanopanderen storten?’

Ruimte krijgen‘Opeendagzalhetwelgoedkomen’,zegtRicheida.‘Alsjegaatopgeven,wordthetalleenmaarerger.Ikwilnietdatmijnschuldenwordenkwijtgescholden,ikhebdiedeelsaanmezélftedanken.Ikmoethetzelfdoen.Maarhetzoufijnzijnalsikderuimtekreeg.Hetzoumijalhelpenalsikeenspermaandeenoverzichtkreegvanálmijnrekeningen.Laatmensen over wie het gaat meedenken over de oplossing. Dan is de kans dat het goedkomt groter.’

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

30 PwC | SDG Booster 2019

PwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvansocialenterprisesEurostat: Nederland op plaats 5 in Europa. Van alle SDG’s is dit Nederlands hoogste plaats

CBS: Om mondiale gezondheidsvraagstukken zoals betere zorg rond zwangerschap en geboorte, betere gezondheidszorg voor kinderen en het uitbannen van infectieziekten aan te pakken, is het belangrijk dat iedereen toegang heeft tot veilige, effectieve en betaalbare zorg en medicijnen.- Gezonde levensverwachting. Hoewel Nederland over het algemeen hoger scoorttenopzichtevananderelandenalshetgaatomdekwaliteitentoegankelijkheidvandegezondheidszorg(RIVM,2014),isdelevensverwachtingnietofnauwelijkshogerdangemiddeld.BijgeboorteligtdelevensverwachtingvandeNederlandsemanmet80jaarietsbovenhetEU-gemiddelde,dievandevrouwmet83jaaropdatgemiddelde.

- Zelfdoding.“Watbetreftsterfteper100duizendvandebevolkingalsgevolgvanzelfdodingligthetNederlandsecijfervlakbijhetEuropesegemiddelde.

- Alcoholgebruik. Uitgedrukt in geconsumeerde liters pure alcohol per persoon perjaarheeftNederlandéénvandelaagstewaardenineengroepvan12EU-landen.Hetgemiddeldeaantallitersalcoholzegtechterweinigoverproblematischalcoholgebruik,terwijldehuidigeregeringjuistwilinzettenophetaanpakkendaarvan.‘Zwaardrinken’–minstenséénkeerperweekzesofmeer(mannen)ofvierofmeer(vrouwen)glazenopééndag–komtinNederlandvooralvoorindeleeftijdvan16-29jaar.In2016wasbijna16procentvanalletwintigerseen‘zwaredrinker’.

- Roken.InNederlandrooktin201618procentvandebevolkingvan15jaarenouderdagelijks.Europeesgezienzitonslanddaarmeeindemiddenmoot.Hetaandeelrokersindebevolkingvan15jaarofouderneemtinNederlandaljarenaf.InhettrendscenariovandeVolksgezondheidToekomstVerkenning2018blijfthetpercentagerokersdalen,naar14procentin2040,maarwordendeverschilleninrokentussenhoog-enlaagopgeleidengroter(RIVM,2017).

PwC:Intop5meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvangoededoelenEurostat: Nederland op plaats 7 in Europa

CBS: Goed onderwijs en de mogelijkheid om een leven lang te leren voor iedereen gaat verder dan schoolregistratie: het kijkt ook naar niveaus van bepaalde vaardigheden, de beschikbaarheid van goed opgeleide docenten en geschikte schoolfaciliteiten, en ongelijkheid in schoolresultaten.- Kennis en vaardigheden van jongeren. VolgensOESOonderzoeknaarkennisenvaardighedenscorenNederlandse15-jarigendeafgelopenjarenbovengemiddeld vergeleken met andere EU-landen.

- Leven lang leren. Nederland behoort tot de landen met de hoogste deelname aan leven lang leren in de EU.

SDG 3: Gezondheidenwelzijn SDG 4: Goedonderwijs

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

31 PwC | SDG Booster 2019

‘Verslaafden voelen zich minderwaardig’SDG 3: GezondheidenwelzijnDoel: Verzekereengoedegezondheidenpromootwelzijnvooralleleeftijden

InterviewBramBruningInterviewer:LotteStegeman,HouseofHi

De SDG Gezondheid en Welzijn richt zich onder meer op het voorkomen en behandelen van drugsverslavingen en alcoholmisbruik. Bram Bruning (23) was 17 toen hij door een heftige blessure zijn mariniersopleiding moest opgeven. Eenmaal thuis ging het snel bergafwaarts met hem. Hij raakte verslaafd aan drank en drugs.

‘Ikkomuiteenliefdevolgezin’,verteltBram.‘Mijnouderszijnaldertigjaargetrouwd.Doormijnopvoedingwasikhooguit weinig weerbaar. En ik ben verslavingsgevoelig. Opmijnvierdekonikderamenalinslaanalsiknietkreegwatikwilde.Ikwerdgezienalsonhandelbarekoter,nietmeerdandat.Opdebasisschoolbenikgepest.Ikbengevormddoordebuitenwereld.Maarikweetook:metmijnverslavingsgevoeligheidzouhetooittochmisgaan.’

Van kwaad tot ergerBramsdroomwasommarinierteworden.Juistopdiemariniersopleidingginghetfout.Hijraaktegeblesseerdenmoest stoppen. Bram kwam in contact met oude vrienden. ‘Dieblowdenendronken.Ikmerktedatikmijnpootnietvoeldealsikdronk,’vertelthij.‘Erkwamendrugsbij.Ikgingdealenenraaktesteedsmeervanhetpadjeaf.’Pastoenzijnouderseenultimatumstelden,gafhijzichover.HijgingnaardeYesWeCanClinics.‘Bijnaallecoacheswarendaarervaringsdeskundigen,’vertelthij.‘Mensendieshithebben

meegemaakt,maareruitzijngekomen.’Datwerkte.‘Ikwildehetliefstblijven.’

Kinderen ervaren veel druk‘Stel,jesluitcoffeeshopsenverkooptgeendrankmeer,danwordtheteennoggroterezooi,’zegtBramstellig.‘Watwerktwel?Brengjongereninaanrakingmetiemanddiehierervaringinheeft.Ikhoordeindekliniekmensensprekenwaarvanikstijfachteroverviel.Datkwamaan.’Ookpreventiefervaringsdeskundigendeklasinhalen,isvolgenshemslim.‘Wijkregenopschoolvoorlichtingoverdrugsendrankdoormensendiehetuiteenboekjedoen,’legthijuit.‘Ikspreekzelfweleensopscholen.Datkomtaan,’weethij.‘Sommigejongerenreagerennaarmijheelopen,datdoenzenietnaarhunouders.’Jongerenkunnendievoorlichtinggoedgebruiken,denktBram.‘Hetwordternietmakkelijkeropindezemaatschappij,’vindthij.‘Jezietkinderenmeteenburn-outterwijlzenogopdebasisschoolzitten.Erwordtveeldruk

gezetopkinderen.Jemoetnuopjeveertiendekiezenwatjetotje67egaatdoen,maarzezijnnoginontwikkeling.Zevolproppenmetinformatieendrukkeschema’shelptniet.Ikhadveelproblemenmethetgevoeldatmensenietsvanme verwachtten. Als ik nu gepusht word, kan ik er goed meeomgaan.Bijeenkindvanzevenkomthetveelharderbinnen.’

Slechte invloed op je zelfbeeld‘Negatieveaandachtisnupositieveaandacht,’zegtBram.‘Jeziethetvooralopsocialmedia.Treitervloggers,daarkanikniettegen.Inmijnpsychologischerapportvandekliniekstaat:“Blijfwegvansocialmediaennieuws.”Kijk,die verslavingsgevoeligheid kan niemand voorkomen. Maar socialmediamaaktenheterger.Erisonlinezoveelnarigheidenjongerenzijnnogzobeïnvloedbaar.Ikkijkookbijnageennieuwsmeer,omdathetaltijdellendeis.Demensenvanwieikhou,datismijnwereld.’

Kansen om het goed te doenInmiddelsheeftBramzijnlevenopderit.Hijheefteenbaanenwoontmettweehondjesineenfijnappartement.‘Jeblijftopjebekgaan.Ikhadpaseenterugval,nadathetuitgingmetmijnvriendin.Voormijnopnamekropteikallesoptotikontplofte.Nuweetikdatopenzijnmijnreddingis.’Hijvervolgt:‘Ikzaleraltijdmeemoetendealen.Somsdenkik:wasikmaarnormaal.Maarhetisjehoofdenjehoofdbenjij.Alleverslaafdenhebbenzelfmedelijdenenvoelenzichminderwaardig.Hulpzoekenisdusmoeilijk.Maarhoezieligerjejezelfvindt,hoemeerjegaatgebruiken.Ikwilhetvertrouwenhebbendatereenkansblijftomhetgoedtedoen.Zorgdusdatwebegrepenennietbuitengeslotenworden.Hetmoetnietzozijndatmensenalsiknietgelijkwaardigzijnaananderen.’

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

32 PwC | SDG Booster 2019

PwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvangoededoelenRijksrapportage:1vd2SDG’sdiebijzondereaandachtverdientinNederlandOESO:NederlandlooptinhetbijzonderopSDG5achteropOESOgemiddeldeEurostat: Nederland op plaats 14 in Europa

CBS: Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen duurt wereldwijd voort. Het realiseren van gelijkheid tussen de seksen en de emancipatie van vrouwen en meisjes vergt een voortdurende inzet. Onder meer op juridisch gebied zal veel werk verzet moeten worden om voor alle vrouwen en meisjes in de wereld basisrechten te garanderen.- Deeltijdwerk.In2016had61procentvandevrouwentussen15en75jaarinNederlandbetaaldwerk.Bijdemannenwasdit71procent.RuimdriekwartvandewerkendeNederlandsevrouwenheefteendeeltijdbaan,datwilzeggenzewerkenminder dan 35 uur per week. Van de Nederlandse mannen is dit ruim een kwart.

- Beloningsverschillen.InNederlandverdiendenvrouwenin2016gemiddeldper uur 15,5 procent minder dan mannen. Het verschil in uurloon is in de loop vandejarenwelsteedskleinergeworden:in2008washetnogmeerdan20procent.Ditverschilisvooreenbelangrijkdeelverklaarbaaruituiteenlopendeopleidingsniveaus,hethebbenvandeeltijdwerkenwerkervaring.Alswezoveelmogelijkcorrigerenvoordezeverschilleninachtergrondkenmerkenresteerteenbeloningsverschilvan5procentbijdeoverheiden7procentinhetbedrijfsleven.Bijjongerentot25jaarisalvrijwelgeensprakemeervaneenverschilinbeloning,enindeleeftijd25–29jaarverdienenvrouwenbijdeoverheidperuurgemiddeldzelfsietsmeerdanhunmannelijkeleeftijdsgenoten(CBS,2016a).

SDG 5: Gendergelijkheid

- Bestuur en management. Het aandeel vrouwen in het nationale parlement en lokale overheden inNederlandisinternationaalgezienhoogenblijftstabiel.ErzijninNederland,met26procentin2015,daarentegenrelatiefweinigvrouweninhetmidden-enhogeremanagementinvergelijkingmetandereEU-landen.DeinhetregeerakkoordvanRutteIIgeformuleerdenormvan30procentwordt daarmee in Nederland nog niet gehaald.

- (Seksueel) geweld.VolgensonderzoekvanonderzoeksbureauRutgers(Rutgers,2017)heeft22 procent van de vrouwen en 6 procent van de mannen in Nederland ooit te maken gehad met seksueel geweld.

Rijksrapportage:- Gendergelijkheid is een door het CBS geïdentificeerde uitdaging voor Nederland-Hetemancipatiebeleidrichtzichondermeerophetwegnemenvanachterstandenvanmeisjesenvrouwen.“DeMinistervanEmancipatielegtdefocusopdriesamenhangendethema’s:arbeidsmarkt,socialeveiligheidenacceptatieengenderdiversiteitengelijkebehandeling. (...) Het kabinet houdt strikt vinger aan de pols door middel van onder meer de Emancipatiemonitor,deLHBT-monitorendeMonitorWetbestuurentoezicht.”

-Degroeivanhetaantalvrouwenintopfunctiesbijhetbedrijfslevenblijftachterbijhetstreefcijferdattenminste30%vandezetelsinhetbestuurenderaadvancommissarissendooreenvrouwwordtbezet.(...)Devoortgangbaartzorgen,wantbedrijvenmoetenvoorjanuari2010hetstreefcijferhalen.(...)Dediscussierichtzichvooralopdetopvanhetbedrijfslevenmaarhetgaatookomdoorstroomvanuitdelagendaaronder.

-In2017heeftdekennissectorveelaandachtaanSDG5besteed.Degenderbalansinuniversiteiteniseenblijvendaandachtspuntwaarslechtsingeringematevooruitgangwordtgeboekt.Hoeweldecijfersvoormannelijkeenvrouwelijkepromovendibijnagelijkverdeeldzijn(47resp.43%),zijnvrouwenindehoogleraarbenoemingen(19%)enookindebestuurlijkefunctiesnogsterkondervertegenwoordigd.InhetHBOis37%vandebestuurdersvrouw,inhetWOslechts28%.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

33 PwC | SDG Booster 2019

‘We moeten de verschillen gaan waarderen’SDG 5: GendergelijkheidDoel: Bereikgendergelijkheidenempowerment voor alle meisjes en vrouwen

Interview:ArendJanvandenBeldenSophieNortholtInterviewer:LotteStegeman,HouseofHi

Vrouwen hebben 10% minder betaald werk dan mannen, verdienen 5% tot 7% minder en bekleden minder dan 30% van de hogere functies. Als je naar de statistieken op de arbeidsvloer kijkt, is er in Nederland nog wat te winnen aan gendergelijkheid. Sophie Northolt (46, psycholoog, yogadocent en coach) en Arend Jan van den Beld (48, sociaal ondernemer) filosoferen over het nut van percentages en het streven naar gelijkheid óf verschillen.

Arend Jan:‘Tijdensmijnstudiepsychologie,waarikeenvandeeerstemannenwas,zatikbijeengemengdestudentenvereniging.Genderongelijkheidzagikdaarniet.Totwegingenwerken.Toenwerdenverschillenduidelijker.Mannenzijnmeestaldoelgerichter.Verwachtingspatronenzijnbijmannenvanmijngeneratienogsteedsgerichtophoehoog je op de ladder komt.’Sophie:‘Benjijzelfdemandiejeomschrijft?’Arend Jan:‘Goedevraag.Mijnvrouwenikhebbendriezonen.Wezeggendatwethuisallesfiftyfiftydoen.Maarofdatklopt?Ikbenmeergerichtopmijnwerkdanmijnvrouw.Ikpraaterthuisookmeerover,endenkdatdatmannen-eigenis.Herkenjijdat?’Sophie:‘Ja.Diedoelgerichtheidzitinjulliebasisconstitutie,vrouwenzijnmeerverbindendenverzorgend.Endankom

jemeteenbijgenderverhoudingenbinnenorganisaties.Alsjedaaralleenmannenneerzet,gaathetvooralomdoelennajagen. Dan mist de verbinding, de interactie. Voor een duurzameorganisatieénsamenlevinghebjedecombinatienodig.’Arend Jan:‘Mijnmoederzeialtijd:“Hetgaatinhetlevenomdedetails.”Datvondikonzin.Ikwildeookdieerkenning.Rondmijnveertigsteontdekteikdatzegelijkhad.Mijnmoederwildethuiszijnalshaarkinderenuitschoolkwamen.Opmijnmanierbenikdatookgaaninvullenmetmijnzonen.Datsamenzijnisbelangrijk.Enlastig,wantjelaptopenkopthee gaan ook samen.’Sophie:‘Mijninmiddelsex-manenikhaddenallebeieendrukkecarrière.Toenonzeoudstezoongeborenwerd,zeihij:“Ikkantochnietméérthuiszijn.Terwijldeafspraakwasdatwedezorgzoudenverdelen.Ikbenalsnelgestoptmetwerken,hetgingniet.Alsereenkindziekwas,wasikdesjaak.Ikdenkdatvrouwendiedubbeleloyaliteitsterkerervaren.Laatjekinderenofwerkvoorgaan?’Sophie:‘Ikhoudnietvandiegenderverdelingopbasisvanstatistieken.Alsjedefocuslegtop‘diearmevrouwendieminder verdienen’, houd je het dan niet juist in stand? Als je hem verlegt naar het erkennen en waarderen van verschillen tussenmannenenvrouwen,dánzorgjevoorduurzameverandering.Opditmomentkrijgthetdoelgerichtemannelijkeprincipeveelmeerwaardering.Hetverzorgendeenverbindendewordtmindergezien,maarisnetzobelangrijk.’Arend Jan:‘Precies.Wemoetenzoekennaarwelkeeigenschappenernodigzijnvooreenidealebalans.Hetgaatomhetfeitdaterineenorganisatie–netalsthuis-mannelijkeenvrouwelijkeeigenschappennodigzijnomtoteenduurzamebedrijfsvoeringtekomen.’Sophie:‘Voormijmoethetdoelvanditwerelddoel,

saamhorigheidzijn.Maarhijisergvanuitcijfersgeformuleerd.’Arend Jan:‘Allesmoettegenwoordigmeetbaarzijn.Maaralshetgaatovereeneffectdatniettastbaaris,probeerhet dan niet tastbaar te maken. Dan heb je straks evenveel vrouwenalsmannenindetopvanhetbedrijfsleven.Functioneertdemaatschappijdanperdefinitiebeter?’Arend Jan:‘Wezijnnubezigmetgelijkheid.Devolgendefasewordterkennendatweverschillendzijn.Destapdaarnazoumoetenzijndatjewaardéértdatjeandersbent.Dan kun je elkaar versterken.’Sophie:‘Sameninongelijkheid.Erzijnindetussentijdzekerelementendiegelijkgetrokkenmoetenworden.Meerouderschapsverlofvoormannen.Envoorhetzelfdewerkmoetenmannenenvrouwengelijkbetaaldworden.Maaralsjenaardietoppositieskijkt:willengenoegvrouwendiefunctieswel?’Arend Jan:‘Wellichtdenkenerveel:ikhoefdiedrukniet,eenmooiebaanisfijnmaaranderedingenzijnookbelangrijk.’Sophie:‘Ikzatopdecampingnaasteenstel.Devrouwwasinterim-managerbijeenministerie.Demanwasthuisbijdekinderen.Hijwasdeverzorger,zijmaaktecarrière.Daarzitdeoplossing.Onderzoekwelkeeigenschappenerindebreedtenodigzijnomduurzamerteworden.Enkijkvervolgens welke persoon het beste op welke plek past.’

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

34 PwC | SDG Booster 2019

Eurostat:Nederlandopplaats8inEuropa

CBS: Schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen staan aan de basis van duurzame ontwikkeling op tal van terreinen. Hierbij hoort het duurzaam beheer en gebruik van waterbronnen en het faciliteren van water gerelateerde ecosystemen.- Waterkwaliteit.PraktischiedereeninNederlandheefttoegangheefttotschoonenbetaalbaardrinkwaterentotsanitairevoorzieningen.

- Gebruikefficiëntie van water.NederlandwaséénvandezeslandendiewerdenuitgenodigdomdeproofofconcepttetestenvoordemetingvandeSDG-indicatorenvoorgebruiksefficiëntieenwaterstress.Dewatergebruiksefficiëntierelateertdeeconomische prestatie (uitgedrukt als bruto toegevoegde waarde) aan het hiervoor benodigdevolumegrond-enoppervlaktewaterdatonttrokkenwordtaanhetnatuurlijkmilieu.InNederlandlijkteenpositievetrendingezetquawatergebruiksefficiëntie.Maarvoorzichtigheidbijdeinterpretatieisgeboden.

- Waterstress.Dedrukopdebeschikbarezoetwatervoorradendooronttrekkingenvanoppervlakte-engrondwaternamtussen2012en2014met12procentaf.Het2014niveaulagookaanzienlijklagerdanindejaren2009en2010.

Eurostat: Nederland op plaats 15 in Europa

CBS: Om iedereen te laten beschikken over betaalbare, betrouwbare en duurzame energie moet de toegang tot elektriciteit, schone brandstoffen en technologie worden uitgebreid, de energie-efficiëntie verbeterd worden en meer hernieuwbare energie beschikbaar komen.- Hernieuwbare energie.InNederlandisdetoegangtotbetrouwbareenbetaalbareenergiedienstenzoalselektriciteitenaardgasgoedgeregeld.Hetaandeelhernieuwbareenergieinhetenergieverbruiknamindeafgelopenjaren licht toe van 5,5 procent in 2014 tot 6,0 procent in 2016. Vooral energie uitbiomassaenwinddragenbijaanhetaandeelhernieuwbareenergie.BinnendeEUstaatNederlandbijnahelemaalonderaanderanglijstwatbetrefthetaandeel hernieuwbare energie. Het Nederlandse doel is om te komen tot een aandeel van 14 procent in 2020 en 16 procent in 2023. Het is de verwachting dat het doel in 2020 niet gehaald gaat worden, vooral door vertraging van windenergieprojecten op land. Het doel voor 2023 wordt naar verwachting wel gehaald.

- Energie-intensiteit.Energie-intensiteitisgedefinieerdalsdehoeveelheidenergie die wordt verbruikt per eenheid economische productie. De indicator wordt berekend als de ratio tussen het totale energieverbruik (kolen, aardgas, aardolie, kernenergie, elektriciteit en hernieuwbare energiebronnen) en het bruto binnenlands product (bbp) in euro’s. Nederland doet het net iets beter dan het Europese gemiddelde.

SDG 6: Schoon drinkwater en goedesanitairevoorzieningen

SDG 7: Duurzameen betaalbare energie

Blue Deal: Samenwerking van Waterschappen en ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Waterstaat op de SDG’s.De Blue Deal is een tot en met 2030 lopend programma dat is voortgekomen uit de samenwerking tussen de Nederlandse waterschappen en de ministeries van BuitenlandseZakenenInfrastructuurenWaterstaat.DeBluedealheeftéénduidelijkdoel:20miljoenmensenin40stroomgebiedenwereldwijdaanschoon,voldoendeen veilig water helpen. Ook is er extra aandacht voor klimaat, gender, innovatie, duurzaamheidenarmoedebestrijding.HierbijdraagthetprogrammanietalleenbijaanSDG6(schoonwaterensanitatie),meteenfocusopSDG6.3–6.6,maarbevorderthetookgezondheidenwelzijn(SDG3),gendergelijkheid(SDG5),veiligeenduurzamesteden(SDG11),mitigatieenadoptieopklimaatverandering(SDG13)enhet behoud en herstel van ecosystemen (SDG 15).

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

35 PwC | SDG Booster 2019

‘Focus op de vóórdelen van elektrisch rijden’SDG 7: DuurzameenbetaalbareenergieDoel: Verzekertoegangtotbetaalbare,betrouwbare,duurzameen moderne energie voor iedereen

Interview:RobertWeijInterviewer:LotteStegeman,HouseofHi

Het Haagse gezin Weij, bestaande uit Robert (46), Esther (50), Dauwe (7), Zhara (9), Noah (10), Manou (13) en Sawsan (14), deelt een kleine elektrische auto met een vijfkoppig gezin uit de buurt. Want pas toen Robert en Esther zich echt in de materie verdiepten, ontdekten ze hoe weinig ze hun auto eigenlijk nodig hebben. ‘Het is een knop die je moet omzetten.’

Vijfkindereniseenboel.Eengemiddeldezaterdagisdusookeenlogistiekeuitdagingvoorhetgezin.Voetbal,hockey,iedereenmoetergensandersheengebrachtworden.Bijnaonmogelijkmetéénauto.Tijdvooreentweede?Oftoch…RobertenEstherWeijgingenaanhetrekenenenontdekten:onzin.Samenmetvriendenuitdestraatbeslotenzezelfs:wekunnen in plaats van met méér juist met mínder auto’s. Door tedelenenmeertefietsen.Financieelvoordelig,gezonderenbetervoorhetmilieu.SamenkochtenzeeenelektrischeKiaSoul.‘Wehoudenineenboekjebijhoeveelwedeautogebruiken’,verteltRobert.‘ViaWhatsappreserverenwehem.Enpasalsjezo’nautodeelt,ontdekjeechthoeweinigjehemnodighebt.Jegaatookvanzelfkritischerkijken.Reserveerikdeautovoordeboodschappen?Ofpakikmijnfietsmeteenkrat en stevige tassen?’

Combineer klimaat en gezondheid‘AlsikdoorDenHaagfiets,tussenalleuitlaatgassen,realiseerikmesteeds:hierwilikgeenbijdrageaanleveren,’zegtRobert,werkzaamindegezondheidszorg.Hijdenktdatdeefficiëntstemanierommensenteovertuigenovertestappennaarduurzaamvervoerisdoortefocussenopgezondheid.‘Danbereikjeveelmeermensendanwanneerjehetmilieualsuitgangspuntneemt.Datblijfttocheenver-van-je-bed-show.’Hijvervolgt:‘Erwordtveelgeïnvesteerdin campagnes tegen roken. Maar hier in Den Haag laten we weldagelijkshonderdenkinderenlangseensuperdrukkewegrijdenwaarfijnstofhunlongenvervuilt.Maakeencampagne waarin een groep rokende mensen voor je deur staatinplaatsvanauto’s.Stel,ikkombijjullieinhuisensteekeensigaretop.Danzetjemezobuiten,toch?Maarals iemand voor de deur staat met een draaiende motor? Laatjedátzien,dankomthetbinnen.’

Bezwaren kun je wegnemenStrevenisomin2050alonzeenergieuitduurzamebronnentehalen.Hetaantalelektrischeofplug-inhybridepersonenauto’s in Nederland groeit gestaag, maar nog altijdismaar1,4%vanallepersonenauto’seenstekkerauto.Robertbegrijptookweldatwenognietmassaaloverstappen.‘Jemoetjeerinverdiepen,eninformatiekanbeter.Erzijnteveelonterechtebezwarenenverwarrendemediaberichtgevinghelptniet.’Hijkentalledrempels.‘Hetisduur,deactieradiusistelaag,deautoopladenisgedoe…Maardandenkik:draaihetnouom.Laatjeinformeren.Besefhoesmerigeenbrandstofautois.Kijkhoevaakjeautostilstaat.Deactieradiusisvoorveelmenseneenbezwaar.Maarhoevaakrijdje200kilometer?EnalsjeinzichthebtinalleFastNed-punten,ziejehoemakkelijkensneljekuntopladen.Mensenhebbenvolgensmijgeenideehoegoedhethieralgeregeldisvoorelektrischrijden.Heelveelbezwarenkunjewegnemen.’EndaarvoorligtvolgensRoberteenschonetaakbijdeoverheid. Maak verandering gemakkelijk‘Erkomensteedsmeerinitiatievenmetdeelauto’s,datisgoed,’vindtRobert.‘Elektrischeauto’smoetenookgoedkoperworden,zodatiedereendiewíloverstappendaardekansvoorkrijgt.Endannogsteedsmoetenmensenworden gestimuleerd om hun auto te delen. Weet je wat het is?Wezijnzolangietsgewend,danishetbelangrijkdatverandering laagdrempeliger gemaakt wordt. Het is een knop diejemoetomzetten.Vaakwordtteruggaannaarminderauto’senafscheidvanfossielebrandstoffenalsachteruitganggezien.Maarjekrijgterjuistietsvoorterug:jegaatgezonderleven,bespaartgeldendraagtooknogbijaanhetmilieu.Laatdátdeboodschapzijn,ookvanuitdeoverheid.’

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

36 PwC | SDG Booster 2019

PwC:MeestegenoemdeSDGinjaarverslagenvanbedrijvenPwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvangoededoelenPwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvansocialenterprisesEurostat: Nederland op plaats 9 in Europa

CBS:Economische groei is een belangrijke motor van duurzame ontwikkeling. Als deze groei duurzaam en inclusief is, kunnen de daardoor toegenomen kansen op werk meer mensen uit armoede helpen ontsnappen. Om toekomstige generaties van de huidige economische groei te kunnen laten profiteren, moet deze groei echter niet leiden tot onhoudbare exploitatie van grondstoffen.- Economische groei. De groei van het bruto binnenlands product (bbp) wordt vaak als indicatorgezienvooreconomischegroei.OmdatNederlandeenrelatiefkleinlandis,ishet bbp veel kleiner dan in grotere landen in de EU. Met meer mensen kan er immers meer geproduceerd worden. Wordt er echter voor het inwonersaantal gecorrigeerd dan behoort Nederland tot de top van de EU-landen met het hoogste bbp per inwoner.

- Duurzame groei.Economischegroeidieergafhankelijkisvanhetgebruikvangrondstoffenisoplangetermijnniethoudbaar.Hetduurzaamgebruikvangrondstoffenisbelangrijkomdatdevoorraadgrondstoffennietoneindigisenomdatdewinningenhetgebruikervanschadelijkkunnenzijnvoormensenmilieu.DeNederlandseeconomieishetmeestgrondstofproductiefvandeEU.DitbetekentdatNederlandperduizendeurobbpmindergrondstoffennodigheeftvoordebinnenlandseconsumptiedananderelandenindeEU.Depositievaneenlandopderanglijstvangrondstofproductiviteitblijktenigszinssamentehangenmetdebevolkingsdichtheid.EendichtbevolktlandalsNederlandheeftperhoofdvandebevolkingmaarweinigmassanodigvoorinfrastructuur(zoalswegenensporen).

- Werkloosheid.ProfiteertiedereeninNederlandvandegroei,ofblijftereengrotegroepmensen achter in armoede? Met andere woorden: is de economische groei in Nederland inclusief?DehiervoorgebruikteSDG-indicatorishetwerkloosheidspercentage.InNederlandwasditwerkloosheidspercentagein2016relatieflaagvergelekenmetanderelandeninEuropa. Qua langdurige werkloosheid scoort Nederland in de middenmoot van de EU.

OESO: Nederland loopt achter op het OESO gemiddeldeEurostat: Nederland op plaats 11 in Europa

CBS:Innovatie, infrastructuur en industrialisatie zijn drie belangrijke pijlers van economische groei. Alleen als deze pijlers ook rekening houden met inclusiviteit, weerbaarheid en duurzaamheid, kan economische groei duurzame ontwikkeling ondersteunen.- Duurzame infrastructuur.KijkenwenaardevoordezeSDGvastgesteldeinternationaleindicatoren,danzienwedatinNederlanddegroeivanzowelhetpersonen- als het goederenvervoer meer dan in de meeste andere EU-landen achterblijftbijdegroeivandeeconomie.Voordeinterpretatievandezecijfersishetzinvolomzeineenbrederperspectiefteplaatsenenooktekijkennaarde omvang en het gebruik van de voor het vervoer van personen en goederen noodzakelijkeinfrastructuur.Nederlandkenteenuitgebreideinfrastructuur.Dezeinfrastructuurwordtintensiefgebruikt.Veelintensieverdaninvrijwelalle andere landen van Europa. Alleen als het gaat om het gebruik van bus, tramenmetroenomhetgoederenvervoerpertreinzitNederlandonderindemiddenmoot.

- Aandeel industrie.DeomvangvandeindustrieinNederlandisrelatiefklein,alsweditvergelijkenmetdeanderelandenvandeEU.HetrelatiefgeringeaandeelvandeNederlandseindustrieinhetbbphangtsamenmetderelatiefomvangrijkefinanciëlesectorinNederlanden,inminderemate,derelatiefgrotebijdragevandeoverheidaanhetbbp.

- Innovatie.Ingelduitgedruktgaatde(werk)tijddieinNederlandwerdbesteedaanonderzoekenontwikkelingomeenkleinetweeprocentvanhetbbp.DaarmeestaatNederlandbinnendeEUindesubtop.Kijkenwenaarderesultatenvandeinnovatie-inspanningen,afgemetenaanhetaantaloctrooienper inwoner dat wordt geregistreerd, dan presteert Nederland goed.

SDG 8: Fatsoenlijkebanen en economische groei

SDG 9: Innovatieen duurzameinfrastructuur

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

37 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Eurostat: Nederland op plaats 7 in Europa

CBS: Minder ongelijkheid binnen en tussen landen helpt economische migratie tegen te gaan en de stem van ontwikkelingslanden te versterken in internationale economische en financiële besluitvorming.- Inkomensongelijkheid in Nederland. Nederland behoort tot de groep lidstaten met een relatiefbeperktverschiltussenhoogsteenlaagsteinkomensgroep.

- Discriminatiegevoelens.Hetaandeelburgersdatzichalslidvaneenbepaaldegroepgediscrimineerdvoelt,wordtalsindicatiefgezienvoordematevansociaalkapitaalineenland.Sociaalkapitaalrefereertnaardenetwerkenmetgemeenschappelijkewaarden,hetisde‘smeerolie’diedesamenlevingdraaiendehoudt.InvergelijkingmetandereEU-lidstatenscoortNederlandmet7,6procentburgersdatzichgediscrimineerdvoeltindemiddenmoot.

Eurostat: Nederland op plaats 10 in Europa

CBS: Verstedelijking neemt sneller toe dan ooit tevoren: meer dan de helft van de wereldbevolking woont inmiddels in een stad. Maar hoewel steden bijdragen aan werkgelegenheid en economische groei, gaat de snelle verstedelijking wereldwijd hand in hand met enorme uitdagingen zoals tekort aan geschikte huisvesting, toegenomen luchtvervuiling en gebrekkige basisfaciliteiten en infrastructuur. - Wonen.In2015was87procentvanallehuishoudenstevredenmetdewoningen82procentmetdewoonomgeving.Desnelstijgendehuizenprijzenincombinatiemetaangescherptefinancieringsvoorwaardenmakenhetmoeilijkervoorstartersopdekoopmarkt,zekerindeRandstad.

- Vervoer.Nederlandheefteengoeddekkendopenbaarvervoernetwerk:bijnaiedereen woont minder dan twee kilometer van een ov-halte. Nederland is ook eenfietslandenheefteenuitgebreidefietsinfrastructuur.Voor79procentvanderittenvan15kilometeroflangerwordtdeautoingezet,voor13procenthetopenbaar vervoer.

- Milieu.NederlandiswatfijnstofindebebouwdekombetrefteenmiddenmoterindeEU.Nederlandersproducerenmindergemeentelijkafvalperpersoondantienjaargeleden,maarwelnogrelatiefveelvergelekenmetandereEU-landen.

- Veiligheid en toegankelijkheid.In2016was17,3procentvandebevolkingvanNederlandslachtoffervaneenmisdaadzoalsgeweld,vermogensdelictenen vandalisme. Hiermee scoort Nederland gemiddeld in de EU. Nederlanders in de 32 grootste gemeenten gaven hun woonplaats gemiddeld een 7,1 als rapportcijfervoorveiligheidin2016.

SDG 10: Minderongelijkheid SDG 11: Veiligeenduurzamesteden en gemeenschappen

RijksrapportageHet kabinet stimuleert Nederlandse organisaties om in te springen op kansen die de SDG’sbieden,zoalsdeHumanCitiesCoalitiondiesamenmetManillaenJakartawerktaanoplossingenvoorverstedelijking(SDG11),doorNederlandseprivateenpublieke krachten te bundelen.

38 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

SDG 12: Duurzameconsumptieenproductie

PwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvanbedrijvenPwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvansocialenterprisesSDSN Bertelsmann: Nederland scoort slecht hieropOESO: Nederland loopt voor op OESO gemiddeldeEurostat: Nederland op plaats 7 in Europa

CBS: Duurzame consumptie- en productiepatronen maken het mogelijk grondstoffen efficiënter te gebruiken. Dit vermindert de impact op het milieu en de afhankelijkheid van grondstoffen. Ook het hergebruik van afval en op verantwoordelijke wijze verwerken van gevaarlijke stoffen dragen hier aan bij.- Grondstofconsumptie. Als export buiten beschouwing wordt gelaten en er alleen naardeconsumptievanproducteninNederlandwordtgekekendanvaltperhoofdvandebevolkingdeconsumptielaaguittenopzichtevanveelandereEuropeselanden.Degrondstofconsumptieindeketen(rawmaterialconsumptionofRMC)laatdegrondstofvoetafdrukvanNederlandzien.DeRMCistussen2010en2016met26procentgedaald.Dezedalingisvooraltoeteschrijvenaanmineralegrondstoffenenheefttemakenmetdeafnamevanbouwactiviteitenwaarbijveelmineralenwordeningezet.

- Afvalrecycling.VanhetafvalwordtinNederlandbijna82procentgerecycled.Hetgrootstedeelvanhetafvaldatvrijkomtisbouwensloopafval.InvergelijkingmetandereEUlandenishetpercentagegerecycledafvalinNederlandhoog.Ditgerecycledeafvalkanprimairegrondstoffenvervangenenzodegrondstofbehoefteverminderen.Echter,tenopzichtevandetotaleinzetaangrondstoffendoordeNederlandseeconomieisdehoeveelheidafvaldieviarecyclingalssecundairegrondstofkanwordeningezetrelatiefklein.Nederlandblijftdusgrotendeelsafhankelijkvanprimairegrondstoffen.

- Voedselverspilling. Per persoon werd er in 2015 een kleine 130 kg voedsel verspild, dat wil zeggenvoedseldatvoormenselijkeconsumptiebedoeldwas,werddaarnietvoorgebruikt.Tenopzichtevan2009ishierweiniginveranderd.Deabsolutereductiedoelstellingvan20procent tussen 2009–2015 is dan ook niet gehaald.

Aaanpassen(zie5)

Rijksrapportage “OmSDG12.3-halveringvanvoedselverspillingin2030tenopzichtevan2015-terealiserenzijninNederlanddekrachtengebundeldindeTaskforceCircularEconomyinFood,waarinbedrijfsleven,maatschappelijkeorganisatiesenkennisinstellingensamenwerken.DeTaskforcerichtzichophetvindenvaninnovatieve oplossingen om de voedselverspilling in de gehele voedselketentereduceren.Hetbedrijfslevenmaaktwerkvaneencirculaireeconomie.BelangrijkisdatprojecteninNederlandsnelleruitdepilotfasekomenendatknellenderegelgevingwegvalt.”

39 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

‘Mensen waarderen het als je langskomt’SDG 12: DuurzameconsumptieenproductieDoel: Verzekerduurzameconsumptie- en productiepatronen

Interview:JeroenLangewegInterviewer:LotteStegeman,HouseofHi

Minder voedselverspilling, meer recycling en hergebruik. In 2030 moeten forse stappen gezet zijn richting een circulaire economie. Afvalscheiding speelt een grote rol. Jeroen Langeweg (31) uit Loosdrecht werkt al tien jaar voor de Grondstoffen- en Afvalstoffen Dienst (GAD) Gooi en Vechtstreek. De eerste acht jaar zamelde hij het afval in. Nu is hij Coördinator-afvalcoach.

‘Alschauffeurreedikopverschillendeinzamelvoertuigen’,verteltJeroen.‘Ikhebduslanggezienhoemensenmethunafvalomgaan.’Wathijheeftopgestoken?‘Ofjenouineensteenrijkebuurtofeenachterstandswijkrijdt,overalzijnmensen die het keurig doen en mensen die er een potje van maken.Enikbenmedooraldiejarenzelfextrabewustvandenoodzaakomterecyclen.’ We weten waar het thuis misgaatAlsCoördinator-afvalcoachstuurtJeroendeafvalcoachesaandieinwonersbegeleidenbijhetscheidenvanafval.‘Zekloppenbijonsaanmetvragenals:“Ikhebeenkleinekeuken.Hoekanikalmijnafvalbakkendaarkwijt?”OnzetipisomderestafvalvuilnisbaktegebruikenvoorPMD(plasticverpakkingen, metalen verpakkingen en drinkpakken, red.). Datisnuhetgrootstedeelvanjeafval.Restafvalkanineen

kleinerbakje.’Eenafvalcoachgeeftookvoorlichtingengaatdewijkinvoorcontrolesenhuisbezoeken.Jeroen:‘Enwekrijgentipsvanvuilnismannendiezienwaarhetmisgaat.’Hoe?‘Gewichtiseenvandesignalen,’legthijuit.‘PMDislicht.WeegteenminicontainerPMDzestigkilo,danklopterietsniet.’Vanflatjetotlandhuis,Jeroenisoveralgeweest.‘Jekuntzoveelbeleidsregelsbedenkenofinformatieindebus gooien als je wilt. Maar als mensen het niet snappen, veranderjedatnietmeteenfolder.Mensenwaarderenhetalsjelangskomt,interessetoontensamenkijktnaareenoplossing.Hetvoeltgoedomzotekunnenhelpen.’ Veel mensen weten nog niet welke oplossingen er zijn‘PMDblijfthetlastigstvoorveelmensen’,weetJeroen.‘Datisnogrelatiefnieuw.Watwevaakfoutziengaan,isdatookpapierenverpakkingennuindePMD-afvalstroomterechtkomen.Nietgoed.Enzagjenetdieplasticslippersin

diePMD-zak?Fout.Slipperszijngeenverpakking.’OokoverGFTkrijgtJeroenberichten,zoals‘Hetstinkt,enhetkannietineenplasticzak.’‘Veelmensenwetennietdatbiologischafbreekbarezakkenbestaan’,zegthij.‘Voordemeestedingenzijnsimpeleoplossingen.Maardatmoetjewéten.’ Sommigenzijnwantrouwigenzeggen:“Hetkomttochopeengrotehoopterecht”of“Plasticwordttochallemaalverbrand.”‘Dathorenzedanvaneenbuurmanoflezenzeineennieuwsbericht,’zegtJeroen.‘Aanmijomhetrechttebreien.Dat van die grote hoop klopt niet. En plastic wordt verbrand alsdeladingvervuildisomdatsommigeménsenhetafvalniet goed scheiden.’ Negatieve berichten in de media overheersenonterecht,vindthij.‘Datdemotiveertmensen.Maarwerkenaaneenschonermilieuisietspositiefs.Ookalsheteentijdkostvoorallesoptimaalverloopt.’ De overheid zet de toon‘DebelangrijkstetaakvoordezeSDGligtbijderegering’,vindtJeroen.Zolangderegeringhetklimaatnietgenoegurgentiegeeft,doeninwonersdatookmindersnel.‘DeCO2-uitstoot in Nederland is nog veel te hoog en dat gaat onsdirectaan.’Erisveelmeerfocusenvoorlichtingnodig,vindthij.‘Ookdeverpakkingsindustriekanmeerbijdragen.Ensommigemensenkunnenzelfookwelwatmeerinitiatieftonenhoor.Alszetwijfelenoverhoezehunafvalmoetenscheiden, moet dat leiden tot moeite doen om erachter te komen. Maar als je wilt dat inwoners écht hun best gaan doen,zorgdanbovenaldatjenaarzeluistert.Alsikalsinwoner serieus genomen word, ben ik automatisch meer bereidommijnnekuittesteken.’

40 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

PwC:Intop3meestgenoemdeSDG’sinjaarverslagenvanbedrijvenSDSN Bertelsmann: Nederland scoort slecht hieropEurostat: Nederland op plaats 20 in EuropaRijksrapportage:Genoemdals1vande2SDG’sdiebijzondereaandachtverdientvoorNederland

CBS: Wereldwijd is de gemiddelde temperatuur met meer dan 1°C gestegen sinds 1906. Het Parijsakkoord is in 2015 tot stand gekomen om klimaatverandering en de effecten daarvan te verminderen. In dit akkoord hebben landen zich gecommitteerd om de weerbaarheid te vergroten en klimaatgerelateerde risico’s en rampen te beperken.- Uitstoot broeikasgassen.VanalleEuropeselandenheeftNederlanddeopviernahoogsteuitstootvanbroeikasgassenperinwoner.DitkomtonderandereomdatNederlandvoorzijnenergievoorzieningnoggrotendeelsafhankelijkisvanconventioneleenergiebronnenzoalsaardgas,steenkoolenaardolieproducten.OokzijnbedrijfstakkenmeteenhogebroeikasgasintensiteitsterkinNederlandvertegenwoordigd:elektriciteitsbedrijven,raffinaderijen,basismetaalindustrie,chemischeindustrie,wegtransportenveehouderij.Sinds2000zijndebroeikasgasemissiesperinwonergedaaldmet 17procent.IndeEUalsgeheeldaaldendezeemissiesnogmeer,namelijkmet20procent.

- Broeikasgasintensiteit.Debroeikasgasintensiteit,gedefinieerdalsdeuitstootbroeikasgassengedeelddoorhetbbp,daaldemet22procenttussen2000en2016.Indechemischeindustrie,debasismetaalindustrieendeluchtvaartverbeterdedebroeikasgasintensiteitaanzienlijk,terwijlbijderaffinaderijen,afvalbeheerenhetvervoeroverlandweinigtotgeenverbeteringistezien.Metbetrekkingtot de broeikasgasintensiteit neemt Nederland binnen Europa een middenpositie in.

- Klimaatbeleid.Klimaatbeleidiseenbelangrijkonderwerpvoorhetkabinet.Nederlandzetinopmaatregelen die moeten leiden tot een halvering van de CO2-uitstootin2030.Voordekortetermijnwordenmaatregelengenomenalsvergroeningvanhetbelastingstelsel,meerkavelsopzeevoorwindenergieendeintroductievaneenminimumprijsvanCO2 voor de elektriciteitssector. Er komt een nationaal klimaat- en energieakkoord om de CO2-uitstootdekomendejarenforsteverlagen.MetsteunvanmaatschappelijkeorganisatiesstreeftdeNederlandseoverheidernaarominenkeledecenniaeenkoolstofarmeenergiehuishoudingtotstandtebrengenenomhierbijkansentecreërenvooreennieuwe,duurzameeconomischegroei.

SDG 13: Klimaatverandering aanpakken

41 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

SDSN Bertelsmann: Nederland scoort slecht hieropEurostat: Nederland op plaats 14 in Europa

CBS: Zeewater bedekt ongeveer drie kwart van de planeet en vormt het grootste ecosysteem ter wereld. De toenemende negatieve effecten van klimaatverandering, overbevissing en vervuiling vormen een bedreiging voor de recente positieve resultaten bij de bescherming van delen van de wereldzeeën.- Vervuiling.Hetzeewaterwordtvervuildvanuiteenaantalbronnen,waaronderscheepvaart,visserij,(strand)recreatieenrivierwater.Zwerfvuilinzee–enmetnameplastic – is een groeiend probleem voor het mariene ecosysteem. Meer dan 90 procent vanallezwerfvuilinzeeisplastic.HetkabinetheeftindeMarienestrategiealsdoelvoor2020gesteldomdehoeveelheidzwerfvuilopdekustendeimpactinmarieneorganismentereduceren.Indeperiode2004–2015haddenmaatregelengenomeninhetkadervandeKaderrichtlijnMarieneStrategiegeensignificantedalingvanhet(plastic)strandafvaltotgevolg.

- Biodiversiteit.Demarienebiodiversiteitstaatonderdrukdoormetnamedevisserijenvervuiling.Indeperiode1990–2015isdeLivingPlanetIndex(LPI)vandeNoordzeemet30procentafgenomen.Deafnameisvooraltoeteschrijvenaandeachteruitgangvandierendieinofopdezeebodemleven,zoalsschelpdieren,kreeftachtigenenzee-egels.

- Duurzame visserij. Als gevolg van vangstlimieten en andere maatregelen die de EU instelt,hebbencommerciëlevisbestandenindeNoordzeezichdelaatstejarenkunnenherstellen.Deomvangvanvijfbelangrijkecommerciëlevissoorten–haring,kabeljauw,schol,tongenkoolvis–lagin2017voorheteerstsindslangetijdweerbovendeduurzaamheidsgrens.Kwetsbarelanglevendesoortenalshaaienensommigeroggenherstellenzichlangzamer.

Eurostat: Nederland op plaats 12 in Europa

CBS: Bescherming en herstel van ecosystemen en de bijbehorende biodiversiteit kunnen de gevolgen van klimaatverandering beperken en weerbaarheid tegen de toenemende druk van bevolking en natuurlijke rampen vergroten. Gezonde ecosystemen liggen aan de basis van andere duurzame ontwikkelingsdoelen, zoals schoon water en voedsel.- Stikstofoverschot in bodem. Door beleidsmaatregelen en inspanningen binnendelandbouwishetnutriëntenoverschotindeNederlandsebodemdelaatstejarenafgenomen.OndanksdelangjarigdalendetrendscoortNederlandop EU niveau op dit gebied slecht.

- Natuur.Nederlandiseendichtbevolktlandenheeftrelatiefweinignatuurinvergelijkingmetanderelanden.ZestienprocentvanhetNederlandslandoppervlakbestaatuitbos,natendroognatuurlijkterreinenwetlands.Hiermee staat Nederland op de laatste plaats van de 26 EU-landen waarvoor gegevensbeschikbaarzijn.DaartegenoverstaatdatdewaardevollenatuurgebiedendieerinNederlandzijnvaakaangewezenzijnalsbeschermdenatuurgebieden.

- Biodiversiteit. De populatie-omvang van 361 inheemse soorten binnen de land-enzoetwaterfaunaismet7procenttoegenomeninNederland.

SDG 14: Bescherming vanzeeënenoceanen

SDG 15: Herstel ecosystemen en behoud biodiversiteit

42 PwC | SDG Booster 2019

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

SDSN Bertelsmann: Nederland scoort slecht hieropEurostat: Nederland op plaats 10 in Europa

CBS: Vrede, veiligheid en rechtvaardigheid zijn van wezenlijk belang voor een duurzame ontwikkeling. In sommige landen en regio’s gaan ontwikkelingen naar een vreedzame en veilige samenleving langzamer dan in andere. Geweldsconflicten zijn in recente jaren toegenomen en gewapende conflicten veroorzaken grote aantallen burgerslachtoffers en hebben miljoenen mensen uit hun thuisland verdreven.- Criminaliteit.HetaantalgeregistreerdemisdrijveninNederlandneemtsterkaf.Deinternationaletrendindemisdaadcijfersisoverhetalgemeendalend.Eendeelvandecriminaliteitblijftbuitenbeeldvanderegistraties.NederlandscoortlaagtenopzichtevanandereEU-landenwatbetreftgeregistreerdemoordendoodslag.

- Slachtoffers misdrijven.In2016heeft17,3procentvandeinwonersvanNederlandaangegevenslachtoffertezijngeweestvaneenmisdrijf.In2012wasditaandeel19,8procent.InNederlandvoeltin2016ongeveer16,4procentvandebevolkingzichweleens onveilig in de eigen buurt. Dit percentage vertoont een dalende trend. Nederland steektinpositievezinaftenopzichtevandemeesteanderelidstatenvandeEU.

- Gedetineerden. Het aantal gedetineerden in Nederland vertoont een dalende trend. Het relatieve aantal gedetineerden in Nederland is laag in verhouding tot andere EU-landen.

- Overheidsuitgaven veiligheid.InvestereninveiligheidblijftvoordeNederlandseoverheideenbelangrijkspeerpunt.DeoverheidsuitgavenaanveiligheidszorgzijninNederland sinds de jaren negentig toegenomen tot 1,9 procent van het bbp in 2016. Nederland neemt hiermee een middenpositie in binnen de EU.

SDSN Bertelsmann: Nederland scoort slecht hieropEurostat: Nederland op plaats 11 in Europa

CBS: Internationale samenwerking is nodig om de capaciteit en middelen te versterken om de duurzame ontwikkelingsagenda uit te voeren. Het realiseren van de doelen vereist samenhangend beleid, een coöperatieve omgeving en het aangaan van nieuwe mondiale partnerschappen.- Hulp aan ontwikkelingslanden.In2016besteeddeNederland0,65procentvanzijnbrutonationaalinkomen(bni)aanontwikkelingshulp.BinnendeEUstaatNederlanddaarmeeopdezesdeplaats.Ondanksdezerelatiefhogepositieisdetrendallangeretijddalend:tussen2005en2010bedroeghetaandeelvandeNederlandseontwikkelingshulpnogongeveer0,8procentvanhetbni.EenanderaspectwaaropNederlandinvergelijkingmetandereEuropeselandenrelatiefhoogscoortzijndeoverdrachtendiebuitenlandersdiein Nederland werken, overmaken naar hun eigen land.

- Handel met ontwikkelingslanden. De totale Nederlandse invoer vanuit ontwikkelingslandenuitgedruktineuro’sperinwonerisinternationaalgezienhoog.Aanvullendeanalyseisnodigomeenbeterbeeldtekrijgenvandeexactesamenstellingvandezeinvoer.Helaaszijnergeenrecentecijfersbeschikbaaroverdekoolstofvoetafdruk(carbonfootprint)alsgevolgvandeNederlandseconsumptie,ofweldemilieudrukdieNederlandlegtopanderelanden.Bijdelaatstebeschikbareinternationalevergelijking(2007)scoordeNederlandrelatiefslechthierop.Gekekennaardenationaleontwikkelingiserdeafgelopenjarenechtereenduidelijkeverbeteringzichtbaar.

SDG 16: Vrede, veiligheid en rechtvaardigheid

SDG 17: Partnerschappen voor de doelen

RijksrapportageHetaantalmisdrijvenperduizendinwonersblijftdalen,maardatgeldtvolgensTelosnietvoordeonveiligheidsgevoelensvanburgers.Eenzorgwekkendetrendisdatbestuurders in toenemende mate bloot staan aan druk en intimidatie uit criminele kringen,vooralinhetzuidenvanhetlandendelenvandeVeluwe.Aanpakvandezeondermijningheeftin2017veelaandachtgekregenvanbezorgdeburgemeesters.

43 PwC | SDG Booster 2019

Bijlagen

44 PwC | SDG Booster 2019

Bijlage I Onderzoeksverantwoording

DoelDedoelenvanhetonderzoekzijngelijkaandevorigeeditievandeSDGBooster,namelijk:• toetsen van de mate waarin organisaties in de vier sectoren

(private sector, publieke sector, social enterprises, goede doelen) de SDG’s integreren in hun strategie;

•identificerenvanuitdagingenenleemtenbijhetintegrerenvan de SDG’s in de sectoren;

•identificerenvandebehoeftenvandespecifiekesectormetbetrekking tot de SDG’s.

Desk research: rapporten Nahetvaststellenvandeonderzoeksvraagzijnwegestartmeteen analyse van bestaande rapporten, te weten:

-CentraalBureauvoordeStatistiek,2018Duurzameontwikkelingsdoelen: de stand van zaken voor Nederland.

-Eurostat,2018SustainabledevelopmentintheEuropeanUnion, Monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context.

-OrganisationforEconomicCooperationandDevelopment(OECD, Nederlands: OESO), 2017 Measuring distance to the SDG targets, An assessmentofwhereOECDcountriesstand.

-Kamerrapportage,2018TweedeNederlandseSDG-rapportage, Nederland ontwikkelt duurzaam.

-BertelsmannStiftung/theSustainableDevelopmentSolutions Network (SDSN), 2018 SDG Index and Dashboards Report2018,Implementingthegoals,globalresponsibilities.

- Global Compact Netwerk Nederland,2018,bedrijvenopwegnaar 2030.

- McKinsey, 2016, Scaling the impact op the social enterprise sector.

Toelichting input voor afbeelding- Het Bertelsmann/SDSN- rapport maakt de prestatie van landenopdezeventiendoelenen169targetsinzichtelijkin vier bandbreedtes, groen, geel, oranje, rood. Nederland scoorthiergroenopSDG1.RoodopSDG12,13,14en17.Engeel(3,4,6,8,10,11,15,16)enoranje(2,5,7,9)opdeoverige SDG’s.

-HetOESOrapportvergelijktNederlandmet12andereOESOlanden.HetOESOrapportheeftonderanderetotdoelomlanden te helpen de SDG’s te vertalen naar hun nationale context. Score van Nederland boven OESO gemiddelde is groen gekleurd, onder OESO gemiddelde is geel gekleurd.

- De Tweede Nederlandse SDG-rapportage, de rapportage aandeTweedeKamergeeftaan:-UitdeeersteNederlandseSDG-rapportageblijktdatNederlandeengoedestartpositieheeftomdeSDG’stebehalen.TegelijkertijdzijnerSDG’sdiebijzondereaandachtverdienen,zoalsGenderEquality(SDG5)enClimate Action (SDG 13).

- Het Eurostat-rapport is een kwantitatieve assessment van de vorderingen van de EU in het bereiken van de SDG’s.Vooronsonderzoekhebbenwegebruikgemaaktvandefigurenuithetrapportwaarinde28EUlandentenopzichtevanelkaarzijngescoordopindicatorenvaneenbepaalde SDG. De positie van Nederland op de indicatoren isgemiddeldoverhetaantalindicatorenopeenSDG.WijhanterendezegemiddeldepositievanNederlandperSDG.

- De top 3 SDG’s van social enterprises is gebaseerd op driebronnen.Top3vanSDG’sdiegerelateerdzijnaan

het primaire doel van de social enterprise (bron: Social ImpactLab):SDG3,8,12.Top3vanSDG’swaaropsocialenterprises(endewaardeketen)degrootsteimpactheeft(bron:SocialEnterpriseNL):SDG3,8,12.Top3vanSDG’swaaraandeactiviteitenvansocialenterprisesbijdragen(bron:ImpactReport2018):SDG4,8en(3,12).

Deskresearch per sectorBinnendeviersectorenishetvolgendeonderzoekgedaan:

Publieke sector: Analyses van de websites en jaarverslagen van 12 ministeries, coalitieakkoorden en websites van 343 gemeenten en de websites van alle 30 agentschappen en 109zelfstandigbestuursorganen(zbo’s).Deskresearchnaardezeorganisatiesenhuninspanningenophetgebiedvan de SDG’s.

Social enterprisesector:EenenquêteonderdeinschrijversvanhetPwCSocialImpactLab(118respondenten),eenlandelijkeopenbarewedstrijdvanPwCvoorstartendesocialenterprisesinNederland.DitisaangevuldmetinzichtendiezijnvoortgekomenuitenquêtesvoordeSocialEnterpriseMonitor2018vanSocialEnterpriseNL(168respondenten)enhetImpactReport2017vanImpactHub(81respondenten).Daarnaast analyse van de websites van alle 369 social enterprises die als lid getoond worden op de website van Social Enterprise NL. Alsmede van de totaal 46 jaarverslagen/impactsreportsvandezegroepsocialenterprises(zehebbennietallemaaleenjaarverslagofimpactrapportopdewebsitegepubliceerd).

45 PwC | SDG Booster 2019

Goede doelensector:Inventarisatie,insamenwerkingmetCentraalBureauFondsenwerving,omdebehoeftetenaanzienvandeSDG’stemeten.Indejaarlijksetoetsingonderdeledenisgevraagd:‘Alshetgaatomhetvergrotenenbeterzichtbaarmaken van de impact van uw organisatie, op welke van de benoemdeontwikkelpuntenindeImpactChallengeervaartuvoor uw organisatie de grootste uitdaging?’

CategorieDorganisatiesdieindejaarlijksetoetsingaangavendathungrootsteuitdaging‘Opbegrijpelijkeentransparantewijzecommunicerenhoedeorganisatieopwegisdemissieterealiseren’is,kregeneenvervolgvraag:‘DeSustainableDevelopmentGoals(SDG’s)zijneenframeworkomimpacttepresenteren,zowelineeninternationalealsindeNederlandsecontext.WatheeftunodigommetdeSDG’stewerken?’Daarnaast analyse van de websites en jaarverslagen van 71categorieCorganisaties(baten>€500.000)en180Dorganisaties (baten > € 2 miljoen).

Bedrijfsleven:VoorhetderdejaaroprijeenonderzoeknaardemanierwaaropbedrijvenuitverschillendeindustrieënzichverantwoordenoverdeSDG’senhunpresentatiesopdedaaraangekoppeldeduurzaamheidsindicatoren.Dezogenoemde‘SDGReportingChallenge’isditjaaruitgevoerdvoorruim700bedrijvenverspreidoverdiversesectorenuit 21verschillendelanden,inclusief40vandegrootstebedrijvenuit de Nederlandse AEX- en AMX-index.

Deonderzochtebedrijvenzijnopbasisvanopenbareinformatieuitjaarverslagenenduurzaamheidsrapportagesbeoordeeld op drie aspecten. De prestaties op onderstaande aspectenzijngebruiktalseenbenaderingvandematewaarinbedrijvendaadwerkelijkaandeslaggaanmetdeSDG’s.

Dedrieaspectenzijn:

1.InhoeverredeSDG’szijnopgenomeninderapportages.DaarbijisnietalleengekekenofeenbedrijfnaardeSDG’sverwijst,maarookofhetSDG-prioriteitenheeftgesteldendezeheeftgeïntegreerdindestrategie.

2.WatdekwaliteitisvanrapporterendoorbedrijvenopgeprioriteerdeSDG’s.BedrijvenscorenhogerwanneerzijnietalleeneentoelichtinggevenophuninzetopeenbepaaldeSDG,maar(wanneerzij)ookhunprestatiesenvoortgang meten met behulp van indicatoren en daaraan verbonden targets. Het monitoren van voortgang en impact leidtuiteindelijkimmerstotbetereSDG-prestaties.

3.Ofbedrijvenrapporterenenhoehoogzijscorenopzestien

vaakvoorkomendeduurzaamheidsprestatie-indicatoren.

VoormeeruitlegoverdemanierwaarophetonderzoekisuitgevoerdengedetailleerdeuitkomstenwordtverwezennaardeNederlandseresultaten.(ziedeafbeeldinghiernaast)endeuitkomsten van ons wereldwijde onderzoek.

Aanvullendeenanalysevandewebsitesvanpolitiekepartijenmet een vertegenwoordiging in de Tweede Kamer.

Bijdewebsite-analyseindesectorenisgebruikgemaaktvanderesultatenvandezoekfunctieopdebetreffendewebsite.Delijstmetzoekwoordenisverkrijgbaarbijhetonderzoeksteam.

Interviews en ronde tafelDeskresearchisopgevolgddoorinterviewsmetenerzijdsstakeholdersvanuitdeverschillendesectoren,anderzijdssectoroverkoepelende vertegenwoordigers. Er hebben in totaal 22 interviews plaatsgevonden de periode tussen juli en november2018(somsinpersoon,somstelefonisch).Ookiseenrondetafelbijeenkomstmetzesgoededoelenorganisatiesgeorganiseerd.

Tijdensdeinterviewsenderondetafelbijeenkomstzijnenerzijdservaringenenvisiesvanuitdebetreffendeorganisatieopgehaald.Anderzijdsdiendendeinterviewsomdereedsaanwezige(concept)bevindingentetoetsen.Ditgeldtookvoorderondetafelmetgoededoelenorganisaties.

Hetbovenstaandeprocesisweergegevenalseenstapsgewijsproces,maarisinderealiteiteeniteratiefprocesgeweest.Zozijngedurendehetonderzoekookaanvullendepublicatiesgelezen,zijnadditioneelstakeholdersgeïnterviewdenisaanvullenddeskresearchgedaan.Deindezepublicatieopgenomencitateneninterviewszijnafgestemdmetenakkoord bevonden door de betrokken stakeholders. Mocht unogvragenhebbenoverditonderzoek,dankuntucontactopnemenmethetonderzoeksteamofhetCROfficevanPwC.

Ga met de muis over deze afbeelding om hem leesbaar te maken.

46 PwC | SDG Booster 2019

Bijlage II Respondenten interviews en ronde tafel

Interviews 1. ActiveCues,NettydeGraaf,SalesenMaaikevanPinxteren,CFO. 2. CBF,RolinedeWilde,directeurenGerjobLootens,auditor/toezichthouderGoedeDoelen. 3. CBS,HermanusRietveld,coördinatorSustainableDevelopmentGoals. 4. Collegevoorderechtenvoordemens,EstherBurggraaf,beleidsadviseurenJ.Ulenkate,intern. 5. Coolfinity,MaartentenHouten,CEOenfounder. 6. DeNederlandscheBank,GuanSchellekens,BankingSupervisor/PolicyAdviserenNikkieRupert,PolicyAdvisor. 7. GemeenteAmsterdam,GerarddenBoer,SeniorSubsidieadviseurEuropaenJanSluyterman,trainee. 8. GemeenteHaarlem,MartinJonker,concerncontroller. 9. GemeenteOss,WobineBuijs-Glaudemans,burgemeester. 10. GemeenteUtrecht,HansSakkers,hoofdafdelingEuropeanandInternationalAffairsenMerelLimbeek,stagiair. 11. GiantLeaps,LauraHeerema,founder. 12. ImpactHub,EvanvanderHolst,programmamanager. 13. MinisterievanBuitenlandseZaken,HugovonMeijenfeldt,NationaalSDGCoördinator. 14. MinisterievanEconomischeZakenenKlimaat,EvelynJansen,focalpointSDG’s. 15. MinisterievanInfrastructuurenWaterstaat,DorineWytema,focalpointSDG’s.16. Moyee,MarkKauw,impactofficerenStefanPetrutiu,strategy&impactconsultant. 17. NWO,EricBeerkens,teamleaderWOTROScienceforGlobalDevelopment.18. Oneworld,EmmaLok,zakelijkmanager/uitgever. 19. PGGM, Piet Klop, senior adviseur responsible investment.20. RijksdienstvoorOndernemendNederland,CorinevanAs,focalpointSDG’s. 21. SocialEnterpriseNL,StefanPanhuijsen,directeur.22. UnievanWaterschappen,MeinkeSchouten,transitiemanagerduurzaamheidencirculaireeconomie.23. VNGInternational,RenskeSteenbergen,seniorprojectmanagerenElineVermeer,juniorprojectmanager.

Deelnemers ronde tafel goede doelen 1. HandicapNL, Danielle Schutgens, directeur/bestuur. 2. Hartstichting, Maarten Stikkelorum, CFO. 3. KNCV, Diana Numan, director Operations. 4. Natuur&Milieufederaties,SonjaSarsImpactmanager/netwerksecretaris/plv.netwerkdirecteur. 5. PlanInternationalNederland,Moniquevan‘tHek,nationaldirector. 6. Simavi, Albert Klomp, director Finance & Operations.

47 PwC | SDG Booster 2019

Contactpersonen PwC

Joukje Jansen PartnerSustainability&ResponsibleGovernance, PwCE: joukje.jansen@pwc.com T:+31(0)653782645

Wineke HaagsmaDirectorCorporateResponsibility,PwCE: wineke.haagsma@pwc.comT: +31 (0)6 51 70 13 44

Jenny Bruin Manager Consulting, PwCE: jenny.bruin@pwc.comT:+31(0)620843124

Linda Midgley Senior Manager Sustainability & ResponsibleGovernance,PwCE: linda.midgley@pwc.comT: + 31 (0)62 000 96 76

© 2019 PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289). Alle rechten voorbehouden. PwC verwijst naar de Nederlandse firma en kan soms naar het PwC-netwerk verwijzen. Elke aangesloten firma is een afzonderlijke juridische entiteit. Kijk op www.pwc.com/structure voor meer informatie.