Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren 2016-2017

Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Inhoudsopgave

Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren 2016-2017 1

Inleiding en werkwijze 1

Opbouw NWO-bijdrage 1

Component 1: PPS-activiteiten 2

Component 2: Privaat-publieke programmering (PPP) 2

2a en b. Thematische programma’s en NWO-instituten 3

2c en 2d. Onderzoeksfaciliteiten en praktijkgericht onderzoek 3

2e. Europese programma’s (cofinanciering) 3

Component 3: Vrij onderzoek gericht op de topsectoren 3

Topsectoren | 1

Toelichting op de NWO-bijdrage Topsectoren 2016-2017

Toelichting bij inhoudelijke plannen per topsector en overzicht financiële bijdrage

Inleiding en werkwijze

NWO levert sinds 2012 een krachtige bijdrage aan de wetenschappelijke basis onder de topsectoren en zorgt

daarbij voor goede aansluiting tussen de strategische roadmaps van de topsectoren en de sterktes in het weten-

schappelijk onderzoek. Naast het verstrekken van financiering draagt NWO onder andere bij door het bevorderen

van gezamenlijk programmeren van onderzoek door wetenschappers en partijen uit het bedrijfsleven en de

overheid en door deze waar nodig met elkaar in contact te brengen. De bijdrage van NWO aan wetenschappelijk

onderzoek voor de topsectoren 2016-2017 maakt deel uit van het Nederlandse Kennis- & Innovatiecontract voor de

jaren 2016-2017 dat op 5 oktober 2015 is ondertekend door de bewindspersonen van de betrokken ministeries, de

topteams van de topsectoren en de voorzitters van de publieke kennisorganisaties.

In aanloop naar het innovatiecontract is er in nauw overleg met de topsectoren, in het bijzonder met de topteams

en de Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s), samengewerkt aan de totstandkoming van de NWO-bijdrage

voor de jaren 2016-2017. Bij sommige topsectoren is een ronde gemaakt langs de TKI’s om de belangrijkste

onderwerpen voor de komende jaren te identificeren. Bij andere topsectoren is intensief contact geweest met het

topteam om te komen tot een breed gedragen NWO-bijdrage aan de betreffende topsector. Dit proces heeft

geresulteerd in inhoudelijke ambities en plannen per topsector. Deze zijn als bijlage bijgevoegd. In deze toelichting

wordt ingegaan op de totale NWO-bijdrage aan de topsectoren.

Opbouw NWO-bijdrage

Voor de jaren 2016-2017 zal NWO een bijdrage te leveren met een totale omvang van € 550 miljoen aan eigen

middelen (€ 275 miljoen in 2014 + € 275 miljoen in 2015). Als onderdeel van de afspraken die hierover in 2013

gemaakt zijn tussen de overheid, de topsectoren en de kennisorganisaties (‘spelregels’) levert NWO haar bijdrage

over de volle breedte van het beleid. De NWO-bijdrage is daarom opgebouwd uit verschillende componenten. In

Tabel 1 (volgende pagina) zijn de verschillende componenten gespecificeerd.

In lijn met de nieuwe NWO-strategie 2015-2018 en in het perspectief van de ontwikkeling van de Nationale

Wetenschapsagenda wordt in deze bijdrage nog sterker dan voorheen de verbinding gelegd met maatschappelijke

uitdagingen op nationaal en internationaal niveau. Zo is het aandeel van doorsnijdende en verbindende

initiatieven binnen de publiek-private samenwerking gegroeid naar ruim een derde (ca. € 75 miljoen van de in

totaal € 200 miljoen PPS variant 2 en 3). Een overzicht van de cross-sectorale PPS-en wordt gegeven in Tabel 2.

In het totaalpakket is eveneens invulling gegeven aan de breed gedragen wens vanuit zowel de topsectoren als

onderzoeksinstellingen om meer aandacht te besteden aan langeretermijnsamenwerking. Een deel van de € 200

miljoen in PPS krijgt daarom de vorm van samenwerkingsverbanden van langere duur. Voorbeelden hiervan zijn: (i)

de eerder dit jaar (in samenwerking met de topsector Water) getekende intentie met Wetsus voor de start van een

langdurig PPS-partnerschap om het bestaande hoogstaande wetenschappelijk onderzoek naar watertechnologie

verder te versterken, (ii) de voortzetting van het Advanced Research Center for Nanolithography (ARCNL) voor

fundamenteel onderzoek naar technologie voor computerchips en processoren, (iii) de voortzetting van de

ondersteuning voor het ARC voor Quantum Technologie (Qutech), (iv) de voorgenomen samenwerking in het

nieuw op te richten ARC-CBBC (Chemical “Building Blocks Consortium) voor onderzoek naar chemische bouwstenen

op het gebied van procestechnologie, katalyse en synthese, en (v) de samenwerking met OncoXL op het gebied van

kankeronderzoek.

2 | NWO-bijdrage 2016-2017

Tabel 1 | NWO-bijdrage aan de topsectoren per component (M€)

Componenten NWO-bijdrage Afspraken i.h.k.v. de spelregels jaarlijks

vanaf 2015

Totaal 2016- 2017 voorvloeiend uit de

spelregels (M€)

NWO-bijdrage voor 2016- 2017 inclusief 37 M€ bijdragen van EZ en 15 M€

van BUZA (M€)

1. PPS activiteiten

a. PPS-programma’s variant 2 en 3 80-105 160-210 244,2

b. PPS-programma’s variant 1 15-20 30-40 30-40

2. Privaat-publieke programmering (PPP)

a. Themaprogramma’s 10 20 16,8

b. Bijdragen NWO-instituten 10 tot 15 20-30 60,8

c. Praktijkgericht onderzoek 10 20 20

d. Onderzoeksfaciliteiten & ICT 40-50 80-100 80-100

e. Europese programma’s (cofinanciering) 10 20 20,5

3. Vrij onderzoek gericht op de topsectoren

a. Projecten in bèta/life disciplines (o.a. TOP-subsidies)

30-35 60-70 60-70

b. Overig vrij onderzoek relevant voor topsectoren (o.a. wetenschapsbrede talentprogramma’s)

55-5 110-10 28,7-0

4. Uitvoeringskosten 13 26 26

Totaal 275 550 602

Zoals te zien is in Tabel 1 geeft NWO voor een aantal componenten nog niet de specifieke financiële bijdrage aan.

De programma’s behorende bij deze componenten zijn wetenschapsbreed, waardoor de bijdrage wordt bepaald

door de honorering van concrete voorstellen in de bij deze programma’s horende competities. Meer informatie

over de specifieke activiteiten die NWO per topsector ontwikkelt, is te vinden in de bijlagen. Op hoofdlijnen

worden hieronder de belangrijkste aspecten toegelicht.

Component 1: PPS-activiteiten

Voor alle topsectoren zijn in samenspraak plannen ontwikkeld voor PPS-activiteiten. Volgens de spelregels wordt er

onderscheid gemaakt m.b.t. de intensiteit van de samenwerking tussen publieke en private partijen. Bij PPS-

constructies variant 2 en 3 is sprake van topsectorspecifieke programma’s met cofinanciering door private partners

die kan oplopen tot 40-50%. PPS variant 1 voorziet in brede, topsector-overstijgende calls met beperkte private

bijdragen op projectniveau. Voor bijna alle topsectoren bestaan de plannen voor 2016-2017 uit zowel PPS-

programma’s variant 2 als variant 3. In totaal verwacht NWO in 2016-2017 ca. € 200 miljoen te besteden aan PPS-

programma’s variant 2 en 3. Voor de specifieke details wordt verwezen naar de inhoudelijke plannen per topsector.

In totaal verwacht NWO in 2016-2017 tussen de 30 en 40 miljoen te besteden aan PPS-programma’s variant 1. Deze

bijdrage bestaat vooral uit projecten die worden toegekend in het Open Technologieprogramma (OTP). In het OTP

worden in samenwerking tussen onderzoekers en private partijen plannen opgesteld en gefinancierd. In de

inhoudelijke plannen per topsector wordt een indicatie gegeven van de voor de betreffende topsector relevante

bijdrage uit het OTP.

Component 2: Privaat-publieke programmering (PPP)

Kenmerkend voor deze activiteiten is dat ex ante wordt bepaald dat projecten binnen de topsectoragenda’s passen

en net als de PPS-activiteiten voortkomen uit de gezamenlijke programmering in TKI-verband of afgestemd zijn

met het topteam.

Topsectoren | 3

2a en b. Thematische programma’s en NWO-instituten

Thematische programma’s zijn gericht op publiek onderzoek met een inhoudelijke focus, vaak met multidisciplinair

karakter, die voortkomen uit de gezamenlijke programmering. Een voorbeeld van zo’n thematische programma is

het initiatief rond “Ontwerp voor adaptieve technologie” dat zich richt op ontwerp, beleving en acceptatie van

technisch-wetenschappelijk onderzoek op het terrein van “people-planet-profit”. Bij de NWO-instituten gaat het

om onderdelen van het werkprogramma en/of inzet van nationale onderzoeksfaciliteiten, die aansluiten op de

gezamenlijke programmering. In totaal verwacht NWO in 2016-2017 ca. € 16,8 miljoen te besteden aan thematische

programma’s en ca. € 60,8 miljoen via PPP-activiteiten van de NWO-instituten. Voor de specifieke details wordt

verwezen naar de inhoudelijke plannen per topsector in de bijlagen.

2c en 2d. Onderzoeksfaciliteiten en praktijkgericht onderzoek

Een deel van de NWO-bijdrage zal komen uit investeringen in onderzoeksfaciliteiten waarvan de topsector heeft

aangegeven dat deze relevant zijn, c.q. waarbij aanvragen direct voortkomen uit de gezamenlijke programmering.

Voorbeelden hiervan zijn de investeringen in het kader van de nationale roadmap voor grootschalige

onderzoeksfaciliteiten en de structurele investeringen van NWO i.s.m. SURF in de Nederlandse ICT-infrastructuur

voor wetenschappelijk onderzoek. 1

2e. Europese programma’s (cofinanciering)

Hier gaat het om cofinanciering van specifieke Europese samenwerkingsprogramma’s aansluitend op de

onderzoeksagenda’s van de topsectoren. In totaal verwacht NWO in 2016-2017 hieraan ca. € 20,5 miljoen te

besteden. Voorbeelden van zulke programma’s zijn Europese samenwerkingsverbanden rond “Sustainable Crop

Production”, of rond “Security and Privacy in the Internet of Things”.

Component 3: Vrij onderzoek gericht op de topsectoren

Een deel van de bijdrage zal komen uit brede calls voor ongebonden, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek.

Belangrijke instrumenten zijn bv. de vrije programma’s in de NWO-gebieden, de TOP-subsidies en nationale

talentprogramma’s zoals de Vernieuwingsimpuls. NWO zal de inhoudelijke aansluiting van deze projecten bij de

topsectoren stimuleren. NWO zal de aandelen en inhoudelijke aansluiting op de strategische agenda’s actief

monitoren en hierover op reguliere basis contact onderhouden met de topsectoren en TKI’s en tevens de resultaten

van de projecten actief onder de aandacht van bedrijven brengen, met het oog op snelle doorstroom van kennis en

kunde en potentiele nieuwe PPS.

1 SURF is de ICT-samenwerkingsorganisatie van het Nederlandse hoger onderwijs en onderzoek.

4 | NWO-bijdrage 2016-2017

Tabel 2 | Overzicht van PPS-en die een relatie hebben met meerdere topsectoren.

Onderwerp Betrokken topsectoren

Maatschappelijk verantwoord innoveren A&F; Chemie; CI; Energie; HTSM; Logistiek; T&U; Water; SIA

Bouwstenen van Leven Chemie, HTSM; LSH; A&F; T&U

Circulaire economie Logistiek; A&F; Water; BBE; T&U

Greep op Complexiteit Logistiek; ICT; A&F; LSH; HTSM; Chemie

COMMIT2DATA Logistiek; ICT; CI; HTSM; Energie

Veerkrachtige samenleving CI; SIA; ICT

Hoge kwaliteit van leven HTSM; LSH; SIA

Lectorenposities ICT; Energie; HTSM; Water

Enabling technologies LSH; A&F; T&U

Smart industry HTSM; ICT; CI

Materialen Chemie; Energie; HTSM

Cyber security HTSM; ICT; SIA

Groen II A&F;BBE; T&U

Interdisciplinaire samenwerking voor duurzame logistiek Logistiek; ICT

e-Health LSH; CI

Sloshing van LNG Energie; Water

Bijlagen

Inhoudelijke plannen per topsector/doorsnijdend thema.