Toekomst van de industrie in de Vlaamse economieProf. dr. ir. Jef Roos

KU Leuven Emeriti Forum

22-01-2004

Onze industrie toen

• Jaren 1960 (pioniersjaren)• Enthousiaste politici en bedrijven trekken buitenlandse

investeringen aan• Vlaanderen gebruikt zijn sterktes: investeringen

(expansiesteun) + infrastructuur

Industrie als motor Sterke stijging welvaart in één generatie

Onze industrie vandaag

• Trend 1• Open markt: Europa + 10 lidstaten• Grote ondernemingen zijn hieraan gewend, kleine

ondernemingen krijgen extra concurrentie

• Trend 2• Klantdiversiteit + maatwerk• Servicing industries (Bekaert, Picanol, …)

Industrie én diensten Samen vormen zij motor

Sombere berichten over jobs

• Aandeel industriële tewerkstelling1953: meer dan 40%

2000: minder dan 25%

• Aandeel tewerkstelling verwerkende nijverheid1953: meer dan 30%

2000: 17%Bron: “De toekomst van de industrie in België”, Paul De Grauwe, oktober 2003

Zal deze tendens zich voortzetten?

Is industriële werkgelegenheid gedoemd tot (bijna)-verdwijnen?

Vlaamse economie vandaag

Vlaanderen• staat sterk in sectoren met sterke prijzenconcurrentie• staat (nog) niet sterk in kennisintensieve sectoren• zet zijn productiefactoren niet optimaal in

we concurreren te veel op prijs, te weinig op kwaliteit

we missen 30% groei (€ 7.500 inkomen / Vlaming / jaar)

we stappen moeilijk over naar kenniseconomie

Bron: “Rapport over het concurrentievermogen van de Vlaamse economie”, Koen De Backer & Leo Sleuwaegen, Augustus 2003

Vlaamse economie morgen

Nood aan “upgrading” - keuze voor kenniseconomie

= aandacht voor “intangibles” bij elk product / dienst

= innovatie en kennis zijn onmisbare schakel bij àlle activiteiten (diensten én industrie)

Nood aan business omgeving die hiervoor maximaal kansen biedt door innovatie én snelheid te stimuleren

Zodat onze ondernemingen wendbaar zijn = kostencompetitief

+ flexibel + innovatief + excellent in hun specialiteit

Vlaamse economie morgen: concreet

Voorwaarde 1:Optimaal ondernemingsklimaat

Hoe?Overheidsinitiatieven om• kostencompetitiviteit te verbeteren (loonkosten,

energiekosten, administratieve lasten, …)• arbeidsflexibiliteit te stimuleren• innovatie te stimuleren (O&O budget, patenten,

samenwerking onderwijs - industrie - onderzoekscentra, …)• talent te belonen• bedrijfsruimte, logistiek, mobiliteit te verbeteren

Vlaamse economie morgen: concreet

Voorwaarde 2:Kiezen voor “key learning pilots” (cf. Paul Buysse)

Hoe?

Kiezen waar we sterk in willen en kunnen zijn (beperkt aantal niches)

Specialiseren

Excelleren (de beste van de wereld)

Commercialiseren

Vlaamse economie morgen: concreet

Voorwaarde 3:Ruimte voor netwerking en clustering

Hoe?

Universiteiten kiezen bewust voor kennisterreinen waarin ze bereid zijn om kennis te managen

Universiteiten, ondernemingen en kenniscentra kiezen samen “key learning pilots”

Strategische keuze en positionering van dit netwerk

kennismotoren die Vlaanderen tot pionier kunnen maken

Vlaamse economie morgen: concreet

Voorwaarde 4:Versterking van onze kennispositie

Want:Onderwijs: wereldtop (intellectueel) + magere interesse voor

wetenschap en technologie dreigend tekort aan kenniswerkers

 Innovatie: Summary Innovation Index (Europese Commissie): Vlaanderen met middelmatige innovatiegraad

Hoe? Onderwijs: aandacht voor wetenschap en ondernemerschapOnderzoekers koesteren (vergoeding, statuut, …)

Vlaamse economie morgen: concreet

Voorwaarde 5:Onze culturele troeven uitspelen, onze culturele handicaps

verbeteren

Hoe?• Grotere openheid voor verandering en risico’s

• Onderwijs dat creativiteit en zin voor risico stimuleert• Onderwijs dat ondernemerschap stimuleert

• Openheid voor andere culturen• Inspelen op internationalisering

Vlaamse economie morgen: conclusie

Industriële activiteiten en diensten zijn verweven samen de motor van onze welvaart

Keuze voor kenniseconomie door ondernemingen, overheid, kennisinstellingen, onderwijs

Nood aan een stimulerend ondernemingsklimaat

Nood aan een performante overheid

STELLING : Autonomie voor Vlaanderen is noodzaak• Groeiende eensgezindheid over de analyse: - een blokkerende en inefficiënte federale staatsstructuur (“In

België worden de mooiste analyses gemaakt,maar blijft men prutsen in de marge” Citaat P. De Grauwe,FET 26.12.03)

- Vlaanderen en Wallonië zijn vandaag sterk verschillende samenlevingen (cfr Mia De Vits bij regionalizering dienstencheques)

• Gebrek aan moed bij realizeren van de oplossing die zich opdringt

• Confederaal model als oplossing