1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

51

eerste proef

4

luisteren

In dit hoofdstuk belichten we de rol van het luisteren. luisteren is meer dan slechts je mond dicht houden. een goede luisteraar is opmerkzaam en laat merken dat hij luistert. Wat is nodig om actief te leren luiste-ren? In zes uitgebreide tips worden hiervoor handvat-ten aangereikt. Ze variëren van grenzen leren aange-ven tot medeleven en het belang van kritisch tegenspel. ten slotte verhelderen we de diverse manieren waar-op je kunt luisteren naar het verhaal van je partner.

een goede verstaander

er zijn gesprekken waarbij de partners niet luisteren, maar om de beurt hun mond houden. tijdens de adem-pauze van de één neemt de ander de gelegenheid om zijn zegje te doen. Sommige mensen gebruiken het verhaal van de ander alleen maar als een opstapje om hun eigen verhaal kwijt te kunnen. luisteren houdt in dat je enige tijd aandacht hebt voor het verhaal van de spreker en hierop reageert. je parkeert je eigen reactie eventjes, zodat de ander

50 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner

Angèle Nederlof en Sjaak Vane [email protected]

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

52

eerste proef

zich kan verduidelijken. Naarmate je de luisterrol be-ter vervult, komt de spreker meer tot zijn recht. maar wat nu als je partner maar doorkletst? Voort-durend dezelfde verwijten herhaalt? Of eindeloos ver-telt hoe goed hij is? moet je dat allemaal maar aanho-ren? Soms hebben partners het gevoel dat ze in een bepaalde positie worden vastgezet. de spreker lijkt het gesprek te overwoekeren. totdat geen van beide part-ners meer openstaat voor het verhaal van de ander. de houding van waaruit je dergelijke gesprekken vlot kunt trekken, hebben we in hoofdstuk 2 beschre-ven. In dit hoofdstuk gaan we ervan uit dat beide part-ners de wil hebben om naar elkaar te luisteren. Wat maakt nu dat je aan els makkelijker je verhaal toevertrouwt dan aan Ans? Waarom weet je bij Bert na drie zinnen niets meer te zeggen, terwijl je met kees-jan uren kunt praten? een goede verstaander heeft aan een half woord genoeg, is het gezegde. dat is maar ge-deeltelijk waar. een goede luisteraar is niet alleen op-merkzaam, maar hij laat ook merken dat hij luistert. Of hij maakt het kenbaar als hem dat eventjes niet zo goed lukt. Vooral bij gevoelige onderwerpen moet je geen ge-noegen nemen met halve woorden. ga niet zelf de ontbrekende helft aan- of invullen. denk niet dat je toch wel weet wat je gesprekspartner wil zeggen. dat vergroot de kans dat je de woorden verkeerd interpre-teert. Het verheldert de communicatie als je uitspreekt hoe je zijn boodschap opvat. ga er niet van uit dat dit vanzelfsprekend een goede uitleg is en nodig hem uit

51 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

53

eerste proef

zich te verduidelijken. een goede verstaander is een actieve luisteraar, geen passieve toehoorder.

tips voor actief luisteren

Geef je grenzen aandoe niet net alsof je luistert terwijl je hoofd er niet naar staat. misschien ben je moe of spelen er andere zaken die voorgaan. door aan te geven dat je nu niet kunt luisteren, neem je het verhaal van de ander seri-eus. Soms kun je de spreker onderbreken als je niet meer kunt volgen wat hij zegt. Of geef aan dat je nog in staat bent een minuut of twee te luisteren, maar dat je daarna echt een adempauze nodig hebt. Vraag even-tueel om verduidelijking of reageer op de inhoud. Sommige sprekers storten hun woorden over je uit. Als het gesprek je iets waard is, doe je er goed aan de spreker af te stoppen voordat je afhaakt. In de volgen-de zinnen wordt aangegeven hoe je dit kunt aanpak-ken.

• ‘Wacht even, ik kan het nu niet meer volgen. Je be-gon over die strubbelingen met je baas en er wasiets met een nieuwe opdracht.’

• ‘Zal ik even thee zetten voordat je verder praat?Dan kletsen we zo verder.’

• ‘Kan ik even iets belangrijks tussendoor zeggen? Ik zit daar namelijk steeds aan te denken. Dan kom ikzo terug op jouw verhaal.’

52 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

54

eerste proef

• ‘Ik merk dat ik niet opneem wat je zegt. Dat komtniet door jouw verhaal, maar doordat het vandaagenorm stressen was op de zaak. Sorry, maar ik ge-loof dat ik te moe ben om te luisteren.’

Laat merken dat je luistertSommige luisteraars zijn net sponzen. Ze zuigen het verhaal van de ander zo in zich op dat ze vergeten te reageren. dat geeft de spreker het gevoel dat de ander niet geïnteresseerd is. geef als luisteraar dus ook aan-dacht aan je reacties. meestal gaat dit vanzelf, maar als je merkt dat het gesprek stokt, zou het kunnen zijn dat de spreker wacht op een signaal van jou. met knikken, je gesprekspartner aankijken, ‘ja’ of ‘hmm-mm’ zeg-gen – of iets in die trant – nodig je de ander uit om verder te praten.

Moedig de spreker aanmet korte opmerkingen kan de luisteraar een aarze-lende spreker het vertrouwen geven dat zijn verhaal de moeite waard is. Hierdoor kan een gesprek op gang komen en blijven. Nog belangrijker dan de precieze woorden is de manier waarop je dit laat merken. Oog-contact en een non-verbale geïnteresseerde houding stimuleren je partner zich uit te spreken.

• (Knikt) ‘Ja, dat kan ik me voorstellen’. (Buigt voor-over) ‘En toen?’

• (Kijkt verheugd) ‘Wat fijn dat je me dit vertelt. Ikwil graag naar je luisteren.’

53 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


Blz. 55-64 is geen deel van dit fragment

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

65

eerste proef

5

Spreken

In dit hoofdstuk worden verschillende basisvaardigheden behandeld om vervreemd en ingesleten taalge-bruik te veranderen. een dergelijke manier van spreken schept een afstand tussen jou en de ander en belemmert de intieme uitwisseling. Onomwonden taalgebruik sti-muleert het contact met je geliefde. Alleen door duide-lijk te verwoorden wat je bedoelt, verdiept de relatie zich. Zo voorkom je dat een gesprek ontspoort.

Spreken is goud

de woorden die je uitspreekt hebben niet alleen een boodschap voor de gesprekspartner. door je uit te spre-ken wordt je eigen situatie inzichtelijker. Hardop den-ken helpt om zaken te ordenen en bovendien ervaar je al pratende hoezeer een onderwerp je raakt. je komt letterlijk in beweging door je stem te ver-heffen en je woorden met gebaren te ondersteunen. dat gaat samen met een gevoelsbeweging. Het lucht op door te zeggen wat je op je hart hebt, of je bemerkt hoe pijnlijk het is wat je zegt. je kunt ook ervaren dat je

63 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

66

eerste proef

alles hebt gezegd en dat je niet meer weet wat je daar nog aan toe kunt voegen. Soms realiseer je je daardoor dat iets je meer dwarszit dan je dacht. Als je intensief in gesprek bent, merk je dat er ge-voelens geraakt worden die je niet had bedacht. Ze gaan meeklinken met je woorden. Hierdoor krijgt een partnergesprek het spontane karakter van een intie-me relatie. je hebt niet ingestudeerd wat je gaat zeg-gen en je zet jezelf niet vast in ‘hoe het hoort’. je rea-geert direct in het hier en nu. juist bij het aansnijden van moeilijke onderwerpen is het belangrijk je ge-dachten en gevoelens te delen. Spreken maakt je ver-houding tot de ander én jezelf voelbaar. Spreken is geen zilver maar goud. Onbedoeld kunnen partners door hun vervreemde woordkeuze een zekere afstand scheppen ten opzichte van elkaar. Ze zijn op zoek naar een intieme uitwisse-ling, maar hun woorden lijken de ander niet te berei-ken. Het gevoel voor elkaar klinkt niet door in wat ze zeggen. een belangrijke reden daarvan is de beschou-wende taal waarin dit wordt uitgedrukt. ga maar na hoe afstandelijk de volgende uitspraken klinken. ter-wijl het in een intieme relatie toch draait om persoon-lijk contact.

• ‘Het gevoel ontbreekt...’• ‘Je mist dan een stukje affectie bij de ander...’• ‘Ik merk bij mezelf dat de liefde niet stroomt...’• ‘Je gaat dan je gevoel op slot zetten en een muur

bouwen om jezelf heen.’

64 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

67

eerste proef

• ‘Dat heeft te maken met een stuk onzekerheid bijmezelf.’

In de volgende paragrafen geven we tips voor directer taalgebruik. deze basisvaardigheden stimuleren het contact met jezelf en de ander. dat is spannend, want het was niet voor niets dat jullie elkaar op een afstand hielden. door duidelijker te verwoorden wat je voelt en bedoelt, kan je relatie zich verdiepen. Het vraagt inspanning om ingesleten taalgebruik te veranderen. maar het is de moeite waard.

tips voor direct taalgebruik

Niet praten óver maar mét elkaarHet lijkt een open deur en veel koppels zijn ervan over-tuigd dat ze het écht doen: met elkaar praten. Zelfs wan-neer ze tegenover elkaar zitten en oogcontact hebben, verraadt hun taalgebruik een zekere afstand. Ze praten in de derde persoon, alsof niet zijzelf en hun partner de hoofdrol in het gesprek spelen. Zulke uitspraken gaan ongeveer zo:

• ‘Je weet nooit hoe de ander reageert.’• ‘Dat doen mensen wel eens.’• ‘Als iemand zo tegen mij praat...’

Hoe anders en hoeveel persoonlijker is het gesprek wanneer het als volgt zou gaan:

65 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

68

eerste proef

• ‘Ik weet nooit hoe jij reageert.’• ‘Dat doe jij wel eens.’• ‘Als jij zo tegen mij praat...’

praten mét elkaar maakt het contact levendiger, scher-per en intiemer. dat heeft niet alleen voordelen in het contact met je partner, maar het biedt ook een kans om beter bij jezelf waar te nemen wat je eigen behoeftes en verlangens zijn.

Ik en jijdoor het gebruik van ik-zinnen vereenzelvig je je meer met je eigen uitspraken. Wat je zegt gaat niet over een ander, maar over jou. je woorden komen voort uit jouw gezichtspunt en door dit duidelijk te verwoorden, win-nen je uitspraken aan kracht. je boodschap komt hier-door begrijpelijk over en je woorden dringen meer door, zowel bij jezelf als bij je gesprekspartner. Bijvoorbeeld:

• ‘Je merkt dan toch een zekere moeite als je met deander spreekt...’

• ‘Ik vind het moeilijk om met jou te praten.’• ‘Je mist dan toch een stukje intimiteit. Een gevoel

van samenzijn met elkaar dat ontbreekt.’• ‘Ik voel niet meer dat je dicht bij me bent.’• ‘Het begint je dan toch te irriteren. Je merkt dat er

geen reactie komt als je iets zegt.’• ‘Ik erger me eraan dat je niet reageert als ik iets ver-

tel.’

66 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

69

eerste proef

Geen stukjes gevoelgevoelens zijn altijd ergens op gericht. je ergert je áán iemand, verbaast je óver iets of je voelt je blij mét een ander. je kunt geen stukje of beetje gevoel ervaren. je ervaart iets wel, of je ervaart iets niet. een tussenweg bestaat niet. Als je je ergert aan iemand, kun je je niet een beetje ergeren. Het kan wel zijn dat het woord ‘er-gernis’ niet jouw gevoelslading dekt. Het woord ‘ge-prikkeld’ is dan waarschijnlijk meer passend. Soms is het zoeken naar woorden om uit te drukken wat je beleving is. de betekenis vervaagt echter wanneer er te veel stukjes en beetjes aan toegevoegd worden. je partner zal niet in vervoering raken wanneer je een stukje van hem houdt.

• ‘Ik voel dan toch een stukje onzekerheid als we vrij-en.’

• ‘Ik voel me onzeker als ik met je vrij.’• ‘Er huist in mij toch een zeker stuk onvrede over

onze gesprekken de laatste tijd. Een beetje irritatieook wel, als we praten en er wordt niet geluisterd.’

• ‘Ik erger me aan je als je door me heen praat.’• ‘Op die momenten is er dan toch weer een soort van

‘houden van’. Dan komt dat stukje gevoel weer te-rug.’

• ‘Ik hou nog steeds van je.’

Dat voel ik nu eenmaal zoSoms strooien mensen heel gemakkelijk met het woord ‘gevoel’. Ze gebruiken het te pas en te onpas

67 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


Blz. 69-75 is geen deel van dit fragment

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

75

eerste proef

6

Ik wil met je praten

Zoals we in de vorige hoofdstukken hebben gezien, wisselt bij een goed gesprek regelmatig de rol van spreker en luisteraar. Beide partners willen gehoord en gezien worden tijdens een gesprek en zijn gevoelig voor de inbreng van de ander. de behoefte om te pra-ten varieert per persoon en per situatie. Hoe voer je een gesprek waarbij al deze aspecten voldoende aan-wezig zijn? dat komt in dit hoofdstuk aan de orde. ge-sprekken kunnen gaan over praktische zaken en over het uitwisselen van belevingen. de aanpak hiervan is verschillend. Hoe dat in zijn werk gaat, wordt aan het eind van het hoofdstuk toegelicht.

rolverdeling

tijdens een gesprek wisselen de rol van de luisteraar en die van de spreker elkaar af. Hoe lang iemand aan het woord is, is strikt genomen geen regel. Het hangt af van de aard van het gesprek. Beide gesprekspartners moeten zich prettig voelen bij de verdeling van spre-ken en luisteren, anders vindt een van beiden het ge-

- 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

76

eerste proef

sprek niet lekker lopen. dat uit zich in klachten als: ‘Ik heb het gevoel dat ik tegen een muur spreek’ of ‘Ik kom er nooit tussen.’ Voor ieder koppel zal dit ver-schillend zijn.

• Karin spreekt veel expressiever dan Jos, maar zevullen elkaar goed aan.

• Margot is meer een flapuit, terwijl Gijs tijd nodigheeft om zijn gevoelens te verwoorden.

• Dirk en Anne-Wil werken prima samen, zonderdat ze veel spreken. Dat hoeft ook niet, vinden zezelf.

• Dana en Nico hebben allebei sterk de behoefte omgevoelens te delen en praten hele avonden met el-kaar bij een pot thee.

Het enige wat je kunt zeggen over een goed gesprek is dat de rolverdeling zich niet moet fixeren. dan trekt de zwijger zich te veel terug en vult de prater de stilte op, terwijl de onderliggende behoefte aan contact on-besproken blijft. partners zijn op zoek naar elkaar en hebben er be-hoefte aan dat de ander op zijn eigen manier antwoord geeft. Ze verlangen dat de partner meeleeft, begrip toont en de ruimte biedt om op verhaal te komen. dat hij niet alleen vragen stelt, maar ook zelf iets inbrengt. dat hij luistert en niet alleen maar zichzelf wil horen. Anders wordt het gesprek een interview of een colle-ge. en geen ontmoeting.

74 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

77

eerste proef

Contactbehoefte

Contact geef je nooit alleen vorm: het is een wisselwer-king tussen jou en de ander. Wat je doet en laat heeft invloed op je partner en andersom. je stemming veran-dert bijvoorbeeld als je samen bent. je wisselt uit wat je meemaakt en geeft betekenis aan de wereld om je heen. Beide partners zijn gevoelig voor de inbreng van de an-der. de mate waarin iemand behoefte heeft aan contact kan per situatie verschillen. momenten waarop je graag even op jezelf bent wisselen zich af met momen-ten waarop je ernaar verlangt iets te delen. Het is niet altijd zo dat jouw contactbehoefte op ieder moment overeenkomt met de behoefte van je partner. Wie enige tijd een vaste relatie heeft, komt daar al gauw achter. Het is een mythe te denken dat je elkaars con-tactbehoefte altijd aanvoelt. In een liefdesrelatie zijn er momenten van intens samenzijn waarin je vanzelf-sprekend opgaat in elkaar. deze wisselen zich af met si-tuaties waarbij je moet omschakelen. dit zijn momen-ten waarop je rekening moet houden met de behoefte van de ander en kunt laten merken waar je zelf behoefte aan hebt. Natuurlijk zul je daarbij je partner wel eens teleurstellen. Omgekeerd is dat net zo. door dat te ac-cepteren toon je respect voor de behoeftes van de ander en blijf je trouw aan jezelf. dat is de basis voor het op-rechte contact waardoor je relatie zich voortdurend kan verdiepen. Op die manier raak je nooit uitgepraat. daarbij gaan wij uit van een ruime opvatting van de term ‘gesprek’ (zoals wij in hoofdstuk 2 al hebben toe-

- 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

78

eerste proef

gelicht). Net zo goed als met elkaar iets bespreken een vorm van gesprek is, geldt dat ook voor samen iets on-dernemen, op een bankje genieten van de zon of een vrijpartij. de behoefte aan een gesprek is voor iedereen ver-schillend. je kunt hierbij de volgende situaties onder-scheiden:

• De één heeft regelmatig meer behoefte aan samen-zijn dan de ander. dat is een verschil tussen partnerswaar je in wezen niet veel aan kunt veranderen. Hetis wel goed dit te weten van elkaar en hier rekeningmee te houden. dit kun je doen door te inventarise-ren op welke tijdstippen je elkaar ontmoet en uit tespreken waar je dan behoefte aan hebt.

• De manier waarop bepaalde gesprekken verlopen is niet bevredigend. Hierdoor vermijd je gaandewegdit soort contact met elkaar. Wederzijds is er dus wel behoefte aan partnercontact, maar beide partnerszoeken elkaar niet (meer) op. er kunnen gewoontesontstaan zijn waardoor je elkaar vastzet in een be-paalde positie. In hoofdstuk 2 hebben we deze patro-nen beschreven. Als beide partners erkennen datbepaalde gesprekken niet goed verlopen, dan geeftdit de mogelijkheid om je hier bewust van te wor-den. door te praten over hoe je samen bepaalde con-tactmomenten vormgeeft, kun je deze veranderen.

Nogal wat strubbelingen binnen een relatie ontstaan als de behoefte aan een gesprekspartner niet wordt ver-

- 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

79

eerste proef

vuld. even een vergelijking. Als je samen een muzikaal duo zou zijn en de één speelt jazz en de ander klassiek, dan gaat dat niet samen. tenzij beiden bereid zijn zich in elkaars muziekvorm te verdiepen. Wanneer dit niet het geval is, dan toeteren de muzikanten door elkaar heen. Ze proberen elkaar te overstemmen in plaats van op el-kaar in te spelen. Soms is dat omdat de ene muzikant niet zo bedreven is in jazzakkoorden en de ander zich onwennig voelt in een driekwartsmaat. Ieder brengt nu eenmaal zijn eigen muzikale achtergrond mee. maar in plaats van het repertoire uit te breiden, kiezen beide partners voor hun eigen liedje. een straatorkestje was allang uit elkaar gevallen, maar koppels houden dit ja-renlang vol. Ze praten langs elkaar heen, omdat ze niet oppikken aan welk contact de ander behoefte heeft. Ze weten dit elkaar ook niet duidelijk te maken. er ontstaat een patstelling als geen van beiden mee wil gaan in het gesprek van de ander. dan verandert de muziek in la-waai:

• Hij wil stoom afblazen als hij thuiskomt van zijnwerk, zij wil haar bezorgdheid uiten over zijn nieu-we functie.

• Hij wil een beslissing nemen, zij wil haar gevoelens delen.

• Hij wil lol maken aan tafel, zij wil een ernstig on-derwerp aansnijden.

• Hij wil een luisterend oor als hij twijfelt, zij geeftmeteen adviezen.

• Hij wil met haar vrijen, zij wil haar verdriet ver-werken.

77 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

80

eerste proef

• Hij wil praten over de toekomst, zij wil het verleden terughalen.

Aangeven hoe je in gesprek wilt zijn

Als je contactbehoefte langdurig niet wordt vervuld ontstaat er een soort relationele armoede. de eerste stappen om de magere wisselwerking met je partner te verlevendigen, zijn:

• Besef ontwikkelen van jouw behoefte aan contactop een bepaald moment.

• Aangeven dat je deze behoefte hebt. dat kan metwoorden maar ook door een aanraking of een uit-nodigende blik.

• Als je merkt dat je partner jouw signalen of woor-den niet goed begrijpt, zul je dit moeten benoemen.

Verwacht niet dat je partner automatisch jouw signa-len oppikt, of dat hij tussen de regels door leest wat jij bedoelt. Hij heeft wellicht niet door welke boodschap achter je opmerking of vraag schuilgaat. dat is geen kwade wil of onkunde. ga je geliefde niet straffen door dan ook maar niet meer op hem in te gaan. Of chagrij-nig te doen in de hoop dat hij vraagt wat er is. daar-door schep je onbedoeld een afstand.

Als gesprekken stroef verlopen, als je elkaar niet meer knuffelt, als grappig bedoelde opmerkingen voort-

- 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

81

eerste proef

durend verkeerd vallen of belangrijke onderwerpen worden vermeden, is het noodzakelijk hierover te pra-ten met elkaar. Het is belangrijk dit onder ogen te zien. de volgende stap is een geschikt moment aangeven.

• realiseer je welke relationele behoefte je hebt als jeeen gesprek aangaat of een activiteit voorstelt.

• geef aan hoe je graag zou willen dat hij op je ingaat. In welke sfeer en omstandigheden wil je praten? Op welke manier zou je graag samen iets willen doen?

Het bovenstaande klinkt misschien wat formeel. je wilt gewoon jezelf kunnen zijn, en niet thuis je agenda trekken en een gesprek aanvragen. partners die dit soort voorstellen vermijden, gaan vaak slordig met el-kaar om. Ze bespreken belangrijke zaken tussendoor en onder tijdsdruk. Ze doen luchtig over serieuze za-ken en serieus over onderwerpen die er niet echt toe doen. Hun intieme gesprekken verzanden in een zwa-re sfeer waarin gevoelens worden ingehouden. Of ze ontaarden in een lacherigheid die niet overeenkomt met wat er op dat moment op het spel staat. Hieronder enkele uitspraken om je een idee te ge-ven hoe je een gesprek tot stand kunt brengen of het gesprek kunt bijsturen.

• ‘Zullen we vanavond even overleggen over wat wemet de tuin gaan doen? Want morgen komt die ho-venier voor een offerte.’

• ‘Wil je eerst even luisteren naar wat me bezig-

- 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

82

eerste proef

houdt, voordat we aan oplossingen gaan denken?’• ‘Zullen we vanavond samen de hond uitlaten?

Want er is iets belangrijks dat ik je wil vertellen. En dat wil ik niet doen waar de kinderen bij zijn.’

• ‘Kunnen we dit onderwerp even laten rusten? Ikdenk dat we eerst wat meer moeten weten, voordatwe een beslissing nemen.’

• ‘Ik wil het gewoon even vertellen, we hoeven er nuniet al te diep op in te gaan.’

Het is wel belangrijk om je te realiseren dat je behoef-te aan uitwisseling per dag of per uur kan veranderen. gooi de deur niet te snel dicht door de ander te verwij-ten dat hij op een ander moment niet bereid leek tot een gesprek. ‘ja, nu wil je daar wel over praten en toen niet.’ Het is bovendien de vraag of jij dit duidelijk hebt laten merken. Vaak is het zo dat als de behoefte van een partner is vervuld, hij eerder bereid is tot een ander gesprek. de sfeer verbetert en er komt ruimte voor een andere in-houd. dat bereik je niet door elkaar de pas af te snijden of door een bepaald soort gesprek af te dwingen. Wel kun je onderhandelen over hoe je de gedeelde tijd ge-bruikt. Op die manier wordt duidelijk waar je behoefte aan hebt. daardoor ben je beter verstaanbaar voor je partner. eventueel kan hij aangeven dat hij wel bereid is om te praten, maar nu even niet. Accepteer dat ook. maak dan een afspraak wanneer je hierop terugkomt. Indien nodig kun je van je partner verlangen dat hij op korte termijn tijd voor je vrijmaakt. die aanspraak

80 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

83

eerste proef

kunnen vaste partners maken. Zie het als een leerpro-ces voor jullie beiden om bewuster met elkaar om te gaan. en geloof niet in de mythe dat het tussen liefdes-partners altijd vanzelf klikt. Als het wringt of schuurt is het noodzakelijk je opnieuw op elkaar af te stemmen. Anders verdwijnt de muziek uit je relatie.

gesprekken plannen

koppels ontwikkelen gewoontes over de tijd die ze de-len. Vaste momenten en plekken zoals aan tafel, op de bank of in bed reserveren ze voor bepaalde vormen van gesprek. deze fungeren als ijkpunten voor de dagelijk-se ontmoetingen. Het patroon van gespreksmomenten is geen vaststaand gegeven. Als een van de partners niet gelukkig is met deze gewoontestructuur, wordt het tijd hierbij stil te staan. Of wanneer de contactbehoefte ver-andert, omdat de situatie (tijdelijk) wijzigt. Bijvoor-beeld:

• een verhuizing of verbouwing vraagt veel overlegen gezamenlijk klussen.

• door ziekte of zwangerschap kom je niet meer aanseks toe.

• Als de kinderen minder vaak thuis zijn, ontstaat ermeer ruimte voor tweegesprekken.

• Na het overlijden van een (schoon)ouder is er desterke behoefte om te praten en gevoelens te ver-werken.

81 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

84

eerste proef

In de vorige paragraaf schetsten we hoe je kunt aangeven dat je ergens over wilt praten. Wat we nu aan-stippen is dat het soms noodzakelijk kan zijn dat je gesprekken plant volgens een vaste regelmaat. Vaak wachten partners af tot zich spontaan een gelegenheid voordoet. Als die momenten er te weinig zijn, blijven essentiële zaken onbesproken. dit leidt tot frustraties. Hierdoor verziekt de sfeer en dat maakt de drempel steeds hoger om met elkaar in gesprek te komen. de enige manier om deze spiraal te doorbreken is door een nieuwe gewoonte te vormen waar en wanneer je met elkaar in gesprek bent. dit beslaat ook het terrein van de knuffels, de vrijpartijen en de gezamenlijke (gezins)activiteiten. Hoewel seksuele gevoelens niet op afroep ontstaan, kun je wel besluiten op welke mo-menten de gordijnen eerder dichtgaan of langer dicht blijven. Veel koppels plannen iedere dag tijd om bij te praten en stoom af te blazen. en wekelijks overleggen ze aan de hand van hun werkschema de huishoudklussen. dergelijke gewoontes geven duidelijkheid. dit leidt ertoe dat partners zich niet hoeven te verantwoorden als ze zich terugtrekken. Bijvoorbeeld om eerst even te douchen als je net uit je werk komt en je hoofd nog niet naar een gesprek staat. Of wanneer je naar voetbal wilt kijken met het bord op schoot. de ander weet immers dat er momenten zijn waarop je wél openstaat voor el-kaar. dat scheelt een hoop getouwtrek. Ook conflicten kunnen, als er niet direct een beslissing moet worden genomen, geparkeerd worden en op een vast moment

82 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

85

eerste proef

worden besproken. dit voorkomt dat je partner je overvalt en het gesprek ontspoort. Als je dit soort gespreksgewoontes voor elkaar krijgt, ontstaat rust en de mogelijkheid om je relatie te verdie-pen.

doen en ervaren

In de volgende hoofdstukken beschrijven we een aan-tal partnergesprekken waarbij we onderscheid maken tussen gesprekken over activiteiten en het uitwisselen van belevingen. Hier gaan we kort in op het onder-scheid. Wanneer je een huishouden deelt, zijn er nogal wat praktische zaken die gedaan moeten worden. Schoon-maken, kinderen verzorgen, eten koken, geld verdie-nen, spullen aanschaffen en repareren, vakanties plan-nen, klussen in en om het huis, enzovoort. je maakt afspraken met elkaar over de taakverdeling en je roept elkaars hulp in bij praktische problemen. de gesprek-ken hierover hebben te maken met gedrag (wat doen we) en de regels hiervoor. Wat vind ik fair dat ik doe (en hoe) en wat wil ik dat jij doet? daarnaast is er het belevingsaspect van de partner-relatie. je leven met elkaar delen is meer dan het voe-ren van een gezamenlijke huishouding. je troost je partner, je geniet samen van mooie momenten, je er-gert je aan elkaar en fungeert als steunpilaar in lastige periodes. deze gesprekken zijn voornamelijk gericht

83 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

86

eerste proef

op het uitwisselen van wat je denkt en voelt, of het be-levingsgericht luisteren naar wat de ander onder woor-den probeert te brengen. Hoe ervaar ik dit, hoe ervaar jij dat? In een evenwichtige relatie is er aandacht voor bei-de aspecten. Voor de verhouding tussen het praktische aspect en het belevingsaspect van het samenleven zijn geen maatstaven te geven. Sommige stellen zijn nogal doeners, anderen zijn praters. Soms echter lijden de partners onder het gebrek aan een van beide aspecten. Ze kunnen prima overleggen over praktische zaken. Wat een vlot stel, denkt de buurt. Hoewel ze zich teamgenoten voelen, missen ze bin-nenskamers intimiteit en ze weten maar niet te benoe-men wat eraan schort. Aan de andere kant van het spectrum zijn er stellen die intensieve momenten met elkaar beleven. Ze van-gen elkaar op bij ziekte of een persoonlijke crisis en pra-ten tot diep in de nacht. Of ze kunnen heerlijk met el-kaar vrijen en voelen zich dan intens verbonden. maar als ze een huishouden met elkaar gaan delen, gaat ieder zijn eigen gang en neemt de ergernis toe. In het volgende hoofdstuk zullen we tips geven voor hoe je samen over activiteiten kunt overleggen.

84 | - 09-01-14 16 12

Com

mun

icer

en m

et je

partner


Fragmenten uit:

Angèle Nederlof en Sjaak Vane

Communiceren met je partnerGesprekstips en vaardigheden

Uitgeverij Relatie-boek

ISBN 9789082077209

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

111

eerste proef

Andere boeken van Angèle Nederlof en Sjaak Vane

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: De kleine relatietips voor Dummies. Uitgeverij pearson, Amsterdam (2014).

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: Verdiep je relatie. Le-vendig contact met je partner. Uitgeverij Boom, Amsterdam (2011).

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: Metaforen aan het woord. Betekenisvolle beelden binnen de therapeu-tische praktijk. Uitgeverij Acco, leuven (2009).

Sjaak Vane: Werken met De Roos van Leary. Uitgeve-rij Boom/lemma, den Haag (2e druk, 2013).

Sjaak Vane: Werken met drama. Uitgeverij Boom/lemma, den Haag (6e druk, 2012).

Angèle Nederlof: Gestalttherapie in beeld. Een prakti-sche inleiding. Uitgeverij Boom/lemma, den Haag (2005).

109 | - 09-01-14 16 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

eerste proef 110 | - 09-01-14 16 12

112

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

111

eerste proef

Andere boeken van Angèle Nederlof en Sjaak Vane

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: De kleine relatietips voor Dummies. Uitgeverij pearson, Amsterdam (2014).

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: Verdiep je relatie. Le-vendig contact met je partner. Uitgeverij Boom, Amsterdam (2011).

Angèle Nederlof en Sjaak Vane: Metaforen aan het woord. Betekenisvolle beelden binnen de therapeu-tische praktijk. Uitgeverij Acco, leuven (2009).

Sjaak Vane: Werken met De Roos van Leary. Uitgeve-rij Boom/lemma, den Haag (2e druk, 2013).

Sjaak Vane: Werken met drama. Uitgeverij Boom/lemma, den Haag (6e druk, 2012).

Angèle Nederlof: Gestalttherapie in beeld. Een prakti-sche inleiding. Uitgeverij Boom/lemma, den Haag (2005).

Over de auteurs

Angèle Nederlof en Sjaak Vane werken samen binnen maatschap de meyboom. Ze zijn levenspartners en

109 | - 09-01-14 16 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

eerste proef

hebben twee volwassen kinderen. Vanuit hun achter-grond als gestalttherapeuten hebben zij hun eigen werkwijze ontwikkeld. daarbij hebben zij zich laten beïnvloeden door onder andere eft en de systeem-therapie. In 2005 introduceerden zij als eerste in Ne-derland het concept ‘relatietherapie-weekend’: een vernieuwende vorm van kortdurende relatietherapie. Inmiddels hebben zij met veel succes honderden kop-pels uit heel Nederland en Vlaanderen begeleid.dit boek komt voort uit ruim 25 jaar praktijkervaring.

110 | - 09-01-14 16 12

112

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

eerste proef 111 | - 09-01-14 16 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

30

eerste proef 112 | - 09-01-14 16 12

Toegankelijk boek over de communicatie tussen partners.

Documents

Transcript of Toegankelijk boek over de communicatie tussen partners.