THERESIA &DE SPOORZONE

De standpunten van de bewoners van de wijk Theresia als leidraadbij een doordachte ontwikkeling van de Tilburgse spoorzone.

Stichting Belangengroep Spoorzone Theresia

2005

THERESIA &DE SPOORZONETHERESIA &DE SPOORZONE

VoorwoordVoorwoordMet de verplaatsing van het omvangrijke bedrijfsterrein van NedTrainkomt in de Tilburgse spoorzone een gebied vrij dat talloze kansen biedtvoor ontwikkelingen die de stad enorm ten goede kunnen komen. Zo kandit gebied de prestigieuze entree worden die bezoekers direct duidelijkmaakt dat Tilburg een stad is die zich volop ontwikkelt, en kan met deherinrichting van de spoorzone eindelijk de grote barrière tussen noorden zuid worden verkleind. Dat het gebied nog verschillende andere kan-sen biedt, blijkt wel uit de interesse van diverse (boven)stedelijke groe-peringen en instanties om zich in de spoorzone te vestigen.

Wij, bewoners van de wijk Theresia, zijn eveneens bijzonder geïnteres-seerd in de spoorzone. Het gebied wordt tenslotte onze ‘voortuin’.De ontwikkelingen in het nieuwe stuk Tilburg zullen van directe invloedzijn op onze wijk, die immers pal achter het spoor ligt.

Het vrijkomende bedrijfsterrein biedt vele mogelijkheden en nieuwekansen – voor het gebied zelf, voor de stad en natuurlijk ook voor dewijk Theresia. Op haar beurt heeft Theresia vele potenties die geweldigeaanknopingspunten bieden voor de vormgeving en inrichting van despoorzone. Het Wilhelminapark, de oude herdgangenstructuur, het‘Stedekegebied’, het clarissenklooster, het Theresiaplein, en ga zo maardoor...

De bewoners van Theresia willen er graag aan bijdragen dat al dieprachtige potenties, die talloze mogelijkheden en die uitgelezen kansenten volle benut worden. Om een volwassen, serieuze en effectievegesprekspartner te kunnen zijn, hebben we ons verenigd in de Belangen-groep Spoorzone Theresia (BST). In deze brochure geeft de BST haarvisie op de ontwikkeling van de Tilburgse spoorzone. Een visie waarbij‘de wijk’ nadrukkelijk als uitgangspunt is genomen, en die is gebaseerdop een aantal standpunten die de BST als voorwaarden ziet waaraanvoldaan moet worden bij die ontwikkeling. Zodat de spoorzone niet als‘eiland op zich’ ontwikkeld wordt, maar in harmonieuze samenhang metde omliggende gebieden, waarbij meteen de kans aangegrepen wordt omook in die gebieden verbeteringen aan te brengen.

5

De standpuntenDe standpuntenBij het maken van plannen voor de Tilburgse spoorzone dient te allentijde beseft te worden dat iedere ontwikkeling in het plangebied effectheeft op de omliggende gebieden. Vanuit dat gegeven heeft de BST eenaantal standpunten geformuleerd die de garantie moeten geven dat denieuwe spoorzone in nauwe samenhang met die gebieden – en uiteraardmet de wijk Theresia in het bijzonder – wordt ontwikkeld.

Ten grondslag aan dit ‘programma van wensen’ liggen de resultaten vaneen drietal buurtcafé’s (overlegavonden met wijkbewoners) en evenzoveelexpertise-bijeenkomsten van de klankbordgroep met verschillende des-kundigen (zoals stedenbouwkundigen, verkeerskundigen en architecten).Daarnaast is ingesproken naar de gemeenteraad, zijn brieven geschrevennaar de minister van VROM en is structureel overlegd met het gemeente-bestuur en betrokken ambtenaren over de gang en stand van zaken in despoorzone.Vanzelfsprekend is ook de aanwezige literatuur in de vorm vanrapporten en brochures bestudeerd.

Hierna volgt eerst een opsomming van de standpunten, daarna wordt bijieder standpunt een nadere toelichting gegeven.

Theresia moet een woonwijk blijven 8

Een meer structurele verbinding tussen ‘noord’ en ‘zuid’ 10

Een ‘cultureel lint’ van het station naar het ‘museumgebied’ 12

De Noordlaan niet voor doorgaand verkeer 14

Parkeren in de spoorzone ondergronds 16

Gefaseerde in-/uitvoering van de plannen/ontwikkelingen 17

Veiligheid en leefbaarheid als rode draad en toetssteen 19

De BST als structurele partner in de denktank 22

6

THERESIA & DE SPOORZONE

7

WIJK THERESIA

CITYRING

1 NS WERKPLAATS

2 STATION

3 SPOORLAAN

4 NS PLEIN

5 BESTERDPLEIN

6 VELDHOVENRING

7 WILHELMINAPARK

8 MUSEUM DE PONT

9 GASTHUISRING

Theresia moet een woonwijk blijvenTheresia moet een woonwijk blijvenIn de wijk Theresia wonen mensen met verschillendesociale achtergronden. Men isin het algemeen tevreden overde sociale omgeving en desociale infrastructuur, al zorgtdie infra-structuur ook vooroverlast (zwervende thuislozen,verslaafden, prostitutie, verkeers-overlast van moskee, gebeds-huis en bedrijven). Afgezienvan die overlast wil de BST datTheresia de rustige woonwijkblijft die ze nu ook is. De eigen-heid van de diverse buurten inde wijk moet behouden blijven,en de samenhang zou verdervergroot kunnen worden doorkwalitatieve wijkfuncties vooralle doelgroepen over de gehe-le wijk te verspreiden. Bijzon-

dere aandacht daarbij verdient de gestaag groter wordende groep ouderen.De verscheidenheid aan woonvormen moet dan ook gehandhaafd c.q. uitgebreid worden. Huur- en koopwoningen vermengd met woningen voor jonge gezinnen en verschillende woonvormen voor ouderen (ver-pleeg- en verzorgingshuizen, maar ook eigentijdse appartementen enwoningen voor bijv. jongere senioren). Ook valt te denken aan het creërenvan woon/zorg/welzijnszones. Eén ding staat daarbij overigens als eenpaal boven water: de BST vindt hoogbouw in de spoorzone prima, maarwil geen hoogbouw in de eigen wijk.

Win-win situatie

De spoorzone-visie van de gemeente is ambitieus en grootstedelijk. Datzal zich onder meer uiten in hoogbouw in het gebied, en in de vestiging

8

THERESIA & DE SPOORZONE

de Theresiakerk: van kerk naar woningcomplex

van voorzieningen voor de hele stad. De gemeentelijke visie lijkt daarmeeop het eerste gezicht volkomen in te druisen tegen het BST-standpunt datTheresia een woonwijk moet blijven. Toch staat de BST positief tegenoverde gemeentelijke visie.De BST ziet de ontwikkeling van de spoorzone tot ‘stadsgebied’ namelijkniet als bedreiging, maar juist als mogelijkheid om tot een win-win-situatiete komen. Zo kunnen bijvoorbeeld de stadsvoorzieningen die zich nu nogin de wijk bevinden (denk aan de islamitische moskee, het gebedshuis ende diverse bedrijven) worden verplaatst naar onder meer de spoorzone,waarmee met name verkeers- en parkeerproblemen worden opgelost.Aan de andere kant heeft Theresia talloze prachtige potenties(Wilhelminapark, de oude herdgangenstructuur, het clarissenklooster, het ‘Stedekegebied’, het Theresiaplein, etc.) die als uitgangspunten kunnendienen voor het ontwerp en de inrichting van de spoorzone.

Geleidelijke overgang

Een belangrijk punt van aandacht is de overgang van‘stad’ naar ‘wijk’. De BSThamert erop dat die overganggeleidelijk moet zijn, zowelqua hoogte van de bebouwing(hoog langs het spoor, laag in de wijk), als qua functies(groenzones en kantoren als‘buffer’ tussen stad en woon-wijk). De reeds bestaandehoge woonkwaliteit in dewijk moet daarbij gewaar-borgd blijven. Cultuur-historisch waardevolle gebouwen en gebieden in de spoorzonemoeten bewaard blijven en herbestemd worden voor bijvoorbeeld congressen, beurzen, evenementen, cultuur, onderwijs e.d. Nieuwbouwdient ontworpen te worden in samenhang met dit erfgoed en met debestaande bebouwing in de omliggende wijken. In dat verband kan een rolweggelegd zijn voor een regisseur met uitstekende reputatie en voldoendemandaat, die de kwetsbare grens tussen ‘oud’ en ‘nieuw’ bewaakt.

9

verloederd bedrijfspand in Theresia

Een meer structurele verbindingtussen ‘noord’ en ‘zuid’Een meer structurele verbindingtussen ‘noord’ en ‘zuid’Van oudsher vormen het spoor en ‘D’n Atelier’ (het huidige NedTrain-terrein)een scherpe grens tussen “Deze Kaant’ (zuid) en ‘Gene Kaant’ (noord).Door de verplaatsing van het enorme bedrijfsterrein ontstaat de uitgelezenmogelijkheid om die barrière te doorbreken. De BST is groot voorstandervan een structurele noord-zuid-verbinding die menselijke activiteit tus-sen noord en zuid op een natuurlijke manier laat plaatsvinden. De spoor-zone biedt daartoe mogelijkheden in zowel fysieke als functionele zin.

Fysiek

Naast de bestaande ver-keersverbindingen bij hetNS-plein en bij de Gast-huisring moeten er terhoogte van de Stations-straat onder het stationdoor en in het verlengdevan de Willem II-straattwee extra noord-zuid-verbindingen gemaaktworden. Ruime, bredeonderdoorgangen onderhet spoor door, die opgeen enkele manier doendenken aan de benauw-de, verloederde tunnelsbij de Gasthuisring en hetNS-plein.

De verbinding onder het station door moet naast voetgangers ook fiets-verkeer accommoderen. Deze onderdoorgangen moeten 24 uur per dag, zeven dagen in de week,voor iedereen vrij toegankelijk zijn, zodat ‘noord’ en ‘zuid’ niet toch weer’s avonds en in het weekeinde gescheiden worden. Met name bij de onder-

10

THERESIA & DE SPOORZONE

bovenaanzicht van onderdoorgangen bij Station NS en Willem II straat

doorgang ter hoogte van het NS-station lijkt dat een conflict op te leverenmet de belangen van de Nederlandse Spoorwegen, die de onderdoorgangals particulier terrein beschouwt. De BST nodigt de NS van harte uit omsamen in goed overleg te bekijken hoe hiervoor een voor iedereen bevre-digende oplossing kan worden gevonden.

Functioneel

Fysieke noord-zuidverbindingen maken ook (letterlijk) de weg vrij omfunctionele, inhoudelijke relaties tussen Theresia en het stadscentrum teleggen. De BST denkt hierbij aan bijvoorbeeld het creëren van vrijetijds-voorzieningen in relatie met het nieuwe Pieter Vreedeplein. Ook kunnenin de Spoorzone bovenwijkse en stedelijke voorzieningen (bijvoorbeeld op(sociaal-)cultureel en educatief gebied) worden gevestigd waarvan zowelbinnenstadsbewoners als ‘Theresianen’ gebruik kunnen maken.

11

onderdoorgang bij het NS-station uit de visie van Jo Coenen

Een ‘cultureel lint’ van het stationnaar het ‘museumgebied’Een ‘cultureel lint’ van het stationnaar het ‘museumgebied’De Tilburgse paradepaardjes op museumgebied – De Pont en het NederlandsTextielmuseum – liggen vooralsnog een beetje verscholen in Oud-Noord.De BST ziet in relatie tot de ontwikkeling van de spoorzone ook hier eenprachtige kans voor het oprapen.

De noordzijde van het station moet ontwikkeld worden tot een parkachtiggebied waarin het bestaande groen is opgenomen. Dit gebied vormt hetbegin van een ‘cultureel lint’ voor langzaamverkeer, dat via hetStedekegebied (Superstedeke, clarissenklooster) naar het ‘museumgebied’(Wilhelminapark en Goirkestraat) loopt. We noemen dit gemakshalve het‘museumgebied’, maar denken daarbij ook aan de galeries en kunste-naarsateliers die zich in het gebied bevinden. In Theresia bevinden zichtalloze plekjes en gebouwen die zich uitstekend lenen om van het ‘culturelelint’ een gezellig dwaalgebied te maken met cafeetjes en terrasjes. Door de verhuizing van Factorium naar het Kunstcluster komt er naasthet Nederlands Textielmuseum bovendien ruimte vrij om nog andereTilburgse musea te vestigen. Te denken valt bijvoorbeeld aan het Muziek-instrumentmakersmuseum, dat nu nog – bijna onvindbaar verstopt – in deNijverstraat (Theresia!) gevestigd is.

12

THERESIA & DE SPOORZONE

13

1 CLARISSENKLOOSTER

2 KUNSTENAARSATELIERS /

SUPER STEDEKE

3 KANTORENKERK

De Noordlaanniet voor doorgaand verkeerDe Noordlaanniet voor doorgaand verkeerIn de gemeentelijke visie op de spoorzone is sprake van het aanleggenvan de zogenoemde Noordlaan. De BST is beslist geen tegenstander vandie nieuwe straat, maar wil zich wel duidelijk uitspreken over de inrich-ting en functies ervan.

De Noordlaan mag geen route worden voor doorgaand verkeer in oost-west-richting (en vice versa). De nieuwe weg dient uitsluitend bedoeldte zijn als enige ontsluitingsweg voor bestemmingsverkeer van en naarde voorzieningen in de spoorzone. Tegelijkertijd moet voorkomen wordendat Theresia door de Noordlaan wordt afgesloten van de binnenstad. Het aantal kruispunten op de Noordlaan moet worden beperkt,ter bevordering van de overzichtelijkheid en ter voorkoming van extraverkeersknelpunten.Aan de verkeerstechnische uitwerking van de aansluitingen van deNoordlaan op de Ceciliastraat (aan de westkant) en het NS-plein (aan deoostkant) moet bijzonder veel aandacht besteed worden. Daarbij is ookgrote alertheid geboden ten aanzien van de toenemende verkeersdrukop de Gasthuis-, Veldhoven- en Besterdring. Naar de gevolgen die deveranderingen in de binnenstedelijke verkeerscirculatie hebben op dezeringwegen dient een gedegen onderzoek gedaan te worden. De Noordlaan moet open van karakter worden, waarbij veel ruimte isvoor groen en bomen.

14

THERESIA & DE SPOORZONE

Busstation

In de gemeentelijke visie op de spoorzone zal het busstation verplaatstworden naar de noordkant van het spoor. De BST wil er op wijzen datde daarmee samenhangende infrastructuur ook een belangrijk punt vanaandacht vormt. Veel aandacht verdienen de plaatsen waar bussen entaxi’s kruisen met de ‘langzaamverkeersaders’. Bij trein- en busstationdienen ook voldoende stallingsmogelijkheden te zijn voor fietsen, waarbijgewaakt moet worden voor het ontstaan van ‘blinde vlekken’ die verloe-dering in de hand werken. Een belangrijke bijdrage aan het voorkomenvan zulke blinde vlekken kan geleverd worden door de noordelijke in-/uit-gang van het spoorstation een volwaardige aanblik te geven, gelijkwaardigaan de huidige zuidelijke in-/uitgang. Met andere woorden: de noordelijkein-/uitgang mag niet de indruk wekken dat het ‘de achterdeur’ is.

15

NOORDLAAN

Parkeren in de spoorzoneondergrondsParkeren in de spoorzoneondergrondsVoor de auto’s van mensen die in de spoorzone wonen, werken of eenbezoek brengen aan de (stedelijke) voorzieningen, dienen ondergrondsparkeerplaatsen gerealiseerd te worden. Bovengronds kunnen beperkteparkeervoorzieningen worden ingericht voor mensen die een kortstondigbezoekje aan het gebied brengen. Door de parkeerruimte ondergronds te maken, blijft er bovengrondsmeer ruimte over voor vrijliggende fiets- en wandelpaden, en wordenverkeersknelpunten tussen snel- en langzaamverkeer tot een minimumbeperkt. Het aantal parkeerplaatsen in de spoorzone dient ruimschootste voldoen aan de behoefte, met andere woorden: wie met de auto naarde spoorzone komt, moet die daar ook kunnen parkeren. De parkeer-plaatsen in Theresia blijven zo vrij beschikbaar voor de bewoners van dewijk en parkeerproblemen waarmee de wijken rond Interpolis in oost enCZ in west te kampen hebben, worden voorkomen.

16

THERESIA & DE SPOORZONE

Gefaseerde in-/uitvoeringvan de plannen/ontwikkelingenGefaseerde in-/uitvoeringvan de plannen/ontwikkelingenEen gebied met de omvang van de spoorzone kan onmogelijk in één keerin z’n geheel worden ontwikkeld. De BST beseft dat terdege, maar pleittegelijkertijd voor een duidelijke spreiding van de in-/uitvoering van deverschillende deelontwikkelingen. Voorkomen moet worden dat omwonendenvan het ontwikkelingsgebied op één bepaalde plaats langdurig overlastondervinden van bouwverkeer, lawaai, omleidingen en dergelijke.Door dan weer hier, dan weer daar een deelproject te realiseren kunnenperioden van overlast zo kort mogelijk gehouden worden.De BST wijst erop dat de bouwplannen in de spoorzone ook goed afgestemdmoeten worden op de bouwplannen in Theresia, zoals die bij het Frater-huis, de sloop en nieuwbouw rond de H. Berkvenstraat, het nieuwe wijk-centrum/de brede school en de uitbreiding van de Bijsterstede.Voorkomen moet worden dat Theresia één grote bouwput wordt, met alleoverlast van dien.

17

18

THERESIA & DE SPOORZONE

Veiligheid en leefbaarheidals rode draad en toetssteenVeiligheid en leefbaarheidals rode draad en toetssteenIn alle ontwikkelingsfasen van de spoorzone dienen veiligheid en leef-baarheid als rode draad en toetssteen te fungeren. De BST denkt daar-bij aan zowel aan fysieke als sociale veiligheid.

Fysieke veiligheid

Bij het ontwerpen van het stratenplan van de spoorzone dient fysiekeveiligheid een van de belangrijkste uitgangspunten te zijn. Bij de opzet ervanmoet ook nadrukkelijk rekening gehouden worden met ouderen, gehandi-capten en kinderen. Straten, trottoirs en oversteekplaatsen worden daarbijwat betreft materiaalgebruik en afmetingen in samenhang ontwikkeld.Aan de fysieke veiligheid van langzaamverkeer kan een aanmerkelijkebijdrage worden geleverd door het aanleggen van vrijliggende fiets- enwandelpaden. Extra aandacht verdient het veilig maken van de plaatsenwaar langzaam- en snelverkeer elkaar kruisen en/of samenkomen.Ook tijdens de verschillende ontwikkelingsfasen moet veel aandachtbesteed worden aan de gevolgen van het wijzigen van verkeerssituaties tenbehoeve van spoorzoneprojecten. De BST denkt hierbij aan bijvoorbeeldhet onbedoeld creëren van sluipverkeersroutes door de wijk vanwegeopgebroken straten en het ontstaan van verkeersonveilige situaties vanwegein-/uitritten van werk- en bouwverkeer.

19

Sociale veiligheid

In de visie van de gemeente zal in de spoorzone onder meer een aanzienlijkehoeveelheid kantoorpanden verrijzen. Dat brengt het risico met zich meedat delen van het gebied buiten kantooruren een uitgestorven karakterkrijgen, wat geenszins bevorderlijk is voor de sociale veiligheid. De BSTwil dat bewerkstelligd wordt dat het hele gebied ook ’s avonds en in hetweekend een levendige indruk maakt. Goede straatverlichting, eigentijdsstraatmeubilair en ‘groen’ kunnen daaraan een wezenlijke bijdrage leveren.Een ‘slimme’ gevarieerde spreiding van functies (cultuur, leisure) kunnenervoor zorgen dat er ook buiten kantooruren sprake is van menselijkeactiviteit in het gebied. Tegelijkertijd dient overigens het rustige karaktervan de wijk Theresia bewaard te blijven.

Sociale veiligheid moet ook een van de eerstevoorwaarden zijn bij hetontwerpen van de nieuweonderdoorgangen onderhet spoor. De huidigeonderdoorgangen bij hetNS-plein en de Gasthuisring

mogen daarbij beslist niet als voorbeeld dienen.Voorkomen moet worden dat verloedering (wederom) toeslaat op risico-plaatsen (zoals bijv. de onderdoorgangen bij de Gasthuisring en het NS-plein,en de Fraterstraat/Lange Nieuwstraat). Van groot belang is het om bij deontwikkeling van (deel)projecten alert te zijn op mogelijke negatievegevolgen voor de sociale veiligheid. De BST pleit in dat verband voor goedbeheer van (tijdelijk) leegstaande panden en braakliggende terreinen. Een van de doelen van de ontwikkeling van de spoorzone en Theresia zou moeten zijn dat de onveiligheid meetbaar afneemt (bijvoorbeeld metbehulp van het Politiekeurmerk Veilig Wonen).Naar het idee van de BST is het zeer aan te bevelen om al op korte termijn een plan te maken – in samenhang met de Spoorzoneplannen –dat oplossingen biedt voor bestaande stedenbouwkundige problemen dieverloedering, onveiligheid en overlast in de wijk veroorzaken (braaklig-gende terreinen, verkeersoverlast door aanwezigheid van bedrijven enbovenwijkse voorzieningen). De BST ziet daarbij goede mogelijkhedentot samenwerking met Platform 5041, dat zich al geruime tijd specifiekmet deze problematiek bezighoudt.

20

THERESIA & DE SPOORZONE

artist impression onderdoorgang bij Station NS

21

De BST als structurele partnerin de denktankDe BST als structurele partnerin de denktankHet spreekt vanzelf dat de bewoners van de wijken rond de spoorzoneover de ontwikkeling van het gebied goed geïnformeerd moeten worden.Ook voorafgaand aan elke ontwikkelingsfase zullen zij op de hoogtegebracht moeten worden van alle projecten en activiteiten die in die fasezullen plaatsvinden (en wat daarvan voor hun de mogelijke gevolgenzijn). Het regelmatig verstrekken van informatie tijdens de verschillendefasen over de voortgang staat eveneens buiten kijf. Maar wat de BSTbetreft is daarmee de communicatieve kous nog niet af.

Draagvlak

Om voldoende maatschappelijk draagvlak te creëren voor de spoorzone-plannen, is alleen het gedegen informeren van de omwonenden niet voldoende. De BST pleit ervoor dat bewoners(groepen) actief betrokkenworden bij de ontwikkeling van de plannen. Door de wijkbewoners als‘ervaringsdeskundigen’ erbij te betrekken, kunnen de spoorzoneplannenook vanuit wijkperspectief op hun merites beoordeeld worden. De BSTziet in dat verband voor zichzelf een duidelijke rol weggelegd. Door struc-tureel opgenomen te worden in de ‘denktank’ kan de BST er mede voorzorgen dat voorkomen wordt dat er kansen over het hoofd worden gezien. De BST nodigt de gemeente Tilburg uit om gezamenlijk een inventarisatiete maken van de potenties die Theresia en de spoorzone in hun onderlingerelatie hebben. Daarnaast zou de BST kunnen helpen om acties voor tebereiden zodat die kansen met belanghebbende partijen kunnen wordenontwikkeld.

22

THERESIA & DE SPOORZONE

Communicatieplan

Goede, heldere communicatie tussengemeente en betrokken (belangheb-bende) partijen strekt iedereen totvoordeel. De BST pleit daarom voorhet opstellen van een communicatieplan,waarin richtlijnen worden gegeven over decommunicatie.

In het plan dient onder meer te worden beschreven hoe en hoevaak degemeente de bewoners zal informeren, waarover zij geïnformeerdmoeten worden (uitvoering deelprojecten, tijdspannes, etc.), wie degesprekspartners in de ‘denktank’ zijn en welke rol zij hebben.Daarnaast zou het plan een paragraaf over inspraak(procedures) kunnenbevatten.

23

Over TheresiaDe wijk Theresia wordt begrensd door het spoor, de Gasthuisring, deVeldhovenring en de Besterdring. In de wijk wonen rond de 3900 mensen metsterk verschillende sociale achtergronden. Er wonen relatief weinig kinderen(van 0 tot 18 jaar) en veel ouderen (>80 jaar), wat ongetwijfeld te maken heeftmet de aanwezigheid van verzorgingshuis De Bijsterstede. In tegenstelling totde andere wijken in ‘Oud-Noord’ is in Theresia sprake van een toename vanhet aantal bewoners, onder meer door een forse toename van het aantalallochtone bewoners. Men is in het algemeen tevreden over de sociale omge-ving en de sociale infrastructuur (scholen, groen, winkels), al zorgt dieinfrastructuur ook voor overlast. Deze overlast wordt met name veroorzaaktdoor de aanwezige stedelijke voorzieningen in de wijk, zoals Traverse (voor-zieningen voor alcohol- en drugsverslaafden en opvang voor dak- en thuislo-zen), diverse bedrijven, een moskee en een gebedshuis (die vooral parkeer-overlast veroorzaken).

De wijk kent verschillende buurten, zoals de Nijverstraat, het Stedeke, ‘de oudegasfabriek’ en de Havervelden, die in verschillende tijden en voor verschillendefuncties zijn gebouwd (bijvoorbeeld voor de nijverheid, de gasfabriek, wonen enbedrijven, winkels, etc.) Dit heeft invloed gehad op de soort bebouwing(bedrijfsruimten en een variatie aan woningtypen) en de bewoners.

Theresia kent een gevarieerd scala aan woningtypen – koop, sociale en particu-liere huur, een- en meergezinswoningen. Het merendeel van de duurdere koop-woningen in Oud-Noord zijn in Theresia te vinden. De wijk bevat zowel vooroor-logse woningbouw als woningen van recenter datum.

24

THERESIA & DE SPOORZONE

De huidige structuur van de wegen en straten van de Theresia is grotendeelsbepaald door de aanleg van het spoor (1863) en de gasfabriek. Oude straten,zoals de Oude Langstraat, de Buitenstraat en de Stedekestraat bleven, maarnieuwe stukken wijk werden hier tussenin gebouwd.

Over de BSTDe stichting Belangengroep Spoorzone Theresia is opgericht in het laatstekwartaal van 2002 op het moment dat de gemeente Tilburg de ‘visie spoorzo-ne’ van de toenmalige rijksbouwmeester Jo Coenen presenteerde. De groepbestaat uit ongeveer 20 personen, te weten een dagelijks bestuur en eenzogeheten klankbordgroep.

De BST heeft haar doel als volgt geformuleerd: opkomen voor de belangenvan de bewoners van de wijk Theresia. De stichting tracht dit doel onder meerte verwezenlijken door de belangen van de bewoners in de wijk Theresia tebundelen en te verbinden met het stedelijk belang van de gemeente Tilburg.Zij wil daarbij onder andere partner zijn van diezelfde gemeente en anderepartijen in het ontwikkelingsproces van de spoorzone en de wijk Theresia. Hetwoonklimaat in de wijk en de verbindingen met de (binnen)stad zijn daarbijtoetsstenen.

Het dagelijks bestuur van de BST organiseert periodiek een zogeheten ‘buurt-café’, waar ze overlegt met de bewoners in haar werkgebied. De klankbord-groep is samengesteld uit bewoners van de wijk Theresia die betrokken zijnbij hun wijk en haar bewoners en tevens een bepaalde kennis of deskundig-heid bezitten. Zij kunnen de stichting gevraagd en ongevraagd adviseren overhaar doelstelling en werkzaamheden.

Wij zijn verheugd dat de stad Tilburg - vaak geconfronteerd met het ‘lelijke-eendje-imago’ - nu door de ontwikkeling van de spoorzone een geweldigekans krijgt om te gaan werken aan de verwezenlijking en het creeren van eenharmonieus en coherent stadshart dat decennialang gespleten is geweest.

De BST wil daaraan een gefundeerde bijdrage leveren.

25

:

ColofonColofonDeze brochure is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de bewoners

van de wijk Theresia en met financiële steun van de gemeente Tilburg.

uitgaveStichting Belangengroep Spoorzone Theresia, Tilburg

redactieEd de Roos, Karin van der Velde, Peter Vermijs

eindredactieBeewee Nederkoorn

illustratiesKarin van der Velde, Van Asten Doomen Architecten BNA, gemeente Tilburg

vormgevingBlauwzuur, Tilburg | www.blauwzuur.nl

drukDrukkerij Deko, Tilburg

Tilburg, september 2005

STICHTING BELANGENGROEP SPOORZONE THERESIA

dagelijks bestuurEd de Roos - voorzitterKarin van der Velde - secretarisPeter Vermijs - penningmeester

secretariaatLange Nieuwstraat 159, 5041 DB Tilburg

e-mailspoorzone@home.nl

26

THERESIA & DE SPOORZONE

27