Tenute Rubino - Sommelier · kalksteenbodem is erg stenig. Door het zonlicht verkleurt het...
Transcript of Tenute Rubino - Sommelier · kalksteenbodem is erg stenig. Door het zonlicht verkleurt het...
Tijdens de 2-daagse rondreis bracht ik een bezoek aan vier bedrijven, Tenute Rubino,
Tenute Girolamo, Azienda Agricola Giuliani en Polvanera.
Tenute Rubino www.tenuterubino.it
Dit is het wijnbedrijf van Luigi Rubino, die zich wijnboer voelt maar tevens voorzitter is
van het Puglia Best Wine Consortium. Hij ontving ons samen met zijn oenoloog Luca
Petrelli. Het familiebedrijf ligt op 5 minuten rijden van het centrum van Brindisi, een stad
met 100.000 inwoners. Vader Tomaso verbouwde druiven die – zoals toen gebruikelijk
was - werden verkocht naar Noord-Italië. Luigi nam in 1991 het roer over en besloot om
de wijn zelf te gaan maken. De ondernemersfamilie Rubino bezit sinds midden jaren
tachtig 500 hectare aan grond, waarvan ruim 200 voor wijn en de rest voor olijfolie,
artisjokken en graan.
Luigi Rubino
Zand, zee en wind
De winery en de wijngaarden Jaddico en Marmorelle liggen op circa 200 meter van de
Adriatische Zee. De zeewind geeft voortdurend verkoeling en de wijnen krijgen een zilte
toon, soms zelfs iets van jodium. Door de invloed van de zee is hier ’s zomers sprake van
een groot verschil tussen dag- en nachttemperatuur. Irrigatie wordt niet elk jaar gedaan,
alleen in jaren als 2000, 2003 en 2007, als het echt nodig is omdat er teveel stress
dreigt.
Wijngaarden
De bodem bestaat voornamelijk uit een diepe, goed doorlaatbare laag zand, waardoor in
winter en voorjaar een flinke watervoorraad in de onderbodem wordt gevormd. De
wijngaarden Uggìo en Punta Aquila liggen meer landinwaarts in een heuvellandschap met
donkere steenbodems. Het is hier ’s zomers zeer heet, maar het koelt ’s nachts sterk af.
Het werk in de wijngaarden wordt hier traditioneel door vrouwen gedaan, met hun grote
kennis en toewijding. Per hectare bedraagt de plantdichtheid 6.000 stokken en het
gemiddelde rendement is 31 tot 38 hl.
Biologisch
Sinds 5 jaar is de productie van witte druiven gecertificeerd als biologisch. Voor rode
wijnen zou Tenuto Rubino zich een biologisch bedrijf mogen noemen. Toch wordt
daarvoor nog geen certificering aangevraagd vanwege jaloezie van collega’s. Chemicaliën
worden zo min mogelijk gebruikt en bemesting wordt gedaan met organische mest.
Oogst
De oogst verloopt meestal in een vaste volgorde. Het eerst worden de witte druiven
geplukt, chardonnay, malvasia bianca en vermentino. Daarna is rood rijp om te plukken.
Primitivo als eerste, tot begin oktober, gevolgd door malvasia nera, negroamaro,
montepulciano en als laatste susumaniello. Nero di troia staat hier niet, dat ras is te
vinden in het noorden van Puglia bij Castel del Monte.
Innovatie
Tenute Rubino is een uitstekend geleid bedrijf met een goede formule: traditie gaat hier
sinds 15 jaar samen met innovatie. Voordien was een zuivere geur bij de wijnen hier niet
gebruikelijk, maar dat is nu wel anders. Vroeger werden de druiven als fruit gezien –
meer kwantiteit dan kwaliteit - maar nu vindt er strenge selectie plaats. En daarbij is de
aandacht voor het terroir gekomen. Tenute Rubino was ook het eerste bedrijf dat de
naam van de wijngaard op het etiket vermeldde. Luigi heeft ook zijn nek uitgestoken
voor het terughalen van bijna verdwenen druivenrassen als susumaniello. Van elke
wijngaard moeten de beste eigenschappen in de wijn terecht komen. In 2000 werd een
nieuwe vinificatieruimte met rijpingskelder geopend. De oude foeders hebben plaats
gemaakt voor 10 grote houten tanks en barriques van de beste tonneliers, die elk jaar
deels worden vervangen.
Zoet
Luigi Rubino produceert momenteel een zoete rode wijn van laat geplukte aleatico
druiven. In de toekomst wil hij ook een late harvest primitivo maken met 20%
natuurlijke alcohol.
Productie
Tenute Rubino behoort bij de grootste 10 producenten van Puglia. Het bedrijf produceert
per jaar 1,2 miljoen flessen, 15 verschillende wijnen, de meeste van één druivenras. De
vier basiswijnen zijn een droge witte van malvasia bianca, een rosé van negroamaro, een
rode van negroamaro en een rode van primitivo. Van de productie wordt 70%
geëxporteerd, naar 20 landen.
Geproefd
***(*) Giancola 2009, IGT Salento, Tenute Rubino
Droge witte wijn van 100% malvasia bianca, 13 jaar oude stokken. Snoeiwijze spurred
cordon. Rendement 37 hl/ha. Reductieve vinificatie met vergisting op tank, geen malo.
Alc. 13,5%. Heeft 2-3 jaar flesrijping nodig om mooi op dronk te komen. € 7,35 ex BTW
bij Smaak van Puglia.
K fonkelend goudgeel
G bloemen, planten, steenvruchten, veel expressie
S vrij stevig, met brede zilte tonen van de mineralen
A lange finale met fijne gastronomische bitters
T deze eetwijn kan gerechten met sterke aroma’s aan
*** Miraglio 2009, IGT Salento, Tenute Rubino
Rode wijn van 100% negroamaro. 19 jaar oude stokken, snoeiwijze spurred cordon.
Plantdichtheid 5.000 stokken/ha. Rendement 44 hl/ha. Opvoeding op houten tanks van
40 hl gedurende 5 maanden. Alc. 13,5%.
K helder robijnrood
G kersen, pruimen en zwarte bessen, specerijen, drop
S zuiver, rond en vol, puur fruit, specerijen, animaal, goede balans
A mooie lengte
T kruidig fruit met mooi afgeronde tannines
***(*) Punta Aquila 2009, IGT Salento, Tenute Rubino
Rode wijn van 100% primitivo, uit de gelijknamige wijngaard op 120 m hoogte en 400 m
afstand van de winery. Van 9 jaar oude stokken, snoeiwijze spurred cordon. Rendement
44 hl/ha. Verblijf op de schillen 15 dagen, waarvan 10 dagen vergisting op tank.
Opvoeding gedurende 4 maanden op houten tanks van 40 hl. Alc. 14%. € 9,80 ex BTW
bij Vinissimo.
K vrij diep
G tamelijk gesloten, met zwart fruit en animale tonen
S prima kwaliteit met enige complexiteit, animaal en mooie ronde tannines, veel
structuur, hechte balans, heel even wat neiging naar volatile, chocolade
A zeer levendig, eindigt zilt
T heerlijk glas elegante wijn met goede toegankelijkheid
***(*) Jaddico 2007, DOC Brindisi, Tenute Rubino
Rode blend van 70% negroamaro, 15% montepulciano en 15% malvasia nera uit de
Jaddico wijngaard. 15 jaar oude stokken, snoeiwijze spurred cordon. Rendement 38
hl/ha. 18 dagen op de schillen. Opvoeding 8 maanden op Franse barriques, waarvan 50%
nieuw. De DOC staat sinds kort toe dat malvasia nera in de blend kan worden vervangen
door susumaniello. Niet aangezuurd. Alc. 13%. € 15,05 ex BTW bij Vinissimo.
K diep tot zeer diep
G levendig, elegant en kruidig
S energiek zwart fruit, specerijen, flinke maar verpakte zuren, wat chocolade, inkt, een
puntje fenolisch, opvallend zachte tannines, zilt door de nabijheid van de zee
A fijne bitters, de tannines komen terug en geven de finale extra structuur, redelijke
lengte
T karaktervolle eetwijn, de drie druivenrassen vullen elkaar mooi aan
**** Torre Testa 2007, IGT Salento, Tenute Rubino
Rode wijn van 100% susumaniello (zwarte ezel), de bijna uitgestorven druif van Brindisi
en omgeving, die door Luigi Rubino en circa 7 collega’s aan de vergetelheid werd ontrukt.
Na jaren van experimenten en micro-vinificatie heeft men de druif nu helemaal onder
controle. Men wil nu proberen om met susumaniello binnen te komen bij Slow Food. In
2012 komt een nieuwe wet, die vermelding van susumaniello op het etiket toestaat.
Rubino bezit nu 10 ha susumaniello van de 80 ha die momenteel in Puglia te vinden zijn
en plant elk jaar 1 hectare bij. Deze wijn werd gemaakt van druiven die werden
geselecteerd in de wijngaard Torre Testa, een perceel met zandbodem van 2 ha met 70
jaar oude stokken rondom een oude toren. Deze wijngaard stond op de nominatie te
verdwijnen wegens te laag rendement en te weinig alcohol. De druif was niet geliefd en
de druiven werden door de coöperatie gevinifieerd. Snoeiwijze spurred cordon,
rendement 28 hl/ha zonder groene oogst. 16 dagen inweking op de schillen, een jaar
barrique. Alc. 13%. € 32,55 ex BTW bij Vinissimo (2001, nog enkele flessen).
K zeer diep, ondoordringbaar
G thee, zwart fruit, frambozen, tabak, chocolade, zeer aromatisch
S verleidelijk fruit, vlezig met veel sappigheid door een hoge zuurgraad, waarbij de
sterke tannines niet hoekig of stoffig zijn
A iets animaal, veel karakter en veel lengte
T bijzondere wijn, heeft wat van mourvèdre; dit druivenras zet het in zijn eentje neer, de
wijn kan bovendien 10 jaar oud worden
Importeurs:
Vinissimo www.vinissimo.nl
Smaak van Puglia www.pugliawijnen.nl
Tenute Girolamo www.tenutegirolamo.it
Dit wijngoed ligt een heel stuk buiten de plaats Martina Franca. Het komt in zicht na een
rit over smalle wegen door een laagglooiend landschap met eeuwenoude olijfbomen en
massa’s truli, de zeer oude stenen huisjes met kegelvormige daken. De winery ziet er
spectaculair uit, het lijkt wel een Arabisch paleis. Girolamo is een nieuw project van de
uit Milaan afkomstige familie van expediteurs, die hier 20 miljoen euro heeft
geïnvesteerd. Wij worden ontvangen door de 27-jarige eigenaar Piero Girolamo en export
manager Simone Varrassi. Grootvader Girolamo verkocht zijn druiven aan de coöperatie.
Toen Piero 16 jaar was en van school afkwam, besloot hij naar Puglia te gaan.
eigenaar Piero Girolamo
Wijngaard
We rijden eerst naar een van de acht wijngaarden, waar we tot onze verbazing horen dat
de plantdichtheid hier maar liefst 12.300 stokken per hectare bedraagt. Hiermee krijgt
men zowel een hoge productie als een uitstekende kwaliteit. Nu produceert elke wijnstok
minder dan 1 kg druiven. In de wijngaarden, 50 hectare in totaal, staan 13 verschillende
druivenrassen, 55% autochtone rassen en 45% internationale. De rode ijzerhoudende
kalksteenbodem is erg stenig. Door het zonlicht verkleurt het oppervlak van rood naar
grijs. Toen de wijngaard werd herplant met de huidige dichtheid, moesten de rotsen
eerst klein gemaakt worden. De eerste oogst werd in 2004 binnengehaald.
Diepe kelder
De winery dateert van 2001 en is op de groei gebouwd. Indrukwekkend is de
rijpingskelder onder de winery, die 14 meter diep in de rode kalksteen rotsen is
uitgehouwen. De natuurlijke vochtigheid bedraagt 90%. Er staan computergestuurde
foeders van Frans eiken met 104 hl inhoud. De rode basiswijnen krijgen geen hout. De
barriques worden elke 3 jaar vernieuwd.
Productie
Tenute Girolamo produceert per jaar een miljoen flessen wijn. 65% daarvan wordt
geëxporteerd naar Duitsland, Nederland, Scandinavië, Canada en de USA. Recent is daar
China bijgekomen, maar het is en blijft moeilijk om afzet in het buitenland te vinden,
aldus Piero Girolamo. Een deel van de oogst wordt verkocht op vat.
Proeverij
***+ Fiano 2010, IGT Puglia, Tenute Girolamo
Blend van 85% fiano minutolo, aangevuld met verdeca en bianco d’alessano. Fiano
minutolo heeft kleinere druiven dan fiano di avellino. De jonge stokken hebben nu nog
irrigatie nodig. De wijngaard ligt op 400 m hoogte, het hoogste deel van Puglia, waardoor
de wijnen een goede zuurgraad hebben. Rendement 100 hl/ha, maar toch minder dan 1
kg druiven per wijnstok, waardoor de wijn kwaliteit behoudt. Vergisting met gistculturen.
Restsuiker 3 gr/l, alc. 13%. Horecaprijs € 7,27 ex BTW bij Van de Velde & Halewijn.
K bleek geelgroen
G ingetogen, meloen, muskaatdruiven, bloemen
S muskaatdruiven, iets tropisch, fris en sappig, minerale toets, licht en fruitig
A goede lengte
T aangenaam en elegant, aperitief- en terraswijn
***+ Iérai Pétrai 2007, IGT Puglia, Tenute Girolamo
Van 100% chardonnay, handmatig geoogst eerste week augustus. De naam verwijst naar
een oud volk dat hier leefde tussen de Griekse en Romeinse periode. Vergist bij 26C op
barriques die niet werden gebrand, maar gestoomd. Volledige malo. Opvoeding op
getoaste barriques, waarvan 90% nieuwe, gedurende 7 maanden, met een maal daags
batonnage. Alc. 13,5%. Exportprijs € 8,00.
K diep geelgroen, fonkelend
G citrus en mineralen met iets jodium, bloesem
S rijp, rond en romig; zeer mineraal, citrusfruit met veel structuur door de batonnage en
het nieuwe hout
A prima lengte
T geslaagde wijn, zuiver en in balans, maar voegt niets toe aan wat de wijnwereld al kent
***+ Primitivo 2009, IGT Salento, Tenute Girolamo
Droog gevinifieerde wijn van 85% primitivo, aangevuld met negroamaro en
montepulciano. Alc. 13,5%. Horecaprijs € 7,69 ex BTW bij Van de Velde & Halewijn.
K vrij donker
G donker fruit, subtiel wildaroma, specerijen
S overtuigend en eerlijk door zuiver fruit en chocolade, verweven met wildaroma’s en
fraaie zuren
A prima lengte met goede tannines
T oprecht glas wijn met een mooie prijs-kwaliteit verhouding
***- Primitivo Vendimia Tardiva 2009, IGT Salento, Tenute Girolamo
De zoete versie, gemaakt van 95% primitivo, overrijpe en iets ingedroogde druiven,
aangevuld met negroamaro en montepulciano. Eind oktober geoogst. Restsuiker 18 gr/l.
Alc. 15%. Exportprijs € 6,00.
K vrij donker
G (pioen)rozen, viooltjes, aalbessen, cassis
S gedroogde pruimen, iets volatile
A gemiddelde lengte
T koel drinken bij blauwe kaas, konijn met gedroogde pruimen, niet te zoete
pruimentaart, studentenhaver, etc.
** Pétroma 2004 IGT Puglia
Zie topwijnen aan het einde van dit verslag.
Conclusie Girolamo
Deze producent houdt in de topserie (zie Pétroma) teveel vast aan het beginconcept:
blends van autochtone rassen met internationale. De wereld zit niet te wachten op deze
blends, en ook niet op de chardonnay, die overigens keurig gemaakt is – niet eenvoudig
in dit warme klimaat. Er zijn in Noord-Italië veel betere chardonnays te vinden. De serie
middenklasse wijnen met autochtone druivenrassen levert echter uitstekende
voorbeelden op, met een goede prijs.
Importeur: Van de Velde & Halewijn, Gouda www.veldehalewijn.nl
Azienda Agricola Raffaele Giuliani www.vitivinicolagiuliani.com
Zeventig jaar geleden werd dit wijngoed, gelegen in de heuvels tussen Turi en Gioia del
Colle in het hart van Puglia, gesticht door eigenaar/verkoopdirecteur/wijngaardmanager
Vito Donato Giuliani. De dagelijkse leiding is nu in handen van Raffaele Giuliani. De
voornaamste druiven zijn hier primitivo en aleatico. Ze rijpen in dit klimaat en op deze
terroir voortreffelijk. Het bezit omvat 20 hectare aan wijngaarden in de omgeving van
Monte Sannace met zijn archeologische opgravingen. De druiven worden met de hand
geplukt. Oenoloog is Luca Petrelli.
Wij werden ontvangen door Vito Donato Giuliani in Relais Il Santissimo te Turi, en niet op
het nabijgelegen wijngoed. In dit prachtige hotel, helemaal in kerstsfeer gehuld, werd
een boeiende presentatie gehouden door Vincenzo Verrastro, wetenschappelijk
administrateur biologische landbouw van CIHEAM, Internationaal Centrum Voortgezette
Landbouwstudies, en wel van de onderafdeling AAMB (Istituto Agronomico Mediterraneo
di Bari).
eigenaar/verkoopdirecteur/wijngaardmanager Vito Donato Giuliani
DOC Gioia del Colle
Gioia del Colle kreeg in 1999 een eigen DOC. Het is de belangrijkste streek voor primitivo
(85-90% van de DOC aanplant), die in deze streek zijn oorsprong heeft, eerder dan in
Manduria. Hier is het heuvelachtig (350 m) met een rotsachtige kalkbodem, terwijl de
bruine bodem van Manduria soms beneden zeeniveau ligt. Ook het klimaat verschilt. In
Gioia del Colle is ’s zomers sprake van 15C verschil tussen dag- en nachttemperatuur en
het waait er vaak, waardoor de primitivo meer polyfenolen heeft. In Manduria is het ’s
zomers alleen maar heet. De wijnen zijn zeer verschillend, maar beide streken beweren
natuurlijk dat ze de beste primitivo produceren. In Manduria is alles grootschalig, hier
zijn alleen kleine wijngaarden. Men begon er al in 1812 met zelf te bottelen, in Gioia del
Colle was dat pas eind 19e eeuw. Onder de DOC Gioia del Collo vallen nu 200 hectare.
Buiten de DOC zijn er 800 ha IGT wijngaarden met primitivo, met minder strenge regels
voor rendement e.d.
Consorzio
In de jaren 60 en 70 werden veel wijngaarden met subsidie gerooid. Jongeren wilden niet
meer in de wijngaarden werken en trokken naar de stad. Eind jaren 90 kwam Vito
Donato Giuliani op het idee om een Consorzio op te richten. Dat was vrij revolutionair,
want tot dan toe waren er slechts drie producenten zie hun wijnen zelf bottelden. In
1999 vond met 14 leden de oprichting plaats en de leden werden ingeschreven bij de
Kamer van Koophandel. De leden – er zijn er nu veel meer dan 14 – betalen goed voor
de beste druiven, waardoor de kwaliteit omhoog is gegaan. Ieder lid bottelt zelf.
Polvanera (zie hierna) is met 30 ha de grootste. Als experiment heeft men het
productiegebied nu qua terroir en microklimaat ingedeeld in twee zones. Zone A voor
goede wijnen, zone B voor minder goede. De wijnboeren wilden nog meer zones, maar
het ministerie vond twee genoeg.
Verticale proeverij
Tijdens de verhandeling werd een verticale proeverij gehouden van 5 jaargangen
Primitivo Riserva, DOC Gioia del Colle. Lange inweking op de schillen. Houtgelagerde
wijnen van 100% primitivo.
**(*) Primitivo Riserva 1999, DOC Gioia del Colle, Giuliani
Opgevoed gedurende 6 maanden op nieuwe barriques.
K gemiddelde concentratie
G rustiek, gestoofd, krenten, kreupelhout, paddestoelen
S stevig, gespierd, vlezig, pruimen, krenten, hoge zuurgraad
A flinke lengte met hoge zuren
T redelijk goede eetwijn met structuur, goed gerijpt fruit
** Primitivo Riserva 2000, DOC Gioia del Colle, Giuliani
Opgevoed gedurende 8 maanden op 2e jaars barriques.
K vitale kleur met meer verbruining
G veel aroma’s, specerijen, oxidatief, champignons, pruimen op eau de vie, chocolade
met rozijnen
S wat stoffig, oxidatie, chocolade, krenten, in principe hetzelfde als de geur
A redelijke lengte
T nog net niet ingestort, de tweede fles was net even beter, maar ook wat geoxideerd
***+ Primitivo Riserva 2001, DOC Gioia del Colle, Giuliani
Opgevoed gedurende 10-12 maanden op 3e jaars barriques.
K gemiddelde concentratie, vitaal
G rijp en zuiver fruit, zonder oxidatie of champignon tonen
S prima smaak, vlezig en stevig, met goed fruit, mooie tannines en keurige zuren
A iets chocolade, goede lengte
T de wijn is op dronk en geeft veel drinkplezier
**+ Primitivo Riserva 2002, DOC Gioia del Colle, Giuliani
K gemiddeld geconcentreerd robijnrood
G weer wat tonen van champignons, ook weer wat oxidatief, leer, animaal, wild, krenten
S rustiek, doet wat oud aan, flinke zuurgraad, iets stopverf, oud fruit
A valt snel terug op zijn zuren
T matig glas wijn
***(*) Primitivo Riserva 2003, DOC Gioia del Colle, Giuliani
K goede tot gemiddelde concentratie robijnrood
G zuiver en zwoel fruit, krenten, chocolade, leer, animaal, rabarber, jammy
S idem, met een hoge zuurgraad maar geen volatile, zeer stevig
A uitstekende lengte
T de beste wijn van de serie met de beste balans
Conclusie
Teleurstellende serie, het hout voegt niets toe. De laatste jaren is men overgegaan op
betere barriques van Allier die drie jaar worden gebruikt, waarbij elk jaar een derde
vervangen wordt.
Na deze verticale serie werden nog 2 wijnen met restsuiker gepresenteerd.
***(*) Aleatico, DOC Gioia del Colle, Giuliani
Van laat geplukte druiven, 100% aleatico. Met 4% alcohol versterkt. Lange inweking op
de schillen. Zuurgraad 6,9 gr/l.
K gemiddelde concentratie paars, jeugdig
G verleidelijk, subtiel fruit van kersen, rozen, aardbeien en frambozen
S vlezige, halfzoete smaak van kersen, amandelen en rozen met iets tannines
A mooie lengte
T zeer aangename wijn, levendig en in balans
***(*) Primitivo “1922” 2007, DOC Gioia del Colle, Giuliani
1922 is het geboortejaar van Vito Donato Giuliani. Van 100% primitivo. Lange inweking
op de schillen. De gisting stopte uit zichzelf. Alc. 16%, restsuiker 85 gr/l.
K vrij diep
G zuiver fruit van zwarte bessen, jammy
S bessen en kersen zijn prima in balans met de tannines, die zijn verpakt in de restsuiker
en de alcohol
A goede lengte
T stevige en zoet, combineert mooi met een stukje bittere chocolade dat erbij werd
gegeven