Tekenbeten. Er zijn 700 tekensoorten in de wereld. In Nederland 7 soorten. Belangrijkste soort:...
-
Upload
leo-peters -
Category
Documents
-
view
216 -
download
1
Transcript of Tekenbeten. Er zijn 700 tekensoorten in de wereld. In Nederland 7 soorten. Belangrijkste soort:...
tekenbetentekenbeten
Er zijn 700 tekensoorten in de wereld.
In Nederland 7 soorten.
Belangrijkste soort: ixodes ricinus.
teken zijn bruin of zwart, 2 mm tot 1 cm groot.
duizenden eieren
larve, meestal dood, anders naar 1e gastheer
vervellen: nymfstadium, 2e gastheer
vervellen: teek, 3e gastheer
cyclus duurt 1,5-7 jaar
levenscyclus van de teek
tekengedragteken
gedrag
Teken wachten op gastheer op
grassprieten, bomen, struikgewas.
detectie gastheer door lichaamswarmte, ook
geur.
Teken wachten op gastheer op
grassprieten, bomen, struikgewas.
detectie gastheer door lichaamswarmte, ook
geur.
teken zitten uren tot dagen op 1 gastheer.
Ze lopen eerst rond om een geschikte plek te vinden.
Voorkeur voor warme plaats op het lichaam.
speeksel van een teek bevat een verdovende stof: beet wordt niet gevoeld. Ook een stof met een antistollingseffect.
teken zitten uren tot dagen op 1 gastheer.
Ze lopen eerst rond om een geschikte plek te vinden.
Voorkeur voor warme plaats op het lichaam.
speeksel van een teek bevat een verdovende stof: beet wordt niet gevoeld. Ook een stof met een antistollingseffect.
tekenbeten hebben een piek in de zomer, vooral in mei en september
In de winter overnacht de teek in een konijnenhol
teken worden actief boven 5-7 graden, dus van maart tot oktober.
vooral duinen, achterhoek, Veluwe en Zuid-Frieslandvooral duinen, achterhoek, Veluwe en Zuid-Friesland
verspreiding teken in Nederlandverspreiding teken in Nederland
tekenbeten
41% in het bos
33% in eigen tuin
9% in de duinen
teek besmet met borrelia burgdorferi
percentage wisselt per plaats en tijdstip. ??
In Nederland 23%, in Europa 10%
borrelia zit in darm van teek
bij tekenbeet komt darminhoud in speeksel, dit duurt 24 uur.
teek binnen 24 uur verwijderd: besmettingskans haast 0%
gemiddelde kans kans op besmetting 5%
teek langer dan 72uur op huid; kans op besmetting 100%
TEEK VERWIJDEREN
METTEKENPINCET
OFTEKENLEPEL
DAARNA DESINFECTIE
6-8WK PLEK CONTROLEREN
TEEK VERWIJDEREN
METTEKENPINCET
OFTEKENLEPEL
DAARNA DESINFECTIE
6-8WK PLEK CONTROLEREN
ZIEKTE VAN LYME
3 STADIA
VROEGE LYMEBORRELIOSE: ERYTHEMA MIGRANS
VROEG GEDISSEMINEERD:VERSCHIJNSELEN BINNEN 1 JAAR NA ERYTHEMA MIGRANS
LATE LYME BORRELIOSE: VERSCHIJNSELEN NA 1 JAAR
ERYTHEMA MIGRANSERYTHEMA MIGRANSCENTRIFUGAAL UITBREIDENDE RODE MACULA OF RING, 5CMCENTRIFUGAAL UITBREIDENDE RODE MACULA OF RING, 5CM
ERYTHEMA MIGRANS
3DG TOT 3MND NA BEET
GEMIDDELD 16 DG
BIJ 77% VD MENSEN MET ZIEKTE VAN LYME
MAXIMAAL 60CM
CENTRALE VERBLEKING
NA ENKELE WK VERDWENEN
KOORTS, MOEHEID, SPIERPIJN
VROEG GEDISSEMINEERD
VROEG GEDISSEMINEERD
NEUROBORRELIOSELYME-ARTRITISMYOCARDITISMULTIPELE ERYTHEMA MIGRANS
NEUROBORRELIOSELYME-ARTRITISMYOCARDITISMULTIPELE ERYTHEMA MIGRANS
NEUROBORRELIOSE
BIJ 16% VAN DE PATIENTEN
50% HEEFT ERYTHEMA MIGRANS GEHAD
MENINGORADICULITIS
VAAK NEURITIS CRANIALIS:FACIALIS PARESE, PARESE N. ABDUCENS
HEFTIGE RADICULAIRE PIJNEN IN ROMP OF LEDEMAAT
MILDE MENINGITIS (VOORAL KINDEREN)
LYME-ARTRITIS
BIJ 7% VAN DE PATIENTEN
3-18MND NA BEET
KORTDURENDE ZWELLING EN PIJN: 1 OF ENKELE GEWRICHTEN
RECIDIVEREND
MEESTAL DE KNIE
KAN JAREN DOOR GAAN
andere symptomen vroeg gedissemineerd
multipele EM, niet gerelateerd aan plaats tekenbeet
myocarditis
carditis met hartritmestoornissen
keratitis, panophtalmitis
komt zelden voor
late lyme borrelioselate lyme borreliose
acrodermatitis chronica atroficanschronische lyme-artritis (knie)lyme-encephalopathie (ataxie, loopstoornissen, geheugenstoornissen, spastische paraplegie)
acrodermatitis chronica atroficanschronische lyme-artritis (knie)lyme-encephalopathie (ataxie, loopstoornissen, geheugenstoornissen, spastische paraplegie)
acrodermatitis chronica atroficans
acrodermatitis chronica atroficans
bij 3%
chronisch progressiefinflammatoir en atrofisch stadium
blauw/rode verkleuring huid, centrifugaal uitbreidend, later atrofie
vooral strekzijde ledematen, distaal(34 graden)
soms eerste verschijnsel Lymesoms pas na tientallen jaren
bij 3%
chronisch progressiefinflammatoir en atrofisch stadium
blauw/rode verkleuring huid, centrifugaal uitbreidend, later atrofie
vooral strekzijde ledematen, distaal(34 graden)
soms eerste verschijnsel Lymesoms pas na tientallen jaren
immuniteit
geen immuniteit na infectie
IgG antistoffen lang aanwezig, geven geen bescherming tegen nieuwe infectie
diagnostiekdiagnostiek
serologieIgM heeft piek tussen 3 en 6 wk, soms pas na 8 wkIgG aantoonbaar vanaf 4-6wkvanaf 8 wk is serologie bij 95% positief
nadelen:in begin van infectie lage titersveel individuele variabiliteitkruisreactie met lues, reuma, SLE, virale infecties80% van mensen positieve titer, zonder kliniek
Kweek borrelia: huidbiopt van EM. Duurt 6-8wk60-80% sensitiviteit
serologieIgM heeft piek tussen 3 en 6 wk, soms pas na 8 wkIgG aantoonbaar vanaf 4-6wkvanaf 8 wk is serologie bij 95% positief
nadelen:in begin van infectie lage titersveel individuele variabiliteitkruisreactie met lues, reuma, SLE, virale infecties80% van mensen positieve titer, zonder kliniek
Kweek borrelia: huidbiopt van EM. Duurt 6-8wk60-80% sensitiviteit
diagnose
erythema migrans
ten minste 1 verschijnsel van gedissemineerde infectie en serologische bevestiging in serum of liquor.
behandeling lyme
volwassenen: doxycycline 2d100mg, 10 dg amoxycilline 3d500mg, 14 dg azithromycine 1d500mg, 5 dg
kinderen: amoxycilline, 14 dg azithromycine, 5 dg
postinfectieuze verschijnselenpostinfectieuze verschijnselen
persisterende klachten bij pt met eerder vastgestelde ziekte van lyme, waarvoor antibiotische behandeling heeft plaats gevonden.vermoeidheid, artralgie, myalgie, paresthesie, stemmingsstoornissen, concentratiestoornissen.
cave recidief infectie.
antibiotica zijn zinloos
persisterende klachten bij pt met eerder vastgestelde ziekte van lyme, waarvoor antibiotische behandeling heeft plaats gevonden.vermoeidheid, artralgie, myalgie, paresthesie, stemmingsstoornissen, concentratiestoornissen.
cave recidief infectie.
antibiotica zijn zinloos
preventiepreventie
in natuurgebieden op paden blijven
lange mouwen, lange pijpen, sokken over pijpen, pet op.
DEET
controle lichaam
in natuurgebieden op paden blijven
lange mouwen, lange pijpen, sokken over pijpen, pet op.
DEET
controle lichaam
vragenvragen