| 1

TECHNOLOGY UPGRADE

tien jaar Labo Lemckoéén jaar plugmediastart van het industrial Design center

HET MAGAZINE VAN HOWEST - DEPARTEMENT PIH

n°5 - viermaandelijks - oktober 2008

registreer online op www.tukortrijk.be voor een gratis abonnement op tecHnoLoGY UPGraDe

belgië - belgiqueP.b.

8500 kortrijk 1/24/2.373

HoWeSt - departement PiH - Graaf karel de Goedelaan 5 - 8500 kortrijk

TUK oktober 2008 2 |

“You are looking for a creative job with room for initiative?

You are looking for a strong and future minded company with international dimensions?

A career at Tra� con might be exactly what you are looking for!“— Brigitte Packet (HR Manager Tra� con)

TUNNEL ROAD URBAN

FROM THE DIRECTOR OF “THE WORLD OF TRAFFIC VIDEO DETECTION”

NO JAMS. JUST DRIVING.

U.S.A. CITY OF COLORADO SPRINGS BELGIUM CITY OF BRUSSELS U.A.E. FALCON (DUBAI) U.S.A. CITY OF LYNNWOOD (WA) IRELAND CITY OF DUBLIN GERMANY CITY OF MÜNSTERU.S.A. BALTIMORE COUNTY (MD) CANADA CITY OF BRAMPTON FRANCE CITY OF DIJON MEXICO CITY OF MONTERREY POLAND CITY OF WARSAW CHINA CITY OF DAQING

A TRAFICON FILM

TR

A F F I C

P R O O

F

WWW.TRAFICON.COM

TRAF Personeelsad Urban.indd 1 22-04-2008 14:36:20

| 3

“You are looking for a creative job with room for initiative?

You are looking for a strong and future minded company with international dimensions?

A career at Tra� con might be exactly what you are looking for!“— Brigitte Packet (HR Manager Tra� con)

TUNNEL ROAD URBAN

FROM THE DIRECTOR OF “THE WORLD OF TRAFFIC VIDEO DETECTION”

NO JAMS. JUST DRIVING.

U.S.A. CITY OF COLORADO SPRINGS BELGIUM CITY OF BRUSSELS U.A.E. FALCON (DUBAI) U.S.A. CITY OF LYNNWOOD (WA) IRELAND CITY OF DUBLIN GERMANY CITY OF MÜNSTERU.S.A. BALTIMORE COUNTY (MD) CANADA CITY OF BRAMPTON FRANCE CITY OF DIJON MEXICO CITY OF MONTERREY POLAND CITY OF WARSAW CHINA CITY OF DAQING

A TRAFICON FILM

TR

A F F I C

P R O O

F

WWW.TRAFICON.COM

TRAF Personeelsad Urban.indd 1 22-04-2008 14:36:20

technology upgrade is het magazine van HOWEST- departement PIHUniversity College of West-Flanders5, Graaf Karel de Goedelaan B - 8500 Kortrijktel. +32 56 24 12 11 fax +32 56 24 12 24info@tukortrijk.be

www.tukortrijk.be

verantwoordelijke uitgeverAnn Dumoulin

redactieJohan De Gelas, Leen Deprez, Ann Dumoulin, Piet Grymonprez, Bart Leenknegt, Hilde Robberecht, Stijn Van Hulle

eindredactiePiet Grymonprez

verleenden verder hun medewerking Ronald Bastiaens, Lieven David, Lieven De Couvreur, Johan De Gelas, Christel De Maeyer, Jan Desmet, Jan Devos, Frederik D’Hulster, Heino Labeeuw, Pieter Michiels, Cies Vanneste, Philip Velghe

opmaakLieven De Couvreur, Leen Deprez

fotografie Leen Deprez

foto cover Lieven De Couvreur INDUSTRIAL DESIGN CENTER - lees verder op p.9

drukIgnace Lammens-Maes

wilt u technology upgrade gratis ontvangen? registreer u op www.tukortrijk.be (klik op “joining tu”)

jaargang 2 nr. 5 oktober 2008technology upgrade verschijnt drie maal per jaar, in februari, juni en oktober.

10 JAAR LEMCKO 5 JAAR ACCREDITATIE..................................................................................................................................4

PLUGMEDIA bron voor nieuwe mediabedrijven..................................................................................................................................6

BIOGAS als opstap naar de tweede generatie biobrandstoffen..................................................................................................................................8

INDUSTRIAL DESIGN CENTER...........................................................................................................................9 - 16

KMO’S EN IT size does matter................................................................................................................................18

HAAL MEER UIT VIRTUALISATIE internationale expertise vlak bij de deur................................................................................................................................20

KALENDER................................................................................................................................22

TECHNOLOGy UPGRADETUkORTRIjk

TUK oktober 2008 4 |

5 jaar accreditatie10 jAAR LEMCkO

expertise in: Power Quality analyses & trouble shootingelektrische aandrijfsystemenreG Fotovoltaïsche toepassingenonderzoek op maat

Labo Lemcko, structureel verbonden aan HOWEST - departement PIH, is historisch gegroeid uit de activiteiten van ir. Jan Desmet, hoofddocent elektrische vakken en coördinator toegepast wetenschappelijk onderzoek binnen het ruime domein van elektromechanica.

Nog voor de oprichting van Labo LEMCKO werd er al aan maatschappelijke dienstverlening gedaan in de toenmalige afdeling sterkstroom. Medio de jaren ’90 profileerde het labo elektrische machines onder de drijvende kracht van ir. Lode De Geyter en ir. Jan Desmet zich sterk in het domein van de elektrische aandrijvingen.

Eind 1996 kwam er een opportuniteit voor hogescholen om toegepast wetenschappelijk onderzoek uit te bouwen. De Vlaamse regering besliste toen een specifieke ondersteuning op te zetten om de interactie tussen de hogescholen en niet technologiegedreven bedrijven te bevorderen, met als voornaamste doel de implementatie van kennis in de bedrijven. De uitvoeringsmodaliteiten en projectoproepen lagen in handen van het IWT (Instituut voor de aanmoediging van innovatie door Wetenschap & Technologie in Vlaanderen). Ir. Jan Desmet diende een dossier in met als titel “Problematiek Omtrent Moderne Elektrische Aandrijvingen” onder het peterschap van Prof.dr.ir. R. Belmans (KULeuven). Het projectvoorstel werd door de expertencommissie op de eerste plaats gerangschikt. Dit betekende de start van het toegepast onderzoek binnen de opleiding sterkstroom. Dankzij de financiering van het IWT was de onderzoeksgroep in staat investeringsgoederen aan te schaffen. De toekomstgerichte investeringen in zowel high end meetapparatuur als een vrij programmeerbare voedingsbron vormden de uitvalsbasis voor de uitbouw van expertise binnen de onderzoeksgroep.

In 2000 besliste projectleider ir. Jan Desmet het toegepast onderzoek en de dienstverlening meer te structureren en richtte het Labo LEMCKO (Labo Elektro Magnetische Comptabiliteit Kortrijk) op. In 2002 behaalde Labo LEMCKO een ISO9001 certificatie, in 2003 een BELAC accreditatie als beproevingslaboratorium en in 2004 een BELAC accreditatie als keuringsinstelling. Ondertussen zat de onderzoeksgroep binnen Labo LEMCKO niet stil en een opeenvolging van zowel IWT-projecten, een federaal project als een Europees Interreg III en een EFRO project werden goedgekeurd. Bovendien is Labo LEMCKO reference partner binnen het prestigieuze Europese Leonardo Power Quality Programma. Labo LEMCKO maakt ook deel uit van de associatieonderzoeksgroep Elektrische Energietechniek van de Associatie Universiteit Gent, onder promotorschap van Prof.dr.ir. Lieven Vandevelde, sinds de oprichting in 2007.

| 5

DoelstellingLabo LEMCKO is een ISO9001 gecertificeerd en BELAC geaccrediteerd beproevings-laboratorium en keuringsorganisme dat zich voornamelijk profileert in Power Quality, energiebeheer en recent ook in het domein van hernieuwbare energieën. Het Labo LEMCKO heeft reeds heel wat expertise opgebouwd rond aandrijfproblematieken en netstoringsanalyses. Daarnaast kunnen bedrijven er terecht voor motor- en omvormertesten, thermografische analyses, energieaudits, fotovoltaïsche toepassingen, onderzoek en opleiding op maat. Naast advies en dienstverlening voor de industrie is wetenschappelijk toegepast onderzoek een van de belangrijkste activiteiten binnen Labo LEMCKO. Het verrichte onderzoek kan zowel van theoretische als praktische aard zijn en gebeurt in samenwerking met partners uit zowel de academische als de industriële wereld.

toekomstperspectievenIn de toekomst wil Labo LEMCKO zich meer toespitsen op het domein van de hernieuwbare energieën en de problematiek van gedistribueerde opwekking op de netkwaliteit en de netstabiliteit. In dit kader is er reeds een TETRA-project “Implementatie van innovatieve duurzame energiebronnen en hun interactie op het distributienet” lopende. Bovendien is een EFRO-investeringsdossier voor een PV park met de meest recente technologieën in meerdere configuraties goedgekeurd. Daarnaast is er nog een investeringsdossier ingediend voor een kunstnet met een vermogen van 180 kVA, wat in zijn vermogen een unicum zou zijn voor West-Europa.

U bent van harte uitgenodigd op de academische zitting van 13 november 2008 om 16u in het departement PIH ter gelegenheid van 10 jaar LEMCKO – 5 jaar accreditatie. Registreer u via www.lemcko.be of mail naar lemcko@howest.be.

Contact: Jan Desmet Hogeschool West-Vlaanderendepartement PIHLabo LEMCKOGraaf Karel de Goedelaan 5B 8500 KORTRIJKTel: (+) 32 (0)56 24.12.39 (Rechtstreeks)Tel: (+) 32 (0)56 24.12.35 (Onderzoeksteam)Fax: (+) 32 (0)56 24.12.34 email: lemcko@howest.bewww.lemcko.be

ACADEMISCHE ZITTING: 13 NOVEMbER 2008

TUK oktober 2008 6 |

Het internet kent reeds een aantal jaren een convergentie naar een nieuw platform, namelijk een service platform, participatiegericht en vooral gestuurd door de gebruiker. Gerecupereerd van de bubble kennen we terug hoogtijden qua ontwikkelingen.

Deze richten zich tot het nieuwe web, een sociaal mediaplatform, dat heel wat potentieel heeft en onze manier van communicatie fel verandert. Meer en meer mediabedrijven zoeken hun weg in het cross-media gebeuren. Multichannel is hierin uiterst belangrijk. Het klassieke TV concept voldoet niet meer. Het verliest terrein op IPTV als complementair kanaal, MobileTV, Mobile content, het ter beschikking stellen van newsfeeds op een mobiel toestel en zoveel meer. De iPhone zorgt hierin duidelijk voor een boost. Dit betekent onder meer dat het advertentiemodel moet worden herbekeken. Het gaat immers niet meer over mooi en blond, maar wel over wat de interesses zijn van de verschillende mensen (lees: potentiële klanten) en daar zo efficiënt mogelijk op inspelen. Zo ontstaat er een meer gerichte manier van adverteren, naast de klassieke massa advertenties. De surfers krijgen gerichte reclame die hen interesseert en aanzet tot aankopen op basis van hun ingegeven profielen.

Deze evoluties hebben een belangrijke impact op het business model van vele bedrijven. De opvolging en de mogelijke opportuniteiten inzien, is vaak te tijdrovend. Daarom heeft HOWEST - departement PIH in 2007 het initiatief genomen om plugMedia op te richten. UNIZO is partner en IWT ondersteunt financieel. plugMedia volgt op, filtert en werkt als een doorgeefluik naar haar leden toe. plugMedia bedient vooral de online nieuwe mediasector, onder de vorm van seminaries en workshops, individuele bedrijfsbezoeken en ondersteuning bij IWT dossiers naar innovatie toe binnen deze sector.

PLUGMEDIAbron voor nieuwe mediabedrijvenbron voor nieuwe mediabedrijven

| 7

plugMedia organiseert, rond Pasen 2009, een businesstravel naar San Francisco. Op het programma een ontmoeting met high-tech bedrijven als Apple, Adobe, Google, Cisco, Facebook alsook Stanford University (lezingen) en Xpression college. De deelnemende bedrijven/managers kunnen tijdens deze trip ook nog bedrijven bezoeken die interessant kunnen zijn voor hun business. Dit alles kan eventueel ook in aanmerking komen voor subsidiering via Flanders Investment and Trade.

Het plugMedia ledenbestand is een complementaire mix van bedrijven die gespecialiseerd zijn in verschillende niches. Freelancers (zelfstandigen), leveren toe aan grotere bedrijven. Gezien de online nieuwe media een multidisciplinaire omgeving is, zijn niet altijd alle resources ter beschikking binnen een bedrijf. Deze vallen daarom terug op freelancers die gespecialiseerd zijn in één of andere specifieke technologie. Verder zijn er de productiehuizen (die meer content gericht zijn) online marketing bureaus, onderzoekscentra en de culturele sector. Allen doen ze beroep op plugMedia om inzicht te krijgen op de online evolutie in zijn geheel.

plugMedia doet dit uiteraard niet alleen. Een interessante mix van partners als Medianet Vlaanderen, MediaDesk (Europese cluster gericht naar de filmwereld, gamesector en interactieve projecten), European Multimedia Forum, ArtEconomy, Buda kunstencentrum en Vooruit kunstencentrum, staat garant voor een veelheid aan activiteiten georganiseerd naar allerlei onderwerpen toe, steeds gelinkt aan en in een nieuwe media context.

Het Mobile Entertainment symposium bijvoorbeeld, bracht heel wat prominente sprekers van topbedrijvan als Nokia, Alcatel Lucent, Microsoft, One Agency, Adobe en Belgacom. Er vloeide meteen een nieuwe activiteit uit, namelijk een zeer gesmaakte Citygame (in Kortrijk) met Lamosca.

De opleiding rond usability en webtoegankelijkheid, verzorgd door An ysurfer en Eddy Kindermans, heeft bedrijven inzicht gebracht rond de gebruiksvriendelijkheid van websites, rekening houdend met slechtzienden die heel actief zijn op het net.

De achtste editie (mei 2008) van Multimania, de jaarlijkse Belgische hoogmis voor bedrijven actief in de multimediasector, was een overdonderend succes. Voor de organisatie ervan tekent HOWEST-departement PIH (Multimedia & Communicatie Technologie). plugMedia sponsor niet alleen, maar brengt ook nieuwe deelnemers naar het evenement. De nationale en internationale topsprekers maken er een inspirerend evenement van en het geheel biedt een rijkdom aan professionals uit de industrie om te netwerken!

Dat innovatie veelal ontspruit uit niet-evidente ontmoetingen weten we allemaal. Daarom wil plugMedia ook verrassen. Zo is een Buda Libre in het kader van nieuwe media, geplaatst met verschillende ingrediënten, tussen economie, kunst en nieuwe media. ArtEconomy, Eric Joris (technologietheater), de plugMedia babbelbox en de Blog Day Afternoon (rond het fenomeen bloggen) zijn maar enkele voorbeelden. De agenda van de plugMedia activiteiten wordt aangevuld met informatiesessies rond subsidiemogelijkheden zowel nationaal als internationaal.

Voor meer info en alle actuele informatie: www.plugmedia.be

TUK oktober 2008 8 |

Lees verder op p.17

bIOGAS

Met de huidige stijgende voedselprijzen is er heel wat commotie omtrent biobrandstoffen. Deze discussie laat dan ook niemand meer koud. Dat biobrandstoffen uiteraard niet mogen zorgen voor extra schade aan het milieu staat buiten kijf. Daarom scheppen de ‘tweede generatie biobrandstoffen’, die geen aanspraak meer maken op voedselgewassen als inputstromen, hoge verwachtingen. Doch deze brandstoffen zijn nog niet marktrijp en vragen verder onderzoek. Ondertussen mag niet uit het oog worden verloren dat er op dit moment wel degelijk schone hernieuwbare brandstof kan geproduceerd worden: biogas uit anaerobe vergisting! Voor deze techniek kan immers een beroep worden gedaan op nevenstromen en bijproducten uit de landbouw en industrie. En door het vergisten van de eindproducten van de bio-ethanol- en biodieselindustrie kan biogas de brug vormen tussen de eerste generatie en tweede generatie biobrandstoffen. De studiedag (juni 2008) ‘Biogas als opstap naar de tweede generatie biobrandstoffen’, een organisatie van Biogas E vzw en Ghent Bio-Energy Valley, ging dieper in op dit thema. Een reflectie van de belangrijkste bevindingen vindt u hieronder terug.

Europa wil tegen 2020 10% biobrandstoffen in de transportsector (incl. groene stroom en waterstof). Niet zomaar biobrandstoffen, duurzame biobrandstoffen, verduidelijkt Ewout Deurwaarder van de Europese Commissie. Om dat te garanderen worden bindende duurzaamheidscriteria gedefinieerd door de Europese Unie. Zo moeten biobrandstoffen minstens 35% broeikasgasreductie garanderen, mag de biodiversiteit niet in het gedrang komen op plaatsen waar de biomassa wordt geteeld, mag grond die een hoge koolstofopslag heeft niet ingezet worden voor de productie van biobrandstoffen en tenslotte dient ook de code voor goede landbouwpraktijken gevolgd te worden. Dit alles moet garanderen dat de ingezette biobrandstoffen daadwerkelijk bijdragen tot een beter milieu. Hiertoe zal de Commissie de oorsprong van de biobrandstoffen opvolgen en de impact op het milieu inschatten. Wat deze duurzaamheid betreft, scoort biogas alvast zeer goed. Volgens annex VII van het voorstel tot richtlijn voor de promotie en het gebruik

van hernieuwbare energie levert biogas (opgezuiverd tot vervoersbrandstof) een broeikasgasreductie van 75% tot 85%, afhankelijk van de inputstromen. In Vlaanderen wordt ongeveer 81% van het biogas uit anaerobe vergisting gewonnen uit organische nevenstromen van de industrie en 16% uit mest. Doordat zoveel mogelijk een beroep wordt gedaan op lokale afvalstromen, wordt ook de CO2-uitstoot door het transport zo laag mogelijk gehouden. Erik Meers (UGent, Eneco) becijferde dat een vergistingsinstallatie van 2,5 MWe een milieuwinst oplevert van 10.000 ton CO2/jaar in vergelijking met een aardgascentrale en tot 20.000 ton CO2/jaar in vergelijking met een steenkoolcentrale.

Maar vergisting scoort niet alleen goed omwille van het gebruik van nevenstromen. Ook wanneer biogas gewonnen wordt uit energiegewassen (voornamelijk maïs), scoort dit opmerkelijk beter naar energieopbrengst per ha in vergelijking met andere biobrandstoffen, zoals wordt weergegeven in Tabel 1. Door echter een biogasinstallatie te koppelen aan de huidige techniek van biobrandstofproductie, kan de opbrengst per ha ook voor deze biobrandstoffen gevoelig verhoogd worden (zie Figuur 1). In dit geval zullen de restproducten van de biodiesel- en ethanolproductie (zoals perskoek, glycerine, DDGS ) nog verder energetisch gevaloriseerd worden via anaerobe vergisting. Het gas dat hierbij vrijkomt, kan dan worden verbrand in een WKK (warmtekrachtkoppeling waarbij zowel elektriciteit als warmte worden geproduceerd), zodat (een deel van) de energiebehoefte van de installatie kan worden ingevuld door energie uit nevenproducten. Een tweede optie is om het biogas verder op te werken tot biomethaan dat kan worden ingezet als vervoersbrandstof. Hierdoor wordt het aantal km dat men kan rijden per ha drastisch verhoogd aldus Peter Van der Gaag (Bio Ethanol Rotterdam bv).

Figuur 1. Opbrengstpotentieel per ha voor verschillende biobrandstoffen (bron: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V.)

bron voor nieuwe mediabedrijvenals opstap naar de tweede generatie biobrandstoffen

INDUSTRIAL DESIGNCENTER

ID-EXPERTISE

Dankzij de directe link met de opleidingen Bachelor en Master

Industrieel (Product) Ontwerpen en de onderzoeksgroepen

van HOWEST - departement PIH kan Industrial Design Center zich

beroepen op een uitgebreide expertise inzake productontwikkeling.

Als kennisorganisatie in dit domein zijn we dan ook constant op zoek

om deze expertise aan de praktijk te toetsen. Om deze aanwezige

kennis verder te voeden, worden binnen het Industrial Design Center

verschillende vraaggedreven onderzoeksprojecten uitgevoerd en

binnen een aantal basispijlers ondergebracht.

ID-FACILITEITEN

Het Industrial Design Center heeft een verscheidenheid aan kostbare

apparatuur ter beschikking en biedt de bedrijfs-wereld de mogelijkheid

om hiervan gebruik te maken in combinatie met onze ondersteunende

dienstverlening. Daarnaast kan Industrial Design Center een beroep

doen op een uitgebreid netwerk van expertise actoren.

INDUSTRIAL DESIGN ExPERTISE ID-COMMUNICATIE

Alumni en sympathisanten van de opleidingen krijgen via Industrial

Design Center de mogelijkheid om op de hoogte te blijven van events,

lezingen, studiereizen en vacatures. Het creëert een interactief

platform waar hoogtepunten worden voorgesteld en waar de dialoog

over productontwikkeling wordt aangespoord.

ID-ACTIVITEIT

Industrial Design Center stimuleert vanuit een nauwe en constante

samenwerking met de opleidingen Bachelor en Master Industrieel

(Product)ontwerpen een bewustzijn voor productontwikkeling

d.m.v. dienstverlening vanuit de aanwezige expertisepijlers,

expertiseopbouw en de organisatie van activiteiten, telkens vanuit

een concreet en tastbaar productontwikkelingsstandpunt.

ID-OPLEIDING

In zeer nauwe samenwerking met, en ingebed in de opleidingen

Bachelor en Master Industrieel (Product)ontwerpen legt het Industrial

Design Center de link tussen het hoger onderwijs en de praktijk in

het bedrijfsleven. Via deze unieke brug worden kennis en ervaring

uitgewisseld en wordt op beide niveaus een hoger kwaliteitsniveau

bereikt. en de praktijk in het bedrijfsleven. Via deze unieke brug

wordt kennis en ervaring uitgewisseld en wordt op beide niveaus

een hoger kwaliteitsniveau bereikt.

CONTACTRonald Bastiaens

Frederik D’hulster

www.industrialdesigncenter.be

info@industrialdesigncenter.be

DIENSTVERLENING

De infrastructuur wordt ingezet bij specifieke vragen die heel breed

gericht kunnen zijn. Samenwerkingen met andere onderzoekscentra

en servicebedrijven zorgen ervoor dat er op een complementaire

basis kan worden gewerkt. In gebieden waar er te weinig expertise

in huis is, wordt er doorverwezen of samengewerkt.

“Wij hadden op beperkte termijn een replica in maquettevorm nodig

van een schacht met bewegende liftkooi. Hierbij was zowel het

visuele als het technische aspect belangrijk. Een vereenvoudiging

van de werkelijkheid was noodzakelijk, maar toch was het resultaat

meer dan een principemaquette. Bovendien bood Protolab er een

goede prijs/kwaliteitverhouding aan.”

Peter Coopman van Liften Coopman

Of het nu gaat om 3D-metingen, principemaquettes, functionele

prototypes of dummy’s, deze worden gebruikt voor externe en

interne communicatie, interne opleidingen, marketing en verschillende

vormen van validatie. Bij specifieke toepassingen is het mogelijk om

kleine series functionele onderdelen of producten te realiseren.

PROTOTyPES AS TOOLS IN THE DESIGNPROCESSVRAAGGEDREVEN ONDERZOEK

ProtoLab profileert zich vanuit het Industrial Design Center

rond onderzoek en dienstverlening inzake ‘Protoyping & Rapid

Manufacturing‘. Binnen deze innovatieve technologiëën vinden 4

vakgebieden hun gemeenschappelijke raakvlakken. In ProtoLab

worden toepassingen onderzocht in architectuur, ergotherapie,

productontwerpen en digital arts. Elk van deze vakdomeinen kent

zijn eigen toepassingsgebieden, onderzoeksvragen en industrieel

netwerk. Centraal in ProtoLab staan de rapid prototyping technologie

(3D printing), een vacuumcasting opstelling, een 3D meetbank met

optische laserscanner en manuele prototypingtechnieken. Daarnaast

zijn ook aanverwante technologieën en expertise voor handen. Bij

het vastleggen van onderzoekselementen worden vragen vanuit de

industrie gebundeld om op deze manier gericht te kunnen inspelen.

CONTACTRonald Bastiaens

Bart Grimonprez

www.protolab.be

protolab@howest.be

VRAAGGEDREVEN ONDERZOEK

ProtoLight biedt ondersteuning aan de industrie en focust zich vooral

op de drie factoren die een goede verlichting bepalen: de lichtbron,

de spiegeloptiek en de optionele voorzetglazen. In het bijzonder het

ontwikkelen van snelle prototypes van spiegeloptieken en methodologie

krijgen uitgebreide aandacht. Samen met partnerbedrijven wordt

telkens op zoek gegaan naar een manier om de technologie op de werk-

vloer te integreren. Hierin benaderen we iedere situatie

bedrijfsspecifiek, gezien elk bedrijf het ontwerpproces vanuit zijn

eigen standpunt bekijkt.

EXPERTISE

Voorbeelden van studies voor bedrijven zijn onder andere het

optimaliseren van bestaande armaturen op vlak van reflectortechniek,

het prototypen van reflectoren en lightguides en het uitvoeren van

Raytrace simulaties met specifieke lichtverdeling. Ook de controle van

gradenbundels via reverse engineering in combinatie met raytracing

simulatie en Relux lichtsimulaties behoren tot de mogelijkheden.

AND THEN THERE WAS LIGHT...

Heino Labeeuw

Lieven David

www.protolight.be

info@protolight.be

DIENSTVERLENING

Protolight biedt eveneens een aantal verschillende diensten

aan zoals rendementstudies rond het aantal toestellen per m²,

reflectietransmissiemetingen van kunststoffen, glassoorten,

reflecterende plaatmaterialen en verven alsook prototypes van

reflectoren, voorzetglazen en lightguides.

CONTACT

DIENSTVERLENING

Starting up in-house creativiteitssessies, Innowiz ambassadeur

trainingen, themasessies en lezingen in het kennisdomein

‘creativiteit’…. Komma heeft hierin reeds een stevige ervaring

opgebouwd en kan u ongetwijfeld een meerwaarde bieden. Intussen

werkt Komma ook onderzoeksprojecten rond creativiteit verder uit,

en dit in samenwerking met verschillende externe partners. Maar

ook in nieuwe opportuniteiten/samenwerkingen zijn we zeker

geïnteresseerd.

HOW ARE yOU CREATIVE?VRAAGGEDREVEN ONDERZOEK

Komma is de expertisecel creativiteit binnen het Industrial Design

Center dat de verschillende onderzoeksprojecten, de beschikbare

expertise en de aanspreekbare dienstverlening rond innovatie en

creativiteit bundelt. Innowiz is een eigen ontwikkelde en evoluerende

database van creativiteitstechnieken. Dit kadert in het fundamentele

onderzoek naar contextuele creativiteit. Innowiz ontwikkelt kennis

en expertise waaruit Komma kan putten. Zo kan HOWEST een

gefundeerde dienstverlening aanbieden en blijvend waarborgen, niet

alleen aan de industriële partners maar ook intern: als ondersteuning

bij de vele ontwerpzittingen in de verschillende opleidingen. Het

Komma team bestaat uit Ann Bonneux, Lieven De Couvreur, Walter

Dejonghe, Dries Laperre, Pieter Michiels en Cies Vanneste.

INNOWIZ

Een interactieve database voor creativiteitstechnieken is operationeel

en online raadpleegbaar. Innowiz is een webtool die u helpt

creativiteitstechnieken te selecteren en methodisch toe te passen.

“INNOWIZ is binnen het ontwerpproces van P&G een hulp om

bepaalde problemen creatief aan te pakken. Het zet een team op gang

dat multi-functioneel is, het gaat heel breed en gebruikt voorbeelden

en benchmarks als terugkoppeling naar de realiteit.”

Dominique Geeraert, Design manager, P&G

CONTACTCies Vanneste

Frederik D’hulster

www.innowiz.be

info@innowiz.be

DESIGNBRIEFIMAGINARYBRAINSTORM

BOUNDARYEXAMINATION

play

card sets

overview

save set

ABOUT BLOG CONTACT MY ACCOUNTSIGN INHOME

COCD BOX

SHORT ORGANIZED INDIVIDUAL PLANNED

ART TALKING GROUPFEELINGS

FILTER

1/8

SET NAME

VERSPREIDING VAN IO NEWS

Het Industrial Design Center informeert alumni over vacatures,

wedstrijden en activiteiten voor ontwerpers. Ook voor eigen

activiteiten worden de studenten, alumni en bedrijven vanaf nu met

regelmaat uitgenodigd. Vier keer per jaar ontvangen designtalks

gerenommeerde ontwerpers en sprekers op het departement

PIH. Ook studiedagen over eigen onderzoeksthema’s of van

partnerorganisaties worden gecommuniceerd. De opendeurdag en

andere netwerkmomenten versterken het netwerk van alumni in

Vlaanderen. Tijdens de Week van het Ontwerpen in Kortrijk, tonen

we de resultaten van studenten en alumni, met de bijhorende

publiciteit en publicaties. Het departement PIH is drijvende kracht

van Designregio Kortrijk en is mede-oprichter van de competentiepool

Flanders inShape.

Hebt u een concrete vraag of suggestie voor de alumniwerking?

Laat het ons weten.

THE NEW OLD GENERATION...VACATURES

Ook in de zoektocht naar jong talent helpen we bedrijven graag

verder. Door de verspreiding van hun vacatures onder alumni en

studenten en de organisatie van een jobhappening, komen bedrijven

in contact met onze “young potentials”. Jonge ontwerpers vinden

hun weg in vele ontwerpjobs in Vlaanderen. Regelmatig zien we

hun resultaten en kwaliteiten in tal van ontwerpwedstrijden. Jaarlijks

worden alle contactgegevens van alumni geactualiseerd.

10 JAAR ALUMNI

De laatste 10 jaar is er heel wat veranderd in het hoger

onderwijslandschap. De bachelor-master omvorming heeft

strengere eisen gesteld aan de masteropleiding inzake onderzoek

en academische vorming. Dit heeft geleid tot de afstudeerrichting

Industrieel Productontwerpen (IPO) op het niveau van een

professionele bachelor. Deze opleiding heeft de nood aan een meer

professionele productontwerper ingevuld.

Dankzij de continue wisselwerking, zowel tussen de bachelor als de

masteropleiding, tussen de studenten, de alumni en het beroepenveld,

zijn de afstuderende industrieel (product)ontwerpers, nog sterker

dan voordien, direct inzetbaar in de industrie om de innovatieve

producten van de toekomst te ontwerpen.

CONTACTRonald Bastiaens

Frederik D’hulster

www.industrialdesigncenter.be

info@industrialdesigncenter.be

CALL FOR INTEREST AND PARTICIPATION HOE PARTICIPEREN ?

De onderzoeksdomeinen beschreven in deze katern zijn voornamelijk

vraaggedreven. Dit betekent dat we met dit toegepast onderzoek

direct inspelen op de noden van de industrie. Laat ons daarom uw

interesse in één of meerdere onderzoeksthema’s kennen.

Vervolgens kan een samenwerking ontstaan via volgende vorm:

- ontwerpopdrachten samen met studenten

- bachelor- of masterproef (eindwerken, stages...)

- IWT-onderzoeksprojecten (innovatiestudie/project, TETRA…)

- clusterprojecten competentiepool Flanders in Shape

- langetermijnonderzoek via doctoraatsstudie

- dienstverlening op maat.

Als onderzoeksgroep staan we nooit stil. Ook nu zitten nieuwe

onderzoeksdomeinen in de pijplijn zoals Virtual Prototyping, Duurzame

productontwikkeling en Personalised manufacturing.

CONTACTRonald Bastiaens

Frederik D’hulster

www.industrialdesigncenter.be

info@industrialdesigncenter.be

COME AND VISIT US

DOORNIK

Afrit 2Kortrijk Centrum

‘t Hoge

Hallen

E17

RIJSELAALBEKE

IEPER

Ring

Afrit 12MoeskroenAalbeke

E17

R8

P1

MENEN

ZWEVEGEM

BRUGGE HARELBEKEGENT

OUDENAARDE

GENTBRUGGEROESELARE

MARKE

Potte

lberg

Condédreef

MarksesteenwegLoofstr

aat

Doorniksesteenweg

K. de Goedelaan

Stadhuis

Leie

Station

GroteMarkt

Kanaal

Ring

R8

WAT IS ProtoLab?

Industrial Design Center

Marksesteenweg 58

8500 Kortrijk

Belgium

T +32 (0)56 24 12 11

F +32 (0)56 24 12 24

www.industrialdesigncenter.be

www.industrieelontwerpers.be

www.tukortrijk.be

www.howest.be

group industrieel ontwerpers

info@industrialdesigncenter.be

INDUSTRIAL DESIGNCENTER

EMAIL

ADRESS

PHONE

WEB

TECHNOLOGY UPGRADETUKORTRIJK

LINKEDIN

| 17 | 17

John Horrevorts van het Praktijkcentrum Sterksel (Universiteit Wageningen) lichtte in zijn presentatie zijn ervaringen met het vergisten van glycerine toe. Glycerine is een bijproduct dat ontstaat na de omestering van ppo (puur plantaardige olie) tot biodiesel via het toevoegen van methanol. Hij wees er op dat de kwaliteit van de glycerine heel sterk kan verschillen per levering (gehalte droge stof van 40-80%, zoutconcentratie, viscositeit…) zodat per levering het rantsoen dat aan de vergister wordt gevoed zal moeten worden bijgesteld. Wat het vergistingspotentieel betreft scoort glycerine heel hoog: uit 1 ton kan meer dan 1.000 m³ biogas worden gewonnen (ter vergelijking: 20 m³/ton voor mest en 200 m³/ton voor kuilmaïs). Bijna alle droge stof van glycerine wordt omgezet in biogas en het heeft ook zeer lage gehalten aan nutriënten. Dit heeft het voordeel dat door een weinig glycerine toe te voegen aan een mestvergister, de productiviteit van de reactor sterk kan verhoogd worden, zonder dat dit veel extra digestaat oplevert. Een nadeel is dat de drogestof in glycerine vloeibaar is, waardoor de bacteriën geen structuur hebben om zich op vast te hechten. Het opmengen van de glycerine met een andere inputstroom, bv maïs, kan hiervoor een oplossing bieden. Door de hoge energiedichtheid van de glycerine, kan echter maar een beperkte hoeveelheid worden toegevoegd: John Horrevorts spreekt van een maximum input in het recept van 5 tot 10% (afhankelijk van de eigenschappen van de glycerine). Wanneer te veel glycerine wordt toegevoegd, kan schuimvorming optreden. Ook moet de hoeveelheid glycerine stelselmatig en langzaam worden opgevoerd om de bacteriën niet te verstoren (in het slechtste geval kan verzuring van de reactor optreden waardoor de gasproductie stilvalt).

Figuur 2. Aantal km dat kan gereden worden uitgaande van 1 ha landbouwgrond (bron: Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V.)

zorgen dat de hydrolyse – de snelheidsbepalende stap bij vergisting – sneller verloopt (tot 25% sneller), zodat de verblijftijd daalt, ofwel kleinere reactoren nodig zijn voor eenzelfde verwerkingscapaciteit. Het digestaat zal ook minder ongebruikt potentieel bevatten. Maar enzymen kunnen er ook voor zorgen dat voor vergisting moeilijk afbreekbare stoffen, zoals ligninehoudende materialen, worden opengebroken, zodat ook hieruit biogas kan worden geproduceerd. Dit zou betekenen dat bv. stro en bermgras, die nu nog problematische stromen zijn voor vergisting, in de toekomst perfect energetisch gevaloriseerd kunnen worden via omzetting in een hoogwaardige brandstof.

Als laatste spreker gaf professor Willy Verstraete van de Universiteit Gent nog een bloemlezing van vernieuwingen die mogelijk zijn voor biogas en die de poort naar de toekomst openen voor anaerobe vergisting. Zo is nog steeds heel wat onderzoek gaande naar de werking van de micro-biologie die actief is bij anaerobe vergisting. Een betere kennis hiervan kan zorgen voor een verdere optimalisatie van de procescondities en dus hogere opbrengsten en efficiëntie. Ook het koppelen van een anaerobe reactor met een microbiële brandstofcel of met een algenreactor biedt volgens prof. Verstraete heel wat toekomstmogelijkheden. Maar ook in de naverwerking liggen nog heel wat mogelijkheden open: recuperatie van calcium, fosfor, zwavel en de productie van proceswater.

De dag werd afgesloten met een bezoek aan het Rodenhuizedok waar reeds elektriciteit (Electrabel, 30% biomassa of 80 MW groene elektriciteit), biodiesel (Bioro, quotum van 200.000 l) en bio-ethanol (Alco Biofuel, quotum van 150.000 liter) wordt geproduceerd. Cargill zorgt via zijn raffinaderij voor de productie van plantaardige olie die dan wordt omgezet in biodiesel door Bioro. Oiltanking verzorgt de opmenging van de biobrandstoffen en de verdeling. Verder lichtte professor Wim Soetaert (UGent, GBEV) toe dat op de site ook ruimte is voor een biogasinstallatie. Tot slot wees hij op de aanwezigheid van de pilootinstallatie voor industriële biotechnologie en bioraffinaderijen (PIB), waar nieuwe processen opgeschaald worden tot pre-industrieel niveau en waar het marktpotentieel van nieuwe producten kan worden getest.

Hoeveel km kan een personenwagen afleggen metbiobrandstoffen afkomstig uit 1ha biomassa?

brandstofverbruik: Otto 7,4l/100km , diesel: 6,1l/100km

* productie biomethaan uit de nevenstromen van het productieproces van bio-ethanol en biodiesel

biomethaan 67.600 km

23.300 kmbiodiesel + 17.600 km*

23.300 kmppo + 17.600 km*

22.400 kmbio-ethanol + 14.400 km*

biomass-to-liquid 64.000 km

Anaerobe vergisting hoeft niet enkel een overgang te zijn tussen de eerste en tweede generatie biobrandstoffen. Het heeft zeker ook groeikansen om zelf te evolueren als tweede generatie biobrandstof. Als tweede generatie omschreven kan worden als brandstof geproduceerd uit niet-voedingsproducten, dan is biogas reeds voor een groot stuk tweede generatie. Toch is hier zeker nog heel wat evolutie mogelijk, zodat nog meer inputstromen in aanmerking kunnen komen. Kristof Maertens (BiogasTec NV) gaf tijdens deze studiedag meer duiding bij het gebruik van enzymen om de vergistbaarheid te verhogen. Zo kan het toevoegen van enzymen

TUK oktober 2008 18 |

Overal ter wereld vormen KMO’s de motor van vele welvaartlanden. Ze zijn de drijvende kracht achter innovatie en met hun enthousiast entrepreneurschap vormen ze de basis van tewerkstelling voor de nieuwe economie. Ook het toenemende belang van informatietechnologie (IT) is voor niemand nog een verrassing. De technologische vernieuwing in de elektronica en telecommunicatie werkt aanstekelijk en nodigt uit tot nieuwe toepassingen. Toch is een kanttekening hier gepast. IT invoeren in een bedrijf gaat zeker niet zonder problemen. Vele IT investeringen resulteren niet in reële opbrengsten of gaan zelfs roemloos ten onder. Voor onze jonge afstuderende ingenieurs die meestal in KMO’s worden tewerkgesteld en de nieuwe technologieën goed beheersen, is het belangrijk om ook met deze vaststellingen rekening te houden.

In het licht hiervan werd in 2008 aan HOWEST-departement PIH een enquête gevoerd bij 1.538 bedrijfsleiders en managers van KMO’s. De enquête wil IT fenomenen binnen KMO’s verklaren of voorspellen. De grote conclusie is alvast dat KMO’s niet door de bril van een groot bedrijf kunnen worden bekeken. Het onderzoek gebruikt de volgende benamingen. Een microbedrijf stelt minder dan 5 mensen tewerk, een klein bedrijf van 6 to 50, een middelgroot bedrijf van 51 tot 250 en een groot bedrijf ten slotte stelt meer dan 250 mensen te werk.

Uit de analyse van de gegevens kunnen we afleiden dat KMO’s zeker geen homogene groep zijn. Zo voeren microbedrijven en grote bedrijven voornamelijk hun IT projecten zelf uit. Kleine bedrijven zijn dan weer koplopers op het gebied van het uitbesteden van IT projecten, terwijl middelgrote en grote bedrijven verhoudingsgewijs meer projecten IT intern uitvoeren. Daarbij hebben we vastgesteld dat de verhouding intern/extern uitbestede projecten nagenoeg gelijk is voor alle bedrijfssectoren.

Toch is de bedrijfssector vaak een determinerende factor. Zo zijn bedrijven actief in de dienstensector op vele IT thema’s blijkbaar goede leerlingen. Dienstenbedrijven hechten het meeste belang aan IT, vinden het verband tussen IT en competitiviteit belangrijk, voeren de meeste IT projecten uit en gebruiken het meest een formele methode om IT te managen. Anderzijds lopen ze de meeste negatieve ervaringen op met IT projecten. De relatie tussen IT en bedrijf lijkt dus het best te verlopen in de dienstensector. De handelssector is op gebied van IT dan weer het minst vooruitstrevend.

De bedrijfssector en de bedrijfsgrootte zijn duidelijk gerelateerd. Zo is gebleken dat de productiesector verhoudingsgewijs meer grote bedrijven en microbedrijven bevat. Het grote aantal microbedrijven in de productiesector is opmerkelijk en wijst op een duidelijke industriële ondernemende activiteit in Vlaanderen!

Handelsbedrijven zijn dan weer meestal micro- en/of kleine bedrijven. In deze sector komen verhoudingsgewijs minder grote bedrijven voor. Enkel de dienstensector bestaat uit bedrijven van alle groottes.

Vooral de microbedrijven vertonen een atypisch gedrag. Microbedrijven vinden verhoudingsgewijs IT minder belangrijk en voeren ook meer dan grotere bedrijven hun IT projecten zelf uit. Het management is er verhoudingsgewijs het minst betrokken met IT. Ze rapporteren daarbij wel minder negatieve ervaringen dan hun grotere broers, wat enigszins de wenkbrauwen doet fronsen.

bron voor nieuwe mediabedrijvensize does matter!kMO’S EN IT

| 19

week van het ontwerpen

KMO’s hebben verhoudingsgewijs minder negatieve ervaringen met IT dan grote bedrijven. Meten is weten!

De peiling naar negatieve ervaringen met IT leert dat deze toenemen met het aantal uitgevoerde projecten. Dit lijkt logisch maar wijst er anderzijds op dat bedrijven blijkbaar weinig leervermogen bezitten op gebied van het omgaan met IT. Hoe meer IT projecten er worden uitgevoerd hoe meer de resultaten ervan worden gemeten. Dit kan wel eens tegenvallen, wat voorheen nooit werd opgemerkt. Wat op zijn beurt kan leiden tot het melden van meer negatieve ervaringen. Dit wordt ook bevestigd door het melden van het gebruik van een formele IT methode. Hoe meer men een formele IT methode gebruikt, hoe meer negatieve ervaringen men weet te rapporteren! Een formele methode kan dus KMO’s duidelijk helpen om hun kwaliteit met betrekking tot IT aan te scherpen.

De invloed en de rol van het management op IT mag ten slotte niet worden verwaarloosd. Uit onze enquête blijkt dat KMO-CEO’s minder dan managers het belang van IT inschatten. Ze zijn ook minder vertrouwd met een formele IT methode en gaan de relatie tussen IT en competitiviteit minder essentieel bekijken. Dit kan een mogelijke verklaring zijn voor het atypische gedrag van microbedrijven. Anderzijds blijkt de afwijkende houding van de eigenaars t.o.v. de managers op gebied van IT zich ook te manifesteren in niet-microbedrijven.

Eens te meer blijkt dat KMO’s sterke individualisten zijn waarbij het beleid sterk afhankelijk is van de eigenaar/manager. Een goed IT beleid in een KMO zal grotendeels het resultaat zijn van een visionaire eigenaar die het belang ervan correct weet in te schatten. Dit zijn meteen de beste werkgevers voor onze alumni.

Contact: jan.devos@howest.be

kMO’S EN IT

TUK oktober 2008 20 |

| 21

De impact van virtualisatie op ICT is moeilijk te onderschatten. Eerst was er VMWare en Xensource, maar sinds kort heeft de virtualisatiekoorts ook Novell, Sun, Oracle, Citrix en last but not least ook Microsoft te pakken. Het gevolg is een stortvloed aan beloften en marketingkreten. Alle relevante buitenlandse conferenties over virtualisatie mee volgen is goed voor uw airmiles, maar een aanslag op uw kostbare tijd en budget. Er is een alternatief, zeker als u echt onafhankelijke informatie wil, recht uit de praktijk. Het alternatief is vlakbij en goedkoop. Reserveer 23 oktober 2008 in uw agenda en kom naar HOWEST-departement PIH in Kortrijk.

Op 23 oktober 2008 organiseert het Sizing Server Lab i.s.m. VOKA, het Vlaamse netwerk van ondernemingen, een themadag rond virtualisatie. Een “lab”, dat klinkt nogal academisch, maar het doelpubliek zijn wel degelijk de CIOs, de systeembeheerders, ICT architecten, analysten en al wie in zijn job te maken krijgt met virtualisatie.

Wat mag u verwachten? U krijgt de kans drie grote spelers in de virtualisatiemarkt – VMWare, Microsoft en Novell – aan het werk te zien. Beter nog, u mag uw kritische vragen rechtstreeks stellen aan elk van hen in een Q&A sessie.

Het Sizing Server Lab maakte een dieptestudie omtrent de prestaties van de belangrijkste virtualisatie technologieën op basis van applicaties die dag in dag gebruikt worden door Vlaamse KMO’s. Wij rapporteren onze resultaten en vertellen u hoe u de ergste prestatievallen kan vermijden. Tenslotte vertelt Savaco, Certified VMWare partner, Microsoft gold partner en Citrix Silver partner over hun dagelijkse ervaringen bij het implementeren van virtualisatieoplossingen.

U heeft het waarschijnlijk al door: deze themadag is niet de zoveelste inleiding over de “wonderen” die virtualisatie kan verrichten. Het gaat om een confrontratie tussen de technologie en de praktijk, om zo een goed inzicht te krijgen in wat kan en wat niet.

internationale expertiseDe onderzoeksgroep Sizing Server Lab staat rechtstreeks in contact met de Server Performance Group van Intel in Portland, de VMWare Performance Team in Palo Alto, het Windows 2008 team van Microsoft enz. Gezien de enorme impact die de vergelijking van virtualisatieonderzoek kan hebben op de markt, worden onze testen scrupuleus ontleed door alle belangrijke software vendors. Uit een dergelijke wisselwerking komt heel wat interessante kennis boven borrelen. Het dwingt ons om onze testen steeds te verbeteren en te verfijnen.

Bovendien heeft de onderzoeksgroep de meest moderne servertechnologie ter beschikking. Want vergis u niet: de juiste hardware maakt behoorlijk wat uit als u virtualiseert. Die kennis delen we graag met u.

Wie de onderzoeksgroepen aan het departement PIH kent, weet natuurlijk al lang dat er in Kortrijk geen wereldvreemde academici, maar praktijkgerichte onderzoekers aan het werk zijn.

PraktischDe themadag “Haal meer uit virtualisatie” vindt plaats op 23 oktober 2008 van 9u tot 17u in de Hogeschool West-Vlaanderen, departement PIH (Kortrijk). De deelnameprijs bedraagt €99 (niet-VOKA-leden: €121). In de prijs zijn lunch, een USB stick (4 GB) met alle nodige info en de receptie inbegrepen. Het volledige programma en alle info vindt u op http://themadag.sizingservers.be

Het “Sizing Server” LabHet Sizing Serverlab helpt KMO’s bij het beperken van hun datacenterkosten. Het lab ontwikkelde naast heel wat hardware en virtualisatie experties, ook een unieke virtuele stresstesting software (vAPUS), die het mogelijk maakt om u een idee te geven van de prestatie impact van virtualisatie op uw eigen applicaties. vAPUS helpt ook om flessenhalzen op te sporen en de resultaten van tuning te meten. Het lab maakt deel uit van HOWEST-departement PIH en werkt onder meer samen met de Universiteit Gent.

Meer info: www.sizingservers.be

bron voor nieuwe mediabedrijveninternationale expertise vlak bij de deurHAAL MEER UIT VIRTUALISATIE

TUK oktober 2008 22 |

kALENDER TECHNOLOGy UPGRADETUkORTRIjk

UW AD-VERTEN-TIE IN DIT MA-GAZINE? adverteren@tukortrijk.be

IMPACT VAN EffICIëNTE VERLICHTING OP HET ENER-GIEVERbRUIk VAN WINkEL-RUIMTES. kENNISMAkING MET LICHTTECHNIEkPresentatie van de resultaten van IWT-Tetra ‘Impact van efficiënte verlichting op het energieverbruik van winkelruimtes’, en een kennismaking met licht-techniek. In twee parallelle thematische sessies. I.s.m. Groen Licht Vlaanderen, Lemcko, WTCB, IWT, Technische Adviesdienst Licht & Kleur, Vlaams Innovatienetwerk

dinsdag 14 oktober 2008 om 13.30uLocatie: KaHo Sint-Lieven, Technologie-campus, Gebr. Desmetstraat 1, 9000 GentDeelnameprijs: gratis Inschrijven: www.lichttechnologie.be of T 09 265 87 13Contact: sandra.herrebosch@kahosl.be

5x5 DESIGN fINALE

17 tot 26 oktober 2008Locatie: xpo Kortrijk, Kortrijk (op de biënnale Interieur 2008) Deelnameprijs: gratis Info:www.designregio-kortrijk.be Contact: kris.de.keyzer@howest.be

THEMADAG ‘HAAL MEER UIT VIRTUALISATIE’U krijgt de kans drie grote spelers in de vir-tualisatiemarkt – VMWare, Microsoft en Novell – aan het werk te zien. Beter nog, u mag uw kritische vragen rechtstreeks stel-len aan elk van hen in een Q&A sessie.

donderdag 23 oktober 2008 van 9.00u tot 17.00u Locatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 KortrijkDeelnameprijs: 99 euro excl. btw. In de prijs zijn lunch, een USB stick (4 GB) met alle nodige info en een kleine receptie inbegrepen. Info: http://themadag.sizingservers.be Contact: johan.de.gelas@howest.be

STUDIENAMIDDAG: ‘DUUR-ZAAM OP DE WEIDE’LED H2O organiseert een studienamiddag omtrent het duurzaam organiseren van een tijdelijk evenement op een plaats zonder nutsvoorzieningen zoals vb. een festival in een weide. De topics tijdelijke afvalwa-terzuivering (Desotec nv, thesispoject) en afvalverwerking (project Vanheede Envi-ronment Group nv) worden besproken. De heer Norro, Directeur dienst milieu, natuur en waterbeleid van de provincie West-Vlaanderen komt een woordje uitleg geven over het West-Vlaamse provinciale beleid. Onder andere het folkfestival Dranouter komt uitgebreid aan bod. Doelgroep: mi-lieu ambtenaren, vzw’s, bedrijven en per-sonen uit het onderzoek en/of onderwijs, studenten HOWEST

dinsdag 28 oktober 2008 van 14.00u tot 17.00uLocatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 KortrijkDeelnameprijs: gratisInschrijven: T 056 24 12 36 of M tim.vermeiren@howest.beContact: tim.vermeiren@howest.be en wim.audenaert@howest.be

bUDA LIbRE! PART 8De bedoeling is om kruisbestuiving te sti-muleren tussen mensen die actief zijn in de creativiteitssector in en om Kortrijk (de-signers, vormgevers, ingenieurs, kunste-naars, ondernemers, organisatoren,…). Dit zal tevens ook bijdragen aan de uitstraling van Kortrijk als stad van creatie en design. Met andere woorden heel ongedwongen feesten op een donderdag avond van 18u tot en met 24u. Groovy, jazzy music and special drinks…

donderdag 30 oktober 2008Locatie: Budascoop, KortrijkDeelnameprijs: gratisInschrijven: www.budalibre.be Designregio Kortrijk is een samen-werkingsverband tussen HOWEST-departement PIH, Stad Kortrijk, Stichting Interieur, Leiedal en Voka.

10 jAAR LEMCkOAcademische zitting.

donderdag 13 november 2008 om 16.00uLocatie: HOWEST – departement PIH, Graag Karel de Goedelaan 5, 8500 KortrijkInschrijven: www.lemcko.be Contact: jan.desmet@howest.be

bUDA LIbRE! PART 9De bedoeling is om kruisbestuiving te sti-muleren tussen mensen die actief zijn in de creativiteitssector in en om Kortrijk (de-signers, vormgevers, ingenieurs, kunste-naars, ondernemers, organisatoren,…). Dit zal tevens ook bijdragen aan de uitstraling van Kortrijk als stad van creatie en design. Met andere woorden heel ongedwongen feesten op een donderdag avond van 18u tot en met 24u. Groovy, jazzy music and special drinks…

donderdag 27 november 2008Locatie: Budascoop, KortrijkDeelnameprijs: gratisInschrijven: www.budalibre.be Designregio Kortrijk is een samen-werkingsverband tussen HOWEST-departement PIH, Stad Kortrijk, Stichting Interieur, Leiedal en Voka.

| 23

technology upgradeTechnology Upgrade is het industrieel liaison programma van HOWEST – departement PIH. De industrie kan een beroep doen op Technology Upgrade voor professionele en gecoördineerde toegang tot technologie-experten van het departement PIH, onderzoeksfaciliteiten en informatiebronnen die het mogelijk maken om de innovatie op de markt te brengen.

Hierdoor krijgt u als bedrijf de mogelijkheid om:

op de hoogte te blijven van nieuwe technologische ontwikkelingen• te leren over en exploiteren van nieuwe opportuniteiten• te anticiperen op veranderingen in de markt• inzicht te verwerven in subsidiemogelijkheden voor innovatie • groei en toegevoegde waarde te borgen.•

•

www.tukortrijk.beMaak u gratis lid van het Technology Upgrade (klik op “joining tu”) en ontvang gratis dit magazine

Het departement PIH van de Hogeschool West-Vlaanderen organiseert professionele bachelors en academische bachelors en masters in de studiegebieden Technologie en Industriële Wetenschappen.

ProFeSSioneLe bacHeLorSmultimedia en communicatietechnologie [afstudeerrichting] MCT multimedia en communicatietechnologie DAE digital arts and entertainment uniek IPO industrieel productontwerpen uniek [keuzetraject] DEVINE digital design and media nieuw & uniek

acaDemiScHe bacHeLorS + maSterS industriële wetenschappen Biochemie Chemie Elektromechanica Elektrotechniek automatisering elektrotechniek

Elektronica-ICT elektronica ICT multimedia en informatietechnologie

Industrieel ontwerpen uniek Milieukunde uniek

OPLEIDINGEN

TUK oktober 2008 24 |

13 torens, 46 gangen en 182 kamers.

Ja, maar is het wel gezellig?

Met onze slimme technologie maken we elk gebouw comfortabel en energie-efficiëntHedendaagse gebouwen vervullen tal van functies. Comfort en technologie moeten aan de hoogste vereisten voldoen. Dankzij onze innovatieve oplossingen voor gebouwenbeheer garanderen wij dat hotels, ziekenhuizen, kantoorcomplexen, sportinfrastructuur, luchthavens, enz. efficiënt en energiezuinig functioneren. Zo sparen we het milieu en bieden we de mensen die er leven en werken het allerhoogste comfort. www.siemens.be/buildingtechnologies

Answers for infrastructure

Ad_A4_comfort.indd 1 5/05/2008 9:40:26