Technologie in de Zorg

Efficiënt gebruik van meetinstrumenten Rapport van: A.I. van Bolhuis, L.P. de Witte, A.J.H.M. Beurskens, I. Dackweiler, S. van Kuijk, J. Lemmens, P. Wolters Dit rapport is het resultaat van het project Technologie in de zorg: efficiënt gebruik van meetinstrumenten, uitgevoerd door de kenniskringen Technologie in de Zorg en Autonomie en Participatie van chronisch zieken van de Hoge-school Zuyd in Heerlen. Het project is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Heerlen, oktober 2007 ©2007 Hogeschool Zuyd, Heerlen Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geauto-matiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Hogeschool Zuyd.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

Inhoudsopgave Voorwoord 3 Hoofdstuk 1: Inleiding 4

1.1 Aanleiding 4 1.2 Doelstelling en opzet van het project 5

Hoofdstuk 2: Werkwijze 7

2.1 Fase 1: Verzamelen technische meetinstrumenten 8 2.1.1 Geraadpleegde bronnen en zoekstrategie 8 2.1.2 Analyse verzamelde meetinstrumenten 10 2.2 Fase 2: Introductie- en toelichtingsformulieren 14 2.2.1 Het introductieformulier 14 2.2.2 Het formulier "uitgebreide toelichting" 14 2.3 Fase 3: Scholing 16 2.3.1 Diagnostische analyse 16 2.3.2 Workshop 17

Hoofdstuk 3: Resultaten 19

3.1 Informatiebronnen technische meetinstrumenten 19 3.2 Database 19 3.3 Resultaten diagnostische Analyse 19 3.4 Evaluatie workshop 20

Hoofdstuk 4: Conclusies en aanbevelingen 21

4.1 Algemene conclusies 21 4.2 Aanbevelingen database 22 4.3 Conclusies scholing 22 4.4 Aanbevelingen scholing 22

Bijlagen 24

1. Bijlage 1 24 2. Bijlage 2 27 3. Bijlage 3 34

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 3 -

V o o r w o o r d Dit rapport is een initiatief van de kenniskringen Technologie in de Zorg en Autonomie en Participatie van chronisch zieken van de Hogeschool Zuyd in Heerlen. Het beschrijft alle stappen van het project "Technologie in de zorg: efficiënt gebruik van meetinstrumenten" dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De technologische mogelijkheden voor de Nederlandse zorg nemen toe. De ontwikkeling van nieuwe technische meetinstrumenten vereenvoudigt de diagnostiek en de behandelmethoden. De toepassing hiervan biedt een belangrijke mogelijkheid om de werkbelasting van de profes-sionele zorgverlener te verlagen. Een optimaal gebruik van deze meetinstrumenten kan de doelmatigheid en praktische toepasbaarheid vergroten en de kosten van de zorg beperken. De toepassing van moderne technische meetinstrumenten vraagt van de zorgverlener echter wel nieuwe deskundigheden en vaardigheden. In dit project is een bestaande database meet-instrumenten uitgebreid met informatie over technische meetinstrumenten en is scholings-materiaal ontwikkeld. Tevens is een bronnenoverzicht gemaakt van vindplaatsen van informatie, waaronder leveranciers. De projectgroep beoogde met dit project een bijdrage te leveren aan een efficiënt gebruik van technische meetintrumenten door zorgverleners.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 4 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

H o o f d s t u k 1

I N L E I D I N G

1.1 Aanleiding Elke onderzoeker in de Nederlandse gezondheidszorg maakt gebruik van meetinstrumenten om iets te weten te komen over de diagnose, de prognose of om de effecten van een be-handeling te evalueren. Dankzij het gebruik van meetinstrumenten wordt inzichtelijk wat een zorgverlener doet en met welk resultaat. Het geeft structuur en kan de communicatie ver-gemakkelijken tussen zorgverleners onderling en tussen zorgverlener en zorggebruiker. Een "meetinstrument" is een hulpmiddel om metingen of waarnemingen te doen. Meten in strikte zin is de bepaling van de grootte of de omvang van iets aan de hand van een waar-neming en uitgedrukt in een getalswaarde of in een eenheid met een aangegeven dimensie (1). Zorgverleners kunnen via het Internet gebruik maken van de vrij toegankelijke database ECMR (ExpertiseCentrum Meetinstrumenten Revalidatie) om informatie te krijgen over een bepaald meetinstrument en, indien beschikbaar, het instrument te downloaden. Het ECMR, een ge-zamenlijk project van de Kenniskring Autonomie en Participatie van de hogeschool Zuyd en van het iRv, Kenniscentrum voor Revalidatie en Handicap, kan een welkome handreiking zijn om de keuze voor een bepaald meetinstrument op verantwoorde wijze te onderbouwen. De database levert daarmee een bijdrage aan het gebruik van kwalitatief goede meetinstrumenten door zorgverleners. In het EMCR is in voorgaande jaren informatie opgenomen over vragenlijsten, observatie-lijsten, observatieschalen en functietesten. Informatie over zogenaamde "technische meet-instrumenten" is echter nog niet voorhanden. Een algemene definitie van "technologie" is: het toepassen van de door de wetenschap verschafte wetmatigheden en inzichten om bepaalde effecten te bereiken (1). Deze definitie impliceert dat een technisch meetinstrument gebaseerd is op een technologische ontwikkeling binnen een wetenschappelijke instelling. Het begrip "technische meetinstrumenten", meetinstrumenten waarbij technologie gebruikt wordt, betreft hier in brede zin meetinstrumenten die in staat zijn om verschillende fysiologische grootheden

(1) www.wikipedia.nl, september 2007

- 5 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

te meten, zoals bloeddruk, long- en hartfunctie, hersen- en spieractiviteit, bloedwaarden (zoals glucose, zuurstof en stolling) en beweging, plaatsbepaling, druk en vocht. De verkregen meet-waarden zijn traditioneel analoog, maar komen in toenemende mate digitaal beschikbaar dank-zij een ingebouwde sensor. De inzet van technologie kan er toe bijdragen dat zorggebruikers een groot deel van de nodige zorg en behandeling thuis krijgen, de zogenaamde "thuiszorgtechnologie" . Met een horloge dat is voorzien van een bloeddrukmeter en een glucosemeter, bijvoorbeeld, kan iemand op afstand gevolgd worden. Daarnaast bevordert technologie de zelfredzaamheid van zorg-gebruikers en maakt begeleiding op afstand mogelijk (monitoren). In de afgelopen jaren zijn bijvoorbeeld diverse hanteerbare en betaalbare instrumenten ontwikkeld waarmee, dankzij ingebouwde sensoren en versnellingsmeters, lichamelijke activiteit gemeten kan worden. Bestaande meetinstrumenten verfijnen zich verder en er wordt steeds weer nieuwe apparatuur op de markt gebracht. De voor iedereen gemakkelijk te hanteren bloeddrukmeters, digitale thermometers, hartslagmeters en stappentellers zijn in veel verschillende uitvoeringen op de markt en eenvoudig online te bestellen bij postorderbedrijven. De diversiteit maakt het lastig kiezen en de kwaliteit is niet altijd eenvoudig te beoordelen.

1.2 Doelstelling en opzet van het project Met behulp van technologie kan een zorgverlener het werk sneller en minder belastend uit-voeren. Bovendien vindt de informatie- en kennisoverdracht op een snelle en adequate manier plaats. Technische meetinstrumenten worden steeds betrouwbaarder en gemakkelijker te hanteren en de gebruiksmogelijkheden nemen toe. Dit stelt echter andere eisen aan de kennis en vaardigheden van de gebruikers. Uit onderzoek is gebleken dat de zorgverlener niet altijd deskundig genoeg is om de moderne meetapparatuur op juiste wijze te gebruiken (2). Het project "Technologie in de Zorg: efficiënt gebruik van meetinstrumenten" heeft als doel het bevorderen van een efficiënt gebruik van technische meetinstrumenten door zorgverleners. Dit project hoopt daarmee bij te dragen aan een grotere doelmatigheid van de Nederlandse ge-zondheidszorg. Het is moeilijk aan te geven hoe groot de bijdrage van efficient gebruik van technische meetinstrumenten aan de doelmatigheid van de zorg is. Dat die bijdrage er is, lijkt echter evident. Met technische meetinstrumenten kan sneller, beter en vaak op afstand ge-meten worden. Dit kan echter ook tot effect hebben dat professionals meer willen meten. Dit

(2) KPMG Information Risk Management, mei 2004

- 6 -

project is niet direct gericht op doelmatigheid van de zorg; het beoogt informatie over tech-nische meetinstrumenten zo te presenteren dat professionals een optimale keuze kunnen maken en de mogelijkheden kunnen benutten. Om de doelstelling te bereiken is de bestaande database ECMR aangevuld met informatie over technische meetinstrumenten en is een bronnenoverzicht gemaakt van vindplaatsen van informatie over de meetinstrumenten, waaronder leveranciers. Daarnaast is er scholings-materiaal ontwikkeld om de zorgverlener te ondersteunen bij het gebruik van de apparatuur. De werkwijze staat uitvoerig beschreven in hoofdstuk twee. Hoofdstuk drie verwijst naar de resultaten: het technische gedeelte van het ECMR en het scholingsmateriaal. De conclusies en aanbevelingen staan in hoofdstuk vier.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 7 -

H o o f d s t u k 2

W E R K W IJ Z E Het project is uitgevoerd in de periode november 2006 tot en met september 2007 en is onderverdeeld in 3 fasen. Fase 1: Om een overzicht te krijgen van de bestaande technische meetinstrumenten, die in de Nederlandse zorg gebruikt worden, hebben twee onderzoekers onafhankelijk van elkaar een oriënterend onderzoek uitgevoerd. Dit is gebeurd op grond van expliciete selectiecriteria en met gebruik van verschillende bronnen. Het uiteindelijke resultaat hiervan vormt een verzamel-lijst van technische meetinstrumenten. Hierin staan de meetinstrumenten onderverdeeld in hoofd- en subcategorieën. Aan bepaalde meetinstrumenten uit de verzamellijst is prioriteit verleend voor opname in de database van het ECMR binnen het tijdsbestek van dit project. Voor dit doel zijn de instrumenten door de projectmedewerkers en door experts beoordeeld op hun potentiele invloed op doelmatigheid van de zorg en op toepasbaarheid. Het resultaat hiervan is de prioriteitenlijst en staat weergegeven in tabel 2 in dit hoofdstuk. Fase 2: In fase 2 is onderzocht, welke modellen van die meetinstrumenten, waaraan prioriteit is verleend, het meest geaccepteerd zijn in de dagelijke praktijk van de zorg. Hiervan is een formulier "uitgebreide toelichting" geschreven. Van elke hoofdcategorie, die hierbij hoort, is een introductie geschreven. De introductie- en toelichtingsformulieren zijn geïmplementeerd in de database van het ECMR. Tevens is in deze fase het eerder genoemde bronnenoverzicht ge-maakt (zie bijlagen). Fase 3: Eén van de doelstellingen van het project was het verzorgen van scholing voor zorg-verleners om deze te ondersteunen bij het hanteren en toepassen van technische meet-instrumenten. In deze fase is er, op grond van een zogenaamde diagnostische analyse, een praktijkgerichte cursus ontwikkeld voor de beroepsgroepen fysiotherapie, logopedie en ver-pleegkunde. In het projectvoorstel waren drie stappen beschreven, waarvan de eerste stap overeenkomt met fase 1 en 2. De tweede stap komt overeen met fase 3. De derde stap, het implementeren

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 8 -

van de ontwikkelde scholing in verschillende opleidingen van de Hogeschool Zuyd, staat als aanbeveling beschreven in hoofdstuk vier.

2.1 Fase 1: Verzamelen technische meetinstrumenten Het doel van deze fase was het systematisch verzamelen van technische meetinstrumenten die in de Nederlandse zorg worden gebruikt en die functionele aspecten van de mens weer-geven in maat en getal.

2.1.1 Geraadpleegde bronnen en zoekstrategie De meetinstrumenten, die in de database ECMR opgenomen zijn, kunnen worden gezocht op de categorieën van de "International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD)". Het is een internationaal gehanteerde lijst van ziekten. De systematiek van het zoeken van technische meetinstrumenten is gebaseerd op deze lijst met de volgende hoofdcategorieën: bewegingsapparaat, traumata, zenuwstelsel en zintuigen, circulatie en ademhalingsstelsel, huid, urogenitaal, spijsvertering en hormoonstelsel, psychische stoor-nissen en gedragsstoornissen, congenitale afwijkingen en overige.

Internet Voor het vinden van technische meetinstrumenten hebben twee onderzoekers onafhankelijk van elkaar het Internet geraadpleegd met de vrij toegankelijke zoekmachines Google en Google Scholar. Deze bleken, vergeleken met andere zoekmachines zoals Altavista, de meeste treffers op te leveren. Het invoeren van het zoekwoord "meetinstrumenten" leverde vooral vragenlijsten, observatielijsten, observatieschalen en functietesten op, terwijl "meet-apparatuur" meer technische treffers gaf. Daarom is bij het zoeken voor de term "meet-apparatuur" gekozen en niet voor "meetinstrumenten". De volgende (combinaties van) basiszoekwoorden zijn gebruikt: activiteitenmonitoring, antropometrie, audiometrie, beeldvormende techniek, bewegingslaboratorium, bewegings-registratie, biomedische meetapparatuur, bloeddrukmeters, bloedwaardemeting, congres meetapparatuur, drukmeting, dynamometrie, ECG, EEG, EMG, fysiologische metingen, goniometrie, hartfalenmonitoring, hartslagmeters, hersen-activiteitmeting, huidplooimeters, IDEE, longfunctiemeting, lifestyle monitoring, meetapparatuur cardioloog, meet-apparatuur ergotherapie, meetapparatuur fysiotherapie, meetapparatuur KNO, meetapparatuur logopedist, meet-apparatuur longarts, meetapparatuur revalidatie, meetapparatuur verpleegkundige, metingen bewegingsanalyse, metingen consultatiebureau, metingen bewegingsapparaat, metingen revalidatie, MPAQ, oogmeting, oormeting, optometrie, otoscoop, oximetrie, retinoscoop, revalidatiecentrum, saturatiemeters, sensibiliteitsmeting, sensortechnologie, spirometrie, spierfunctiemeting, technologie en

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 9 -

gezondheidszorg en temperatuurmeting, thermometers, thuiszorg-technologie, valdetectie, valrisico, valsensoren, vochtsensoren.

Deze zoekwoorden zijn in het Nederlands, maar ook in het Engels ingevoerd.

Fabrikanten en leveranciers De zoekmethode is uitgebreid door het nazoeken van relevante verwijzingen naar internet-adressen van fabrikanten en leveranciers op de gevonden sites (zie bijlagen 1 en 2). Na bestudering van de websites van de leveranciers bleek dat ProCare een groot aantal technische meetinstrumenten levert. Om die reden is de ProCare catalogus aangevraagd voor een compleet overzicht met illustraties. De beschikbare catalogus van Disporta is geraad-pleegd om een geïllustreerd overzicht te hebben van fysiotherapeutische meetapparatuur. De catalogus van Preventieve Gezondheid en Bewegingen (PGB) "Testen en meten: Evaluatie & Assessment" geeft een uitgebreid overzicht met prijsopgave, van meetinstrumenten die in de gezondheidszorg gebruikt worden. Ook deze is aangevraagd.

Experts Diverse experts zijn geraadpleegd over het gebruik van technische meetinstrumenten op hun vakgebied: een ergotherapeut, twee fysiotherapeuten, twee logopedisten, een verpleeg-kundige (Hogeschool Zuyd, Heerlen), een medewerker van ClassicImaging (Stein), twee docenten van de capaciteitsgroep bewegingswetenschappen (Universiteit Groningen en Universiteit Maastricht), medewerkers van het ingenieursbureau medische apparatuur IDEE (Maastricht) en medewerkers van het bedrijf McRoberts, gespecialiseerd in bewegings-technologie (Den Haag). Het doel van het bevragen van deze experts was tweeledig: (1) om inzicht te krijgen of de onderzoekers tot dusver volledig geweest zijn in het verzamelen van meetinstrumenten; (2) om een beeld te krijgen van de relevantie van de gevonden technische meetinstrumenten voor de dagelijkse praktijk van de zorgverlener. Aan de experts is onder meer gevraagd om te beoordelen of alle bekende meetinstrumenten ook op de lijst stonden. Aanvullende meetinstrumenten die werden voorgesteld zijn aan de lijst toegevoegd.

Verzamellijst technische meetinstrumenten Het resultaat van het oriënterend onderzoek naar bestaande technische meetinstrumenten, die in de dagelijkse praktijk van de Nederlandse zorg gebruikt worden, was een alfabetische

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 10 -

verzamellijst, ingedeeld in de volgende categorieën: afstandmeting, activiteitenmonitoring, antropometrie, audiometrie, beeldvormende techniek, bloedwaardemeting, drukmeting, dynamometrie, goniometrie, hartfalenmonitoring, hersenactiviteitmeting, oormeting, respira-toire meting, sensibiliteitsmeting, spieractiviteitmeting en temperatuurmeting. Deze lijst is niet als bijlage bij dit rapport gevoegd, maar desgewenst wel opvraagbaar.

2.1.2 Analyse verzamelde meetinstrumenten Er is prioriteit verleend aan een aantal meetinstrumenten voor opname in de database van het ECMR. De keuze hiervoor is gebaseerd op de criteria ‘vergroting van doelmatigheid’ en ‘praktische toepasbaarheid’. Ter ondersteuning van dit selectieproces zijn ook weer verschil-lende experts geraadpleegd. Aan deze experts is gevraagd om de meetinstrumenten uit de verzamellijst te beoordelen op de mate waarin ze de doelmatigheid van de zorg kunnen ver-groten en de mate waarin ze praktisch toepasbaar zijn. In onderstaande wordt uitgelegd wat er met beide begrippen bedoeld wordt.

Inclusiecriterium 1: vergroting doelmatigheid Bij de keuze voor de meetinstrumenten uit de verzamellijst stond voorop of het instrument in de eigen praktijk of instelling leidt tot meer doelmatige zorg. Het betreft de vraag in hoeverre het gebruik van het instrument het handelen van de zorgverlener kan ondersteunen of zelfs gedeeltelijk kan overnemen, zoals meetinstrumenten die een beroep doen op de zelfred-zaamheid van zorggebruikers. Het gaat hier dan vooral om instrumenten voor monitoring, zoals activiteitenmonitoring, bloeddrukmeting, bloedglucosemeting, hartfalenmonitor en oximetrie.

Inclusiecriterium 2: toepasbaarheid Een volgende afweging in de keuze voor het meetinstrument was of het praktisch wel in-zetbaar is. Hoewel veel meetinstrumenten oorspronkelijk aan een universiteit zijn ontwikkeld, komen ze vervolgens toch in het commerciële circuit terecht. Meetinstrumenten kosten dus, per afname, geld. De projectgroep heeft besloten om meetinstrumenten met een aanschaf-bedrag groter dan € 1000,- uit te sluiten. Bijkomende kosten zijn de kosten die gebonden zijn aan de tijdsinvestering in de afname en beoordeling van de resultaten. Deze zijn verder niet meegenomen in de keuzeproces van een meetinstrument. De toepasbaarheid wordt overigens niet alleen bepaald door de investering die de testaanbieder moet doen, maar ook door de inspanningen die de patiënt moet leveren. Over het algemeen is een meetinstrument toepas-baar als het aansluit bij het klinisch referentiekader en de therapeutische technieken van de

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 11 -

zorgverlener. Tegelijkertijd betreft het instrumenten die algemeen geaccepteerd zijn. In specialistische (academische) ziekenhuizen worden vaak functieonderzoeken verricht, die nog niet algemeen gangbaar zijn en onderdeel vormen van een wetenschappelijk onderzoek.

Interviews experts Ter ondersteuning van het keuzeproces door de onderzoekers is de verzamellijst met ge-vonden meetinstrumenten voorgelegd aan 19 medewerkers van de Hogeschool Zuyd in Heerlen met praktische expertise op het gebied van meetinstrumenten. Tot de ondervraagden behoorden vijf ergotherapeuten, vijf fysiotherapeuten, vijf verpleegkundigen en vier logo-pedisten. Met de keuze voor deze personen is gestreefd naar een evenwichtige vertegen-woordiging van de verschillende disciplines binnen de Hogeschool Zuyd. Aan de respondenten is gevraagd om elk meetinstrument te beoordelen op de selectiecriteria "doelmatigheid" en "toepasbaarheid". Voor elk criterium waren er de volgende antwoord-categorieën: - - (helemaal niet van toepassing), - (niet helemaal van toepassing), +/- (onbekend, weet niet), + (beetje van toepassing) en + + (helemaal van toepassing). Voor het berekenen van een score werd - - als -2 geteld en + + als +2. Per discipline werd zo een score berekend voor ieder meetinstrument. De eindscore voor elk meetinstrument bedroeg dus minimaal -20 en maximaal +20 voor ergotherapie, fysiotherapie en verpleegkunde en minimaal -19 en maximaal +19 voor logopedie. Een negatieve score betekent dat het instrument niet bijdraagt aan doelmatigheid en niet toepasbaar is, terwijl een positieve score het omgekeerde betekent. De eindscores staan per discipline opgesomd in tabel 1. Tevens is hier een totaalscore gegeven over alle disciplines heen. Tabel 1 De totaalscores van fysiotherapeuten, verpleegkundigen, logopedisten en

ergotherapeuten op "doelmatigheid" en "toepasbaarheid" van technische meetinstrumenten

HOOFDCATEGORIE SUBCATEGORIE FYSIO VERPL. KUNDE LOGO ERGO

TOTAAL

AFSTANDMETING Digitale shuttlerun 5 -2 0 0 3

Lenigheidsmeter 2 -6 0 0 -4

Spronghoogtemeter -1 -3 0 0 -4

ACTIVITEITEN-MONITORING

3D-Accelerometer/ Valdetector 16 10 0 0

26

Caloriemeter 11 8 0 0 19

DynaPort ADL Monitor 16 10 0 0 26

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 12 -

HOOFDCATEGORIE SUBCATEGORIE FYSIO VERPL. KUNDE LOGO ERGO

TOTAAL

Gyroscoop 0 -1 0 0 -1

PAM 14 -1 0 0 13

SenseWear Armband 14 -1 0 0 13

Stappenteller 15 16 0 16 47

ANTOPOMETRIE Antropometer 11 12 0 0 23

Condylenmeter -1 12 0 0 11

AUDIOMETRIE Spraakaudiometer 2 14 9 0 25

Toonaudiometer 1 14 14 0 29

BEELDVORMENDE TECHNIEK Echografie/ echoscopie 11 18 0 0

29

BLOEDWAARDE-METING Manchetbloeddruk-meter 11 18 0 10

39

Polsbloeddrukmeter 20 19 3 16 58

DRUKMETING Balansplatform 11 5 0 0 26

Drukplatform 4 6 0 0 10

Krachtenplatform 4 6 0 0 10

Voetplaat 6 6 0 0 12

DYNAMOMETRIE Enkeldynamometer 0 8 0 0 8

Handdynamometer 13 8 0 12 33

Pols onderarm -dynamometer -3 4 0 0

1

GONIOMETRIE Crom-meter 0 2 0 0 2

Goniometer 1 7 0 0 8

Inclinometer -12 2 0 0 -10

Vingergoniometer -1 -3 0 0 -4

HARTFALENMONITORING ECG ambulant 20 19 0 0 39

ECG niet ambulant 12 18 0 0 30

Hartslagmeter 20 19 0 18 57

HERSENACTIVITEIT-METING EEG 8 1 0 0

9

OORMETING Tympanometer 0 7 11 0 18

RESPIRATOIRE METING Bodyplethysmograaf 6 9 0 0 15

Capnograaf 7 7 0 0 14

CO ademtest -5 -3 0 0 -9

Co2ntrol 6 2 0 0 8

Diffusiecapaciteitmeter 6 6 0 0 12

Draagbare Vmax 8 8 0 0 16

Ergospirometer 9 -3 0 0 6

Flow/volumemeter 10 11 0 0 21

Longfunctiemeter 16 4 0 0 20

Oscillometer 1 4 0 0 5

Piekstroommeter 14 7 0 0 21

Pulsoximeter 14 15 0 0 29

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 13 -

HOOFDCATEGORIE SUBCATEGORIE FYSIO VERPL. KUNDE LOGO ERGO

TOTAAL

Saturatiemeter 19 19 0 0 38

Spirometer 11 10 3 0 24

SENSIBILITEITSMETING Sensibiliteitsmeter 8 1 0 19 28

SPIERACTIVITEITMETING EMG 14 0 0 7 21

TEMPERATUURMETING Infrarood camera 15 15 0 13 43

Koortsthermometer 18 17 0 12 47

In de projectgroep is overeengekomen dat de meetinstrumenten met een score van 13 of hoger bij een van de disciplines in eerste instantie in aanmerking kwamen voor opname in de database van het ECMR. Voor logopedie kwamen de meetinstrumenten met een score van minimaal 11 in aanmerking. Het krachtenplatform, balansplatform en het drukplatform scoorden een 4, 11 en een 4, respectievelijk, maar zijn toch geselecteerd. Vanwege de rele-vantie van deze meetinstrumenten voor revalidatiecentra achtten de projectmedewerkers deze toch van belang voor opname in de database ECMR. In totaal zijn er 20 categorieen meet-instrumenten geselecteerd. Deze staan weergegeven in tabel 2 (middelste kolom). Van elk van deze 20 categorieën is (via de reeds verkregen informatie) onderzocht welk type / model het meest geaccepteerd is in de dagelijkse praktijk van de zorgverlener. Tabel 2 De meetinstrumenten waaraan prioriteit is verleend voor opname in de

database van het ECMR HOOFDCATEGORIE SUBCATEGORIE TYPE / MODEL

ACTIVITEITEN-MONITORING Accelerometer TriTrac-R3D

Xsens MT9-B

DynaPort ADL Monitor

AM101 PAM

Pro2 SenseWear Armband

Stappenteller Omron HJ-105

Yamax SW-200

Oregon Scientific PE 316 CA

BLOEDDRUKMETING Bloeddrukmeter Omron M6 (HEM-7001-E)

Microlife BPA100 Plus

DRUKMETING Balansplatform AMTI AccuSway

Drukplatform Novel Emed-X Krachtenplatform AMTI AccuPower

DYNAMOMETRIE Hand dynamometer Jamar hydraulische hand dynamometer

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 14 -

HOOFDCATEGORIE SUBCATEGORIE TYPE / MODEL

GEHOORONDERZOEK Audiometrie Audioscope

Tympanometrie Microtymp

HARTFUNCTIE-MONITORING ECG ambulant Oxford Medilog 4500

SEER light digitale Holter

ECG niet ambulant

Hartslagmeter Polar 810

RESPIRATOIRE METING Longfunctiemeter

Piekstroommeter

Pulsoximeter

Saturatiemeter Nonin 9500 Onyx Saturatiemeter

Spirometer MicroMedical MicroPlus Spirometer

SPIERACTIVITEITMETING EMG

TEMPERATUURMETING Infrarood camera

Koortsthermometer

2.2 Fase 2: introductie- en toelichtingsformulieren Van de 9 hoofdcategorieën uit tabel 1 is een introductieformulier geschreven. Van 20 instru-menten uit tabel 2 is een formulier "uitgebreide toelichting" geschreven. Hierbij is gebruik gemaakt van de bestaande formulieren voor de vragenlijsten, observatielijsten, observatie-schalen en functietesten, die door het ECMR ontwikkeld zijn. De bestaande formulieren behoefden slechts summier aangepast te worden voor technische meetinstrumenten.

2.2.1 Het introductieformulier Het introductieformulier begint met een korte beschrijving van de algemene gegevens over het meetinstrument. Dan volgt er een schematische weergave van gerelateerde meet-instrumenten, die ook weer worden beschreven. Het formulier eindigt met een uitgebreide tabel, waarin alle productnamen en merken van het meetinstrument opgenomen zijn. Als bijlage 3 is een voorbeeld van een introductieformulier opgenomen.

2.2.2 Het formulier "uitgebreide toelichting" Er zijn in totaal 20 formulieren "uitgebreide toelichting" geschreven. De informatie die nodig was om de toelichtingsformulieren in te vullen, was in grote lijnen al verzameld in fase 1. Aanvullende informatie is via het Internet gezocht met behulp van de zoekmachines Google en

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 15 -

Google Scholar. Voor informatie over de methodologische kwaliteit is gezocht binnen de databases Pubmed (Medline) en OnLine Contents. In het ECMR staan drie rolmenu’s met trefwoorden voor lichaamsregio, aandoening (ICD) en domein "menselijk functioneren" (ICF). De lezer kan een trefwoord uit één menu selecteren of uit meerdere menu’s tegelijk. Van elk meetinstrument zijn de trefwoorden ingevuld. Dit is gebeurd aan de hand van een bestaand trefwoordenschema. Het meetinstrument is kort toegelicht . De lezer kan dan in één oogopslag beoordelen of het meetintrument al dan niet interessant is. De doelgroep is beschreven aan de hand van de soort zorggebruikers (ook leeftijd) waarvoor het instrument gebruikt wordt en de situatie waarin het instrument gebruikt wordt. De bedenker of de fabrikant van het meetinstrument is genoemd, evenals het jaartal waarin zowel de oorspronkelijke als de Nederlandse versie ontwikkeld is. Het doel van het meetinstrument is gekozen uit één van de volgende opties: diagnostisch, prognostisch, evaluatief of effectief, inventariserend, etiologisch of een combinatie hiervan. Alle technische meetinstrumenten behoorden tot de soort "instrumenteel". De vorm van het instrument is onderverdeeld in de volgende items: opbouw apparatuur, technische voor-waarden, meetprocedure en meetniveau. Onder "opbouw apparatuur" wordt verstaan: de afmetingen en het gewicht van het meetinstrument. Onder "technische voorwaarden" wordt verstaan: een aantal technische specificaties van het instrument. De meetéénheid van het instrument staat beschreven bij het onderdeel "meetniveau". Onder "meetniveau" wordt verstaan: nominaal, ordinaal, ratio of interval. De meetinstrumenten behoorden bijna alle-maal tot het intervalniveau. De meetprocedure is kort beschreven. Bij elk meetinstrument staat vermeld bij wie het opvraagbaar is (de volledige naam en het adres van de fabrikant of de leverancier) en hoe hoog de aanschafkosten zijn. Het volgende is ook beschreven: de benodigdheden bij het meetinstrument, de randvoorwaarden van gebruik van het instrument, de tijd die nodig is om de meting uit te voeren en of er al dan niet een gebruikershandleiding voorhanden is. Van het meetinstrument zijn de normgegevens opgenomen, indien voor-handen, van een gedfinieerde groep zorggebruikers onder bepaalde omstandigheden.

Methodologische kwaliteit Om wetenschappelijke literatuur te vinden over de kwaliteit van het meetinstrument is gezocht binnen de databases Pubmed (Medline) en OnLine Contents. Er is uitsluitend gezocht naar publicaties in het Nederlands, Engels en het Duits. De gebruikte zoektermen waren de namen van het meetinstrument, vaak in combinatie met een methodologische term. In het Nederlands: betrouwbaarheid, reproduceerbaarheid, validiteit en responsiviteit. In het Engels: reliability,

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 16 -

validity and accuracy. In het Duits: Reliabilität and Validität. Relevante publicaties zijn opge-raagd via de bibliotheeek van de Hogeschool Zuyd. Van elke publicatie is de literatuurlijst doorgenomen en is verder gezocht naar potentieel relevante artikelen. Informatie over de methodologische kwaliteit is per meetinstrument verzameld en op schematische wijze weergegeven in het toelichtingsformulier.

2.3 Fase 3: Scholing Eén van de doelstellingen van het project was het ontwikkelen en verzorgen van scholing voor professionele zorgverleners om deze te ondersteunen bij het gebruik van technische meetinstrumenten. De scholing heeft vorm gekregen in een praktijkgerichte workshop van een halve dag. De doelgroep van de workshop bestond uit fysiotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen en was bedoeld om hen kritisch te leren kijken naar technische meet-instrumenten. Na het volgen van de cursus zouden de deelnemers het volgende moeten kunnen: technische meetinstrumenten op juiste wijze hanteren en toepassen en ze op juiste wijze beoordelen op kwaliteit.

2.3.1 Diagnostische analyse Voorafgaand aan het ontwikkelen van de workshop is er een analyse gemaakt van de doelgroep en de behoeften en verwachtingen van de doelgroep ten aanzien van scholing. Dit is gebeurd met een zogenaamde diagnostische analyse. Deze bestond uit een semigestruc-tureerd interview van maximaal een uur. Het interview is voor commentaar voorgelegd aan professionele zorgverleners met relevante expertise op het gebied van meetinstrumenten. Respondenten De volgende zorgverleners kwamen in aanmerking voor deelname aan het interview: ergo-therapeuten, fysiotherapeuten en logopedisten die werkzaam zijn in een ziekenhuis, een revalidatiecentrum en / of in een vrije vestiging, verpleegkundigen die werkzaam zijn in een ziekenhuis en / of een revalidatiecentrum, hogeschooldocenten van de opleidingen ergo-therapie, fysiotherapie, logopedie en verpleegkunde en vierdejaars studenten met stage-ervaring in een ziekenhuis, revalidatiecentrum en / of een vrije vestiging. Potentiële respondenten zijn via docenten aan de Hogeschool Zuyd via een email, in een persoonlijk gesprek of telefonisch benaderd met het verzoek om medewerking te verlenen aan

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 17 -

het interview. In totaal zijn er 11 respondenten geworven: één ergotherapeut, drie fysio-therapeuten, vier logopedisten en drie verpleegkundigen. Uit eerder afgenomen interviews met ergotherapeuten (zie 2.1.1) bleek dat deze beroeps-groep nauwelijks met technische meetinstrumenten werkt. Hoewel er één ergotherapeut bij de diagnostische analyse betrokken was, werd verondersteld dat de scholing voor deze beroeps-groep niet relevant zou zijn. Interview Het interview was semi-gestructureerd, waarbij gebruik gemaakt werd van een vragenlijst die voornamelijk uit gesloten vragen bestond met een vaste formulering. De 16 vragen werden gesteld in een vaste volgorde. Naast de gesloten vragen bevatte de vragenlijst ook een aantal open vragen. In dit interview is structuur aangebracht met een zogenaamde topiclijst. De volgende onderwerpen werden aan de orde gesteld:

● Algemene gegevens werkzaamheden ● Hanteerbaarheid en toepasbaarheid technisch meetinstrument ● Behoeften en verwachtingen technisch meetinstrument ● Bevorderende en belemmerende factoren aanschaf technisch meetinstrument ● Behoeften en verwachtingen scholing

Analyse interview De antwoorden op de vragen van het interview zijn per discipline geanalyseerd en staan beschrijvend weergegeven in het volgende hoofdstuk (3.3).

2.3.2 Workshop De workshop werd op de hogeschool Zuyd in Heerlen. Er waren vijf docenten aanwezig: twee van de kenniskring Technologie in de Zorg, twee van de kenniskring Autonomie en Participatie en een docent van de opleiding Logopedie. Dertien professionele zorgverleners (elf vrouwen en twee mannen) namen deel aan de workshop: twee fysiotherapeuten, negen logopedisten en twee verpleegkundigen. Het eerste gedeelte van de workshop was multidisciplinair en het tweede gedeelte was discipline specifiek. Als introductie konden de deelnemers kennismaken met veschillende technische meet-instrumenten. De eerste opdracht was om van drie nog onbekende meetinstrumenten een vragenformulier in te vullen. Deze opdracht nam ongeveer een half uur in beslag. Aansluitend

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 18 -

werd de opdracht besproken in een responsiecollege. Daarna werd er een hoorcollege Klinimetrie gegeven van drie kwartier, waarin de volgende onderwerpen aan de orde kwamen: het doel van meten, de verschillen tussen technische en overige meetinstrumenten, de kwaliteitscriteria waarop meetinstrumenten beoordeeld worden en de in dit project uitgewerkte toelichtingsformulieren. Na een korte pauze werd de groep opgesplitst in drie groepen van gelijke discipline. In dit praktische gedeelte van de workshop van ongeveer anderhalf uur leerden de cursisten verschillende varianten van één technisch meetinstrument op methodo-logische kwaliteit te beoordelen: de fysiotherapeuten maakten kennis met verschillende stappentellers, de logopedisten met de stotterteller en de verpleegkundigen met twee manchetbloeddrukmeters. Na afloop van de workshop werd deze door alle deelnemers geëvalueerd op vakinhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische aspecten. De resultaten hiervan staan beschrijvend weergegeven in het volgende hoofdstuk (3.4).

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 19 -

H o o f d s t u k 3

R E S U L T A T E N

3.1 Informatiebronnen technische meetinstrumenten In de eerste fase van het project is een oriënterend literatuuronderzoek uitgevoerd met als doel het op systematische wijze verzamelen van technische meetinstrumenten die in de Neder-landse zorg gebruikt worden (zie hoofdstuk 2: paragraaf 2.1). Het belangrijkste resultaat van deze fase was een verzamellijst met technische meetinstrumenten. Daarnaast heeft het literatuuronderzoek geresulteerd in een overzicht van databases, richtlijnen, systematische reviews en overige informatie over technische meetinstrumenten en een overzicht van namen en websites van 117 leveranciers die wereldwijd technische meetinstrumenten verkopen. Beide overzichten zijn opgenomen als bijlagen 1 en 2.

3.2 Database Er zijn in totaal 9 introductieformulieren en 20 toelichtingsformulieren geschreven. Deze worden opgenomen in de database van het ECMR en zijn op het Internet terug te vinden op www.ecmr.nl.

3.3 Resultaten diagnostische analyse Hanteerbaarheid en toepasbaarheid technisch meetinstrument Het bleek dat de meeste respondenten de op het werk aanwezige technische meet-instrumenten bijna dagelijks gebruiken met als voornamelijk doel het stellen van een diag-nose. Deze meetinstrumenten zijn in de meeste gevallen ook opgenomen in het ECMR, zoals een bloeddrukmeter, een thermometer, een spirometer en een audiometer. Behoeften en verwachtingen technisch meetinstrument De meeste respondenten gaven te kennen dat de gebruiksmogelijkheden van de op het werk aanwezige meetinstrumenten onvoldoende bekend is. De kennis en vaardigheden om het instrument op juiste wijze te hanteren werd bijna door iedereen als onvoldoende beschouwd.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 20 -

Ondersteuning hierbij zou welkom zijn. De verwachtte meerwaarde van technische meet-instrumenten had betrekking op een grotere objectiviteit van metingen, de grotere nauw-keurigheid en de mogelijkheid om therapeutische effecten met elkaar te kunnen vergelijken. Bevorderende en belemmerende factoren aanschaf technisch meetinstrument Het financiële aspect bleek de grootste belemmerende factor te zijn om een technisch meet-instrument op het werk aan te schaffen. Een andere belemmerende factor was de beperkte beschikbare tijd om een technisch meetinstrument op juiste wijze te leren hanteren. De volgende bevorderende factoren werden genoemd: voorlichting ten aanzien van de hanteer-baarheid en toepasbaarheid van technische meetinstrumenten, vrijgemaakte tijd hiervoor en financiële ondersteuning door de zorgverzekeraars. Behoeften en verwachtingen scholing Alle respondenten achtten scholing relevant, bij voorkeur in de vorm van een korte workshop. De respondenten had de volgende doelstelling voor ogen: het vergroten van kennis over de hanteerbaarheid en toepasbaarheid van technische meetsintrumenten.

3.4 Evaluatie workshop Uit de eerste opdracht bleek dat de meeste meetinstrumenten voor de deelnemers onbekend waren. De workshop werd over het algemeen als goed beoordeeld, met maar een paar uit-schieters naar zeer goed en naar slecht. Het gemiddelde rapportcijfer (van 1 - 10) was een 8.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 21 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

H o o f d s t u k 4

C O N C L U S I E S & A A N B E V E L I N G E N

4.1 Algemene conclusies Uit de eerste fase van het project, het oriënterend literatuuronderzoek (zie hoofdstuk 2: paragraaf 2.1), is gebleken dat het gebruik van technische meetinstrumenten in de Neder-landse zorg in belangrijke mate bepaald wordt door technologie. In steeds meer meet-instrumenten wordt gebruik gemaakt van nieuwe technologische ontwikkelingen. De micro-electronica en de materiaaltechnologie hebben de grootste doorwerking. Bij de micro-electronica gaat het vooral om ontwikkelingen op het terrein van microprocessoren, sensoren, informatica en communicatie. Sensoren kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat er een alarm afgaat wanneer de bloeddruk een bepaalde grenswaarde overschrijdt. Door de ontwikkelingen op het gebied van de materiaaltechnologie worden meetinstrumenten kleiner, lichter en makkelijker te transporteren of in te bouwen. Soms leidt deze vooruitgang tot nieuwe meet-instrumenten, zoals de Sense Wear Armband en de CO2ntrol op het gebied van activiteiten-monitoring, vaker echter tot verbetering van bestaande meetinstrumenten. Op een consu-mentensite (3) worden op dit moment (september 2007) bijvoorbeeld al 349 hartslagmeters en 207 verschillende bloeddrukmeters onderling met elkaar vergeleken. De doorwerking van deze ontwikkelingen maakt het mogelijk om de diagnostiek en behandel-methoden te vereenvoudigen. De toepassing van moderne technische meetinstrumenten biedt een belangrijke mogelijkheid om de werkbelasting van de zorgverlener te verlagen. Een opti-maal gebruik van deze meetinstrumenten kan de doelmatigheid vergroten en de kosten beperken. De toepassing van moderne technische meetinstrumenten vraagt van de zorgverlener echter wel nieuwe deskundigheid en vaardigheden. De tijdens de diagnostische analyse geïnter-viewde ergotherapeut, fysiotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen gaven aan dat er behoefte bestaat aan voorlichting over technische meetinstrumenten (hoofdstuk 3: paragraaf 3.3). Hoewel de diagnostische analyse kleinschalig was, een inhoudelijk verkennend karakter

(3) www.kieskeurig.nl, september 2007

- 22 -

had en de resultaten dus niet gegeneraliseerd kunnen worden, kwam de behoefte aan informatie toch duidelijk naar voren, ook tijdens de workshop. Met de eindprodukten van dit project, de database EMCR en het ontwikkelde scholingsmateriaal, hoopt de projectgroep een bijdrage te leveren aan deze behoefte.

4.2 Aanbevelingen database De database ECMR heeft als doel om professionele zorgverleners de gelegenheid te bieden om geïnformeerd te raken over bestaande of nieuwe technische meetinstrumenten. Binnen de beschikbare tijd voor dit project zijn 9 introductieformulieren en 20 toelichtingsformulieren geschreven. Dit is maar een beperkt gedeelte van het totale aanbod technische meet-instrumenten. Het is de bedoeling dat de database na afloop van dit project voor onbepaalde tijd wordt uitgebreid door vierdejaars studenten van de opleidingen gezondheidszorg en biometrie van de hogeschool Zuyd, onder begeleiding van docenten, bijvoorbeeld in het kader van een afstudeerproject. De kenniskring Technologie in de Zorg is daarvoor verantwoordelijk. De database is vrij toegankelijk voor iedereen. Het strekt tot aanbeveling om het bestaan van de database landelijk bekend te maken. Bijvoorbeeld door middel van vaktijdschriften, sympo-sia en congressen en via links op andere, gerelateerde, databases. De lectoraten Technologie in de zorg en Autonomie en Participatie zullen hiervoor gezamenlijk een aanpak ontwikkelen. Met Vilans, het kennisinstituut waar het iRv mee gefuseerd is, wordt overlegd over de mogelijk-heden van landelijke verspreiding en bekendmaking.

4.3 Conclusies scholing Op basis van de reactie van de geïnterviewde en aan de workshop deelnemende fysio-therapeuten, logopedisten en verpleegkundigen kan verondersteld worden dat professionele zorgverleners behoefte hebben aan onderwijskundige ondersteuning voor wat betreft het gebruik van technische meetinstrumenten.

4.4 Aanbevelingen scholing De scholing in dit project is aangeboden in de vorm van een praktijkgerichte, interactieve workshop van een halve dag. Het is de bedoeling dat het scholingsmateriaal in bestaande

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 23 -

onderwijsmodules van de Hogeschool Zuyd geïmplementeerd wordt, dus als onderdeel van de reguliere opleidingen. Hiertoe wordt in overleg met de bij de verschillende opleidingen be-trokken programmacommissies, een plan opgesteld dat in het studiejaar 2008 - 2009 geïm-plementeerd moet zijn. Daarnaast wordt de workshop met betrekking tot technische meet-instrumenten opgenomen in het scholingsaanbod van het expertisecentrum meetinstrumenten revalidatie naar professionals in het werkveld.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 24 -

Bijlage 1 Aanvullende informatie over technische meetinstrumenten (wereldwijd)

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 25 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

Instituut Website Producten Taal

Abstract zoekmachines/ databases:

National Centre for Biotechnology Information (NCBI)

www.pubmed.org

Literatuur database (o.a. literatuur over technische meetinstrumenten)

ENG

Nederlandse Cochrane groep

www.cochrane.nl/index.html Database RCTs, systematic reviews, richtlijnen voor evidence based wetenschappelijk onderzoek ( o.a. literatuur over technische meetinstrumenten)

ENG

Nederlandse Paramedische Instituut (NPi)

www.paramedisch.org Database meetinstrumenten, abstract zoekmachine, overzicht cursussen, onderzoek

NL

Occupational therapy systematic evaluation of evidence

www.otseeker.com Database RCTs, systematic reviews m.b.t. ergotherapie ( o.a. literatuur over technische meetinstrumenten)

ENG

Physiotherapy Evidence Database (PEDro)

www.pedro.fhs.usyd.edu.au/index.html

o.a. abstracts van RCTs, systematic reviews enz. ( o.a. literatuur over technische meetinstrumenten)

ENG

Psychological database for brain impairment treatment efficacy (PSYCBITE)

www.psycbite.com Literatuur database ( o.a. literatuur over technische meetinstrumenten)

ENG

Research Resource for Complex Physiologic Signals

www.physionet.org/physiobank/ Database: fysiologische signalen EEG, ECG, BP enz.

ENG

Verenigingen:

American Lung Association

www.lungusa.org Informatie over longfunctie (testen), astma ENG

American Society for Hand Therapist (ASHT)

www.asht.org/ Informatie m.b.t. hand therapeuten, cursus, workshop, online journal, “special interest groups” (alleen voor leden)

ENG

American Speech-Language-Hearing Association

www.asha.org/default.htm Informatie m.b.t. spraak, taal, gehoor, o.a. richtlijnen

ENG

Centre for evidence based physiotherapie Maastricht (CEBP)

www.cebp.nl Richtlijnen evidence based practice fysiotherapie, database meetinstrumenten voor fysiotherapie

ENG

Handen Team Zeeland

www.handenteam.nl/ Informatie m.b.t. handaandoeningen , database meetinstrumenten, o.a. richtlijn dynamometrie

NL

- 26 -

Instituut Website Producten Taal

International Organization for Standardization

www.iso.org Richtlijnen m.b.t. standaardisatie ENG

Koninklijk Nederlands Genootschap Fysiotherapie (KNGF)

www.kngf.nl o.a. richtlijnen: hartrevalidatie, COPD, lage rug klachten, Parkinson enz.

NL

Nederlandse Vereniging voor Audiologie (NVA)

www.audiologieboek.nl/ Online boek audiologie: hoofdstuk 8: diagnostiek

NL

Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie

www.nvlf.nl Richtlijnen, bibliotheek (alleen toegankelijk voor leden)

NL

Österreichische Gesellschaft für Holter-Monitoring

www.holter.or.at/Richtlinien_Frames.html

o.a. richtlijnen voor Holter-monitoring, bijscholingen o.a.: basiscursus Holter-gebruik

D

Overige:

CompleX Dr. J. Haaksma

www.holter.nl/apparatuur.htm Overzicht Holter-systemen NL

Dr. Boesch Medical Stuff

http://dr-boesch.ch/medicine/lufu/lufu-start.htm

Online cursus: longfunctietesten D

F.G. Yanowitz library.med.utah.edu/kw/ecg/ Online ECG learning center E

Medizin & MedTech-Verlag Dr. M. Eckert-Verlag

medizin.li/ Overzicht producten: ECG, Holter, bloeddrukmeting, spirometer, inhalator, echografie enz.

D, NL, ENG

Spirometrie.info www.spirometrie.info/home.html Informatie over spirometrie NL

Stichting Cardionetworks

nl.ecgpedia.org/wiki/Hoofdpagina Online cursus ECG NL

Thermometry- Site www.graduateresearch.com/thermometry/theory.htm

Tipps m.b.t. het gerbuik van verschillende thermometers, info lichaamtemperatuurmeting

ENG

U.S. Food and Drug Administration

http://www.fda.gov/search/databases.html

Overzicht van databases ook m.b.t. technische meetinstrumente (overzicht verkrijgbare producten, overzicht optredende fouten enz.)

ENG

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 27 -

Bijlage 2 De namen en online adressen van leveranciers die technische meetinstrumenten verkopen (wereldwijd, op alfabetische volgorde)

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 28 -

Leverancier Website Producten Taal

Accense www.accense.nl Hartslagmeter, bloeddrukmeter, thermometer NL

Actigraph www.theactigraph.com Actigraph (activiteiten monitor) ENG

Acumen Inc. www.acumeninc.com/ Hartslagmeter, stappenteller ENG

Adquipment Medical www.adquipment.nl Anesthesie en beademing, infuustechnologie, sensoren voor monitoring, biomedische testapparatuur, kalibratie van testapparatuur

NL

Advanced Biosensor

www.advancedbiosensor.com/products.html

Monitoring, ECG, spirometer, bloeddrukmeter

ENG

Amstel Medical www.amstelmedical.nl Medische groothandel: bloeddrukmeters (zelftest ), stethoscopen, skalpelmesjes, hechtmateriaal, verbandmiddelen, testen, instrumentarium, handschoenen, spuiten, naalden enz.

NL

AMTI www.amti.biz/ Krachtenplatformen, balansplatform, druksensoren

ENG

Analog Devices www.analog.com

USA leverancier iMEMS accelerometers ENG

Auritec www.auritec.de Audiologie: o.a. audiometer, tympanometer, Bera, OAE

D

Bai Medical Ltd. www.baimedical.com Audiometer ENG

Benson Medical Instruments

www.bensonmedical.com/ Audiometer ENG

Biomedic www.biomedic.nl Ultrageluid, vaatdiagnostiek, neurologie, monitoring, cardiologie

NL

www.biopac.com/ Longfunctietesten, accelerometer, goniometer, temperatuurmeter

ENG

BodyBow www.bodybow.nl Fysiotherapie, fitness en sport NL

BodyMedia www.bodymedia.com Monitoring ENG

Braun www.braun.com/ Thermometer, bloeddrukmeter ENG

Burdick www.burdick.com/ Cardiopulmonaire diagnostiek ENG

Cardioline www.cardioline.it/default.asp Cardiologie: ECG, Holter-systemen ENG

Cardioshop www.cardioshop.be Hartslagmeter NL

Cardiosport www.cardiosport.com Cardiomonitoring: hartslagmeter, ENG

Chess Medical Technology

www.chessmt.com Spirometrie ENG

Chung Shi www.chung-shi.com Hartslagmeter ENG

Ciclosport www.ciclosport.nl Hartslagmeter NL

Danica www.danica.nl Cardiologie, neurologie, gastro-enterologie NL

Daxtrio www.daxtrio.nl Medische apparatuur: bloeddrukmeters, ergometers, looptrainers, verbruiksmaterialen, enz.

NL

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 29 -

Leverancier Website Producten Taal

Delmar Reynolds www.delmarreynolds.com/ Cardiologie ENG

Disporta www.disporta.nl Fysiotherapie: braces, oefenmaterialen, praktijkbenodigdheden, testen en meten, verbruiksmaterialen, voetverzorging, zit-en-ligcomfort

Esaote Group www.esaote.com Ultrasoundsystemen, MRI ENG, D

Essilor International www.essilor.nl Oogoptische producten: professionele apparatuur, brillenglazen

NL

Fitnessapparaat.nl www.fitnessapparaat.nl Fitnessapparatuur NL

Analog Devices www.analog.com

USA leverancier iMEMS accelerometers ENG

Frye www.frye.com Audiometer ENG

Fujinon Medical www.fujinon.nl Endoscopie apparatuur NL

Futurumshop www.futurumshop.nl/ Hartslagmeter (Sportwinkel) NL

Fysiosupplies www.fysiosupplies.nl Fysiotherapie: dynamometer, hartslagmeters, EMG, bloeddrukmeter, spirometer, verbruiksartikelen enz.

NL

GE Healthcare www.gehealthcare.com/nlnl/index.html

CT scanners, Electron Beam Tomografie, MRI scanners, röntgenapparatuur, mammografiesystemen, Apparatuur voor Nucleaire Geneeskunde en Positron Emissie Tomografie, Cyclotrons en Laboratorium-inrichting, ultrasound systemen, patientbewakingssystemen en diagnostische cardiologie producten

NL, E, D

Getemed www.getemed.net/index.php?mid=1&vid=&lang=de

EKG, monitoring D, E

GN Otometrics http://www.gnotometrics.com/index.htm

Audiologische apparatuur ENG

Jaeger www.jaeger-toennies.com Cardiologie, spirometrie, electrofysiologie, slaapdiagnostiek, monitoring

D, ENG

Hagamedical www.hagamedical.nl Bloeddrukmeters, spirometrie, lichaamsvetmeter, enz.

NL

Harpenden www.huidplooimeter.nl/ Huidplooimeter NL, ENG, D

Hartech www.hartech.nl Mechanische testapparatuur: trekbank, drukbank, krachtmeter, krachtopnemer, draaimomentmeter

NL

Hartslagmetershop www.hartslagmeter.com Hartslagmeter NL

Heal Force www.healforce.com Monitoring, polsoximeter, enz. ENG

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 30 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

Leverancier Website Producten Taal

Hueber Medica www.hueber-medica.nl Medische groothandel: o.a. cardiologie, bloeddrukmeters, praktijkinrichting, verbruiksartikelen

NL

Intelligent Hearing Systems

www.ihsys.com Audiometer, OAE, ABR ENG

Interacoustics www.interacoustics.com Audiologische apparatuur ENG

Lipin/Dietz Associates

www.lipindietz.com Audiometers, oogmeters, spirometers ENG

Lopharm www.lopharm.nl B.H.V./E.H.B.O., praktijkinrichting, sportverzorging, voetverzorging

NL

Mack www.mack-team.de Audiometrie D

Maico www.maico-diagnostics.com Audiologische apparatuur ENG

McRoberts www.mcroberts.nl/ bewegingssensoren ENG

Mecan www.mecan.nl Medische groothandel, o.a.: ECG- en bewakingsapparatuur

NL

MedCat www.medcat.nl Medische apparatuur: neurologie, KNF, vaatlabs, gastroenterologie, slaaplab, heelkunde, huisartsen, SEH, radiologie, epilepsiekliniken, functieafdelingen Verbruiksartikelen: gels, naalden, electroden enz. Apparatuur voor wetenschappelijk onderzoek: neuroscience Software

NL

MeddiTech www.medditech.nl Ambulante medische apparatuur: Holter, Bloeddrukmeters, Event Recorders

NL

Medilog Darwin www.medilogdarwin.com/ Holter-systemen ENG

Mediost www.mediost.com/ Medische groothandel: o.a. ergometrie, ECG, longfunctie, audiometrie, saturatie-/ pulsoximeter, praktijkinrichting, verbruiksmaterialen

NL

Medisana www.medisana.nl Bloeddrukmeter, thermometer NL

Metesco Nederland www.metesco.nl

Verhuur en verkoop test- en meetapparatuur NL

Microlife www.microlife.nl/ Thermometer, bloeddrukmonitoren, astmamonitoren

NL

Mind Media www.mindmedia.nl Multimodale apparatuur: EEG, oximetrie, spirometrie, ECG, HRV Sensore, electroden, hometrainer

ENG

Medidis Groep www.medidisgroep.nl Pulse-oximetrie, monitoring, enz. NL, ENG

MEGA Electronics www.meltd.fi EMG apparatuur ENG

- 31 -

Leverancier Website Producten Taal

Microlife www.microlife.com Astmamonitoring, bloeddrukmeters, thermometers, caloriemeters

ENG

Micro Medical www.micromedical.co.uk Peak-flow meter, spirometrie, Lactose-Intolerantie test, vaatmeters

ENG

Nedis www.nedis.com Hartslagmeter, bloeddrukmeter etc. ENG, NL, D

North East Monitoring

www.nemon.com/ Holter-systemen ENG

Nonin www.nonin.com Pulse-oximetrie, sensoren, Multimodale apparatuur: CO2 detectie, bloeddrukmeter enz.

ENG

Norav Medical www.norav.com ECG apparatuur, Holter-systemen ENG

Novacor www.novacor.com/english/cadres.htm

Holter-systemen, ambulant ECG ENG

Nova Medical Systems

www.medicalsystems.com Medische apparatuur: cardiologie, pneumonologie, ultrasound, monitoring, oximetrie, capnografie, praktijkinrichting, enz.

ENG

Novel www.novel.de/ Drukmeetplatform, Druksensor ENG

OMNI www.omnisports.de Hartslagmeter ENG, D

Omron Healthcare www.omronhealthcare.com Bloeddrukmeters, thermometers, spirometrie (peak flow), hartslagmeters, pedometer, body fat analyzer,

ENG

Oregon Scientific www.oregonscientific.com Stappenteller, hartslagmeter ENG, D

Otovation www.otovation.com Audioloische apparatuur ENG

PAM www.pam.com PAM (activiteiten monitor) NL

Philips www.medical.philips.com Medische systemen: cardio/vasculaire X-ray, computer tomografie, fluoroscopie, MR, PET, radiografie, bestralingsoncologie enz.

NL, ENG, D

Polar www.polar-nederland.nl/ hartslagmeters NL

Premed www.premed.nl Thermometers, hoek omtrek lengte, bewegingsmeting, hartslagmeting, gewichtscontrole, spierlengtemeting, braces, bandages, verbruiksmaterialen, medische apparatuur

NL

Pro2Move www.pro2move.nl Spirometer, bloeddrukmeter, cholesterolmeter, polsoximeter, hartslagmeter, stappenteller,

NL

ProCare www.procareshop.nl Medische apparatuur: ergometers, audiometers, bleoddrukmeters, ECG, spirometers, thermometers, oogtesten, krachtmeting, polsoximeter, enz.

NL

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 32 -

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

Leverancier Website Producten Taal

Prorun www.prorun.nl Hartslagmeter, stappenteller NL

Psylab www.psylab.com/ Monitoring, Hard- en Software ENG

PT Medical www.pt-medical.nl Medische apparatuur: spirometer, peak flow, polsoximeter, capnografie, monitoring, ECG, bloeddrukmeter, Lactose intolerantie, enz.

NL

Rehaboutlet www.rehaboutlet.com/ Dynamometer, thermometer, bleoddrukmeter enz.

ENG

Robijns www.robijns.nl/ Hartslagmeter, stappenteller NL

Rozinn www.rozinn.de Ambulante ECG-systemen, Holter DE

Schiller www.schiller.ch ECG, ergometrie, spirometrie, bloeddrukmeters, monitoring, telemedicijn

ENG

Schnabel www.schnabel.nl Medische groothandel: praktijkinrichting, NL

Schreiber & Tholen www.eeg-emg.de EMG, EEG, D

Sherborne Schaevitz

www.sherborneschaevitz.com

UK producent Servo accelerometers ENG

Sigmasport www.sigmasport.com Hartslagmeter ENG

Silva www.silva.se Stappenteller,

Spacelabs Healthcare

www.spacelabshealthcare.com Monitoring, Bleoddrukmeter ENG

Sport-tiedje, online winkel

www.sport-tiedje.com/ Hartslagmeter NL

Stayhealthy www.stayhealthy.com Accelerometer ENG

SunTech Medical www.suntechmed.com Bloeddrukmeters ENG

Suunto www.suunto.com Hartslagmeter ENG, D

Tanita www.tanita.nl/ Weegschalen, caloriemeter, pedometer NL

Tech5 BV www.tech5.nl NL leverancier acceleratiesensoren ENG

Tefa Portagne www.tefa-portagne.nl TENS, Monitoring

Teleflex Medical www.teleflexmedical.nl Medische apparatuur: bloeddrukmeter, tympanometer, enz.

NL

Thorlabs www.thorlabs.com Goniometers ENG

Timex www.timex.com Hartslagmeter ENG, D

Twente Medical Systems International BV (TMSI)

www.tmsi.com/?id=1 EMG, polygrafie systemen met stationaire of ambulante electrophysiologische versterkers

Van der Tol www.tolmed.nl Cardiologie, KNO NL

Topwatch www.topwatch.biz Krachtplatform NL

Total Body Support www.totalbodysupport.nl Fysiotherapie: braces en bandages, verbruiksartikelen, meetapparatuur, revalidatie enz.

NL

Tremetrics www.tremetrics.com Audiometer, audiometrischie-cabine ENG

- 33 -

Leverancier Website Producten Taal

Tyco Healthcare www.tycohealthcare.nl Medische apparatuur: polsoximetrie, capnografie, verbruiksmaterialen, enz.

NL

Van de Putte www.vandeputtemedical.com (Para)medische apparatuur: ECG, audiometrie, spirometrie, vrbruiksmaterialen, enz.

NL

Verathon Medical www.verathon.nl Ultrasound NL

Viasys Healthcare www.viasyshealthcare.com Medische apparatuur ENG

VosMed www.vosmedisch.nl Medische apparatuur NL

WelchAllyn www.welchallyn.com Medische apparatuur: ECG, bloeddrukmeter, spirometer, monitoring, audiometer, tympanometer enz.

ENG, NL, D

Xsens

Zebris www.zebris.de/ 3D bewegingsanalyse, drukmetingen ENG, D

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 34 -

Bijlage 3 Voorbeeld van een introductie formulier van een categorie meetinstrumenten

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 35 -

Introductie van de hoofdcategorie

Lichaamstemperatuurmeting

mei 2007 Review en invoer: I. Dachweiler

1 Algemene gegevens

• Korte Beschrijving Middels een koortsthermometer wordt de lichaamstemperatuur

gemeten met het doel, vast te stellen of iemand koorts heeft. Vanaf een lichaams-temperatuur ≥ 38°C is er sprake van koorts. Recente onderzoeken tonen aan, dat deze referentiewaarde van 38°C niet correct is. De lichaamstemperatuur varieert bij mensen en is ook nog afhankelijk van geslacht, leeftijd, medicijnen, de tijd van de dag en de plaats waar de lichaamstemperatuur gemeten wordt.1

De meting van de lichaamstemperatuur kan: 1. rectaal 2. op het trommelvlies 3. onder de oksel 4. in de mond 5. op het voorhoofd De kwikthermometer is vanwege de kwik niet meer toegestaan. In de loop van de jaren zijn digitale thermometer, oorthermometer en infrarood-thermometer ontwikkeld. Dit formulier geeft een overzicht van non-invasieve meetmethoden. Er bestaan echter ook invasieve temperatuurmeetmethoden, die in ziekenhuizen toegepast worden, te weten de verschillende instrumenten in de vorm van een katheter.

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 36 -

• Ontwikkelaar oorspronkelijke versie M. Fahrenheit (1714) T.C. Allbutt (1867)

2 Indeling soort meetinstrument / meetapparatuur

Kwikthermometer: Een kwikthermometer meet de lichaamstemperatuur met behulp van een kwikkolom. De kwikthermometer is vanwege de kwik echter niet meer toegestaan. Als alternatieve worden thermometers met alcohol of “Galinstan” gebruikt.1,3 De rectale temperatuurmeting met een kwikthermometer wordt als gouden standaard gehanteerd. Digitaal thermometer: Een digitale thermometer meet de temperatuur met behulp van een sensor. Deze sensor veranderd zijn elektrische weerstand bij temperatuurverandering. De veranderingen van de sensor bij temperatuur zijn bekend en in het geheugen van de thermometer opgeslagen. Aan de gemeten waarde wordt dan een temperatuur toegekend. De werking van een digitale thermometer hangt af van een nog voldoende verse batterij.1,3

Thermometer voor eenmalig gebruik, infraroodthermo-meter (oor- en voorhoofd-thermometer), fopspeenthermometer voor meting onder de oksel resp. in de mond: kwikthermometer; digitaal thermometer

Rectale meting: Kwikthermometer; Digitaal thermometer

Katheter: Gouden standaard: pulmonaire katheter

Non-invasief Invasief

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 37 -

Infrarood-thermometer: Een infrarood-thermometer meet de lichaams- temperatuur met behulp van een sensor, die elektromagnetische straling (warmte) afkomstig van de huid detecteert en deze met een microprocessor omrekent in temperatuurwaarden.3

Thermometer voor eenmalig gebruik: Deze thermometers zijn chemische thermometers. Middels een kleurenscala wordt de temperatuur aangegeven. Dit betekent, dat de chemische stoffen in de thermometer van kleur veranderen bij verschillende temperaturen. Deze thermometer kunnen voor temperatuurmeting onder de oksel of in de mond gebruikt worden.1 Fopspeenthermometer: Speciaal voor kleine kinderen zijn thermometers ontwikkeld, in de vorm van een fopspeen. Op die manier kan ook bij kleine kinderen de temperatuur in de mond gemeten worden.2

3 Verkrijgbaarheid

In onderstaande tabel worden per subcategorie “thermometer” de product- namen en merken gegeven. Indien een toelichtingsformulier aanwezig is, is dit in onderstaande tabel vermeld!

Productnaam Merk Prijs Toelichtings-formulier

Koortsthermometer Digitaal thermometer ja FTX Medisana 19,93 € FTF Medisana 9,97 € FTB Medisana 7,94 € Koorts Thermometer 159 SAN 7,34 € MT200 Microlife 9,95 € MT16E1 Microlife 6,95 € MT16F1 Microlife 6,95 € MT19F1 Microlife MT1961 Microlife

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 38 -

MT1951 Microlife MT18F1 Microlife MT1871 Microlife MT16A1 Microlife VT1831 Microlife MT1931 GT Microlife MT100 Microlife MT1622 GT Microlife MT1931 Microlife MT19E1 Microlife MT18A1-N Microlife MT16C2 Microlife MT16B1 Microlife MT1671 Microlife MT3001 Microlife Flex Temp II Omron 11,95 € Eco Temp Omron 7,50 € O Temp III Omron 7,50 € FT-15 Beurer Acute Ratioline FT07 Fysic Classic Thermoval 8,95 € TH100 Cresta 5 € FT4904 AEG 5 € SC37T Scala 4,95 € SC42TM Scala 4,95 € MT301 IBP 2,95 € 7001C Princess 10 € PRT1000 Braun 13 € Oorthermometer ja FTO Medisana TH838 Cresta 19,95 € MT25 Inventum IR 100 Microlife 39,95 € MT 25 Inventum 29,95 €

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 39 -

Oorthermometer 100 Topcom 19,95 € Thermoscan IRT 3020 Braun 30 € IRT4020 Braun 45 € IRT4520 Braun 48 € STEM FT50 Fysic 31 € FT-25 Beurer 29,95 € Gentle Temp 514 Omron 49,95 € Voorhoofdthermometer RT062 Medi-Marketing

International

MT50 Inventum FR1 DM1 Microlife 39,95 € FT-60 Beurer 48,95 € 840419 IBP 34,95 € Thermometer 1500 Techimed 74,99 € Thermometer 700 Techimed 54,99 € TH870 Cresta 24,99 € BC12 Aleco 23,95 € FTD Medisana 49,95 € Fopspeenthermometer ja MT1751 Microlife 9,95 € FT-22 Beurer 8,95 € FTP Medisana 12,95 € Fopspeenthermometer Reer 6,99 € Sets SCH530 Philips 29 € BC03 Aleco 15 €

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten

- 40 -

4 Literatuurlijst

1. Crawford, D.C., Hicks, B., Thompson, M.J., (2006), Which thermometer ? Factors

influencing best choice for intermittent clinical temperature assessment, Journal of Medical Engineering & Technology, vol. 30, no. 4, p. 199 – 211

2. Braun, C.A., (2006), accuracy of pacifier thermometers in young children, Pediatric Nursing, vol. 32, no. 5, p. 413 - 418

3. Wikipedia, Wikipedia Deutschland, (2001), [//de.wikipedia.org/wiki/Fieberthermometer]

4. Wikipedia, Wikipedia Nederland, (2001) [http://nl.wikipedia.org/wiki/Koortsthermometer]

Technologie in de Zorg - Efficiënt gebruik van meetinstrumenten