Technologie in de thuiszorgTechnologie in de thuiszorg

Lokaliseren van personen met dementie Lokaliseren van personen met dementie met wegloopgedrag.met wegloopgedrag.

Expertise Centrum Dementie SophiaExpertise Centrum Dementie SophiaIn samenwerking metIn samenwerking metLucas, K.U. LeuvenLucas, K.U. LeuvenBiip, DiegemBiip, DiegemVzw Woon en Zorg H. Hart KortrijkVzw Woon en Zorg H. Hart Kortrijk

Ongeveer een derde van de personen met dementie vertoont wegloopgedrag. Zij kunnen plots verdwijnen. Mantelzorgers zijn dan in paniek en een zoektocht kan uren duren. Vaak probeert men dit op te lossen door deuren te sluiten, waardoor men tegelijk de persoon zijn vrijheid ontneemt. Met dit project probeerden wij na te gaan of er systemen bestaan die toelaten dat de mantelzorger (of iemand anders) ten allen tijde kan nagaan waar de persoon met dementie zich bevindt. Zo heeft de mantelzorger gemoedsrust en behoudt de persoon met dementie een zekere vrijheid, bijvoorbeeld om zijn dagelijkse wandeling te maken.

Er werden in eerste instantie zesendertig producten geselecteerd. Een beschrijving van deze producten werd teruggekoppeld naar de opdrachtgever, die vervolgens twaalf producten uitkoos. Voor elk van deze producten werd een uitgebreide scorekaart en een meer uitgebreide technische fiche opgemaakt.

InleidingInleiding

Personal Location System

Tags

Miniaturisatie GPS chip

Smart shirt (IBC)

Inplanteren van GPS

GPS tag

Wi-Fi

Intel WiFi Nico

MethodiekMethodiek

1. Bepalen van de selectiecriteria

2. Zoeken naar de technologische hulpmiddelen: de inventaris

3. Vergelijkende studie van de betere oplossingen

4. Testen van de beste voorstellen

5. Conclusies

1. Bepalen van de selectie criteria1. Bepalen van de selectie criteria

Op basis van onderzoekservaring werden in eerste instantie eenOp basis van onderzoekservaring werden in eerste instantie eenaantal criteria bepaald waaraan een traceringstoestel vooraantal criteria bepaald waaraan een traceringstoestel voordementerende ouderen zou moeten voldoen. Deze criteria zijn:dementerende ouderen zou moeten voldoen. Deze criteria zijn:

Gebeurt de plaatsbepaling al dan niet automatisch?Gebeurt de plaatsbepaling al dan niet automatisch? Compactheid en gebruiksgemak van het toestel dat gedragen wordt door Compactheid en gebruiksgemak van het toestel dat gedragen wordt door

de patiënt.de patiënt. Autonomie, bereik, en nauwkeurigheid van de lokaliseringstechnologie.Autonomie, bereik, en nauwkeurigheid van de lokaliseringstechnologie. Opzoekingskost, gebruikskost (bv. maandelijks abonnement), instapkost Opzoekingskost, gebruikskost (bv. maandelijks abonnement), instapkost

(bv. voor aanschaf van het toestel)(bv. voor aanschaf van het toestel) Complexiteit indienstname door de zorger/partner.Complexiteit indienstname door de zorger/partner. Vrijheidsbeperking voor de patiënt.Vrijheidsbeperking voor de patiënt. Ethische aspecten/bezwaren van de voorgestelde oplossing (een Ethische aspecten/bezwaren van de voorgestelde oplossing (een

implantaat is misschien technisch perfect, maar zeer intrusief)implantaat is misschien technisch perfect, maar zeer intrusief)

Deze criteria werden vervolgens verfijnd. Zo kwamen we tot Deze criteria werden vervolgens verfijnd. Zo kwamen we tot twaalf criteria met de volgende kenmerken:twaalf criteria met de volgende kenmerken:

2. Zoeken naar de technologische 2. Zoeken naar de technologische hulpmiddelen: de inventarishulpmiddelen: de inventaris

In een eerste fase werd een onderzoek gevoerd naar commercieelbeschikbare oplossingen voor het traceren/lokaliseren/identificeren vanpersonen of zaken. De inventaris van beschikbare oplossingen werdaangevuld met: • een beschrijving van de gebruikte technologie;• de geschatte kostprijs;• referentie naar leverancier, website;• een eerste inschatting van de technische pro's en contra's wanneer

de oplossing gebruikt zou worden voor het lokaliseren van demente patiënten;

• identificatie van rechten van derden die de vrijheid van gebruik zouden kunnen hinderen, en of ertoe zouden kunnen leiden dat de technologie dient ingekocht te worden bij een exclusieve verdeler;

• opties, alternatieven, en trends die waargenomen worden, m.a.w. oplossingen die niet meteen commercieel beschikbaar of testbaar zijn, maar dat over een paar jaar misschien wel zullen zijn.

In een eerste fase werd zoveel mogelijk informatie gezocht over systemen die voor het traceren van personen/zaken gebruikt kunnen worden.

Hiervoor werden volgende bronnen geconsulteerd:

• wetenschappelijke literatuur over de problematiek van dementerende patiënten en tracering van personen in het algemeen; • verslagen van projecten;• nieuwsdatabanken en forums op Internet;• commerciële literatuur;• patent databanken;• onderzoek met trefwoorden op Internet.

Systemen die duidelijk niet commercieel beschikbaar waren in België, in experimentele fase of om één of andere reden niet aanvaardbaar waren, werden geweerd uit de inventaris van mogelijke oplossingen.

Een tussentijds verslag met kandidaat-oplossingen (de "Inventaris") werd opgemaakt. Voor elke oplossing werd reeds een eerste, beperkte technische fiche aangemaakt met een korte beschrijving van de werking, de pro's en con's. De fiches bevatten ook links naar websites waar er meer informatie te vinden is over de oplossing.

Bij de eerste inventaris werden 5 groepen van producten herkend.

NTEC project

FinderSearch

Findware

Followit Locator

Secufone Advanced

iKids

Orange France

Digital Angel

Skeeper

Wherify

EasyLocate

Trackstar

Nokia THR880i radio

Benefon

Fastrax/iSuite SDK

Fastrax/iSuite SDK

GPS Locator & Tracker

Pets

Personal Tracker

Essec

OOTAY

Segurnet

Hostage Tracking System

ETS Person Tracking Device SafeCall

KidBug

Loc8tor

Safe Return en Project Lifesaver

I. LOCATION BASED SERVICES (LBS) - OPLOSSINGEN

I.1 ESSEC LBSI.2 OOTAY®I.3 GEOMOBILEI.4 GEODYNAMICS

II. SPECIALE GSM TOESTELLEN BRUIKBAAR IN LBS OPLOSSINGEN

II.1 SENIOR TRACK (450 €) / GSM CELLTRACK (450 €)II.2 SEGURNETII.3 CAREFOON

III. GPS OPLOSSINGEN

III.1 COLUMBA ARMBANDIII.2 DIGITAL ANGEL ARMBAND EN PAGERIII.3 TRACKSTAR GPS+GSM MODULEIII.4 FASTRAX AGPS+GPRS

IV. TAG-GEBASEERDE OPLOSSINGEN

IV.1 LOC8TOR PLUS

V. ARMBANDEN

2.1. LOCATION BASED SERVICES (LBS) – OPLOSSINGEN

LBS diensten maken gebruik van het landelijke netwerk van GSM-masten om te zoeken naar het altijd aanwezige signaal van een specifieke mobiele telefoon.

In België zijn er een aantal bedrijven die LBS diensten aanbieden voor het volgen van werknemers, bedrijfswagens, enz. Enkel bij een drietal is het mogelijk voor particulieren (bv. demente patiënten of hun verzorgers) om in te schrijven.

De LBS dienst wordt aangevraagd via registratie van de gebruiker waarbij men opgeeft welk GSM-toestel men wil volgen. Om privacy-redenen moet de LBS dienst eerst op het GSM-toestel van de persoon die men wil lokalizeren geactiveerd worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een SMS-bericht te verzenden vanop dat GSM-toestel naar een bepaald nummer.

Hieronder worden verschillende LBS diensten die in België beschikbaar zijn vergeleken: Essec LBS, Ootay, Geomobile, GeoDynamics.

2.2. SPECIALE GSM TOESTELLEN BRUIKBAAR IN LBS OPLOSSINGEN

Hoewel elk GSM toestel in principe kan opgespoord worden via een LBS dienst, zijn er toestellen op de markt die bedoeld zijn om gebruikt te worden voor lokalisatiedoeleinden. Ze zijn meestal compacter dan een traditioneel GSM toestel, hebben een eenvoudigere interface (geen, één of een beperkt aantal knoppen), hebben een grotere autonomie, en zijn makkelijker draagbaar of verbergbaar. Deze toestellen zijn meestal echter heel wat duurder in aanschaf (vanaf 400€) dan traditionele GSM toestellen (vanaf 50€). De meest interessante toestellen voor het project rond lokalisatie van demente patiënten met dwaalgedrag worden hieronder besproken.

Gewicht 57 g(L-x-B-x H) 64 x 41 x 23 mmBatterij Li-Ion 600 mAhStand-by tot 72 uurBewegingsdetectorGeo-Fencing

Senior Track kan men gebruiken als armband, enkelband of gordel. Hettoestel kan ook bevestigd worden aan kledij. Dit gebeurt gewoonlijk ’s morgens door de partner/verzorger en ’s avonds wordt de band of gordel weer verwijderd en het toestel op de lader gezet.

Het toestel is te koop via een Duitse website en werkt net als een traditioneel GSM toestel via een SIM kaart en kan op die manier in België gebruikt worden. Tracering gebeurt via een LBS dienst, bijvoorbeeld Essec of OOTAY®.

Celltrack (450€) is een vergelijkbaar toestel van dezelfde leverancier. Dit toestel wordt niet geleverd met een band of gordel maar kan makkelijker bevestigd worden aan een voorwerp. Het kan bijvoorbeeld aan een container geschroefd worden.

Website: www.tracking-systems.de

Segurnet is een toestel dat hoort bij een communicatiedienst voor de zorgsector, en is ontwikkeld door een Spaanse firma Tecnosearch. Volgens de website is dit systeem aanpasbaar aan de behoeften. Als het toestel werkt via een SIM kaart zou het dus in België perfect functioneren, en in combinatie met een LBS dienst zoals Essec of OOTAY gebruikt kunnen worden voor de lokalisering van demente patiënten met dwaalgedrag. De informatie die publiek beschikbaar is rond dit toestel is beperkt, maar het is duidelijk een compact toestelletje met één knop, dat waarschijnlijk makkelijk te verbergen valt in de jaszak of handtas van de patiënt. Tecnosearch lijkt tegenwoordig te werken met GPS/GPRS technologie hoewel op de website zelf alleen GSM triangularisatie vermeld staat.

Het toestel zou eventueel gebruikt kunnen worden als eenvoudige GSM handset voor LBS gebaseerde toepassingen, maar het is zeer de vraag of het beschikbaar en snel leverbaar is in België.

Website: http://www.tecnosearch.net/ingles/segurnet.htm

Carefoon kost 575 €, en dit toestel lijkt nogal groot uit te vallen. Het toestel is in de eerste plaats bedoeld om gebruikt te worden in een Nederlandse alarmerings- en communicatiedienst, CAREcops, maar kan als elk gewoon GSM toestelgebruikt worden om via LBS opgespoord te worden. Afmetingen 13 x 4,5 x 3 cm. Gewicht 145 g (vermoedelijk door de batterij van 900mAh). Stand-by 60 dagen, werkingsduur 4- 24 uur.

Website http://www.carefoon.nl/ of in België: www.integra-belgium.com

2.3. GPS OPLOSSINGEN

Een alternatieve lokalisatie technologie voor GSM-LBS is GPS. GPS toestellen kennen automatisch en permanent hun locatie via een systeem van satellietverbinding.Er zijn op de markt een aantal compacte GPS toestellen die het toelaten demente patiënten met dwaalgedrag te volgen. Deze toestellen gebruiken GPS technologie om zichzelf te lokaliseren en een draadloze communicatietechnologie (GSM, GPRS, ...) omde locatie door te geven aan de zorger/partner die de patiënt zoekt.

De belangrijkste verschillen zijn te situeren in de manier waarop het toestel gedragen wordt door de patiënt, en in de manier waarop de zorger/partner een opsporing uitvoert.

Er zijn verschillende combinaties mogelijk:

TABEL: MOGELIJKE COMBINATIES

Toestel patiënt

Tracering

Polsband Compacte toestellen

Enkelband

Eigen dienst Columba

Digital AngelElmotechBluTag

Algemene dienst Trackstar

SoftwareAlltigo

(Fastrax) Trackstar

Te ontwikkelen toepassing

ColumbaDigital Angel

Trackstar

2.4. TAG-GEBASEERDE OPLOSSINGEN

Er bestaan systemen met passieve tags en actieve tags. Passieve tags zijn zeer compact en kunnen gemakkelijk in kledij of voorwerpen verwerkt worden, maar zenden zelf geen signaal uit. Daarom zijn ze niet bruikbaar om personen op te sporen.

Actieve tags hebben zelf een batterij om de chip te activeren en kunnen een signaal over een grotere afstand (van ongeveer 100 meter tot zelfs een paar kilometer) uitzenden, maar zijn groter.

Als men beschikt over een uitgebreid WiFi netwerk kan men dat gebruiken om WiFi tags te lokaliseren.

Het principe van een lokalisatietoestel is een zender / ontvanger combinatie. Met de antenne vangt men de richting op waaruit het signaal komt en de ontvanger visualiseert dit. Er bestaan een aantal systemen maar het meest bruikbaar lijkt Loc8tor door het handige concept.

2.5. ARMBANDEN

De toestellen die bedoeld zijn om gedragen te worden aan pols of enkel zijn voorzien van een armband die niet of moeilijk te openen is door de drager. In bepaalde gevallen wordt er zelfs een alarm geactiveerd als het toestel verwijderd wordt.

Verder werden een aantal armbanden gevonden die bijvoorbeeld in ziekenhuizen gebruikt worden om patiëntgegevens bij te houden, RFID tag armbanden, en kleurrijke armbanden die gebruikt worden bij evenementen of om aan te geven dat een persoon allergisch is voor bepaald voedsel, enz.

De armbanden voor gebruik in de medische wereld zijn meestal voorzien van een speciale sluiting.

Het Expertise Centrum Dementie Sophia koos vervolgens 12 producten, die een meer uitgebreide scorekaart kregen op basis van de selectiecriteria (zie hoofdstuk 1). Aan de hand van de lijst van toetsingscriteria voor de oplossingen werd een selectie gemaakt van oplossingen die aan een meer gedetailleerde technische screening onderworpen zouden worden. Er werd bij de selectie ook rekening gehouden met o.a. gedragspatronen van personen met dementie, wetgeving, ethische aspecten, etc. Voor kandidaat oplossingen die weerhouden werden, werd een scorecard opgesteld die de score aangeeft van elke oplossing voor de vooropgestelde criteria.

Hierna worden de scorecards van elk van de geselecteerde producten weergegeven. We starten met een overzichtstabel.

3. Vergelijkende studie van 3. Vergelijkende studie van de betere oplossingende betere oplossingen

Toetsings-criteria Gewicht

EssecOOTAYGeoMo

bileGeoDynamics

Senior Track

Segurnet

CareFoon

Personal Locator(Laipac)

Columba (Orange France)

Digital Angel

Trackstar

FastraxAlltigo LT100

FindWare

Loc8tor

Ethiek 1 4 4 4 4 4 5 4 4 3 4 4

Automatisch 1 4 4 2 4 5 5 5 5 4 4 4

Compactheid 1 1 3 3 1 2 3 1 3 3 3 4

Autonomie 1 2 4 4 4 2 2 2 1 2 1 3

Bereik 1 5 5 5 5 5 4 4 5 5 5 2

Nauwkeurigheid 1 2 2 2 2 5 5 5 5 5 5 1

Gebruiksgemak 1 3 3 3 3 3 4 3 3 3 4 1

Opzoekingskost 1 1 1 1 1 4 5 3 4 4   5

Gebruikskost 1 5 5 5 5 5 2 3 5 5   5

Instapkost 1 5 3 3 2 3 3 3 3 3   4

Complexiteit indienstname

1 5 5 2 5 5 1 2 5 2 5 5

Vrijheidsbeperking 1 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2

                         

Totaalscore   42 44 39 41 48 44 40 48 44 36 40

Essec, OOTAY, GeoMobile, Essec, OOTAY, GeoMobile, GeoDynamicsGeoDynamics

Totaalscore: 42/50

Senior Track / GSM CelltrackSenior Track / GSM Celltrack

Totaalscore: 44/50

SegurnetSegurnet

Totaalscore: 39/50

CarefoonCarefoon

Totaalscore: 41/50

Personal Locator (Laipac)Personal Locator (Laipac)

Totaalscore: 48/50

Columba armbandColumba armband

Totaalscore: 44/50

Digital Angel armband & pagerDigital Angel armband & pager

Totaalscore: 40/50

TrackstarTrackstar

Totaalscore: 48/50

FastraxFastrax

FindwareFindware

Totaalscore: 36/50

Loc8torLoc8tor

Totaalscore: 40/50

4. Testen van de beste 4. Testen van de beste oplossingenoplossingen

Loc8torLoc8tor

Op vandaag zijn de Loc8tor , een Tag-oplossing op de markt te koop voor ongeveer 150 €. Het toestel kan aangewend worden om personen te traceren binnen een straal van 200m. Een veiligheidszone kan ingesteld worden bijv. rond het huis. Een tag kan ook aangewend worden voor het opsporen van een sleutelbos, portefeuille, handtas, …Een alarmtag is een variant van de gewone tag en heeft een oproepmogelijkheid. Handig om snel een oproepsysteem gelijk waar op te stellen.

S 911S 911

De S911 locator is dan een Gsm toestel met GPS locatie met 3 telefoontoetsen voor te programmeren via USB aansluiting. Kostprijs ongeveer 300 €. Met een meerprijs kan je Gps software installeren en het toestel wereldwijd traceren. Er is een mogelijkheid om een veiligheidszone in te stellen. De praktijk is dat dit enkel voor Amerikaanse kaarten lukt. Het europees gps en gsm netwerk dient nog bijgesteld te worden. Er is dus nader veldwerk en afstemming nodig om dit produkt aan te bevelen.

5. Conclusies5. Conclusies

Verder onderzoek naar compatibiliteit tussen de toestellen en Belgische telefonieoperatoren is nodig en dit in combinatie met een test bij gebruikers.

Personen met dementie en hun mantelzorgers zijn de beste evaluatoren. Zij kunnen bepalen of dit product voor hen nuttig en bruikbaar is.