Maantjessteenweg 130

2170 MERKSEM

Taalhulp voor

een werkstuk op

JOMA – tweede

graad

Taalhulp voor

een werkstuk op

JOMA – tweede

graad

Voornaam Naam

jaar Studierichting

Schooljaar 20xx-20xx

Maantjessteenweg 130

2170 MERKSEM

Taalhulp voor een werkstuk

op JOMA – tweede graad

Voornaam Naam

jaar Studierichting

Schooljaar 20xx-20xx

Woord vooraf

Met deze bundel willen we de leerlingen van JOMA secundair

ondersteunen bij het maken van een werkstuk. Door de jaren heen is er al

heel wat aangepast en we blijven de tekst en stappenplannen updaten om

jullie nog beter te kunnen helpen.

We merken steeds weer dat leerlingen vaak niet weten welke regels ze nu

juist moesten toepassen en soms in het wilde weg aan hun werkstuk

beginnen. Om de leerlingen en leerkrachten te helpen, stelden we dit

werkstuk op. Zo leren de leerlingen de juiste regels kennen, wat hen later

zeker van pas zal komen. Daarnaast is het voor de leerkrachten veel

aangenamer om goed opgestelde werkstukken te verbeteren.

We hebben ons voor dit werkstuk gebaseerd op de APA-normen,

ontwikkeld door de American Psychological Association, en de BIN-

normen, ontwikkeld door het Bureau voor Normalisatie. De verschillende

onderdelen van een werkstuk worden chronologisch besproken

We willen graag alle leerkrachten bedanken die hebben meegewerkt aan

dit document, in het bijzonder Carry Brits, Hilde Hautekiet, Elke Stasseyns

en Viviane Winten, die aan de wieg stonden van de Taalhulp.

Inhoudsopgave

Woord vooraf ...................................................................................................................... 2

Inhoudsopgave ................................................................................................................... 3

Inleiding .............................................................................................................................. 4

1 Kaft, titelblad en schutblad........................................................................................... 5

1.1 Kaft ................................................................................................................................................. 5

1.2 Schutblad ..................................................................................................................................... 5

1.3 Titelblad ........................................................................................................................................ 5

2 Woord vooraf .................................................................................................................. 5

3 Inhoudsopgave ............................................................................................................... 6

4 Inleiding ........................................................................................................................... 7

5 Eigenlijke tekst ............................................................................................................... 7

5.1 Lettertypes en marges ............................................................................................................ 7

5.2 Titels en witregels ..................................................................................................................... 7

5.3 Cijfers en getallen..................................................................................................................... 8

5.4 Opsommingen ............................................................................................................................ 8

6 Besluit .............................................................................................................................. 9

7 Bibliografie ....................................................................................................................... 9

Besluit .................................................................................................................................10

Bibliografie .........................................................................................................................11

Bijlagen: Stappenplannen ...............................................................................................12

Bijlage 1 Stappenplan inhoudsopgave toevoegen ............................................................. 12

Bijlage 2: Paginanummers loskoppelen ................................................................................. 14

Bijlage 3 Stappenplan bronnen invoegen ............................................................................. 17

4

Inleiding

Voor sommige vakken zal je een langere tekst of rapport schrijven waarin

je informatie overdraagt aan de lezer. Hoe doe je dit? Uit welke

onderdelen bestaat een rapport of tekst? Hoe geef je vorm aan je tekst?

Je krijgt een overzicht van de richtlijnen die we op JOMA volgen, zodat je

je eindproduct professioneel vorm kunt geven. Zo kom je te weten hoe

een kaft en titelblad er moeten uitzien, wat een schutblad is, hoe je een

inhoudsopgave maakt en waar je de bijlages moet toevoegen. Daarnaast

leer je het verschil kennen tussen het woord vooraf en de inleiding en wat

er verder in het besluit moet staan. Tot slot krijg je nog richtlijnen voor

een zakelijke lay-out en leer je hoe je verwijst naar bronnen. Lees eerst

alle richtlijnen voor je aan je werkstuk begint.

Als je de richtlijnen hebt overlopen, je volledige tekst nagelezen is en de

lay-out op punt staat, kan je je werkstuk afdrukken. Je doet dit steeds

recto-verso, om niet onnodig veel papier te verspillen.

In de derde graad zal je deze en bijkomende richtlijnen moeten toepassen

voor je GIP.

5

1 Kaft, titelblad en schutblad

1.1 Kaft

Op de kaft vermeld je:

schoolgegevens (boven rechts of boven midden) eventueel samen met

het logo,

de titel van het werk (in een groter lettertype),

de eventuele ondertitel (in een kleiner lettertype),

je persoonlijke gegevens (rechts beneden),

het schooljaar (onder je naam).

Voor de kaft kies je gekleurd papier. Hier mag je eventueel een afbeelding

plaatsen. Op het voorblad van deze bundel zie je hoe je de gegevens

schikt.

1.2 Schutblad

Voor het titelblad voeg je een schutblad of een blanco blad in je werk.

1.3 Titelblad

Op het titelblad plaats je dezelfde gegevens als op de kaft. Op het

titelblad zet je geen voettekst of paginanummer. De keerzijde van het

titelblad blijft leeg. Vanaf het titelblad begin je de pagina’s te tellen voor

de paginanummering. Tel ook de keerzijde van het titelblad mee! De

paginanummering verschijnt pas vanaf het eerste hoofdstuk. Zie bijlage 2

voor het stappenplan paginanummers verbergen.

2 Woord vooraf

Dit onderdeel behandel je in de derde graad.

6

3 Inhoudsopgave

Met de inhoudsopgave geef je de lezer een eerste indruk van de inhoud en

de structuur van het werk.

Dit deel komt onmiddellijk na het ‘woord vooraf’. De pagina’s van de

inhoudsopgave hebben geen pagina-aanduiding, ze tellen wel mee in de

paginanummering.

De inhoudsopgave bevat een opsomming van alle titels (tot maximum vier

niveaus). De titel van elk deel (en/of hoofdstuk) mag je duidelijk laten

uitkomen (bv. vetgedrukt) en hij begint na één witregel. De

paginanummers worden uitgelijnd met de rechtermarge. Tussen de titels

en de paginanummers plaats je verlooppuntjes.

‘Inleiding’, ‘Besluit’ en ‘Bijlagen’ krijgen geen nummer. ‘Woord vooraf’ en

‘Inhoudsopgave’ krijgen ook geen nummer en vermeld je daarenboven

niet in de inhoudsopgave.

Je plaatst alle titels op een gelijke afstand van de linkerkantlijn. Tip: als je

in de opmaak met ‘stijlen’ en ‘koppen’ werkt, maakt de tekstverwerking

automatisch een inhoudsopgave aan, let wel op dat de nummering onder

elkaar staat. Zie bijlage 1 voor het stappenplan inhoudsopgave.

7

4 Inleiding

Je schrijft in de inleiding enkel je onderzoeksvraag. De rest van de leerstof

behandel je in de derde graad.

Je schrijft de inleiding op een nieuwe pagina met pagina-aanduiding. De

pagina telt mee in je paginanummering.

5 Eigenlijke tekst

Een verzorgde lay-out nodigt uit tot lezen. Daarom schenk je ook

aandacht aan de opmaak van je document. Hiervoor volg je een aantal

regels.

5.1 Lettertypes en marges

Je gebruikt een vlot leesbaar lettertype zoals Arial, Calibri of Verdana

met tekengrootte 11 of 12.

5.2 Titels en witregels

De inhoud van je werk geef je weer in hoofdstukken, paragrafen en

subparagrafen of onderverdelingen van paragrafen. Hierbij plaats je

genummerde titels.

Afspraken voor titels:

Je gebruikt geen onderstreping.

Je gebruikt decimale indelingstekens (bv 1, 1.1, 1.1.1, 1.1.1.1).

In een nummer staan maximaal 4 trappen.

Na het nummer staat geen punt.

De nummering herbegint bij elk hoofdstuk.

De verschillende niveaus kan je verduidelijken in de lettergrootte.

De titel is kort en informatief, verwijst naar de tekst die eronder

staat en is bij voorkeur geen vraag.

Na een titel plaats je geen punt.

Na het nummer volgt een insprong, die voor alle niveaus gelijk is.

8

Afspraken voor witregels:

Voor een titel laat je twee witregels.

Na een titel laat je één witregel.

Tussen twee opeenvolgende titels laat je één witregel.

Tussen alinea’s laat je één witregel.

5.3 Cijfers en getallen

In een tekst schrijf je cijfers en getallen tot twintig steeds voluit.

5.4 Opsommingen

Opsommingen beginnen aan de linkermarge. Je gebruikt

opsommingstekens of nummers. Nummers gebruik je wanneer de

volgorde van de elementen in de opsomming niet willekeurig is, zoals bij

opeenvolgende stappen.

Voor en na de opsomming plaats je een witregel. Opsommingen in

een zin beginnen na een dubbelpunt.

9

6 Besluit

Het besluit staat op een nieuwe pagina met pagina-aanduiding.

In je besluit formuleer je het antwoord op de vraag of probleemstelling die

je in de inleiding formuleert. Zorg er dus voor dat je daarnaar

terugkoppelt wanneer je de algemene conclusie verwoordt.

Aan welke voorwaarden een besluit verder moet beantwoorden, leer je in

de derde graad.

7 Bibliografie

Een bibliografie of referentielijst is een alfabetisch geordende lijst van alle

schriftelijke, digitale en mondelinge bronnen die je werkelijk gebruikt

hebt. Deze lijst geeft een overzicht van alle geraadpleegde werken.

Je brengt de bronnen alfabetisch volgens de naam van de auteur. Werk

met de verwijzingen in Word. Zie bijlage voor het stappenplan bronnen

invoegen.

10

Besluit

Hopelijk heeft dit document je een duwtje in de rug gegeven. Nu zou je

moeten weten welke regels er zijn en wat we op JOMA secundair

verwachten als je een werkstuk maakt.

Het eindresultaat mag er zijn; je hebt een overzichtelijke en bruikbare

bundel in handen. Maar… het was niet altijd even eenvoudig om de

afspraken en officiële regels helder te formuleren, bovendien durfden de

bronnen zich wel eens tegenspreken of waren ze niet altijd even volledig.

Je merkt, ook de leerkrachten hebben heel wat bijgeleerd bij het

samenstellen van dit document.

Neem deze bundel steeds bij de hand als je een werkstuk gaat maken, zo

weet je zeker dat je alles volgens de regels hebt gemaakt en dat je niets

bent vergeten. Je moet enkel nog zorgen voor een boeiende inhoud en

een goed gestructureerde tekst. Wij wensen je alvast veel succes!

11

Bibliografie

Adriaansen, M., & Caris, J. (2011). Elementaire sociale vaardigheden.

Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Cuyper, W. (2013, februari 13). Een kind mag boos zijn. (A. Michielsen , &

L. Van Uffelen, Interviewers)

Lambert, P. (2013, april-mei). Het mysterie motivatie. Knack Bodytalk,

pp. 34-35.

Laureys, B. (2012). Stapstenen: onderzoek stap voor stap. Berchem: De

Boeck.

Van Ranst, D. (2012). Moeders zijn gevaarlijke mensen. In T.

Venstermans , E. Borremans, T. Clement, E. Cocquyt, E. Cremers,

E. Ganseman, et al., Frappant: bronnenboek (pp. 73-74).

Kalmthout: Pelckmans.

VVKSO. (2007). Rapporteren: voorschriften en nuttige wenken. Brussel:

Licap.

VZW Motief. (sd). Vorming op maat. Opgeroepen op mei 31, 2013, van

Vorming op het snijpunt van levensbeschouwing en samenleving:

http://www.motief.org

Woolf, V. (2013, januari 17). Orlando. (Toneelhuis, Uitvoerend artiest)

Bourlaschouwburg, Antwerpen, Antwerpen, Vlaanderen.

Wuytack, F. (Regisseur). (sd). The missing link [Film].

12

Bijlagen: Stappenplannen

Bijlage 1 Stappenplan inhoudsopgave toevoegen

1. Zet je cursor in je document op de plaats waar de inhoudsopgave moet

komen. Ga naar verwijzingen en selecteer een ‘Inhoudsopgave’.

2. Als je een titel wil toevoegen in de tekst, klik je eerst op ‘tekst toevoegen’ en

selecteer je daarna het juiste niveau (niveau 1 voor de grootste titels, niveau 2

voor de ondertitels…).

13

3. Klik na toevoeging van een titel op ‘bijwerken’. Je kiest dan voor ‘In zijn

geheel bijwerken’. Je titel en de juiste paginanummer verschijnen nu in je

inhoudsopgave.

Als je geen titels hebt gewijzigd, maar de tekst en de bijbehorende titels wel

verschoven zijn, kan je ervoor kiezen om enkel de paginanummers bij te werken.

4. Na een tijdje zal je merken dat er automatisch ingesprongen wordt bij niveau

2 en 3. Zorg ervoor dat deze titels ook tegen de kant staan door je cursor voor

de titel te zetten en de insprong te verwijderen.

14

Bijlage 2: Paginanummers loskoppelen

1. Ga naar de laatste pagina waarop de paginanummers niet mogen

verschijnen. Dit zal in een groot werkstuk bij de inleiding zijn. Klik op

deze pagina.

2. Ga naar indeling, eindmarkeringen en klik op ‘doorlopend’.

3. Voeg op de volgende pagina paginanummers in. (invoegen

paginanummers)

15

4. Onderaan de pagina zie je dat er ‘zelfde als vorige’ staat.

5. Nu gaan we deze sectie loskoppelen door bovenaan op ‘aan vorige

koppelen’ te klikken.

6. Verwijder nu de paginanummer van de vorige pagina.

16

7. Ga terug naar het eerste paginanummer dat er wel moet staan en

selecteer dit. IN een werkstuk is dit dus bij het eerste hoofdstuk.

8. Selecteer bovenaan ‘paginanummers’ en klik vervolgens op ‘opmaak

paginanummers’.

9. Kies nu vanaf welke paginanummer de nummering moet beginnen. Dit

zal pagina 7 of hoger zijn, aangezien je het titelblad, het woord vooraf,

de inhoudstafel, de keerzijdes en de inleiding meetellen in de

nummering.

Let op! Als je een titelblad hebt ingevoegd via Word, zal dit vanzelf

meetellen en zal je er een paginanummer moeten aftrekken.

17

Bijlage 3 Stappenplan bronnen invoegen

Tip: Voeg telkens als je een bron gebruikt de gegevens direct in en pas bij

elke wijziging je bibliografie meteen aan.

1. Open Word, ga naar verwijzingen, selecteer APA vijfde of zesde editie

(normaal standaard).

2. Klik op ‘Bronnen beheren.

18

3. Klik op ‘Nieuw’.

4. Kies je type bron uit de lijst (gebruik de lijst p. 13).

19

5. Vul de velden waarvan je de info hebt verder in.

Onderaan vind je telkens een voorbeeld van wat je in dat veld moet

invullen.

6. Nadat alle bronnen zijn ingebracht, ga je met je cursor naar de plaats

in de tekst waar je de bibliografie wil plaatsen en klik je op

‘Bibliografie’.

20

7. Pas na elke wijziging de bronvermelding aan. Je selecteert je

bibliografie en vervolgens ‘Bronvermeldingen en bibliografieën

bijwerken’.