Taal- en stijlbeheersing: oplossingen

Oefening bij 2: adjectieven met en zonder verbuiging

1. witte – oude 14. waarnemend2. groot 15. buitengewoon3. behandelend(e) 16. behandelende4. dienstdoende 17. oude5. eenvoudiger 18. grote6. prachtige 19. gehaaid(e)7. donkere 20. plastisch8. goed 21. Finse9. overdrachtelijk(e) 22. vrouwonvriendelijker10. meewerkend 23. maatschappelijk11. vermelde 24. openbaar12. Belgisch 25. onvolwassen13. uitstekend(e) 26. gratis

Oefening bij 3: alle(n), sommige(n), vele(n), …

1. grote 16. sommigen – anderen – meesten2. groten – kleinen 17. beiden3. dappersten 18. miljoenen4. beiden 19. enige – verscheidene – enkele – 5. meeste – enkele enige(n)6. alle 20. domme – geleerde(n) – dommen –7. velen – weinigen geleerden – armen – rijken – allen8. slimste 21. honderden – duizenden9. dezelfden 22. onzen10. weinige(n) 23. allen – onze11. grote – kleine 24. zwarte – alle(n)12. zijne 25. sommige – andere – meesten13. enkele 26. eersten – laatsten14. beiden 27. doden - gewonden15. sommige – andere

Oefening bij 4: Barbarismen:

1. opgeven / vermelden2. volgens / na3. waren het eens / gingen akkoord4. verkrijgen5. een beroep doen op6. nam contact op met7. een beroep doen op8. doelstellingen9. beoordelen10. doen11. rijst12. benadrukken13. wijst14. voor … gehouden

Oefening bij 5: Beknopte bijzinnen

1

Verbeter in de volgende zinnen de foute beknopte bijzinnen.

1.Toen we aan de andere kant de tunnel uitreden, bleek …2.Doordat het vuur werd aangewakkerd door de felle wind slaagden we …3.Amper ingedut, schrok ik door een enorme explosie uit mijn slaap op.4.Bewusteloos werden twee slachtoffers door de reddingsploeg vanonder het puin

gehaald.5.Toen we bij de garage aankwamen, stond …6.Door de branddeuren en brandschotten onmiddellijk af te sluiten kon de brandweer

het vuur in minder dan twee uur tijd bedwingen.7.Geïllustreerd met prachtige tekeningen zal dit magnifieke sprookjesboek kleine en

grote kinderen weten te boeien.8.Gepakt en gezakt, werden we door een oud bergtreintje naar onze verblijfplaats

gebracht.9.Goed gesloten houdt dit zakje de inhoud verscheidene dagen vers.10. Hart- en nieraandoeningen worden niet zelden veroorzaakt door overmatig eten en

drinken.11. Hevig tegenstribbelend werd de man door de agent meegenomen voor

ondervraging.12. In bijlage vindt u een kopie van het betwiste contract.13. Als u daarmee akkoord gaat, zouden wij het boek nog enkele dagen langer willen

houden.14. Lichtjes gestoofd, zijn asperges het lekkerst.15. Luid zingend werden de kinderen door de bus naar huis gebracht.16. Net teruggekomen van vakantie in Zwitserland, overleed onze medeparochiaan Jan

Stevens.17. Nog geen vijf jaar oud, leerde de jonge Mozart van zijn vader al clavecimbel spelen.18. Op 14 mei overleden, werd hij drie dagen later door zijn familie naar zijn laatste

rustplaats begeleid.19. Als u melkkartons opengevouwt en platdrukt, kan u er veel kwijt in een oude

schoendoos.20. Rijkelijk met slagroom overdekt, werd de huwelijkstaart door de kok naar binnen

gedragen.

Oefening bij 6: contaminaties

Verbeter in de volgende zinnen de contaminaties.

1.een verklaring afleggen - informatie verstrekken2.ben je erin geslaagd - is het je gelukt3.meedogenloos - onmeedogend4.die aankoop behoort tot onze belangrijkste investeringen - die aankoop is één van

onze belangrijkste investeringen5.Mexico-City telt al meer dan twintig miljoen inwoners - Mexico-City heeft al een

bevolking van meer dan twintig miljoen inwoners.6.De buitenlandse gasten kregen de gelegenheid om de haveninstallaties te

bezichtigen. - De buitenlandse gasten konden de haveninstallaties bezichtigen.7. reuzentankers (‘reuze’ is een adjectief; bv. ‘het was een reuze avond’)8.Het instorten van de brug is te wijten aan een gebrekkige constructie. - Een

gebrekkige constructie is de oorzaak van het instorten van de brug.9.De stad die het meest indruk op mij heeft gemaakt - De stad die de grootste indruk

op mij heeft gemaakt10. De mislukking moet worden toegeschreven aan een ontoereikende planning - De

2

mislukking moet worden geweten aan (beter: is/was te wijten aan) een ontoereikende planning

11. goed op de hoogte zijn van iets - goed vertrouwd zijn met iets12. Het spijt mij u dit te moeten meedelen. - Ik betreur het u dit te moeten meedelen.13. Het ongeluk is toe te schrijven aan - Het ongeluk is te wijten aan14. De enquête wijst uit dat - Uit het resultaat van de enquête blijkt vooral dat15. Voor verdere informatie kan u altijd bij ons terecht. - Met verdere vragen kan u

altijd bij ons terecht

Verbeter in de volgende zinnen de contaminaties.

1.Ik heb hem er al herhaaldelijk op gewezen dat - Ik heb hem er al herhaalde malen op gewezen dat

2.Ik moet even checken of - Ik moet even nakijken/nagaan of3.Je moet dringend wat meer zorg aan je werk besteden - wat beter voor je werk

zorgen4.om hem tot een ander standpunt te brengen - om hem ervan te overtuigen dat hij

het bij het verkeerde eind had5.ze weegt veel te veel - ze is veel te zwaar6.ze (de kist) bleek gestolen wapens te bevatten - de inhoud bleek uit gestolen wapens

te bestaan7.de meeste punten - het hoogste aantal punten8.Peter vond de auto iets te duur - Peter vond de prijs van de auto iets te hoog9.hij besliste het roer om te gooien - hij besliste het over een andere boeg te gooien10. hij kreeg de schade pas na zes maanden vergoed - hij kreeg de schadevergoeding

pas na zes maanden uitbetaald11. een veel te hoge prijs - die auto heb je veel te duur gekocht12. het aantal onvoldoendes13. Wij kunnen ons best voorstellen dat - Wij kunnen best begrijpen dat14. Haar mankeert niets - Zij is ongedeerd15. Zelfs afgezien van de kosten - Zelfs ongeacht de kosten

Oefening bij 8 : de genitief-s

1. bijzonders 7. interessanter2. lelijks 8. zaaks – speciaals – persoonlijks -3. goeds onbenulligs4. lekker 9. belangrijks5. lekkers6. moois- interessanters

Oefening bij 9 : HEBBEN en ZIJN

1. heb 9. Is2. is 10. heeft – ben3. ben 11. is (maar: Het heeft opgehouden

met regenen.)4. Heb5. is/heeft 12. hebben – zijn – hebben6. heeft 13. heb – heb – ben7. hebben – zijn 14. zijn – hebben8. heeft 15. hebben

3

Oefening bij 10: inversie

Verbeter in de volgende zinnen de gevallen van foute inversie.

1.Bij de huiszoeking vond de rechercheur belastend materiaal en niet lang daarna werd de verdachte gearresteerd.

2.doch de bandieten werden door de politie ingerekend - toch werden de bandieten door de politie ingerekend

3.De verkeerslichten werken vaak niet en daardoor gebeuren er nogal eens ongelukken.4.Gelukkig gaat de wedstrijd door en wij nodigen u hierbij uit.5.Het gebied ligt tussen hoge bergen en (het) heeft zo'n heerlijk klimaat dat je er altijd

zou willen wonen.6.Peter Tchaikovsky werd in 1840 in Votkinsk geboren en groeide hij uit tot één van de

grootste componisten uit de Russische geschiedenis.7.Met genoegen kan ik u meedelen dat u de eerste prijs hebt gewonnen, en ik hoop dat

u bij de uitreiking aanwezig zult zijn.8.Met verbazing heb ik je rapport gelezen en ik heb onmiddellijk de nodige maatregelen

genomen.9.Omstreeks 1890 begon hij zijn ontdekkingsreizen en van dat ogenblik maakte hij zich

verdienstelijk voor het noordpoolonderzoek.10. Op aanraden van zijn huisarts heeft hij het een beetje kalmer aan gedaan, en hij

heeft moeten ondervinden dat hij inderdaad aan rust toe was.11. In Antwerpen vraagt men : lassers, loodgieters, verkoopsters, secretaresses en

fabrieksarbeiders.

Oefening bij 12: oude naamvalsvormen

(Tussen haakjes staan valabele alternatieven.)

1. ter dood gebracht (terechtgesteld; 30. ten nadele vangeëxecuteerd) 31. ten langen leste (uiteindelijk)

2. ten dode opgeschreven 32. ten huize van3. ter inzage 33. in der minne4. ten tweeden male (voor de tweede

keer)34. in groten getale (massaal)

5. te uwen laste (voor uw rekening) 35. 's werelds loon6. te zijner verontschuldiging (ter 36. met voorbedachten rade

verontschuldiging; als verontschuldiging)

37. onder ede

7. ternauwernood (op het nippertje) 38. aan den lijve8. ter hand – ten uitvoer 39. van die(n) aard – op de(n) duur9. ten geschenke (als geschenk) 40. van goeden huize – in goeden doen10. ten onrechte 41. ter sprake – uit den boze11. ter plaatse 42. in den beginne12. terzelfder tijd 43. in koelen bloede13. te goeder trouw (met goede

bedoelingen)44. onverrichter zake (zonder resultaat)

14. te gepasten tijde – ter sprake 45. in levenden lijve15. in goeden doen 46. mijns inziens (volgens mij)16. in groten getale (massaal) 47. onzes inziens (volgens ons)17. te elfder ure – ten eeuwigen dage 48. met dien verstande dat (op

voorwaarde dat)18. ten goede 49. van ganser harte (hartelijk)19. te uwen dienste (tot uw dienst) 50. heden ten dage (tegenwoordig) - 20. te goeder trouw grotendeels21. te berde (iets oprakelen; iets ter

sprake51. te gelegener tijd

brengen) 52. te uwen dienste (tot uw dienst)

4

22. te elfder ure – ten gevolge van 53. te goeder trouw23. ten koste van 54. te uwen laste (voor uw rekening)24. te gelegener tijd 55. te allen tijde (altijd)25. ten tonele 56. ten grave26. te uwer informatie (voor uw

informatie)57. toentertijd (in die tijd)

27. te gronde gericht 58. te hulp28. te dien einde (daarom) 59. ten einde raad29. te uwer beschikking (tot uw

beschikking)60. op heterdaad

Oefening bij 13: overeenkomst

Verbeter in de volgende zinnen de gevallen van incongruentie.

1.Alle geïnteresseerden wordt verzocht zich zonder uitstel bij de jury te melden.2.Behulpzame voorbijgangers lukte het de arme man uit het water te halen.3.Critici van het regime werd in dat Zuid-Amerikaanse land meedogenloos de mond

gesnoerd.4.De aanwezigen wordt verzocht niet te roken tijdens de uitvoering.5.Een veem is een onderneming die goederen opslaat en bewaart; soms echter houdt

ze zich ook bezig met laden en lossen.6.Veel wandelaars zijn zich blijkbaar niet bewust van het gevaar van bosbranden, en

achteloos blijven ze hun brandende sigarettenpeuken wegwerpen op de heide.7.Wat mankeert je nu weer?8.Door dat voorval werd de in omloop zijnde geruchten nieuw leven ingeblazen.

Oefening bij 14: samentrekking

Verbeter in de volgende zinnen de foutieve samentrekkingen.

1.Dat gedicht heb ik van een vriend gekregen en het heeft me zeer ontroerd.2.De hooligans werden door de politie opgepakt en voor een jaar werd hen de toegang

tot het stadion ontzegd.3.Eerst verkocht hij kleine stukken land, maar al spoedig moest hij zijn hele landgoed

van de hand doen.4.Het boek was erg spannend en ik heb het dan ook in één adem uitgelezen.5.Hij heeft heel zijn leven hard gewerkt en geniet nu dan ook van een goed pensioen.6.correct7.Hij was een jongen die altijd zijn best deed en die wij allen zeer sympathiek vonden.8.Hij werd ernstig ziek en werd daarom onmiddellijk naar het ziekenhuis gebracht.9.Veel van die fouten komen vrij vaak voor, maar dat zal de gemiddelde taalgebruiker

zelden opmerken.10. Voor het vertrek werd de vracht gecontroleerd en werden de koelinstallaties op

mogelijke defecten nagekeken.

Verbeter in de volgende zinnen de foutieve samentrekkingen.1.Vorige maand heb ik Petrofina-aandelen gekocht en vandaag heb ik ze verkocht met

30% winst.2. In 1980 week de geleerde uit naar de Verenigde Staten en hij werkte daar tot aan zijn

dood in 1985.3.De burgemeester heeft al herhaaldelijk zijn standpunt toegelicht en zal dat nu voor de

laatste maal doen.4.Een schepen is een politiek mandataris en wordt dus niet vast aangesteld.5.Sommige wetenschapsmensen beweren dat het insect een groter

5

aanpassingsvermogen heeft dan de mens en dat het de mens op aarde dan ook zal overleven.

6.Wat daar is gebeurd, heeft bij mij een diepe indruk nagelaten en ik zal het niet licht vergeten.

7.Het document werd te goeder trouw opgesteld en was volledig rechtsgeldig.8.De lading was gestuwd en gesjord volgens de regels van het goede zeemanschap en

de luiken waren gesloten en waterdicht gemaakt.9.Dat pakket hebben we gisteren naar u opgezonden. Het zal morgen zeker in uw bezit

zijn.10. De mechanisering van de visvangst heeft onze vissers voor nieuwe problemen

geplaatst, maar ook nieuwe kansen geboden.

Oefening bij 15: scheidbare en onscheidbare werkwoorden

1. Voor wie zie je me áán?2. We hebben hem altijd voor een eerlijk man áángezien.3. We hebben dat nu lang genoeg áángehoord.4. Ik heb hem óvergehaald om toch maar mee te gaan.

Oefening bij 16: verwarrende verwanten

1. aangeboden2. aanmelden3. aangeboden4. meld5. biedt (bood)6. aangeboden7. Aangezien we toch al …8. aansprakelijk gesteld9. we gaan akkoord/we zijn het

eens10. weegt meer dan 200 kilo11. Toen12. Als13. Toen14. toen15. als - als16. Toen17. een bekend schrijver18. vrijwel niets/bijna niets19. veel klanten20. die21. die – die22. die23. dat – die24. dat – die25. dat26. die27. dat28. die29. dit - dat30. die31. dat32. die33. die34. dit35. Wie het hardst roept, doet vaak

…

36. Wie zijn kiesplicht niet vervult…

37. Wie het weet, zwijgt…38. … dan die ik gisteren gekregen

heb.39. Wie aan de wedstrijd wenst

deel te nemen, moet voor40. De paarden die de haver

verdienen …41. .… bezems, die hij in de stad

…42. De inlichtingen die wij

ontvingen …43. … heeft dit weekend geen

dienst.44. … doch hij is/toch is hij …45. Doordat46. Omdat47. Omdat48. Doordat49. doordat50. doordat51. doordat52. omdat53. omdat54. doordat55. daarom56. Het feest vindt/heeft plaats in

…57. Onze nieuwe leverancier heet

…58. … om klacht in te dienen.59. … in bijzonder kritieke

toestand.60. We zijn erin geslaagd …61. Het is ons gelukt …62. materieel

6

63. … niet het minst voor de kinderen.

64. … om bestellingen te verwerken.

65. Het verkeer wordt omgeleid.66. De weg wordt omgelegd.67. Hoewel er een dikke mist hing ,

liet … Ondanks de dikke mist liet …68. Hoewel hij het huis goed

geïsoleerd had … Ondanks de uitstekende isolatie ...69. Hoewel hij al oud is, fietst hij … Ondanks zijn hoge leeftijd fietst hij …70. … om te achterhalen wie …71. De plotselinge

temperatuurstijging …72. zulke73. Zo'n74. Zulke75. Zulke – zo'n76. zo'n77. zulke78. Zo'n – zulke – zo'n79. zulk80. zo'n81. Zulke82. Zulke83. Zo'n84. zulke

* In de veronderstelling dat beide situaties meer dan 1x zijn voorgekomen.

Oefening bij 17: voornaamwoordelijke bijwoorden in één woord

1. Moeder herinnerde me eraan dat …2. Ze hebben hem ervan beschuldigd dat …3. Wie heeft u ermee belast die …4. Ik ben ervan overtuigd dat …5. Zorg jij er nu eens voor dat …6. De politie zal erover waken dat …7. Hij was er niet toe te bewegen mee te gaan.8. Ik ben er nog altijd niet aan gewend zo …9. We hebben er zo naar verlangd u …10. Kan ik erop vertrouwen dat …11. Hij wordt ervan verdacht …12. Ze zijn het erover eens geraakt dat …13. We streven er voortdurend naar de …14. We zijn er niet rouwig om dat …15. Ben je er zeker van dat …16. Je moet ermee ophouden hem …17. Het lijkt erop dat …18. Hij was erover verbaasd dat …

7

Oefening bij 18: (vaste) voorzetsels

1. aan - naar2. in - op - naar3. Onder – met4. Voor – tot5. omstreeks6. Bij – aan7. onder8. in9. bij/naar - om10. bij11. Sinds12. Aan13. Tegen14. Onder15. Over16. Met17. bij/met18. /19. /20. om21. aan22. in23. over - naar24. /25. onder26. aan – met27. in – aan28. bij29. in - aan30. /31. op32. tegen – in33. tot – om34. uit - van/uit35. /36. buiten37. aan - tot38. in39. voor – van40. om41. om - over42. /43. aan44. onder45. uit – van46. tot47. uit48. bij49. volgens/na50. om51. naar52. op53. van54. van – uit55. uit56. van57. voor

58. bij59. van60. van61. naar62. van - voor63. naar64. voor65. voor66. van – aan67. met68. om69. om70. in – met71. uit72. in73. op74. met75. op76. in77. in – op78. om79. voor80. om81. op82. over83. in – met84. met/over85. voor – tegen86. voor87. /88. uit/van - in89. van90. in – bij91. op92. voor93. op/naar94. bij95. bij96. in97. van98. in – voor99. in100. bij101. om102. van103. in104. met105. op106. van107. voor108. aan109. met110. in/over111. op112. met113. voor114. /

8

115. bij116. op - naar117. met118. op – aan119. onder120. op - tijdens121. met/op – aan122. over123. op124. van125. om126. onder127. van

128. over129. /130. met131. met - in132. om (- ev. wegens)133. op134. in – naar135. aan – in136. op/met137. voor138. met139. voor - op140. in

Oefening bij 19 : woordvolgorde

Verbeter in de volgende zinnen de fouten tegen de woordorde.

1.Van aardbeien met slagroom kan ik niet van afblijven.2.Als jij daar geen conclusies uit wil trekken, dan doe ik het wel.3.Dat zal hij nooit ofte nimmer spontaan willen toegeven.4.af te rekenen zullen hebben5.waarvoor IRA-leden de verantwoordelijkheid hebben opëist6.Op het werk van Vincent Van Gogh valt niets op aan te merken.7. Ik hoop maar dat ze daar geen misbruik van zullen maken.8. Men verwacht dat in 2005 ruim 80% van de West-Europese energiebehoeften door kerncentrales zal worden voorzien.9. Je had de syllabus tenminste al eens kunnen doornemen.10. Omdat het verkeer heeft af te rekenen met aanvriezende mist, hebben al onze leveringen aanzienlijke vertraging opgelopen.

Oefening bij 20: woordvolgorde in de werkwoordelijke eindgroep

1. … zou worden gesloten/gesloten zou worden.2. … kan hebben vergeten/vergeten kan hebben.3. … verbouwd moest worden/moest worden verbouwd.4. … zou worden ontvangen/ontvangen zou worden.5. … moet hebben gedacht/gedacht moet hebben.6. … kon hebben geweten/geweten kon hebben.7. … had moeten doen.8. … had kunnen veroorzaken.9. … niet willen deelnemen.10. … wilde opstaan …11. … kunnen uitvoeren.12. … moeten voortduwen.13. … gebruik kunnen maken …14. … over kunnen lezen.15. … aan moeten denken.16. … op willen wijzen.

9

10