SUMMERSCHOOL2011

Ruimte voor ict:architectuur vanhet nieuwe leren

9 tips voor een frisse start van een succesvol schooljaar

2 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

Neem eenverkwikkende duik in ict.

“”

Colofon:

Eindredactie: Erik Woning, Matilde Groen en Charlot Lammers

Tekstbijdragen: Louise Hildebrand en Miranda van Elswijk

Vormgeving: The Public Group, Rotterdam

Druk: GRAVO, Purmerend

Summerschool is mede mogelijk gemaakt door:

Apple, APS, Dell, G-company, itslearning Nederland,

Just Connecting, KPC, Microsoft, Novay, SMART, TNO.

Stichting Kennisnet

Paletsingel 32

2718 NT Zoetermeer

Postbus 778

2700 AT Zoetermeer

T 0800 - 32 12 233

M info@kennisnet.nl

I kennisnet.nl

Meer informatie over Summerschool 2011:

summerschool.kennisnet.nl

of kijk via Twitter naar #knss

Ruimte voor ict; architectuur van het nieuwe leren

1: Wees voorbereid op het onderwijs in 2026 2: Manage de klas 3: Met je hoofd in de cloud4: Maak gebruik van digitale smaakmakers5: Bepaal de toekomst van uw onderwijs6: Doe ideeën op 7: Denk Out-of-the-box8: Haal een expert in de klas9: Laat je inspireren

Mensen hebben steeds meer mogelijkheden om te werken waar en wanneer ze maar willen:

het nieuwe werken. Het onderwijs kan hierop inspelen door leerlingen zelfstandiger,

mobieler en meer multidisciplinair te laten leren en door daarbij gebruik te maken van

de technologische middelen waarmee jongeren opgroeien. Daarbij kunt u denken aan

computers, internet en mobiele devices. De technologische middelen waar we de

beschikking over hebben, maken het mogelijk om in te spelen op de verschillen tussen

leerlingen. Het is niet meer noodzakelijk om de leerlingen in één leerjaar allemaal

precies hetzelfde onderwijs te geven; u kunt met behulp van bijvoorbeeld augmented

reality en digitaal leermateriaal voldoen aan de behoeftes van individuele leerlingen.

In deze gids vindt u negen tips rond het thema ‘Ruimte voor ict: architectuur van het

(nieuwe) leren’. Gebruik van ict verbetert de kwaliteit van het onderwijs niet zonder

meer. Ook andere randvoorwaarden zijn van invloed op het rendement van ict. Een van

de belangrijkste daarvan is de match tussen ict en de visie op leren. Daarnaast is het

belangrijk om na te denken over de gevolgen van de inzet van ict. Welke aanpassingen in

schoolgebouw, klaslokaal en werkplek zijn mogelijk om het rendement van ict in het

onderwijs te vergroten? Welke invloed heeft het gebruik van computers op de inrichting

van de klas? De tips in dit boekje kunnen u informeren, inspireren of op praktische

ideeën brengen. Misschien gaat u met een ander oog naar uw onderwijs kijken, krijgt u

zin om nieuwe dingen uit te proberen.

Hoe dan ook, met deze tips willen wij u handvatten bieden om de architectuur van het

(nieuwe) leren te bepalen. Kennisnet wenst u veel leesplezier!

9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR | 3

TIPLIJST

4 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

Hoe een school ict gebruikt, hangt (als het goed is) af van de visie op leren. Dat betekent dat u

moet nadenken over het onderwijs van … zeg 2026. In vijftien jaar tijd kan er veel veranderen.

Dat blijkt wel uit stukken en filmpjes uit 1996 over het internet. In dat jaar voorspelde Maurice

de Hond dat er steeds meer virtuele bezoekers op congressen zullen komen, of dat congressen

zelfs helemaal virtueel zullen zijn. “Voor een cursus gaat men tegenwoordig veel minder de deur

uit dankzij dezelfde technologie en de grenzen tussen congressen, seminars en cursussen zijn

dan ook vervaagd. Het zal me niet verbazen als het reguliere onderwijs (dat doorgaans 20 à 30

jaar qua leermethoden achterligt) op den duur ook deze technieken zal gebruiken voor een deel

van de leerstof.”

Een Teleaccursus uit 1996 roemt de mogelijkheden van internet en geeft de kijkers het advies om

een computer aan te schaffen met 4 Mb intern geheugen! Nu hebben we ’t eerder over computers

met een intern geheugen van 4 Gigabyte. Er kan dus heel wat gebeuren in vijftien jaar tijd.

Niemand kan in de toekomst kijken, maar u kunt wel nadenken over wat u van de toekomst van het

onderwijs verwacht. En in de gaten houden welke (technologische) ontwikkelingen er zijn.

Bijvoorbeeld robotica. Robots zullen de leraar voorlopig niet vervangen, maar ze kunnen wel een

ondersteunende rol spelen. Ze kunnen sommige taken net zo goed uitvoeren als docenten, of zelfs

beter: denk aan nauwkeurige, repetitieve bewegingen. Nu zijn robots nog erg duur, maar dat kan

veranderen in de toekomst. Zo waren 3D-printers vijftien jaar geleden nog onbetaalbaar,

maar zijn ze nu een stuk goedkoper geworden. Wellicht heeft binnenkort iedereen een 3D-printer

naast de ‘gewone’ printer staan. En kunnen leerlingen in een schoolproject hun eigen

3D-wijk ontwerpen. En assisteren robots de docenten. In ieder geval maken technologische

ontwikkelingen het mogelijk om de leeromgeving van de toekomst zo in te richten, dat hij past

bij de behoeften van uw leerlingen.

Links:Maurice de Hond, ‘Dankzij de snelheid

van het licht… leven en werken na de

digitale revolutie’ (1996):

maurice.ooip.nl/wp-content/

uploads/2009/04/dankzij-de-

snelheid-van-het-licht-deel-a.pdf

Op deze website kunt u meer lezen

over innovatie in het onderwijs:

innovatie.kennisnet.nl

Op deze site staat onder andere het

rapport ‘Robotica in het onderwijs:

een verkenning’:

surfnetkennisnetinnovatie-

programma.nl

Wees voorbereid op hetonderwijs in 2026

SUMMER SCHOOL 2011

TIP

1

9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR | 5

Hoe wilt u lesgeven? Ziet u onderwijs als kennisoverdracht, of als kennisconstructie? Hoe richt u

uw onderwijs daarop in? De manier waarop ict een plek heeft in het onderwijs, hangt mede af van

het klassenmanagement. Zo zal digitaal leermateriaal bij een school die vooral gericht is op

kennisoverdracht gebruikt worden door de docent om leerlingen iets uit te leggen. Een school die

onderwijs ziet als ontdekken, zal leerlingen zelf laten werken met digitaal leermateriaal,

bijvoorbeeld door informatie op te zoeken bij een opdracht.

Voordat docenten ervaren klassenmanagers zijn, doorlopen ze drie fasen, waarbij ze ict ook

steeds diverser gaan inzetten:

• Overleving: in deze fase worden docenten overvallen door allerlei problemen, zoals hun

nieuwe rol in het leerproces (meer begeleidend), problemen met (de werking van) apparatuur,

problemen met de plek van de computer in de klas en misbruik van apparatuur door leerlingen.

• Beheersing: in deze fase zoeken docenten naar oplossingen voor hun problemen en proberen

ze daarvoor allerlei strategieën uit. Zo zoeken ze naar manieren om de toegang van leerlingen

tot de apparatuur te beperken, maken ze regels en procedures voor gebruik en fraude met de

computer en zorgen ze voor een geschikte plek van de computer in de klas.

• Impact of implementatie: in deze fase gebruiken docenten probleemloos ict in hun klas, zonder

dat dit tot extra klassenmanagementproblemen leidt. Ict maakt deel uit van het leerproces.

Daarnaast gebruiken docenten de computer zelf voor zowel onderwijsdoeleinden als doel-

einden buiten de les, onder meer voor contact met leerlingen en ouders.

Wat betekent dit voor het ict-gebruik binnen een school? Zijn alle gegevens op school opgeslagen

of op het internet (zie ook tip 3 over cloud computing)? Moeten er verschillende soorten werkplek-

ken in een klas gerealiseerd worden? Staan er vaste pc’s in de klas of in een open leercentrum?

Of mogen leerlingen hun laptop mee naar school nemen? Kennisnet publiceert binnenkort een

boekje en een website over laptops in po, vo en mbo. Daarnaast kunt u op de sites hiernaast

terecht voor informatie over klassenmanagement.

Links:Op leraar24.nl staan filmpjes over

klassenmanagement.

Op lifehacking.nl staan allerlei

praktische tips en trucs om

efficiënter te werken.

www.surfnetkennisnetproject.nl/

resultaten/lerenopafstand

laat zien hoe een school een

digitale leeromgeving kan opzetten.

En maak gratis een online

schoolagenda met Google Calendar:

google.com/educators/

p_calendar.html

Manage de klas TIP

2

RUIMTE VOOR

ICT

6 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

Mail lezen via Hotmail, rekeningen betalen via een internetbankierapplicatie en foto’s plaatsen

op Flickr… steeds meer softwarediensten zijn altijd en overal beschikbaar via internet. Deze

diensten worden clouddiensten genoemd. Ook in het onderwijs wordt cloud computing steeds

gebruikelijker. Er zijn bijvoorbeeld online faciliteiten voor de elektronische leeromgeving,

de leerlingenadministratie en de financiële administratie, mail en (digitaal) samenwerken.

Als de docent, leerling of medewerker de beschikking heeft over een internetverbinding en een

browser, kan hij deze faciliteiten gebruiken. Een school die gebruik maakt van cloud computing,

hoeft minder tijd en geld te besteden aan de techniek. Daarmee komt er ruimte beschikbaar voor

de toegevoegde waarde van ict in het onderwijsproces, zonder dat de kosten hoger worden.

Het grote voordeel van cloud computing is dat de instelling zelf geen servers meer nodig heeft

en niet meer zelf software hoeft aan te schaffen en te onderhouden. In plaats daarvan zijn er

aanbieders die diensten leveren. Omdat het om standaard diensten gaat, met veel gebruikers,

kunnen de kosten laag zijn. Bovendien bewegen de kosten meestal mee met het werkelijke gebruik;

er zijn geen investeringen vooraf meer nodig en de kosten zijn gebaseerd op het werkelijke

gebruik.

Natuurlijk kent cloud computing niet alleen voordelen, maar ook nadelen en aandachtspunten.

Zo geeft het feit dat gegevens online staan, aanleiding tot een aantal vragen op juridisch gebied.

Vragen die niet eenvoudig te beantwoorden zijn, want bij cloud computing gaat het vaak om

buitenlandse spelers, waardoor zowel regelgeving uit Nederland en Europa als daarbuiten van

toepassing is.

Overigens zijn de risico’s van clouddiensten (bijvoorbeeld op het gebied van toegang tot de

gegevens, privacy en stabiliteit van de leverancier) vergelijkbaar met andere extern geleverde

ict-diensten.

Met het SURFnet/Kennisnet Innovatie-

programma geven SURFnet en Kennisnet

een gezamenlijke impuls aan ict-

vernieuwing in het onderwijs. Eén van

de projecten gaat over cloud computing.

Op www.surfnetkennisnetproject.nl/

innovatie/cloudcomputing staat hier

meer informatie over.

Op innovatie.kennisnet.nl/category/

cloud_computing vindt u tweets,

bijeenkomsten en berichten over cloud

computing.

Op leraar24.nl/zoek/dossier?trefwoord=

cloud+computing+in+het+onderwijs

staat een dossier over cloud computing in

het onderwijs.

Op mediawijzer.net/?q=professionals/

nieuws/wat-heeft-cloud-computing-

het-onderwijs-te-bieden staat een

interview met Jong Talent Jens de Smit over

cloud computing.

Met je hoofd in de cloud

TIP

3SUMMER SCHOOL 2011

Links:

9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR | 7

Verandering van spijs doet eten. Dat geldt ook voor het onderwijs; geen enkele leerling (en

trouwens ook geen enkele docent) houdt ervan om iedere dag met exact dezelfde manier van

werken te worden geconfronteerd. In de Kennisnetbrochure ‘Samen werken aan digitaal leer-

materiaal’ staat: “Het vrijwel onbetwiste uitgangspunt is dat talentontwikkeling en differentiatie

sleutelwoorden zijn in het onderwijs van morgen. Leerlingen dienen ieder op hun eigen niveau

te worden aangesproken, om zo het eigen talent zo goed mogelijk tot bloei te laten komen.

Digitaal materiaal kan een belangrijke rol vervullen in de verwezenlijking van die ambitie.”

Als het tot bloei laten komen van talenten centraal staat in het onderwijs, betekent dat dat

de basis van de leeromgeving de leerling is. De processen en de leermaterialen vormen zich

daaromheen. De leraar moet zijn leerling goed kennen om de lesstof op zijn vaardigheden en

eigenschappen te laten aansluiten. Wat daarbij kan helpen, is het zoeken op Wikiwijs naar

aanvullende lessen, ideeën of content. Op Wikiwijs kunnen docenten leermateriaal vinden,

gebruiken en aanpassen. Ook kunnen ze kennis over en ervaringen met open leermateriaal uitwis-

selen. Daarnaast biedt Wikiwijs ondersteuning bij het maken en gebruiken van leermateriaal.

Zo staan er op de site handleidingen en snelstartgidsen en is er een arrangeertool. Deze is te

vinden op wikiwijs.nl onder Tools. Een arrangement is een combinatie van een aantal zelf te

kiezen leermaterialen. Met de arrangeertool kunnen docenten leermateriaal (bijvoorbeeld

teksten, afbeeldingen en video’s) verzamelen en combineren tot een arrangement. Vervolgens

kunnen ze dat arrangement publiceren, zodat anderen er ook gebruik van kunnen maken. Eén van

de docenten die arrangeren, is Linda Waal, docent aan het Clusius College. Ze geeft aan:

“Ik geef ‘Bloem & Design’ en begin mijn lessen vaak met een video, bijvoorbeeld over het

maken van een boeket. Al naar gelang het niveau van de leerlingen doe ik dingen voor of verwijs

ik naar het internet. Aan dat laatste moeten sommige leerlingen wel wennen. Maar ja, straks in

de praktijk moeten ze het ook zelf doen.”

Op wikiwijs.nl vindt u aanvullende

lessen, ideeën of content en digitaal

leermateriaal.

Op digitaalleermateriaal.kennisnet.

nl vindt u informatie, voorbeelden

en publicaties over het zoeken,

maken en delen van digitaal leer-

materiaal. Bijvoorbeeld over

leerlijnen, die een oplossing kunnen

bieden bij het overzichtelijk maken

van digitaal leermateriaal.

Ook is er een Online Workshop over

digitaal leermateriaal:

onderwijstools.kennisnet.nl/

onlineworkshops/mbo

U kunt de arrangementen van

Linda vinden op wikiwijs.nl,

door te zoeken op ‘Linda Waal’.

Maak gebruik van digitale smaakmakers

TIP

4

RUIMTE VOOR

ICT

Links:

8 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

De toekomst bepalen van het onderwijs is niet koffiedik kijken, maar nadenken over visie en

ambities. Ook op het gebied van ict in het onderwijs. Wat daarbij kan helpen, is het Vier in

Balans model. De kern hiervan is dat invoering van ict voor onderwijsdoeleinden meer kans van

slagen heeft bij een evenwichtige en samenhangende inzet van de vier bouwstenen: visie,

deskundigheid, digitaal leermateriaal en ict-infrastructuur. Vier in Balans is niet alleen

bruikbaar als conceptueel kader voor een landelijke benchmark, het is ook een implementatie-

model voor duurzaam gebruik van ict in het onderwijs door scholen na te laten denken over de

inrichting van het beoogde onderwijs en welke investeringen daarvoor nodig zijn.

Een andere tool is Didactiek in Balans. Didactiek in Balans is een jaarlijks onderzoek dat is

ontwikkeld om enerzijds het didactisch handelen van docenten in kaart te brengen, anderzijds

bevat het onderzoek een component voor schoolleiders dat zich richt zich op de opvattingen en

ambities over ict-gebruik op leidinggevend niveau.

Na deelname heeft u een beeld van de knelpunten en de sterke punten van uw school door

te kijken naar de huidige situatie en de ambitie van de docenten en het management. U weet

hoeveel overeenstemming er is op docent- en managementniveau wanneer het gaat om de rol die

ict zou moeten innemen in uw onderwijs. De onderzoeksuitkomsten van alle deelnemende scholen

samen bieden inzicht in de actuele stand van zaken in het onderwijsveld op dit gebied.

Om jongeren voor te bereiden op het nieuwe werken, is een nieuwe leeromgeving nodig.

Een flexibele omgeving, waarin leerlingen bijvoorbeeld thuis hun rooster kunnen inzien en hun

huiswerk kunnen downloaden, waarin ze een video met instructiemateriaal (nogmaals) kunnen

bekijken en de mogelijkheid hebben om online samen te werken met medeleerlingen. Hoe die

omgeving eruit ziet, bepaalt u!

Met de Vier in Balans-tool op

onderwijstools.kennisnet.nl

kunt u zelf meten hoe ‘Vier in Balans’

uw school is. Ook leest u hier meer

over Didactiek in Balans en de

mogelijkheden om deel te nemen

aan het onderzoek.

De Vier in Balans-monitor geeft u

een beeld van de stand van zaken

over het gebruik en rendement van

ict in het onderwijs in Nederland:

onderzoek.kennisnet.nl/

vierinbalansmonitor

Bepaal de toekomst van uw onderwijs

SUMMER SCHOOL2011

TIP

5

Links:

9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR | 9

De laatste jaren wordt steeds meer in samenhang nagedacht over de effecten die innovaties in

het onderwijs en het gebruik van nieuwe media op elkaar hebben. Anders denken over onderwijs

vraagt anders kijken naar leermiddelen. De manier waarop we kennis tot ons nemen, verandert

radicaal. Dat moet worden vertaald in concreet beleid dat bij een organisatie past. Met anderen

en vanuit verschillende perspectieven hierover reflecteren is daarbij buitengewoon zinvol.

Om dit mogelijk te maken, organiseren AB-ZHW, APS-IT Diensten en Microsoft een International

Technology & Education Meeting (ITEM). Dat is een studiereis rond de BETT, een onderwijsbeurs

die ieder jaar in januari wordt georganiseerd in Londen en waar meer dan 30.000 bezoekers en

honderden leveranciers van producten komen. Traditiegetrouw worden er tijdens de ITEM-reis

ook werkbezoeken aan onderwijsinstellingen gebracht. Arno Coenders van Kennisnet: “Tijdens

die werkbezoeken viel me op dat Engeland echt een voorloper is in het gebruik van digiborden.

Docenten zijn vaardig in het werken ermee. De infrastructuur voor ict in het onderwijs is goed

op orde, maar de creativiteit in het gebruik ervan laat nog wat te wensen over.” Doe ook

ervaringen en ideeën op en ga naar de BETT!

Dé Onderwijsdagen op 8 en 9 november 2011 gaan net als de ITEM-reis over leren in de 21e eeuw.

Tijdens de conferentie, georganiseerd door Kennisnet en SURF, worden de nieuwste snufjes en

toepassingen getoond op het gebied van ict voor uw onderwijs. Maar wat betekenen tablets,

smartphones, augmented reality, video en cloud computing voor het onderwijs? Welke kennis en

vaardigheden moeten leerkrachten zich eigen maken om ict in de klas effectief in te zetten? Hoe

ziet de ict-omgeving in het onderwijs van de 21e eeuw eruit? Dit type vragen komt in diverse

workshops en presentaties aan de orde tijdens Dé Onderwijsdagen.

Geen gelegenheid om naar de BETT of Dé Onderwijsdagen te gaan? In het voorjaar van 2012 kunt

u naar de IPON.

Meer informatie over de BETT:

bettshow.com

De reis van 10 tot en met 14 januari

2012 gaat over 21st century skills.

Informatie hierover staat op:

www.item.nu

Iets dichter bij huis zijn

Dé Onderwijsdagen:

deonderwijsdagen.nl

En ook Dé beurs voor onderwijs en ict

is om de hoek:

ipon.nl

Alle belangrijke beurzen, evenementen

en andere items staan op de

Onderwijsagenda:

onderwijsagenda.nl

Doe ideeën op

TIP

6

RUIMTE VOOR

ICT

Links:

10 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

Kennis kan overgebracht worden door een docent voor het schoolbord, maar dat hoeft niet. Een

aantal technologische ontwikkelingen heeft ervoor gezorgd dat ook buiten de klas goed onderwijs

gegeven kan worden: cloud computing maakt het mogelijk om materiaal (teksten, foto’s, video’s,

enzovoort) op het internet te plaatsen. Via mobiele devices als smartphones en tablets is dat

materiaal altijd en overal te gebruiken. Zo hoeft een student die stage loopt niet aan zijn

praktijkbegeleider te vragen om een handeling nog een keer voor te doen, maar kan hij die

handeling bekijken via een instructievideo op zijn mobiel. Randvoorwaarde hierbij is dat er

goede afspraken worden gemaakt over het gebruik van eigen of door de school te leveren devices.

Aan de andere kant is ‘bring your own device’ (BYOD) in opkomst. Leerlingen én docenten verwachten

dat ze devices en applicaties die ze thuis gebruiken (zoals webmail via hun smartphone) ook op

school kunnen gebruiken. Madelief Keyser (programmamanager van het SURFnet/Kennisnet

Innovatieprogramma): “Er zijn allerlei voorbeelden die laten zien dat het onderwijs buiten

de schoolmuren aantrekkelijk is én effect heeft. Zo kan een leerling woordjes stampen met het

online overhoorprogramma WRTS, dat ook als app voor de iPhone beschikbaar is. Om ervoor te

zorgen dat deze kennis ook na de overhoring blijft hangen kan een docent via coollearning.nl

multiple choicevragen invoeren, die hij op onverwachte momenten naar zijn leerlingen kan mailen.”

Een bijzondere vorm van out-of-the-box denken in het onderwijs is augmented reality. Dat is

letterlijk ‘verrijkte realiteit’: tekst, afbeeldingen, audio of video worden weergegeven in een

reëel beeld waar de gebruiker naar kan kijken, bijvoorbeeld via de camera van een smartphone.

Zo kunnen leerlingen contextgebonden kennis opdoen, bijvoorbeeld door bij een ruïne een foto

te laten zien van het oorspronkelijk gebouw. Ook kunnen ze met bijvoorbeeld virtual reality

vaardigheden oefenen die in een simulatie of in de praktijk niet kunnen worden geoefend

doordat dat te gevaarlijk of te kostbaar is.

Eenvoudig gebruik van sms en sociale

media ter ondersteuning van het

onderwijs: coollearning.nl

Op www.surfnetkennisnetproject.nl/

resultaten staan voorbeelden van

projecten en hun resultaten.

Met de Innovatieregeling wil het

SURFnet/Kennisnet Innovatie-

programma kleinschalige, innovatieve

experimenten met ict stimuleren die

een onderwijskundig relevant probleem

oplossen. Op de site staan voorbeelden

van projecten die out-of-the-box

denken, bijvoorbeeld door gebruik te

maken van augmented reality:

www.innovatieregeling.nl

Denk Out-of-the-box

TIP

7SUMMER SCHOOL 2011

Links:

9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR | 11

Het is niet altijd even makkelijk om een gastles te laten verzorgen door bijvoorbeeld een politicus

of een wetenschapper. Zeker als de gast waar het om gaat in het buitenland woont.

Videoconferencing kan uitkomst bieden. Niet alleen in deze situatie, maar bijvoorbeeld ook in het

contact met een mbo-student die in het buitenland stage loopt of in ploegendiensten werkt.

Daarnaast kan via videoconferencing een leerling die ziek thuis is bij de klas betrokken

worden. Ze kunnen zelfs ‘mee’ op schoolreisje via een applicatie als FaceTime, waarmee je kunt

videoconferencen op je iPhone.

De toepassing van video in het onderwijs is sterk in opkomst. De technologische mogelijkheden

van videoproductie en het publiceren van video’s ontwikkelen zich snel. Mobiele telefoons hebben

een videocamera en er zijn talloze sites waarop mensen filmpjes kunnen delen, zoals

blip.tv, vimeo.com en natuurlijk youtube.com. Daarnaast wordt video als didactisch middel

belangrijker; er zijn allerlei voorbeelden van het gebruik van videoconferencing en

webconferencing in hetonderwijs. Bij videoconferencen heb je een speciale videoconferencingset

nodig. Bij webconferencen zijn een computer met een webcam, microfoon, (gratis) software en

een standaard internetverbinding genoeg.

Overleg eens met scholen in de regio over waar zij behoefte aan hebben. Als er bijvoorbeeld

te weinig leerlingen voor een vak zijn, of juist te weinig docenten, denk dan eens aan

videolessen. Eén van de projecten uit de InnovatieImpuls Onderwijs gaat hierover. Een aantal

onderdelenvan het onderwijsprogramma wordt gezamenlijk real-time aangeboden via regionale

videoconferencing. Hiermee kunnen kleine groepen op verschillende locaties op afstand worden

bediend. Daarnaast kunnen de lessen worden opgenomen en via de elektronische leeromgeving

beschikbaar gemaakt worden, bijvoorbeeld voor inhaallessen. Zó kunt u de leeromgeving van

de toekomst vormgeven!

Voorbeelden van sites waarop u

filmpjes kunnen delen:

blip.tv, vimeo.com en youtube.com

Een website met tips, projecten en

voorbeelden op het gebied van video

in het onderwijs: video.kennisnet.nl

De educatieve variant van Skype.

Van de betekenis van .flv tot lesidee!

Meer weten over het gebruik van video

in de les? Volg dan de Online Workshop

Video in de Les: onderwijstools.

kennisnet.nl/onlineworkshops/vo

Of bekijk eens de inspirirende TED-

talk van Chris Anderson over de

effecten van video op de jeugd,

talentontwikkeling en innovatie:

ted.com/talks/chris_anderson_

how_web_video_powers_global_

innovation.html

Meer informatie over videolessen:

innovatieimpulsonderwijs.nl

Haal een expert in de klas

TIP

8

RUIMTE VOOR

ICT

Links:

12 | 9 TIPS VOOR EEN FRISSE START VAN EEN SUCCESVOL SCHOOLJAAR

Op vimeo.com/23903009 staat een filmpje over ons leven in 2015. De verwachting is dat mensen

minder via hun pc of laptop het internet opgaan en meer via hun smartphone (post-pc tijdperk).

De ontwikkeling van applicaties voor die smartphones zal een vlucht nemen en er zal

meer concurrentie ontstaan tussen leveranciers daarvan. Sociale netwerken zullen worden

gecombineerd. Verder toont het filmpje een huis uit 2015, waarin internet, online gaming, HDTV

en videocon-ferencing de normaalste zaak van de wereld zijn.

Ook in het onderwijs zijn er inspirerende initiatieven. U kunt kijken bij bedrijven of scholen in

de buurt, of op hetlerenvandetoekomst.nl. In dit project in het kader van het SURFnet/

Kennisnet Innovatieprogramma wordt onderzocht welke bijdragen ict-toepassingen leveren aan

de kwaliteit van het onderwijs. Met het project ‘Leren van de Toekomst 2011’ willen we laten zien

hoe met behulp van ict-innovaties deze uitdagingen effectief kunnen worden aangegaan. We

laten het proces zien om versnelde inzet van ict mogelijk te maken door dit samen met een school

in het vo (het Ichthus college in Kampen) te doorlopen. Hierbij wordt de samenwerking gezocht

met experts, marktpartijen en het onderwijsveld. In 2010 heeft een basisschool meegedaan aan

het project.

Laat u inspireren door deze en andere voorbeelden bij het nadenken over de architectuur van de

nieuwe leeromgeving!

Ons digitale leven in 2015:

vimeo.com/23903009

De visie van Microsoft op het huis van

de toekomst:

engadget.com/tag/microsofthome

Twee interessante filmpjes zijn

youtu.be/Q_xF8ujj7ko (over aug-

mented reality in het architectuur-

onderwijs) en youtu.be/zDZFcDGpL4U

(een animatie over de vernieuwing van

het onderwijs).

Op lerenvandetoekomst.wordpress.

com staat hier meer informatie over.

Ook vindt u daar zogenoemde HoeDoes

en ToeDoes: hoe werken nieuwe

toepassingen en wat kunt u ermee in

het onderwijs?

Laat je inspireren

SUMMER SCHOOL2011

TIP

9

Links: