1

Stuur je les op reis!De Europese Unie als lesmateriaal

Overzicht lesmiddelen

PO

IJ-0

1-18

-987

-NL-

C’

De EU in Nederland

2

Dit is een overzichtsboekje met alle beschikbare (online) les­materialen over Europa. Het boekje kent twee kanten: deze kant is voor docenten in het primair onderwijs, draait u het boekje om dan leest u het deel voor docenten in het voortgezet onderwijs.

De EU in NederlandNederland is een van de stichters van de Europese Unie. In 1951 richtte Nederland samen met België, Duitsland, Frankrijk, Italië en Luxemburg de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op. Deze vorm van Europese integratie was de voorloper van de Europese Unie. Sindsdien heeft Nederland hard meegewerkt aan de verdere opbouw en uitbouw van de EU o.a. door het Verdrag van Maastricht in 1992 en het Verdrag van Amsterdam in 1997.

Wie zijn wij?De Vertegenwoordiging is het bureau van de Europese Commissie in Nederland. Onze rol is om:

• Je uit te leggen hoe het beleid van de EU op jou van invloed is. • Een informatiebron te zijn over EU­gerelateerde thema’s voor

jouw regering, andere instanties en belanghebbenden in Nederland.

• Persvoorlichting te geven in Nederland over de ontwikkelingen in het beleid van de EU.

• Namens de Europese Commissie te spreken in Nederland.• Aan de Commissie in Brussel te rapporteren over belangrijke

politieke, economische en sociale ontwikkelingen in Nederland

© EU 2018 Catalogus nummer ISBN DOI

NL BOOK IJ­01­18­987­NL­C 978­92­79­96711­5 10.2775/374853NL PDF IJ­01­18­987­NL­N 978­92­79­96712­2 10.2775/406654

3

Europa in het onderwijs

Europa in het onderwijsDe Europese Unie komt pas in groep 7 aan bod, maar ook voor die tijd komen kinderen ermee in aanraking. Onderwerpen als de euro, open grenzen, de Brexit of discussies over windmolens en kolencentrales halen dagelijks het nieuws. Hoe leg je aan hen uit wat er in Europa gebeurt en waarom de EU belangrijk is?

Om de (verplichte) lessen over Europa even aansprekend als effectief in te vullen heeft de Europese Commissie een breed scala aan veelal gratis (online) lesmateriaal ontwikkeld. In dit boekje vindt u een overzicht hiervan. Hiermee wordt elke les een klein reisje door het intrigerende Europa.

Via de bon in het midden kunt u uw bestelling doorgeven.U kunt het lesmateriaal ook bestellen opwww.eu.nl/onderwijs.

Breng een bezoek aan Den Haag Naast het aanbod van onderwijs materiaal, kunt u ook het Huis van Europa bezoeken voor een educatief programma voor basis­schoolleerlingen. Hier zijn geen kosten aan verbonden. Stuur ons een email of bel ons op het onderstaande telefoonnummer om een afspraak te maken.

Hebt u vragen, onderwijs suggesties of opmerkingen dan kunt u bellen of mailen naar de Europese Commissie Vertegenwoordiging in Nederland: Tel. 070­3135 300,e­mail: comm­nl­den­haag@ec.europa.eu.

Pinterest: @EUinNL

Onderwijsmaterialen EU‘primair onderwijs’

Europese VerhalenkofferDe Europese Verhalenkoffer is een koffer vol gesproken verhalen en vragen. De aardige Klomp van de boer vertelt over landbouw, de statige Hamer geeft uitleg over het bestuur van de EU of luister naar de ijdele Kaart, die vertelt over de EU­lidstaten. Bij elk verhaal hoort een voorwerp. Wat zal er allemaal uit de koffer komen? Het materiaal is geheel aangepast aan de huidige onderwijsmethoden voor het primair onderwijs.

Leeftijd: groep 5/6 en 7/8, creatieve opdrachten voor groep 1 t/m 4. Tijdsduur: +/­ 20 minuten per lesKosten: (veelal) kosteloosVorm: online & fysieke koffer, de uitleenpunten en online versie staan vermeldt op www.eu.nl/onderwijs

4

5

Onderwijsmaterialen EU‘primair onderwijs’

EU-spelVia het EU­spel leer je spelen­derwijs over de geschiedenis, het bestuur van de EU en de lidstaten. Ontdek welke gevolgen een besluit van jouw land heeft. Heb jij als eerste alle vragen goed en de finish bereikt? Incl. handleiding en pionnen. Per spelbord vier spelers en een spelleider.

Leeftijd: 9 t/m 13 jaar Tijdsduur: 30­50 minutenKosten: gratisVorm: fysiek spelbord te bestellen of digitaal te spelen via www.eu.nl/onderwijs

Teachers CornerOp zoek naar inspirerend lesmateriaal over de Europe­se Unie? Voor leerkrachten bevat deze website diverse online materialen. Of u uw leerlingen nu wilt uitleggen hoe de EU is ontstaan, hoe de EU werkt, of het EU­beleid tot in detail wilt bespreken: hier vindt u genoeg inspiratie.

Leeftijd: LerarenKosten: gratisVorm: Online http://europa.eu/teachers-corner/

?

?

??

??

?

?

?

?

?

?

1

2

3 4

78 9 11 12 13

1516

1720

2122

2425

2628

29 30

33343536373839

4547

4849

51

53

5655

57

6061

62

44 43

40

Start

Finish

EU SpelEU Spel

Portugal1986

Frankrijk1952

Verenigd Koninkrijk1973

Ierland1973

Zweden1995

Finland1995

Estland2004

Letland2004

Litouwen2004

Polen2004

Tsjechië2004 Slowakije

2004

Oostenrijk1995

Slovenië2004

Kroatië2013

Italië1952

Cyprus2004

Malta2004

Hongarije2004

Roemenië2007

Bulgarije 2007

Griekenland1981

Duitsland1952

Nederland1952

Denemarken1973

België1952

Luxemburg1952

Spanje1986

6

Onderwijsmaterialen EU‘primair onderwijs’

Europees kinderpaspoortEllie de Alien neemt kinderen mee op reis door Europa in het kinderpaspoortje. Dit d.m.v. eenvoudige informatie over Europa en de EU­landen. Het biedt kinderen een kijkje in de culturen en gewoonten van verschillende EU­landen. Beschikbaar in NL & Engels.

Leeftijd: 4 t/m 12 jaarPagina’s: 65 Kosten: gratisVorm: te bestellen of te downloaden als pdf of E­book via www.eu.nl/onderwijs

Ontdek Europa!Dit boekje neemt kinderen mee op een ontdekkingsreis door de boeiende geschie denis van Europa en het ontstaan van de Europese Unie.

Leeftijd: 9 t/m 12 jaarPagina’s: 56 Kosten: gratisVorm: te bestellen, te down­loaden als pdf, of online te spelen als game via www.eu.nl/onderwijs

PASPOORT

EUROPESE UNIE

Europese Unie

Ontdek

Europa!

7

Onderwijsmaterialen EU‘primair onderwijs’

Talen helpen je vooruitWanneer we naar het buiten­land reizen en mensen uit diverse landen ontmoeten, helpt het als we een vreemde taal spreken en verstaan. Talen openen daarnaast ook deuren naar nieuwe vriend­schappen en nieuwe culturen. In het boekje en online kun je Nederlandse zinnen vergelij­ken met de andere Europese talen.

Leeftijd: 10 t/m 15 jaarPagina’s: 30 Kosten: gratisVorm: te bestellen, te downloaden als pdf of online te beluisteren via www.eu.nl/onderwijs

Verborgen rampDit is een stripverhaal over een zware aardbeving in het fictieve Bordovia, waarbij veel doden en gewonden zijn gevallen. Lees hoe de Euro­pese commissie de slachtof­fers helpt.

Leeftijd: 10 t/m 15 jaar Pagina’s: 43 Kosten: gratisVorm: te bestellen of te downloaden via www.eu.nl/onderwijs

Erik BongersVerborgen ram

p

Verborgen rampE R I K B O N G E R S

KR-31-09-144-NL-C

9 7 8 9 2 7 9 1 3 3 8 2 4

I S B N 9 7 8 - 9 2 - 7 9 - 1 3 3 8 2 - 4

doi: 10.2795/11812

All u need is spaceDit stripverhaal vertelt over de nuttige toepassingen van ruimtevaart in het dagelijks leven. Volg Helena en haar familie en vrienden op een ‘gewone’ doordeweekse dag. Het verhaal is gemaakt in samenwerking met de Europese Ruimtevaart ESA organisatie.

Leeftijd: 10 t/m 15 jaar Pagina’s: 32 Kosten: gratisVorm: te bestellen of te downloaden via www.eu.nl/onderwijs

8

Onderwijsmaterialen EU‘primair onderwijs’

9

Bestelbon

Primair onderwijs aantal

Europese Verhalenkoffer* X

EU­spel

Teachers’ Corner** X

Europees kinderpaspoort

Ontdek Europa!

Talen helpen je vooruit

Verborgen ramp

All u need is space

Voortgezet onderwijs aantal

EU & Ik

Reizen in Europa

Europese Unie, wat is

ze en wat doet ze

Teachers corner** X

Rollenspel

EU besluitvorming** X

De EU in Slides** X

#EUandME Films** X

Audiovisuele Module

over Europa** X

School:

Vak:

Naam:

Adres:

Postcode: Plaats:

Email:

Opsturen naar:

Europese Commissie,

Vertegenwoordiging in Nederland,

Postbus 30465,

2500 GL Den Haag

Of digitaal naar:

comm­nl­den­haag@ec.europa.eu

Colofon: Dit is een uitgave van

de Europese Commissie

Vertegenwoordiging in Nederland.

* De Verhalenkoffer is te leen, maar de inhoud is ook online beschikbaar. Kijk op www.eu.nl/onderwijs. ** Dit product is alleen online te spelen of te downloaden.

16

Stuur je les op reis!De Europese Unie als lesmateriaal

Overzicht lesmiddelen

VO

ISB

N -

978-

92-7

9-96

712-

2

2

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’

Dit is een overzichtsboekje met alle beschikbare (online) les­materialen over Europa. Het boekje kent twee kanten: deze kant is voor docenten in het voortgezet onderwijs, draait u het boekje om dan leest u het deel voor docenten in het primair onderwijs.

De EU in NederlandNederland is een van de stichters van de Europese Unie. In 1951 richtte Nederland samen met België, Duitsland, Frankrijk, Italië en Luxemburg de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal op. Deze vorm van Europese integratie was de voorloper van de Europese Unie. Sindsdien heeft Nederland hard meegewerkt aan de verdere opbouw en uitbouw van de EU o.a. door het Verdrag van Maastricht in 1992 en het Verdrag van Amsterdam in 1997.

Wie zijn wij?De Vertegenwoordiging is het bureau van de Europese Commissie in Nederland. Onze rol is om:• Je uit te leggen hoe het beleid van de EU op jou van invloed is. • Een informatiebron te zijn over EU­gerelateerde thema’s voor

jouw regering, andere instanties en belanghebbenden in Nederland.

• Persvoorlichting te geven in Nederland over de ontwikkelingen in de beleidsvorming van de EU.

• Namens de Europese Commissie te spreken in Nederland.• Aan de Commissie in Brussel te rapporteren over belangrijke

politieke, economische en sociale ontwikkelingen in Nederland

Europa in het onderwijs

Europese onderwerpen zijn (bijna) dagelijks in het nieuws. Wilt u het tijdens de les hebben over de Brexit, de EU lidstaten of over de binnen­ en buiten grenzen van Europa en de vluchtelingencrisis?

3

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’

Om de (verplichte) lessen over Europa even aansprekend als effectief in te vullen heeft de Europese Commissie een breed scala aan gratis lesmateriaal ontwikkeld. In dit boekje vindt u een overzicht hiervan.

Via de bon in het midden kunt u uw bestelling doorgeven.U kunt het lesmateriaal ook bestellen op:www.eu.nl/onderwijs.

Breng een bezoek aan Den Haag/Brussel of krijg een gastlesDe Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland en het Liaisonbureau van het Europees Parlement bieden educa­tieve programma’s voor middelbare scholieren en mbo­studenten. Hier zijn geen kosten aan verbonden. Stuur ons een email of bel ons op het onderstaande telefoonnummer om een afspraak te maken. Ook het Ministerie van Buitenlandse Zaken biedt gratis gastlessen aan binnen het programma “EU Back to School” (www.rijksoverheid.nl/EUbtS).

Het is daarnaast ook mogelijk om Brussel te bezoeken met leerlingen die minimaal 15 jaar oud zijn. U kunt hiervoor de volgende website raadplegen:https://ec.europa.eu/netherlands/services/visits_nl.

Hebt u vragen of opmerkingen dan kunt u bellen of mailen naar de Europese Commissie Vertegenwoordiging in Nederland: Tel. 070­3135 300 e­mail: comm­nl­den­haag@ec.europa.eu.

Pinterest: @EUinNL

© EU 2018 Catalogus nummer ISBN DOI

NL BOOK IJ­01­18­987­NL­C 978­92­79­96711­5 10.2775/374853NL PDF IJ­01­18­987­NL­N 978­92­79­96712­2 10.2775/406654

4

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’

De Europese Unie, wat is ze en wat doet zeDeze gids legt in het kort uit wat de Europese Unie is en wat ze doet. Ontdek in 35 onderwerpen hoe de EU het leven van mensen in Europa en daarbuiten verbetert. Daarnaast wordt uit gelegd hoe besluiten binnen de EU genomen worden.

Leeftijd: 15 of ouderKosten: gratisVorm: Bestellen, te down­loaden als pdf of een interactieve website via www.eu.nl/onderwijs

De EU in een NotendopDeze beknopte folder voor leerlingen geeft in enkele pagina’s weer wat de EU is en hoe het is ontstaan. Leerkrachten kunnen verder gebruik maken van de bij beho­rende Powerpoint presentatie en docentenhandleiding.

Leeftijd: 12 of ouderKosten: gratisVorm: Te downloaden als pdf of als PowerPoint via http://europa.eu/teachers-corner/

5

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’

#EUANDME FilmsWil je op een leuke manier leerlingen informeren over hoe de initiatieven van de EU jongeren kunnen ondersteu­nen? Dat is precies waar #EUandMe zich op focust. De campagne bespreekt aan de hand van 5 speelfilms en een bijbehorende website 5 Europese onderwerpen, namelijk mobiliteit, duur­zaamheid, vaardigheden & business, digitaal en rechten.

Tijdsduur: ± 7 minuten per filmLeeftijd: 15 of ouderKosten: gratisVorm: zowel de films als de website zijn online te bekijken via https://europa.eu/euandme

Audiovisuele Module over EuropaDeze module richt zich op het thema ‘Nooit meer oorlog’. De film begint met de situatie in Europa tijdens en na de Eerste en Tweede Wereld­oorlog. Daarna bespreekt de film, chronologisch, de ver dere ontwikkeling van de Europese samenwerking, met tot slot de Nobelprijs voor Vrede in 2012. De web versie bevat interactieve vragen. Uitstekend voor een les over samenwerking en (Europese) geschiedenis.

Tijdsduur: 12 minutenLeeftijd: 12­15Kosten: gratisVorm: film en de interactieve webversie beschikbaar via www.eu.nl/onderwijs

6

Rollenspel EU besluitvormingWil je jouw leerlingen kennis laten maken met de besluit­vormingsprocedures in de EU, waarbij ze zelf de onder­handelingen voeren? Dit rollenspel laat leerlingen beslissen over wat wel of niet chocolade genoemd mag worden. De leerlingen zullen de plek innemen van een van de EU lidstaten, of zijn werk­nemers bij de Europese Commissie.

Tijdsduur: 75 minutenLeeftijd: 16 of ouderKosten: gratisVorm: Online te downloaden via www.eu.nl/onderwijs, incl. handleiding en ondersteunende video.

Teachers cornerOp zoek naar inspirerend lesmateriaal over de Europe­se Unie? Voor leerkrachten bevat deze website diverse online materialen. Of u uw leerlingen nu wilt uitleggen hoe de EU is ontstaan, hoe de EU werkt, of het EU­beleid tot in detail wilt bespreken: hier vindt u genoeg inspiratie.

Leeftijd: LerarenKosten: gratisVorm: Online http://europa.eu/teachers-corner/

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’

7

De EU & ikOntdek Europa op een leuke en kleurrijke manier. Het boekje staat vol met informatie, illustraties en feitjes. Inclusief opdrachten. Uitstekend voor leerlingen in het middelbaar onderwijs.

Leeftijd: 14­18Pagina’s: 61 Kosten: gratisVorm: Te bestellen, online te downloaden als pdf of een interactieve website via www.eu.nl/onderwijs

Reizen in EuropaDit is een geografische kaart met praktische informatie over reizen binnen de EU. Denk aan reizen met huis­dieren of gezondheidszorg in een ander EU­land. Meertalig beschikbaar.

Leeftijd: 15 of ouderKosten: gratisVorm: Te bestellen of te downloaden via www.eu.nl

De EU strekt zich op het Europese continent uit van Lapland in het noorden tot de Middellandse Zee in het zuiden en van de Ierse westkust tot de oostkusten van Cyprus als een gevarieerde aaneenschakeling van landschappen: van rotskusten tot zandstranden, van vruchtbare weiden tot dorre vlakten, van meren en wouden tot ijzige toendra.

Met hun vele tradities, culturen en talen vertegenwoordigen de Europese volkeren bijna 7 % van de wereldbevolking. Prehistorische rotsschilderingen, Griekse en Romeinse oudheden, Moorse architectuur, middeleeuwse vestingen, renaissancepaleizen en barokke kerken getuigen van het rijke verleden van Europa. Ook het hedendaagse Europa kan de reiziger bekoren met zijn bruisende steden, kleurrijke culturele feestelijkheden, winter- en zomersporten en een gevarieerde keuken.

Europeanen reizen graag en de afschaffing van de meeste paspoort- en bagageformaliteiten en het gebruik van dezelfde munteenheid — de euro — in 19 landen hebben reizen een stuk gemakkelijker gemaakt. De verwezenlijking van een interne markt met meer dan 510 miljoen mensen heeft geleid tot een groter aanbod en lagere prijzen. Veel Europeanen vinden reizen binnen de EU trouwens net zo makkelijk als reizen binnen hun thuisland.

De EU bestaat momenteel uit 28 landen. Op 29 maart 2017 heeft één ervan, het Verenigd Koninkrijk (VK), formeel zijn voornemen aangekondigd om uit de EU te stappen. Tot 29 maart 2019 blijft het VK echter lid van de EU, met alle rechten en plichten die daaruit

voortvloeien.

↘ WELKE DOCUMENTEN HEEFT U NODIG?

VOOR BURGERS VAN DE EU

Paspoort of identiteitskaartEr zijn geen controles meer aan de onderlinge grenzen van 22 EU-landen. Dit is te danken aan het Schengenakkoord dat deel uitmaakt van de EU-wetgeving. De meeste EU-landen nemen volledig deel aan Schengen; alleen Bulgarije, Cyprus, Ierland, Kroatië, Roemenië en het Verenigd Koninkrijk niet. IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland zijn geen lid van de EU, maar nemen wel deel aan Schengen. De bepalingen van Schengen zijn erop gericht alle controles aan de binnengrenzen af te schaffen. Tegelijk wordt er strenger gecontroleerd aan de buitengrenzen van de EU en wordt een gemeenschappelijk visumbeleid gevoerd. In uitzonderlijke gevallen, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van ernstige dreiging voor de openbare orde of de veiligheid in een bepaald EU-land, kunnen tijdelijk weer interne grenscontroles worden ingevoerd.

Om de veiligheid te verhogen, wordt iedereen die de buitengrenzen van de EU oversteekt, met inbegrip van EU-burgers, nu systematisch gecontroleerd aan de hand van gegevensbanken.

Dit betekent dat u bij het reizen naar of van de zes niet-deelnemende landen en als u de EU binnenkomt of verlaat, nog een geldig paspoort of identiteitsbewijs moet laten zien. Omdat u om veiligheidsredenen of ter identificatie toch om een identiteitsbewijs gevraagd kunt worden, moet u dit wel bij u hebben als u binnen de EU reist. Controleer de documentatievereisten van het niet-EU-land waar u naartoe gaat voordat u de EU verlaat. Let op: een geldig identiteitsbewijs kan alleen worden afgegeven door de autoriteiten in uw land.

Kinderen moeten hun eigen paspoort of identiteitskaart hebben.

VisumU heeft geen visum nodig om binnen de EU te reizen.

VOOR NIET-EU-BURGERS

PaspoortU heeft een geldig paspoort nodig.

VisumBurgers uit meer dan 60 landen en gebieden hebben geen visum nodig als zij voor maximaal 90 dagen naar de EU komen. Het gaat bijvoorbeeld om Australië, Canada, Japan, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. De meeste EU-burgers hebben ook geen visum nodig om die landen te bezoeken. De lijst van landen waarvan de inwoners wel een visum nodig hebben om naar Ierland of het Verenigd Koninkrijk te reizen, verschilt enigszins van de lijst die voor de andere EU-landen geldt.

U kunt een visum aanvragen bij het consulaat of de ambassade van het land dat u wilt bezoeken (of het land van uw hoofdbestemming). Met een visum voor het Schengengebied kunt u naar alle Schengenlanden reizen. Bovendien kunt u met een geldig visum voor verblijf van lange duur of een geldige verblijfsvergunning voor een van de Schengenlanden tot 90 dagen in andere Schengenlanden verblijven. Het kan zijn dat u een extra visum nodig heeft voor een bezoek aan EU-landen die niet aan Schengen deelnemen.

↘ GELDDe euroOngeveer twee derde van de bevolking van de EU, oftewel meer dan 340 miljoen mensen in 19 EU-landen, betaalt tegenwoordig met de euro: België, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Slowakije en Spanje (zie kaart op de omslag).

Het symbool van de euro is €. De eurobiljetten zijn in alle landen gelijk. Elk land geeft echter zijn eigen euromunten uit. Een van beide zijden is steeds hetzelfde; op de andere staat een kenmerkend nationaal ontwerp. Alle biljetten en munten kunnen in alle landen van het eurogebied worden gebruikt, en vaak ook in hun overzeese gebieden.

Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad gebruiken de euro als hun nationale munteenheid, met instemming van de EU. In een aantal landen en gebieden, zoals Kosovo en Montenegro, wordt de euro feitelijk als munteenheid gebruikt.

In Europese landen buiten de eurozone aanvaarden veel hotels, winkels en restaurants, vooral in toeristische gebieden, naast de nationale munt ook euro’s, maar ze zijn daartoe niet wettelijk verplicht.

Contant geld en creditcardsDankzij de EU-voorschriften is het in de eurozone even gemakkelijk om elektronisch te betalen als contant. Voor nationale en internationale betalingen in euro binnen de EU gelden dezelfde kosten. Zo betaalt u bijvoorbeeld voor het opnemen van euro’s overal in de EU evenveel als in uw eigen land bij een geldautomaat van een andere bank. Die regel geldt ook voor alle betalingen met een betaalkaart of creditcard in euro en voor overschrijvingen of automatische afschrijvingen in euro. Transactiekosten kunnen natuurlijk aanzienlijk verschillen van bank tot bank. Internationale betalingen in andere valuta’s vallen niet onder deze bepalingen.

Dankzij nieuwe regels zullen consumenten ook veiliger online kunnen betalen en hoeven ze geen extra toeslagen meer te betalen voor het gebruik van creditcards en betaalkaarten.

Laat gestolen of verloren bankkaarten onmiddellijk blokkeren door uw bank. Schrijf het nummer dat u daarvoor moet bellen ergens op voordat u op reis gaat.

Wanneer u de EU binnenkomt of verlaat met 10 000 EUR of meer in contanten (of het equivalent daarvan in andere valuta’s), moet u dat bij de douane aangeven.

↘ WINKELENDenk eraan een tas mee te nemen wanneer u gaat winkelen, en draag bij tot een lager verbruik van lichte plastic draagtassen. De EU-voorschriften verplichten elk land het verbruik van deze tassen, die als zwerfvuil rondslingeren en schadelijk zijn voor het milieu, te verminderen. De meeste landen hebben ervoor gekozen de consumenten te laten betalen voor elke tas die ze uit de winkel meenemen.

BINNEN DE EUWanneer u van de ene EU-lidstaat naar de andere reist, mag u zoveel kopen en meenemen als u wilt, mits het voor eigen gebruik is en niet om door te verkopen. De btw en accijnzen zijn inbegrepen in de prijs die u betaalt, dus u hoeft in andere EU-landen geen belasting meer te betalen.

Tabak en alcoholElk land stelt zijn eigen richthoeveelheden vast om te bepalen of tabak en alcohol voor eigen gebruik bedoeld zijn. Als u meer bij u heeft, is het mogelijk dat u vragen moet beantwoorden om te controleren of u geen commerciële bedoelingen heeft. EU-landen mogen echter geen lagere richthoeveelheden vaststellen dan de volgende:

Ë 800 sigaretten Ë 400 cigarillo’s Ë 200 sigaren Ë 1 kg tabak Ë 10 liter sterke drank Ë 20 liter alcoholische dranken tot 22 % vol. (zoals port of sherry) Ë 90 liter wijn (waarvan maximaal 60 liter mousserende wijn) Ë 110 liter bier

VoedselEr gelden geen algemene beperkingen op het reizen met vlees- of zuivelproducten binnen de EU.

VAN BUITEN DE EUWanneer u de EU binnenkomt vanuit een niet-EU-land, mag u niet meer dan de volgende hoeveelheden goederen voor eigen gebruik meenemen zonder dat u btw en accijnzen hoeft te betalen. Dit geldt ook wanneer u terugkomt van de Canarische Eilanden, de Kanaaleilanden, Gibraltar of andere gebieden waar de Europese btw- en accijnsregels niet van toepassing zijn.

Alcoholische dranken Ë 1 liter sterke drank van meer dan 22 % vol. of 2 liter

alcoholische dranken tot 22 % vol. Ë 4 liter gewone wijn Ë 16 liter bier

TabaksproductenIeder EU-land kiest er zelf voor om voor reizigers van buiten de EU de hogere of lagere maximumhoeveelheden te hanteren. Sommige landen hanteren de lagere maximumhoeveelheden alleen voor reizigers over land en over zee (Bulgarije, Griekenland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen en Slowakije), en twee landen (Estland en Roemenië) voor alle reizigers.

hogere maximumhoeveelheid lagere maximumhoeveelheid

200 sigaretten of 40 sigaretten of100 cigarillo’s of 20 cigarillo's of50 sigaren of 10 sigaren of250 g tabak of 50 g tabakDeze toegestane hoeveelheden voor alcohol en tabak gelden niet voor reizigers jonger dan 17 jaar.

Andere goederen, waaronder parfum Ë Maximaal ter waarde van 430 EUR voor reizigers per vliegtuig

of boot Ë Maximaal ter waarde van 300 EUR voor andere reizigers

In sommige EU-landen geldt een lager maximum voor reizigers jonger dan 15 jaar, maar het mag niet lager zijn dan 150 EUR.

VoedselHet is niet toegestaan om vlees- of zuivelproducten mee te nemen uit de meeste landen buiten de EU, ook niet in kleine hoeveelheden. De enige uitzonderingen hierop zijn Andorra, de Faeröer, Groenland, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, San Marino en Zwitserland. Dit moet de veehouderij in de EU beschermen tegen dierziekten.

↘ HULP VOOR CONSUMENTENAls consument bent u verzekerd van een eerlijke behandeling, producten die voldoen aan aanvaardbare normen en het recht op schadevergoeding als er iets misgaat, waar in de EU u zich ook bevindt.

Weet wat u eetDoor de strenge wetten voor de productie, verwerking en verkoop van levensmiddelen bent u in de EU verzekerd

van de hoogste mate van voedselveiligheid. Door regels voor levensmiddelenetiketten is de informatie over de inhoud van levensmiddelen nu duidelijk, uitgebreid en juist. Kijk bij voorverpakte biologische voedingsmiddelen of de verpakking het EU-logo voor biologische producten bevat.

Weet wat u kooptZowel op het internet als in de winkel wordt u tegen een groot aantal oneerlijke handelspraktijken beschermd. Al aangevinkte hokjes op websites zijn verboden, zodat u bijvoorbeeld niet meer per ongeluk voor een reisverzekering betaalt wanneer u online een vliegticket boekt. Ongerechtvaardigde toeslagen voor onlinebetalingen met een creditcard zijn ook niet meer toegestaan.

Op cosmetische producten moet worden aangegeven hoelang zij na opening kunnen worden gebruikt. Kijk naar het symbool van de geopende pot: „12M” betekent 12 maanden.

De verpakking van zonnebrandcrème bevat duidelijke informatie over o.a. de bescherming tegen UVA-straling, in gestandaardiseerde termen.

De markering op o.a. speelgoed, elektrische apparaten en mobiele telefoons geeft aan dat de fabrikant heeft gecertificeerd dat zij voldoen aan de EU-regels voor veiligheid, gezondheid en milieubescherming.

De EU-milieukeur wordt toegekend aan producten die voldoen aan strenge milieunormen. Ook helpt de milieukeur u bij het vinden van milieuvriendelijke hotels, jeugdherbergen of campings.

Vergelijk prijzenDe volledige prijs, inclusief btw, net als de prijs per kilo of per liter, van alle te koop aangeboden goederen moet duidelijk worden vermeld. Wanneer u op het internet een vlucht boekt, moet de totaalprijs van het ticket, met alle toeslagen en belastingen meegerekend, vanaf het begin van het boekingsproces zichtbaar zijn.

Vind een oplossing voor problemenBij de Europese bureaus voor consumentenvoorlichting kunt u terecht voor praktische informatie over consumentenrechten in de EU en voor gratis advies en bijstand inzake grensoverschrijdende klachten of geschillen. Er zijn bureaus in alle 28 EU-landen, en ook in Noorwegen en IJsland. Er bestaat ook een nuttige ECC-Net vakantie-app met veel praktische tips en informatie.

↘ OP REIS

MET DE AUTO

RijbewijsEen geldig rijbewijs dat in een EU-land is uitgereikt, wordt in de hele EU erkend. Elk nieuw rijbewijs dat nu wordt uitgereikt, wordt gedrukt op een plastic kaart met een Europees standaardformaat. In de meeste landen moet u naast een geldig rijbewijs ook het kentekenbewijs van uw auto bij u hebben.

AutoverzekeringWanneer u binnen de EU reist, biedt uw autoverzekering automatisch de wettelijk verplichte minimumdekking (wettelijke aansprakelijkheid). Dit geldt ook in IJsland, Liechtenstein en Noorwegen. Als u in eigen land allrisk of omnium verzekerd bent, bent u vaak ook in andere landen gedekt. Het is echter aan te raden vóór uw vertrek te controleren voor welke landen dit geldt en wat de geldigheidstermijn is.

Het Europees aanrijdingsformulier, een standaarddocument dat in verschillende talen verkrijgbaar is, vergemakkelijkt de afwikkeling van een ongeval in een ander land. U kunt voor het formulier terecht bij uw verzekeraar of op het internet.

Een groene kaart is niet noodzakelijk om in de EU te reizen, maar het is een internationaal erkend bewijs van een minimale wettelijke aansprakelijkheidsverzekering. Neemt u geen groene kaart mee, zorg er dan voor dat u een verzekeringsbewijs bij u heeft.

Tolheffing en vignettenVeel landen heffen tol (op basis van de afgelegde afstand) of verplichten het gebruik van vignetten (geldig gedurende een bepaalde periode) voor het gebruik van hun wegen. De EU controleert of deze heffingenstelsels evenredig zijn en niet-ingezetenen of occasionele gebruikers niet discrimineren.

Veilig rijdenHoewel de EU de veiligste wegen in de wereld heeft, wordt ernaar gestreefd om ze nóg veiliger te maken. Alle nieuwe auto’s moeten nu uitgerust zijn met „112 eCall” zodat de hulpdiensten sneller ter plekke zijn en hulp kunnen bieden aan autobestuurders die betrokken zijn bij een ongeval in de EU. Het 112 eCall-systeem belt automatisch het Europese noodnummer 112 en deelt de precieze locatie van het ongeval mee.

In de gehele EU is het dragen van een veiligheidsgordel verplicht in alle motorvoertuigen waarin veiligheidsgordels gemonteerd zijn. Voor kinderen is een kinderzitje of zitverhoger verplicht.

Mobiel bellen tijdens het rijden verhoogt de kans op een ongeval aanzienlijk. Het is dan ook in bijna alle EU-landen verboden, tenzij u handsfree belt.

Het maximaal toegelaten alcoholgehalte in het bloed ligt tussen 0 mg/ml en 0,8 mg/ml. Andere belangrijke informatie over de verkeersveiligheid in elk EU-land, met inbegrip van snelheidsbeperkingen, beschermingsmiddelen voor motorrijders en fietsers, het verplicht voeren van verlichting overdag en het verplicht gebruiken van winterbanden, is te vinden via de app Reizen in het buitenland. Bestuurders die te hard rijden of rijden onder invloed, kunnen met de verbeterde grensoverschrijdende uitwisseling van informatie worden opgespoord.

Denk eraan dat op Cyprus en Malta en in Ierland en het Verenigd Koninkrijk links wordt gereden en dat in sommige landen zoals België, Frankrijk, Nederland en Portugal in het algemeen verkeer van rechts voorrang heeft.

Per fietsOntdek Europa per fiets! EuroVelo, het Europees fietsroutenetwerk, verbindt het hele continent en belangrijke bezienswaardigheden door middel van 15 lange fietsroutes over een afstand van meer dan 70 000 km. Met een van de honderden fietsverhuurdiensten met zelfbediening, waarvan er enkele door de EU mede zijn gefinancierd, kunt u door verschillende Europese steden fietsen.

PER VLIEGTUIGDe totstandkoming, meer dan 25 jaar geleden, van een interne luchtvaartmarkt heeft een revolutie teweeggebracht in het reizen per vliegtuig. Ze heeft geleid tot goedkopere tickets en een aanzienlijk ruimere keuze aan luchtvaartmaatschappijen, verbindingen en diensten voor de reiziger. Iedere luchtvaartmaatschappij en haar vloot die voldoet aan de veiligheidsvoorschriften in de gehele EU, kan nu van en naar iedere bestemming in de EU vliegen, zelfs op binnenlandse routes in andere landen.

VeiligheidEuropa heeft een uitstekende staat van dienst wat de veiligheid van de luchtvaart betreft. Dat is te danken aan de hoge eisen die Europa stelt. Om de veiligheid met betrekking tot luchtvaartmaatschappijen van buiten de EU te verbeteren, worden deze luchtvaartmaatschappijen verplicht een certificaat te behalen waarin wordt bevestigd dat zij voldoen aan de internationale veiligheidsnormen. Ze moeten hun toestellen ook in Europa laten inspecteren. Wanneer blijkt dat zij niet veilig zijn of niet voldoende worden gecontroleerd door de autoriteiten van die landen, wordt hun verboden om in het Europese luchtruim te vliegen.

BeveiligingVoor alle vluchten die vanuit een EU-luchthaven vertrekken, gelden gemeenschappelijke EU-regels over de veiligheidscontrole van passagiers, handbagage en ruimbagage. Er bestaat een gemeenschappelijke lijst van artikelen die niet als handbagage mogen worden meegenomen, en een lijst van artikelen die niet zijn toegestaan in de ruimbagage. Momenteel zijn er beperkingen op vloeistoffen die kunnen worden meegenomen in handbagage.

PER TREINDe EU heeft een spoorwegnet van ongeveer 220 000 km. Er ligt meer dan 8 000 km aan hogesnelheidslijnen op belangrijke verbindingen zoals Londen-Parijs, Parijs-Brussel-Amsterdam-Keulen, Milaan-Rome of Barcelona-Madrid, waarop de treinen een snelheid van 350 km/u kunnen halen. Heel wat andere verbindingen worden aangelegd of zitten in de ontwerpfase. De Europese spoorwegen behoren tot de veiligste ter wereld.

PER BOOTEr zijn veel zeeroutes tussen EU-landen waarop u kunt genieten van regelmatige verbindingen van hoge kwaliteit, al dan niet in combinatie met een bus-, trein- of vliegreis. Er is ook zo’n 42 000 km aan bevaarbare rivieren, kanalen en meren. De EU neemt het voortouw bij de verbetering van de veiligheid op zee en bij het bevorderen van hoge kwaliteitsnormen. Nieuwe regels om de veiligheid te verbeteren van schepen die passagiers vervoeren in EU-wateren, zijn begin 2018 in werking getreden.

↘ PASSAGIERSRECHTENDe EU is het enige gebied ter wereld waar u wordt beschermd door een volledige reeks passagiersrechten, of u nu over de weg, via de lucht, over het spoor, over zee of via de binnenwateren reist. Alle passagiers in de EU, waaronder personen met een handicap of personen met beperkte mobiliteit, hebben recht op juiste, bijtijdse en toegankelijke informatie, bijstand en, in bepaalde gevallen, compensatie bij annulering of grote vertragingen. Daarnaast bieden de EU-regels reizigers die pakketreizen of rondreizen kopen, een ruime bescherming tegen annuleringen, prijsverhogingen en zaken die tijdens de reis kunnen foutlopen. Vanaf juli 2018 zullen nieuwe regels reizigers beschermen in een bredere waaier van gecombineerde reizen wanneer zij bijvoorbeeld via eenzelfde website een vlucht en een hotel boeken of een auto huren.

Autobus- of touringcarpassagiersAlle autobus- en touringcarpassagiers hebben recht op adequate informatie over het verloop van de reis en over hun rechten als passagiers vóór en tijdens de reis. Passagiers op internationale ritten die 250 km of meer reizen, hebben extra rechten zoals het recht op bijstand, terugbetaling of omboeking op een andere bus of touringcar in geval van vertragingen en annuleringen.

VliegtuigpassagiersAls vliegtuigpassagier heeft u recht op informatie, terugbetaling, alternatief vervoer, compensatie (onder bepaalde omstandigheden) en bijstand als uw vlucht is vertraagd of geannuleerd, of als u het vliegtuig niet in mag. Deze rechten gelden voor passagiers op alle vluchten die vanaf een vliegveld in de EU vertrekken, en op vluchten van luchtvaartmaatschappijen uit de EU die in de EU landen. In geval van een ongeval of gestolen, beschadigde of zoekgeraakte bagage zijn de luchtvaartmaatschappijen aansprakelijk.

TreinreizigersTreinreizigers hebben het recht op tijdige informatievoorziening, terugbetaling, alternatief vervoer en compensatie bij lange vertragingen en afgelaste treinen op alle internationale diensten binnen de EU. De rechten van de passagiers op binnenlandse diensten kunnen per land verschillen.

Reizigers over zee en de binnenwaterenPassagiers die over zee of binnenwateren reizen, hebben onder andere recht op vergoeding, alternatief vervoer, compensatie en bijstand in geval van annuleringen of vertragingen, alsook het recht op voldoende en makkelijk toegankelijke informatie. Deze rechten gelden, op enkele uitzonderingen na, voor iedereen die reist met een passagierslijn met vertrek of aankomst in een EU-haven of met een cruiseschip waarvan de inschepingshaven in de EU ligt.

Passagiers met een handicap en passagiers met beperkte mobiliteit

Passagiers met een handicap of passagiers met beperkte mobiliteit hebben recht op gratis bijstand op vliegvelden, in havens, op treinstations en bepaalde busstations, en aan boord van vliegtuigen, treinen, schepen en bussen.

Als u speciale behoeften heeft, is het aangeraden de vervoerder of exploitant van op- en afstapplaatsen daarvan op het moment van reservering, het vooraf kopen van het kaartje, of ten minste 48 uur vóór de reis (36 uur als u per bus reist) op de hoogte te stellen.

Als u per auto reist en in uw thuisland een parkeerkaart voor personen met een handicap heeft, kunt u ook de parkeerfaciliteiten voor gehandicapten in andere EU-landen gebruiken. Controleer wel welke plaatselijke voorwaarden er gelden. Let op het rolstoelpictogram.

SchadevergoedingenAls u vindt dat uw rechten tijdens uw reis niet zijn geëerbiedigd en dat u recht heeft op een schadevergoeding, moet u eerst contact opnemen met de vervoerder of de exploitant van de op- of afstapplaats. Indien zij hun plichten niet nakomen, kunt u contact opnemen met de nationale handhavingsinstantie voor uw specifieke vervoerswijze. Telefoneer naar Europe Direct op het gratis nummer 00 800 6 7 8 9 10 11 voor meer informatie en de contactgegevens van de betrokken handhavingsinstantie. De Europese centra voor de consument kunnen u ook helpen en er bestaat een nuttige app — Uw rechten als passagier — waarmee u ter plekke kunt controleren welke rechten u heeft en hoe u daarop een beroep kunt doen.

↘ GEZONDHEIDToegang tot gezondheidszorgAls u als inwoner van de EU tijdelijk in een ander EU-land, IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland verblijft en plotseling ziek wordt of bij een ongeval betrokken raakt, heeft u met een Europese ziekteverzekeringskaart (EZVK) recht op dezelfde openbare zorg als de verzekerden in dat land, onder dezelfde voorwaarden en tegen dezelfde kosten. De kaart is gratis bij uw nationale verzekeraar te verkrijgen en is het bewijs dat u in een EU-land bent verzekerd. De kaart vereenvoudigt de procedures en zorgt ervoor dat u de gemaakte kosten sneller krijgt terugbetaald. Sommige landen zetten de kaart op de achterzijde van hun nationale kaart, terwijl andere een afzonderlijke kaart verstrekken.

Elk land hanteert zijn eigen regels voor openbare gezondheidszorg. In sommige landen is de behandeling gratis, in andere landen betaalt u slechts een deel van de kosten, en in weer andere landen moet u alle kosten betalen en daarna de vergoeding hiervan aanvragen. Bewaar dus alle rekeningen, doktersrecepten en facturen zodat u al in het gastland om terugbetaling kunt vragen of, als dat niet lukt, zodra u thuiskomt.

ReisverzekeringenDe Europese ziekteverzekeringskaart is geen vervanging van een reisverzekering, want kosten voor bijvoorbeeld repatriëring of reddingsacties in skigebieden worden niet vergoed. Als u wilt dat dergelijke kosten gedekt zijn, dan is het verstandig een reisverzekering af te sluiten.

GeneesmiddelenEen doktersrecept is in alle EU-landen geldig, maar controleer of het voorgeschreven medicijn verkocht mag worden en beschikbaar is in het land dat u bezoekt. Zorg ervoor dat op uw recept alle relevante informatie over u, de voorschrijvende arts en het voorgeschreven product staat.

InentingenVoor het reizen binnen de EU zijn in het algemeen geen inentingen nodig. Voor sommige van de overzeese gebieden van de EU is een inenting echter verplicht of aanbevolen. Vraag inlichtingen bij uw arts vóór u vertrekt. Hondsdolheid is in de meeste delen van de EU uitgeroeid, maar is in heel wat andere landen nog steeds aanwezig. Ga naar een arts als u gebeten of gekrabd bent door een wild dier of een huisdier, ook als u gevaccineerd werd.

ZwemwaterMeer dan 96 % van de 21 000 EU-badzones aan de kust en in het binnenland voldoet aan de minimumnormen voor waterkwaliteit, en meer dan 85 % voldoet aan de strengere

eisen om als „uitstekend” te kunnen worden beschouwd. Zoek naar de officiële symbolen die informatie verschaffen over de kwaliteit van het water in deze badzones.

↘ COMMUNICERENTalenkennisEuropa is rijk aan talen. De meeste talen behoren tot de Germaanse, de Romaanse, de Slavische, de Baltische en de Keltische taal- families. De EU telt 24 officiële talen, maar daarnaast zijn er nog tal van regionale en minderheidstalen.

Meer dan de helft van alle Europeanen zegt in staat te zijn om in ten minste één vreemde taal een gesprek te voeren, en een kwart zegt ten minste twee vreemde talen te spreken. Wanneer u door Europa reist, kunt u uw talenkennis oefenen. De plaatselijke bevolking waardeert het als u in de taal van het land dat u bezoekt enkele zinnetjes kunt zeggen. Zo zegt u „bedankt” in alle officiële EU-talen:

Bulgaars Blagodarya Lets PaldiesDeens Tak Litouws AčiūDuits Danke Maltees GrazziEngels Thank you Nederlands BedanktEsts Aitäh Pools DziękujęFins Kiitos Portugees ObrigadoFrans Merci Roemeens MulţumescGrieks Efkaristo Slowaaks ĎakujemHongaars Köszönöm Sloveens HvalaIers Go raibh maith agat Spaans GraciasItaliaans Grazie Tsjechisch DěkujiKroatisch Hvala Zweeds Tack

Mobiele telefoonsTijdens uw reizen in de EU kunt u uw mobiele telefoon nu gebruiken zoals u dat thuis zou doen — roamen tegen thuistarief — zonder extra kosten te betalen. U kunt de simkaart van het land van uw woonplaats gebruiken wanneer u naar andere EU-landen reist en aan hetzelfde tarief bellen, sms’en en surfen als in uw thuisland. Als u in uw pakket thuis onbeperkte data of zeer goedkope data heeft, kan het echter zijn dat u, zonder extra kosten, een groot, maar niet onbeperkt volume aan roamingdata in de EU krijgt. Als u boven dat volume aan roamingdata gaat, kan uw operator een kleine toeslag voor roaming aanrekenen (minder dan 0,006 EUR/MB).

WifiDe EU financiert het plaatsen van gratis openbare wifihotspots in plaatselijke gemeenschappen in heel de EU, zoals op pleinen en in parken en musea. Daardoor zult u tijdens uw reizen steeds vaker gratis toegang

hebben tot het internet. Overal waar u dit symbool ziet, kunt u gratis verbinding maken met het internet.

PostzegelsPostzegels kunt u alleen gebruiken in het land waar u ze koopt, ook al zijn zij in euro geprijsd.

REIZEN IN

EUROPA2018 ↘ 2019

REIZEN IN

EUROPA

2018 ↘ 2019

een continent met duizenden jaren geschiedenis, een rijk cultureel erfgoed en landschappen die tot de mooiste ter wereld worden gerekend. Er is nog zó veel te ontdekken! Daarom is het goed te weten dat de Europese Unie (EU) veel heeft gedaan om reizen in Europa eenvoudiger te maken.

De meeste grenzen binnen de EU kunt u zonder controle passeren en uw hond of kat kan met u meereizen. U heeft overal toegang tot gezondheidszorg als er iets misgaat, en dankzij de euro kunt u gemakkelijker prijzen vergelijken. Een in de EU afgegeven rijbewijs of autoverzekering is in alle lidstaten geldig. En u kunt uw mobiele telefoon nu gebruiken zoals thuis, zonder extra kosten.

Voor meer informatie, handige tips en een kaart van Europa: lees deze brochure.

Bestel of download deze folder hier: http://publications.europa.eu/webpub/com/travelling-in-europe/nl/ of scan de QR-code.

Europa

Europese Unie

12M

12M

12M

Onderwijsmaterialen EU‘voortgezet onderwijs’